Heeft Groens Recht der Hervormde
Gezindheid nog beteekenis
voor onzen tijd?
Kampen ontvangt 300 officieren
A, DINSDAG 22 AUGUSTUS 1939
EERSTE BLAD PAG. 3
KERK EN ZENDING
NED. HEKV. KERK
j Beroepen: Te Workum (Fr.) (vac. C.
H. Blok), J. Loos te Arnhem.
(afscheid, bevestiging, intrede
Pussen en Haak
iDrs. J. C. Ho oy b a as, die het beroep
naar Benschop heeft aangenomen, preekte
Zondag afscheid in de Ned. Herv. Gemeente
van Dus sen en Haak. Des morgens, in
Haak, was zijn tekst Psalm 35 3to: „Zeg tot
mijne ziel: Ik iben uw heil". Den predikant.
ui«werd toegezongen Ps. 134 3, na een toe
spraak door ouderling C o 1 ij n. Het was een
hartroerend' afscheid in den Polder, 's Mid
dags was het afscheid in de hoofdkerk te
pussen. Tekst: Hebr. 13 5>b: „Want Hij
heeft gezegd: Ik zal u niet begeven, Ik zal u
niet verlaten". In dezen dienst was van de
ringcollega's tegenwoordig !Dr. G. Tjalma
van Veem, een persoonlijk vriend1 van den
scheidenden leeraar. Deze sprak toe namens
kerkeraad; en ring en liet zingen Ps. 101 4.
.Ook de heer H. Pellekaan voerde het
woord. Beide diensten waren zeer bezet.
Geëindigd' werd met Ps. 48 6.
Hilversum
Ds. E. L. Sm'el ik, predikant bij de Geref.
Kerk in H.V., die het beroep naar Amster-
n dam-Zuid heeft aangenomen, zal in den
avonddienst van Zondag 10 September in de
Kruiskapel aan den Ouden Engweg afscheid
nemen van de gemeente te Hilversum.
Nieuwendam
Wegens vertrek naar Vlissingen heeft Ds.
W. M eij n h o u t Zondagavond afscheid ge-
nomen van de Chr. Geref. Kerk van Nieu-
wendiam (Amsterdam-Noord). De vertrek
kende leeraar had als tekst gekozen 1 Cor.
3 Hlil3: „De opbouw van het fundament
gekeurd'', 1. het eeniige fundament. 2. de ver
schillende opbouw. 3. de beslissende keuring.
Namens kerkeraad en gemeente werd' Ds.
Meijnhout toegesproken door ouderling J.
'Prins. Toegezongen werd' Ps. 20 2.
LR
Oosterwolde (Fr.)
Overgekomen uit Arum deed Ds.
Cadée Zondagmiddag zïijn intrede bij de
Ned. Herv. Gemeente te Oosterwolde
(Fr.), na des morgens bevestigd te zijn door
W. G. van der Lecq van Boyl met
,den tëkst Lukas 9 62. Ds. Cadée had tot
intreetekst Johannes 14 6b: „Niemand' komt
tot den Vader dan door Mij. Verschillende
•n<l[toespraken volgden, o.m. van Ds. D. Col
b randier van Pepenga namens classis
,ring, Ds. K. J. d! e Groot van Buitenpost,
voorheen te Oostenwolde en Ds. van der
iq als consulent. Des morgens werd1 toe-
'gezongen Ps. 134 t 1, des middags Gezang
224 1.
(Gr.)
norgens bevestigd te zijn door Ds.
Tjamswee
L Na des
Bk! A. Offeringa van Scheveningen met een
3 predikatie over 1 Petrus 5 2 deed Zondag
candidaat F. Offeringa zijn intrede bij
R de Ned. Herv. Gemeente te Tjamsweer
(Gr.), sprekende over Romeinen 15.29, 39.
De nieuwe leeraar werd toegesproken door
Ds. E. Syperdia, Ds. H. M
van der Most, namens den ring, den heer
oei v a n i e 1 namens het Coll. Theol.
a Jahwe Nissi, en door Ds. A. W. To
lord als consulent. Toegezongen werd Gezang
cog 91 3
5 B
3Gr'j ro<"mshoop-Lisse
i» Ds. J. T!h. van Veenen hoopt op 3 Sep-
,deH tember afscheid' te nemen van de Ned. Herv.
Gemeente van Vrooms hoop en Zondag
Ï0 September intrede te döe'n te Lisse,
bevestigd te zijn door den consulent Ds.
(JP. E. C. Eerhardi van Hillegom.
Qua»
Ds. P. BONGERS 80 JAAR
A.S. LUX l
iuJ predikant
idij .Utrecht, g
,nd/ Ds. Bor
A.s. Zaterdag xiert Ds. P. Bong er s, em.-
dikant der Ned. Herv. Kenk, wonende te
ht, zijn 80sten verjaardag.
Bongers werd 26 Aug. 1.859 te Nieuw-
h' Lekkerland geboren. Hij bezooht het gym-
1 nasium te Doetincheni en studeerde aan de
Rijksuniversiteit te Utredht tiheologie.
i In 18S4 candidaat geworden in Gelder
land, aanvaardde Ds. Bongers 12 April 18S5
het predikambt te Ameide en Tienhoven,
sprekende over Rom. 1 i 16. In 1S8S vertrok
hij naar Eemnes-iBuiten, welke standplaat'?
hij in 1890 met Zevenbergen verwisselde. In
1894 werd Ds. Bongers predikant te Kame-
rik waar hij is werkzaam geweest, totdat
het Prov. Kerkbestuur van Utrecht heon op
zijn verzoek met ingang ivan 1 Oct. 1933, na
een diensttijd van ruim 4S jaar, eervol eme-
it ritaat verleende.
