Hl
e xwestie Bestuur-Beheer
besproken
HET NIEUWE KABINET
JANTJE
KRUIZEMUNT
VRITD 3 ii AUGUSTUS 1939
EERSTE BLAD PAG. 3
Alg. Synode der Ned. Herv. Kerk
Belangwekkende mede
lij deelingen over 'twerk onder
i schippers
jij T w i n t i-i t e zitting. Na opening en
gebed vaststelling der notulen.
Op wensch van den benoemde, wordt een
kleine wijziging in de instructie van den
secretaris aangebracht.
Door Ds. Boonstra wordt de eindre
dactie voorgelezen van de definitief aan-
-de wijziging van Art. 11 en 16 Regl. op
hei -dsdienstonderwijs; daarna die van de
def; i.ief aanvaarde toevoeging aan art. 25
irn het Regl. op de vacatures.
Namen? de commissie voor de stukken
rapporteert de heer de Roon Swaan
over vera iiillende moties van de Class, ver
gaderingen (naar aanleiding van de bro
ei iuro van de: Bond van Ned. Predikanten)
uitsprekend het verzoek dat de Synode de
kwestie best uur-beheer aan de orde stelle
en afdoende gele. Maastricht stelt de zaak
aan de orde. Coevorden vraagt, dat
met Inachtneming van het advies van
s on do Blecourt ten spoedig
ste een regiement, deze zaken regelend,
Worde samengesteld.
De commissie begint met op te merken, dat
kJ 2 bez' aren -orden naar voren gebracht:
Pt le. De SynO 'i' is niet bevoegd haar zorg uit
ten rver de stoffelijke 'belangen; 2e
Indien zij -toe al bevoegd is, dan is ze
9 toch niet be\. ->gd te regelen het beheer der
m, 1 goe eren der gemeenten, die on-
I der do kerkvo gdijen zijn geplaatst. De com
ic. rni-sic q c deze bezwaren onjuist. Ten op-
lichte van hot le poneert ze, dat niet alleen
1 ie .behartiging der geestelijke belangen,
naar ook die der stoffelijke der Synode
ijn toevertrouwd. In 1817, 'IS en '19 zijn ook
■tofdergelijke besluiten genomen. Ook door een
5 uil spraak van het Gerechtshof te 's-Graven-
hage is dat bevestigd. Dus heeft, de Synode
het recht, art. 65 al. 2 te wijzigen cn „ont
worpen" dor „vastgesteld" te vervangen,
Ten o] zich te in het 2e ontkent ze ook dit
ho' ar. y, jn de bezittingen, onder de
kerkvoogdij s aande, misschien oorsponke-
hjk thig i van eigen stichtingen ge
est (dit ka* niet meer uitgemaakt wor-
nu is de kerkelijke gemeente eigena-
gewerden. Zoo is het ook door rechtert.
uitspraak bève tigd. En dus moet de Synode
ook in dit opzicht de bevoegdheid van re
gelen bezitten. Taarom stelt de meerderheid
dat li ode verklare, dat zij bevoegd
mat ivr ;en g. icht alles te doen wat noodig
ls om komen tot regeling van het beheer
der aan d get icnten hehoorende kerkelijke
jjtgoederen, on um deze bevoegdlieid te zijner
'tij u r ii 1 raad en na ernstig overleg
met alle op i, betrekking hebbende op de
-1-' enheden in de kerk, zal ge
bruik maken.
.A s samen 11gend hiermede geeft de Pres.
m Ion heer Bott, om, namens
nK| cle coranie .ie oor de nieuwe wetsvoorstel
len. te rapport eren over het voorstel van
Bnlde Class, vera 1. van Nijmegen om art. 65
en a' 2 van hot ,lg. Regl. aldus te wijzigen,
ijjdat daaraan woorden toegevoegd worden:
Ier op de wijze, als in art 62 v. h. Alg. Regl.
is aangegeven, vastgesteld". De Class, ver
gadering sprak als haar oordeel uit, dat aan
allo moeilijk! den een ednde zou komen,
anneer do S; node het Beheer regelde zoo-
Is in de hoofdlijnen wan de brochure: „De
ed. Herv. Keri en haar goederen" is uitge-
proken. Dc nmissie steant niet in met
e3| alles wat in di brochure vermeld staat, en
verwacht bij r yeling van het Beheer niet
het eind. an lie moeilijkheden. Ze meent
'htcr dat die wijziging geen bezwaar
maax wil da -mede in geen enkel opzicht
vooruitg. bp.."- de regeling van 't Beheer.
