fimiunjiuiii'j
Wageningen N.V.
Eischt
Ned. Fabrikaat
KNUTSELAARS
ASBEST I RUBBER
DONDERDAG 8 JUNI 1939
EERSTE BLAD PAG. a
Chamberlain over de besprekingen
met Rusland
Vertegenwoordiger van
Foreign Office naar Moskou
Nog geen substantieel nieuws
Chamberlain heeft gisteren
in het Lagerhuis opnieuw een ver
klaring afgelegd nopens den stand
der onderhandelingen met Rusland.
De premier deelde mede dat hij om
begrijpelijke redenen over het ver
loop der besprekingen tusschen En
geland, Frankrijk en de Sovjet-Unie
nog geen inlichtingen kon verschaf
fen, doch dat uit de jongste gedach-
tenWisseling met Moskou gebleken
is, dat er algeheele overeenstemming
bestaat ten aanzien van de voor
naamste doeleinden, die bereikt moe
ten worden.
De Britsche regeering is er, naar
ik meen, in geslaagd, aldus Cham
berlain, de sovjet-regeering tevreden
te stellen. De Britsche regeering is
bereid, een accoord te sluiten op den
grondslag van een volledige weder-
keerigheid.
Wij hebben duidelijk te verstaan gegeven-
'dat wij bereid zijn, onmiddellijk cn zonder
voorbehoud, samen met Frankrijk, aan de
Sovjet-Unie volledigen militeairen steun te
verleenen voor het geval zij liet voorwerp
zou worden van een daad van agressie en
in vijandelijkheden met Europeesche mo
gendheden gewikkeld zou raken.
Het is niet de bedoeling, den militairen
steun, die volgens het voorgenomen verdrag,
de drie mogendheden bereid zullen zijn,
elkaar te verleenen, te beperken tot geval
len van daadwerkelijken aanval op het
eigen grondgebied dier mogendheden. Er
zijn verschillende gevallen denkbaar, waar
in een der drie mogendheden haar veilig
heid indirect bedreigd zou kunnen zien
door de actie van een andere Europeesche
mogendheid. Deze gevallen worden in bij
zonderheden onderzocht en ik hoop, dat het
mogelijk zal zijn, een formule voor te stel
len, welke voor de drie regeeringen aan
vaardbaar is.
Er blijven een of twee moeilijkheden on
te lossen, speciaal in verband mat de iposi-
tie van zekere staten, die geen garantie
wenschen te ontvangen, in de meening
daardoor de strikte neutraliteit, welke zij
willen handhaven, te compromitteeren. Het
is natuurlijk onmogelijk staten, die zulks
niet wenschen, een garantie op te dringen,
dooh ik vertrouw, dat er een uitweg gevon
den zal worden, zoodat deze moeilijkheid en
andere kwesties, die zich nog zouden kun
nen voordoen, geen belemmering zullen
Vormen voor het tot slandikomen van een
verdrag, waarin het principe van weder-
keerigen bijstand zoo breed mogebjk zal
worden opgevat.
Ten einde de onderhandelingen te be
spoedigen is besloten, een vertegenwoordi
ger van het Foreign Office naar Moskou te
zenden, ten einde den Britsdhen ambassa
deur aldaar volkomen in te lichten nopens
de houding van de Engelsche regeering ten
aanzien van alle nog te regelen ipunten. Ik
hoop, zoo besloot de Premier, dat het aldus
mogelijk zal zijn, weldra de besprekingen te
voltooien, welke nog noodig zijn, om de in
zichten der drie regeeringen tot overeen
stemming te brengen en aldus tot een ac
coord te geraken.
In antwoord op een vraag van Green
wood, die in de plaats van Attlee, die ziek
is, als leider van de arbeidersfractie op
treedt, verklaarde Chamberlain, dat hij
niet kon zeggen, wie naar Moskou gaat.
