flirnwr <riïisri)r (üournnt Vele branden in bosch en hei Ondergang van de ..Thelis vroeg 99 dooden Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken In ons land van vrijheid de Christelijke krant gfonrnmentsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 2.35 Franco per post 2.35 portokosten Per week0.18 Voor het Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bij dagelijksche zending5.50 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j Ct Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936 NO. 6717 MAANDAG 5 JUNI 1939 20e Jaargang aitortentieprijjtn: Van I tot 5 regels K17'/> Elke regel meer022'I» Ingezonden Mededeelingen van 1—5 regels2JÖ Elke regel meer 0.45 Voor het bevragen aan 'I bureau wordt berekend 0.10 EEN LEERZAAM KONINKLIJK BESLUIT V Zoo nu en dan leest men nogal eens, dat gemeenteraden bij een of andere benoeming kennelijk meer letten OP politieke kleur, kerkelijke richting of persoonlijke antece denten van sollicitanten, dan op kwalitei ten en bekwaamheid. Er is wel eens ge poogd een secretaris te benoemen, die niet schrijven en een ontvanger, die niet reke nen kon; misschien ook wel eens een veld wachter, die niet vechten kon. En de hooge overheid stak er dan een stokje voor. Thans bemoeide de Kroon zich met een be noeming van geheel ander soort. In Uithui zen benoemde men tot agent der arbeidsbe middeling den brigade-commandant van de Marechaussee. Dat deze man geen verstand van veohten en orde-houden had is moeilijk aan te nemen; maar de Kroon overwoog.dat „de benoemde praktisoh niet bekend is met de werkzaamheden, verbonden aan de werk loosheidsverzekering. de arbeidsbemiddeling, de werkverschaffing en de steunverleening" en deswege werd de benoeming vernietigd wegens strijd met het algemeen belang. Het is voor een politieman waarlijk geen schande, dat hij niet op die hoogte is met al deze wetenschappen, waarover vele dikke boeken versohenen zijn; maar het pleit niet Toor het gemeentebestuur, dat het deze din gen zoo en bagatelle behandelt. Hetgeen trouwens wel meer schijnt te geschieden, want wij vernemen zoo nu en dan, dat klachten van werkloozen namens den bur gemeester door veldwachters afgedaan wor den. En deze buitcn-ordel'jke weg is nog veel gevaarlijker dan de methode, welke men in Uithuizen koos. Want daar bedoel de men althans een regelmatige behande ling van zaken. UIT DE KOERS? Het devies der vrijzinnig-democraten bij vorige verkiezingen was: „Houdt koers!" Hebben zij het aan de leuze of de beleving daarvan te danken, dat zij de opgaande lijn bij de stembus hebben gevonden? Indien dat waar is, dan let een deel der kiezersmassa toch niet nauwgezet op het koershouden. Want ten aanzien van de landsverdediging ging het roer radikaal om. Nog in 1933 eischten de vrijzinnig-demo craten opheffing van de departementen van oorlog en Marine en gaven zij een ontken nend antwoord op de vraag of een beschaafd volk zedelijk vrij is om aan de moderne oorlogvoering deel te nemen. Voorts werd daaraan toegevoegd, dat als oorlogsmiddel ons militair orgaan niet bruikbaar is en dat wij een bruikbaar orgaan om oorlog te voe ren, niet kunnen betalen. Wat deze opvatting betreft, bleef men tot 1936 vrijwel in dezelfde koers. Want in dat jaar las men in het beginsel-program nog niets anders dan dit: „Beperking van de gewapende macht tot hetgeen noodig is voor de handhaving van binnenlandsche orde en rust en voor de in verband met het lidmaatschap van do Volkenbond noodige medewerking aan internationale rechtshand- having". Hoe is de gedachtertgacig in een paar jaar veranderd! Thans kan men in het officieele t orgaan der partij lezen: „Het is dan ook een volkomen misvatting indien men