D.E.
DOUWE EGBERTS
in de pijp
WOENSDAG 31 MEI 1939
EERSTE BLAD PAG. 2
JOEGOSLAVISCH
STAATSBEZOEK
AAN BERLIJN
Duitschland verwacht er
practisch voordeelen van
HET CONDOR-LEGIOEN' DE INCIDENTEN AAN DE
IN SPANJE GRENS VAN MANSJOEKWO
(Van onzen Duitsohen correspondent).
Nauwelijks is hel pact tusschen
Duitschland en Italië door Von Rib-
bentrop en graaf Ciano in aanwezigheid
\an Adolf Hitler in de ambassadeurs
zaal in de Voss-strasse onrierteekend,
of reeds staan de kranten te Berlijn vol
over een nieuw staatsbezoek, dat dc
Rijkshoofdstad te wachten staat: Prin
ses Olga en Prins-Regent Paul van
Joego-Slavië komen op uitnoodiging van
den Führer op 1 Juni a.s. naar Berlijn.
Zij zullen onder meer vergezeld worden
door den minister van Buitenlandsche
Zaken, Cincar-Marowitsch en hun be
zoek zal meerdere dagen in beslag
nemen. Ter eere van de hooge gasten
zal er Vrijdag a-s. een parade plaats
vinden en tijdens dg vele besprekingen
welke op 't programma staan, hoopt
men zoowel op politiek als op econo
misch gebied tot een resultaat te komen
hetwelk voor bedde landen en volken
van nut zal blijken.
Men begroet in de Rijkshoofdstad dit
staatsbezoek als een bewijs, dat Joego-
Slavië niet tot de mogendheden gerekend
behoeft te worden, die aan de omsingelings-
politiek van Engeland, Frankrijk en Rus
land deelnemen en men legt er den nadruk
op, dat dit voornamelijk is toe te schrijven
aan de politiek van Markowitsch, die als
een voorstander en bevorderaar der as
Rome—Berlijn „deutschfreundlich" gepre
zen wordt.
Bedacht dient hierbij te worden, dal
Joego-Slavië onmiddellijk aan de Duitsche
Oostmark grenst en dat men hier te doen
heeft met een land van 248 000 K.M.2 opoe:'-
vlakte, hetgeen ongeveer de helft van Groot-
Duitschland beteekent, bewoond door Ser
viërs, Kroaten €n Slowenen. De drie
groote steden, Belgrado, Agram en There-
siopel omvatten tezamen slechts 2.7 pet. van
de totale bevoiking en 84 pet. der bevolking
woont in plaatsen met minder dan 10.000
inwoners. Reeds uit deze getallen kan men
afleiden, dat landbouw en veeteelt hier een
belangrijke rol spelen, hetgeen voor den
Duitschen bondgenoot van practisch voor
deel kan zijn. Sedert het bestaan van Joego-
Slavië zijn deze boeren niet meer onder
worpen aan de groot-grondbezitters en met
behulp van den staat zijn ze voor een be
langrijk deel van hun schulden ontlast. In
het bergachtige land van Servië, Monte
negro, Bosnië en dc Herzegowina is de
schapenteelt toonaangevend, terwijl in heel
het overige land de uitvoer van suiker,
vlas, tabak, groenten, fruit en eieren aller-
hand oplevert. Nagenoeg de helft der bos-
schen is staatseigendom, waar dan nog bij
komt, dat de productie van koper, lood, zink
.en ijzer onder het huidig bewind sterk in
omvang is toegenomen.
