$lkum £Viïtsdjr (Courant IHKÖTEll IN GSISTAUOMOTS A-VANO Sbornitmmtsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 235 Franco per post 235 portokosten Pcr weck0.18 Voor het Buitenland bij wekelijksche zending4 50 Bij dagelijksche zending5.50 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7 cl Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken N°. 6720 Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 36936 DONDERDAG 8 JUNI 1939 20e Jaargang 3irbertcntieprrj?rn Van 1 tot 5 regels L17'/* Elke regel meer0.22 Ingezonden Mededeelingen van 1—5 regels2.30 Elke regel meer 0.45 Voor het bevragen aan 't bureau wordt berekend 0.10 Het vo'k als beoordeelaar Zoo zagen we dan, hoe onder en door het democratische Zwitsersche volk het recht van referendum werd toegepast: Eenerzijds eischt dit recht een diepe be zinning bij allen omtrent de beteekenis yan de voorgestelde bepalingen, ander zijds biedt het de gelegenheid, wenschen, 'die in breede groepen rezen, te leggen voor het forum van het gansche volk Zoodoende kan men in het referendum- recht een vorm zien van directe demo cratie in den waren zin des woords. zij het ook, dat de practijk in dezen aan merkelijk verzachtend gewerkt heeft en de volksgeest, in plaats van een al te vooruitstrevenden, een bewarenden in vloed op de wetgeving uitoefende. Nu heeft het woord democratie" voor velen geen goeden klank. Dit komt mede hierdoor, dat het allerlei kan beteekenen. |We noemen de „volkssouvereiniteit", door onze richting van oudsher terecht scherp afgewezen; voorts het „uitvlak ken van grenzen tusschen meer- en min derwaardigen", hetgeen vaak heil zaam gewerkt heeft; en dan „een recht- matigen invloed op de regeering", zonder dat zulks zeggen wil, dat het volk een dadelijk aandeel heeft in de regeering. Welnu, al naar gelang men de demo cratie wenscht, zal men staan tegenover het referendumrecht. Dit recht wordt immers door het volk gebezigd, om ac tief deel te nemen aan de regeering, voor- zoover deze zich toelegt op het uitschrij ven van wetten en bepalingen. Doch nu moet men de zaken ook weer niet te stringent zien. Immers zijn er nog andere middelen, waardoor het volk zijn invloed kan doen gelden, zooal niet op de wetgeving zelve al blijft deze er niet onberoerd door dan toch op lichamen, die bij de wetgeving zeer nauw betrokken zijn, te weten de Kamers van het parle ment. Sterk blijkt de verwantschap tus schen het referendumrecht en het kies recht bij een wijziging in de Grondwet ten onzent, als namelijk deze wijziging Idoor de Kamers in eerster instantie is aangenomen en een verkiezing voor het vervolg van de behandeling vereischt is. Doch dan wordt tevens een verschil openbaar. Want bij het referendum wordt Slechts over één wetsvoorstel geoordeeld, terwijl bij verkiezingen in verband met een Grondwetsherziening de zittingsduur van het nieuwe parlement geenszins beperkt behoeft te zijn en als regel ook niet zal zijn tot de behandeling van de Grond wetsherziening in tweeder instantie. Oefent het volk dus bij ons door de Verkiezingen voor het parlement direc te verkiezingen bij de Tweede Kamer en indirecte bij de Eerste Kamer, namelijk door middel van de Provinciale Staten reeds invloed uit op de wetgeving, hier mede is, meenen wij, tevens voldaan aan de eischen, die een goede democratie ten dezen stelt. De democratie is, op juiste Wijze verwezenlijkt, een teere regeerings- .vorm, misschien vooral wel, omdat zij *oo dicht bij een gezond volksleven aan sluit. Ook hier komt in