het zelfverweer van ons Neder- landsche volk ziet als een „voorbereiding tot oorlog"; het is een voorbereiding tot a f- weer van oorlog". En toch blijft Prof. van Embden, die zeer zelfbewust de stelling verdedigt, dat bewa pening oorlog aantrekt, nog maar steeds lid van de partij. Gaat hij ook accoord met de opvatting, dat wij een afweer-apparaat in 6tand moeten houden „van zoodanige kracht, dat ieder land, dat onze onafhanke lijkheid zou willen schenden, de zekerheid heeft aat het op geduchte tegenstand heeft te rekenen? En dat wij, zonder ons in eenig bondgenootschap met een der partijen te laten betrekken, onze zelfstandigheid heb ben te handhaven tegenover ieder, wie dan ook?" Och, men kan om zijn verstoord vertrou wen te sussen wel beweren: „Wij, vrijzinnig-democraten, en vele ande ren met ons, gelooven oprecht in de moge lijkheid van een wereld zonder oorlog, waar in recht en gerechtigheid zullen heerschen": maar dat is slechts ijdele taal. En het bewijst niet in het minst, dat men koens ge- Groote oppervlakten aan natuurschoon vernield Zal eerst een rookverbod moeten komen In Oost- Noord-Brabant was zeer groote schade Het mooie weer, waarvan we nu al eenige weken genoten hebben, heeft ook zijn schaduwzijden: het is al geruimen tijd droog geweest en verschillende bosch- en heidebranden zijn daardoor in de laatste dagen ontstaan. Vele honder den hectaren natuurschoon zijn vorige week door den vuurduivel vernield, en ook het voorbije week-end heeft heel wat schade gebracht: meerdere bosch- en heidebranden hebben weer gewoed. De oorzaak van deze verwoesting is zoo goed als nooit na te gaan, doch zeer zeker is een heel groot deel van al deze branden ontstaan door het achteloos wegwerpen van sigaretten en sigaren. Sinds jaar en dag treft men overal waar schuwingen aan tegen het achteloos om gaan met vuur. Het schijnt niet te helpen. Moet er eerst een algeheel rookverbod in bosch en hei komen, eer er een einde zal komen aan de verwoestingen? Het schijnt de eenige oplossing te zijn. Wij Hollanders klagen wel eens over prikkeldraadwee en bordjes met „Ver boden toegang*' in het landschap. Maar is het vaak niet onze eigen schuld, dat die maatregelen genomen moeten worden? Hier volgt dan de lijst over het afgeloo- Pen wee>k-«inde: Zaterdagmiddag omstreeks half één ont dekten arbeiders, die uit de werkverschaf fing naar huis keerden nabij het Beu-ven aan het pad van Li e ro p naar Someren, brand in de heide, nabij de bosschen, welke met renteloos voorschot van den Staat zijn aangelegd. Zij trachtten eerst zelf het vuur te blus- schen, doch toen zij hierin niet spoedig slaagden, waarschuwden ®ii in allerijl de brandweer, die met de brandspuit en ver der blu6chmateriaal, onmiddellijk derwaarts ging. Er werden meerdere arbeiders gerequi- reerd en met nog een aantal vrijwilligers poogde men het vuur tot staan te brengen. Eerst om half vijf was men zoover. De vlammen hadden zich in vier uur tijds, aan gewakkerd door den noord-oostelijken wind, in de richting van den provincialen weg SomerenHeeze voortgevreten, zoodat een oppervlakte van honderd H.A., welke be groeid was met heide en vliegdennen, ver brandde. Het Beu-ven was een geliefkoosde broed plaats van talrijke watervogels. Een groot aantal moet in den verstikkenden rook zijn omgekomen. Dit is in de afgeloopen week de tweede maal, dat in deze streek brand heeft ge- Donderdag j.l. werd een hectare densnen- bosch dopr brand vernield, thans heeft het vuur veel grooter omvang aangenomen, waardoor 't verlies van fraai natuurschoon is te betreuren. Uit het feit, dat de brand bij een pad is begonnen, leidt men af, dat ook hier weer onvoorzichtigheid met een brandende lucifer