De ropportet bespreekt de historie van
bebearekvret e en memoreert, dat tegen-
ver de in (le I ochure aangehaalde hoog
leraren Meyei en de Blécourt staat b.v.
de Utrechtscho chool en acht dus de voor-
ichting onvolledig. Boven de voorgestelde
An vulling van art. 65 geeft ze de voorkeur
aan schrapping van al. 2 van dat art.
De President brengt de beide rappor
ten, met de conclusies, gelijk in bespre
king. Na een ireede discussie wordt de
f conclusie van het rapport-de Roon
Swaan aangenomen met 10 tegen 9
j stemmen; die van 't rapport-B o 11 met
ma 15 tegen 4 stemmen. De tegenstemmers
laten aanteel nen, dat ze met hun te
genstemmen n.et geacht willen worden,
J de bevoegdheid der Synode te ont-
:«j kennen.
De heer de Poon Swaan brengt Vér*
olgens rappot uit van een schrijven van
et Hoofdbestuu van de Vereen, van Kerk-
■oogdijen, wao in dit zich beklaagt over
van den Bond van Ned.
'reclikanten, da. conferenties en correspon
denties met deu /roegeren pres. der Synode,
po vertrouwelijk waren, door dit Hoofdbe-
:orj?,uur gepubliceerd waren. Overeenkomstig
J.e conclusie wordt dit schrijven voor ken-
'ng aangenomen.
J Dc. l, ommaert brengt rapport uit over
ie"]' e de persoonlijke kerkvisita-
:nd 1 V-Er.- en Limburg. Met belang-
stelling wordt t verslag aaggehoord
'^HjBcnoeming van egerpredikanten
j w| B'i de bespreking der aan de Syn. Com-
jegèuiasje opgedra.ra zaken komt ter sprake de
cenl"xtiensPrekink 1 >or deze met de legerpredi-
kanten Ds. Nau a en Ds. Bootsma gehou-
hejden. Als resultaat was een schrijven van Z.
;peExc. den minister van Defensie gericht. In
vo^e plaats van d n overleden Ds. Ruys van
llie Dugteren zal e -i nieuwe worden benoemd;
hei(°ck in de vac.-Ds. Nauta zal worden voor-
a viïien. A ten M,nister zijn op zijn verzoek
'lu< 2 vijft eboden. Een keus is nog
depfet gedaan.
Pet Behande 1
ht Wdink t-n Db.
kel - n hen door
.CL
Vielontheffing
a u ".i de ld
n d
lt ook het rapport van Ds.
P. van Bruggen inzake de
Synode in '38 gegeven op-
n '39 te willen dienen van
de juiste verhouding van
et nred.-tractement en de
d in art. 2 van het Regl.
nten. Daarbij zijn 4
een 'cgger gevoegd, varicerend
gemeente geen dispensatie
geen pasb -all i heeft, wel dispensatie en
?een pastoralia ïeeft, wel pastorialia en
geen dispensatie heeft en ten slotte wel pas
torialia en wel dispensatie heeft Hoewel het
niet de bedoeling is in dezen dwingend op te
treden, en het uitgesloten wordt alle in
de kerk geldende leggers in eens op orde te
brengen, wordt besloten de 4 modellen met
toelichting openbaar te maken in het week
blad der Ned. Herv. Kerk.
Tijdens de zitting komt schrijven in van
s. K. H. E. Gravemeyer, dat hij zijn be
noeming als secretaris aanvaardt
Aan de orde is de behandeling van het
Jaarverslag van den Herv. Schippersraad,
gevestigd te Amsterdam.
In het bestuur kwamen in '38 geen wijzi
gingen.
In het jaar '37 werd de administratie hij
gehouden, na het vertrek van Ds. Plomp,
door een ambtenaar van het Onderwijsfonds
voor de Scheepvaart. De te verlichten werk
zaamheden waren echter te veel voor de
avonduren. Het contact met de schippers
werd hierdoor niet bevorderd. Daarom heeft
men de administratie overgebracht naar de
bijgebouwen van de Elandskerk, vanouds de
Schipperskerk. i
Aangesteld werd mej. C. Gijzel, dochter
in wijlen Ds. B. Gijzel, die den heel en dag
op het kantoor aanwezig kan zijn en even
tueel ook eenige bezoeken aan de schippers
kan brengen. Op 22 Juni '38 werd het Cen
traal Bureau, met een kerkdienst in de
Elandskerk. officieel geopend.