Dat Duitschland uit het vorstelijk bezoek
ook practische voordeelen venvacht,
Ivalt af te leiden uit de ontvangst, welke
men voornemens is, den Prins-Reggnt en
diens gemalin te bereiden. Zij zullen name
lijk de eerste gasten zijn, die in het ge
restaureerde Slot Bellevue in den Tiergar-
ten hun introk nemen. We hebben hier
te doen met een landhuis, welks geschie
denis teruggaat tot in den tijd van Koning
Friedrich Wilhelm I en diens zoon Frede-
rik den Groote. We bevinden ons hier on
een moerbeieniplantage, aangelegd door
Fransche emigranten. Toen de Hugenoot
Jean Bechier het grondstuk in 1717 tot dit
doel aankocht, lag het nog ver buiten de
stad. Nadat het meerdere malen in andere
handen was overgegaan, kocht Prins Ferdi
nand, de broeder van Frederik den Groote
het in 1784 voor 20.000 daalders aan en liet
er door den arohitect Boumann het land
huis neerzetten, dat thans een grondige
restauratie heeft ondergaan. Pas in zijn tijd
kreeg men den naam Slot Bellevue te hoo-
ren. De kunstlievende Prins ontving er de
-vooraanstaande mannen van zijn tijd. Zoo
was b.v. 8 Mei 1804 Friedrich Schiller hier
zijn gast. Het jaar daarop logeerde Alexan
der I, Czaar van Rusland, op Bellevue en
in 1806 braaht Napoleon den Prins een
bezoek.
Koning Friedrich Wilhelm IV heeft later
slot en park als krooneigendom verworven
en bewoonde het sedert 1847. Het speelde
sedertdien een belangrijke rol in de ge
schiedenis van het Huis Hofrenzollern,
want van Bellevue uit hield iedere bruid
van een Hohenzollernprins haar intocht te
Berlijn. Als eerste noemen wij in het jaar
1854 de bruid van Prins Friedrich Karl en
als laatste Prinses Marie Auguste van
Anhalt, die met 's Keizers jongsten zoon in
het huwelijk trad. Tenslotte herinneren wij
ons, dat hier op 26 October 1918 een ont
moeting plaats vond tusschen den voor-
Duitsch weekblad publiceert
bijzonderheden
Het Duitsche militaire weekblad „Die
Wehmiacht" wijdt 'n bijzonder nummer aan
de activiteit van het Condorlegioen in Span
je. Dit is voor den eersten keer, dat van offi-
cieele zijde bijzonderheden worden gepubli
ceerd over dit legioen.
De generaal van de luchtmacht, Sperrle,
deelt mede, dat 6500 vrijwilligers in begin
November 1936 te Cadiz zijn aangekomen. Zij
•erden naar Sevilla gebracht, waar lucht
doel-artillerie was opgesteld. Snel werd een
gevechtsgroep van drie escadrilles gevormd.
Verder deelt generaal Sperrle mede, dat
Duitsche vliegtuigen in enkele dagen 5000
Marokkanen cn manschappen van het
vreemdelingen-legioen uit Afrika naar Span
je hebben overgebracht.
De kolonel van den generalen staf. Von
Funck, geeft bijzonderheden over het deel-
m van een pantsercorps en van een in
structiecorps aan den oorlog. Dit inslructie-
•ps stond onder leiding van een Duitschen
kolonel.
In het begin van 1937 vroeg de Spaansche
legerleiding of de Duitschers de jonge
Spaansche officieren wilden opleiden. Spoe,
dig werd een wijdvertakte opleidingsorga
nisatie in het leven geroepen, waar eerst de
leiders van de infanterie en vervolgens van
de overige wapens werden opgeleid. De
Duitsche instructeurs kregen hierbij een
waardevolle hulp van de Duitschers in Span
je, voor een groot deel oud-strijders die veel
bijdroegen door hun kennis van taal en volk.
Naar schatting van kolonel Funck hebben
56.000 Spanjaarden van deze Duitsche oplei
ding geprofiteerd.
Obstructie tegen Hull's voorstellen
Door isoiationisten in den Senaat
WASHINGTON, 30 Mei. De isoiationisten
in den Amerikaanschen senaat hebben ge
dreigd obstructie te zullen gaan voeren door
het houden van eindelooze redevoeringen bij
de debatten, teneinde de voorstellen van de
regeering voor de nieuwe neutraliteitswet
tegen te houden.