of brandend rook- jnateriaai de oorzaak van den brand is. houden heeft Integendeel, naar eigen over tuiging moet men geheel uit de koers ge raakt zijn. Dat zulks in de partij zelf tot wrijvingen aanleiding moet geven, spreekt wel vanzelf. Zelfs over het vraagstuk der luchtbescher ming heeft men onder elkaar moeilijkhe den. Terwijl dit toch niets dan afweer be treft Maar ja, iedereen kan zich niet zoo spoedig aanpassen. kan een krant zich uitleven, Zij kan zichzelf zijn. Daarom is het mogelijk een dagblad uit te geven, dat geheel aan sluiting zoekt bij de behoeften van het Christelijk gezin. Het kan het opvoeden, opleiden tot de grootste taak, waartoe heel het gezin geroepen is, of waarvoor het zich gereed maakt. Doe daarom de keuze voor Ons blad het goedkoopst en het meest biedend van alle ermede te vergelijken bladen. Boschbrand bij Doetinchem Zaterdagmiddag is op het gebied van het landgoed Slangenburg bij Doetinchem een boschbrand uitgebroken, die zich aanvanke lijk ernstig liet aanzien. Gelukkig was de indrichting gunstig, daar anders alle bos- schen tot aan het landgoed Groenendaal niet te houden zouden zijn geweest Thans slaagde men met behulp van te Doetinchem gelegerde militairen erin den brand te loca- liseeren, zoodat 6lechts ruim een hectare 12-jarige dennen verloren ging. Tweemaal heidebrand op de Veluwe Tweemaal Zaterdagmiddag zijn de bosch brandweren van de Veluwe gealarmeerd een heidebrand onder de gemeente Apeldoorn. Omstreeks 1 uur werd brand ontdekt in de heide b'j Hoog Buurlo. Dank zij krachtig ingrijpen was men spoe dig het vuur meester. Sleoht6 enkele hecta ren heide gingen in vlammen op. Militairen van het garnizoen te Apeldoorn verleenden assistentie. Nauwelijks was het vuur bedwongen of een tweede heidebrand werd gemeld in het natuurreservaht „De Gerritsflesoh", eigen dom van het Staatsbo6chbeheer. Aangewak kerd door den Noord-Oostenwind breidde 't uur zich snel uit. Ook militairen van de legerplaats Harskamp verleenden assisten tie. Ongeveer 40 hectaren heide en een com plex dennen werden een prooi der vlam men. Omstdeeks 7 uur 's avonds was men het vuur meester. De leiding bij de blus- sching berustte bq den heer J van 't Hof?, houtvester van het Staatsboschbeheer. Boschbrand bij Bakel Zondagmiddag om ongeveei half vier brak onder de gem. Bakel brand uit in een complex boschterrein in de nabijheid van den weg HelmondBakel. De He'mondsche brandweer werd gerequireerd, terwijl uit Bakel een aantal militairen te hulp werd geroepen. Het vuur had intusschen prootcn omvang aangenomen en enkele zomerhuis jes liepen ernstig gevaar. Men wist het vuur echter meester te worden en om ongeveer half zes was de brand bedwongen. Circa tien ha hoog opgaand dennenbosch, toebe- hooronrle aan particulieren te Helmond, ia in vla mm on opgegaan. In de afgeloopen veertien dagen is alleen al in het Oosten van Noord-Brabant even veel bosch- en heidegrond door brand ver woest als in 1938 in het geheele land. Brand op de Leusderheide Zondagavond om half acht brak een felle brand uit in de nabijheid van het militaire pioniersterrein op de Leusderheide. Brandweer en militairen, die in allerijl met vrachtauto's uit Soesterberg waren aan gerukt. wisten de vlammen vrij spoedig te dooven. Een aanzienlijke oppervlakte heide met laag struikgewas werd door het vuur vernield. Bosch- en heidebrand bij Beekbergen Vermoedel ijk door 't achteloos wegwerpen van brandend rook gerei heeft Zondagmiddag om vier uur bij Beekbergen een bosch- en heidebrand gewoed, welke gestuit werd door de Veluw- sche bosch brandweer, geholpen door mili tairen uit de Harskamp en Apeldoorn. Een heideveld van 50 ha werd door het vuur geteisterd. Een