UIT DE WINDSELEN
De nieuwe Zendingshoogleeraar
VRIJDAG 2i JULI 1939
Een onderhoud met
i'rof. Dr J. H. Bavinck
Als men gereed staat, een veelomvattende
uii op zichzelf nog nieuwe taak te aanvaar
den op de middaghoogte des levens en met
daaraan evenredige werklust, dan moet
loch eigenlijk niet wonen inPension
lustoord, 't Is ook maar een overgangs
stadium. Straks gaat Dr. Bavinck Amers
foort, waar hij eerst zijn intrek genomen
bad bij zijn verheugden vader, den emeri
tus-predikant van Rotterdam, verlaten en
Z'tli té Bilthoven vestigen.
..Dus niet in Kampen?"
„Neen, dat zou te ver zijn van Amster-
ilain. waar ik ook elke week ga doceeren.
Bovendien s het, met het oog op ev onder
richt aan hen, die in de medische Zen
ding gaan, practischer, dat ik gemakkelijk
bereikbaar ben. En niet te vergeten: in
Bilthoven ben ik vlak bij de Utrechtsche
Universiteit en de bibliotheek."
Terwijl mijn gastheer dit zegt, poog ik
bum te cpnfronteeren met de voorstelling,
welke men zich van dezen, door zijn boeken
reeds bekenden en door zijn naam reeds in
I.CU bapuakle denkwereld geplaatsten Zen-
duigslwdcr zou kunnen maken (op eigen
risico dan en met een behoorlijke marge
voor de werkelijkheid). Welnu, Dr. Bavinck,
niet groot van gestalte, hoffelijk en vricn-
0ei ijk, rustig spreker met af en toe e ven
1 i t k slaten van een felle reactie op wat hij
loven of laken moet is uiterlijk noch
cic ,-npy van zijn grooten oom (Prof. Dr.
Bavinck. hij wien hij aan de V.U. in Am
sterdam nog college geloopen heeft), noch
de in serene rust weggedoken denker dien
men zich misschien uit zijn filosofisch
gerichte boeken gedacht heeft. In dezen
Bavinck zie ik (en hóórde ik!) den door
hat gcesh lijk en cultureel sterk pulseeren-
de Oosten 1 n de ziel gegrepen Wester
ling, iens jeugdverlangen door een onver
moede wending in de receptiviteit van den
Zendingsa k k e r vervuld is geworden op
een gansch ander niveau, maar nu ook met
een des te wijder perspectief dan een Rot-
tr.rdamsche predikantszoon dertig jaren ge
leden droomen kon.
Jeugdverlangen?
Ja zeker: „Toen ik in Rotterdam de school
(Instituut van Bleek) was afgeloopen, had
ik reeds verlangen meer van de Zending
te weten. Ik had al eens lichtbeelden gezien
\an 't Zendingsveld en denk u in: daar
■hen ik op een goejen dag naar de Zendings
school op de L. Rottekade geloopen en heb
pardoes aan Dr. Gunning gevraagd, of ik
tiaar:Javannsch mocht leeren. Hij stuur
de mij natuurlijk terug: gaat u eerst maar
tens Grieksch en Latijn leeren!
„En zoo is het ook gegaan. Eerst naar 't
Gymnasium in de Jonkerfransstraat bij Dr.
v. d. Valk en toen ik was al jong erdoor
naar de V.U. Toen ik op 22-jarigen leef
tijd student af was, ried mjjn oom mij, nu
eerst nog wat in 't buitenland te gaan stu-
dr.eren. Dat werd eerst de Universiteit van
Gicsen, w,aar ik bij den beroemden Dr.
Messer zielkunde studeerde. Maar lang
heeft dat niet geduurd, want eerstens was
het er ellendig met de voeding (Duitschland
5918) en tweedens kon ik daar niet promo-
vceren. Ik verhuisde naar Erlangen, waar
de bekende Ernst Zahn doceerde. Hier heb
ik op 23-jarigen leeftijd het doctoraat in
•le filosofie behaald."
„Maar uw Zendingsliefde bleek intus-
tchen versterkt, want ik meen, dat u in
Holland niet eens eerst predikant is ge
worden."
„Dat is ook zoo. Ik had n.l. twee aantrek
kelijke. mogelijkheden voor me. De eene be
trof een op wederdienst berustend aanbod
van Dr. Meeter uit N. Amerika, om voor
zijn rekening een jaar aan het Princeton-
college te komen studeeren. De andere lag
In Indiê: Dr. Rutgers (nu oud-Gouverneur
van Suriname, toen te Medan). wilde mij
graag daar als hulpprediker zien komen.
