Jliptture ^ciiisdjc Qfrntntnt
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor
Leiden en Omstreken
Ernstige beleidsfouten van
wethouder De Miranda
De blokkade te Tientsin duurt voort
Abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in fJTaatSen
waar een agentschap gevestigd is f 235
Franco per post 235 potfokoslef
Pct week - .^-pvw. 0.18
Voor het Buitenland bij wekelij{SCB&
zending .>t^. 4.50
Bij dagelijksche zending. 530
Alles bij vooiuitbefafïny
tiSSB onrmners 5 ct. mei Zondagsblad 7'/rd.
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166)1-
NO. 6727 VRIJDAG 16 JUNI 1939
Postbox 20 Posïgiro 38936 f
20e Jaargang
Sifoertentirprrjjen:
Van I tol 5 regels M7'L
EJke regel meer 0C21/»
Ingezonden Mededeelingen
Voor fiel bevragen aan 1 burea^
wxd» berekend GtO
BENEDEN NEUTRAAL
POLDERPEIL
7 Welk een hevige onverdraagzaamheid er
Eeerscht in de kringen van „Volksonder
wijs" blijkt treffend uit een onlangs inge
zonden artikel in de „Nieuwe Vlaard. Crt",
afkomstig van ,Jiet bestuur van de afdee-
ling Vlaardingen van „Volksonderwijs"',
Wat is de zaaJk? Het eenige kleuter
schooltje in den „Polder" heeft gebrek aan
speelgoed en om daarin te voorzien zet een
dames-comité een bazar op touw en doet
een beroep op aller medewerking.
Dat vindt „Volkonderwijs" onbehoorlijk;
het bestuur beschuldigt het comité, dat het,
zich tooiend in een neutraal jasje, aan mis
leiding zich schuldig maakt en 't spoort de
.voorstanders van „neutraal" bewaarschool-
onderwijs aan om de gevraagde medewer
king niet te verleenen.
Waarin steekt nu de misleiding van het
comité? Wel, het spreekt slechts van het
„eenige kleuterschooltje" in onzen „Polder"
en deelt voorts mee, dat de „voorzitter der
schoolcommissie" het comité heeft geïnstal
leerd.
Strikt formeel genomen kaa men op het
laatste eenige captie maken. Want met den
„voorzitter der schoolcommissie" wordt be
doeld' de „voorzitter van de vereeniging
voor Gereformeerd Schoolonderwijs".
Schuilt daarin echter misleiding? Geenszins
Op vele plaatsen duidt men zulke voorzit
ters aldus aan en dan weet het publiek be
ter, wie er mee bedoeld wordt, dan dat men
de officieele titulatuur geeft Te meer, om
dat de voorzitter met naam en toenaam ge
noemd wordt, terwijl zijn echtgenoote eere
presidente van het comité is.
Hier is alle twijfel uitgeslotenen er is
geen polderbewoner noch Vlaardinger te
vinden, die denkt dat het eenige kleuter
schooltje in den „polder" vrijzinnig-neu
traal is.
Het is daarom pure onverdraagzaamheid
yan „Volksonderwijs" om er met zooveel
.woorden de aandacht op te vestigen, dat hier
steun gevraagd wordt voor een Christelijke
bewaarschool.
Echter, de wijze waarop dit geschiedt
daalde beneden neutraal polderpeil.
Eerst wordt niet zonder leedvermaak op
Eet nijpend gebrek aan speelgoed gewezen.
Dan volgt er op, dat dit de schuld is der
regeering, die al maar bezuinigt en het
voorbereidend onderwijs laat verkomme
ren. Is dat ook neutraal?
Eindelijk volgt er een aanmaning om den
gevraagden steun niet te verleenen, want 1
comité is voor de splitsing der kinderen;
zelfs reeds der kleuters. Gold het een neu
trale streekschool, dan zou de zaak andere
staan.
Zoo voegt het bestuur bij de onverdraag
zaamheid ook nog de eigengereidheid. Voor
een z.g. neutrale bewaarschool zou men
bij heel de bevolking mogen aankloppen;
maar een Christelijke school, ook al staat
zij open voor alle kringen, mag geen beroep
op de publieke belangstelling doem Want
Christenen zijn maar tweede-rangsburgers.
