JUriuue Criitsdjf Courant
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Koningin WILHELMINA en Koning
LEOPOLD bieden bemiddeling aan
D 3 bezorging van ons blad
Henderson ontvangt Hitiers
antwoord
■ISbomiemettsprijs:
jper kwartaal in Leiden en in plaatsen
1 waar een agentschap gevestigd is 235
per post 2.35 portokosten
Ó.ifVr wedt0.18
oor «et Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
dagelijksche zending530
Alles bij vooruitbetaling
,os'-v nummers 5 ct. met Zondagsblad 77» ct.
Bureau: Breestraat 123 - Telefoon 22710 (na 6 uur: 23166) - Postbox 20 - Postgiro 58936
NO. 6791 WOENSDAG 30 AUGUSTUS 1939 20e Jaargang
abbtrtentitprtjgn:
Van 1 tot 5 regels
1.177»
0-22'/,
Ingezonden Mededeelingen
2-30 4
0.45
Voor het bevragen aan 't bureau
ƒ0.10
log geen beslissing
/ede'om is er een dag van groote
v; voorbijgegaan, zonder dat in
genen zin een beslissing over
ovrede is gevallen. Chamberlain
.n het Britsche lagerhuis zijn met
jg:i lo verbeide rede gehouden, waar-
hij oen nadruk erop legde, dat het
lelsobe woord aan Polen gestand zou
jrden gedaan, en dat er te dien op-
e g. en enkele wijziging in de Brit-
politiek gekomen was. Het land
irgïlef bereid tot onderhandelen, doch
^."Jjfenzeer tot het voeren van den krijg,
a', 'ijo Duitschland dezen wilde. Dat was in
YanJ 'cort wat Premier mee te deelen
ne" |d. r loor het lagerhuis, waarin een-
0 Jicht n patriottisme in deze dagen
jogtij veren, herhaalde malen door ge-
b'jch over brok en werd. Deze standvas-
jhcid c er Britsche regeering, hoezeer
®°'.t een standpunt van recht en moraal
re 'e juichen, zou intusschen weinig uit-
'atea op het behoud van den vrede,
jottjs daar iaast geen blijken waren gege-
"|a. in var voorzichtige stilzwijgendheid,
de preciese portée der huidige be-
DKrekingea aangaat. Eenzelfde reserve
KMtft ci: ïaal ook de Duitsche Rijkskan-
i7j.: lier be -acht, die te Berlijn den ambas-
[rn deur 1" enderson ontving, Tm hem het
iitsche antwoord op de Engelsche me-
:e!in< te overhandigen. Hitier en
iderS' n hebben zich tezamen, met
lulp Viin een tolk, ongeveer een kwar-
lan 1 onder1'- ouden, en vervolgens
la. stgenoemde zich naar het ge-
de Britsche ambassade begeven,
ider ci t over het verloop van deze be-
"ingea, of over den aard van de
litsche nota, ook maar het minste is
:end c :maakt of uitgelekt.
"edhc.t hebben wij de neiging, de
optimisme te beschouwen,
:h wij :ouden willen constateeren, dat
'onden Berlijn bl:jid>aar niet zonder
t. «den zijn teruggekeerd tot de bijna
j^jderwe'- ch geworden methode om rus-
-ad,j en v. irdig te onderhandelen, zonder
f. elke n.ïuwe fase der besprekingen het
pc p 'liek van elk detail op de hoog-
stel n. Dit mag een eenigszins irri-
itwerking hebben op allen, die
oph dering en naar nieuws reikhal-
het eeft tevens dezen goeden kant,
j o t de d 'lomaten op deze wijze kunnen
Fïtrtaibi den, zonder door allerlei open
ly' re mee ling suiting en en veronderstel-
s, it gen te vorden gestoord. Al te dikwijls
Kut het ine rdaad gebeurd, dat ontijdige of
e publicatie van delicaat
Th euws anmingen in het leven heeft
toepen, die op een moment, waarop
n gunst ge wending van zaken mocht
len rrwacht, de atmosfeer vergif-
n.
t tij.; gewonnen inderdaad onder de
ge mstandigheden heel veel ge
en i; moge ook blijken uit de pers-
men, lie erop wijzen, dat feitelijk de
lenhc 1 voor een ultimatum al voor-
k Duitschland, zoo het inder-
d. 'ereld opnieuw met een fait
ip!i ad willen overrompelen, daar-
c c reeds te veel gelegenheden
c"'' - - voorbijgaan. In de Duitsche
^bladen begint een andere toon te ko-
n; men gaat erop wijzen, dat wellicht
oivd :rhandelingen op zeer breede
nog een betere Duitsoh-Engelsche
Btandhr uding ware tot stand tebren-
Geluiden als deze werken ertoe
c hoop weder te verlevendigen;
aaien zijn er andere symptomen, die
gu: ge wending schijnen te voor-
len. Het is of er allerwegen in de
rhitt'; atmosfeer weer een vleugje
te k t, gelijk de wind pleegt op te
tn, vie k voor het aanbreken van den
i. I Ben.