De Senaat kent geen voorschriften ter be
perking van de redevoeringen. Sommige
leden van de regeering vreezen, dat door een
dergelijke tactiek de goedkeuring van Hull's
'oorstellen niet meer in de loopende zitting
gegeven zou kunnen worden.
De leider van de isoiationisten, Senator
N y e, heeft betoogd, dat de intrekking van
de wapenembargo's een aanwijzing voor de
wereld zou zijn, dat de V. S. zich definitief
verbonden hebben aan Engeland en Frank
rijk. Hij voorzag, dat op deze wijze het land
meer verbonden zou worden met bui
tenlandsche mogendheden in zuiver buiten
lands dhe aangelegenheden.
Senator P i 11 m a n, de leider van d(
natoren, die voorstanders zijn van de regee-
rïngsplannen, verklaarde, dat hij de revisie
an de neutraliteitswet nog in deze zitting
zal trachten te verwerkelijken.
NOODWEER IN NOORD-ITALIE
Pinkstermaandag is geheel Noord'-Italië
geteisterd door zwaar weder. In Chioggia
werden 14 zeilschepen door den storm over
vallen. Een der vaartuigen werd tegen de
pier geslingerd en zonk. Vijf leden der be
manning verdronken. Een andere boot werd
op het strand geworpen. Van de bemanning
ontbreekt elk spoor. Nog twaalf andere vaar
tuigen zijn gestrand, doch de bemanningen
wisten zich in veiligheid te brengen. Bij
Ferrara is een in aanbouw zijnd huis inge
stort. Eenige vrouwen die voor het onweder
hierin schuilden werden bedolven. Vier hun
ner kregen ernstige verwondingen.
maligen Keizer en generaal Ludendorff,
welke diens ontslag als generaal-kwartier-
meester ten gevolge hadl We hebben hier
dus wel met een stuk Pruisische geschie
denis te doen en het moet gewaardeerd
worden, dat Bellevue weer aan zijn vroegere
bestemming gaat beantwoorden.
Itagaki en Arita brengen
rapport uit
Reconstructie der gebeurtenissen
TOKIO, 31 Mei. (Domei). De inciden-
n, die zich hebben voorgedaan in het
district Nomonhan, in de buurt van het
Boeir-meer in het grensgebied van Mand-
sjoekwo en Buiten-Mongolië, worden door
de Japansche pers van zoodanig belang
geacht, dat men ze vergelijkt met den
slag bij Tsjang Koe Feng.
De minister van oorlog, generaal Itagaki
en de minister van buitenlandsche zaken
hebben in den gister gehouden minister
raad in bijzijn van de regeeringsadviseurs
verslag uitgebracht over de gebeurtenis-
De over de gebeurtenissen ontvangen
bijzonderheden maken het mogelijk de in
cidenten thans nauwkeurig te reconstru-
:ren.
Zondag om negen uur zijn in de buurt van
het Boeir-meer vijf jachtvliegtuigen van het
type 116 over de grens gekomen. Japansche
vliegers bondon den strijd aan in een zand
storm. De Russische vliegtuigen werden
neergehaald. Om tien uur tien kwamen
twintig andere Russische vliegtuigen boven
het district Nomonhan. Hiervan werden ne
gen omlaag geschoten. Tegen het middag
uur overweldigden 1000 Russische en 300
Mongoolsche ruiters, voorafgegaan door tien
tanks en gesteund door tien vuurmonden,
Mandsjoerijsch gebied. Zeventig Russische
vliegtuigen namen aan deze actie deel.
Ondanks deze krachtontplooiing werden
de overweldigers met zware verliezen afge
ven. De strijdkrachten van Mandsjoekwo
Japan lieten hen tamelijk ver oprukken
op het gebied van Mandsjoekwo en deden
toen op twee flanken aanvallen. Tezelfder
tijd leverde de Japansche luchtmacht slag
met de vijandige luchtstrijdkrachten. Meer
dan dertig Russische vliegtuigen werden
neergeschoten.
