qmeeskh&du
SCHOOLMEUBELEN
I939iINSDAG 18 JULI 1939
(TWEEDE BEAD PAG. s
Conferentie voor Inwendige
Zending
Wordt van 1720 Juli te
Hemmen gehouden
De zwerver en het
zwerflustige kind
HEMMEN, 18 Juli. Van Maandag tot Don-
trdag wordt alhier de jaariijikscne Conle-
titie voor Inwendige Zending, uitgaande
n den Centraal Eond voor Inw. Zending
1 Chr. Phil. Inrichtingen, onder leiding van
J. C. Koningsberger, van Amster-
jn, gehouden. In het middelpunt van be-
reking staat het vraags.uk van den z
■1 en het kind met zwerversaanleg.
Gisteravond is de Conferentie geopend met
n welkomstwoord van Ds. Koningsberger,
p. eerste spreker trad op Mr. B. de G
or t man, van Amsterdam, met het
Na een inleiding ter begrenzing van het
jderwerp ging de spreker na de plaats van
in zwerver in de maatschappij en de hou-
,ng van de maatschappij tegenover hem in
it oude Israël, bij Grieken en Romeinen,
ii daarna wat uitvoeriger stil te staan bij
middeleeuwen. Toen was het kwaad zóó
jortgewoekerd, dat men van een stand van
Vervende bedelaars en van het beroep van
lalmoes-bidden" kon spreken. Gewezen
erd op de verschillende houding, die de
6rk en overheid hierbij innamen. De bedel-
onniken ontnamen aan het bedrijf het ver-
jhtelijk karakter. Onder de republiek waren
in de verschillende provinciën tal van
lakkaten, die ernstige straffen bedreigden,
e Fransche revolutie kwam met de belof-
van het verlossende woord, maar het bleef
jj die belofte. Van Hogendorp en
e 1 d r i n g klagen over den omvang van
et kwaad. De graaf Van den Bosch had
e hoop met zijn Maatschappij van welda-
igheid het kwaad ten gronde te kunnen uit
reien. Het réveil had over het algemeen
•einig bewondering voor deze poging.
1 i e d n e r, die de koloniën bezocht,
eerde het beginsel, landarbeid, maar zag tal
an gebreken.
De zwerverszorg in de 19de eeuw aan
and der strafbepalingen tegen bedelarij
indloopèrij komt neer op de weinig a
rekkelijke geschiedenis van Veenhuizen als
rafkolohie. Hierbij werd uitvoeriger stilge-
aan. Wat de particuliere zorg betreft werd
rvezen op de werkverschaffing in werkhui-
in en op de „toevluchten". Totdat
odelsch wings voorbeeld hier tot na-
lolging dringt. Zoo komen hier Het Hooge-
and, het Leger des Heils en andere inrich-
angen met hun 'kolonies, terwijl in de steden
le toevluchten en nachtasylS zich uitbreiden.
Bij het begin der 20ste eeuw treedt de
taatscommissie tegen de bedelarij en land
loperij op. Mr. A. d e Graaf komt met zijn
rapport voor den Centraallbond. De Ned. ver-
eniging voor armenzorg en weldadigheid
.eeft van 1919 de zaak op haar program
i ,u onlangs is uit haar zorg voortgekomen
et Landelijk verbond van instellingen voor
iwerverszorg.
De spreker wees op de veranderingen, die
Sch in de laatste vijf-en-twintig jaren op dit
jebied hebben voltrolkken, en de nieuwe ba
len, die in de zwerverszorg worden gezocht.
Samenkomst van heden
Na een korte godsdienstoefening werd he
ienmorgen de Conferentie voortgezet.
Door verhindering van Prof. Dr. L. v. d.
Jl o r s t, van Amsterdam-, die zou spreken
ie psyche van den zwerver.
diens taak overgenomen. Uiter-
iard beziet spr. de psychopathologische
(tructuur van den zwerver. Na een teekening
van het zwervende kind (reeds bij 3-jari-
?en mogelijk; angst voor straf e.d.). waar-
Ha-1\,an Brusée's Boefje een voorbeeld is,
üefinieert spr. den zwerver met Kurt
alma?chneider als een werkelijke persoon-
tra tlijkheid, die van den doorsnee-mensch van
een bepaalden leeftijdsgroep, afwijkt, en
floor zijn aifwijiking zelf lijdt en anderen doet
U jijden.
De psychopaat-h reageert op bepaalde be-
~vingen en gebeurtenissen in abnormale
richting; hij reageert heftiger en de reactie
uurt langer dan bij den normalen mensch.
