WêStM's
Verhooging defensie-begrooting
met 33 millioen
WOENSDAG 28 JUNI 1939
TWEEDE BLAD PAG. 5
De 'dijkdoorbraak vafi het 'Albertkanaal in België richtte groote 'materieele schade aan. Bijna twee millioen kubieke meter waa
ter stroomde over het omringende land. Een detail van de verwo esting, welke werd aangericht.
De driedaagsche technische proefvaart van het nieuwe
'm.s. Oranjenam gisteren een aanvang. Het zeekasteel
'in de sluis te IJmuiden
De Commissaris der Koningin in Friesland heeft gisteren het nieuwe pomp-'
'station van de intercommunale waterleiding, gebied Leeuwarden te Oldeholt-
pade officieel geopend.
Bij het passeeren van de Hembrug. Een interessan te foto, genomen uit het kraaiennest van het m.s,
„Oranje" in het Noordzeekanaal op weg naar de Noordzee voor de driedaagsche proefvaart
Het zeiljacht „Iduna", het grootste, ooit in Neder
land gebouwde zeiljacht, is gistermiddag te Aals-t
meer tewater gelaten. Het schip in zijn element.
Wordt Nederland
bedreigd?
II (slot)
Het ligt in de rede, dat, hoe de
verhoudingen zich ook zullen wijzigen,
Duitschland nooit den oorlog zal verklaren
aan Engeland of Frankrijk, maar dat moge
lijk wel het omgekeerde zal gebeuren. Uit-
teraard zal Duitschland (met Italië) dan
die tegenstanders ook aanvallen, maar om
.te beg nnen alleen door de lucht. Ik zeg
„om te beginnen", immers wat later zal ge
beuren, is natuurlijk niet te voorzien; maar
iwel is zeker, dat ook dan de beschreven
neutrale barrière (plus Helgoland e
Siegfried-linie) Duitschlands meest voordee-
lige defensieve borstwering blijft, waardoor
het naar het Oosten en het Zuiden de han
den vrij heeft.
Het aanvallen door de lucht op Engeland
kan gebeuren zonder over Nederland te vlie
gen, nl. noordelijk van ons land om. Zouden
wij wel overvlogen worden, dan is zulks
.toch geen directe neutraliteitsschend-ng te
vens casus belli, wanneer wij zulks met
.vuur trachten te beletten.
Goed beschouwd, is er voor ons eerder
reden om te denken aan de mogelijkheid
van een schending der neutraliteit van Bel
gië en Nederland door een Fransch-Engel-
sche legermacht, welke alleen via die bei
de landen zou kunnen trachten Duitsch
land binnen te vallen, maar de waarschijn
lijkheid daarvan is wel zeer gering.
Op grond van het vorenstaande ben ik
overtuigd van wat ik wil noemen een na
tuurlijke veiligheid voor de kleine landen
in West-Europa, indien die beide
landen met een eigen sterke de
fensie in staat zijn z.n. voor hun
eigen neutraliteit op te komen.
Vraagt
Uw Winkelier
ZINGG-kaas
DE BESTE
GOUDSIROOP
ZUIVERE RIETSUIKERSIROOP
IN FRAAIE BUSSEN
VAN V2-I en 2Vi K.G. NETTO
1813 - De Wasscherij met 'n meer
dan 100-jarige ervaring - 1939
N.V. Delftsche
Stoom wasscherij
v.h. A. VAN OSSELEN
Oostsingel 151-152, DELFT, TeL No. 166
Zonder zulk een mogelijkheid zouden
landen daarentegen attractieve gaten in
de barrière zijn, waar beide'partijen om het
snelst op zouden aanvallen, om zich
beste positie te verzekeren.