Domei meldt verder nog, dat in de laatste
tien dagen bij luciitge vechten 59 Mongool
sche vliegtuigen omlaag zijn geschoten. De
Japanners verloren slechts een toestel.
Aangezien is komen vast te staan, aldus
Domei, dat alle Mongoolsche vliegtuigen
door Russische officieren -werden bestuurd,
heeft de Japansche ambassadeur te Moskou,
Togo, krachtig bij de regeering te Moskou
geprotesteerd.
De volkscommissaris van buitenlandsche
zaken der Sovjet-Unie. Molotof, heeft eer
tegenprotest ingediend bij Togo, die dit ech
ter van de hand wees. Militaire kringen te
Tokio verklaren, dat het jongste grensinci
dent niet door Buiten-Mongolië zelf is ver
oorzaakt, doch door de Sovjet-Unie is aange
sticht
Het ministerie van oorlog heeft meege
deeld, dat het leger van Buiten-Mongolië bij
de gevechten aan de Mandsjoerijsche grens
200 dooden, 2 tanks en 2 machinegeweren
heeft achtergelaten.
Uit Tsjoenking wordt gem§ld, dat de
woordvoerder van de Chineezen heeft ver
klaard, dat geheel Noordelijk Hoepei bene
vens Tiao Yang en Soei Sjen gezuiverd zijn
van Japansche troepen. De Chineezen ruk
ken op het oogenblik op naar Tsoeng Siang
Er worden hevige gevechten geleverd. An
dere troepen rukken op langs de wegen naar
Hankow Itsjang en Tienmenyokow.
Aantal dooden en gewonden
Volgens Chineesche militaire autoriteiten
hebben de Japan ers bij de krijgsbe
drijven in China tot nu toe in het geheel
870.000 dooden en gewonden te betreuren.
In een te Tokio uitgegeven communiqué
wordt het totaal aantal dooden en gewon
den der Chineezen geschat op 2.300.000.
Daarbij zijn meer dan 900.000 dooden, ter
wijl het aantal dooden, aan Japansche zijde
gevallen, op 60.000 wordt gesteld.
Cüz ZCvutvufrO-te ^oucL^c^/
DE UITSLAG DER
VERKIEZINGEN IN HONGARIJE
BOEDAPEST, 31 Mei. (I-lavas). Gistermid
dag te kwart over vier zijn de resultaten
van de verkiezingen van het Hongaarsche
parlement bekend gemaakt.
De uitslag is als volgt: Regeeringspartij
!0 zetels (130 zetels in de ontbonden ka
mer), Christelijke partij 3 zetels, Agrariërs
14 zetels (21 zetels in de ontbonden kamer),
Pijlkruizen (Hubay) 28 zetels, Nat.-Soc.
4 zetels, Nationaal Front 4 zetels. Chr. Nat.
Front 3 zetels, Soc.-Dem. 5 zetels (11 zetels
In de ontbonden kamer). Liberalen (Rassay)
5 zetels (10 zetels in de ontbonden kamer),
Onofhankelijken 6 zetels, wil des volks 1 ze
tel.
In de ontbonden kamer hadden de recht-
scbe groepen tezamen 23 zetels, de Pijlkrui-
en andere nationaal-socialisten 6 en het
gematigde centrum 44.
In de nieuwe kamer, welke 10 Juni bijeen
zal komen, zal de regeering beschikken over
een meerderheid van 199 stemmen tegen een
eventueele oppositie van 61.
De regeering heeft dus met haar partij van
het Hongaarsóhe leven een eclatante over
winning behaald. Volgens de voorloopige
gegevens behaalde zij bijna 70 procent of
van de 260 beschikbare zetels. In het
Lagerhuis is zij daarmede in de absolute
meerderheid gekomen.
Groot opzien heeft eveneens het eclatante
succes der gezamenlijke tot dusverre niet
steeds geheel au sérieux genomen rechts-
oppositioneele Pijlkruiserpartijen gewekt.