de beperking de meester, de meesteres, voor den dag. We zagen, hoe de regeling van het referendumrecht in Zwitserland voor tij den, die snelle besluiten vorderen, een Veiligheidsklep kent in den vorm van een Verklaring, afgelegd door de Bondsver gadering, dat de uit te vaardigen beslui ten een dringend karakter dragen. In de practijk werd de laatste jaren deze „ur gentie-clausule" wel vrij dikwijls toege past, ondanks de garanties 'tegen al te Veelvuldig gebruik, en met het oog daar op werden de bestaande garanties in het begin van dit jaar aanmerkelijk ver scherpt. Hier zien we reeds een van de bezwa- ten: Het referendum kan remmend op de toepassing yan de besluiten werken. Doch bij dit bezwaar en bij de overwe ging, dat bij het referendum de volkssou vereiniteit wel eens meer om den hoek kon komen kijken dan wenschelijk ge noemd mag worden, mag de vraag wor den opgeworpen, of het volk wel in staat geacht mag worden, zich een oordeel over allerlei wetsvoorstellen te vormen. En mist het zelfstandigheid in zijn den ken, dan dreigt het gevaar, dat het tot een prooi van demagogen wordt. In onze tijden kan men niet bepaald 2eggen, dat de wetgeving niet ingewik keld zou zijn. Wie van de parlements leden zelfs zal alle draden van de orga nisatie kunnen volgen? En moet zelfs niet worden gewaakt tegen een al te zeer uitschakelen van het parlement uit de Wetgeving, doordat de departementen de Voorkeur geven aan Koninklijke Beslui ten en Algemeene Maatregelen van Be- Stuur? Zoo komt juist een keerzijde voor den dag: Niet uitbreiding van den direc- ten volksinvloed is ten onzent in het ge ding, doch het behouden van de bevoegd heden van het parlement. Doch mocht, mogelijk uit reactie tegen fcen eventueel te ver doorgevoerde regeer- practijk door middel van Koninklijke Be- Sluiten en dergelijke, zulks voeren tot Prof. Obbink en Prof. Severijn eeredoctoren Van de Universiteit te Debreczen Een korte en treffende plechtigheid te Utrecht UTRECHT. 8 Juni. In de Senaatskamer der Utrechtsche Universiteit, waar de portretten tientallen hoogleeraren van de wanden op de bezoekers nederzien. en waar de his torie van eeuwen spreekt, vond gistermid dag een treffende plechtigheid plaats, toen de bul werd uitgereikt aan de eere-doctoren der Koninklijke Rijksuniversiteit te Debrec zen in Hongarije, namelijk Prof. Dr. H. Th. Obbink en Prof. Dr. J. Severijn. Toen het vierhonderdjarig bestaan van deze universiteit feestelijk zou worden ge vierd, werden vier Nederlanders benoemd tot eere-doctor, namelijk Dr. H. C o 1 ij n, in de faculteit der Rechten, Prof. Dr. J. R. Slote maker de Bruine in de faculteit der Wijsbegeerte en Prof. Dr. H. Th. O fa- bink en Prof. Dr. J. Severein in de fa culteit der Theologie. De bedoeling was geweest om de eere-doc- toraten uit te reiken in Debreczen, doch door de internationale troebelen werden de fees ten afgelast. De Senaat van de universiteit te Debrec zen had Dr. C. K a 11 a y afgevaardigd om de bul te overhandigen aan de eere doc toren en deze heeft reeds aan Dr. Colijn en aan Minister Slotemaker de Bruine deze overhandigd. In de Senaatskamer hadden zich gisteren middag vereenigd de Rector Magnificus der Utrechtsche Universiteit, Prof. Dr. van Leeuwen, de secretaris van den Acade mischer Senaat, Prof. Dr. Q u i x en de bei de eere-doctoren. Prof. Drvan Leeuwen opende de plechtigheid door namens den Senaat der Utrechtsche Universiteit te overhandigen het adres van hulde, dat bestemd was voor de universiteit te Debreczen. Deze