Bedreigd uit een politiek-economisch
oogpunt waren en zijn wij niet, wijl le
Duitschland ons niet voor zijn levensruim
te noodig heeft; 2e het ons wel noodig heeft
voor een normaal handelsverkeer, dat nog
steeds voor Duitschland van groote betee-
kenis is. Geheel buiten beschouwing kan
blijven de gedachte, dat Hitier ons zou op
nemen in zijn Groot-Duitschland, wijl wij
zgn. Neder-Duitschers zijn. Niemand beter
dan Hitler, die de Duilsche natie wil schep
pen, weet en moet waardeeren, dat do vroe
gere in de Renubliek der Vereenigde Ne
derlanden verbonden stammen sedert 1S30
evolutionnair groeiden lot de thans ge
vormde hechte Nederlandsche natie.
Bij het uitbreken van een Europeesch
conflict zijn, zooals ik reeds beschreef, de
zgn. kleine landen goed defensief
ingesteld na ar beide z ij den een
\oor beide partijen uitermate gewnnschte
barrière. Tijdens den strijd blijft dat zoo,
conform den toestand (met uitzondering
voor België) gedurende den oorlog van
1914—1918.
Velen verwachten dan ook, dat het mo
gelijk toekomstige conflict niet in het
westen, maar in het oosten en zuiden zal
worden u tgevochten in de Oude, nu weer
Nieuwe Wereldzee en dat het dan daar zal
gaan om het behoud voor het Britsehe Rijk
van de voor de Rrïtsche wereldverbindingen
belangrijkste doorgangspoort: het kanaal
van Suez.
.Ook Dr. Coüjn zeide in zijn jongste radio
rede, dat de genomen defensie-maatregelen
geenszins noodig waren omdat hij voor ons
land eenige directe bedreiging aanwezig
achtte, maar wel om voorbereid- le zijn
voor het geval een conflict tusschen ande
ren zou uitbreken, m.a.w. om in dit geval
zoo noodig onze neutrale posit:e te kunnen
verdedigen. Zoo luidde ook zijn anrivoord
op de recente vraag van Duitschland of Ne
derland zich door Duitschland bedreigd
achtte.
Dat die voorbereiding nu tijdig en inten
sief gebeurt, is niet meer dan logisch. Zij
is wel buitengewoon kostbaar, omdat zoo
veel te herstellen en in te halen valt, wat in
de voorbije jaren door „de politiek" werd
beschadigd en tekort gedaan aan de Neder
landsche weerkracht.
Tenslotte nog dit
Wil de Nederlandsche natie zelfbewust,
krachtig en hooghartig haar zelfstandige
neutraliteit bewaren temidden der heerschen
de tegenstellingen in Europa dan zal zü zich
inderdaad neutraal hebben te toonen, d.w.z.
geen nationale uitingen mogen seven van
anti-dit of anti-dat. Het is speciaal de pers,
die in dezen een uitermate belangrijke rol
heeft te spelen. Onvoorzichtige stemminrs-
uitslagen hebben in den loop der tijden a!
heel wat ongelukken veroorzaakt.
Ch. KlèS,
Generaal-Majoor K.N.I.L. b.d.
Oud-lid van den Volksraad.
BURGEMEESTER VAN VRIEZENVEEN
Benoemd is tot burgemeester der ge
meente Vriezenveen J. Krol, met toeken
ning van gelijktijdig eervol ontslag als bur
gemeester der gemppnten Hemelumer Olde
phaert en Noord wol de.
De heer Krol is thans 56 jaar oud en
sedert 1917 burgemeester van H.-O.. waar
hij voordien secretaris was. De burgemeester
is een broer van het Tweede Kamerlid den
heer Tj. Krol te Groningen: hij behoor) tot
de Ned. Herv. Kerk en is lid van de Chr
Hist. Partij. De installatie zal waarschijn
lijk reeds a.s. Maandag plaats hebben.
In Hengelo (O.) worden de IMCO trommelremmen voor Uw
rijwiel vervaardigd.
Vooral voor aanschaffing
geschut en munitie
Genie-materieel en luchtvaart
vereischten ook groote
bedragen
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
ontwerp van wet tot wijziging en verhoo
ging van het achtste hoofdstuk (defensie)
oer rijksbegrooting voor 1939. Aan de me
morie van toelichting is het volgende ont-
De aanschaffingen en voorzieningen, waar
)or in de ondorwerpelijke suppletoire be
grooting gelden worden aangevraagd, kun-
behoudens enkele uitzonderingen in
twee groepen worden verdeeld.