Met het uitreiken van de legitimatiebewij
zen tverd een begin gemaakt. In den aan
vang gevoelden de schippers hiervoor niet
veel; aan het eind van '3S waren er 40 uit
gereikt. waarvan de laatste 20 op eigen ver
zoek. Een onderzoek werd ingesteld naar de
mogelijkheden van huisvesting voor de kin
deren. Het inrichten van een huis, als tehuis
voor schipperskinderen, was te kostbaar
Daarom beslcnot men de proef te nemen met
een drijvend internaat. Een firma in Slle-
drecht is bereid hiervoor een woonschip in
te richten en dit voor een jaar in proefhuur
te geven. Uit een ter vergadering gedane
mededeeling bleek, dat het schip reeds in
gebruik is genomen.
Voor een filmopname ten bate van dezen
arbeid werden de noodige toebereidselen
getroffen. De première werd te Amsterdam
gelhouden in het gebouw van de A.M.V.J.
Het Centraal Bureau begint zich in de
belangstelling der schippers te verheugen.
Kwam er den eersten tijd geen enkele, tot
Jan. '39 brachten ongeveer 60 schippers,
mannen en vrouwen, er een bezoek metza
ken. rechtstreeks den Raad betreffende. Be
halve deze een groot aantal andere perso
nen. Met grooten klem werd betoogd, dat 't
Bureau geen bureau voor financieele onder
steuning is. Dat is en blijft het werk der
diakenen.
verscheidene plaatsen wordt zeer in
tensief onder de sohippers gewerkt. In som
mige gemeenten wordt gratis het Predik
beurtenblad uitgereikt. Andere plaatsen be
leggen samenkomsten voor de jeugd, voorde
ouderen, geven catechetisch onderricht, vie
ren kerstfeest met de schippers, e, d. Vooral
aan de rijpere jeugd werd veel aandacht
gewijd. De Schippersjeugdkring is zooveel
mogelijk landelijk georganiseerd.
Met een woord van hartelijken dank aan
allen, die meewerkten om de belangstelling
van den schipper weer voor de Ned. Herv.
Kerk te wekken en hem in het kerkelijke
leven weer in te schakelen, besluit dit ver
slag.
Onder dankbetuiging voor den belangrij
ken arlbeid door dezen Raad gedaan, wordt
dit verslag aanvaard. Uit de Generale Kas
zal f 2000 voor genoemden arbeid worden
geschonken.
Ten slotte wordt over de verslagen van
de Pers. Kerkvisitatie in Gelderland door
Ds. S t e 1 m a gerapporteerd, over die van
Friesland door Ds. Weed a. Met belangstel
ling, die zich uit in ernstige discussie,
wordt daarvan kennis genomen.
Daarna sluiting der zitting en verdaging
der vergadering tot hedenmorgen.
Ds K. H. E. GRAVEMEIJER
SYNODE-SECRETARIS
Naar wij vernemen heeft ds. K. H
Gravemeijer, predikant bij de Ned;
Herv. Gem. te 's-Gravenhage, zijn benoe
ming tot secretaris van de Algemeene Sy
node der Ned. Herv. Kerk in de vac. van ds.
D. den Breems, die met pensioen gaat, aan
genomen. Ds. Gravemeijer zal in verband
hiermede emeritaat aanvragen en eerlang
afscheid nemen als predikant van de Haag-
sche gemeente.
CKR. GEREF. KERK
Beroepen: Te Rozenburg, cand. M.
d. Klis te Gouda.
Centr. Diac. Conferentie
in 't goud
De Centrale Diaconale Conferentie der
Geref. Kerken bestaat, als bekend1' dit jaar
een halve eeuw en dit feit zal naar wij
in aansluiting op hetgeen we reeds meedeel
den, kunnen mélden feestelijk worden
herdacht te Amsterdam op 12 en
Sept. as. Aan den avond van Dinsdag 12
Sept. zal in de Keizersgrachtkerk een dank
stond worden gehouden die zal worden ge
opend door Mr. A. J. L. v. Beeck Cal-
koen van Den Haag, chef van de afdeeling
Hooger Onderwijs van het Dept. van Onder
wijs. oud-voorzitter en adviseur der confe
rentie, waarna ds. T. Ferwerda, Geref.
predikant te Amsterdam, zal voorgaan. Na
afloop vindt in Krasnapolsky te Amsterdam
een begroetingssamenkomst plaats.