Het laatste gaf den doorslag, want Indiê
tiok bovenal. Ik ben daar 1 y2 jaar geweest
en loen miss. predikant geworden te Ban
doeng. Hier kon ik ten volle mijn Zendings-
licfde en ook mijn belangstelling in de
jeugd uitleven."
„Maar na zes jaren hebt u Indië toch weer
verlaten?"
„Inderdaad. Ik had n.l. te weinig tijd om
verder te studeeren. En dus nam ik, met
verlof in Holland zijnde, het beroep van
Heemstede aan. Drie jaren later was ik
echter weer op Java, nu te Solo. En verder
weet u het wel: in 1934 naar Djocja als
docent van de opleidingsschool, waar ik
prachtige jaren gekend heb."
„Zoodat de roep uit het moederland
,Mij voor geen gemakkelijke beslissing
zetle. Ik wilde zoo heel graag blijven bij de
jongelui, die ik mee opleidde, en met wie
te werken toch zulk een lust was! Maar ik
zag ook in en dit gaf tenslotte den door
slag dat ik als hoogleeraar te Kampen
en te Amsterdam indirect wellicht meer
voor de Zending in Indië zou kunnen doen."
En zoo waren we dan van het verleden
met de opzettelijk even aangezette Rot-
t e r d a rn sche periode op den achter
grond los en kwam de zoo belangrijke
en belangwekkende der naaste toekomst
aan de trde. Dr. Bavinck toch staat voor
con laak zonder precedent; hij moet. zij het
binnen de gienzen van een bepaaide roe
ping, zich dtn weg nog banen. En doet dat
root groote lust, en met in theorie èn prak
tijk n.ild voorziene toerusting. Want toen
wij viotgen naar den datum der ambts
aanvaarding, luidde het antwoord:
„Die is nog niet te bepalen, want dat kan
pas n a de Synode van Sneek. En ik hoop
maar, dat die niet te lang duurt, want ik
wil graag beginnen."
„Mag ik u eerst vragen naar de colleges?"
,Die zijn voor alle studenten, 2 uur per
week te Kampen en 2 uur te Amsterdam.
Ik doceer dan in 3 Zendingsvakken: le Zen
dingsgeschiedenis uiteraard vooral die van
lndic, Japan, enz. 2e. elenctiek. d.i. de
bpfcekenis van en het licht van den Bijbel
op de pseudoreligies, zooals het Hindoe-
isme, Boeddhisme, de Islam; ik zou het
ook zoo kunnen zeggen: Christus en de
mystiek van het Oosten en 3e de theorie der
Zending: dus: wie zendt uit? hoe drijven
we Zending? (de methode, enz.)".
„Geen onderwijs in talen?"
..Niet in den gewonen zin. Zij, die Indi
sche talen moeten kennen, leeren die te
Leiden, te Utrecht of te Amsterdam. Met
hen. die daarvan het noodige kennen, ga ik
dan hoekon in die talen lezen en bestudee-
ren Hiermee is dan te verbinden het dieper
ingaan op de Zendingsvraagstukken o.a. in
tien vorm van Zendingsstudiekringen. En
Prof. Dr J. H. Bavinck
dan krijg ik natuurlijk te maken' met de
opleiding van miss. artsen, verpleegsters,
enz. voorzoover het mijn vakken betreft.
U begrijpt, zoo heb ik voor de eerste jaren
daarin mijn taak alleen en zal al mijn
tijd noodig hebben, ziende op de voorberei
ding, op de omvangrijkheid en op
dc bewogenheid van dit studieterrein."
Achter dit in rustig tempo besproken pro-
jpet vermoedde ik een veel dieper liggend
uitgangspunt, een motorische kracht, ge
voed uit een bevind van zaken, dat den
Zendingshoogleeraar reeds nu moet bezield
hebben met het heilig enthousiasme van
een in zijn geloof wortelende overtuiging,
dat Nederland nieuwe, groote kansen heeft
in het geestelijk voor zijn rekening liggende
Indië. In dit verband vroeg ik Dr. Bavinck:
„Kunt u een program of zooiets voor de
opvatting van uw nieuwe ambt noemen?"
Jk had niet misgetast. Want met een veel
levendiger tinteling in de sprekende oogen
en met een veel warmer timbre van stem
kwamen de antwoorden los:
„Ja, dat kan ik u wel zeggen. Twee zaken
staan voorop en midden in mijn verlangen:
le mijn studenten te doordringen van het
uit zóóveel verschijnselen sprekende feit,
dat God bezig is, groote dingen te doen
in de ziel der Oostersche volken, Indië,
maar óók Japan, óók China, óók
Britsch-Indië. Het kan zóó niet
b 1 ij v e n, dat waren de woorden van
een gestudeerd inlander tot mij, toen ik
hem vroeg naar de toekomst van Indië
in geestelijk opzicht.