.'ele psychopathen zijn prikkelbaar, onrustig
en kunnen periodieke ontstemmingstoestan
den doormaken.
De psychopaath zal in zijn ontstemmingen
en prikkelbaarheid ook afweer zoeken. Som-
ZL.jnigen krijgen dan een onbedwingbare lust
tot zwerven. Soms zwerven ze rond in een
vo -z.g. schemertoestand, die is een toestand van
Verlaagd bewustzijn. In dien toestand komen
ove-i2e gemakkelijk tot asociale daden. Ook
'hysterici en epileptici kennen dezen drang j
tot zwerven.
s vi l De lust tot zwerven, tot „wandern" is een J
j (verschijnsel, dat eveneens ln de -puberteit
(dikwijls wordt waargenomen. De puber ont-
vjaJdekt de isoleering en begrenzing van het
(eigen leven. Hij zoekt de eenzaamheid en
gaat op in phantasieën. In het ronddwalen
.'komt hij -aan zijn verlangens tegemoet.
Wordt het labiele evenwicht van der
Puber verstoord, zooals we dat in de puber-
teitspsychose zien, dan kan het zwerven één
symptomen zijn.
De .poriomanie, de neiging tot zwerven is
soms teeken van ernstig psychotisch lijden.
In de schizophrene psychose, waarbij de hoo-
gere psychische functies te gronde gaan, kan
een uitgesproken neiging tot zwerven optre
den. Het is niet alleen de verkilling, die den
lijder wegdrijft, het is de onrust, de angst
Vorlj Voor de -psychose.
38jj Niet alleen bij de integratie, den opbouw
il.o' Van de persoonlijkheid, ook bij de desi-nte-
gratie, de -afbraak van de psychische ver-
ui cogens worden zwerftochten ondernomen,
die echter door geheel andere motieven wor
den ibeheerscht.
Bij de afbraak van de persoonlijkheid,
die -wij kennen als kirdschheid, gaat het
inprentingsvermogen teloor, ook de herinne-
io7 rinff is niet meer intact. We kunnen zulke
'0-j personen op weg zien, te zoeken, wat niet
weer te vinden is, en ze kunnen dan niet
terugvinden, wat nog juist in hun bezit was.
Zoo dwalen ze rond. tot eindelijk een hel-
Pende hand den zwerftocht beëindigd.
-N. Aan verschillende voorbeelden uit de prac-
tyk wordt één en ander toegelicht.
ontloopt, Peer Gynt van Ibsen te teekenen.
Was Brand de man van het „alles oder
hichts" van het „quer durch". Peer Gynt is
de mensch van het gib's auf, bieg ab". Ware
ernst. juist daaraan ontbrak het Peer. Hij
had de eerzucht „keizer der geh-ele wereld"
te worden, doch de energie het werkelijk 'e
willen, bezit hij niet. Vandaar dat hij vlucht
in de wereld der fantasie, om zoo zijn on
geordend en, ongerichten vrijheidsdrang bot
te vieren.
De levenshouding van den vagebond in
het algemeen zal gekenmerkt worden
door ontkenning van zijn afhankelijk
heid en dus juist door opvallende, tot in
het absurde toe doorgevoerde demon
stratie van eigen vrijheid.
Vooral in het eerste deel van zijn rede trok
spreker een parallel tusschen den vagebond
en de jeugd.
Er zün twee gebieden waarheen de vage
bond vlucht: De wereld der fantasie en de
natuur. Het zijn dezelfde gebieden waar de
jeugd heen-zwermt als zij zich gestooten en
geërgerd heeft aan de kille groote menschen-
maatschappij om haar heen. Een wereld, die
haar de vleugels kortwiekt, haar den jeugdi
gen frisch opshrwenden vrijheidsdrang tracht
te ontrooven. Een vrijheidsdrang echter, die
ongericht evenals van den vagebond, slech's
om zijns zelfs wil wordt gecultiveerd.
Met talriike voorbeelden uit de literatuur
o.a. van Waldemar Bonzsels, Nescio, Adema
v. Scheltema, Willem de Mérode. Nie'zsche,
A. M. de Jons. Wasserman, Oou-perus, maar
ook uit opstellen en gedichtjes van scholie
ren bij het M.O. werd een en ander geïl
lustreerd.
Tegenover de natuur zei-de spreker: ,JDe
houding van den vagebond zoowel als van
de jeugd tegenover de natuur is contempla
tief, de gevoelens zijn v^ag. Te'-wijl hij in de
natuur zoekt de maatsoha/ppelri;ke ongebon
denheid er f de cultuur ontloopt om de
ruimst mogelijke vrüheid te gaan genieten,
laat hii echter tegerijkertïjd ziin oersoon'i'k-
heid volkomen opgaan in. absoiheeren door
de natuur, vandaar natuur-.mystiek.