Hij wees er op. dat het doel van het zen
den van een vertegenwoordiger van het
Foreign Office naar Moskou is, de onder
handelingen te vergemakkelijken en te be
spoedigen, en niet ze te vertragen. Ik heb,
aldus Chamberlain, alle hoop, dat dit doel
bereikt zal worden.
faudiü.
koe/ mx
Greenwood stelde hierop de vraag, of het
tczoek .aan Moskou niet zou kunnen wor-
cn uitgelegd als een vertraging van de
volledige inwerkingtreding van het verdrag.
Chamberlain antwoordde hierop: Wij kun-
hen het verdrag thans niet sluiten, omdat
de zoo juist genoemde kwesties nog opge
lost moeten worden.
Op de vraag, of het voorgestelde accoord
een regeling zou bevatten voor onmiddel
lijke stafbesprekingen, zeide Chamberlain,
dat het heter was te wachten tot 't accoord
tot stand is gekomen.
Op een andere vraag, verklaarde Cham
berlain, dat de Britsche vertegenwoordiger,
die naar Moskou zal worden gezonden, een
burgerlijk ambtenaar zou zijn en geen lid
der regeering.
Chamberlain deelde voorts nog, op een
desbetreffende vraag, mede, dat de Brit
sche regeering verscheiden 'mededeelingen
van de Finsche, de Estlandsche en de Let-
landsche regeering had ontvangen, waarin
deze te kennen gaven, dat zij, in verband
met haar voornemen, een strikte neutrali
teit te bewaren, geen garantie wenschten
te ontvangen, als resultaat van de onder
handelingen, welke op het oogenblik tus
schen Frankrijk, Engeland en Rusland wor
den gevoerd.
De formule reeds gevonden?
In diplomatieke kringen wordt vernomen,
dat de algemeene grondslagen van een for
mule, die zoowel de Britsche, de Franschc
als de Russische regeering bevredigt, reeJs
zijn vastgesteld. Deze formule zou hierop
neerkomen, dat wederkeerig elkanders
levensbelangen gegarandeerd worden, voor
het geval deze door agressie bedreigd moch
ten worden.
In een afzonderlijke verklaring zou dan
verduidelijkt worden, wat ieder land onder
zijn levensbelangen verstaat Zoo derhalve
de Sovjet-regeering mocht verklaren, dat zij
de territoriale onschendbaarheid en de poli
tieke onafhankelijkheid van de Oostzee-sta-
ten als een levensbelang beschouwt, zou d-,
kwestie van een garantie aan die staten
vermeden worden en zouden hun bez.waren
tegen de „opgedrongen garantie" omzeild
worden.
In elk geval kan de kwestie van het vin
den van een formule, die alle tegenstrijdige
gezichtspunten met elkaar in overeenstem
ming brengt, naar het oordeel van officieele
kringen, thans geen groote moeilijkheden
meer opleveren, nu voldaan is aan den Rus-
sisclien eisoh inzake volledige wederkcerig-
Duitschland werpt weer Joden uit
Nieuwe opstopping aan de Poolsche grens
Havas meldt uit Warschau, dat ongeveer
2000 Poolsche Joden, die door Düitschland
uit het land zijn gezet, aan de Poolsche
grens, o.m. in Boven-Silezië, zijn aangeko
men. Te Zabrze in Boven-Silezië wer
den 72 personen door de Duitsclie grens
wacht verjaagd, doch Poolsche douanebe
ambten en politie dwongen hen terug te
keeren, zoodat zij op het oogenblik in de
neutrale zone verblijven, voor het meereu-
deel zonder geld en zonder levensmiddelen.
Bij Kaïttowice staat een heele trein met uit
gedreven Joden in de grenszone.
Volgons inlichtingen van Joodsche rijde
zou het aantal uitgedreven Joden 4000 be
dragen en zou een aantal van 12.000 met
uitzetting bedreigd worden. Het gaat voor
het meerendeel om Poolsche Joden, wier
paspoorten niet voorzien zijn van" 't speciale
visum, dat het vorige jaar is ingevoerd, ep
dat bewijst, dat de bezitter het burgerrecht
van den Poolschen staat heeft. Het hulp
comité der Joden is voornemens hun te hulp
te komen. Joodsche afgevaardigden treffen
voorbereidingen om stappen te doen bij de
Poolsche regeering.