toespraak werd beantwoord door Prof. Kal lay, die. in het Nederlandsoh sprak en dankte voor de vriendelijke woorden, die gesproken wa ren. Hij wees erop. dat hijzelf aan de Utrechtsche Universiteit gestudeerd heeft en veel aan deze academie te danken heeft, sa men met veie andere Hongaren die in den loop der eeuwen eveneens in Utrecht gestu deerd hebben. Vervolgens las Prof. K a 11 a y voor het decreet vain den rector magnificus der uni versiteit te Debreczen waarbij bepaald was, dat de benoeming tot eere-doctor zou worden uitgereikt. Hierna zich richtend tot Prof. Obbink bracht hij in herinnering hoe hij zelf in dezen hoogleeraar zijn beminden en vereerden leermeester had gevonden. Ik ben uw oudste leerling gewest, zoo zeide hij en met mij staat een reeks van professoren en predikanten in Hongarije achter mij, al is mijn land 2000 K.M. van Utrecht verwijderd, die met mij dankbaar zijn voor hetgeen ze in Utrecht hebben mogen leeren. Met deze woorden overhandigde hij aan Prof. Obbink de bul van het eere-doctoraat. Daarna werd Prof. Sverijn toegespro ken. Prof. K a 11 a y wees erop, dat hij en Prof. Severijn studievrienden geweest wa ren en samen de Institutie van Calvijn hadden doorvorscht. Toen wisten wij niet, dat we onder deze omstandigheden elkaar weer zouden ontmoeten, gij als hoogleeraar aan deze illustre academie en ik als profes sor aan de Koninklijke Rijksuniversiteit te Debreczen. Spr. uitte den wensch, dat prof. Severijn altijd belangstelling voor zijn land en zijn academie zal mogen behouden en hij zijn werk hier in Utrecht zal mogen voort zetten Soli Deo Gloria. Prof. Obbink beantwoordde de toepraak zeide, dat de universiteit van Debreczen moeilijker een beteren afgevaardigde had kunnen zenden. Hij dankte voor het blijk van vertrouwen en waardeering dat hem diep getroffen had en zeide dat door het Stipendium Bernardinum zeer vele Hon- gaarsche studenten in Utrecht hebben gestu- den wensch, dat de democratische rech ten en instellingen bewaard blijven, dan mag ook dit niet leiden tot een begeerte naar het referendumrecht binnen onze grenzen, al kan niemand onzer ontken nen, dat althans door het Zwitsersche volk dit recht in de practijk veelszins uitnemend en op gezonde manier is toe gepast. Na de plechtigheid in de Universi teit te Utrecht poseerden de hoog leeraren voor onzen fotograaf. Van links naar rechts: Prof. Dr J. Severijn; Prof. C. Kallay (officieel gedele geerde van de Rijksuniversiteit uit Hongarije); Prof. Dr Th. M. van Leeuwen; Prof. Dr H. Th. Obbink; Prof. Dr F. H. Quix. dcerd. Onder die allen waren de studenten uit Debreczen toch steeds vooraan in ijver, maar ook in toewijding voor hun werk. om dat zij den grondslag daarvoor in Debreczen hadden gekregen, waaraan gij, professor Kallay zulk een groot aandeel hebt gehad. Spr. verzocht aan den Rector Magnificus en den Senaat zijn hartelijken dank te willen overbrengen. Prof. Severijn zeide, dat het hem een groote vreugde was tot eere-doctor juist van deze universiteit te mogen worden benoemd. Deze universiteit, die voortgekomen is uit 't Gereformeerd Collegium is tot grooten zegen geweest voor Hongarije en mag het bolwerk van het Calvinisme in uw land worden ge noemd. Mijn dank en hooge waardeering wil ik uitspreken aan den Rector Magnificus en den Senaat uwer universiteit. Mijn bede is dat het gezegende werk aan uw universi teit zal mogen duren tot een verre toekomst Aan dit persoonlijk woord knoopte Prof. Severijn vast den dank namens de Theologi gische