Daarna wees spreker oo de verhouding van
den vagebond tot het dier. toegelicht met
voorbeelden uit: Dostoiewski, JV>h. de Mees
ter en Brusse. De negatieve levenshouding
van den zwerver werd o a aan het werk van
SK'ierhoff gedemonstreerd.
Volkomen in tegens'ell'ng met dit uitge
putte, tot den dood vermoeide negativis*"0
staat een va^ebordage die ju;st docr een
zucht naar daden, naar striid en moeite. het
leven ..beiaherd" tegemoet treedt.
Als typisch voorbeeld wH geciteerd ui1
den roman „De druivenplukkers" van den
Doolaard, terwijl bijzonder de aandacht werd
gevestigd op de vereer in g van den Don
Juan, den ladv-killer. die e°n groot stuk van
dit soort literatuur doortrekt.
Als contrasteerende pendant werd dan ge
noemd de roman „Trouwen" van Walschap,
waarin een volkomen aan lager wal geraakt,
vagebondeerend mensch in een krachtig ge
zinsleven zich herstelt.
Bijzonder wees spreker nog op de ramp
der werkloosheid, waardoor menschen niet
in een vagebondeerend leven vlucht
maar er in worden gejaagd. Wanneer wij
in de waanwereld van vandaag rondkijken,
is het dan niet de vagebondeerende, dilettan
tistische levenshouding die wij telkens tegen
komen?
Spr. eindigde met twee gedeelten uit den
Bijbel te citeeren. Ten eerste het verhaal van
Kaïn, waarin het „zwerven en dolen op de
aarde", als straf wordt gezien, als Godde
lijk antwoord op het -afwijzen der verant
woordelijkheid van den broedermoordenaar:
„Ben ik mijns broedefs hoeder?" Ten twee
de: het bekende verhaal van den verloren
zoon, waarin de behoefte tot herstel dezen
zondebesef gekomen mensch er
brengt, de volkomenste afhankelijk-
d vrijwillig te kiezen: „Maak mij
;en van uw huurlingen." De quintessence
het verhaal komt bij de woorden: „Deze
mijn zoon was dood en is weder levend
geworden, hij was verloren en is weder
NED. HERV. IF.RK
Beroepen: Te Arnemuiden. H. K. van
Wingerdeji te Melissant. Te Haarlem
(Vrijz. Herv.), R. H. Oldeman te Santpoort.
'dankt: Voor Koog-Zaandijk (Evang.)
J. E. Stap, em. pred. te Utrecht.
GEREF. KERKEN
eroepen: Te Naaldwijk (2e pred.pl.),
Dr J. L. Koole te Vreeland. Te Lutten
d. Dedemsvaart, F. A. Hofman te Waarder
CHR. GEREF. KERK
•ietal: Te Dokkum, D. Biesma, cand.
te Groningen; R. Slofstra, cand. te Drachten;
d. Klis, cand. te Gouda,
veetal: Te Rijnsburg, cand. R. Slof
stra te Drachten en cand. C. J. Ph. Sobering
te Groningen.
Beroepen: Te Steenwijk, cand.
Slofstra te Drachten. Te Soestdijk E. du
Marchie v. Voorthuysen te Urk.
GEREF. GEMEENTE
Beroepen: Te Werkendam, W. C.
Lamain te Rotterdam-Zuid.
DOOPSGEZINDE BROEDERSCHAP
Aan genoïhen: Naar den Burg (Texel)
c.a., K. T. Gorter te Ternaard.
FEDERATIE VAN DIACONIEËN
IN DE NED. HERV. KERK
Buitenconferentie te Lunteren
Het openingswoord van
Prof. Slotemaker de Bruïne
LUNTEREN. 18 Juli. In zijn rede ter ope
ning van de jajartij-ksche Conferentie dijr
Federatie van Diaconieën heeft haar voorzit
ter, Z.E.\c. Prof. l>r. J. R. Slotemaker
de Bruïne, zijn gehoor bepaald bij het
voorgelezen Schriftgedeelte. Toegepast op
■het diaconaat beduidt het. dat liet zoeken
van de anderen, niet van ons-zelf het karak
ter van ons werk moet bepalen. Dat diaken
zijn „dienen" beduidt, weten wij reeds lang,
thans moge het vooral beteekenen, dat w
er voor de anderen en niet voor ons-zelve,
zijn. Intusschen zal die herinnering op zich
zedf ons even weinig helpen als hot voort
durend verkondigen van richtlijnen van ons
gedrag helpt. In Phil. 2 wordt Christus o
geschilderd als Die de bron is van ied-
gezindheid die onmisbaar is. Het gaat v.