Deze combinatie is met haar 41 zetels als
eenige belangrijke partij op het tweede plan
verschenen.
De overige partijen werden practisch ge
heel vernietigd. De regeeringskoers zal in
de toekomst dus stellig ongewijzigd blijven.
België's landsverdediging
verzekerd
Desbetreffende Senaatscommissie is gerust
BRUSSEL, 31 Mei. Gistermiddag heeft de
commissie van landsverdediging van den
senaat vergaderd. Tijdens de besinc-Uingen
bracht senator Dorlodot het niet bouwen
van bet fort bij Sougne-Remou champs ter
sprake. De minister antwoordde uitvoerig
on de vragen, welke dienaangaande w Jen
gesteld en zette uiteen, dat het zoogenaamde
..gat" van de Amblève niet bestaat, aange
zien hier verdedigingswerken liggen, welke
minstens zoo sterk zijn als het genoemde
fort en hij zeide, dat de generale staf alle
verantwoordelijkheid op zich neemt.
Verder deelde de minister mede, hoeveel
man onder de wapenen waren geroepen en
hoeveel onder dienst werden gehouden.
Na afloop van de vergadering verklaarden
verscheidene leden van de commissie aan
de pers, dat de minister de commissie heeft
overtuigd, dat de landsverdediging is ver
zekerd.
Poolsche boeren gereed
voor den strijd
WARSCHAU, 30 Mei. Op een vergadering
van de boerenpartij te Tarnof heeft de pre
sident der partij, W i t o s, onder meer ge
zegd: „Wij zullen niet dulden, dat onze
broeders in Duitschland vervolgd worden.
Wij verlangen vergeldingsmaatregelen. Drie
Duitschers moeten uit Polen worden gezet
voor iederen Pool, die uit Duitschland wordt
verwijderd.
In geval van oorlog, zullen wy voor iede
ren duim gronds vechten. Wij zullen strij
den, tot alle door onze broeders bewoonde
gebieden tot Polen zijn teruggekeerd."
In andere vergaderingen van de boeren
partij in talrijke plaatsen is een motie aan
genomen, waarin gezegd wordt, dat „de boe
ren, de natuurlijke eigenaars van den grond,
met de andere partijen solidair zijn voor de
verdediging van den staat, welke belang
rijker en duurzamer is dan ieder voorbij
gaand regeeringssysteem."
Op het oogenblik, dat Hitier zijn verme
tele eischen tot Polen richt, verklaren de
Poolsche boeren, gereed te zijn om in de
eerste rijen op te maroheeren voor de ver
dediging van de grens en de belangen van
het vaderland.
PRIESTERS EN NONNEN IN GEWONE
KLEEDING
Volgens een bericht van Reuter uit Wee-
nen heeft Kardinaal Innitzer gelr#,t. dat alle
priesters en nonnen zich van gewone klee
ding moeten voorzien. Leden van R.K. orden
moeten in den vervolge hun haar niet meer
dragen als tot dusver voor hun orde ken
merkend was.
cn
De hengel
in de hand
Bij het visschen rookt men natuurlijk een pijp tabak»
Want een pijp stemt zoo rustig en is zoo gemoedelijk.
In dezen bewogen tijd, al een reden op zichzelf om
pijprooker te worden. Denkt er daarbij aan:
D.K tabak geeft Wolken van genot"
FRIESCHE HEEREN-BAAI EN BAAI-TABAK
RONDOM HET WITBOEK
De opvatting der Amerikaansche
regeering
Nasja Sjibi bij den hoogen
commissaris
WASHINGTON, 31 Mei. Daar verscheiden
leden van het congres gevraagd hadden,
welke opvatting de Amerikaansche regeering
heeft ten aanzien van het witboek der Engel-
sche regeering inzake Palestina heeft Cordell
Huil hun brieven gezonden, waarin hij de
verzekering geeft, dat de regeering haar
rechten handhaaft ten aanzien van iedere
wijziging in de bepalingen van het Britsche
mandaat. De Engelschp regeering is op de
hoogte gehouden van de Amerikaansche op
vatting over deze kwestie.