klein gedeelte was met jong dennebosch beplant, dat eveneens in vlam- j men opging. Vermoedelijk wordt parlementaire enquête ingesteld Een „zeemansgraf" voor de slachtoffers? Het is gebleken, dat de ondergang van de Engelsche duikboot Thetis" in totaal 99 dooden heeft geëischt. Er waren nl. volgens de laatste gegevens 103 opvaren den: een bemanning van 51 koppen, voorts 10 officieren, 7 civiele deskundigen van het departement van marine, 31 employé's van de werf en 4 vertegenwoordigers van de wapenfabriek „Vickers Armstrong". Van deze allen zijn slechts vier personen aan den dood ontkomen. Over de geheele wereld heeft de ramp een diepen indruk gemaakt en van alle kanten ontvangt de Britsche regeering be tuigingen van diep medegevoel. Rijks kanselier Hitier heeft in een telegram den koning zijn deelneming en die van het Duitsche volk betuigd, de Fransche minis ter van Marine, Campinchi, zond zijn Britschen ambtgenoot een telegram, en Koning George telegrafeerde aan lord Stanhope: „De koningin en ik zijn diep bedroefd, te vernemen, dat de ramp van de „Thetis" zoovele menschenlevens heeft gekost. Ik verzoek u, de betuiging van ons diep me deleven aan de nagelaten betrekkingen der slachtoffers over te brengen". Ingevolge een dagorder van den admiraal der Britsche vloot, sir Charles Forbes, zijn gister op alle schepen tn in de marine bases rouwdiensten gehouden, waaraan ook door de bergingsvaartuigen rond het wrak werd deelgenomen. Te Portland woonden 30.000 man deze diensten bij. Admiraal For bes was aanwezig bij den dienst op de „Royal Oak". En over het water, waar in 1931 de duikboot M 2 is gezonken waarbij 54 opvarenden het leven lieten klonken thans de tonen van het „Abide with me". Een ontroerend tooneel speelde zich ook af in de S. Lucaskerk te Tranmore, die is ge sticht door den opzichter Cammell Laird. Daau- plegen de arbeiders der werf ter kprke te gaan. Weenend zaten de in 't zwart ge- kleede vrouwen tusschen de gemeente., welke zoo zwaar is getroffen. De „Thetis" niet gelicht? Onder de weduwen der slack.offers zijn stemmen opgegaan om gemeen"-«"noplijk te verzoeken de „That's" niet te lichten Velen harer wenschen gespaard te blijven het schouwspel, dat haar na de lichting van de boot zou wachten. Liever zouden zij zien, da: haar echtgenoot en een zeemansgraf ten deel viel. Hieromtrent is echter nog geen beslissing gevallen en intussohen wordt gestadig voort gang gemaakt met de pogingen tot berging van de duikboot. Hoelang dit zal duren, is niet bekend. De directeur van Cammell Lnird, Johnson, heeft gister aan de pers ver klaard. dat het lichten van de „Thetis" met behulp van „kameelen" van twee dagen tot twee weken kan vorderen en dat het zelfs mogelijk is dat mpn haar in het geheel niet naar boven krijgt. Het verhaal van een duiker Een der diepzeeduikers, die Vrijdagnacht van Scapa Flow, waar zij aan de berging van het Duitsche slagschip ..Terflinger" werkten, naar Liverpool zijn gevlogen, heeft "erklaard: „Wij zijn ervan overtuigd, dat wij, indien vij hier slechts 13 of 14 uur eerder w._ren gew eest, allen hadden kunnen reuden. Voor menschcn aan den wal is het gemakkelijk critiek uit te oefenen, maar wij hebben alles gedaan wat gedaan kon worden. Hij deed, aldus de „Daily Telegraph", een dramatisch verhaal van de pogingen, die rijdagnacht in het duister op den bodem er zee in het werk waren gesteld en van ae laatste zwakke klopsignalen, die zij van de bemanning hebben gehoord. „Wij arriveerden Vrijdagavond om halfelf te Liverpool", zoo vertelde de duiker, „en om één uur in den nacht waren wij in het water. Geen enkel deel van de duikboot i-talc toen boven water uit. Het schip lag bijna plat op den bodem der