En in dat woord was de echo van heel
een volk. En 2e. wil ik al mijn krachten
samentrekken op de zoo uiterst belangrijke
vraag naast die der dogmatiek: wat i s
Waarheid, n.l. hoe zeg ik de Waarheid?
Evenals de Kerk in het Westen gedwongen
wordt tot het antwoord op de vraag; hoe
haar stem verstaanbaar en haar woord
begrijpelijk te maken voor de menschen
van dezen tijd,
zoo ook staat zij in het Oosten voor den
onafwijsbaren eisch, zich, met volle
behoud van de kern van het
Evangelie, aan te passen aan de
mentaliteit van het Oosten, opdat het
de stem van Gods barmhartigheid ver-
De lezer zal begrijpen, dat. deze sluizen
geopend zijnde, mijn gastheer zich gaan Let
in een boeiend betoogd, waarover we hier
nog graag een paar kolommen zouden bij
voegen. Niet alleen om de trilling der
warmte, welke we daarin hoorden, maar
nok om de uit het gesprokene afgeleide
overtuiging, dat de studenten van Kampen
en Amsterdam straks niet maar „onderwijs
in de Zending", maar meer zullen ont
vangen.
Enkele trekken uit Dr. B'avincks ant-
v.oorden op onze vragen mogen hier toch
niet gemist worden; zoo interesseerde ons
de vraaig: waarom verzet het heidensche
denken zich tegen het Evangelie? Waarop
Dr. Bavinck:
„In de laatste jaren treedt sterk naar
voren het n a t i on a 1 e stempel op en in
het volksleven. Denkt u aan Japan, waar
de keizer-aanbidding als bestand van het
nationale leven zich kant tegen het univer
seels (internationale) karakter van het
Christendom. (Toch is er een Kagawa).
Denkt u aan China, met zijn door Japan
uitgedreven concentrate van China als
nationaliteit, die alles aan zich onder
werpt. (Toch iser'nTsjang-Kai-Sjek) Denkt
u ook aan Britsch-Indië, waar ik een
Hindoe-tempel heb gezien, meteen
kaart van Britsch-Indië als eenig object van
aarbidding. (Toch is er een opmerkelijke
onrust in dit enorme gebied van heidensch
denken en fanatisme).
„En wat ons Indië betreft, hoe heeft hier
de inwerking van Westersche cultuur en
techniek de geesten ontwricht
En welk een ontzaglijke kans heeft
God hier voor de Zending thans ge
opend! Een ongelooflijk belangrijk tijds
gewricht is ingezet en ik wilde wel, dat
men in het Westen hiervan de beteeke-
nis doorzag,
het is m.i. dan ook 'n centrale taak, den a.s.
missionairen-predikant hiervan te door
dringen."
„Voor de Zending der Geref. Kerken op
Midden-Java beteekent dit
„Dat wij. gelijk ook mijn streven aan de
opleidingsschool te Djocja was, de waarde
van het Christendom voor heel het leven
iii het midden stellen, de oogen openen
voor het alles omvattend antwoord, dat
in het Evangelie des K r u i s e s vervat is
op de diepgaande levensvragen, welke het
\olk van Java heftig bewegen. Daarom ben
ik zoo blij ,dat zich reeds een Javaan-
sche theol. literatuur begint te vormen,
als voorbeeld waarvan zou te noemen zijn
het 1700 bladz. tellende Handboek der Bijb.
Geschiedenis, door Dr. Bakker en mij
samengesteld. Dat is ook van zooveel be
lang. omdat wij op Java op een fel verzet
van den Islam stuiten, die met zijn reli
gieus-na t i o n a 1 e n inslag (hier hebt u
weer dat genoemde verschijnsel) den in
lander zoo na staat, omdat hij pretendeert,
het volk als nationaliteit sterk te maken."
Dat dit voortijdig college van den nog
niet eens function eerenden hoogleeraar niet
door het „hora est" was afgebroken, zal de
lezer wel begrepen hebben. Het was, eerlijk
gezegd, al aan het derde uur toe, toen we,
dankbaar voor een zóó gul toegemeten on
derhoud, afscheid gingen nemen. Hadden
de boeken van Dr. Bavinck (Persoonlijk
heid en wereldbeschouwing, Inleiding tot
de zielkunde, Menschen rondom Jezus) ons
reeds een beeld gegeven van de „ligging"
van den nieuwen Zendingshoogleeraar, dit
gesprek gaf er de levende complëteering
van. En nog iets meer. Onwillekeurig wer
den onze gedachten gericht naar dien an
deren Zendingshoogleeraar, Prof. Dr. H.