Zij behooren in een ghetto te wonen en
mogen zich niet op de markt des levens ver-
toonen.
Zóó oordeelt althans, wie, als volksonder
wijs, op een standpunt staat, dat beneden
neutraal polderpeil gezakt is.
Bond van Chr. Geref.
Meisjesvereenigingen
Bondsdag te Zwolle op 20 Juni a.s.
In de Gereformeerde Kerk (Zuiderkerk) te
Zwolle zal a.s. Dinsdag 20 Juni de Bonds
dag van Chr. Geref. Meisjesvereenigingen
gehouden worden. Sprekers zijn Ds M. W.
Nieuwenhuyze van Franeker met het on
derwerp: „Kerk en Jeugd" en ds I. de
Bruyne van Sassenheim over „De levens
houding van het Christelijk meisje in dezen
tijd". Het slotwoord zal worden gesproken
door.ds L de Bruyne te Zwolle,
Dc commandant der Zeemacht en Hoofd
van het Departement der Marine in Ned.
Indië. H. Ferwerda, zal binnenkort den
'dienst verlaten.
Erfpachtsrapport
Corruptie is echter niet
gebleken
De heer Gulden kan geen
Amsterdamsch raadslid meer
zijn
Ontoelaatbare handelingen
van den heer Matthijsen
AMSTERDAM, 16 Juni.
De Raadscommissie, door den ge
meenteraad van Amsterdam in Januari
j.l. benoemd om een onderzoek in te
stellen inzake erfpacht, zulks naar aan
leiding van de tegen den sociaal-demo-
cratischen wethouder S. R. de Mi
randa en het sociaal-democratisch
raadslid Z. D. J. W. G u 1 d e n te dezer
zake ingebrachte beschuldigingen, heeft
het eerste gedêelte van haar rapport bij
den gemeenteraad ingezonden.
De commissie, bestaande uit de hee-
ren Walrave Boissevain (lib.),
voorzitter; J. H. Crucq (partijloos),
A. J. Dingemans (r.k.), J. ter
Haar Jr. (c.h.), L. Seegers
(comm.) en C. Woudenberg (s.d.)
heeft in totaal 81 personen gehoord,
van wie een aantal meer dan éénmaal,
zoodat het aantal verslagen der gehoo-
ren 98 bedraagt. Tot en met gisteren
hield de commissie 67 vergaderingen.
De commissie, welke dus een zeer om
vangrijke taak had, komt eenstemmig tot
de volgende algemeene conclusies:
Ten aanzien van Wethouder
De Miranda
Door Wethouder De Mjranda zijn aan de
Commissie een aantal omstandigheden me
degedeeld, die hem aanleiding hebben ge
geven tot zijn optreden in de bijzondere
gevallen, waarin de Commissie over zijn
beleid geen gunstig oordeel kan vellen.
Deze omstandigheden waren:
lo. het besluit van Amstels Bouwver-
eeniging, waarbij haar leden verboden werd
te bouwen op de erfpachtsgronden in het
zg. plan-Landlust en de agitatie in Amstels
Bouwvereeniging, gevoerd tegen het bou-
en in het zg. plan-Bosch en Lommer:
2o. de actie van directeuren van hypo
theekbanken om geen hypotheek te nemen
op huizen te bouwen op erfpachtsgronden;
3o. het gebrek aan medewerking van de
Regeering en van Gedeputeerde Staten van
Noordholland bij het verstrekken van rijks-
voorsChotten en het verleenen van gemeen
telijke garantie voor het bouwen van wo
ningen door woningbouwvereenigingen;
4o. de langdurige onderhandelingen met
betrekking tot de voorbereiding van de be
bouwing van Bosch en Lommer;
5o. dat naar het oordeel van den Wet
houder de Afdeeling Grondbedrijf van den
Dienst der Publieke Werken blijkbaar niet
wist te vatten alle mogelijkheden om zich
aanmeldende gegadigden, die bouwen wil
den en konden, goed te bedienen.