Faculteit, voor het feit, dat deze ook nog een speciale uitnoodiginp had ontvan gen voor de feesten, die zouden zijn gehou den. Moge uw faculteit bloeien en groeien tot in lengte van dagen en onder den zegen Gods medewerken tot verbreiding en verdie ping der wetenschap tot den bloei en den groei van Gods Kerk em uw volk en tot meerdere eere van God, Die de gemeen schappelijke basis is van ons vertrouwen, de kracht van ons werk en de hoop der toe komst. Nadat Prof. Kallay nog een kort woord van dank voor de goede wenschen had ge sproken, was de korte plechtigheid ten einde. DE WARMTE VAN GISTEREN Een kleine hittegolf, met afkoeling in den avond Enkele verdrinkingsgevallen De warmte is gisteren geworden tot een kleine hittegolf, die het menschdom deed snakken naar verademing. Zeer velen heb ben hun toevlucht in het water gezocht, dat een heerlijke afkoeling bood; ijs- en limo nade-fabrieken hebben ongekend goede za ken gedaan en wie maar eenigszins kon, ontvluchtte de stad. Vroeg in den avond kwam er verkoeling. De wind liep wat om en een verfrisschend koeltje begon te waaien. Tot vreugde van hen, die zich bij groote warmte wat onbehaaglijk voelen. Voor sommigen bleek gisteren de warmte wat te groot. Vooral in de groote steden zijn verschillende personen door de warmte be vangen. doch ernstige gevolgen hebben wij nog niet vernomen. Helaas zijn ook weer enkelen bij het baden verdronken. Iedere dag opnieuw blijkt het thans: men kan bij zwemmen en baden nooit voorzichtig genoeg Meisje in de Scble verdronken In 't Schiekanaal te Overschie is gis termiddag de 15-jarige J. Gelijns. uit Schie dam, bij het baden verdronken. Het meisje was gaan zwemmen in het kanaal, zonder de zwemkunst voldoende machtig te zijn. Toen zij zich te ver waagde, verdween zij In diepte. Terstond werden verschillende red dingspogingen ondernomen, doch eerst na 55 minuten had men het slachtoffer gevon den. Toen was het te laat. De levensgeesten waren reeds geweken. Jongetje verdronken te Vriezenveen VRIEZENVEEN, 8 Juni. Gisteravond om acht uur is het tienjarig zoontje van de fa milie Platjes te Vriezenveen in het stroomkanaal in de buurtschap Vriezen- veenscheweg verdronken. Het ventje was met eenige vriendjes gaan baden. Hij was de zwemkunst niet geheel meester en ver dween plotseling in de diepte. De anoere jongens slaagden er niet in hem te redden. Na eenigen tijd werd het lijkje opgehaald. Geringe haringvangst - Volgens de berichten der haringschepen uit zee, wordt den laatsten tijd weinig ha ring gevangen. Gemiddeld worden per schip twee a drie kantjes per dag naar bo ven gehaald. Na Maanda:- kwamen eerst hedenmorgen weer een tweetal Vlaardingsche stoomlog- gers te Vlaardingen binnen. De VL 197 had 196 kantjes aan boord, overgenomen van niet minder dan 20 schepen. De VL 50 had 134 kantjes van drie schepen. De prijzen zijn dientengevolge weer sterk opgeloopen. Nadat de vorige week nog voor f 38 per ton werd gekocht, waren de no teeringen begin dezer week weer opgeloo pen tot bijna f 100. Verwacht kan worden dat de heden aangevoerde haring zeker niet lager in prijs aan de markt zal komen. ELIXIR D'AMVERS HCOGFJNE LIKEUR Trompenberg's PALACE HOTEL Hilversum - Telefoon 7941 (2 lijnen) Het geheele jaar geopend DOMBURG Hotel de l'EUROPE TELEFOON 1 doorverb. Het gezellige Familiehotel met gerenomeerde Keuken. Stroomend koud en warm water op alls kamers. Badkamers. Voor- en na seizoen v.af 4.Hoofdseizoen v.af 5. Eig. A. MEYER, Chef de Cuisine. Hotel ITTM AN N NUNSPEET (niet meer aan den grooten verkeersweg) Pensionsprijs Voorseizoen 5.