In de eerste plaats werden bedragen op
gebracht voor oatgene ten aanzien waarvan
in de memorie van toelichting op het VlIIe
hoofdstuk der rijksbegrooting voor 1939
werd uiteengezet, dat een verhooging van de
aanvankelijk noodig geachte kapitaalsuitga-
was te verwachten. Het betreft hier de
uitgaven voor de maritieme wal-inrichtin-
gen, voor magazijnen van de landmacht en
oor kazerneering.
In de tweede plaats is het in verband met
de tijdsomstandigheden geboden om ver
schillende voorzieningen, die volgens den
aanvankelijken opzet der plannen eerst in
den loop van een aantal jaren zouden wor
den ingevoerd, met spoed ter hand te ne-
I-n hoofdzaak betreft dit aanschaffin-
iran geschut en munitie voor zee- en
landmacht, alsmede van voorraden inten
dance-goederen. Het gaat hier in feite om
hiaten en tekorten, die niet langer besten
digd mogen blijven.
Van deze gelegenheid wordt tevens gebruik
gemaakt om aan art. 4 der wet van 24
Fehr. 1939 een nieuw lid toe te ypegen,
waaromtrent het volgende moge worden
medegedeeld.
Aangezien de in September 1938 buitenge
woon onder de wapenen geroepen dienst
plichtigen reeds na korten tijd weder met
groot verlof gezonden konden worden als
gevolg van de toen ingetreden ontspanning
in den internationalen toestand, was het
mogelijk oe uitgaven beperkt te houden tot
e.en bedrag van ongeveer f 3 millioen.
Nu de internationale omstandigheden het
April j.l. wederom noodzakelijk maak
ten over te gaan tot de buitengewone op
roeping uitwendige veiligheid werd
het niet noodig geacht om hiervoor een bui
tengewoon crediet aan te vragen.
RESTAURANT DFS DEUX CIEF<
PORTE DE NAMUR - BRUSSEt
RESTAURANT a LA CARTE
KOUD BUFFET MATIGE PRIJZI-N
Van het bij de wet van 30 September
toegestane bedrag kon namelijk met toepas
sing van art. 24 der Comptabiliteitswet 1927
f 97 millioen woraen toegevoegd aan de
defensiebegrooting voor het dienstjaar 1939.
Artikel 4 der wet van 24 Februari 1939 tot
vaststelling van de defensiebegrooting 1939,
dient dan echter te worden aangevuld met
een bepaling, als voorkomende in art 3
van bovengenoemde wet van 30 September
1938 betreffende het buitengewoon crediet
van f 100 millioen.
Vliegkampen
Voor de marine-vliegkampen is in totaal
noodig: 'voor „De Kooy" f 467.500,—; voor
„De Mok" f 294.000.—; voor Schellingwouae
f 262.100.— en voor Veere f 216.000.-.
Daarenboven voor terreinuitbreiding van
„De Kooy" nog een bedrag van f 50.000,
Voor aanbouw, aankoop, bewapening en
uitrusting van schepen, vaartuigen en vlieg
tuigen is een hooger bedrag van f 1..354.000
aangevraagd. Hiervan is noodig f 354.000.-
voor verdubbeling van de luchtafweerbewa-
pening van Hr. Ms. „Tromp"' en de daar
mede verband houdende aanschaffing van
munitie.
Ten slotte is in dit bedrag begrepen
f 600.000 voor de defensieve uitrusting van
koopvaardijschepen.
Voor materieel der artillerie met toebe-
hooren, geniematerieel en uitgaven voor de
militaire luchtvaart is een hooger bedrag
van f 18.890.000 aangevraagd. Hiervan zijn
bestemd voor: aanschaffing van houwitsers
met bijbehoorende munitie f 12.850.000, uit
breiding van de munitievoorraad voor lucht
doelgeschut f 5.000.000, aanschaffing van 100
vuurmonden van 4.7 cm (pantserafweerge-
schut) f 1.000.000, aanschaffing van trans
portrijwielen voor het vervoer van radiotoe
stellen, ingedeeld bij de bereden artillerie
f 40.000.
