BOL
leg
en
het
verderen uitgroei van
groot-winkelbedrijf
DONDERDAG 13 JULI 1939
TWEEDE BLAD PAG. 5
Tijdelijke maatregelen
dringend geboden
Blijvende maatregelen
tegen deloyale
concurrentie-methoden
In het gister te Utrecht gehouden congres
van den Christ; lijken Middenstandsbond
verwelkomde de voorzitter na zijn openings
rede, waarvan wij gister reeds verslag ga
ven, de genoodigden. Aanwezig waren de
heer H. Botterweg, als vertegenwoordiger
van de A.R Tweede Kamerfractie, de heer
Tilanus, namens tie C.hr. H st. Tweede Ka
merfractie, de heer Sj Wouda namens het
Chr. Werkgeversverbond, de heer Groene-
veld Meyer, hoofd van de afdecling Midden
stand van het departement van Economische
Zaken, Dr. A. A. van Rhijn, namens den mi
nister van Economische Zaken, de heer de
Groot, namens den Kop. Ned. Middenstanos-
bond, de heer A. Stapelkamp, voorzitter van
het Chr. Nat. Vakverbond, vertegenwoordi
gers van verschillende Kamers van Koop
handel.
Op voorstel van den voorzitter werd beslo
ten aan H M. de Kon ngin een telegram met
betuigingen van hulde en trouw te zenden.
Toespraak van Dr. A. A van Rhijn
Mr Dr. A A van Rhijn richtte zich namens
den minister van Economische Zaken tot de
vergadering. Hij wees erop, dat de regeering
in haar middenstandspolitiek denzelfden weg
wil opgaan als zij deed met betrekking tot
den landbouw en de industrie, namelijk de
gewijzigde maatschappelijke orde, laten re
gelen vanuit het bedrijfsleven zelf. De Ves
tigingswet kanertoe meewerken, dat de mid-
denstandsgroep krachtiger en gezonder
wordt dan zij tot dusverre was
daarom voor den middenstand
beteekenls. Want als de uih
maatregelen aan het bedrijfsleven zal kun
nen worden overgelaten, dan moet dat ge
zond zijn. Van zijn kant heeft de Midden
stand er daarom voor zorg te dragen dat hij
werkt aan zijn eigen saneering van zijn or
ganisatieleven. Alle middenstandsbonden
zijn t Regeer ng natuurlijk even lief. In de
zen "ing wil spr. het echter zoo zeggen, dat
als uc'Middenstand zijn taak ziet. zooals Lu
ther het zeide, als een Goddelijk beroep, dan
zal daaruit ook de kracht gevonden worden
om aan de krachtigmaking van de organi
satie mede te werken. (Applaus).
Referaat Prof. Mr P Lieftinck
Prof Mr. P. Lieftinck, hoogleeraar
'de Handelshoogeschooi te Rotterdam, hield
daarna zijn referaat over „Actueele Midden-
standsvragen".
Spr. onderscheidt drie middenstandsgroe-
pen: de kleine ne
ringdoenden en
eigen-baasjes, de
middenstanders
in engeren zin en
de kapitalistische
klein-onderne-
mers. Het karak
teristieke van den
middenstander in
engeren zin ligt
dan hierin, dat
hij, ondanks de
technische en com
mercieele veran
der ngen, die zijn
bedrijf moge on
dergaan, sterk on
der den invloed
blijft staan van
de vóór-kapitalis
tische traditie en vasthoudt
mische en sociale idealen, waarbij het zicll
geven aan de eigen zaak en het behoud
een onafhankelijke levenspos tie hooger ge
waardeerd worden dan winst- en machtsv
ming. Deze geestelijke instelling van het be.
drijfshoofd, die gepaard gaat met afkeer
speculatie en het loopen van onnoodige
sico's drukt haar stempel op het eigenlijke
middenstandsbedrijf, meer dan het bedrag
aan het geïnvesteerd kapitaal of het aantal
gezellen, resp. bed enden. Deze laatste maat
staven zullen trouwens van bedrijfstak
bedrijfstak verschillen.