Ds. Bongers heeft in vroeger jaren in het
Herv. kerkelijk leven een zeer vooraan
staande plaats ingenomen.
I v2* ^aar maakte hij deel uit van het Prov.
lil Kerkbestuur van Utrecht, waarvan hij 10
£0lj jaar president was. 18 jaar was hij lid van
orjthet Pnm college van toezicht op het beheer
iflyan /'e kerkelijke goederen en fondsen en
10 jaar was Ds. Bongers ook lid van de
mi A1S®meene Synode der Ned. Herv. Kerk,
aj terwijl hij eenige jaren deel uitmaakte van
jJ de commissie tot Ibehartiging van de geeste-
i'jke belangen der Hervormden in den
Mijnstreek. Ook was hij lid van de commis-
1 ^'e van voordracht voor de benoeming van.
kerkelijke hoogleeraren. De ring Mijdrecht
SrJ diende hij 32 jaar als praetor-quaester.
'lïft0nder belangstelling mocht de
J b0-jarige in 1935 Gijn gouden ambtsjubileum
,1 vieren, bij welke gelegenheid hij in zijn
ste gemeente een gedachtenisrede hield.
Ds. J. J. HOMBURG 70 JAAR
j .Zaterdag 26 Augustus a.s. viert Ds. J. J.
toe m TTUrg Je Goes> ©m.-predikant der
JNed. Heim Gemeente aldaai', zijn 70sten
Verjaardag.
vai Ds. Homburg werd 26 Aug. 1869 te Mid-
delburg geboren. Hij ontving zijn opleiding
eqe aan de P-vranasda te Doetinchem en te Mid-
celburg en studeerde te Utrecht theologie
J896 werd Lij candidaat in Overijssel, om
gt Aug. van dat jaar het predikambt te aan-
I vaarden te Biervliet, naar Ds. G. W. iA.
daa de ^eer- van Middelburg, hem bevestigde en
aan welke gemeente hij eich verbond, spre-
lJ de over Jah- 1 43a- In 1M2 vertrok Ds.
he Homburg naar Groedle, waar hij intrede deed
met Coll. 3 4 m, om zich Nov. 190S aan zijn
matste gemeente te verbinden, waar zijn
collega, Ds. P. J. Stciine, hem belviestigde en
iecc vvaar hij intrede deed met Jes. 52 7. Deze
gemeente diende bij tot aan zijn emeritaat
hel «>P 14 April 1937.
jn; ■Ds; Homburg heeft zich in zijn woonplaats
t J u- -n Zeeland °P allerlei gebied bewogen.
1 13 o.m. voorzitter van de Prov. Comrnis-
e ie sie van het Ned. Jongelingsverbond; idem
'oor yan de Zuid-Bevelandsche Padvinders; idem
alsi Jlet Dranku eercomité in zijn woon-
iÊ.^ts' ldem van dc afd- Goes va" bet Ned.
>iac -Bijbelgenootschapidem van de Zondaoe-
school. waarvan hij ook leider is; idem van
!an- n, afd' van de Nat- a,r- Ge(h- Onth Ver
I Gok is hij eere voorzitter van de Ghr. Jonee-
mannenvcreeniginig te Goes, secundus-lid
van het classicaal bestuur van Goes, prae
erd Jov van den ring Goes. Ook was hij voorzit
and' KV"! de commissie Zeeland van het
Bijbelgenootschap en lid van het hoofd
bestuur ivan de Vereen, voor Kerkherstel en.
eeit President van üvet classicaal ]>estmir van
J U^Shdij'ko. Voorheen redigeerdo hij de
Men schrijft ons van Hervormd-Gerefor-
meerde zijde:
Juist omdat Groen, in zijn recht der Her
vormde Gezindheid, het vooral heeft over de
Hervormde Kerk en haar oude belijdenis, is
het begrijpelijk, dat een hernieuwde belang
stelling voor dit werk van Groen, het lichtst
gewekt kan worden in de kringen der Her
vormd-Gereformeerden. Met hen, die bi de
Hervormde Kerk nog steeds in die Belijde
nis der Vaderen uitgesproken vinden het
geloof, dat zij door Gods genade zelve mogen
belijden, heeft dit geschrift van Groen, direct
aansluiting. In de negentig jaren die voorbij
gingen., sedert Groen dit schreef, is de strijd
voor het recht dar Waarheid in de Her
vormde Kerk nog steeds niet (beslist. Zoo ook
Groens bpkomen voor het gezag en de hand
having der Gereformeerde Belijdenis in aie
Kerkgemeenschap is nog even klemmend
gelijk als voor een eeuw her. Ja, misschien
nog klemmender, dan ooit te ^ore^-
nieuwe stroomingen (De dialectische theolo
gie) van onzen tijd maken de waanschuwmg
van Groen, welke deze telkens weder hS"-
Ihooren, zoo allernoodzakelijkst: principns
obsta biedt weerstand aan het begin.