GENERAAL PERSHING IN FRANKRIJK
LE HAVRE, 7 Juni (Havas) Generaal
Pershing is hedenmiddag te Le Havre
aangekomen. De 79 jaar oude generaal zal
in Frankrijk de graven van de Amerikaan-
sche soldaten bezoeken en in October naar
de Vereenigde Staten terugkeeren.
BETIMMERINGEN - MEUBELEN
WAGENINGEN TELEFOON 2613
DE DOODEN VAN DE
„THETIS" HERDACHT
Herdenkingsdienst aan boord
van mijnenveger
Engeland heeft gisteren de dooden van de
duikboot „Thctis" herdacht Aan boord van
den mijnenveger „Hebe" werden de vaders,
moeders, echtgenooten en andere nagelaten
betrekkingen van de 99 slachtoffers, naar
de plek, waar het vaartuig is gezonken, ge
bracht, terwijl anderen, die zich niet sterk
genoeg achtten, dezen dienst aan boord
mee te maken, een der vele herdenkings
diensten aan den wal bijwoonden.
Boven de plaats, waar het wrak ligt. wercl
de herdenkingsdienst gehouden, welke be
stond uit hot zingen van een kerkelijk ge
zang, het lossen van saluutschoten, het bla
zen van de „laatste post" em het zingen van
liet volkslied.
Aan boord van de oorlogsschepen in de
omgeving werden eveneens herdenkings
diensten gehouden.
Gedurende den dienst werden talrijke
kransen over boord geworpen.
Een duizendtal employé's van de Cam
med Laird-werf woonde den dienst bij voor
het gemeentehuis van Birkenhead.
Op vele openbare gehouwen was de vlag
halfstok geheschen.
Waren de opvarenden te redden geweest?
Angelo Ecllom, een hooge officier van de
Italiaansche oorlogsmanne, specialist op
het gebied van de onderzeevaart en uitvin
der van een veiligheidsinstallatie voor duik-
booten, welke door de Italiaansche marine
wordt gebruikt, heeft een gedetailleerd ar
tikel gepubliceerd in de „Giornale d ltalia
waarin hij betoogt, dat de ramp met de
„Thetis" is veroorzaakt door een verkeerde
manoeuvre bij het verlaten van de duikboot
door de bemanning, hetgeen vooral een ge
volg is van het volkomen gebrek san oefe
ning der mansohappen in dergelijke ope-
Hij verklaart, dat binnen den tijd van
vijftien h twintig minuten, dank zij de zoo
genaamde barometrische manoeuvre, die
mogelijk was met de installaties aan boord
van de „Thetis" en die zelfs begunstigd werd
door de schuine ligging van de duikboot,
alle manschappen zich zouden hebben kun
nen redden.
In dit verband herinnert de schrijver aan
het geval met de Italiaansche duikboot 17,
welke in 1929* dank zij de barometrische
manoeuvre en zonder de hulp van zuurstof
apparaten, door de bemanning verlaten
werd op een diepte van 11 meter met een
snelheid van 12 man per minuut.
Daarentegen heeft men «an boord van de
„Thetis" een zoogenaamde evenwicht-ma-
noeuvre pógen uit te voeren, zoodat zich
slechts vier mensehen hebben kunnen red-
De officier besluit ziin artikel, met te ver
klaren, dat men in Engeland en uiteraard
ook in andere landen, een reddingssohool in
het leven dient te roepen en dat elke duik
boot een of twee officieren aan boord zou
moeten hebben, die gespecialiseerd zijn in
zelfstandig reddingswerk, zonder de hulp
van buiten af te wachten.
DUITSCH VLIEGTUIG VALT OP HUIS
FRANKFURT AM MAIN, 7 Juni (D.N.B.).