Dit is ia ae eerste plaats van belang
verband met de sociale waardeering van 1
behoud van een zelfstandigen middenstand.
Spr. is van meening, dat bij de beoordeeling
der m ddenstandsvraagstukken
heid, die thans vooral gestreden wordt op
t front tegenover de industrieele kartels
trusts, staan den zelfstandigen midden
stand slechts twee m ddelen ten dienste:
krachtige frontvorming zijnerzijds en daar-
contractueele regeling van de verhouding
tot de industrieele formaties, dus het middel
„self-help" en het inroepen van ver
schillende vormen van ordening van over
heidswege. Voorwaarde voor een welslagen
beide richtingen is prijsgeven van het
economische individualisme en bereidheid
erking. Ten opzichte hiervan
speelt de gedifferentieerde samenstelling
an den middenstand 'n voorname rol. Spr
erkte dit nader uit.
Dc maatregelen welke de overheid ten
gunste van den middenstand neemt, mogen
een eenzijdig voordeel beteekenen voor
der groepen ten koste van een andere.
Spreker meent dan ook, dat het toe te jui
chen is, dat het behoefte-element in de Vcs-
gingswet geen plaats heeft gekregen.
Deomstandigheden besprekende, welke
thans op de positie van den middenstand
wegenden invloed zijp, wees spr. op
de laagconjunctuur, waarin xN'eerlands cco-
omische leven thans bijna tien jaren "ver
keert, en waardoor de middenstand ernstig
erd cetroffcn Voorts noemde spr. d n
vaarden druk welke door de grootindustrie
tgeoefend wordt op de m ddenstandbednj-
?n, die haar producten verwerken of ver
handelen. De concentratie in de groot indus-
- heeft de meeste kleine afnemers in een
il kere en afhankelijke positie g drongen
door de trust- en kartelvorming s deze
afhankelijkheid nog versterkt. In de derde
plaats wees spr. op d n verscherpten con
currentiestrijd tusschen middenstandszaken
onderling en, met name in den detailhandel,
isschen het klein- cn grootbedrijf.
Scherp doet zich den laatsten tijd de con-
irrcnüe gevoelen van de kapitalistische
grootbedrijven in den detailhandel: do wa
renhuizen, de grootfiliaaloildernemingen, de
eenheidsprijsondermmingen en de tot groot-
onderneming uitgegroeide speciaalzaak.
de verschillende vormen
ndshedrijf
Prof. Lieftinck
sociale
In den strijd om bestaan
n detailhandel laat een duidelijk
scheidslijn tusschen de speciale functies
vaurvoor ieder zich het beste leent, zich
hans nog niet trekken. Alles is nog in bc-
veging.
Het is evemvel de vraag of aan dit
consolidat eproces de vrije ontwikkeling
kan en mag worden overgelaten, wegens
het gevaar van te groote vernietiging
van geestelijke cn materieele waarden,
nu het middenstandsbedrijf door de
langdurige depressie, den druk van de
georganiseerde grootindustr e en de
scherpe onderlinge concurrentie in een
verzwakten toestand verkeert. Spr. is ge
neigd uit overwegingen van sociale
rechtvaardigheid op deze vraag ontken
nend te antwoorden. Zijn slotsom luidt:
tijdelijke wettelijke beperking van uit
breiding van de voor den middenstand
meest schadelijke vormen van grootwin
kelbedrijf cn verbod voor enkele sociaal
onaanvaardbare concurrentiemethoden.
Het trekken van de juiste grenzen wil
spreker aan de deskundigen overlaten,
(applaus.;
Maar de< middenstand zal ook de vervul
ling van zijn taak op economisch en sociaal
terre n met inspanning van al zijn krachten
moeten trachten te verbeteren. Economisch
door ».ierne saneering, sociaal door zijn be
roep te vervullen in dienst van de gansche
volksgemeenschap. De Christelijke gedachte
van organische samenwerking
hoorigiheid is vanouds aan den middenstand
toeverirouwd. Draagt lhj d e gedachte
dan ls zijn bijdrage aan den bouw va
fundamenten van een nieuwe maatschappe
lijke orde, waarin naast een hooger
mische doelmatigheid meer sociale gerech
tigheid zal worden gevonden, groot.