De 50e Centrale Diaconale Conferentie zal
Woensdag 13 Sept. eveneens in Kras worden
gehouden onder leiding van den heer J. H.
Veenkamp van Amersfoort.
In de morgenvergadering zal Dr. J. Hoek,
Geref. predikant te 's-Gravenhage-W., en
redacteur van het Diaconaal Corresponden
tieblad, spreken over: „Onze Conferentie ii
het goud". Ook zal in die bijeenkomst een
Gedenkboek worden aangeboden.
In de middagvergadering komen de huis
houdelijke zaken aan de orde. In het comité
moeten twee nieuwe leden gekozen worden
aangezien de heeren K. Boersma ie En
schedé en A. N. Evers te Arnhem niet ir
het diakenambt bleven en dus ook niet her
kiesbaar zijn. In deze vac. zijn candidaat
gesteld de heeren Jac. Bosch te Zwolle,
H. W. Bosman te Ensohedé en J. Schip-
p e r te Hengelo voor de Overijsselsche vac.
en R. Loos te Arnhem en H. J. Wikke
rink te Aalten in de GeLdérsehe vacature.
Voorts zijn ter behandeling ingekomen
vraagpunten van de Diaconieën van Zeist
Zwolle.
Dit b
in het
de vei
de Zt
een g
gestel
104 bl
A. VO
Mij N
Ned. I
Godsdi
UTREC
pelijk, pc
groc .e ve
heid op
noodzakel
voerd."
Zoo spr
Bond van!
dei-wijzers'
Delft
één bandj
van den j
Christelijl
De voo
gebed, las
De secret.
de notule:
Over ee
de Feders
r, leur
de vereer
De penr>:
den stand
kascomimL1
den voor
hield de T
Aan deiw
Hierna werden de bynoaaie vuurstenen
sproken, inzond .1 .-id het punt betreffende
de kerkelijk, aanstelling van den Gods
dienstonderwijzer. 3esloten werd, dat men
zich aan zou sluiten bij de Federatie van
Godsdienstonderwijzersvcreenigingen.
Het blad „Ons Orgaan" zal voortaan als
een drie-maandelijksch orgaan verschijnen.
De hoofdredacteur en administrateur werden
weer voor een jaar ter verzorging van
gekozen. De heeren A. van Bar
d en H. v. d. Veen werden herkozen,
resp. als voorzitter en als 1ste penningmees
ter. In de rondvraag werden nog eenige
voorstellen en vragen gedaan.
:t was een leerzame en zeer geanimeerde
vergadering, doch betreurd moest worden,
dat verschillende leden niet waren
komen.
Nadat de agenda voor de eerstvolgende
vergadering was opgemaakt, werd de verga
dering door den voorzitter met dankzegging
gesloten.
ZENDINGSDJRECTEUR BEZOEKT INDIE
MED AN, 10 Aug. (Ancta). De „Deli Cou
rant" verneemt, dat begin October de direc
teur van de Rijnsche Zending, D". Ber
uit Barmen, op Sumatra arriveert. Hij zal
hier besprekingen voeren over den financi-
eelen nood dezer zending, teil behoeve waar-
ook op Java overleg zal worden ge-
CHR. ONDERWIJZERS
OP JONGEREN-CONFERENTIE
Aan schoone dagen kwam een eind
WOUDSCHOTEN, Donderdagmiddag
Er wordt tegenwoordig veel leelijks van
„de moderne jeugd" gezegd. Maar wi
Jongerenconferentie meemaakte zal 't booze
oorc>eel grondig moeten herzien. Weer is
een groep jonge menschen bijeen, die als in
een dal zijn geraakt met rondom hooge
bergen. Er schijnt geen enkele uitweg.
In tegenstelling met de vele andere nood
lijdenden, werken zij hard, maar verdienen
weinig of niets. Er zijn er. die nu al zes, al
acht jaar uitzien naar werk. Onder zulke
ómstancagheden kunnen de besten degene-
reeren.
Maar op Woudschoten merkte men daar
van niets. Geen zweem van „kankerzucht"
of criticasterij. Integendeel, alles werd met
blijde waardeering aanvaard. Er was dank
baarheid. hoop, vertrouwen. Het is een eer
voor het corp6, dat de jongeren met zoo
heroïeke volharding doorwerken. Ons volk
kan gerust zijn, deze schoolmeesters zullen
in ce toekomst ons onderwijs hoog houden.