zee op tamelijk vast Het helde in de richting van don boeg ongeveer 7 gr. en maakte ongeveer 20 gr. lagzij aan bakboord. Tastende bereikten wij het achterschip en hamorden op den romp om te vernemen of er nog teokenen van leven in het schip wa ren. Ergens achter den commandotoren hoorden wij geklop. De signalen waren zeer ak; wij konden geen morse-teekenen le- n; het geklop was zelfs zoo vaag. dat wij niet dachten dat het iets te beduiden had. Dc arme, kerels moeten toen reeds totaal uitgeput zijn geweest. Dat was het laatste geluid, dat zij maak ten. Wij meldden aan dc schepen boven ons. dat er nog iemand levend aan lioord van de duikboot was. Maar hoewel wij daarna nog tal van malen klopten, kregen wij geer luid meer te hooren". In sommige kringen, aldus „United Press", helt men over tot de meening. dat allen reeds Vrijdagavond dood moeten zijn geweest; dat het flauwe kloppen, dat de duiker den nacht van Vrijdag op Zaterdag heeft gehoord, aan 't rammelen van gereedschap of een of andere installatie moet worden toegesoh reven. De toestand van luitenant Woods, die het Davis-apparaat uit de ..Thetis" ontsnap te en die thans in een ziekenhuis te Liver pool ligt, is niet zoo gunstig Hij lijdt aan een hevige zenuwoverspanning en Is volko men uitgeput. Een der andere overlc.enden Sha.v uit Birkenhead, wordt thuis verpleegd Een parlementaire enquête? In artikelen, die vrijwel alle het woordje „Waarom?" m den kop voeren, gaan de En- Brandcatastrofe in bioscoop Er waren 8oo bezoekers in het gebouw In de Mexicaansche stad Zacatepec is tijdens een filmvoorstelling, waarbij 800 toeschouwers waren, een brand uitgebro ken, die in zeven minuten tijd het geheele gebouw in vlammen hulde. Er ontstond onder het publiek een geweldig gedrang, zoodat vele personen onder den voet werden geloopen. Ook de in de nabijheid liggende huizen werden door het vuur aangetast; zij vormden in een minimum van tijd een vuurzee. Brandweer en am bulance kwamen eerst na eenigen tijd aan. Het wachtpersoneel van een in de nabij heid gelegen suikerfabriek weigerde hulp te bieden, met de bewering dat het daar toe order noch materiaal had. Er zouden 150 gewonden zijn en 70 dooden, van er slechts 28 konden worden geïdentifi ceerd. POLITIE-AGENT TE DELFT ERNSTIG MISHANDELD Daders per overval auto naar het cachot DELFT. 5 Juni. Zondagavond laat ver liet een aantal personen afkomstig uit Den Haag en Delft een café en gedroeg zich daarbij erg luidruchtig. De agent van po litie Blom, die in de Vlamingstraat sur veilleerde, maande het groepje aan wat kalmer te zijn Dit had evenwel een ave- rechtsche uitwerking want met vereende krachten wierp men zich op den agent en sloeg en trapte hem zoodanig, dat hij ernstig gewond werd. De aangevallen po litieman heeft nog getracht zijn dienstre volver te trekken, hetgeen hem aanvanke lijk gelukte, doch tijdens de worsteling met zijn aanvallers verloor hij dit wapen en stond toen machteloos. Omstanders verwittigden onmiddellijk het politiebureau waarop de overval-auto uitrukte. Een aan tal van de aanvallers werd toen naar het bureau overgebracht. Een hunner verzette zich zoo hevig, dat hem de boeren moesten worden omgelegd. Het slachtoffer van dezen laffen aanval is in zorgwekkenden toestand naar het oude en nieuwe gast huis overgebracht DOODELIJK MOTORONGELUK TE VOORSCHOTEN VOORSCHOTEN, 5 Juni. Zaterdagavond omstreeks negen uur is in de Schoolstraat alhier een zeer ernstig ongeluk met doode- lijken afloop gebeurd. De heer J. M. Brusse reed niet een motorrijwiel -aldaar en geraakte, door onverklaarbare wijze, do macht over zijn stuur kwijt, werd tegen den muur van een woning geslingerd en bleef zwaar gewond op den grond