Het is dan ook zóó. dat voor Hervormden
de eerste plaats dit geschrift van Groen
beteekenis heeft want vóór alles zullen
ij ernstig moeten handelen over de oplos
sing van het kerkelijk vraagstuk. Niet alleen
in het afgetrokkene daarover theoretiseeren
maar zrij zullen moeten komen tot een daad.
Wij bedoelen daarmede nog niet eens een
daad van reorganisatie of kerkherstel, want
daartoe is noodig de medewerking van een
tweede partij in het kerkelajk-Hervormd
conflict. Veel ware er reeds bereikt, wanneer
allen, die dezelfde belijdenis als uitgangs
punt bij de bepaling van hun kerkelijk
standpunt nemen, tot eenstemmigheid kon
den komen ten opzichte van de hangende
kerkelijke vragen.
Een der typische grondslagen bij wax
Groen bedoelde en beoogde, was de tot
openbaringbrenging van de geestelijke ge
meenschap, die er is in de Ohristelij k-Natio-
nale kern van ons volik. De geestelijke ge
meenschap, die tot uitdrukking komt m de
persoonlijke en gemeentelijke 'belijdenis van
eenzelfde geloof en daardoor tot onderschruj-
ving van eenzelfde kerkleer. Dat houdt tege
lijkertijd' in de zelfstandigheid' van het mdi-
vidueele èn de eenheid van het gemeen
schappelijke.
Nu kan van de Hervormd-Gereformeerde
groep gezegd worden, dat zij thans verkeert
in de periode van zelfbewustwording, maar
dan is daarmede tegelijkertijd gezegd', dat de
onevenwichtigheid haar meest opvallend
kenmerk zal zijn. Het is een afstooten van
wat te opdringerig haar wil leiden en be
sturen, het is ook een zoeken naar houding
en een heen en weder slingeren tusschen
uitersten. Voor dezulken is Groens geschrift
over Het Recht der Hervormde Gezindheid
orienteering en vermaning.
Groens nadruk valt voor alles op wat be
leden wordt, op de gezindheid des levens.
Maar dan toont Groen het ook scherp en
duidelijk dat niet de een of ander uitmake
waar de grenslijn zich bevindt, maar dat het
aanvaarden ^lan de belijdenis als het ken
merkende der gezindheid', bepaalt wie tot
die gezindheid behoort en wie er niet toe ge
rekend' mag worden. Inplaats van het onder
ling veroordeelen en verketteren moet ge
steld worden het positief aanvaarden der
kenmerkende belijdenis.
Of dit geschrift van Groen alleen voor de
Hervormden geschikt is, en voor de niet-
Hervormden niets te zeggen heeft, daarop
kan volmondig verklaard worden: ook voor
de Gereformeerden zonder bijvoegeliijk naam
woord1, of met een ander bijvoegeliijk naam
woord dan Hervormd, heeft het groote be
teekenis.
O, zeker, Groen heeft in zijn dagen de
Afscheiding veroordeeld, al heeft hij de Af
gescheidenen met raad en daad' terzijde
gestaan. En de dagen der Doleantie heeft
Groen niet beleefd', maar uit de briefwisse
ling van Groen met Dr. Kuyper wordt eerder
een terugtrekken dan een meegaandheid in
dezen bespeurd. Groen zag in afscheiden
eerder een loslaten dan een handha
ven van het recht der gezindheid. Daaren
boven wekt de wijziging van artikel 36 der
Nederl. Geloofsbelijdenis dooi- een groot of
het grootste deel der gezindheid in 1995,
geen toenadering, maar geeft zij veel eer
vermeerdering van moeite, omdat zulks door
de andere deelen aangevoeld moet worden
als een aanranding van het gemeenschappe
lijk bezit.
De groote waarde van Groens betoog is de
vaststelling van recht der gezindheid, dat
teivens de grootste waarborg biedt voor wat
diezelfde gezindheid krachtens haar aard, als
taak en plicht moet volbrengen, in het huis
gezin, op het terrein van het onderwijs,
werken d'er barmhartigheid, zending en
Evangelisatie, kortom vrijheid voor de kerk.
om als kerk en kerkleden, de opgelegde taak
en roeping te vervullen.
Nu is er echter een groot bezwaar, dat aan
dit werk van G-roen kleeft gelijk aan zoo
vele kostelijke geschriften uit de vorige of
uit vroeger eeuwen verbonden.
De algemeene omstandigheden zijn
geheel anders, dan toen Groen den strijd
zijner dagen gestreden heeft. Destijds regeer
de het machtig liberalisme. Zijn glorie is
vergaan. Het zaad' van Groens moeizaimen en
vaak hem smartenden arbeid, heeft in vol
gende decennia rijke vrucht gedragen. Daad
werkelijke Christelijke Staatkunde heeft
onder de eminente leiding van Dr. Kuyper
vérstrekkende eevolgen gehad. Maar, en nu
komen wij tot de resultaten van de 1 aatste
twintig jaren, deze vernieuwing en verbree
ding der werkzaamheden van de Hervormde
of Gereformeerde Gezindheid' heeft geen be
stendigi'g gehad. Het is hier de taak niet
om de oorzaken daarvan aan te wijzen
bespreken.