Het is niet wel mogelijk alle hooge mo
menten weer te geven. Er zijn vele goede
woorden gesproken. Ontroerend was 't slot
woord van een reeds lang uitzienden kwee-
keling. die heel zijn zorgenleven geleid wiot
door God en van dat geloof een simpel
werkelijk getuigenis aflegde.
De heer A. Tjoelkerte Surhuisterveen,
hield de morgenwijding met een troostvolle
toespraak over Psalm 23.
Mej. R ij k e n (e Hillegersberg, heeft ge
refereerd over „Afdeeling en leden". Zij
illustreerde de groote waarde, die het ver-
eenigingsleven voor de onderwijzers heb
ben kan.
En toen kwam het eind van de schoone
dagen; zwermden de conferentiegangers
weer uit, naar £ppingedam zoowel als naar
Retranchement.
„En Paulus, de broeders zien-de,
moed'". Zoo is ook hun moed weer gerezen.
Moge God hun nabij blijiven. Er valt geen
musdhje van het dak zonder Zijn wil. Er
wordt geen kweekeiing verongelijkt, er lijdt
geen jongere armoe zonder dat Hij het weet
En als wij in Zijn heiligdommen konden en
mochten ingaan zouden wij aanschouwen
hoe Hij ook den weg van deze broeders en
zusters in den druk leidt van genade tot
genade.
DOCENT NEDERLANDSCHE
HANDELS-HOOGESCHOOL
Tot docent voor het EngeLseh en de Engel-
sche handelsterminologie aan de Ned. Han-
déLs-Hoogeschool werd benoemd dr. f
Maar, leeraar bij het Middelbaar On
derwijs te 's-Gravenhage.
Dr. de Maar werd in 1885 te Groningen
géboren en studeerde aan de univen tri ten
Mog enkele persbe
schouwingen
Thans laten wij in aansluiting op het
persoverzicht in ons blad' van gisteren, nog
enkele beschouwingen volgen over 't nieu
we Kabinet
Zooals te venvachten was, is de Stan
daard weinig ingenomen met de formatie
van het Kabinet-De Geer:
De samenstelling klopt niet op de fei
ten, welke het vijfde kabinet-Colijn heb
ben genoopt zijn ontslag te verzoeken.
Die samenstelling is vooral raadsel
achtig, omdat zij onder de leiding van
den heer De Geer plaats had, en deze
crus in het bijzonder voor haar de ver
antwoordelijkheid draagt.
Alleen al de intrede, met goedvinden
van daarvoor aangewezen partijorgaan,
van de beide sociaal-dem. leert ons, dat
het regeeringsbeleid op bepaalde pun
ten za! gaan in een richting, welke van
onze zijde steeds op principieêlc en prac-
tische gronden is bestreden.
Moet dan, zoo zal men vragen, aange
nomen worden, dat de heer De Geer
van zijn inzichten afstand heeft gedaan?
Wij zouden op die vraag, gelet op 't
verloden van dien Staatsman, niet gaarne
een bevestigend antwoord geven. Maar
wel meenen wij, hoezeer dit ons leed
doet, dat het gerechtvaardigd is te zeg
gen, dat hij door de formatie van dit
Kabinet zijn standpunt, meermalen met
zooveel klem verdedigd, ernstig heeft
verzwakt, en de gevaren voor een ver
keerd beleid sterk in óe hand heeft
werkt.
Reeds om deze reden kunnen wij met
het optreden van dit Kabinet onze
-lemming niet betuigen.
.an op:
Naar wij met zekerheid weten, heeft
Prof. Gerbrandy, alvorens zijn besluit te
nemen, geen contact gezocht met eer
van de daarvoor in aanmerking komen
de mannen uit onze partij. Hij heeft zich
dus, zonder met een van hen verbinding
te zoeken of overleg te iplegen, beschik
baar gesteld voor de portefeuille van
Justitie. Van de motieven, welke hem
daartoe hebben bewogen, en waardoor
hij mede de verantwoordelijkheid draagt
voor een experiment, dat vele risico's
met zich brengt, is ons tot heden niets
bekend geworden.
Het Kabinet is er.
Wij wachten zijn riac'Jen af.
Geheel in overeenstemming met het
anti-revolutionair gevoelen en de daar
op gebouwde traditie zullen wij zijn be
leid beoordeelen.
Echter, het sein staat voor ons op on
veilig.
Het is aan het Kabinet, ons er van te
overtuigen, dat dit onjuist is.
De krakende wagen
Friesch Dagblad boven zijn
hoofdartikel, en het blad stelt de vraag, hoe
et nu staat met het Regeeringsprogram:
Theoretisch zijn er tlrie mogelijkheden.