Voor nieuwe gebouwen en werken is een
verhooging gevraagd van f 3.125.000, waar
van bestemd is f 2.200.000 voor magazijnen,
voor berging van materieel en munitie. Dit
laatste bedrag is noodig om te kunnen voor
zien in de vereischte bergruimte voor ma
terieel en munitie, dat in een belangrijk
sneller tempo zal worden afgeleverd dan
oorspronkelijk was te verwachten. Voor uit--,
breiding van het centraal rtagazijn van
militaire kleeding en uitrusting te Woer
den is f 205.000 in de gevraagde verhooging
van f 3.125.000 begrepen.
Voor kleeoing, uitrusting, ledergoed, ver-
plegingsvoertuigen en verdere intendance
goederen wordt een verhooging gevraagd
van f 7.742.000
Dit ontwerp van wet heeft tengevolge een
verhooging van den geheelen dienst met
f 33.141.655, waarvan een verhooging met
f 32.226.000 op den kapitaal dienst.
Benoemd *ön tot hoofdcommies der P.T.T.. J
Berkhout te Rotterdam-Zuid en S. Ochtman te
EERSTE KAMER
Een korle vergadering
De Eerste Kamer kwam gisteravond bij
een onder voorzitterschap van Mr W. L. ba
ron de Vos van Steenwijk. Aan oe orde zijn
een vijftal kleinere wetsontwerpen, o.a
ziging en verhooging van het zevende
hoofdstuk b der rijksbegrooting voor 1938
(deelneming in preferent kapitaal der ko
ninklijke Nederlandsche hoogovens en staal
fabrieken N.V. te IJmuiden); deelneming in
preferent kapitaal van de Koninklijke Ne
derlandsche hoogovens en staalfabrieken
te IJmuiden (bevordering van oe uitbrei
ding der fabriek met een walserij) (t\v
wetsontwerpen)
De ontwerpen 1 tot en met 4 worden zon
der debat en z.hst aangenomen.
Bij de behandeling van no. 5 spreekt de
heer von Bönninghausen (n.s.b.)
Hij is van oordeel, dat het particulier ka
pitaal liever in het buitenland wordt ge
ïnvesteerd, oaar er geen belangstelling be
stond voor do laatste 700.000 gulden ir
preferente kapitaal der hoogovens. Dit Is
geen uiting van krachtige politiek. Een groot
gedeelte van het Nederlandsche kapitaal
ligt braak of wordt in het buitenland geïn
vesteerd. Spr.'s standpunt is anders: crcdie-
ten aan levensvatbare bedrijven moeten ge
weigerd worden. Er bestaat een geweldige
behoefte aan kapitaal bij het bedrijfsleven.
De minister van economische zaken, c
heer Steenberghe, betoogt, dat het on
juist is, dat de particulieren geen geld over
hebben. De particulieren zijn begonnen met
f 1.175.000 gulden te investeeren. De uitkom
sten van dit bedrijf zijn niet zoo geweest,
dat de^-e investeeringen aanlokken. Deze in-
vesteeringen zijn geheel vrijwillig geschied.
Er is geen aanleiding om smaad te werpen
op het particulier initiatief. Vergelijkingen
met het buitenland zijn vanachter de regee-
ringstafel heel wat moeilijker dan uit de
Kamer. Het wetsontwerp wordt z.h.st
genomen.
Om 20.55 uur wordt de vergadering ge
sloten.
De mosterdgas-vergiftiging
aan de Hembrug
Op vragen van het Tweede Kamerlid van
SI een betreffende de besmetting met gif
gas van arbeiders bij het verrichten van
werkzaamheden op de terreinen van de ar
tillerie-inrichtingen aan de Hembrug heeft
de minister van defensie geantwoord:
Bij het verrichten van grnafwerk in Mei
jl. op een gedeelte van het trrrein der artill-
lerie-inrichtingen aan de Hembrug zijn ne
gen werklieden en hun baas, die in dienst
van een aannemersfirma waren, in aanra
king gekomen met resten van chemicaliën.