K r a e m e r, en naar dat andere Zendings
centrum Oegstgeest. En de stille overleg
ging kon immers niet uitblijven: welk een
perspectief in de verre verte, als eens de
eenheid van deze twee Zendings-organen
mogelijk ware. gegrepen als ze zouden zijn
door den nood der zielen van het rijke en
tóch nog zoo arme Java!
Aan Dr. Bavinck onzen hartelijken dank
voor deze leerzame uren; hem wacht een
schoone taak. En haar volvoering zij voort
durend het voorwerp van veel gebed en
schragende belangstelling.
NED. HERV. KERK
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Gelselaar
Cand. P. L. Schoonheim, van Utrecht,
hoopt 27 Aug. het predikambt te aanvaarden
in de Ned. Herv. Gem. te Gelselaar (Geld.),
na bevestigd te zijn door Ds. A. Dönszel-
mann» van Amersfoort.
Ds. N. LOFVERS
Dinsdag 25 Juli hoopt Ds. N. Lofvers,
em.-pred. der Ned. Herv. Kerk, laatstelijk te
Warfifum, 70 jaar te worden. Ds. Lofvers i;
te Bedum, waar zijn vader predikant was,
geboren. Van de 7 zonen was hij de eenige
die het ambt van zijn vader koos. De groot
vader van den jubilaris alsmede zijn zoon
kozen eveneens het predikambt welk ambt
reeds meer dan 125 jaar in de familie be
kleed. wordt. Hij studeerde aan de Rijks
universiteit te Groningen. 8 November 1896
bevestigde zijn schoonvader, Dr. Koch, vele
jaren president van de Alg. Synode der Ned.
Herv. Kerk, hem te Didam, in zijn eerste
gemeente. In 1899 vertrok Ds. Lofvers naar
Markelo, om zich 9 Nov. 1902 aan de ge
meente van Warffum te verbinden. Op 4 Juli
1938 werd hem eervol emeritaat verleend.
Ds. Lofvers was scriba van den ring Uit-
huizermeeden en bekleedde enkele bestuurs
functies op het gebied van de zending in den
ring. Ook had hij zitting in het Schoolbe
stuur, in het bestuur van het Groene Kruis
en organiseerde in de classis Winsum tal
van Jeugddagen voor de Herv. jeugd. Op een
dier landdagen werd een door hem geschre
ven Bijbelsch spel: „Jozef en zijn broeders"
opge.voerd.
Ds. J. VESSEUR
Dinsdag 25 Juli as. hoopt Ds. J. Ves-
s e u r, em.-pred. der Geref. Kerken van
Klaaswaal en Numansdorp, den 80-jarigen
leeftijd te bereiken. Ds. Vesseur. die te Kam
pen gestudeerd heeft, werd in 1895 candi-
daat. Zijn eerste gemeente was Langerak,
waar hij 27 Oct. 1895 intrede deed. Daarna
stond hij te Elburg, Ouderkerk a. d. IJssel,
Stad aan 't Haringvliet, en Numansdorp-
Klaaswaal, waar hij 29 Sept. 1929 emeritaat
verkreeg. Na eerst nog 5 jaren hulpdiensten
te hebben verricht te Loenen a. d. Vecht,
ging Ds. Vesseur te Soest wonen.
Toen de bijna 80-jarige in 1935 zijn 40-
jarig ambtsjubileum herdacht, had hij 5209
maal gepreekt; te Klaaswaal-Numansdorp el-
ken Zondag 3 keer. Ds. Vesseur was in zijn
eerste gemeente voorzitter van de Chr.
School en in Elburg lid van het bestuur der
Chr. School en deputaat ad art. 11 en 13 zoo
wel vanwege de classis Harderwijk als van
wege de Part. Synode van Gelderland.
GENERALE SYNODE VAN SNEEK
De Comm. van Voorbereiding der Generale
Synode van de Geref. Kerken, verzoekt
dringend, aan Deputaten en Scribae en ver
dere belanghebbenden, voorzoover dit nog
niet plaats had, opgave van wat er nog te
wachten is voor het agenduim der Geref.
Synode en wie eventueel de rapporteurs zijn.