Bespreking op het referaat
In de middagvergadering werd de
cuss e gehouden op het referaat van P:
Mr. Lieftinck.
Eerste debater was Dr. F L V a n M u
w in k e 1, directeur van het Economisch
Instituut voor den Middenstand te Den
Haag. De indeeling van den middenstand
in drie groepen kon spr.
mits referent daarmee niet had willen zeg
gen, dat in die drie groepen verschil
denkrichting zou worden gevonden, omdat
het bezit in de eene groep grooter was -dan
in de andere; stelling nemen tegen staatsin-
grijpen vindt men ,om een voorbeeld te noe
men, in alle drie de groepen, welke door
ref. zijn aangegeven. Als oe meening van
ref juist zou zijn, zooals spreker die meende
te moeten interpreteeren, dan zou daardoor
middenstandsblok on-
wees er op, dat bij ver-
ndendverklaring" van ondernemers-over-
mkomsten ook rekening gehouden moet
orden met de verschillende' groepen. In het
schildersbedrijf b.v. zijn de bepalingen voor
de alleenwerkende zelfstandigen gunst ger
dan voor hen die knechts hebben: dat is on
billijk.
De heer Zandbergen uit Hoogeveen
iide. dat ref. onder de oorzaken van den
benarden toestand van den middenstand
noemde de zware lasten als tarieven
gemeentebedrijven, sociale lasten, cen
trale inkoop en coöperaties, welke vaak door
erheidsmaatregelen gesteund worden,
orts de steun in natura waarbij de Regee
ring de laatste jaren de grootste concurrent
an den middenstand is.
De heer R e n k e m a uit Appingedam vond,
dat de ref. alken de diagnose van den pa
tient gesteld heeft, maar verder gezegd
heeft: ga voor de kwael nu maar naar den
specialist (applaus). Hoe kan de midden
stand kartels vormen tegen ondernemers-
overeenkomsten?
De heer DeJonghte Rotterdam wees or
op, dat het noodzakelijk is, dat de
middenstand weet welke maatregelen noodig
zijn tegen grootbedrijf en warenhuizen.
De heer v. d. Boom te Apeldoorn wees
erop, dat van overhe dswege maatregelen
t gen Unilever noodig zijn.
De heer Lichtvoet uit Amsterdam,
vreesde, dat de kleine middenstand gevaar
loopt als hij zich beschermd ziet door over
heidsmaatregelen.
De. heer Klein te Emmen, zag een mo
gelijkheid tot krachtige eenheid van den mid
denstand, als zij, die het vestigingsdiploma
verkregen, gedwongen worden van Regee-
ringswege om lid le worden van de midden
standsorganisatie bij welke ze behooren.
krachtens hun levensovertuig ng.
De heer Feyen uit Coevorden zeide, dat
noodig is een kub.eke meter belasting op de
warenhuizen, vorts een bepaling, dat in
plaatsen beneden 100.000 inwoners geen wa
renhuis mag zijn en dat in plaatsen hene-
den 10.000 nwoners geen filialen van het
filiaalbedrijf mogen wezen.