Deze chemicaliën bevatten mosterdgas, wel
ke stof tot de „gifgassen" moet worden ge
rekend.
Zes werklieden hebben hun werkzaam
heden moeten staken, van wie vijf thuis on
der doktersbehandeling kwamen, terwijl voor
den zesden verpleging in het ziekenhuis ge-
wenscht werd geacht, 't Bekomen letsel van
laatstbedoelde bestaat uit een aantal blaren
op verschillende deelen van het lichaam en
moet als ernstig worden beschouwd.
Zijn huidige toestand is intusschen gun
stig te noemen. In hoeverre de aandoening
tot stoornis van hlijvenöen aard zal leiden,
is thans nog niet te zeggen. De overige drie I
werklieden en de werkbaas werden in loo-
pende hehandeling genomen bij den genees
kundigen dienst van de fabriek. Rehalve dei
in het ziekenhuis opgenomen arbeider zijn
thans nog twee arbeiders onder geneeskun-
iige behandeling: de overige getroffenen
zijn allen hersteld en hebben 't werk hervat
De hiervoren bedoelde chemicaliën waren
INDISCHE UITRUSTINGEN
HEERENKLEEDING NAAR MAAT
STEMMERIK C°
LAAN VAN MEERDERVOORT 66
DEN HAAG
EIGEN ZAAK SOERABAIA GEMBLONGAN.
een vijftal maanden geleden op deskundige
wijze, volgens de hiervoor gebruikelijke me
thode. na voorlichting en onder toezicht van
chemici op een daartoe uitgekozen plaats,
welke zoowel van het eigenlijke fabrieks
terrein als van de verdere omgeving door
een hek was afgesloten, ter neutraliseering
hegraven, in de vaste overtuiging der des
kundigen. dat ze aldus in korten tijd hun
activiteit zouden verliezen.
De gesteldheid dezer chemicaliën maakte
het practisch onmogelijk de activiteit vooraf
te neutraliseeren. Het ongeval moet worden'
toegeschreven aan een samenloop van om
standigheden, waarvoor geen personen kun
nen worden aansprakelijk gesteld. Van ver
zuim kan hier niet gesproken worden.
De deskundigen staan voor een nieuw
feit, nl. dat de activiteit dezer in den grond'
begraven chemicaliën na ruim vijf maan
den nog niet geheel verdwenen was.
Prins Bernhard bij de
Chr. Padvinders
Week-einde van de N.C.V.P.
op Wondschoten
's GRAVENAGE, 28 Juni. Onder leiding
van Ds W. M. A. Kalkman, hoofdkwar
tierscommissaris van „de Nederlandsche
padvinders" voor christelijke groepen, heeft
de Ned. Chr. Vereen, van padvinders Zater
dag en Zondag de jaarlijksche algemeeno
vergadering gehouden op „Woudschoten",
Mepr dan 200 leiders en leidsters waren aan-
-ezig.
Het belangrijkste punt van de agenda was
de statutenwijziging, waarhij de algemeene
vergadering wordt vervangen door een ver-
eenigingsraad. bostaanoe uit de bestuursle
den en de districtsbestuurders.
De heer Joh. J Buitendijk werd gehuldigd
verhand met zijn aanstaand 121-,.jarig
jubileum als lid van het dagelijkseh bestuur
Prins Bernhard kwam des Zondags om 2
-iir in paovindersnniform een bezoek bren
gen, vergezeld door den heer A. Oosterlee,
hoofdcommissaris van de NPV De be
stuursleden van de N.C P.V. werden aan
Z.K H voorgesteld.
Op den Zondagmiddag hield Mr J C.
Baak, die den zoo plotseling overleden ür
f C. Wissing verving, een inleiding over de
oecumenische beweging, waarop een leven
dige gedachtenwisseling volgde.
Te 5 uur. direct na de sluiting van het
weekeinde, vertrok Z.K.H.. hartelijk toege-
juicht door de aanwezigen. 1