Ten eerste: men kan er van afzien,
een zuivere kabinetspolitiek te vc
en iederen minister een groote vrijheid
laten, wat betreft de richting van zijn
beleid.
Ten tweede: men kan pyobeeren,
groote kwesties zooveel mogelijk uit te
stellen of te omzeilen.
Ten derde: men kan trachten te komen
met een stevige kabinetspolitiek.
Het eerste zou dom zijn en het tweede
laf. Daarom moeten we aannemen, ilöl
men den derden weg inslaat, en wi
binetspolitiek krijgen, waarmee alle mi
nisters zich hebben vereenigd. En dan
volgt logisch, dat de socialisten óf hun
zin hebben gekregen en hun stempel op
dit kabinet hebben gedrukt óf hun stand
punt hebben laten varen en nu een po
litiek zullen verdedigen, die zij tot nu
toe fel hebben bestreden.
Het blad trekt dan de conclusie:
Wij moeten aannemen, dat de socia
listen waarborgen hebben gevraagd
verkregen, dat hun politieke opvattingen
in het kabinet van vèrstrekkenden in
vloed zullen zijn. Socialistische ministers
in een kabinet met een „burgerlijk" pro
gram is voor hen principiëel en tactisch
onaanvaardbaar.
Een sterk kabinet
is gevormd, zegt de Nederlander en
„het landsbelang heeft gezegevierd over het
partijbelang:
Van den heer Bolkestein hebben wij
op een bepaald punt zeer goede ver
wachtingen. Hij heeft het standpunt ver
dedigd, dat het vraagstuk van de subsi-
diëering van het vrije hooger onderwijs
door overleg moet worden opgelost. Hij
staat niet op het bekende doctrinaire
standpunt van de C.H.. dat de Staatsuni
versiteit de eenige inrichting is, die ligt
in de lijn van de Reformatie. Misschien,
te Groningen, Oxford en Amsterdam. In 1911
werd hij leeraar bij het middelbaar onder
wijs te Groningen en in 1921 bij dit onder
wijs te 's-Gravenhage.
Dr. de Maar is vooral bekend door zijn
boeken op het gebied der Engelsche handels
taal, waarin wordt beoogd het nieuwe taal
inzicht, zooals dit door van Ginneken en
anderen werd voorgestaan, toe te possen op
de taal van het handelsverkeer. Voor het
middelbaar onderwijs heeft hij een nieuwe
methode ingevoerd door middel van zijn be
kende „Britannia"-leerboeken en in
onlangs verschenen „Letters en Reports
heeft hij een eerste poging gedaan het taal
onderwijs aan de H.B.S. A in de door de Re
geering gewenschte nieuwe richting
sturen.
Dr. H. C. M. FOURIE OVERLEDEN
Te Pretoria is plotseling overleden dr. H.
C. M. F our ie, predikant der Hervormde
Kerk te Groot Marico (Transvaal), in den
ouderdom van 57 jaar.
Dr. Fourie diende de gemeenten Erasmus,
Johannesburg en sedert 1929 Groot Marico.
ONDER WIJSBENOFMTNGEN
Mejuffrouw A. A. Hommes van Amers
foort is door het bestuur van de Vereen.
Voorber. Lager Onderwijs Jachin" te Den
Helder, benoemd tot Hoofd van de Chr. Frö
belschool aldaar in de vacature-mejuffrouw
Joh. Verhoef.
Gezien het feit, dat deze mannen elkaar
in het landsbelang hebben gevonden, zou
de betiteling nationaal voor het
nieuwe kabinet zeker niet misplaatst zijn.
Wij zullen dezen term nochtans niet ge
bruiken. In de eerste plaats omdat het er
ten slotte slechts om gaat of een kabinet
hoe ook betiteld nationale po
litiek voert (en die verwachten wij vai
dit kabinet met groote stelligheid): ii
de tweede plaats omdat het, naar wij in
de laatste dagen uit sommige persorga
nen hebben geleerd, niet geoorloofd
over een nationaal kabinet te spreken als
er geen speciale partij-voormannen in
opgenomen zijn.
Maar afgezien van kwesties over de
bemanning, het feit blijft, dat de p*oote
stroomingen uit ons volksleven in dit
nieuwe ministerie zijn vertegenwoordigd.