— Hoogseizoen 5.50 en 6.- Grooten Tuin met allweather Tennisbanen NOORDWIjK AAN ZEE Hotel-Pension „Noordzee" Voor kortere bezoeken Holel-tafé-Restaurant „Seinpost" Het geheele jaar geopend Noord- Boulevard richting vuurtoren JAVA-HOTEL „Cramers Java Dependance" SOESTDIJK. Aan hoofdweg A'dam-Amersfoort, tfn. 2038. Modern comfort - Indische sfeer - bungalows Langer verblijf spec, red Week end tariev RESTAURANT LOENEN (Veluwe) Bonds-Hotel „De Vrijenberg",Tel. 261 Ideale ligging, in de Bosschen, bij Beek en Waterval. Pensionprijs minstens 5 d. 1ste verd. 3,50, 2e verd. 3,—, gelijkvl. met ap. serre 4,Weekend 7.50, str. w. en k. w. or> alle kamers. OOSTERBEEK Hotel „DREYER00RD" - Telef. 5046 Prettig familie-hotel. Centr. verw. K. en w. str. w. op alle kam. Gr. tuin. Bek. keuken. Pensionprijs vanaf 4.— t t 5, Pension te Scheveningen nabij Wittebrug. Zeer ruime, mooi gemeubi leerde suite en comfortabele appartementen. Uitstekend pension, prima ref. Badhuisweg 232. Telef. 555651 AMELAND (NES) Hotel Hofker - Telef. No. 2 Eerste en meest bezochte hotel van het eiland. Stroomend water. Schitter, gel. Hotelgasten kunnen gratis gebruik ma ken van autobusdienst hotelstrand v.v. VRAAGT PROSPECTUS HOTEL HOF VAN HOLLAND Hilversum Tel. 6113 NIEUW RESTAURANT NIEUW INGERICHT CAFé GROOTE ZALEN HET LOO Hotel „de Keizerskroon" („B6ge"). Rustig familiehotel. Modern comfort. Lage pension prijs. Telefoon 2145 Naast het Kon. Paleis „Het Loo" VALKENBURG (L.) HOTEL „FRANSSFN" BONDSHOTEL A.N.W.B. EN K.N.A.C. 80 kam., pr. tuin en boomg. - Lift Tel. 3S 1 Garage vrij Pens. 3.75 Hoogs, v.af 4.- DE 0-10 EN DE „SUMATRA" IN AANVARING Duikboot werd licht beschadigd Geen persoonlijk letsel 's-GRAVENHAGE, 8 Juni. Gister middag is tijdens oefeningen de onderzee boot O-10 in lichte aanvaring geweest met Hr. Ms. „Sumatra". Van de onder zeeboot werd de bovenbouw lichtelijk be schadigd. De boot is op eigen kracht in Nieuwediep teruggekeerd. De „Sumatra" had geen beschadiging. Op geen der beide schepen kwam persoonlijk letsel Tijdens een fanceeroefening kwam de ..Sumatra"' dicht bij de onderzeeboot, waar door deze heeft moeten wegduiken naar grootere diepte. Toen is de boot tijdens het wegduiken in lichte aanraking geweest met de „Sumatra", waardoor zij sneller naar be neden is gedrukt en heeft een schroef van de „Sumatra" het mijnentuig van de duik boot weggeslagen. Omtrent, de aangerichte schade is geble ken, dat deze niet van ernstLgcn aard is. De plaatijzeren omkasting van de navigatie- brug en hooger gelegen deelen, als het mij nentuig en de stutten waarop het rust, de machinetelegraaf, het hekwerk van de brug en de radio-antenne zijn ontzet Het druk- lichaam is niet geraakt De O 10 is op eigen kracht voor de hav gevaren en daarop met een sleepboot naar binnen gehaald. De stuurboordschroef n.l. niet meer bruikbaar, omdat een stuk staaldraad van het mijnentuig daarin was gedraaid. Gelijk gemeld hebben persoonlijke onge lukken bij dit overigens onbe teekenen de on geval niet plaats gehad. Bosch- en heide branden Opzet of onvoorzichtigheid? Bij de talrijke heide-branden welke de laatste 'dagen in ons land hebben gewoed, tast men omtrent de oorzaak van den brand volkomen in het duister. Het ligt voor hand dat men, wanneer geen andere oor zaak kan worden aangegeven, aan „onvoor zichtigheid met vuur" gedacht wordt Maar deze verklaring begint langzamerhand aan waarschijnlijkheid in te boeten. Zou het pu bliek zich zoo