We constateeren slechts het feit. Er ls
zeifis plaats voor de vrees, dat de invloed
van het positief-christelijke deel van het volk
op het terrein van wetgeving en bestuur,
voorlloopig zeer gering zal wezen. De ver
schillende ingenomen en vooruitgeschoven
stellingen zullen moeten verlaten worden, om
I stond' in ons blad van 17 Aug.
J) Wij herinneren aan onze opwekking, na
het verloop der laatste Kabinetscrisis, om
als anti-revolutionairen ons opnieuw te be
zinnen over allerlei beginselvragen, waarvan
in den laatsten tijd weinig kon komen.
Redaatie.
VEREENIGING TOT CHRISTELIJKE VERZORGING van gehstes en
zenuwzieken
OCKINBURGH-KLINIEK. Uo.dum.n
nieuw centraal gelegen front te
Dat centraal punt zal, gelijk voor
heen weer te vinden zijn in een principieel
uitgangspunt. x) We zullen elkander weei
moeten vinden en herkennen aan het be
lijden en beleven der Waarheid Gods, in de
aanvaarding en verdieping der Eeuwige be
ginselen, het Droit-Divin, en het recht
zijner Kerk.
Zoo zal Groens opwekking ook nu weder
ons ten zegen kunnen zijn. „Laat ons, met
ernstig en biddend overleg, nagaan of wij,
voor wie Christus de Gekruiste noch erger
nis, noch dwaasheid, maar de kracht en de
wijsheidl Gods is, niet beter gebruik zouden
kruinen .maken van het Recht der Hervorm
de Gezindheid." En wij wederom trouw be-
toonen aan de goede belijdenis (1 Tim-. 6 12,
13) welke gegraveerd' zijnde in het hart der
geloovigen döor den Heiligen Geest, reeds
door het bloed van vele martelaren bezegeld
in de symbolische Schriften dar
Kerk, als uitdrukking van gemeenschappe
lijk geloof, als richtsnoer van gemeenschap-
pelijken arbeid, als onveranderlijk levensbe
ginsel der Gemeente, met de helderheid en
warmte van hen die weten in Wien zij ge
loofd hebben, opgeteekeradi werd."
KLINIEK „NEDER-VELUWE"
NOORDER-SANATORIUM t.
i Wolfhex*. U kL
Zul dl ar «a, St kL
Zeeuwsdh-Vlaa.msdhe Kerkbode en thans is
hij nog eindredacteur van de Nieuwe Zon-
dBigsbod'e, liet Herv. Weekblad voor de Zui
delijke provinciën. Van zijn hand zagen
eenige geschriften het 'licht. Hij publiceerde
ook enkele bijdragen in het Conr. tijdschrift
„Onder eigen Vaandel'^
HULPPREDIKERS
De heer A. de Kleine, cand. te Gronin
gen, heeft zijn benoeming tot hulpprediker
bij de Ned. Herv. Gemeente van N ij e h a
e en Haskerdijken aangenomen
NA EEUWEN WEER GEPREEKT
Te Camperduin wend' door Ds. J.
Ruys van Alkmaar Zondagavond een dienst
badgasten gehouden in het Badhotel. Het
in eeuwen niet gebeurd, dat te Camper
duin werd gepreekt. De vroegere kerk is
door de zee verzwolgen.
VERBOUW VAN KERK TE ADUARD
Een voorstel van den kerkeraad der Geref.
Kerk te Adiuard', aan de gemeente gedaan,
om over te gaan tot verbouw van de kerk
en den bouw van vergaderlokalen voorloopig
achterwege te laten, is door de gemeente met
instemming ontvangen. Zulks geschiedde
aanbesteding van den verbouw der kerk.
4» JAAR OUDELIEDENZORG
APF.LDOORN. 22 Augustus. Het Oude
Mannen- en Vrouwenhuis der Ned. Herv.
Gemeente van Apeldoorn en Het Loo beleeft
heden zijn 8 Nste lustrum.
Gisteravond had in de Groote Kerk aai
Loolaan een hea-denkingssamenkomst plaats,
waar Ds. H. J. E. Westerman Hol
stein een openingswoord sprak en de
voorzitter van het Tehuis, de heer H. C. J.
te Loo, eenige mededeelingen deed over
het Huis en zijn bewoners en in breede trek
ken schetste de geschiedenis van het Tehuis.
Hedenmiddag werd een drukbezochte
ceptie gehouden en was er gelegenheid het
Tehuis te bezichtigen.
Met toestemming van de hooge bescherm
vrouwe H. M. d© Koningin zal het Tehuis
vanaf heden den naam dragen .van Ko
ningin Wilhieflimina-Rusthuis.
GIFTEN EN LEGATEN
De Geref. Kerk van Ten Post ontving
een legaat, groot f 3000, van wijlen den heer
J. Wierenga aldaar.
ONDERWIJS
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Te Lioessens is aan de Chr. School
benoemd tot onderwijzeres in de Nuttige
Handwerken, mejuffrouw B. W. Dijkstra
te Morra.
Tot leeraar aan de Chr. H.B.S. te Stads
kanaal werd' benoemd de heer Tj. de
Boer te Groningen, thans leeraar aan de
RjH.B.S. te Appingedam.
Tot onderwijzeres aan de school met den
Bijbel te T e u g e (Gld.) is benoemd mej.