Hem uit, niet van ons
Te Lunteren wordt de zomerconfe-
rentie van de Federatie van Diaco
nieën der Ned. Herv. Kerk gehouden.
Foto van de deelnemers aan deze
conferentie.
VEREENIGIHG TOT CHRISTELIJKE VERZORGING VEANGEHSTE, EN
PSYCHIATRISCHE- EN NEUROLOGISCHE
KLINIEK. Valerluipleln, Amsterdam, le. 2e en 3e kt
OCKENBURGH-KLINIEK. Uo.dum,n
SANATORJUM-AFDEELING. le en 2e klam, te
Ermelo. (aizonderlllk Sanatorium tn aanbouw, ook tooi
Se klam.)
KLINIEK „NEDER-VEL UWE" te Wolthexe. Je kl
NOORDER-SANATORIUM te ZuKflarea I. kL
SANATORIUM-AFDEEUNG
klam. tuuchen-afdeellng.
Stichtingen.
.VELDWIJK" te Ermelo. le. te en Je klasie
.BLOEMENDAAL" te Looidulnen. 3e klam
.DENNENOORD" te Zaldlarea 3e kloste
„WOLF HE ZE' te Wolfhexe Se klasse
„VOGELENZANG" Bennebroek. 3e kla.se
Aanrragen te richten tot den Ceneesbeer-Dlrecteut.
(Reel i
„De pelgrim van West naar Oost"
Dr Ph. J. Hoedemaker herdacht
„Het getal zijner leerlingen Schijnt I oud verleden, maar midden in het verkeer,
j r. een plaats, waar Hoedemaker zich 't meest
eer toe dan at te nemen I en beet zou thuis gevoelen. Zoo ligt
aldus Mr Dr J. Schokking hierin iets van een symboliseering van zijn
leven en strijden. De welstand van de kerk
was volgens hem voorwaarde voor den wel
stand van de andere levensterreinen.
Moge de belangstelling voor zijn persoon
en arbeid door deze samenkomst worden
geprikkeld! Een prachtig hulpmiddel in de
versterking van deze belangstelling is voorts
de dissertatie, waarmede voor kort Ds G.
R. Scheers tot doctor in de theologie is ge
promoveerd en namens de vrienden van
Dr Hoedemaker richtte de heer Schokking
een woord van dank tot den schrijver, die
aan de persoon en het karakter van Dr
Hoedemaker ten volle reoht heeft laten
wedervaren.
Met een herinnering aan de Stone-lozln-
gen van Dr A. Kuyper, begon Prof. Dr Th.
L. Haitjëma zijn rede over
7.0
De zwerver in de literatuur
Spr. begon met als type van den mensch.
fcwervend om te zwerven, altijd „buitenom"
Baand, omdat hij elke verantwoordelijkheid 1
DEN HAAG, 18 Juli. „Leerlingen heeft
hij wellicht in grooter getal gehad dan hij
wel gedacht of geweten heeft, en hun getal
schijnt eer toe dan af te nemen. Voorts bin
den verschillende verschijnselen uit den
ïaatsten tijd zich aan zijn naam".
Aldus mr dr J. Schokking gisteravond
zijn openingswoord voor de samenkomst,
welke in de Kloosterkerk gehouden werd
ter herdenking van den 100-jarigcn geboor
tedag van Dr Ph. J. Hoedemaker. Onder de
groote schare aanwezigen zagen wij on tb
meer j-hr mr D. J. de Geer, Ds J. Ravesloot,
mr dr S. de Vries C.zn, curator \an de
Vrije Universiteit te Amsterdamden heer
Fuykschot, hoofdbestuurder van het Chr.
Nat. Vakverbond; de heeren Borst, Hoeke-
n Mevcr van het Verbond van Chr.
Werkgevers; Z. Exc. van Broekhyizen,
heer en mevr. MackayKatz, dr Philip J.
Jdenburg, jhr mr Beelaerts van Blokland,
rice-ipresident van den Raad van State:
dr J. W. Noteboom, directeur van de Kuy-
per-stichting; Ds H. Hasper. Voor de fami
lie waren de voorste rijen gereserveerd.
Te kwart na acht uur betrad het herden-
kings-comité het kerkgebouw, te weten de
heeren mr dr Schokking, voorzitter; Z. Exc.
