Iliruuif* (tiourant
Dr H. Colijn zeventig jaar
AvanO
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
EER DAN TEVREDEN
Abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2.35
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'h ct.
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
DONDERDAG 22 JUNI 1939 20e Jaargang
ató)ertentteprg?en:
Van 1 tot 5 regels f MVfi
Elke regel meer0.22'h
Ingezonden Mededeeljngen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer 0.45
Voor het bevragen aan 't burgat»
wordt berekend O.tO
No. 6732
Nieuwe lezers van ons blad ontvangen de nog tot
i Juli a.s. verschijnende nummers gratis, alsook
ONZE ^O-JARIGE MINISTER-PRESIDENT
Ons blad met zijn fraai Zondagsblad, Vrouwenbladen
enz. is het allergoedkoopste in zijn soort.
DE ADMINISTRATIE
De jaadsverkiezingen, welke gisteren zullen worden, is aanmerkelijk ingeschrom-
in een groot aantal plaatsen, doch wat
meer zegt, in de drie groote steden ge
houden lijn, mogen ons meer dan te
vreden stemmen.
De. anti-revolutionaire partij moest tot
heden een zetelverlies boeken van onge
veer 30 zetels; van veel meer belang is
echter, dat zij thans in alle belangrijke
plaatsen winst wist te behalen.
Dat de stadsbevolking zooveel ver
trouwen stelt in de groep, welke tegen
woordig zoo gaarne voor reactionair
versleten wordt, zegt veel voor de dege
lijkheid van anti-revolutionaire volks
deel en voor zijn trouw aan het beginsel.
Zetelwinst in Amsterdam, Rotterdam en
Den Haag beteekent meer dan verlies in
eenige kleine gemeenten, waar het per
soonlijk element nog zoo vaak invloed
oefent op het resultaat der stemming.
Echter, niet alleen in de drie groote
steden werd winst behaald; dit was ook
het qeval om slechts enkele plaatsen
te noemen - in Dordrecht, Schiedam,
Delft. Groningen, Zwijndrecht en Apel-
doorn.
Voegen wij daar nu aan toe, dat bij
de eerste ronde ook in Utrecht winst ge
boekt werd, dan kunnen en mogen we
niet nalaten hier onmiddellijk te wijzen
op den gezegenden invloed van de pers:
in de meeste der genoemde plaatsen kre
gen onze Vijf Samenwerkende Christe
lijke dagbladen vasten voet; de dagelijks
verschijnende krant sterkt en versterkt
de gelederen der trouwe belijders.
De Chr. Historische Unie kon zich in
het algemeen behoorlijk handhaven;
voorzoover wij het thans kunnen over
zien is de vooruitgang tot stilstand geko
men. De tot heden gemaakte zetelwinst
welke vrij belangrijk was, heeft zich niet
voortgezet, behalve in enkele plaatsen,
zooals Vlaardingen en Apeldoorn.
De Roomsch-Katholieken zijn bijna
overal aan de winnende hand gebleven,
zooals ze tot heden waren. In alle groote
steden, in Vlaardingen en Del'ft gingen
ze vooruit.
Een vaste lijn, maar dan m neergang,
ziet men ook bij de S.D.A.P. Wat reeds
spoedig te vermoeden en door ons voor
speld was. is werkelijkheid geworden;
ondanks schoone beloften, ondanks bluf
en Plan, blijkt het duidelijk, dat deze
partij door haar zenith heen is. Zi) heeft
zich de laatste jaren aan de verantwoor
delijkheid gewaagd; ze kon zich, als het
niet te mooi liep. aebter de Regeermg
verschuilen; het mocht niet baten; de
klad zit er in en komt er niet weer uit.
De S D.A.P. is een „gevestigde partij
geworden, die belangrijken invloed be
houdt, maar die het oude ideaal moet
loslaten; wanneer ze zich kan handha
ven, behoort ze zeer dankbaar te zijn.
Voor brutalen, die op meer dan de hal
ve wereld aanspraak maakten, is dat een
hard gelag.
Zeker, haar pers zal allerlei verklarin
gen zoeken voor de geleden nederlagen.
Zij zal op smaad, hoon en onredelijke
critiek wijzen en zij zal vergeten, dat zij
'daarmee eigen verleden oordeelt; maar
zij zal niet ontkomen aan de consekwen-
tie, dat de slagen striemend zijn aange
komen.