De heer Bakker te Amsterdam vroeg of
3 te treffen maatregelen een crisiskarakter
loeten hebben ol blijvend moeten zijn
De heer H e 1 d e r i n g uit Klazienaveen,
vroeg of de middenstand, in samenwerKing
den C.B.T.B. en Landbouw en Maat
schappij g cn maatregelen kan nemen tegen
Beantwoording
Prof. Mr. P. Lieftinck, de sprekers be-
ïtwoordendc, ze de, dat hij zijn conclusies
et groote omzichtigheid heoft geformu-
erd. Met even groote voorzichtigheid die-
en maatregelen te worden genomen. De
ooce tarieven zijn niet alleen voor den mid
denstand bezwaarlijk maar voor 't gansche
bedrijfsleven. Inderdaad vormen centrale
inkoop en bepaalde Regeeringsmaatregelen
'n specialen druk op den middenstand. Men
noet trachten met gemeentebedrijven mid
denstandsovereenkomsten aan te gaan. en
inzake den steun in natura overleg plegen
met de Regeering. De werkzaamheid der
coöperaties wordt gedragen door een bepaal
de sociale gedachte. Als men tegen de coöpe
raties stelling neemt, dan verzet men zich
tegen die sociale gedachte, d e daarin naar
m kan men de coöperaties
niét o'p één lljn'stell.cin niét andere concurren-
Kartels cn trusts loggen em druk op
het middenstandsbedrijf. Er kunnen zijn spe-
le ongewenschte concurrentiemethoden
anderzijds kan er zijn het feit, dat hun
kapitalistische' macht, zonder dat ontoelaat
bare concurrentiemethoden worden toege-
groot is, dat zij kunnen overheer-
schen. Het Econom sch Instituut heeft een
onderzoek ingesteld of Unilever zich schul
dig maakte aan unfaire deloyale coneurrn-
tie. Het rapport daarover is niet uitgekomen,
maar spr. meende te weten, dat de ten laste
gelegde concurrentiemethoden niet bewezen
zijn. Bovendien is de vraag welke concurren
tiemethoden in dezen modernen tijd toelaat
baar zijn en welke niet.
Als men in het voortbestaan van den Mid
denstand een sociaal belang z et, dan moei
men do concurrentiemethoden, welke eer
gevaar opleveren voor het zelfstandig voort
bestaan van den Middenstand, volkomen af
wijzen.
Het gevaar van overheersching dreigt als
bedrijven in een monopoliepositie kom
vferkeeren. Als dit gebeurt, dan zal de
heid direct moeten optreden en ertegen
ten waken, dat d e monopoliepositie niet
wordt uitgebuit, noch om consumenten uit
to pereen, noch om den middenstand kapot
te maken.
Spr .is er hui\ erig voor om een gedwongen
lidmaatschap te hebben. Beter is 1
versterking der organisaties te verkrijgen
langs den weg van gestadige propaganda
Onderlinge concurrentie van den midden
stand zal beperkt moeten worden. Men zal
geschikte deskundigen, economei
risten, moeten krijgen, die het v
noodig is voor den middenstand, kunnen
voorbereiden en uitvoeren.
Spreker neigt ertoe om voor te staan,
dat van overheidswege een maatregel
wordt getroffen om de vestiging in
Op de plaats waar tot voor
kort de Delftsche Poort te
Rotterdam stond, wordt
thans een rijweg en rails
aangelegd, opdat binnenkort
het verkeer hierlangs ge-
leid zal kunnen worden.
Duidelijk blijkt uit deze
opname welk een groote
verkeersverbetering de ver
plaatsing van de poort zal
beteekenen
kleine gemeenten van warenhuizen
bijvoorbeeld in gemeenten beneden hon
derduizend zielen, te verbieden en om
uitbreiding van bestaande warenhuizen
tegen te gaan door biivoorl>eeld te ver
bieden uitbreiding met bepaalde artike
len. Voorts dient uitoefening van am
bachten in warenhuizen te worden te
gengegaan.
Spreker zegt dit echter onder voorbehoud.
Hij moet earet nog verder studie maken
van dit onderwerp. Zijn oordeel is. dat Ie
maatregelen tot verderen uitgroei van het
grootwinkelbedrijf tijdelijk zullen moeten
zijn. Blijvend zullen moeten zijn maatregc-
egen unlaire en deloyale concurren
tie methoden.
Het behoud van den middenstand is een
lgemeen belang en daarom mag zeer zeker
a het algemeen belang op liet treffen van
naatregelen ter bescherming van den mid
denstand worden aangedrongen.
scherpen op de vraagstukken, die op aller-
gebied de aandacht vroegen
naren in het verstand der lijden Hier-
is in onze dagen groote benoefte. De
Kerk moet haar houding weten te bepalen
inzien van de problemen van heden.