Al deze omstandigheden te zamen waren
volgens den Wethouder oorzaak van een
steeds verminderende activiteit in het bouw
vak, in een periode van toch reeds abnor
male werkloosheid.
De Commissie is gekomen tot de meening,
dat deze omstandigheden wel kunnen gelden
als een verklaring voor een grootere per
soonlijke activiteit van den Wethouder,
doch niet als een rechtvaardiging van de
wijze, waarop hij in de bedoelde bijzon
dere gevallen zelfstandig is opgetreden,
noch voor het niet volledig inlichten van
het College van Burgemeester en Wet
houders en het onthouden van de waar
heid aan den Raad.
Voor de Commissie is komen vast te
staan, dat den Wethouder ernstige
beleidsfouten moeten worden
aangerekend en dat de Wethouder in
meerdere gevallen ernstig in verzuim
is gebleven. Het persoonlijk ingrijpen
van den Wethouder in een aantal ge
vallen, zonder dat hij, naar door hem.-
zelf is verklaard, wist, wat er bij den
Dienst omging, moest onvermijdelijk
leiden tot bevoorrechting van
de bouwers, die bij die gevallen betrok
ken waren. Dit was niet bevorderlijk
voor den goeden gang van zaken bij het
Grondbedrijf.
Het is de Commissie niet gebleken,
dat overwegingen van corruptie
ven aard den Wethouder hebben ge
leid bij zijn doen en laten.
(Het lid der Commissie, de heer Crucq,
kan zich met deze laatste conclusies niet
geheel vereenigen.)
Ten aanzien van den heer Gulden
de Commissie gebleken, dat hij zijn be
roep van architect niet voldoende heeft ge
scheiden van zijn functie van lid van den
Gemeenteraad en van de Commissie van
bijstand voor de Publieke Werken en de
Volkshuisvesting. Omtrent de andere geval
len, waarin de Commissie mededeelingen
omtrent en beschuldigingen tegen den heer
Gulden heeft onderzocht zal zij haar oor
deel geven in het gedeelte van het rapport,
waarin die gevallen worden behandeld.
Thans reeds wenscht de Commissie echter
het volgende op te merken:
Hoewel de heer Gulden een welbe
kend architectenbureau beheerde, waar
uit hij groote inkomsten trok, verkeerde
hij voortdurend in financieele moeilijk
heden, welke ten slotte in 1935 leidden
tot een surséance van betaling, welke
eindigde met een accoord van 8
De lijst van crediteuren in de sur
séance van betaling wijst er op, dat de
heer Gulden o.a. in zijn financieele noo-
den voorzag, door op ruime schaal geld
te leenen van bouwers en leveranciers
van bouwmaterialen.
De heer Gulden was daarmede zijn
vrijheid van handelen als Raadslid kwijt.
Vooruitloopende op de behandeling
van de bovenbedoelde gevallen, meent
de Commissie dan ook te mogen uit
spreken, dat de wijze waarop de heer
Gulden in opspraak is gekomen en de
sfeer, die er om hem is geschapen,
hem voor de uitoefening van het Raads
lidmaatschap ongeschikt hebbep ge
maakt.
Ten aanzien van den heer
Matthijssen
De Commissie is van oordeel, dat de heer
Matthijsen buitengewone bemoeiingen heeft
gehad met het verkoopen van scholen en
door hem pressie is uitgeoefend op den
Wethouder voor de Publieke Werken, ten
einde een school te verkoopen aan den heer
C. Elderenbos met uitschakeling van andere
gegadigden.
Deze handelingen moesten leiden tot
bevoordeeling en hebben geleid tot
bevoorr chting van den heer C. El-
'derénbos, waardoor het belang der
Gemeente niet is gediend.
De Commissie acht deze handelingen
voor een Raadslid niet toelaatbaar.
Ten aanzien van den Dienst
der Publieke Werken
wenscht de Commissie er de aandacht op
te vestigen, dat zij geen enkele aanwij
zing heeft gekregen van eenige corr
t i e bij dezen Dienst.