Met het oog op een zoo volledig mogelijke
samenstelling der agenda is toezending hier
van noodzakelijk voor of op 2 4 Juli a.s.
aan het adres van: J. v. d. Zande, Willem
Lodewijkstraat 6. Sneek.
KERKBOUW TE DELFZIJL
Te Delfzijl zal een Chr. Geref. Kerk wor
den gesticht. In aandeelen is het ben-.o
digde kapitaal, ongeveer f "70.000, volteekenrl
Nog dezen herfst zal met het bouwen wor
den begonnen en de kerk zal Mei 1940 ge
reed zijn.
Dr. P. J. KROMSIGT
In „De Gereformeerde Kerk" deelt Dr. P.
.T. Kromsigt em.-pred. der Ned. Herv.
Kerk van Amsterdam mede, dat hij na zijn
zware ziekte weer langzaam herstellende is
TEER-
PRODUCTEN
CARBOLINEUM diverse soorten.
NAGTO's kleur carbolineum. BRUINE TEER
KOOLTEER, VERFWAREN, CEMENT
(zwart, rood, geel). Alle soorten OLIËN en
VETTEN. N.V. Handelmaatschappij
v.h. Firma A. NAGTEGAAL
Haringvliet 57, Rotterdam, Telei. 26030
(Reel.)
Alg. Synode Ned. Herv. Kerk
Tweede zitting. Na opening en
bed door den president worden de notulen
der vorige zitting gelezen en goedgekeurd.
Commissies
Vervolgens heeft plaats de benoeming der
verschillende commissies. In de commissie
voor de tabellarische verslagen der examina
hebben zitting de heeren R. Blo
en J. J. C. Hardenberg. in de
voor de kleine toelagen de heeren Mr. G. A.
Schuller tot Peursum en Ds. J. F
laar; in de comm. voor de consideratieën
de heeren P. de Bruijn, Dr. G. Oort-
huijs, Dr. W. H. Weeda en P. Wolf-
fensperger; in de commissie voor de
stukken ter behandeling de heeren Dr. M. J.
A. de Vrijer, J. J. C. Karres, H. H.
Brucherus Cleveringa, F. W. J. v,
d. Kieboom, Dr. G. Oorthuijs, E. H.
Baron Prisse, Mr C. de
en Dr. J. Fetlaar; in de
de nieuwe wetsvoorstellen de heeren Dr. F.
W. A. Kor ff, J. Boons tra, J. Hoek
stra, L. Boer, L. S. van Zwet en J. W.
Bolt; in de commissie voor de afschriften
en staten van kosten de heeren J. H
s t r a en J. J. C. H a r d e n b e r g: in de com
missie voor de eindredactie de heeren Dr. F,
W. A. Kor ff en J. Boons tra; in de
commissie voor de persoonlijke kerkvisitatie
de heer Dr. W. H. Weeda, H. H. Bru
cherus Cleveringa, Y. Stel
B 1 o m m a e r t, J. J. C. Karres, Mr C. de
Roon Swaan en P Wolff
in de com. voor de aangelegenh. betreffende
den Raad van Beh. enz. de heeren Dr M J A
de V r ij e r en J. W. Bolt: in de commissie
voor de instructie van den secretaris de hee
ren J. W. Bolt, L. Boer, L. S. van Zwel
en Mr. C. de Roon Swaan. De eerstge
noemde in elke commissie zal als voorzitter
futigeeren.
Aftreden vain den Secretaris
Van den secretaris was de mededee-
ling ingekomen, dat hij gemeend had
zijn arbeid tegen het volgend voorjaar
te moeten neerleggen. Hoe zwaar het
hem viel, hij achtte dit gewenscht om
redenen van leeftijd en van gezond
heid. Daarom vroeg hij eervol ontslag
tegen 1 April 1940.
De President sprak zijn groot leedwezen
uit over dit besluit, dat hem niet verraste
(hij had nog getracht den secretaris hiervan
af te brengen) maar dat hij moest billijken.
Hij dankte hem heel hartelijk voor al den
arbeid door hem verricht. Voor deze functie
werden wel heel aparte gaven vereischt. De
Synode verklaarde zich bereid het gevraagde
eervol ontslag tegen den genoemden datum
te verleenen. In de ontstaande vacature zal
worden voorzien.
Ten slotte had de uitloting voor 4 synodi
contractae plaats.
Wegens commissievergadering werd daar-
1 de zitting gesloten.
De kop van Rotter
dams Sint Laurens-
toren verjongd
Een degelijk stuk
werk nadert
de voltooiïng
MA vier j'aren ongeveer in de stellingen
verborgen te zijn geweekt, steekt onze
goede Sint Laurenstoren thans zijn bedaag
den kop frank en vrij in de Rotterdamsche
lucht omhoog.