Daarin en dat i§ zijn groote kracht
verschilt 't fundamenteel van het laatste
kahinet-Colijn, dat twee, anti-revolutiona-
ren en twee christelijk-historischen liet
overschaduwen door zeven heele of halve
liberalen, waardoor een kleine strooming
in ons volksleven op zorgwekkend-een-
zijdige wijze naar voren werd geschoven.
Het nieuwe kabinet daarentegen doet
aan alle stroomingen volledig recht".
Over 't opnemen van 2 sociaal-democraten
in het Kabinet schrijft het C.-H. orgaan:
„Wij zijn van oordeel, dat de tijd voor
opname van sociaal-democraten in het
ministerie thans inderdaad rij" was. Het
was ten slotte geen gezonde verhouding,
dat een partij, die bijna een kwart
het'Nederlandsche volk achter zich heeft,
permanent in de oppositie bleef verkee-
ren. Terwijl bovendien de geheele ont
wikkeling èn op economisch èn op
daal gebied naast de herziening
bepaalde opvattingen binnen de S.D.A.P.
welhaast tot de noodzakelijkheid leid
de deze groep te betrekken in den strijd
om ons volksbestaan".
Een n°ed passend kabinet
De Neerlandiapers is van oordeel,
dat het nieuwe kabinet goed past bij de
standigheden:
Van den aanvang van de Kabinetscri
sis hebben wij er voor gepleit, dat
nieuw ministerie zou optreden op de
breedst mogelijke basis, waarvan geen
der groote partijen zou worden uitgeslo
ten, die niet ziohzelf uitsluiten. Wij heb
ben dat bepleit met het oog op de inter
nationale gevaren, welke dreigen,
ven dien opdat de offers, welke noodza
kelijk zijn voor dc verdediging van het
rijk, niet door een betrekkelijk kleine
meerderheid van de vol lts vertegenwoor
diging zouden worden opgelegd aan de
natie.
Het nieuwe Kabinet-de Geer beant
woordt in niet geringe mate aan deze
voorwaarde. Wij gaven verder no? te ken
nen, dat ons als resultaat van het verzet
der Tweede Kamer tegen het laatste Ka
binet van Dr. Colijn. dat een deflationis-
tisch karakter droeg, als logische
quentie een program-Kabinet voor oogen
zweefde, dat welvaartspolitiek zou voe
ren. Het program van den heer De Geer
is nog niet bekend, maar toch lijkt de
veronderstelling gewettigd, dat hij eerder
een bedrijfsstimulccronde en volkskracht-
behoudende politiek wil voeren, liever
dan een bezuinigings- en aanpassingspoli
tiek, omdat de grondtrekken van het
program bekend moeten zijn aan hen. die
candidaten waren voor de ministerieele
portefeuilles cn vanzelfsprekend niet de
twee katholieken, Mr. Steenberghe en
Weiter, alsmede twee socialisten en een
vrijzinnig-democraat zitting zouden ne
men in een Kabinet, wanneer zij op het
De ontactische uitlating
van Jhr de Geer kan de Volkskran.
(r.k.) nog niet vergeten. Daarmee heeft de
heer de Geer, aldus het orgaan, ook de r.k.
Staatspartij gediskwalificeerd. Toch is
redactie voldaan, omdat „we thans van het
kabinet-Colijn V zijn verlost:
Het kabinet dat door zijn geboorte en
samenstelling een terugtred moest wor
den geheeten op hetgeen in 1937 zoo ge
lukkig leek begonnen.
Liberale overmoed de weelde van
zeven geestverwanten in het kabinet
steeg naar het hoofd deed zelfs zeg
gen dat nu weer op liberaal kompas zou
worden gezeild: weg met de ordening,
weg met beschermende tariefmaatrege
len. weg met de nieuwe economie, weg
met de „socialerigheid".
De volkskracht zou alleen worden
gezocht in versterking der landsverdfr»
dïging, maar de factor volkskracht in
een werkend volk gelegen zou worden
verwaarloosd.
En de staatshuishouding van De Wilde
Schouten zou boven de volkshuishou
ding van Steenberghe—Romme preva
leeren.
Wij zullen nu weer den weg gaan dien
kabinet-Colijn IV bewandelde voordat
zich de evolutie vertoonde die tot zijn
val aanleiding was.
Bij den kabinetsformateur mag men
misschien minder geestdrift maar in
ieder geval genoeg rechtschapenheid aan
wezig achten om zulk een program uit
te voeren.