(In dit gedeelte concludeert de commissie
ten aanzien van den heer Gulden nog: dat
de Commissie van oordeel is, dat de heer
Engeland overweeg! maatregelen
Japan wil van geen compromis weten
^^HAMBERLAIN heeft in het Lagerhuis
een verklaring afgelegd over de blok
kade der Britsche en Fransche concessie te
Tientsin. Hij zeide o.a. dat de Britsche am
bassadeur te Tokio opdracht heeft ontvan
gen, te wijzen op het gevaar van een pro
vocatie door de plaatselijke Japansche auto
riteiten, hetgeen zou kunnen leiden tot be
treurenswaardige incidenten. In het te To
kio overhandigde memorandum zou volgens
„Un.. Press" eraan zijn herinnerd, dat vóór
den Ghineesch-Japanschen oorlog Japan
steeds de eerste was, om zich te verzetten
tegen Chineesche interventie in de interna
tionale nederzettingen.
Voorts wordt betoogd dat, zelfs indien
Japan de souvereine rechten van China zou
overnemen, hetgeen nog niet wordt toege
geven, dit den Japanners nog niet het recht
zou geven meer in het bestuur van de in
ternationale concessies in te grijpen dan de
Chineezen deden.
gevestigd op een verklaring van den Japan-
schen woordvoerder te Tientsin, die heeft
gezegd, dat het vraagstuk niet kan worden
geregeld door het uitleveren van de
Chineesche beklaagden, doch dat de blok
kade ten doel heeft, een grooter samenwer
king van de Britsche autoriteiten in China
af te dwingen.
De minister-president voegde hieraan toe,
dat het duidelijk is, dat indien dit het
standpunt van de Japansche autoriteiten te
Tokio is, zij van een incident gebruik ma
ken tot het verkrijgen van meer dan het
uitleveren van dc vier Chineezen. Dit
een politieke kwestie doen rijzen, waarbij
ook andere mogendheden betrokken zijn, en
derhalve staat de rcgcering in nauw con
tact met de regeeringen van Frankrijk en
de Vereenigde Staten.
Ondertusschen bestudeert de regeering
den toestand, welke is ontstaan door de
weigering van Japan, het voorstel tot een
gemengde commissie te aanvaarden. De
toestand is zeer ernstig, doch de regeering
kan op het oogenblik nog niet zeggen, welke
maatregelen zij zal nemen.
De toestand ter plaatse
Naar Havas gisteren uit Tientsin seinde,
was het in de buitenlandsche concessies al
daar zeer kalm. Echtr zijn verscheiden En-
gelschen door de Japansche controleposten
geheel uitgekleed. Een Engelschman, die
protesteerde, werd door een Japansch offi
cier met een sabelscheede in het gezicht ge
slagen.
De Japansche autoriteiten hebben intus-
schen besloten, nieuwe maatregelen tegen
de concessies te nemen, indien de reeds ge
troffen maatregelen hun doel niet zouden
bereiken. Dit doel is niet een plaatselijke
regeling door plaatselijke onderhandelingen
maar een algeheele herziening der Britsche
politiek in China en een definitieve rege
ling van het vraagstuk der buitenlandsche
concessies in China.
De Japansche autoriteiten zouden daarom
op een te Peking gehouden conferentie heb
ben besloten, alle Britsche voorstellen tot
een compromis van de hand te wijzen.
De Japansche eischen
Het schijnt dat de Japansche autoriteiten
voor opheffing van de blokkade de volgen
de eischen stellen:
1. Aanwijzing van alle terroristen en
anti-Japansche organisaties.
2. De politie komt onder Japansch
oppercommando.
3. De buitenlandsche nederzettingen
komen onder de jurisdictie van de
nieuwe regeering te Peking. Van siww-
tage van het nieuwe financieele systeem
mag geen sprake meer zijn.
4. Onmiddellijke uitlevering van het
in de concessie opgeslagen zilver tot
een waarde van 50.000.000 dollar.