weinig van de, telkens weer in pers en radio verspreide waarschuwt gen aantrekken, dat nog bijna dag-in-dag- uit in dezelfde omgeving brand kan ont staan, tengevolge van een achteloos wegge worpen sigaar of sigaret? Dit lijkt meermalen onaannemelijk. Waaraan de dagelijksche min of ernstige bosch- en heiae branden dan gewe ten moeten worden valt op 't oogenblik nog moeilijk uit te maken. Een opzichter van Boschbeheer verklaarde dezer dagen: „ik geloof niet meer aan onvoorzichtigheid; óf er zwerft een gevaarlijke pyromaan over de Veluwe óf het publiek probeert of het kelijk waar is, dat bosch en hei op het oogenblik zoo brandbaar zijn. Even een luci fertjeen men is het proef brand je niet meer meester". De laatste veronderstelling lijkt ons al even onaannemelijk als de geijkte verkla- ring: „onvoorzichtigheid met vuur". Er zijn de laatste dagen toch waarlijk genoeg bosch- en heidebranoen geweest om, ook zonder opzettelijke proef-brandjes. van de groote brandgevaarlijkheid van bosch en heide overtuigd te zijn. En wie gaat nu. 's och tends voor achten het tijdstip waarop b.v. de brand bij den Schelmschenweg te Arn hem ontdekt werd in de bosschen proefbrandje stoken? Het begint langzamerhand verdacht veel op kwaadwilligheid te lijken. We twijfelen er niet aan of de daartoe bevoegde autoritei ten zullen opdracht hobben gegeven naar de eventueele aanwezigheid van „een ge vaarlijke pyromaan" ernstig uit te zien Zijn operatie-terrein is echter wel heel groot NIJMEGEN, S Juni. Gistcravono om negen uur is de Nijmeegsche brandweer gealar- Woensdagmiddagen 80 graden in de schaduw. Laaf de dorstigen. dacht een juffrouw, die toevallig het straatje voor haar woning aan het spuiten was SCHOENEN Het betere merk! VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen Uitslagen van verschillende gemeente raadsverkiezingen. Tegen een commissionair in effecten te Amsterdam is anderhalf jaar geëischt. Het 75-jarig bestaan van de Confessio- neele Vereeniging herdacht. Gisteren zijn te Utrecht aan Prof. Obbink en aan Prof. Severijn eeredocto raten van de Universiteit te Debreczen overhandigd. De jaarvergadering van de Rudolph- stichting. Vergadering van de Vereeniging voor Geestelijke Volksgezondheid op Geref. grondslag. Duitschland drijft Poolsche Joden naar niemandsland. Duitschland teekent non-agressie-ver- dragen met Estland en Letland. Ernstig spoorwegongeluk nabij War schau. Engeland zendt vertegenwoordiger van Foreign Office naar Moskou. IETS KOELER Voor het geheele land: iets koeler gedeeltelijk bewolkt, droog weer, matige, tijdelijk krachtige noordoostelijke tot noodwestelijke wind. TIJDELIJK 15 korting op de prijzen voor CHEMISCH REINIGEN van JAPONNEN en MANTELS P A L T H E Reel) Dr. H. NANNINC'. IKINADRUPPELS He» aangewezen middel bflf BLOEDARMOEDE BLEEKZUCHT MALARIA GEBREK AAN EETLUST cms. Men lette op den naam^Dr. H. Nanningbulten op de roode doos en op de flacon. Prl|» f 1.30 Ot. H. NANNINC» fb.m. Cbtm. fabriek. Af. OEN HAAG. UlecL) mcerd voor een bosch- en heidebrand langs de spoorlijn Nijmegen-Groesbeek, tusschen het sanatorium Dekkerswald te Grocsbcek en de buurtschap de Muchter. Doordat onmiddellijk werd ingegrepen kon de brand tot één h.a. bosch en heioe beperkt worden. Een oogenblik liepen dc terreinen van Dekkerswald gevaar, doch gelukkig kon erger worden voorkomen. Tot half elf was men bezig met de na- blussching. De brand is vermoedelijk ont staan door vonken uit een locomotief.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1