Daarin moeten hare zonen zich oefenen door
tudie cn saamspreking in hun vergaderin
gen. Dit maakt het samenwonen der broe
deren tot een gebiedenden plicht. Niet maar
gemoedelijke, of vluchtige beschou
wing der dingen, maar tot het indenken
de beginselen, welke de conflicten en
Na het applaus, dat op «lc
ding volgde werd door den V o
a motie voorgesteld,
irdt i
deering wordt
tgesproken voor de maatregelen, welke
de Regcering de laatste jaren ten bate van
den Middenstand heeft getroffen. Overwegen
de. dat het behoud van een gezonden
middenstand in Nederland moet worden
beschouwd als een nationaal en sociaal
belang van de
staanspositie
de .uitbreiding
de grootwinkel- en filiaalbedrij-
>erste wordt bemoeilijkt, spreekt
de motie uit,
dat. voor dén middenstand tijd en p
legenheid moet worden geschapen o
zinh te heretellen van den voort durend'
terugslag der laatste decenniën en zich
aan te passen aan de groote veranderin
gen in de economische verhoudingen.
dat dit consolidatieproces uit overwe
gingen van sociale recht\aardigheid er
wegens het gevaar van te groote vernie
tiging van geestelijke en materieele
wegir
ineen en nationaal belang niet uitslui
tend kan worden overgelaten aan
vrije ontwikkelinrr;
dat de Bond uit dien hoofde oordeef
dat de uitbreiding van het grootwink:l-
en filiaalbedrij' en de toepassing va
paalde door dat bedrijf aangewende
currentiemethoden gedurende een vol
doend aantal jaren door onder deskundige
voorlichting tot stand te brengen r
lijke maatregelen dienen te worden
perkt, on dat de gegroeide cn groe
verhoudingen uitstel van het n
van dusdanige maatrgelcn niet
gedoogen.
Deze motie werd onder applaus aango-
Overzichtsfoto van het
gres van Chr. Middenstan
ders. dat gisteren in he
Utrecht gehouden werd.
botsingen oproepen. Deze kennis der dingen
w ordt niet verkregen door het lezen van een
brochure of krantenartikel, door een lezing
of radiotoespraak, maar door het onder
zoek van Schrift en Belijdenis,
van de geschiedenis der wereld en van do
Kerk.
Mogen aldus onze mannen broeders ge
oefend worden door nauwgezet, biddend
onderzoek om ervaren te worden in het ver
stand der tijden, „standvastig, onbewege'»
lijk, altijd overvloedig zijnde in het werk
des Heeren".
DE CEINTUUR „TRIOMF'
IV! ai son DUETT, 12, KijTJE
OW GERIEFELIJK TE REIZEN
per luxe-autocar, zoowel in Binnenland
als naar Buitenland, wendt U tot:
S. A Beige de Voyages et de Transports
144, Bd Em. Jacqmaln
BRUSSEL Tel 17.72.70
PENSION „BELLE-VUE"
43 Rue de Toulouse - BRUSSEL I
PRIMA COMFORT - UITST. KEUKEN
Pension vanaf Frs. 35.
LA MODISTE
MARIE ORLEANS
LE PLUS GRAND CHOIX DE CHAPEAUX
DERNlèRES CRéATlONS DE PARIS
80 RUE NEUVE - BRUXELLES
ORFEVRER1E MILLS
KRISTAL - PORCELEIN en
ARTIKELEN voor GESCHENKEN
12 GALERIE DU ROI D nicCCI
(Galerie St. Hubert) PrlUJOCL
Uw LUNCH "en""DINÈR. in
Restaurant LE CYGNE
Grand Place 9 - BRUSSEL
Logeert in La Panne
in PENSION KEQINA MARIS
Avenue Bortler 11 prés Augue
Alle comfort - Lage prijzen - 60 Kamers
Verzorgde Keuken - Str. water - Garage
TROIS PONTSU d. Ardennen)
Hotel Marly
Kamers m. groot comf. Prima keuk.
Pension vanaf frs. S5.—Garage.
Hotel DE LA ROSERAIE
STAVELOT (L d. Ardennes)
nabij Station StaveloL
Schitterend gelegen, modern ingericht
Alle comfort Uitstekende keuken. Gar.
5 autom. Pension vanaf frs. 45.—.