Het aanbod gericht aan de regeeringen van
Frankrijk, Engeland, Duitschland,
Italië en Polen
Instemming bij de Fransche, Engelsche en
Poolsche regeering
De Belgische premier Pierlot heeft den
Franschen ambassadeur te Brussel, Bartegon,
bij zich ontboden en hem medegedeeld, dat Konin
gin Wilhelmina der Nederlanden, en Koning
Leopold der Belgen overeengekomen zijn hun be
middeling aan te bieden, teneinde een ontknoo
ping te zoeken voor de huidige crisis.
H.H.M.M. richten een bemiddelingsaanbod aan
de Fransche, Engelsche, Duitsche, Italiaansche
en Poolsche regeeringen. De Nederlandsche re
geering heeft een gelijke mededeeling gericht tot
de diplomatieke vertegenwoordigers der genoem
de vijf mogendheden in Den Haag.
De Fransche regeering bereidt zich voor op het
zenden van een gunstig antwoord op het aanbod
van de Nederlandsche Koningin en den Belgischen
Koning.
Frankrijk en Engeland hebben de Belgische
regeering er van in kennis gesteld, dat zij het
aanbod van goede diensten tot oplossing van de
crisis aanvaarden.
Havas meent te weten, dat het Fransche ant
woord aanduidt, dat de Fransche regeering diep
gehecht blijft aan den vrede en dat zij bereid is
tot samenwerking met haar geheelen goeden wil
aan ieder initiatief voor het op vreedzame wijze
tot een oplossing brengen van de crisis-
Het Poolsche Tel, Agentschap deelt mede, dat
de Poolsche regeering het vredelievende initia
tief van Koningin Wilhelmina en Koning Leopold
goedkeurt, maar dat zij zich niet in meer bizon-
derheden wenscht uit te spreken, gezien het feit,
dat tot dusverre geen enkel initiatief van dezen
aard weerklank heeft gevonden bij de Duitsche
regeering.
Temidden van deze kleine aanvangen
van vernieuwe hoop mogen wij met blijd
schap begroeten het initiatie!, hetwelk
H. M. Koningin Wilhelmina en Z. M.
Koning Leopold hebben genomen, om
tusschen de beide partijen te bemiddelen.
Er is hier een nieuwe betuiging van vre
deswil en goede gezindheid, welke in de
betrokken staten moet worden aange
hoord, en daar zal moeten manen
voorzichtig hanteeren van geschillen, die
tot ontzettende dingen kunnen leiden.
Ook al zou van dit initiatie! geen onmid
dellijk tastbaar resultaat worden gezien,
omdat de partijen van geen tusschen-
komst van derden zouden wenschen ge
bruik te maken, zoo moet daarvan toch
op indirecte manier invloed ten gunste
eener kalmatie uitgaan.
Het en is op de spoorwegen een zeer beperkte
dienstregeling ingevoerd, welke ook voor het
krantenwezen van zeer ingrijpenden aard is.
Onzerzijds zal alles gedaan worden, om het
ongerief voor onze lezers zoo klein mogelijk
te c oen zijn. Wij verwachten dat onze lezers
de groote moeilijkheden inzake het vervoer in
et oog willen houden, wanneer hier en daar
de gewone tijd van bezorging wordt over
schreden. Wij hopen op spoedige verbetering.
an de agenten zien wij gaarne mededeeling
tegemoet hoe laat zij de pakken ontvangen.
DIRECTIE
Koningin Wilhelmina
verjaart
Het is in een wel zeer gedempte feest-
toon, dat ons volk dit jaar den nationa-
len gedenkdag van 31 Augustus door
leeft. De 59e verjaardag onzer geliefde
Vorstin vindt haar volk in de verwikke
ling van een spannende onzekerheid,
haar leger en vloot in de positie van
gevechtsgereedheid. En terwijl in de na
tuur het zonnelied nog voluit klinkt, is
de menschenwereld gebannen in zorg en
dreiging, welke haar tot feestvieren alle
lust beneemt.