Indien Engeland zou ingrijpen op het ter
rein van de Japansch-Britsche handelsver
dragen, zoo verluidt verder te Tokio, zou
Japan onmiddellijk energiek optreden. En
geland zou de gevolgen hiervan in het bij
zonder in China komen te bemerken.
Tc Tokio beschouwt men de Britsche be
richten, waarin wordt gesproken over eco
nomische vergeldingsmaatregelen tegen Ja
pan, als bluf. Een dergelijke actie, aldus
zegt men, zou een schending van het
Japansch-Britsche handelsverdrag beteeke-
nen.
De directeur der Hoogere Marine Krijgs
school te Den Haag. de heer C. E. L.
Helfrich. zal den heer Ferwerda opvolgen
als commandant der Zeemacht. Hoofd
van het Departement der Marine in
Ned. Indië.
Gulden zich hier op ongeoorloofde wijze in
zijn kwaliteit van raadslid bemoeid heeft
met de uitgifte van grond aan voormelde
combinatie, waarvoor hij zelf als architect
optrad.)
Ten aanzien van het pers
communiqué van Weth. de
Miranda dd. 6 Jan. 1939
De Commissie geeft ook haar oordeei over
dit communique.
[Wij laten den tekst hiervan eerst volgen:
lo. Tot vandaag is den Wethouder van
een justitioneel onderzoek niets gebleken;
2o. noch door den Wethouder, noch door
den Dienst van Publieke Werken is den heer
Fuldauer grond toegewezen. De uitgifte van
bedoelde terreinen .geschiedde op normale
wijze tegen den normalen canon aan de
bona fide bouwers Venemans c.s.;
3o. nimmer heeft tusschen den Wethou
der en zijn zoon eenige bespreking plaats
gevonden omtrent uitgifte van grond;
4o. de verhouding tusschen den Wethou
der en de hoofdambtenaren is volkomen
normaal.
De Directeur van Publieke Werken, zoo
mede de hoofdambtenaren, plegen dagelijks
met den wethouder mondeling overleg.
De Wethouder heeft naar aanleiding van
bovenbedoeld artikel bij de Justitie
klacht ingediend tegen de hoofdredactie van
De Telegraaf.]
De Commissie is van oordeel:
1. dat zij geen reden heeft, te twijfelen
aan de juistheid van zijn medeeling, dat
hem tot 6 Januari 1939 van een justitieel
onderzoek niets was gebleken;
2. a dat de mededeeling, dat noch door
den Wethouder, noch door den Dienst - an
Publieke Werken den heer Fuldauer grond
is toegewezen, juist is;
b dat de mededeeling, dat de uitgifte van
bedoelde terreinen geschiedde op normale
wijze tegen den normalen canon aan de
bona fide bouwers Venemans c.s., formeel
juist is, maar dat zoowel deze mededeeling,
als die vermeld onder 2a, gezien dienen te
worden in het licht van de feiten en om
standigheden;
3. dat haar gebleken is, dat de mededee
ling, dat tusschen den Wethouder en
zoon nimmer eenige bespreking heeft plaats
gevonc.en omtTent uitgifte van grond, n
de letter genomen juist is, maar dat
hierbij in acht dient te worden genomen,
hetgeen omtrent de bemoeiingen van Mr de
Miranda door de Commissie is vermeld;
4. dat de mededeeling, dat de verhou
ding tusschen den Wethouder en de hoofd
ambtenaren volkomen normaal is, ten tijde
van het uitgeven van het communiqué juist
was, gezien het feit, dat Burgemeester
Wethouders bij schrijven van 30 December
1938 aan de gerezen geschillen tusschen den
Wethouder en den Directeur der Publieke
Werken formeel een einde hadden gemaakt.
Deze conclusies over het optreden van drie
vooraanstaande leden der sociaal-democra
tische fractie kunnen door ons in bijzonder
heden nog niet worden besproken.
De kiezers zijn intusschen in de ge1'
heid Woensdag a.s. hun oordeel uit te
spreken.