Het lompe gevaarte is weer een toren cn
reeds op verren afstand is het tc zien, dat
er niet weinig aan net eerbiedwaardige
hoofd gebeurd is.
De moderne kunsten van de „make up"
zijn er niet op toegepasl. Gelukkig niet,
want stadsarchitect J. Poot, zijn adviseurs
van Monumentenzorg en ai zijn toegewijde
medewerkers, hebben het natuurlijk niet in
hun hoofd gèkregcn, dat er een nieuwe
toren uit de windselen van de restauratie-
stelling zou moeten komen.
Neen. alle stieven is er op gericht ge
weest, om het karakter van oud bouw
werk volkomen le handhaven en zelfs in
den oorspronkelijken stijl terug te brengen
wat bij vorige restauratie- of conservatie
pogingen had geleden.
Wij beleven gelukkig een tijdperk, dat,
zelf was van slaafsche nabootsing van
oude architectuur, toch met bijzonderen eer
bied staat tegenover de schoonheid van
oude bouwwerken. Nederland van 1939 zoekt
naar een eigen vormgeving, passend bij de
eigen levensstijl.Maar tegelijk verzórgt hét
met de grootste piëteit de werkelijke schoon
heid, die de yadpren ons hebben nagelaten.
Een werk voor eeuwen
In de restauratie van den Sint Laurena-
toren komt dit op wel frappante wijze uit
als men weet, hoe in 't constructieve
werk, dat daarvoor in de eerste plaats noo
dig was (en is), het moderne bouwmate-
raal: het gewapend beton, de vrijwel
onverwoestbare kern vormt, zoodat men
zonder overdrijving mag zeggen, dat dit een
werk is. dat eeuwen zal kunnen (rotseeren,
doch ook, dat er zoo min in- als uitwendig
aan de edele deele-n van het bouwwerk ict-s
daarvan te zien is.
Uitwendig zijn immers nieuwe blokken
zandsteen uit dezelfde Grindlhauser groe
ven. waaruit de oude toren in vroeger
eeuwen is opgetrokken, op de ouderwetsche
wijze behakt en ingevoegd waar dat noodig
was. En inwendig is alles keurig opnieuw
gemetseld met de kleine, oude IJsselstean-
tjes. De .vreugde, die de werkman aan zijn
handwerk kan beleven, is daarbij meermalen
geconstateerd, zoowel bij het metselen als
bij het behakken.
Wie enkele jaren geleden hoog in de
lucht op de stelling heeft kunnen zien hoe
de kop van onzen Sint Laurens in verval
verkeerde, hoe zandsteen- en metselsteen uit
elkaar waren gewrikt door de vele centi
meters dikke roestblokken aan de veranke
ringsstaven, hoe de duizenden kilo's zware
schildhouders overhelden er. naar beneden
dreigden te storten voor dien is het
een vreugde te kunnen zien, hoe alles nu
prachtig gaaf op zijn plaats zit, zonder bv.
dat trekstaven noodig zijn om den boel nog
een beetje bij elkander te houden. Waar
verankeringen noodig waren is nergens
staal of ijzer toegepast, omdat de roestvor-
ming daaraan het meest destructief voor 't
steenwerk is gebleken. Slechts brons cn
koper is ervoor verwerkt
Groote verfijning en veredeling
Heel dat stuk toren boven den omgang
met de vier ipinakeltjes heeft thans een
aanblik van groote verfijning en verede.iing
gekregen. Het houten schotwerk en de in
hout nagebootste Gothische raamtraceerui-
gen zijn vervangen door open steenen deco
ratie. Dc sierlijke lang-gerekte ramen ter
weerszijden van de wijzerplaten hebben
open pilasterwerk en decoratieve topvulling
gekregen.
De wijzerplaten, eertijds van zwartgeverf
de planken en onevenredig groot, die den
indruk maakten, dat het wijzerplaten met
een toren er omheen waren, hebben wel
een bijzonder sterke verbetering ondergaan:
ze zijn van vlak omlijst Grindlhauser zaad
steen opgebouwd en de verguld koperen
uurcijfers zijn er aan een metalen ring od
bevestigd. Over enkele jaren zal het nieuwe
en reeds eenigszins bijgekleurde natuur
steen geheel één geworden zijn met den
grijzen toren.
De betonnen afdekking van den toren
heeft in het midden een vrijwel rond gat
dal bekroond wordt met een rond koperen
torentje, waarin permanent de vlaggestok
zal steken. Ook dit is een verbetering van
groote beteekenis als men zich herinnert
het akelige houten hokje en het bintenge
timmerte, dat eertijds boven het kantwerk
van de bovenste borstwering uitstak.