Minister H. van Boeyen, het Tweede Ka
merlid H. W. Tilanus, Ds A. B. te Winkel
W. Wagenaar, secretaris.
Nadat de heer Schokking Ps 89 ge
lezen had, voorgegaan was in gebed en
daarop gemeenschappelijk gezongen was,
werd een woord van welkom gesproken,
in het bijzonder tot de famlie van
Dr Hoedemaker. De neer Schokking wilde
niet indringen in de gewaarwordingen, die
deze dag bij de familie moet teweegbrengen,
maar wenschte slechts te danken voor haar
tegenwoordigheid.
De eerbied der leerlingen
In den regel zijn voor herdenkingen van
geboorte- of sterfdagen bepaalde vereend-
gingen aangewezen, die voor den judsum
vorm zorg kunnen dragen. Ook thans zou
dit geschied kunnen zijn, maar het zou de
vraag zijn geweest, of men op deze wijze
aan de figuur van Dr Hoedemaker wel ge
heel recht zou hebben laten werlorvaivn.
Voor de terreinen van kerk, staat, maat
schappij, wetenschap, heeft zijn werk be-
teekenis gehad, en dikwijls meer dan dat
van iemand, wiens naam aan eenige instel
ling uitdrukkelijk verbonden is. Hoedemaker
wilde geen school vormen. Jezus Christus-
zoo oordeelde hij, was de Ecnage, Die vra
gen mocht, Hem ie volgen. Doch dat wil
niet zeggen, dat Hoedemaker geen dankbare
leerlingen heeft gehad, al beteekent zulks
iets anders dan in alles volgzame aanhan
gers, die door dik en dun met den leer
meester meegaan. Ilun eerbied werd groo
ter, naarmate ze hem heter leerden kennen.
Het is dan ook geen wonder, dat de drang
werd gevoeld, zijn geboortedag in het open
baar te gedenken.
Het comité zelf kwam geheel spontaan
tot stand. Feitelijk heeft slechts één vraag
het bezig gehouden, en dat was de vraag,
welke plaats de meest geschikte voor deze
samenkomst zou zijn. Steeds kwam men
dan bij een kerkgelxjuw terecht, en wel
nader de Kloosterkerk, een kerk, met eer.
.Hoedemaker en de Volkskerk"
In een van deze lezingen zegt Kuvper, dat
de breede stroom van het mensehelijk leven
zich voortbeweegt van Ooet naar West, van
Babyion naar Sar
Prof. Dr Haitjëma
reeds eer onder(
-oorden had ge-'
bracht. Dat Hoe
ifemaker de meest
prlncipieele tegen
stander van Kuv-
worden zou,
teekent zich hier
in reeds af, .lat
bij -hem de levens
lijn liep van West
naar Oost en door
gerichtheid
kon hij de verde
diger worden van
de Volkskerk, de
kerk van het Ver
bond. En 't sp- ak
wel vanzelf, dat
hij daarbij dioht in de buurt kwam van
Kuyper. Eén oogenblik schijnen zij elkander
in de armen te vallen, totdat beider wegen
steeds verder uiteengaan.
Reeds op 12-jarigen leeftijd is Hoedema
ker naar Amerika getrokken en daar is het,
dat zijn geestelijke rijping een aanvang
neemt. In 1861 kreeg hij als predikant de
echt-Amerikaansche taak een gemeente
rondom zich te vergaren. Het beginsel van
de vrije aaneensluiting Werd al6 de kerk-
vormendc functie beschouwd. Spoedig was
't een groote schare, die er bij Hoedemaker
op aan drong, dat hij ziCh wettig tot predi
kant van deze gemeente zou laten ordenen,
maar hii durfde don last van het amibt in
een vrije kerk niet aan.
Dan, in 1862, gaat hij van Amerika naar
F.uropa. met het voornemen het Heilizc
Land te bezoeken, de reis van West naar
Oost. Qn deze wijze werd hij gezet op een
spoor, dat wegvoerde van het individualis
me, volgens hetwelk de persoonlijke vrij
heid hot hoogste goed is. Dan komt hij tot.
de erkenning, dat Neerlands kerk de volks
kerk was. ook in haar verval. DoCh hleef hij
hii dit alles niet uitzien naar het doel van
ziin reis. het Heilige T.and, en was dit niet
het Joodsohe land. het land van het wetti
sche donken? Is er geen grond voor het
verwijt, dat Hoedemaker bespiegelingen
koesterde, die puur Oud-Testamentisch
waren? Zelf is hii voor dit verwijt steeds
gevoelig geweesj. Maar hij was van oordeel,
dat de kerk met het volksleven samenviel,
naarmate het heidendom verdween. Het j
doqpsbeyel van den Heiland las hij met een
streep onder het woord „volkeren". De een
heid van de Heilige Schrift glansde hierbij
voor hem op en trok de lichtlijn van Gods
trouw door de geslachten en eeuwen heen,
het Verbond, dat bevestigd za! worden van
kind tot kind. Niet, dat Hoedemaker hier
door tot een onpractisohen droomer werd.