De climax in de groote steden is ove
rigens frappant genoeg: verlies in Den
Haag één, in Rotterdam twee en in Am
sterdam drie zetels. Den Haag met zijn
betrekkelijke welvaart, Rotterdam met
zijn rood college, dat op de Regeering
steunde; Amsterdam met zijn erfpachts
historie: de verklaring ligt voor de
hand. Zeg niet, dat een terugval van 17
op 14 zetels in Amsterdam weinig is:
elke zetel vertegenwoordigt immers dui
zenden stemmen.
Echter, de teruggang der S.D.A.P. is
geen incidenteel verschijnsel, dat alleen
opvalt in groote steden. Het is een lange
rij van belangrijke plaatsen, waar zetel
verlies te boeken viel. Ziehier een greep:
Delft, Apeldoorn (2 zetels), Maastricht
den Helder, Amersfoort, Tilburg, Bever
wijk, Dordt (2), Schiedam, Rheden,
Vlaardingen, Velsen, Zutfen, Alkmaar
(2), Leeuwarden (2). Het kan wel toe,
zouden we meenen. Alleen Groningen
en Ede bieden eenigen troost: daar werd
een zetel gewonnen.
Over de andere partijen valt niet veel
te zeggen
De liberalen, die zich eerst schenen te
herstellen, hebben thans als ze alles
o\ rzien geen reden tot roem.
De wit-t' u.-r vrijzinnig-democraten,
die aanvankelijk zeer groot scheen te
daar zeer te-
peld, al kan
vreden zijn.
Nationaal Herstel was in vele plaat
sen reeds vrijwillig terug getreden; waar
men het niet deed, werd men hardhandig
'terug gedrongen. Voorburg is daarvan
een voorbeeld.
De N.S.B. speelde een dubbelzinnige
rol en zocht als een gier naar aas. Ze
vond iets in Amsterdam en zal wel veel
reclame maken met een buit van 3 zetels;
gezien de kaart van het geheele land
zegt het niets, dat zij in Den Haag één
zetel behield en in Overschie ook een
man naar het raadscollege mag sturen.
Over S.G.P. en H.G.S. valt niets te
zeggen, dan dat zij over het algemeen
met moeite de zetels behielden, doch per
centsgewijze terugliepen. In Delft en Den
Haag kwam dat tot uitdrukking in zetel
verlies. Voor oppositiepartijen is da
een tragisch verschijnsel. Intering
beteekent hier, dat men niet wezenlijk
vat op de bevolking krijgt en al vegetee-
rend wegzinkt naar de onbeduidendheid.
Gezien over geheel het land mocht de
C.N.A. enkele zetels incasseeren, wat te
verwachten was na de meer algemeene
verkiezingen, die landelijk geen winst
van beteekenis konden opleveren, doch
plaatselijk wel van invloed deden blij
ken.
Wat de extra revolutionaire partijen
betreft, kan men wel zeggen, dat zij min
der winst maakten dan men op grond
van het verlies der S.D.A.P. zou ver
wachten. Slechts zeer sporadisch boek
ten communisten en/of revolutionaire so
cialisten eenige winst, zooals in Rotter
dam en Den Haag; in Amsterdam ging
men geen streep vooruit.
Dit is op zichzelf een verblijdend
schijnsel. Omdat het bewijst, dat ons
volk niet afzakt naar meer revolutionair
niveau, doch het liever met gezonde
democratie houdt. Het is winst, wanneer
verlies der S.D.A.P. aan de vrijzinnig
democraten ten goede komt en niet aan
communisten van allerlei soort.
Summa summarum, is er o.i. alle reden
om dankbaar op het resultaat der stem
ming van gisteren terug te zien. De po
litieke horizon is helderder geworden en
de toekomst lichter.
Dit make ons Ohristelijk volksdeel ge
trouw in het belijden en ijveriger in het
SCHOENEN
Het betere
merkt
Overstelpende
belangstelling
Duizenden telegrammen
uit binnen- en buitenland
'n Prachtig bloemstuk
van H M. de Koningin
's GRAVENHAGE, 22 Juni. Onder
overweldigende blijken van sympathie en
bewondering heeft Dr H. C o 1 ij n zijn
70en verjaardag gevierd. Reeds in den
ochtend waren behalve tallooze brieven,
kaartjes en bloemstukken verscheidene
duizenden telegrammen van gelukwen-
schen binnengekomen niet alleen uit Ne
derland maar ook van de Nederlanders
uit Hongkong, Argentinië, de Vereenigde
Staten, de Kaapkolonie en andere deelen
van de wereld, alsmede van vele buiten-
beleven van de goede beginselen voor
het staatkundig en maatschappelijk
leven. Dan zullen we waarlijk een
zegen zijn voor ons volk.
ZIJNE EXCELLENTIE Dr H. COLIJN
Een foto van het door Roeland Koning geschilderd portret, dat
hedenmiddag Dr. Colijn werd aangeboden.