Een vliegtuig van de luchtmacht is heden
middag tijdens een oefenvlucht boven Geln-
hausen omlaag gestort.
Bij den vaj op het dak van een huis vloog
het vliegtuig in brand. Het vuur tastte de
omliggende huizen aan.
De uit drie koppen bestaande bemanning
van het toestel kwam om het leven.
De niet-aanvalspacten met
Letland en Estland
Gisteren te Berlijn geteekend
Gisterochtend is te Berlijn het niet-aan-
valsverdrag tusschen Düitschland en Let
land onderteekend door Munters en von
Ribbentrop, de ministens van buiten-
landsche zaken van beide landen.
Korten tijd later is door von Ribbentrop
n S e 11 e r s, den minister van -buitenland-
sche zaken van Estland, een gelijk verorag
onderteekend tusschen Düitschland en Est
land. De redactie van beide verdragen is
gelijkluidend.
Na de onderteekening van het Duitsche-
Letlajidsche en Duitsch-Estlandsche niet-
calspact is op het minsterie van buiten-
landsche zaken, tusschen oen rijksminister
buitenlandsche zaken, den Letlandschen
den Estlandschen minister van buiten
landsche zaken een openhartige gedachten-
wisseling gehouden.
Daarbij kwam algemeen de wensch tot
uitdrukking, de Duitsch-Letlandsche en de
Duitsch-Estlandsche betrekkingen op vriend
schappelijke wijze te verdiepen.
Van Duitsche zijde werd er daarbij de na
druk op gelegd, dat de rijksregeering in
de handhaving van de politieke onafhanke
lijkheid van Letland en Estland een belang
rijk element ziet voor de verzekering van
den vrede in Oost-Europa en dat zij daarom
bereid is harerzijds deze politieke onaf
hankelijkheid steeds te respecteeren.
In denzelfden geest werd van Letlandsche
en Estlandsche zijde ook bij deze gelegen
heid op het reeds vroeger tot uitdrukking
gebrachte standpunt gewezen, dat de Let
landsche en Estlandsche regeeringen vast
besloten zijn, voor de handhaving der poli
tieke onafhankelijkheid van hun landen
zelfstandig zorg te dragen en vast te houden
aan een politiek van strikte neutraliteit.
Poolsche express-trein derailleert
Zes dooden
De expresstrein RomeWe enenWar
schau is gistermiddag op 10 K.M. ten Z.W.
van laatstgenoemde stad ontspoord. Volgens
de eerste berichten zouden de vier eerste
rijtuigen zijn omgeslagen en dwars over de
sporen liggen.
De minister van verkeer Ulrych, is met
den onderminister Pasecki naar de plaats
van de ramp vertrokken, om het onderzoek
te leiden.
Bij de treinontsporing zouden zes men-
schen zijn gedood: een machinist, een sto
ker en een controleur van den slaapwagen,
Steifan Steinhagen, een bekend Poolsch in
dustrieel, een Poolsche dokter en een jonge
vrouw. Er zouden bovendien dertig ernstig
gewonden zijn.
Het ongeluk heeft zich voorgedaan bij een
wissel. Op dat oogenblik reed de trein met
een snelheid van 80 K.M. en algemeen wordt
de oorzaak van het. ongeluk toegeschreven
aan deze te groote snelheid.
Een Un. Press-teJegram uit Warschau
maakt eveneens melding van zes dooden,
allen Polen, doch slechts van twintig ernstig
gewonden.
RADIORUBRIEK
TRIJDAG, 9 JUNI 1930.
HILVERSUM I. 1875 en 4.15 M. Algemeen Prq-
leriorRd door de KRO. 8.00—5 15
:!ek. (Om 8.15 Ber.) 10.00 Gram.
130 Bijbelsche causerie. 12.00 Be-
(1.00—1.20 Gr.