De ij veraar voor Neerlands kerk was
man van strenge zakelijkheid, die ook in
zijn idealisme met heide beenen op den
grond wilde blijven staan.
Hij is dan ook Amerikaansch-zakelijk, als
hij de reorganisatie der kerk het eerst noo-
dige noemt. In dit alles houdt hij den blik
gericht naar het Oosten, waar de ster van
Jacob schitterde aan het firmament en zoo
was hij een pelgrim, die in heel zijn leven
uen kruistocht (predikte naar het Heilige
Land.
Mr J. J. R. Schmal
„Hoedemaker en ons staatkundig leven"
sprak, beschouwde Hoedemaker als ee
profetische gestalte. Een profeet is van n;
ture een spelbreker, een onpopulaire figuu:
en Jeruzalem kan
niet met hem inge
nomen ziin- Vandaag
dooden wij de ipro-
feten niet, maar wij
zwijgen ben dood en
gaan over tot de orde
van den dag. Des
noods zorgen wij nog
voor een steen op T
graf.
Thans herdenken
we Hoedemaker, ook
zijn beteekenis
voor 't staatkundig
leven Doch zoo wo
van oordeel zijn. Jat
de beteekenis geheel
tot het verleden behoort, dan komen we met
ons gedenken geen duimbreed verder. Hoe
demaker heeft eer woord, ook tot ons, en
zoo wordt het gedenken een her denken,
een o p n 1 e u w-denken.
De heer Schmal wees dan op er.kele pun
ten, die weer actueel zijn. Hoedemaker
tond in contact met Groen van Prinsterer
en Gunning. Evenals de eerste wilde hij zijn
geen staatsman, maar een Evangeliobelij-
der en met den laatste verwierp hij de ami
cipatie. Juist vanwege de vlucht zijnir
idealen moest hij het anderen wel moeilijk
maken. Hij wist, dat hij met zijn protesten
wonden sloeg, en dat alles bracht hem in
een opgedrongen isolement. Vaak zal hij
dan ook oopeniblikken van vertwijfeling
hebben gekend. Docih van waarde is. dat hij
Nederland stelde voor het vraagstuk van
den Christelijfken Staat. Om des gewetens
wil kon hij niet zwijgen. Hij wenschte den
koninklijken weg te gaan en zijn theologisch
Jenken was daarbij zijn kracht en zijn
akbeid. Hij wilde niet een deel van het
volk veilig stellen, doch het was hem om
"heel het volk te doen, waarvan hij de
eenheid steeds op don voorgrond stelde en
dat hij zag als een gedoopt volk, als een
Christenvolk. Dit mogen we wel bedenken
in het jubeljaar van Hoedemaker, dat ook
het jubeljaar van W'llebrord is.
Heel het volk. dat blijft ook. thans het
ideaal. Als Hoedemaker pleit voor een
staat met den Bijbel, wil hij de grens tus-
schen Staat en Kerk niet uitvlakken, maar
is hij van meening, dat ook do Overheid
gehouden is. zich te richten naar Gods
Woord, en dit ideaal is in den neutralen
Staat niet te verded;gen.
Juist in deze dagen, waarin een donkerp
olk van totalitaire tendenzen ons bedreigt,
moeten we het erfdeel van de reformatie
van heel 't volk productief popon te maken
De heer Schokking sprak nog een
kort woord, waarna met gebed en zang be-
Een herinnering daaraan is te meer nood
zakelijk naarmate het diaconale werk meer
staat naast het werk van maatschappelijke
organen en dat van de overheid met haar
onderscheidene diensttakken. Spr. zal zeker
niet zeggen, dat in dezen Ïaatsten arbeid het
hart behoeft te ontbreken. Maar vaste nor
men, massaal werk zijn daar toch nummer
één. Nu zekere opleving in de bedrijven zich
verraadt en de overvloed van geschoolde
vakarbeiders mindert, doen zich nieuwe
problemen voor, waarin de diaconale arbeid
allicht een eigen taak zal vinden.