Dat deze omstandigheden niets afdoen
aan de innerlijke dankbaarheid over en
blijdschap met de jarige Vorstin, is het
privilege van het Nederlandsche volk.
Evenmin als het bijzondere stuwing
noodig heeft, om de nationale vreug
dagen als 31 Augustus op peil
brengen, evenmin kan tegenspoed of
druk iets afdoen aan de oprechte gevoe
lens van aanhankelijkheid en hoogach
ting, welke den gelukwensch aan onze,
haar 60e levensjaar intredende Koningin
bepalen.
Die gelukwensch en daarin moge
de hooge waardeering voor de wijsheid
en het beleid van Koningin Wilhelmina
weerspiegeld zijn moet niet alleen tot
de jarige, maar ook tot het Nederland
sche volk gericht worden. Want in den
dank aan God voor het behoud en den
welstand onzer Vorstin, mengt zich de
bewustheid van een zeer kostbaar bezit.
haar regeering aan Nederland en zijn
Koloniën geschonken. Er is in 1913, in
1923 en in 1938 gelegenheid geweest
èn benut! om de waarde van dat be
zit te overzien en ook in deze zorgvolle
dagen weet ons volk, dat de kroon
Nederland gedragen wordt door een
vrouwe, wier besef van plicht en ver
antwoordelijkheid voorbeeldig, wier lief
de tot haar volk onwankelbaar is.
Een treffend bewijs hiervan heeft
onze Koningin nog pas geleverd, toen zij
m samenwerking met Koning Leopold
van België aan de betrokken mogend'he-
MET DANKBAARHEID
Koninginnedag 19S9
't Is niet met luid gejuich dat wij de jaardag vieren
Van onze Landsvorstin, van Neerlands eerste Vrouw:
Het volk staat in 't geweer, aan kusten en frontieren,
Paraat als iemand goed met kwaad vergelden zou.
Het is met dankbaarheid dat wij de dag gedenken
Waarop in Godes gunst de Koningin verjaart.
Wij willen Haar vandaag opnieuw de vreugde schenken
Dat héél ons volk, getrouw, rondom Haar troon zich schaart.
Een vurig dankgebed stijgt tot de troon des Heeren,
Tot Hem, Die al wat Leeft en adem heeft regeert:
Geef onze Koningin, o God, naar Haar begeeren
Haar liefste hartewensch: de Vree, zoolang Zij leeft.
(Nadruk verboden) LEO LENS
r'.iN: .-■■■ r.'vMr Ill IH i I' J
den goede diensten heeft aangeboden,
om zoo mogelijk bij te dragen tot het be
houd van den vrede. Het spoedige ant
woord der reqeeringen van Engeland.
Frankrijk en Polen belicht op de meest
gunstige wijze de positie, welke Koningin
Wilhelmina en Koning Leopold zich ver
worven hebben in de rij der staatshoof
den van kleine naties. En zouden we
wel zoo heel ver van de waarheid af
zijn, als we vermoeden, dat een groot
deel van ons volk zulk een stap van onze
Vorstin reeds verwacht heeft?
Zoo is er dan alle reden, om. ondanks
de sombere omlijsting, den gedenkdag
vein 31 Augustus ook dit jaar te vie
ren, zij het op gansch andere wijze dan
gewoonlijk. Meer dan de feest toon
moge nu de g e b e d s toon aangeven,
wat er leeft m het hart van ons volk:
dankbaarheid voor den zegen dezer
Vorstin, èn de bede om des Allerhoog-
sten gunst over haar persoon en Huis
voor het nu ingetreden jaar.
Gezegend en ten zegen!
Het ophouden van
de „Bremen"
Een Duitsch protest ingediend
Een ambtenaar der New-Yorksche
douane heeft verklaard, dat het Duitsche
s.s. „Bremen" aldaar wordt opgehouden
om na te gaan, of zich „wapens en spion
nen" en andere contrabande aan boord
bevinden.
De ambtenaar verklaarde, dat het
Fransche schip „Normandie" aan een
gelijk onderzoek werd onderworpen.
Inmiddels heeft de Duitsche ambassa
de bij het Amerikaansche departement
van buitenlandsche zaken tegen het vast
houden van de „Bremen" geprotesteerd.
De gezagvoerder heeft de vereischte
papieren nog steeds niet gekregen.