3.00 KRO-Or-
3.45 Gram.muziek. '4.00 Pianovoor-
ïoht. 4.30 Gram.muziek. 6.00 Land- en
•le. 6.20 KRO-Melodlstei
solisten (ca. 6.30 Ber.) 7.00 Ber. 7.15 Cau
serie „Het KRO-Luchtnet" 7.35 Gram.mu-
zlek. 7.50 Causerie „Noord-Brabantsche
Schilderkunst". 8.00 Ber. ANP. 8.15 Gram,
muziek. 9.30 Declamatie. 9.45 Gram muziek.
10.30 Ber. ANP. 10.40 KRO-Boys en solist
(10.55—11.05 Gi
izlek
izlek).
1.20—12.00
HILVERSUM II, 301,5 M. 8.00 VARA. 10.00 u
VPRO. 10.20 VARA. 12.00 AVRO. 4.00 uur
VARA. 7.30 VPRO. 9.00 VARA. 10.40 VPRO
11.0012.00 VARA. 8.00 Gram.muziek. (ca.
8 16 Ber.) 10.00 Morgenwijding. 10.20 Viool
en Piano. 10.50 Declamatie. 11.10 Gram.
muziek. 11.30 Esmeralda. 12.00 AVRO-Amu-
sementsorkeat (ca. 12.15 Ber.) 12.45 Gram.
muziek. 1.00 Orgelspel. 1.20 Gram.muziek.
1 30 Omroeporkest. 2.10 Voor de vrouw. 2.30
Omroeporkest en soliste. 3.30 AVRO-Dance-
apfl, zang en gram.muziek. 6.30 Letterki
dig overzicht. 6.50 Gram.muziek. 7.00 uur
VARA-ICalender, 7.05 Cyclus „Reizen en
trekken". 7.23 Ber. ANP, 7.30 Ber. 7.35 u.
Cyclus „De beginselverklaring van de Cen
trale Commissie voor het Vrijzinnig Prote
stantisme". 8.00 Viool en Plano. 8.30 Cause
rie „Vrijzinnige Protestanten in Bohemen".
9.00 Gram.muziek. 5.30 Radlotooneel. 9.45
VARA-Orkest en soliste. 10.30 Ber ANP.
10.40 Avondwijding. 11.00 Fantasia. 11.30
Jazzmuziek (gr.pl.) 11.55—12.00 Gram.mu-
DROITWICH 1500 M. 12.10 Orgel. 12.35 Band.
1.20 Causeriën. 1.35 Strijkkwartet. 2.45 u.
Kwintet 4 20 Radiotooneel. 4.50 Reportage.
5.20 Orkest 6.45 Band. 7.05 Parlementair
rzlcht 7.20 Leger des Hells-Orkest 8.00
BRUSSEL 322 M en 484 Mt 32 2 M: 12.50 e
.30 Orkest 6.20 Viool en Cello. 6.50 ldei
.20 Opera. 10.30 Orkest.
kest 9.35 Orkest. 10.30 Lit. Programma,
idlo pnru 1648 M. 11.20 Orkest. 12.30 Zane.
3.35 Cello. 3.50 en 4 40 Zang. 4.55 Viool. 5.25
Kwartet. 6.30 Zang en piano. 7.20 Viool.
7.50 Cello. 8.50 Radlotooneel. 11.20 Nacht-
Gij bevoordeelt daarmede
Uw landgenootenen Uzelve
GEMENGD VOEDER
VAKKEN*. MELKVEE EN PLUIMVEE
met gegarandeerd gehalte aan eiwit en vet
volgens Algemeene H an del e voor w aaiden
rei c
AMSTERDAM N.V.
FORTO-KOUDLIJM IS HET IDEAAL
Steeds gereed, geen wachten, geen geknoei met
stoffig poeder, geen resten, alterst zalnlg, enorme
bindkracht.vlekvrii op eiken. Vr.ze Uw winkelier
of anders ons. onder adresopg. v. Uw leverancier
FRENCKEN'S FABRIEKEN WEERT
UIT OOST- EN WEST-INDIE
Afweergeschut voor Batavia?