Wat men aan den buitenkant niet ziet
Binnen in den zoo dege'ijk en zorgvul
dig gerestaureerde toren kop is eveneens be
langrijk werk verricht. We spraken reeds
van de groote betonnen „kooi" van vloeren
en pilasters. Ongeveer halverwege is dit lor-
srhe skelet nog versterkt door een betonnen
ring. die meteen een loopgalerij vormt voor
degenen, die aan de wijzerplaten moeten
werken, b.v, straks voor de bevestiging van
de nieuwe gedreven koperen, zwaarvergulde
wijzers aan de uurwerk-assen.
Een onschatbare winst van deze skelet-
bouw is. dat verschillende balkenlagen zijn
kunnen vervallen en er nu heel boven in
der. toren een ruimte van niet minder
dan 13 meter hoogte is verkregen, waarin
het prachtige Hemony-carillon op de meest
gunstige wijze kan worden opgesteld De IS
meter hooge houten klokkenstoel, die men
thans op het werkterrein aan de Bagijne-
straat in elkander zet, zal daar ruimschoots
kunnen staan en de tevoren in een kamer
tje van 31/0 Meter hoogte bij elkander ge
drongen bellen zullen dan, inplaats van uit
een paar kleine gaatjes, uit alle open-ge
bouwde ramen van de toren kop hun ge
beier ver over de stad doen klinken,
Het 16e-eeuwsche speelmechanisme wordt
op een lagere verdieping door een sleuf met
den beiaard verbonden om op uur, halfuur
en kwartier met een melodietje het voort
schrijden van den tijd aan te geven.
Op die verdieping wordt ook he-t oude uur
werk weer opgesteld. En een verdieping la
ger hangen de luidklokken, waaronder de
zware bourdon, die al jaren lang zijn
stem niet meer heeft kunnen laten hoorei)
omdat de bouwvalligheid van den toren
daarvoor te veel gevaar opleverde
En nu het onderstuk
Ook wanneer de thans in hoofdzaak ge
reedgekomen torenkop „in gebruik geno
men" zal zijn maar dit zal nog wel en
kele maanden duren is men er echter
met de restauratie van onzen ouden Sint
Laurcnstoren nog lang niet: De „ontsteige-
ring" van den kop is tevens het begin van
de „omsteigering" van de rest van het to
renlichaam.
Reeds een oppervlakkige rondgang over
dezen steiger, voor zoover hij gereed is,
toont dat hier, evenals in het bovenstuk de
tand des tijds zijn funestcn invloed heeft
doen gelden en dat het meer dan tijd is
voor een ingrijpen, dat het uiteenvallen en
verpulveren van het materiaal stuit.
Reeds is door het Werkfonds, op ad
vies van Monumentenzorg, het geld voor
het maken van den steiger toegestaan, zoo
dat onze ervaren technici er straks aan alle
zijden bij kunnen om te onderzoeken wat er
noodzakelijk moet gebeuren. Met het boven
stuk is men gelukkig binnen de raming
van de kosten kunnen blijven, hoezeer ook
dit eerste deel van de restauratie afdoende
mag worden genoemd. De verantwoordelijke
personen, die over de bijdrage voor de eind-
restauratie moeten beslissen, kunnen er
zich wel van verzekerd houden, dat de Rot
terdammers ook daarbij de vereischte zui-
nigheid zullen betrachten,
Zuiderzendingsfeest
In het Mastbosch te Ginneken
He
VIJFTIGJARIG SCHOOLJUBUmt
LEUM TE RIJSOORD. - OueHhri:
zicht van een gedeelte 'der „eere-jhij
loge"met het bestuur en genoodig-yts,
den. op den achtergrond de mu-Q\Q
ziekv er eenig ing. Ubi
W
ake
iep»
rerl
raai
trui
Een groot aantal Zendingsvrienden hei tj.
het Zuiderzendingsfeest, dat in t-
Mastbosch te Ginneken gehouden weraa'
bijgewoond. De leiding berusttte bij Dr 5n.
van Oyen uit Breda. ;ewi
Als eerste spreker trad op de oud-dirórot
teur van de Doctinchemsche Inrichting!