In het protest wordt opgemerkt, dat de
Bremen reeds twaalf uur vastgehouden
wordt en dat dit een onvriendelijke daad
van de zijde van de regeering van de
Vereenigde Staten vormt.
Men is van meening, dat
Hitier nog vredeskansen ziet
Duitsche pers streelt naar
toenadering
De beurzen
op Koninginnedag
Alle geopend
Naar wij vernemen zullen morgen zoowel
de Amsterdamsche als de Roterdamsche
Effectenbeurs geopend zijn, in verband met
bet feit, dat de Koninginnedag niet officieel
wordt gevierd. Ook de banken zullen mor
gen als op 'n gewonen werkdag geopend zijn
De vorstelijke gift
Werd door het Prinselijk Paar geschonken
Men verzoekt ons mede »p deelen dat de
gisteren vermelde gift van 10.000 van
H.K.H. Prinses Juliana voor ontwikkeling
en ontspanning voor militairen, niet is een
gift van H.K.H. Prinses Juliana alleen,
maar van H.K.H. Prinses Juliana en Z.K.H.
Prins Bernhard tezamen.
Hitier heeft gisteravond om kwart
over zeven den Britschen ambassadeur
Henderson ontvangen in zijn werk
kamer in de nieuwe Rijkskanselarij te
Berlijn. Hij heeft bij deze gelegenheid
aan Henderson zijn antwoord ter hand
gesteld op de mededeeling van de Brit
sche regeering.
Het bezoek van den ambassadeur vond
plaats in tegenwoordigheid van den
Duitschen minister van buitenlandsche
zaken, Von Ribbentrop, en dr. Schmidt,
die, naar men verneemt, optrad als tolk.
Van gewoonlijk goed ingelichte zijde
wordt vernomen, dat het bezoek van den
Britichen ambassadeur aan den Führer
ongeveer een kwartier duurde.
Men meent, dat van Duitsche zijde het
antwoord op de mededeeling van de
Britsche regeering nog mondeling is
pangcvuld.
Een politieke woordvoerder te Berlijn
heeft tegenover Reuter verklaard: De deur
blijft open voor onderhandelingen. Duitsch
land zal naar alle redelijke voorstellen luis
teren, maar vasthouden aan do eischen van
Hitier betreffende den terugkeer van Dan
zig en van den Corridor. Voor het overige
willen wij tot een accoord komen met Polen,
dat een toegang naar zee moet hebben.
Gedetailleerde repliek
Het aan den Britschen ambassadeur over
handigde Duitsche antwoord is, naar Reu
ter verneemt, van gedetailleerden aard.
Het antwoord, dat overhandigd werd. was
in de Duitsche taal gesteld en er verliep
eenige tijd met de vertaling in 't Engelsch.
Nadere details werden in mondelinge
verklaringen aan den ambassadeur toege
voegd.
Henderson was door niemand vergezeld,
toen hij zijn bezoek aan Hitier bracht
Uit Londen verneemt Reuter nog. dat in
de ..National Zeitung", een blad. dat in
nauw contact met Goering staat de volgen
de commentaar op de nota wisseling tus
schen Londen en Berlijn zal verschijnen:
..De bereidwilligheid van den Führer, om
zelfs maar gedeeltelijk aanvaardbare en
redelijke voorstellen te bestudeeren en po
gingen te doen, om tot een noodzakelijke
oplossing te komen, is een voorhe-i voor
iederen staatsman.
Zelfs indien de diplomatieke besprekin
gen tusschen Berlijn en Londen voortgaan,
blijft de toestand zeer ernstig en hieraan
dient te worden toegevoegd, dat hij ernstig
zal blijven, tot het uur, waarop de recht-
aardige Duitsche eischen zijn ingewilligd."
Hoe het antwoord werd opgesteld
Omtrent de voorbereiding van het Duit
sche antwoord meldt Reuter nog:
Er heerschte gistermiddag groote bedrij
vigheid, toen het antwoord van Hitier aan
Britsche regeering werd voorbereid.
Göring en vele andere leden van het kabi
net. benevens hooggeplaatste regeerings-
ambtenaren bevonden zich in de Rijkskan
selarij.