De zaak nog in studie
Naar het Bat&viasch Nieuwsblad ver
neemt zal binnenkort van de regeering een
principieele beslissing verzocht worden over
de vraag of de daarvoor in aanmerking ko
mende locale ressorten eigen afweergeschut
mogen aanschaffen en onderhouden.
Het gemeentebestuur van Batavia zal
daartoe het initiatief -nemen. Men weet dat
in Nederland o.a. de gemeente 's-Graven-
hage reeds eigen afweergeschut besteld
heeft
Gaat de Indische regeering in principe
met het plan accoord en voteert de gemeen
teraad de noodige fondsen, dan ligt het In
de bedoeling een vrijwilligerscorps voor de
bediening van het geschut te vormen. Het
legerbestuur zou dan alleen enkele instruc
teurs behoeven af te staan.
De details van het plan zullen, als het
doorgaat, uiteraard geheel in samenwerking
met het legerbestuur worden vastgesteld.
MOEDIG OPTREDEN VAN ZENDELING
MEDAN, 7 Juni (Aneta). Door felle ruk
winden is op het Toba-meer een prauw met
vier inzittenden omgeslagen. Dit geschiedde
bij Ambarita, waar de bewoners door de
hooge golven geen hulp durfden te bieden.
De zendeling-leeraar Karelse en het negerl-
hoofd slaagden er echter in. met een ge
huurde motorboot de drenkelingen in vei
ligheid te brengen.
GEHEIMZINNIGE STERFGEVALLEN
DJOKJA, 7 Juni (Aneta). In de desa
Gandjoerang, onderdistrict Godean, zijn gis
teren door onbekende oorzaak vijf menschen
erleden. Drie dagen tevoren was reeds een
tani (landbouwer) gestorven. Het binnen-
landsch bestuur en de dokter stellen een
onderzoek naar deze sterfgevallen in.
DE DECLARATIES VAN
VOLKSRAADSLEDEN
BATAVIA, 7 Juni (Aneta), Het „Bat.
Nieuwsblad" verneemt, dat de regeering
beslissing genomen heeft ten aanzien van de
bekende affaire betreffende onjuiste decla
raties door leden van den Volkraad.
Den procureur-generaal is opgedragen
rechtsingang te vorderen tegen een Arabisch
en een inheemsch lid van den Volksraad.
Naar wij vernemen, is de Nederlandsch-
Indische Spoorweg-Maatschappij begonnen
uitvoering te geven aan haar voornemen
de lijn Semarang—Soerabaja van modern
materieel te voorzien.
Deze lijn, die twee belangrijke haven
plaatsen in Midden, resp. Oost-Java, ver
bindt en langs Tjetpoe, het bekende petro-
leumcentrum, loopt, is rond 280 km lang.
De bedoeling i6, hier diesel-mechanische
treinen in dienst te stellen, welke aanvan
kelijk met 100 en op den duur met 120 km
per uur het traject zullen afleggen.
Er zullen drie dezer treinen worden uit
gezonden Begonnen wordt met de uitzen
ding van één trein, om de noodige proeven
te nemen en ervaringen op te doen, waar
mede dan bij de afwerking der twee vol
gende treinen kan worden rekening ge
houden.
Elke trein zal bestaan uit drie in elkaar
overgaande wagens: de treinlengte is 50
gelijkelijk over de drie wagens verdeeld.
Deze drie wagens rusten op vier draaistel-
len; de twee middelste draaietellen zijn ge
plaatst onder de wagenovergangen, terwijl
de twee andere aan de einden van den trein
zijn geplaatst en tevens de dieselmotoren
zullen dragen. Het gewicht van een trein,
Harnaamt Uw plaats in da
warald van galuld. - Raad*
duizendan slachthoorandi
deden dit met een
PROEFSTATION VOOR BOUWMATERIALEN
EN BUREAU voor CHEMISCH ONDERZOEK
Koning Bienfait
AMSTERDAM. DACOSTA KADE 104,
TELEFOON 83047
N.V. KEMPENSGHE ZINK MIJ.