Aan den anderen kant stelt de economi
sche crisis, gelijk dit reeds jaren geschiedde,
alle organen op het terrein van hulpverlee
ning voor nieuwe vragen; ook de diaconie
deelt daarin.
In zulke dagen kan een conferentie als
deze veel zegen beduiden. Confronteeren met
andeier taak en vinden van de eigen lijn;
daarnaast de onderlinge bespreking, die
evenveel verrijking brengt aJs het gezamen
lijk aanhooren en bespreking van de refera
ten. En eindelijk de bezieling voor den ar-
teid, die elk mededraagt van het samenzijn.
Alet de beste wenschen opent spr. de con
ferentie, waarna hij voorgaat in gebed.
In de vergadering van Maandagavond
erd door den heer H. Man der sloot te
Almelo besproken het
Rapport armoede en demoralisatie
can de Ned. Ver. voor Armenzorg en Wel
dadigheid.
De heer Mandersloot zette uiteen, dat de
moralisatie getuigt van een sterke gebon
denheid aan aardsohe dingen; hij herinnert
er aan, dat er op het congres in Arnhem op
gewezen werd, dat demoralisatie ook daar
gevonden wordt, waar geen armoede
hecrscht en dat tevens opgemerkt werd, dat
het van de aHelgrootste beteekenis is, dat
een arme en een werklooze zich niet een
zaam gevoelt, doch zich. gedragen weet door
de gemeenschap, die hem schraagt in maat
schappelijke moeilijkheden, zooals de Kerk
dat doet.
Spr. vraagt dan de aandacht voor het ge
deelte van het rapport, dat zich speciaal tot
de diaconieën richt. Bij de bestrijding der
verschijnselen van demoralisatie komen vol
gens spr. drie punten naar voren: le een per
soonlijk sterk en zuiver godsdienstig leven;
2e een breede orienteering in het maatschap
pelijk leven; 3e de beschikking over veel
■vrijen tijd.
Voor vele diakenen levert dit laatste punt
veel moeilijkheden op. De meeste der diaco
nieën van groote en middeigroote gemeen
ten zijn aanhoudend zoo bezet met de behan-
ieling van de regelmatig binnenkomende
nieuwe aanvragen om hulpverleening, dat
er vaak weinig tijd beschikbaar blijft voor
het gewensehte rustige contact met de ge
zinnen, die reeds in de veraorging zijn. Spr.
riaat daarom met den heer Hemmes
euwe organisatievorm der dia
conieën voor.
Het wil spr. voorkomen, dat de diakenen
aan mee kunnen werken de Kerk meer
mobiel te maken en zoo meer aan haar
roeping te doen beantwoorden. Zij kunnen
dit doen door zich te laten bijstaan door
meerderjarige gemeenteleden, zooals het
reglement voor de diaconieën dit mogelijk
maakt. Hoe dit zal moeten geschieden, zal
door iedere diaconie zeer ernstig moeten
worden overwogen.
De avondeitting werd geleid door Ds. C B.
urger, van Deventer, die sprak over
Marcus 10 23.
ROFFELRIJMEN
GOEDE RAAD....
Zondagen zl)n er weer om heerlijk
te fietsen en autotochtjes te
maken ln open wagens. Een euvel
dat hiermede zoo dikwijls adhae*
rent Is, is een stofje ln het oog.,*
„Tel.'»
Er zijn er altijd nog heel veel.
Ook onder onze menschen
Die in hun Christelijk gezin
..Neutrale'' bladen wenschen.
Niet om aan sport en aan tooneel.
En aan de film daarneven.
Aan al wat het gezin bedreigt
Een breeder plaats te geven.
O neen. alleen maar om het feit.
Of om het bloot beweren
Dat wij met de ..neutrale" pers
Niet kunnen concurreeren.
Daar is een breed neutraal terrein.
Zoo voert men ons dan tegen.
Waar het Beginsel werkelijk
Niet mee behoeft te wegen.
Dat kan. maar is het daarom zoo
Lees dan hierboven even
lets over ..Eerste Hulp". nietwaar
Een héél neutraal gegeven.
Een stofje in 't oog kan lastig zijn.
En 'k zal er niet op vitten
Als men dat Zondags evenmin
Als in de week laat zitten.
De raad van den neutralen arts
Zal wel verstandig wezen.
Maar uit de aanhef van zijn stuk
Meen ik te mogen lezen
Dat hij niét rekent met Gods Wet.
De regel voor het leven.
Of is de Zondag ons alleen
Voor ons plezier gegeven?
(Nadruk verboden.)