liggen. Onder leiding van een geneesheer werd het slachtoffer bij omwonenden binnenge dragen en vervolgens naar het ziekenhuis te Leiden overgebracht. Onderweg is hij aan de bekomen verwondingen overleden. Koningin Mary nog niet hersteld Koningin Mary van Engeland loopt nog steeds met een band over het oog, dat bij de autobotsing werd gewond. Deze verwon ding was iets ernstiger, dan in het offi cieele bulletin was toegegeven en er is zeifs de vraag gerezen, of het licht niet gedoofd was. Dat gevaar is echter thans voorbij. De koningin hoopt de parade bij te wonen, die 18 dezer wondt gehouden, doch men weet nog niet, of zij daartoe ook in staat zal zijn. gelsche Zondagsbladen nader in op de vraag of deze ramp voorkomen had kunnen wor den. De Engelsche openbare meening zal gele emheid hebben zich hieromtrent een oordeel te vormen, wanneer het parlement na het Pinksterreces bijeenkomt. Men ver wacht. dat lord Stanhope in het Hooger- huis een verklarng zal afleggen en de ondei- staatssecretaris van Marine. Geoffrey Sha kespeare, in het Lagerhuis. Aangenomen wordt, dat Shakespeare tevens zal ingaan op de critiek, die van verscheiden kanten op het reddingswerk is uitgeoefend. Onder de Lagerhuisleden, die den onder staatsecretaris vragen zullen stellen, is ook de conservatieve afgevaardigde, commander Robert B o w e r. Deze zal. naar hij verklaar de. aandringen op het houden eener diep gaande parlementaire enquête VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen Een tocht naar Londen met de „Ko ningin Emma". De Legerdag in Twente. Weer hebben bosch- en heidebranden veel natuurschoon verwoest. Te Delft is een politie-agenf door luidruchtige personen ernstig mishandeld. Het derde Internationale Evangelisch- Sociale Congres te Zürich. Conferentie van het Verband van Evangelisatie Commissies van Geref, Kerken. Overleden is de bekende literator Frank der Goes, die in de Beweging der Tachtigers een belangrijke rol speelde. Overleden is Ds F. H. van Loon, eme ritus-predikant der Geref. Kerk van Wolfheze. Daladier over samenwerking en ver deeling der grondstoffen. Hitler over wereldoorlog en omsingc- lingspolitiek. Het aantal dooden der „Thetis" blijkt 99 te zijn. Frankrijk herdenkt de Maagd van Orleans. Groote brand in een Mexicaansche bioscoop met talrijke slachtoffers. DROOG EN WARM Weerverwachting voor het geheele land: droog, warm weer, licht tot half bewolkt, meest zwakke veranderlijke wind. WILBUR Prins Hendrikkade 34 AMSTERDAM - 0. BUREAU VOOR HANBEL EN TECHNIEK Pijp Tabak Tacoois - Leeuwarden Motorrijder verongelukt Na val overleden Men meldt ons uit Voorschoten: Zaterdagavond is de 25-jarige motorrijder W. M. Brusse, wanende alhier in de School straat door onbekende oorzaak komen te vallen. Hij bekwam een schedelbasisfractuur en werd in ernstigen toestand naar het Acad. Ziekenhuis vervoerd. Toen men daar arriveerde bleek hij reeds te zijn overleden. iHltiHiKPHHiHhSi KWAIITEITS /rTA MASSA GIETWERK SjRX GIETWERK NV. CHEMISCHE FABRIEK „VELADA" TECHNISCHE- EN SCHEEPSVERVEN Vloeibaar Aluminium ..PARAPYR" Brandwerende materialen S;ih. en CelL Lakken Glanslakken (Reel.) HUURBELASTING Wij belasten ons met het zeer vakkundig administreeren van onroerende goederen. Wij verstaan hieronder alle daartoe noodige werkzaamheden, zooals: huurincasso, betaling grond- en straat belasting, waterleiding, contrftle verze keringspolissen, regeling hypotheken, aangifte belasting, enz., enz. De meeste onderhoudswerken verrichten wij in eigen beheer. Ons uitvoerig tarief zenden wij U zonder verplichting gaarne toe. N.V. „ZOMERHOF" Bijkant. Rotterdam-W BEUKELSDIJK 136A TELEFOON 32888

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1