Co
ngres
NATIONALE INDUSTRIE
Internationaal Esperanto
Het 31ste is te Bern gehouden
Een internationaal congres
zonder spraakverwarring
De heer J. D. Brak el, hoofdbestuurder
van de Ned. Ohr. Esperanto-Vereeniging,
schrijft ons:
Het groote feest der Esperantisten, het in
ternationaal Congres ligt alweer achter den
rug. Deze 31e samenkomst werd van 29 Juli
tot 5 Augustus in Bern gehouden. Bern, de
hoofdstad van het schilderachtige Zwitser
land, dat wel zeer geschikt is een internatio
naal gezelschap te ontvangen. Niet zoo groot,
dat de volgelingen van Zamen'nof er ver
zwolgen worden, zooals vorig jaar in Londen,
toch ook weer groot genoeg om er rustig
vertier te vinden, zonder vescejend te wor
den. Veel interessante dingen trekken de
aandacht van den bezoeker en maken de
stad daardoor aantrekkelijk. Zoowel vanaf
het Bondsgebouw als van de „Kursaal" geniet
men een onvergelijkelijk panorama over de
stad. Maar ook op de bruggen staande krijgt
het oog niet genoeg van te zien naar het
diepe dal, waardoor de Aare met groote snel
heid zich een weg baant en omhoog ziende
Bellevoystraat 75. R'dam. TeL 32631-36235
Óf'
•aren bevordert
fssi nel waart
NUTSSPAARBANK BREDA
Catharinastraat 15
Renteberekening 2.7 pCt 's-jaars
Scboolsparen Spaarbusjes
bafe-inrichting
ontwaart men de Alpen met hun gletschers,
een tafreel waar men niet genoeg naar kan
kijken. De straten met hun arcadenbouw,
eenig in Europa, doen gezéllig aan en de vele
bezienswaardige winkels achter de arcaden
hadden wel de volle aandacht van het vrou
welijk gedeelte der bezoekers. En rein als de
straten zijn de hotels, waar men zich be
ijverde de gasten een onthaal te bereiden,
dat niet licht vergeten zal worden. Van de
bevolking kan niets dan goeds gezegd wor
den. Altijd vriendelijk en hulpvaardig met
degelijken inslag verdienen de Zwitsers wel
de sympathie, die men algemeen gevoelt voor
dit bergvolk.
In den loop van den Zaterdag waren zij
aangekomen, de Esperantisten, uit alle wind
streken der aarde. Dit bleek op de openings
vergadering. die geleid werd door Dr. J.
S c h m i d. Indrukwekkend was zijn rede,
waarin hij memoreerde, dat hij 26 jaar ge
leden op deze zelfde plek het Esp. congres
opende, alwaar toen aan zijn rechterhand Dr
Zamenhof zat, het genie, dat Esperanto sa
menstelde. Het was zijn laatste congres. In
1914 werd het Congres verstoord door het
uitbreken van den oorlog. In 1917 overleed
hij. „Ik herinner mij", aldus Dr. Sohmid,
„alsof het nog heden is, dat ik tranen in zijn
oogen zag, toen het Esperantolied gezongen
werd". Hij is niet meer, maar zijn geest
stierf niet. ook verging niet zijn fenomenaal
werk, de taal die ons dierbaar is: Esperanto".
De eenige vertaling
Als vertegenwoordiger voor het Kantonnale
en gemeentebestuur was Dr. Durrenmatt
aanwezig, die in hartelijke woorden het
congres toesprak. Dit geschiedde in het
Duitsch, waarop de vertaling door Dr.
Schmid volgde. Maar dit was dan ook de
eenige vertaling, die op dit congres gehoord
werd. Want dit is immers het zeer bijzondere
van deze internationale samenkomst, dat
men er de spraakverwarring mist en daar
door ook het vervelende en tijdroovende ver
talen. Hier is het één taal en één begrijpen.
Volgden de officieele regeeringsvertegen-
woordigers, die het congres kwamen begroe
ten, n.l. uit België. Frankrijk, Hongarije,
Nederland, Noorwegen en Amerika. Het zou
vervelend worden alle landen te noemen, die
namens de daar wonende Esperantisten hun
beste wenschen kwamen aanbieden. Genoeg
zij te memoreeren, dat zelfs onze tegenvoe
ters er niet ontbraken. Het congres werd
gehouden in het „Casino". In de zaal hing
een enorm groote vlag die veilig de grootste
der wereld kon genoemd worden. Achter het
Bestuur hing de Zwitsersche vlag, het roode
veld met het witte kruis. En buiten stond het
rijdende postkantoor, eeri groote automobiel,
waarin enkele ambtenaren, ook Esperantisten,
het publiek welwillend behulpzaam waren.
Tevens kon men er telefoneeren en telegra-
feeren. Voor de philatelisten was het speci-
VOOR NEDERLAND EN N E D E R L A N D SC H -1 N DI E
Nederlandsche vliegtuigen
zijn beter dan
Buitenlandsche vliegtuigen
KOOLHOVEN VLIEGTUIGEN ZUN NEDERL FABRIKAAT
N.V. KOOLHOVEN VLIEGTUIGEN
WAALHAVEN ROTTERDAM
Willem Smit &Co's Transformatorenfabriek N.V. Nijmegen
DTNAMODRAAD
mat katoen, asbest
en papier-isolatie.