LEO LENS.
de groo<e| A 1'J
VAN Htir(JeS VAN MUNHARDT
Is te danken aan een combinatie van
geneesmiddelen die eikaars werking
wederkeerlg bevorderen.
_(RccLy
BEROEPBAAR VERKLAARD
De classis Zwolle der Geref. Kerken heeft
praep. geëxamineerd en beroepbaar ver
klaard cand. J. Pouts ma van de TheoL
H. S. te Kampen. Hij stelt zich direct beroep
baar. Zijn adres is: Broederweg 26, Kam-
EMERITAAT Ds. E. JONGENS
Ds. E. J ongens, Ned. Herv. predikant te
Leimuiden, heeft j.L Zondag de gemeen,
ie doen weten, dat hu wegens gezondheids
redenen genoodzaakt is tegen einde Augustus
a s. eervol emeritaat aan te vragen. Ds. Jon
gens werd in 1890 geboren en aanvaardde
zijn ambt te Giessen-Oudekerk op 24 Aug.
1918. In 1920 vertrok hy als gees.elijlk ver
zorger naar de stichting „Vrederust" te Ber
gen op Zoom. In 1922 werd hij predikant te
Nyehaske om in 1026 naar zijn eerste gemeen
keeren. Drie jaar later op 20 Oct.
1929 verbond hij zich aan zyn tegenwoordige
gemeente.
ONDERWIJS
Prof. Dr. J. G. REMIJNSE
Het hoofdbestuur der Ned. Maatschappij
tot bevordering der geneeskunst heeft be
noemd tot bijzonder hoogleeraar in de socia e
geneeskunde te Utrecht dr. J. G. R e m ij n-
s e, te Rotterdam, als opvolger van prof. dr.
J. M. Baart de la Faille, die met ingang van
15 October zal aftreden.
Dr. Remijnse is sedert 1920 heelmeester
aan het Gem. Zlekenhuis-Coolsingel te Rot.
ONDER WIJS BENOEMINGEN
Almelo. 2e School C.V.O. Tot kw. m. a.ï
de heer G. Kwekkeboom aldaar. Tot on-
derwijeeres: mej. M. Pool aldaar (nutt.
handw.).
Amsterdam. Kon. Wilhelminaschcol,
Tot kw. m. a.: de heer J. Lang el a ar, id.
Kon. Emmaschool te Amsterdam.
Doetinchem. Chr. School L.O. en
Ui.O. Tot kw. m. a.: de heer P. H. J.
Melieste te Bres-kens.
Enschedé. Chr. Geref. School. Tot kw.
m. a: mej. T. van Weerd aldaar.
Den Haag. H3B. 5-j. c. Tot leeraar
Ned. taal en letterkunde: de heeren E. G. A.
Galama te Gouda en C. A. Zaalberg te
Den Haag.
™Z'venhui2en e*1- School
Wollefoppeweg. Tot kw. m. a.: mej. Jan
Krevelen.
J. ELFRINK
Met ingang van 1 Augustus a.s. gar.t de
hoer J Elfrink, hoofd der Chr. School te
Durvendrecht, met pensioen.
Na onderwijzer geweest te rijn in Over-
sonie, werd hij hoofd te Eindhoven. Van 1919
af arbeidde hij te Duivendrecht, ook buiten
de school, o.m. op kerkelijk terrein.
SSS" ÖRDE-OEFENINGEN
De Minister van Onderwijs brengt ter
kennis, dat het examen akte vrije- en orde-
??/*"Ln5en ,dcr K.vninastiek. hetwelk te
Utrecht zal worden afgenomen, /.a! nan-
vangen op 12 September a.s.
««Ti die zich aan dif exar"on wenschen to
onderwerpen, gelieven zich vóór 15 .Augustus
Üv»ma<m te I"eId*n bii don voorzitter der
examencommissie R. - -
nepecteur van het lage.
'pectie Breukelen, te Utrecht
u KtL-wn: H. BraaHman. ''ruSTuVu
Almelo; J. ten CVit.\ Vrl»-*. ui
01 ^p"in^Ntjv.' r^ait 8.' W.
Delhi
.Ju
Gelet-, Almelo;
Kuperué
loo All
lattin
de dames: H. J
en E. C. te Llnl
*end«. H. C Bijl.
iu«ii, Den Hvtaff; k j
E. M. van Reea. Dn
P. Smits. Dortt; C.
Dordt; A. Venema. Uowdu'
g. Ooel deel II. MrJ.
H. Wold*int;h. Deri Hi.
'n- ItKRfoch- r J A. Huilmand
FIRMA J. ROTHUIZEN Zn.. HEELSUM bij ARNHEM