Het verluidt, dat de redevoering van
Chamberlain in het Lagerhuis zorgvuldig
overwogen is, alvorens de laatste hand
werd gelegd aan het antwoord De rede van
Chamberlain is hier kalm ontvangen. Men
is niet van meening, dat zij eenig nieuw
punt behelst
Op twee punten is Duitschland het geree-
delijk eens met den Britschen premier: n.l.
discretie en urgentie. Nog hangen de zaken
in evenwicht en hebben zij niets verloren
van hun acute karakter, zoo zelde een poli
tiek commentaar gever gisteravond tot den
correspondent van Reuter. Sprekende over
Chamberlains opmerkingen over de En-
gelsch-Duitscho overeenstemming, zeide
deze zegsman: „Dat hangt af van een rege
ling der Poolsche kwestie".
Het algemeene gevoelen onder het Duit
sche publiek is, dat het nog steeds „een zich
even bij iets ophouden" is en dat de hui
dige onzekerheid zal voortduren
Groeit er toenadering?
Do mogelijkheid en wenschelijkheid van
een wederzijdsch begrip op breede basis tus
schen Engeland en Duitschland worden te
Berlijn plotseling naar voren gebracht en
algemeen in de ochtendbladen besproken.
In de ..Deutsche Allgemeine Zeitung" bij
voorbeeld schrijft Silex, dat het Hitiers doel
is, een grondslag te scheppen voor een op
recht en blijvend wederzijdsch begrip tus
schen Duitschland en Engeland.
Men is van meening. dat, indien Hitier
overtuigd was, dat er geen verdere kansen
voor diplomatieke 3tappen aanwezig waren,
hij dit in korte, krachtige bewoordingen zou
hebben uitgedrukt
Men is eveneens van meening. dat men
thans in Berlijn, evenals in Londen en Pa
rijs, steeds meer tot onderhandelen ge
neigd Is.
Waarnemers zijn van meening. dat he:
psychologisch moment voor het stellen van
een ultimatum waarschijnlijk voorbij is.
Ofschoon Duitschland zijn militaire appn
raat voor elke eventualiteit in gereedheid
brengt, houdt men aan dezo meening vast
Engeland zal onze
onzijdigheid
respecteeren
De diplomatieke medewerker van de
Times schrijft, dat het aanbod van Ko
ningin Wiïhelmi-na en koning Leopold
van hun goede diensten dat aan Londen
en Parijs is gezonden, is aangenomen
ofschoon men beseft, dat het van Berlijn
en Warschau zal afhangen wat er ten
slotte uit zal voortkomen.
Warschau heeft reeds een voorstel
m president Roosevelt aangenomen
dat Berlijn onbeantwoord heeft gelaten.
Zelfs indien deze voorstellen niet sla
gen in hun onmiddellijk doel, dan zijn zij
toch van waarde als uitdrukking van wat
de neutrale landen denken over de mo
gelijkheid van agressie.
De houding van Engeland tegenover
de neutrale mogendheden staat buiten
twijfel. De Britsche regeering heeft dat
reeds duidelijk gemaakt aan de Belgische
regeering. Tot nog toe heeft de Britsche
regeering niet een zelfde verzekering ge
geven aan de Nederlandsche regeering,
daar het bekend is dat den Haag nooit
dergelijke verzekeringen van buitenland
sche mogendheden heeft willen hebben.
Daar er echter geruchten circuleer en,
dat deze stilzwijgendheid van Londen
een bijzondere bedoeling zou hebben,
kan worden verklaard, dat de Britsche
regeering vastbesloten is de neutraliteit
van Nederland evenzeer te respecteeren
als die van België.
PONTIER
KARREMAN
MAKELAARS IN
ASSURANTI ÊN
ROTTERDAM
behartigen de belangen van verzekerden
(KecLJ
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen
De zitting van de Generale Synode der
Geref. Kerken.
Volgens een mededeeling van de Times
zal Engeland onze onzijdigheid respectee
ren.
De Amsterdamsche gemeenteraad heeft
het Erfpachtsrapport in behandeling ge.
nomen
Mededeelingen inzake maatregelen van
de regeering.
De lijst van de onderscheidingen.
Hitier heeft aan Henderson het Duitsche
antwoord overhandigd.
Koningin Wilhelmina en koning Leopold
ondernemen bemiddelingspogingen.
Engeland zal Nederlands neutraliteit
eerbiedigen: Duitschland legt zelfde ver.
klaring af jegens Denemarken en Litauen.
I0FNEN VELUWE
Bonds-Hotel „De Vrijenberg" Tel. 261
Ideale ligging in de bossrhen. bij beek -n
waterval. Pensionsprijs minstens 5 d. 1ste
verd. 3.50, 2e verd. 3.— gelijkvl. met
aparte serre 4.—. Weekend 7.50, str. w,
en k. w. op alle kamers.
(Recti