Iandsche staatslieden en leidende persoon-
lijkheden.
De Minister-President heeft hedenochtend
zijn gewone ambtsbezigheden op het depar
tement van Algemeene Zaken verricht.
Van de ambtenaren en van de beambten
m dit departement ontving hij een boek-
erk met him handteekendngen van Donald
Grove Barnes, getiteld: „George III and
William Pitt".
Onder de vele geschenken, die Dr Colijn
hedenochtend ontving, bevond zich ook zijn
hout gesneden portret afkomstig van een
onbekenden vereerder uit Rotterdam,
Om elf uur heeft Dr Colijn te zijner de-
partemente een deputatie van Katholieke
vrienden ontvangen, bestaande uit oud
minister Mr T. J. Verschuur, staatsraad
Mr Dr D. A P. N. Kooien en het oud-
Kamerlid Mr A. Baron Wijnbergen, die
den jarige, mede namens de heeren Jhr O.
r. Nispen tot Sevenaer en Prof Mr Dr
P. J. M. Aalberse, „de Emmaüsgangers",
origineele ets van Rembrandt, in an
tieke lijst aanboden.
Omstreeks 11 uur heeft de Minister-Pre
sident zich naar zijn huis begeven, waar hij
den verderen dag heeft doorgebracht.
Bij Dr Colijn thuis
(Van een onzer redacteuren)
Onze 70-jarige minister-president was
■anmorgen om half acht reeds present om
temidden van zajn kinderen en kleinkin
deren met dankbaarheid den mijlpaal te ge
denken, dien hij dezen dag onder zulke
fraaie weersomstandigheden bereiken mocht.
De stralende zomerzon overgoot mild en
overvloedig zijn woning aan de Stadhou
derslaan, waar 't reeds in den morgen een
voortdurend komen en gaan was van tele
grambestellers, bloemisten en anderen. Voor
het nog zoover was, had een Scheveningsch
vrouwtje in haar schilderachtige kleeder-
draoht reeds een tuiltje bloemen bij d.
premier thuis bezorgd.
We hadden het voorrecht tot een dor
eersten te hebooren, die Dr. C o 1 ij n
hand mochten drukken, bij welke gelegen
heid het ons vergund werd, een blik te
slaan op de stapels schriftelijke en telegra
fische geluikwenscben, welke bij hem wa
ren bezorgd. In de ruime ontvangsalon be
neden prijkte een meesterstuk vaD Neer
lands moestuin: een kolossale fruitmand
van den Bond Westland. Daarnaast stond
een korf gevuld met de fijnste groenten
van het Centraal Bureau van de Veilingen,
Toen wij Dr. Colijn volgden naar de
eerste étage en wij informeerden van wie
hij zooal felicitaites had gekregen, maakte
hij lachend een beweging van wanhopig
heid. „Hoe kan ik dat nu zeggen", zoo
merkte hij op. „Kijkt u maar, daar liggen
de bundels. De touwtjes zitter er nog oml
Voor onszelf taxeerden wij het aantal brie
ven op eenige duizenden; terwijl het aantal
telegrammen eveneens een respectabelen
omvang had.
„Ik heb", zoo zeide Dr. Colijn, „van ver
schillende ministers uit allerlei landen, zco-
als Engeland, Duitschland, Denemarken en
■wie weet nog meer. gelukwenschen gek;
gen. Van de Japansohe regeering ontving
ik een fraaie vaas. Nederlanders uit alle
deelen van de wereld zondeu me da mee t
hartelijke complimenten. Ze kwamen uil
Argentinië, Brazilië, Noord-Amerika, Cana
da, Sjanghai. Hopgkong en natuurlijk
niet te vergeten Indië.
Van andere zijde vernamen wij, dat
H.M. de Koningin vanaf het Loo een
prachtig bloemstuk had gezonden, waar
mee de jarige zich buitengewoon ver
eerd gevoelde. Tot degenen, die boven
dien bloemstukken zonden, behoorde
het A.N.P. en de Directie van de Vijf
Samenwerkende Ghristelijke Dagbladen.
De groote stroom van persoonlijke geluk
wenschen zal vanmiddag na half drie wel
een aanvang nemen. Dan zal ook de door
Roeland Koning vervaardigde schilderij
van den premier worden aangeboden.
Hedenavond zal Dr. Coüjn in de „Witte
Brug" temidden van zijn familie dineerei
Reeds in de vroege morgenuren ont
vingen de heer en mevrouw Colijn
geschenken. Het Centraal Bureau
voor Tuinbouwveilingen bood een
prachtige bloemen- en fruitmand aan
De heer en mevrouw Colijn temidden
van kinderen en kleinkinderen bij de
smakelijke geschenken.