(Zlncs.de -le Cainplne)
BLORZXNK KETELZINK ZWAVELZUUR
SUPERFOSFAAT.
Eenlge fabrllcante ln Nederland van
MAAGDELIJK BLOKZINK
TELEFOON 59 WEERT
VAN DER LINDENENVELDHUIS
AMSTERDAM- ROTTE RDAM-GRONINOEN
VOOR ALLE DOELEINDEN I TECHNISCHE ARTIKELEN
Naamlooze Vennootschap
VAN AARSEN VAN GELDER'S
KAPOKFABRIEKEN MOOK
J. Koster Hzn. - Scheepswerf „Gldeoe"
Groningen Holland
Voorwaarde voor loonende exploitatie
is een economisch schip. Hiervan bent
U zeher met een KOSTER-COASTER
ledig in dienstvaardigen toestand, i9 ca<
88 ton.
De treinen worden modern uitgerust; zij
zullen plaats bieden aan 8 reizigers le, 2i
reizigers 2e en 84 reizigers 3e klasse. Be
halve bagage-ruimten en toiletten zal een
eenvoudige keukeninrichting worden aan
gebracht. Door een luchtzuiverings- en koel
installatie zal de le klasse worden voorzien
van stofvrije en gekoelde lucht, terwijl ook
de tweede klasse met gezuiverde lucht zal
worden geventileerd.
DP ELKE BUS EEN BON VOOR GESCHENKEN
36)
Terwijl hij sprak, was er een beweging van verrassing
merkbaar, maar nu hij even zwijgt, groeit het aan tot rumoer
en een spontaan, hoewel bescheiden gejuich stijgt op.
De directeur staat als een welwillend vorst, luisterend naar
Ide hulde van zijn volk.
Maar hij heeft nog meer te zeggen.
„Kan ik nu voor dit jaar weer op jullie rekenen? Dan zal
ik van mijn kant ook niet ondankbaar wezen. Dan is het wel
mogelijk, dat ik volgend maal het dubbele geven kan als
extra belooning, dus dan het loon over een hééle week. Doet
daarom allemaal je best! Ik doe het ook."
Nu wervelt een storm van jubel omhoog onder de glazen
overkapping van het fabrieksruim. Zoo iets hebben ze nog
nooit beleefd. Wat een prachtig gebaar, dat ze zeker van
dezen directeur nooit verwacht hadden! De verrassing is
overweldigend, want de vrees, die hen eerst beving, is blijd
schap geworden. Die reactie moet zich uiten.
Een geest van goedwillendheid maakt zich meester van
allen. Straks gaan ze naar huis met gel<T op zak en waardee
ring in 't gemoed.
3e vloeken niet meer» ze prijzen,
XVI
Het heeft in den kring van vrienden en bekenden wel
eenige beroering gewekt, toen Arnold aftrad en zijn zwager
voorloopig die plaats innam.
„Wat een teleurstelling voor zulke jonge menschen, zoo'n
jong gezin!"
„Die Arnold is toch altijd een keurige jongen geweest. Wat
moet hij nu beginnen?"
„Maar die ander is blijkbaar gladder en bijdehander. Het
is zoo erg niet voor Arnold. De Cornputs hebben geld."
„Dat ze nu wel kunnen verliezen, als de fabriek naar de
maan gaat."
„Die gaat niet naar de maan, nu Aat Walle de leiding
krijgt."
„Aat Walle, zoo'n proleet!" Er klinkt minachting in die
woorden.
„Noem je dat een proleet? Je lijkt wel dwaas! Steken jou
de broodkruimels?"
„Dus hij wordt nu directeur?"
„Voorloopig wel en dat lijkt me volstrekt niet dom."
Zulke en dergelijke gesprekken zijn er gevoerd. Maar
doordat er verder weinig schokkends gebeurde zakte het
gepraat in.
Nu begint het weer.
Maar de Cornputs hooren niets. Het gaat buiten hén om.
Er wordt alleen gepraat, als zij er niet bij zijn. En Clara
hoort ook niets. Die is trouwens bezig met haar eigen ge
dachten, al maanden lang.