J. Folkertsma, thans onderwijzeres aan
de School met den Bijbel te Zandtange-
Mussel (Gr.).
Examens
SInatncxnnicn. Amersfoort. GeffLi dipl.
A de heer C. Fort&ens; afgew. 7: dip], B de
heer Th. F. Gebhard; afgew. 6. Na voortgezet
ox, no-g gresl. voor d'Ipl. A mej. M. Veldhuyzen
van Zanten en de heer-en A. J. Mondrla. A.
Jagersma en W. Vermeer.
Ge*L mej. M. G. Bervoets. Epe;
heer L. J. Beumer. Lochem. H-
den, Steenbergien. Afge'
D en Haag. Geel. mej. E. D. G. R. WiJsa.
Den Haag: J. Ravensbergen, Nieuwkoop; J. C.
Scheneiveld Katwijk. Afgew. 5.
Roermond. Gesl. de heer-en M. J. A, Orijns,
Heerlen; C. M. Gönts, MIerlo/Hout. Afgew. 6.
De ex. zijn geëindigd. Van de '80 vr. cand.
slaagden er ln totaal 46, van de 140 mann. 68,
terwijl G cand. zloh hebben teruggetrokken.
Landbouwkunde L.O. Wageningen. Geel.
de dames M. F. Grotendorst- en M. XL Knoops.
Koningsbosch-Echt: de heeren C. A. v. Egmond,
Vinkeveen en Wavervaen; J. A. W. Hermans.
St Odlllënberg; M. Hulge, Nieuwdorp (Z L.
Ph. Lacor. Halsteren; A. M. J Xluldere, Xlaas-
bree; P. J. Oosterhout, EwUk. Afgew. 4. niet
opgek. 1.
Tandheelkundige examens. De minister
onderwijs, kunsten en wetenschappen brengt
ter algemeene kennis, dat op 18 September er
volgende dagen te Utrecht gelegenheid za:
worden gegeven tot het afleggen vaji de prac-
tisohe en theoretische tandheelkundige examens,
bedoeld ln de art. 8 en 9 der wet van 25 Dec.
1878 (St.bL no 222), laatstelijk gewijzigd bij de
27 Dee- 1931 (St.bl. n-o 684).
lens wenschen to worden
vóór 12 Sept. schriftelijk
Zij die tot dez<
toegelaten, moeten z
aanmelden bij den voorzitter der commissie,
A. J. P. v. d. Broekj hocgleeraar aan de
Rijksuniversiteit te Utrecht.
Nadere bijzonderheden bovat Stcrt no 161.
StnatRprnktljkdlpioma voor Handel en Adrol-
nUtratle. De minister van onderwijs, kunsten
en wetenschappen brengt ter kennis van be
langhebbenden. dat het examen ter verkrijging
van het staatspnaktljkdlploma voor handel en
administratie, bedoeld in het Kon. besluit van
26 Juli 1925 ("St.bl. no 339). gewijzigd bil da:
van 30 Oct. 1931 (St. bl. n. 428) ln 1939 zal
worden afgenomen op 10. 11 en 12 Oct. te Den
Haag. ln de Grafelijke Zalen (Binnenhof).
ZD. dje zich aan dit examjen wienschien te
on dier werpen, moeten zloh vóór 1 Sept. a.s.
aanmelden aan het adres van d<m heor J. XI.
Fleurbaail. Anemoonsstr. 151, Den Haag.
Voor nadere bijzonderheden zie St.crt no 181.
Stichtingen:
„VELDWIJK" ts Ermelo, Ie, 2e en 3e kla«ie.
„BLOEMENDAAL" M lomdulnen. 3e klas...
„DENNENOORD" te Zuldlaren. 3e klaue.
„WOLFHEZE" te Woltbeze. 3. Ha».»
„VOGELENZANG" te Bennebroek. 3e klaste.
Aanvragen te richten tot den Geneeiheer-Dtrecteur.
Tweedaagsche reünie van oud
leerlingen van den hoofdcursus
Dr Colijn herdenkt in de feestrede
het zeventig-jarig bestaan
De opleiding uit den troep heeft
nóg toekomst
KAMPEN, 22 Augustus. Van
daag en morgen vindt hier een zeer
bijzondere, feestelijke gebeurtenis
plaats, die een ongewone drukte in
de stad brengt. Meer dan 300 oud-
leerlingen van den voormaligen
Hoofdcursus de vroegere oplei
ding tot officier zijn hier samen
gekomen om te herdenken, dat het dit
jaar zeventig jaar geleden zal zijn,
dat deze hoofdcursus werd opgericht.
De officieren-oud-hoofdcursianen,
die reeds 's morgens in het oude
IJsselstadje waren aangekomen, ver
zamelden zich tegen half twee voor
het oude hoofdcursus-gebouw aan de
Koornmarkt, waarna onder comman
do van den reserve-generaal-majoor
H. de I o n g met het vaandel van den
voormaligen hoofd-cursus werd ge
marcheerd naar de Nieuwe Kerk aan
den Broederweg. De stafmuziek van
het le R.I. begeleidde dezen marsch
door de ter gelegenheid van het feest
der oud-hoofdcursisten drukke stra
ten van het oude stadje.
Te half drie werd de reünie in de Nieuwe.