HET RENDEZ-VOUS DER HOLLANDERS
AU BOUQUET ROMAIN
In geheel Holland bekend om zijn heerlijk 7Js! TEA ROOM
BRUSSEL: 126 Rue Neuve BLANKENBERG: 3 Bakkershelling:
DE PANNE: 210 Zeelaan.
Chr. Geref. Mannen
vereenigingen
Aan het einde der jaarvergadering t
den Bond van Ghr. Geref. Mannen-Verc
gisteren te Deventer gehouden, en waan
wij verslag gegeven heblxm, heeft Prof.
W. Geels van Apeidoorn, een slotwoord
.gesproken over het onderwerp:
Ervaren in het verstand der tijden
De Kerk heeft, aldus spr., in deze gewei
tijden een grootsche taak te vervullen
Zij is onmiddel
lijk betrokken bij
het verloop der
wereld-gebeurte
nissen, waardoor
de 20e eeuw zich
kenmerkt Goed
gezien, gaat het
in dezen giganti-
scheri strijd om 't
komst der Kerk.
Wetenschap en
techniek worden
gemobil cerd te
gen God en Zijn
Christus.
Dat roept do
Prof. Geels Kerk tot 'n bange
worsteling, waar
in alle gaven en
krachten moeten dienstbaar gemaakt tot
de verheerlijking van den Naam dca
Heeren.
Daarom is het te prijzen, dat de zonen
der Kerk elkander de handen sterken tot
de vervulling van hun taak. Hiervoor is
onmisbaar, wat van Issnschnr wordt mede
gedeeld, 2 Kron. 12 32* ,,dat zij ervaren
waren in het verstand der tijden' Zij ver
stonden de beteekenis van hun dagen. Zij
hadden een gezond inzicht in allerlei om
standigheden, die zich binnen en buiten de
grenzen van hun land voordeden. Geboren
diplomaten. De stille rust van het landleven
^gaf hun de gelegenheid hun gedachten te
Specialist in Gelakte
KEUKEN-MEUBELEN
TOONZALEN:
61 rue d'Anffleterre,
BRUSSEL-MIDI
„LA VIGNETTE"
te TERVUEREN (bij Brussel)
ls gedurende Uw vacantierels het
bij de Hollanders gerenommeerde
Bondshotel, Restaurant en Pension.
CINTRA WINE
Place de la Monnaie 9, BRUSSEL
PRIMA CONSUMPTIES
Verzamelplaats der Hollanders 1
I HOLLANDERS
LOGEERT bij den Wialriider
PIET VAN KEMPEN
HAUTE COUTURE
EERSTE RANGS MODEHUIS
ROBES - MANTELS - BONT
C. SCHEPERS
20 Rue Vinare d'Ile
LUIK
Telefoon 12259
20 Chausaée de
Charleroi
BRUSSEL
Tel. 37.75.78
- WEN5CHT U-
overal inBELGIEM verkrugbaad
HOTEL ATLANTIC
COXYDE-BAINS Telefoon 39
Stroomend warm en koud water
UITZICHT OP ZEE ♦-
Compleet Pension 35 40 Belg. Frs.
De Fransche Taal
INSTITUUT THIRY - Familieleven
12 Ruo Capltalne Crespel BRUSSEL
Comfort Toewijding.
TROIS-PONTS
Schitterend gelegen L d. Belg Arrienm-n
HOTEL S O N V E A U
Prima keuk. W. en K. str. water. Mori
comfort Badkam. Gar. Holl. bediening
Pensionprijs 35 tot 40 fr. per dug.
DE PANNE
GRAND HOTEL DEI' OCEAN
200 Kamers
Gematigde Prijzen
Z E E D IJ K
Vermaarde Keuken
Penoion van 35 fr.
DE GROOTE INTERNATIONALE REIZEN
Do Kcyserlel 5, ANTWERPEN, TeL 24030
Zwitserland 7 d. 1055 Fr. 28 Juli 14—21
Aug.; Lourdes 0 d. 1095 Fr. 12 en 21 Aug.
Italiaansche Meren 9 d. 1295 Fr.
31 Juli5 Aug.
Vraagt programma's 20 verschill. reizen.