Van weinig nut acht het blad thans do
vraag of de kabinetscrisis had kunnen
worden voorkomen:
Slecht geïnspireerd is dr Colijn geweest
toen hij blijkbaar onder den invloed der
stijgende militaire uitgaven het finan
cieele roer wilde omwerpen tot nadeel
voor de volkskracht gelegen in een zoo
krachtig mogelijke bestrijding der werk
loosheid.
Het ging niet over een of meer millioe-
nen, niet over een bepaalden maatregel,
het ging om den geest waardoor men zou
worden geleid.
Meer dan minister Colijn, meer dari
minister De Wilde was de heer Schou
ten de man die dreef, was hij het die
reeds in het najaar van 1938 de steven
wilde wenden.
Onder het nieuwe kabinet zal zijn'
geest geen kans hebben.
Er is in de Kamer een sterke en vast
beraden meerderheid, die. aan de lands
verdediging gevend wat haar toekomt
en wij weten allen dat dit veel is
daarnaast sociaal-economisch opbou
wend zal werken en een voorzichtig fi
nancieel beleid niet zal beheerscheiï
door het befaamde huishoudboekje.
Zoo kan men met meer vertrouwen do
naaste toekomst tegemoet gaan dan on
der kabinet-Colijn V met zijn sterke li
berale escouade mogelijk ware geweest.
Krachtens aard en samenstelling kun
nen wij dit kabinet zien als een program'
ministerie. Het staat voor de moeilijke
taak de drie hoofdpunten van het pro
gram van het voorlaatste kabinet tot
verdere uitvoering te brengen. Moge het
aan de verwachtingen dienaangaande
beantwoorden. Al geeft, naar onze mee
ning, de oplossing van de jongste kabi
netscrisis een verzwakking te zien van'
den invloed, die het katholieke volksdeel
gezien de positie, die zijn vertegenwoor
diging in de Kamer inneemt, naar even
redigheid toekomt, toch willen we dé
nieuwe Regeering met een welwillend
afwachten begroeten.
blijft de Residentiebode het, dat da
S.D.A.P. thans in de Regeering vertegen
woordigd is:
Wij blijven de z.g. ideeën-verandering
van de S.D.A.P. als zuiver opportunis
tisch beschouwen en zien peen enkel mo
tief waarom deze bij veranderde omstan
digheden niet weer even licht in de oude
richting zou terugslaan.
In tè veel gevallen duikt tegenwoordig
bij uitlatingen van S.D.A.P.-zijde de uit
drukking op dat zij „onder de huidige
omstandigheden" met diverse voorstellen
kan meegaan. In deze woorden ligt een
belangrijke beperking en ze laten den weg
voor terugkeer naar afbraak der defensie
open zoodra deze huidige omstandighe
den niet meer bestaan.
Het blad constateert, dat het een triomph-
dag is voor de S.D.A.P. De toekomst zal uit
wijzen of Nederland het paard van Troje
heeft binnengehaald:
De groote vraag zal zijn of minister De
Geer den invloed van de soc. ministers
binnen de perken en in redelijke banen
zal weten te houden.
Wij moeten afwachten wat de toekomst
brengt Zeker ware een nog langer voort
duren van de kabinetscrisis een hoogst
bodenklijk verschijnsel geweest, maar in
dien onze weinig optimistische verwach
tingen zouden worden bewaarheid, dan
kunnen helaas, met de verantwoordelijk
heid voor het gebeurde, niet ook de fatale
gevolgen door het geheele Nederlandscha
volk op den hals der daaraan schuldigen
worden geschoven.
KRlJOT 'N £,tFENIS OOOO
O O O O DOOR G.TM.R.OTMAN
3. In den sa'.on van Jantjes Pa hing een,
groot schilderij, echt met olieverf geschil
derd. Het was het portret van Oom Charles,
een broer van Jantjes vader, die op jeug
digen leeftijd naar Amerika vertrokken
wras en daar een groot boerenbedrijf had
géhad. Op zekeren dag echttr, kort nadat
hij zijn portret had overgestuurd, was hij
spoorloos verdwenen; alle brieven kwamen
onbestelbaar terug. „Charles moet nu al 65
jaar zijn", zei Vader peinzend, toen ze weer
voor het portret stonden....
4. En nu begint de geschiedenis. Op
zekere dag. vlak na twaalven, werd er
hard gebeJd. 't Was de postbode met een
aangetekende brief met geweldige lak
zegels er op. Pa schrok er van. want hij
dacht minstons, dat het een dwangbevel
van de belastingen was. Bevend onderte
kende hij het formulier en liep met de
brief naar binnen.