Kerk officieel geopend door den voorzitter
•Man het werkcomité, luitenant-generaal L.
F. Duvmaer van Twist.
Z.Exc. Duymaervan Twist verzocht
in zijn openingsrede eerst de kameraden,
die in Indië gevallen waren, te herdenken,
door een oogenblik op te staan.
Daarna voerden de burgemeester van
Kampen, de heer H. M. 01 d e 11 h 0 f en de
garnizoenscommandant, luit, kolonel J. K.
Lammerts het woord.
De oud-minister-president, Z.Exc. Dr.
H. C 01 ij n, voorzitter van het eere-comité,
sprak vervolgens de feestrede uit.
Feestrede Dr Colijn
Spr. ving aan met uiteen te zetten, 'dat
het bestaan van den Hoofdcursus for
meel niet van 1869. doch van 1880 dateert.
Materieel blijft 1869 echter het geboorte
jaar van de officiersopleiding uit den troep
als zoodanig.
Daarom zijn de 70 jaren die de aanleiding
vormden voor deze samenkomst in den
grond volkomen juist.
Nog een andere vraag zou kunnen rijzen.
Deze n.l. of het wel veel zin heeft de oprich
ting van een instituut te gaan herdenken,
dat nu al ruim 15 jaar geleden feitelijk op
geheven is.
Wij vertegenwoordigen echter een stuk
gewichtige traditie: opleiding tot officier
uit het leger zelf.
Vele alumni van den H.C. hebben het va
derland tot in de allerhoogste functie ge
diend of zijn in prominente maatschappe
lijke betrekkingen werkzaam geweest. Daar
op mag te eer de aandacht worden geves
tigd, omdat de samenkoppeling van alge
meene propadeuse en militaire vakopleiding
weinig geëigend scheen voortreffelijke re
sultaten te bereiken. Dat niettemin leerlin
gen van den H.C. in belangrijken getale de
hoogste militaire rangen bereikten, de hoog
ste militaire onderscheidingen verwierven
of zich in het burgerlijke leven met lof een
weg konden banen, was zeker ni#t uitslui
tend aan de opleidingsschool te danken.
Daarvoor was het schoolonderwijs, zelfs
1869 in vergelijking met andere inrichtingen
te verbrokkeld, te weinig af. Niet ten on
rechte wees de luit. kolonel de Petit, de
feestredenaar ter gelegenheid van het 25-
jarig bestaan van den H.C. op de ongewone
inspanning en wilskracht die velen reeds
aan den dag moesten leggen voor zij den
H.C. konden naderen.
Toen ik in 1911 belast werd met de func
tie van minister van oorlog, waren in het
Nederlandsche leger van de negen generaals
afkomstig van het wapen der infanterie, er
5 oui-leerlingen van den H.C. en van de 18
kolonels van de infanterie niet minder
dan 15.
Middelbaar onderwijs nog weinig verbreid
Natuurlijk moet men bij deze cijfers wel
bedenken, dat in de eerste jaren na 1869 de
K.M.A. gedurende een 7-tal jaren slechts
zeer weinig infanterie officieren had afge
leverd. De oorzaak daarvan lag voorname
lijk in de omstandigheid dat het middel
baar onderwijs in de burgermaatschappij
destijds nog weinig verbreid was. Toen de
hoofdcursussen werden opgericht telde heel
Nederland slechts 30 H.B.S. cn toen in 1924
er geen leerlingen voor den H. C. meer wer
den aangenomen, waren er 147 inrichtingen
can dien aard die derhalve voor de K.M.A.
konden opleiden.
Vooral in de eerste kwart eeuw na
1S69 was het aantal inrichtingen dat
voor Breda kon opleiden, nog zoo ge
ring, dat de aanvulling van de Officiers-
korpsen der Infanterie in Nederland en
in Indië hopeloos zou zijn vastgeloopen
indien de hoofdcursussen en in dit
verband moet ook de eigen opleiding in
Indië genoemd worden niet hadden
bestaan. Reeds het Nederlandsche cijfer
alleen spreekt boekdeelen. Vanaf 1S69
tot en met 1928, toen de laatste leerlin
gen van den H.C. tot officier werden be
vorderd, zijn er, via cursus en hoofd
cursus, ongeveer 3.000 officieren voor
beide legers opgeleid geworden. Dit
wijst-wel heel sterk op het volstrekt on
misbare van de offte^sonloiding uit de
gelederen.
Een stuk traditie
We vertegenwoordigen een stuk tra
ditie, wij allen hier voelen ons verbon
den met het verleden van voor 70 jaren.
We voelen ons deel uit te maken van de
3000 jonge mannen die hier gevormd
zijn, wij deelen in den roem der 109 die
geëerd werden met het kruis voor moed,
beleid en trouw, we gedenken in dit
oogenblik vooral hen die hun leven of
ferden voor het Vaderland.
Dat levendig houden van het verleden is
intusschen niet het eenige motief voor ons
samenzijn. Er is nog een tweede drijfveer.
We willen door „nze reünie ook herinne
ren aan het feit. dat we deel uitmaken of
deel uitgemaakt hebben van een orgaan,
dat meer dan eenig ander symbool is van
de eenheid der natie.