DE „St. LOUIS" ZATERDAG
TE ANTWERPEN
Voor Nederland bestemde
vluchtelingen komen te
Rotterdam aan
AMSTERDAM, 16 Juni. Het Duitsche sa
„St. Louis" van de Hamburg-Amerikalijn za
aa. Zaterdag, dee middags, in Antwer
pe -i aankomen. Daar zullen de ncgenhon
derd Duitsche emigranten, die zich aar.
boord van het schip bevinden, debarkeeren,
waarna zij met kleinere schepen naar
land van bestemming worden vervoerd,
emigranten, die naar Nederland komen,
len te Rotterdam aan land gaan.
OUDSMEEDKUNST
1 hoog gehalte en dat
reed» meer dan 100 jaar»
HDZ-verlovlngs- en trouw*
ringen naadlooi
zuiver goudl
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen
Het rapport van de Amsterdamsche
Raadscommissie over het onderzoek in
zake erfpacht en de beschuldigingen tegen
wethouder De Miranda.
De verdachten inzake de moordzaak
op de Lindegracht te Amsterdam zijn tot
vijftien en tien jaar gevangenisstraf ver-*
oordeeld.
De Tweede Kamer heeft een aanvang
gemaakt met de debatten over het ont
werp inzake kinderbijslagverzekering. Aan
genomen werd de wijziging van de Onge
vallenwet.
Uitslagen van verschillende gemeente*
raadsverkiezingen.
Tegen den verdachte In de zaak yan:
het drama te Koedijk is in hooger beroep
levenslang geëischt.
De tentoonstelling te Zürich.
Verschenen is het jaarverslag van de
Rotterdamsche Verzekerings Sociëteiten*
Chamberlain over den blokkade-toe*
stand te Tientsin.
Het Engelsche koningspaar scheept
zich in naar Europa,
Een nieuw zoogenaamd
Merkwaardig Nummer
Een dezer dagen zullen onze lezers
een Bijvoegsel ontvangen, waarin
gehandeld zal worden over den per
soon van onzen Minister-President,
Dr H. Colijn, ter gelegenheid van
zijn 70en jaardag op 22 Juni a.s.
DE DIRECTIE.
DROOG WARM WEER
W eerverwachting: helder tot
lichtbewolkt droog warm weer, behou
dens kans op onweer in het zuidwesten.
Zwakke tot matige wind uit zuidelijke
richtingen.
BAROMETERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 758.7
THERMOMETERSTAND
Stand inmorgen half twaalf 21.8 C.
De moord aan de Lindegracht
Daders veroordeeld tot vijftien
en tien jaar
AMSTERDAM, 16 Juni. Vandaag
heeft de rechtbank, gepresideerd door
mr J. Boon, uitspraak gedaan in de
strafzaak tegen den 19-jarigen Fr. E.
en den 27-jarigen L. K., die terecht
hebben gestaan wegens doodslag op en
berooving van de hoogbejaarde groot-
moéder van Fr. E., wonende op de
Lindegracht en gepleegd in Januari
van dit jaar.
De rechtbank veroordeelde Fr. E.,
den kleinzoon tot vjjftien jaar
gevangenisstraf, met aftrek
van de voorloopige hechtenis en zyn
vriend L. K. tot tien jaar gevan
genisstraf, eveneens met aftrek
der voorloopige hechtenis. De straf
werd opgelegd wegens doodslag, ge
pleegd, om een strafbaar feit, in dit
geval de roof van het geld. te verhei
melijken.
De Officier van Justitie Mr C. J. van
Arkel, had tegen E. twintig jaar en
tegen K. twaalf jaar gerequireerd.
HAARLEM, 16 Juni. Het vierjarig jonge
tje J. H., wonende in de Scherineretraat ia
gisteravond in de Brouwersvaart gevallen
en verdronken. Een dame zag omstreek*
zo6 uur het kina in het water liggen. Zij
waarschuwde eenige omwonenden, doch
toen deze een reddingshaak van een der
bruggen hadden gehaald was het jongetje
in de diepte verdwenen. De politie, die spoe
dig aanwezig was, begon onmi&dellijk te
dreggen en haalde omstreeks tien uur he'
si ri0pVd,v W^rd overgebracht naar her
ot. Elisabeth-ziekenhuis.