Ze maakt zich bezorgd over haar man, Aat. Want ze
denkt aan haar vader. Die ging heelemaal op in zijn werk en
zoo gaat het ook met Aat. Geestelijke dingen raken bij hem
uit oog en hart.
En ze denkt ook aan haar eigen machteloos figuur, toen
ze aan vaders ziekbed zat. Toen dacht ze zich rijk en ze was
arm. Ze kon hem niets geven, want ze had niets. Ze had
alleen haar stelsel. En hij het zijne.
Daardoor kon ze toen niet praten met haar vader en
daardoor kan ze nu niet praten met haar man. En toch moet
het. Ze mag hem niet laten wegvoeren in den stroom van
aardsche bedoeningen en daarbij maar toezien ep zwijgen.
Haar machteloosheid maakte haar angstig en niet alleen
bezorgd voor Aat, maar ook voor haar zelf. Want haar on
macht tot getuigen bewijst, dat haar geestelijk leven niet in
orde is. Leven moet zich uiten en waar geen uiting is, is
geen leven, althans geen gezond leven.
Is haar geestelijk leven ziek? Hoe meer zij nadenkt over
deze vraag, hoe meer bevestigend haar antwoord wordt.
Waar dan heen? Naar wien anders dan naar den Grooten
Medicijnmeester? Nu herinnert ze zich een toespraak, die ze
lang geleden hoorde over den tekst: „Ik ben de Heere, uw
Heelmeester". Ze had het heel mooi gevonden.
Maar nu, nu gaan die woorden voor haar leven. Geluk
kig weet ze den weg, die altijd open is, naar den Heelmees
ter, die altijd spreekuur heeft bij nacht en bij dag.
Haar overpeinzing wordt gestoord, want er komt bezoek
van een goede vriendin.
Clara, ik kom je noodigen op ons avondje, jou en ie man.
We zijn dezer dagen vijf jaar qetrouwd en daar maken we
een klein feestje van. zoo iets als een verjaardag."
Clara glimlacht, een beetje mat, maar ze zegt opgewekt:
„Al vijf jaar. Dat is een felicitatie waard. Natuurlijk komen
we graag."
Ze zitten even en zwijgen. Clara schenkt thee.
„Hoe gaat het met je mama?"
„Heel goed. Dank je. Ze woont bij Arnold."
„Ja, dat weet ik. Er is wel veel veranderd."
Onderzoekend kijkt Clara op, verwonderd over die laaN
ste woorden.
„Hoe gaat het met Arnold en met je man?" Opzettelijk
noemt de bezoekster die twee namen in één adem.
„Die maken het beiden best."
De ander voek zich onzeker. Speelt Clara zoo goed haat
rol of weet ze inderdaad niets?
„Dus we kunnen op jullie rekenen?"
„Ik zal er met Aat over spreken. Hij is nogal bezet."
„Maar jij komt in elk geval. Je moet de dingen niet zwaar*
der tillen, dan ze zijn."
„Dat doe ik toch niet!"
De klank van verbazing in Clara's stem verkondigt dé
ander, dat Clara van niets schijnt te weten. Zijn de rond*
gaande gesprekken langs haar heen gegaan?
Aan den maaltijd vertelt Clara van de noodiging.
„Ik kan niet," zegt Aat, „dat is jammer. Ik heb een veH
gadering."
„Kun je die niet verzuimen?"
„Onmogelijk. En op een anderen avond zetten gaat ooK
niet voor mij alleen. Op andere avonden zijn er weer anderenj
die niet kunnen. Ie moet me maar verontschuldigen."
„Ik zal er morgen heengaan."
Den volgenden dag brengt ze haar boodschap.
„Tot mijn grooten spijt is de avond van je feest vooi
mijn man bezet en kan hij zich onmogelijk vrijmaken."
„Och, wat spijtig."
„Ja, ik vind het ook Heel teleurstellend."
(Wordt vervolgd