Want dit is het opmerkelijke in de weer
macht van den Staat, dat de verschillen die
zdoh in het volksleven openbaren, in die
weermacht niet tot scheiding en scheuring
leiden. Dit ibeteekent niet, dat de mensohen
hoofd voor hoofd eender denken over alle
levensvragen, maar het beteekent wel, dat
de eenheid van taak en de eenheid van
levensdoel aan de persoonlijke opvattingen
beletten een storenden invloed uit te oefe
nen op de gemeenschapsgedachte, die bij
leger en "vloot op zoo uverheersohende wijze
in dienst staat van de levensroeping. En als
het een enkele maal is voorgekomen, dat
zidh verschijnselen hebben vertoond, die in
een andere richting wezen, dan voelden we
dit onmiddelijk alls een ziekte-toestand aan.
Wat in het burgerlijk leven normaal te
men is, adhten we bij de krijgsmacht vol
strekt abnormaal, in strijd met haar diepste
weeen. Daar vinden we het normale judst in
de onverbrekelijke eenheid van een wil, die
gericht is op een voor allen gelijk doel.
Daarom is de weermacht een sta
bilisatiefactor in het volksleven en
draagt ieder, die langer of korter deel
uitmaakte van de krijgsmacht, iets
daarvan mee in zijn leven als burger
van den Staat. De nationale eenheid
is hem meer dan een woord gewor
den en door alle verscheidenheid
heen ziet hij toch altijd weer het
ideaal van een vast verbonden volk
gloren.
Keert de practische vorming terug?
Er komen van lieverlede weer omstandig
heden naar voren die de vraag wettigen of de
officiersopleiding uit de gelederen wel heele-
maal naar het doodenrijk kan worden ver
wezen. Al zal ze wel niet meer terugkecren
in den ouden, on, althans aanvankelijk, vrij
gebrekkigen vorm, er zijn toch wel aanwij-
wijzingen, dat het laatste woord over het
opleiclingsvraajgstuik nog niet gesproken is.
Ik denk hierbij ook aan de omstandigheid,
dat de rechtstreeksohe toegang uit de bur
germaatschappij "tot de K.M.A. voor do. in
fanterie altflians, sinds eenigen tijd versperd
is. Men kan er voor dat waj)en alleen toe
gang krijgen via de scholen voor iverlofs-
officieren, die zich, op het voetspoor van de
vroegere opleiding uit het leger zelf, vooral
op de practische vorming toeleggen.
Maar van meer beteekenis is nog het feit,
dat de normale weg voor opleiding eens
klaps blijkt onvoldoend© te zijn zoodra zich
een plotselinge behoefte aan belangrijke
(versterking van het officierskader open
baart Dan moet men, gelijk de laatste paar
jaar noodig bleek, wel weer naar den troep
in dit geval naar de verlofsofficieren
teruggrijpen, omdat andere bronnen voor
snelle aanvulling eenvoudig niet bestaan.
Onze oude H. C is rond 15 jaar geleden
practisch opgeheven. In zijn ouden vorm
keert hij, naar te verwachten was, nimmer
terug. Het beginsel intusschen waaraan de
H.C. uitdrukking gaf: ook officiersopleiding
van uit den troep zal ïyxrit geheel kunnen
worden losgelaten, omdat er momenten zijn
waarin alleen de troep zelf de noodige voor
zieningen voor de officiersaanvulling treffen
kan. Zeilfs sterk aristocratisch getinte offi
cierscorpsen als het Engelsohe, het Pruisi
sche en het Oostenrijkschè, hebben al heel
spoedig na het uitbreken van den wereld
oorlog op den troep moeten terugvallen ter
verzekering van de officiersencadreerinig.
In het teeken van de idee
Sta daarom deze herdenkingspleoluiglheid
in het teeken van de idee. meer dan dat wij
ons hechten aan het instituut, dat aan de
idee zijn vorm schonk.
Daarom bdhoort boven alles de over-
heerschende toon bij onze reüne als oud-
hoofdcursianen een toon van erkentelijk
heid te zijn jegens het leger zelf, dat ons
den weg baande. Wat we zijn, wat we
geweest zijn, wat we nog zullen kunnen
zijn voor vaderland en vorstin, wat
daarin aan voldoening ligt voor onszelf,
det alles danken we aan onzen H.C> dat
JONGSTE SPELLINGS-
BESLUITEN NIET IN
WERKING OP 1 SEPTEMBER
Minister Bolkestein wil zich
nog over de spelling beraden
's-GRAVENHAGE, 21 Augustus. He
den 21 Augustus 1939 is uitgegeven
Staatsblad no. 375, besluit van 10 Aug.
1939, tot wijziging der Koninklijke be
sluiten van 8 Juni 1939 (Staatsbladen
nos 365, 366, 367 en 368) inzake de
schrijfwijze der Nederlandsche taal. Het
besluit heeft de strekking, de inwerking
treding van bovengenoemde Koninklijke
besluiten van 8 Juni 1939 vast te stel
len op een nader te bepalen dag.
De besluiten van 8 Juni, welke de jongste
spellingsregeling van Minister Slotemaker
de Bruine inhielden, zouden op 1 Septem
ber, bij den aanvang van het nieuwe sohool-
jaar, in werking treden.