LASCHTRANSFORMATOREN
LASCHAUTOMATEN LASCHELECTRODEN
TRANSFORMATOREN
voor elk vermogen en elke spanning.
ELECTHISCHE OVENS
voor warmte-behandeling en smelten-
VRIJDAG 25 AUGUSTUS 1939 TWEEDE BLAD PAG. 5
De Zeitglocken-toren te Bern
ale congres en automobielstempel een aparte
attractie.
Werken afgewisseld door
reizen en feesten
In den loop der week werden de verschil
lende werkvergaderingen gehouden, als b.v.
van de intern, vereeniging, van de onderwij
zers, van het taaicomité, van de blinden, van
de Christ. Esperantisten, enz. Ook werden
belangwekkende redevoeringen gehouden als
b.v. van Dr. L a p e n n e uit Zuid-Slavië en
Dr. Olsvanger uit Jeruzalem.
Men zou echter niet in Zwitserland zijn om
de uitstapjes te vergeten. Er waren er vele
georganiseerd, zoodat men wel eens spottend
sprak van het reizend congres. De Woensdag
was besproken voor an trip naar de Jung-
frau. Voor wie daar eens was gaat een
wereld van schoonheid op by het hooren
van dit woord. Voor wie daar niet was is het
niet mogelijk eenige beschrijving te geven
van wat daar te zien is. Alleen door aan-
sohouwen kan men daar een indruk van
krijgen. In één woord is dat overweldigend.
En het zien van dat grootsche riep het Woord
van Jezus ons in de gedachten: Al hadt gij
een geloof als een mosterdzaad, gij zoudt tot
dien berg zeggen wordt opgenomen en in de
zee geworpen. Wanneer men met zóó'n klein
geloof zóó'n berg in zee zou kunnen werpen,
hoe ontzaglijk groot moet de Maker dan wel
zijn.
Uitstapjes naar Blausee, Schwarzsee. Chas-
seral, Transalprondreis, men kon te kust en
te keur uitkiezen, het een was al schooner
dan het ander.
Indrukwekkend was ook het openlucht
spel voor de Kathedraal van Bern „De
eeuwige Kringloop" dat Maandagavond werd
opgevoerd. Een der gebrandschilderde ramen
van genoemde kerk stelt verschillende per
sonen voor als koningen, soldaten, bruid en
bruigom, kinderen enz., waarbij steeds weer
de Dood staat. Dit beeld van vergankelijk
heid, „ieder mensch moet sterven", wordt
ook ten tooneele gevoerd. Beschenen door
schijnwerpers speelden de medewerkers in
middeleeuwsche dracht hun spel op eenvou-
dige en indrukwekkende wijze.
Een week is echter kort en te snel kwam
het einde van deze feestweek. Nog zouden
wij kunnen vertellen van het Bundesfest dat
1 Augustus gevierd werd. Des avonds zag
men overal in de bergen de bevrijdingsvuren
branden en bracht het melancholieke spel op
de alpenhoorn aparte bekoring. We zouden
ook kunnen verhalen van de feestelijke ver
lichting der stad ter eere van .de buitenland
sche bezoekers. Bruggen, kerktorens, het
Bondsgebouw alles in strijklicht gaven een be-
tooverenden aanblik. Helaas moesten wij vele
gasten missen. De geestverwanten uit
Duitsohland, Oostenrijk en Tsjecho-Slowa-
kije mankeerden ten eenemale. En juist de
Tsjechen met hun schoone kleederdracht
gaven teroren steeds een apart cachet aan
het congres. Ook hoorden wij dat de Polen
om redenen van militairen aard geen pas
hadden kunnen krijgen. Dit waren feiten, die
wel eenigszins tot nadenken stemden, maar
vermochten toch niet de feestvreugde te ver
storen.
Zoo kwam de slotvergadering. Juist vóór
die begon verspreidde zich het bericht, dat in
Nederland een prinses geboren was. Waar
zoo plotseling al dat oranje vandaan kwam is
ons nog een raadsel, maar feit is, dat men in
een oogenblik alle Nederlanders kon aan
wijzen, omdat zij met oranje getooid waren.
En toen wij om 12 uur buiten kwamen, was
het nog erger. Toen pas kon men zien hoeveel
Hollanders zich, ondanks de critieke tijden,
over de grens hadden gewaagd.
Indrukwekkende sluiting
Nadat rapport was uitgebracht over de
werkzaamheden der verschillende werkver
gaderingen kwam de sluiting van het Con
gres. Op een teeken van den voorzitter be
gon reeds genoemde enorm groote vlag heel
langzaam te dalen en 4 Zwitsers waarvan 2
dames in nationaal costuum vingen op hun
armen de vlag op. Nadat deze opgevouwen
was boden beide dames de vlag aan het
Vereenigingsbestuur aan als herinnering aan
dit congres. Deze wijze van sluiting was wel
eenig in haar soort en maakte dan ook een
diepen indTuk op de aanwezigen.