Na de verkiezingen
Na deJ verkiezingen van gisteren on-
ergaan in Amsterdam. Den Haag en
Rotterdam, de gemeenteraden nogal eenige
wijziging. Uitvoerige gegevens over de
stemming vindt men op blz. 9. Hieronder
volgen drie staatjes waarop voor de ge
noemde drie steden de samenstelling der
Raden is aangegeven, zooals die vóór de
verkiezingen was, en zooals die thans zal
worden.
AMSTERDAM
Nieuw
Oud
ANTI-REV.
3
2
Christ.-Hist.
3
3
8
7
O
1
Liberalen
3
3
2
1
S. D. A. P.
14
17
R.S.A.P.
1
1
Communisten
7
7
N. S. B.
3
O
Midd.
O
1
De Hartogh
1
1
Nat. Herstel
O
1
45
45
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen
De uitslagen van de verkiezingen voor
de gemeenteraden.
De toekenning der prijzen door de
Maatschappij der Nederlandsche Letter-t
kunde.
De Eerste Kamer heeft het wetsontwerp
inzake het vluchtelingenkamp bij Wester-*
bork aangenomen met 26—14 stemmen.
De Tweede Kamer heeft het wetsont
werp inzake kinderbijslag met 66 tegen 22
stemmen aangenomen.
Het 125-jarig bestaan van het Neder-
landsch Bijbelgenootschap.
Bonnet over de Fransche Spaansche
betrekkingen.
Japansch ultimatum aan buitenlandsche
oorlogsbodems te Swatau.
REGEN EN ONWEER
W eerverwachting: morgen
toenemende bewolking. Regen en on
weersbuien met aanmerkelijke afkoeling*
zwakke tot matige, tijdelijk krachtige oos
telijke tot noordelijke wind.
TIJDELIJK
15% korting!
op de prijzen voor CHEMISCH REINIGEN
van JAPONNEN en MANTELS
P A L T H E
-') Deed ditmaal niet mee.
ROTTERDAM
Nieuw
Oud
ANTI-REV.
6
5
Christ.-Hist.
3
3
R.K
8
7
Staatk. Ger. Partij
1
1
Liberalen
4
3
Vrijz. Dem.
1
O
Van Burink
1
2
S. D. A. P.
18
20
R.S.A.P.
2
1
Communisten
1
2
Nat. Herstel
O
1
Totaal
45
45
Deed ditmaal niet
mee.
DEN HAAG
Nieuw
Oud
ANTI-REV.
5
4
Christ.-Hist.
4
4
R.K
IO
9
H. G. S
O
1
Liberalen
4
4
3
1
S. D. A. P.
16
17
Nat. Herstel
O
4
Volk in Nood
1
O
Communisten
2
1
45
45
Deed ditmaal niet
mee.
m MVA
TANDPASTA
GENEESKUNDIGE
BADINRICHTING EN KUUROORD
„LAAG-SOEREN"
Chronische inwendige ziekten, Rheuma,
nerveus© stoornissen. Rust- en dieet-
kuren. Med. baden. Modder-beh. Bestra
lingen. Korte golf. Röntgen-inrichting,
enz.
DE GENEESHEER-DIRECTEUR.
Telef. Dieren
K. 330 4241.
EEN LUCHTAFWEER.
WAARBORGFONDS
TE AMSTERDAM GEVORMD
In eersten aanleg voor ruim
411.000 gulden ingeteekend
AMSTERDAM, 22 Juni. Op initiatief en
onder leiding van den burgemeester Dr. W„
de Vlugt, is gistermiddag in de Amster-
oamsche Raadszaal een bijeenkomst ge
houden van hoofden uit de industrie, han
del, scheepvaart en het bankwezen in de
hoofdstad ter bespreking van de inschrij
ving op een 1 uch tafweer-waarborg- fon ds
voor Amsterdam, groot een millioen gulden.
De aanwezigen werden aan het eind van
deze vergadering in ce gelegenheid gesteld
op het fonds in te schrijven. Dit gebeurde
mondeling en het resultaat was, dat staan
de de vergadering voor een totaal bedrag
van 411.500 gulden werd ingeteekend.
Hierbij dient te worden opgemerkt, dat er
verscheidene hoofden van bedrijven aan
wezig waren, die financieelo medewerking
principieel toezegden, doch oog niet in
staat waren een bedrag te noemen. Ter
vergadering was nog niet de helft der ui 1
genoodigde bedrijven vertegenwoordigd.