Ds J. Groeneweg van Hilversum, die te
titel van zijn onderwerp had gekozé&rt
„Voortgetrêen, Doorgestrêen!" De heer F. e 1
Kamma vertelde daarna over het zendingen
werk op Nieuw Guinea. Ds J. R. Wolfen
berger van Sneek de laatste spreker op]
morgenbijeenkomst handelde over: „De z^aai
ding en onze persoonlijke verantwoordelijks
heid". |enc
Nadat gepauzeerd was sprak Dr D. Cro nJ.
melin, Zendingsdirector te Oegstgeest ov
zijn ervaringen opgedaan bij een reis we)tev(
de spreker korten tijd geleden naar In 'aa
maakte. £aü
De heer D. B. Starrenburg deelde .L j
mee over de Zendingsmethode op Nb-ir.
Guinea. Als laatste spreker trad op Ds J...
Hietkamp van Vlissingen met het ondljk
werp: „Zending en Jeugd'. De verschillenjn I
sprekers werden afgewisseld door zan;,- vLje
het Chr. Koor van Breda onder leiding vf
den heer Adriaanse en muziek van het rrr
ziekcorps van het Leger des Heils. D
ene
GIFTEN EN LEGATEN ree(
De Gereformeerde Bond heeft vc
het Leerstoel-Studiefonds een legaat o;>.
vangen ter grootte van f 1365.90, en
Geref. Zendingsbond een gelij. lyUJ'
drag, vermaakt door mej. N euwen). piee
enkele maanden geleden te Kam jan
tijd
verleden.
't Is feest,
als moeder voor ons leest
alle
pooi
Dest
jtaf
Een gezellig kleuterboek van Greeth Gilh biel
Smitskamp. Hef is zo juist verschenen
bevat aardige vertellingen en geestige v: j
jes om door moeder aan de peuters aee
worden voorgelezen. Het staat vol grap jiee
plaatjes van de bekende kinderteken.. ïaf
Adri Alindo en is in 2 kleuren gedrukt. 0£vp
Uw kinderen zal het veel gelukkige ure
bezorgen! Stevig gebonden 1.25. Vraafna!
Uw boekhandelaar of de N.V. Meinema, Deldiei
zijr
ONDERWIJS
LEERSTOEL IN DE VONDELSTUDIE
het
C
koe
heii
ger-Onderwijswet, van de Vondelstichtini ^1
gevestigd te Amsterdam, als bevoegd om btha
de faculteit der letteren en wijsbegeert I
aan de rijksuniversiteit te Leiden eewe
teg
PROF. Dr. C. WESTSTRATE OÏ15
Dr. C. Weststrate van wiens benoemini111®
tot gewoon hoogleeraar, in da faculteit deZaP
rechtsgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit t'onl
Leiden, ten einde onderwijs te geven in dLj-p
staathuishoudkunde en de statisttick, w| y
hebben melding gemaakt, is een zoon -va|^ai
Dr. H. A. Weststrate, oud-rector van het Gnl
Lyceum te Zeist. Hij is 11 Maart 1899 tfwe
Zetten geboren, waar hij zijn gymnasialL.ji
opleiding genoot. Na afloop hiervan stu;
deerde Dr. Weststrate te Utrecht rechtsweg -1€
tensohappen, welke studie in 1923 werd bflga1
eindigd. de
Kort hierop werd Dr. Weststrate benoem| 1
tot lid der juridische afdeeling van di
Coöperatieve Centrale Raiffeisenbank n?al
Utrecht, waarvan hij, gedurende ue laatst) :h
jaren, met, de hoofdleiding is belast. 0]
In 1937 promoveerde Dr. Weststrate mei
een dissertatie over „Crediet, conjunctuu;
en credietbeperking." 1 f;
Dr. Weststrate is voornemens zijn hoog >.ri
leeraansambt bij den aanvang van hdbli
nieuwe studiejaar to aanvaarden.
ONDERWIJSBENOEMiNG gn
Wehl (Geld.) Chr. School. Tot hoofd']a]
de heer J. G L i g t e n b e r g, onderw. 1
Naseau-school te Haarlem. SCI
(Zie voor Examens blz. 3
Zoo juist verschenen:
Dr. JOH. VAN DER SPEK
MOEILIJKHEDEN bij de opvoedlni
onzer kinderen. 2 e d r U 1
Dit belangrijke populaire geschrift dien
in het bezit te komen van elk gezin. Voo:
de verspreiding is daarom in overleg mö
de Zuid-Holl. Ver. „Het Groene Kruis'
een getallenprijs bij 20 ex. togelijk vast
gesteld van slechts 45 ct per ing. ex.
104 bldz. 0.70 ing. 125 geb
A. VOORHOEVE, v.h. J. M. Bredée s Uitg
Mij N.V. R'dam. Alom L d. boekh. verki
(RcclJ