Naar wij vernemen is de datum van in
werkingtreding verschoven, omdat de nieu
we Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, Dr Bolkestein, zich over 't
raagstuk der spelling in het algemeen wil
beraden; ook in verhand met de vraag of
een wettelijke ';ng van de spelling niet
voorkeur verdient.
EN FINANCIEN
ECONOMiE
Amerikaansche petroleum
industrie
Een verwarde toestand
De ruwolieproductie in de Ver. Staten
schijnt door de vorige week ingevoerde
restrictie thans reeds van 3.590.000 tot
2.274.000 barrete per dag gedaald te zijn.
Dit heeft weliswaar de stemming in Ame
rikaansche oliekringen aanzienlijk doen
verbeteren, doch niettemin blijft de situa
tie tamelijk verward. Terwijl verschillen
de maatschappijen nog doorgaan met de
aankondiging van prijsverlagingen voor
ruwe olie, komen van andere zijden be
richten binnen betreffende prijsverhoogin-
gen voor petroleum en Ixmzine. Een duis
ter punt is ook de houding van den staat
Illinois- waar de dagelijksche productie :n
stede van aangepast te zijn aan de thans
ingevoerde restrictie, restegen i6 tot re
cordhoogte. Men gelooft daarom, dat er
geen wezenlijke 6tabilite:.t in de olieindu-
etrie te bereiken valt, zoolang ook Illinois
niet tot beperking der productie zal zijn
overgegaan.
Zooals men weet, werd het besluit in
zake de 6luiting van de petroleumibronnen
slechts voor den duur vsn 15 dagen geno
men. Het betrof hier e>en tijdelijken nood
maatregel, waarna echter vermoedelijk de
oude toestand ten opzichte van de produc
tie niet geheel hersteld zou kunnen wor
den. Er zal imimers de een of andere re
geling op vrijwilligen grondslag gevon
den moeten worden om aan de voortdu
rende overproductie ©en eind te maken.
Slaagt men hierin niet, dan zal vermoede
lijk aan vergaande federale controle op de
petroleumindustrie niet kunnen worüen
ontkomen. Intusschen heeft de spoorweg
commissie van Texas bekend gemaakt, dat
er op 26 Augustus a. s. verhooren plaats
zullen hebben teneinde de maatregelen te
kunnen vaststellen, welke na do beëindi
ging van de sluiting der bronnen per 1
September a. s. genomi-n zullen moeten
worden.
Leipziger Najaarsmesse
Belangrijke uitbreiding van de
bouwvak-af decling
De bouwvakafdeeling van de Leipziger
Messe, die van 27—31 Augustus gehouden
wordt, zal, naar men ons meldt, een be
langrijke uitbreiding ondergaan. Er worden
in deze groep c.a. 360 deelnemers verwacht.
De ruimte, die gewoonlijk ter beschikking
staat, zijnde de aubele hal 19, de hal voor
staalconstructies en een uitgestrekt open
terein, zijn onvoldoende gebleken en voor
het eerst gaat men nu ook de groote hal
9, waarin tijdens de Voorjaars-Messer.
werk tui grna dl ïi nes geëxposeerd worden,
voor de genoemde afdeeling gebruiken.
Met instemming van den beschermheer Dr.
Ir. Todt, inspecteur-generaal van den
Duitschen wegenbouw en algemeen gevol
machtigd© voor de regeling van het Duit-
sche bouwwezen, wil men dezen keer bij
eonder in het licht -ïte'len, op welke wijze
verhooging van de productie cn rationali
satie yan het bouwbedrijf kan worden ver
wezenlijkt. Hierop betrekking hebbende on
derwerpen komen in behandeling geduren
de het tweedaagsche bouwvak-congres, het
welk zal plaats hebben op 28 en 29 Augus
tus.
KA I.EIDOSCOOP
Op do New Torkache beur»
heerschte gister een f.'auwe stemming,
hetgeen vcroorzaaLkt w*sr«l door den ge
spannen toestand ln Europa. Vooral ataal-
waarden en rubberfondsen hadden van
verkoopsdruk te ÜJden. Hei slot- kwam op
hot laagste punt van den dag. De koer
sen waren per saldo overwegend tot
punten, In sommige gevallen tot 3 punten
lager. Omzet 770.000 aandeelen.
De Amerikaansche Staalindu
strie werkt momenteel op 62.2 pCt. van de
oanacltelt (v.w. 62.1 pCt.)
Het Xlonetalro Drlehoeksac-
cooj-d zal waareohljnlljk van kracht blij
ven. ook als Engeland en Frankrijk in een
oorlog betrokken mochten fikon. Wel zal ln
het laatste geval ©en revisie noodzakelijk zijn.
danken we mitsdien aan het leger zelf.
En daarom bidden we over dat leger
ook den zegen des Allerhoogsten af als
diepste uiting van onze dankbaarheid
voor wat dat leger ons geschonken heeft.
Na deze officieele openingsplechtigheid In
de Nieuwe Kerk werden de reünisten in do
gehoorzaal aan de Burgwal ontvangen door
het gemeentebestuur van Kampen. Na een
thee in het Oude-Iloofdcursus-gebouw werd
in het gebouw van de school voor reserve-
officieren een gezamenlijke maaltijd gehou
den. Een concert van de Stafmuziek van
het le R. I. in den tuin van do Buitensocle»
teit besloot dezen eeretea dag .van het reunio.