Opgewekt werd het volgend jaar het Con
gres in Marseille te bezoeken, waarvoor
zich reeds meer dan 200 deelnemers had
den opgegeven.
En met een weemoedig „gis revido" ging
men uiteen, nadat nog eenmaal het Espe
rantolied „La Espero" gezongen was.
Een openlucht-godsdienstoefening
Zondagmiddag is op de Gurtenkulm, een
berg tegenover Bern een openlucht-gods
dienstoefening gehouden. Voorganger was
Ds. J. Schmid, uit St. Merits. Op een preek
stoel van dennengroen sprak hij zijn gehoor
toe, uit Genesis 11 19. De jonge pastor
mocht zich in een aandachtig gehoor verheu
gen maar toen de aanwezigen samen zongen
„Groote God, wij loven U" en dit ge
zongen werd door zoovele tongen uit zoo
vele natiën, toen was dat wel een machtig
moment. In het congresboek waren de te
zingen liederen afgedrukt, zoodat iedereen
mee kon zingen.
Maandagmorgen had de werkvergadering
der Chr. Esp. plaats. Ongeveer 30 aanwezi
gen toonden belangstelling voor het werk
der Vereeniging, een aantal dat tot naden
ken stemt: er is nog veel te doen in eigen
kring.
Moge dit rapport ertoe bijdragen, dat men
ook in onze kringen belangstelling gaat
toonen voor Esperanto. Dan zullen onze In
ternationale samenkomsten winnen door be
langrijkheid en intensiviteit. Want wanneer
men samenkomt en het grootste gedeelte
woont het bij zonder te begrijpen, dan zul
len ook de resultaten evenredig daaraan
zijn.
HOFMEESTER VOOR ƒ300 BESTOLEN
AMSTERDAM, 25 Au?. Toen gistermid
dag een hofmeester aan boord van de
Johan van Oldenbarnev.ilt zich in zijn hut
verkleedde om aan land t«* gaan. bemertcte
hij, dat zijn portefeuille, waarin 300 cn
enkele papiren waren geborgen, uit tij"
binnenzak was verdwenen.
Dit moet zijn gebeurd in den korten tijd
dat hii even de hut. welke hij met vier in
dere opvarenden deelt, ha" verlaten D^ti'
allen reeds aan land waren gegaan toen oe
aangifte bi] de politie geschiedde, leven
het onderzoek in dit gevai eenige moeilijk
heden op.
ROFFELRIJMEN
GETROEFD
Kareltje komt bij den kapper.
„Knippen!" zegt-ie zonder meer.
Op een extra hooge troonstoel
Zet de witte jas hem neer.
,J(ort of lang?'' vraagt hem de kapper.
„Kort!" komt Karei kort. en zwijgt.
Dan probeert de kapper knippend
Hoe hij hem aan 't praten krijgt:
.Jiebben jullie nog dat hondje
.Jieb je nog dat wit konijn
„En. hoe gaat het met je zusje?''
„Vind je 't op bewaarschool fijn?''
Karei wenscht niets los te laten
Dan een koppig nee of ja.
Praten zal-die. denkt de kapper:
„Visch je nog wel eens met pa?"
„Neel" bijt Karei in z'n ooren,
't Komt heel diep uit Kareis keel.
Vader wèl hè?" vraagt de knipschaar.
„Vangt-ie altijd nog zoo veel?''
.Jièndesl knauwt de kleine jongen.
De barbier schiet in de lach:
„Ja! ik dacht al dat 'k hem gister
Op de vischmarkt loopen zagü"
Vroolijk denkt-ie bij z'n eigen:
Nou. hoe raak ik die daar kwijt?
„Juist", zegt Karei, „dat kan wezen:
Daar verkóópt-ie ze altijdl"
(Nadruk verboden.) LEO LENS,
Minister-president jhr mr D. J. de Geer verlaat het Depar
tement van Algemeene Zaken na de zitting van den vol
tallig en ministerraad, wélke gisteren gehouden werd in
verband met den internationalen toestand.
Tante Eefke", de oudste inwoon
ster van Delden, is honderd jaar
geworden. De jubilaresse leest de
krant nog zonder bril.
Graaf Khnen Hedervary, de Hotv-
gaarsche gezant te Parijs, verlaat
den Quai d'Orsay na zijn onder
houd met Bonnet, den Franschen
minister van Buitenl. Zaken.
Het zal den bezoekers van Amsterdam niet moeilijk vallen de tentoonstelling
„De Trein" te vinden.
In verband met den internationalen toestand heeft het korps Vrouwelijke Vrijwilligers een nieuwe op
roep tot de Amsterdamsche vrouwen gericht, om zich op te geven voor het verrichten van vrijwillige dien
sten voor de overheid.
De verdediging van het Suez-kanaal. Het eer
ste contingent van 7000 Hindoe-soldaten is
in Egypte aangekomen en werd te Suez
ontscheept.
Voor de internationale radio-tentoonstelling in Olympia-Hall te Londen
bestaat veel belangstelling. Op den achtergrond het model van het
broadcasting House",