De regeering der Vereenigde Staten kan
echter weigeren de geldigheid te erkennen
van de toepassing van wijzigingen op de
Amerikaansche belangen.
Verwerping door arbeiderspartij
LONDEN, 31 Mei. De conferentie der arbei
derspartij heeft met vrijwel algemeene stem
men een motie aangenomen, waarin de Pa-
lestijnsche politiek der regeering, zooals die
in het witboek uiteengezet is, «vordt ver
worpen.
Een delegatie der verdedigingspartij, zoo
wordt uit Jeruzalem gemeld, onder lei
ding van Nasja Sjibi, heelt een bezoek ge
bracht aan den hoogen commissaris en hem
op de hoogte gesteld van het gisteren gno
men besluit, het Britsche witboek te aanvaar
den als .-.asis van onderhandeling.
Khali Sjabin, een der Arabische leiders
die heeft deelgenomen aan Je bijeenkomst
der verded'Vifigspartii, waarin besloten ^as
het witbo°k te aanvaarden als bos'"- vnn on
derhandeling, werd in zijn huis te Bethle
hem doodgeschoten.
Naar aanleiding van den aanslag in een
bioscooptheater heeft de militaire comman
dant bepaald, dat de vier groote Joodsche
bioscooptheaters te Jeruzalem tot nader or
der gesloten zullen blijven, terwijl de koffie
huizen iederen dag te 20 uur moeten sluiten
De politiek der Engelsche
regeering veroordeeld
SOUTHPORT, 31 Mei. (Havas). De gister
gehouden conferentie van de Labourpartij
heeft met 2.363.000 stemmen tegen 55.000 een
resolutie aangenomen, waarbij de buiten
landsche politiek van de regeering-Chamber-
lain wordt veroordeeld, en waarin de onge
rustheid van een deel der partij tot uitdruk
king komt over het voortdurende uitstellen
van het tot stand komen van een gemeen
schappelijk verdedigingsverdrag tusschen
Engeland, Frankrijk en de Sovjet-Unie. Ven
der wordt verlangd, dat een „werkelijke Vol
kenbond" wordt opgericht.
De conferentie verwierp met 1.670.000
stemmen tegen 286.000 een resolutie waarbij
iedere vorm van dienstplicht werd afgewe-
BOM-EXPLOSIE TE BIRMINGHAM
In een bioscoop te Birmingham is 1
brand uitgebroken tengevolge van het ont-
ploffen van een bom. Men neemt aan. dat de;
helsche machine door Iersche terroristen is
achtergelaten.
Uit Coventry wordt bericht, dat in brie«|
ven-bussen weer drie niet-ontplofte bommen
gevonden zijn.
TREIN BIJ SINGAPORE ONTSPOORD
Twee honderd veertig kilometer ten Noor- i
den van Singapore is een expresstrein ont- 1
spoord, naar men aanneemt, tengevolge van1
sabotage. De locomotief viel van den spoor-E
dijk. De machinist kwam om het leven, ter- 1
wijl ongeveer 300 reizigers licht gewond
werden.
h
TSJECHISCHE MILITAIREN NAAR 1
POLEN UITGEWEKEN
Meer dan 1000 Tsjechische officieren en
manschappen zijn in de afgeloopen veertien
dagen na-ar Polen uitgeweken, aldus wordt
uit Warschau gemeld. Het zijn voor het mee-j
rendeel vliegers, die zich naar Engeland den
ken te begeven.
ALBANIëRS IN 'T ITALIAANSCHE LEGER
TIRANA, 31 Mei. De Albaneesche Minis
terraad heeft besloten, dat alle Albaneesche
strijdkrachten deel van het Italiaanscho
leger zullen uitmaken.
De duce heeft vastgesteld, dat de secreta
ris der fascistische partij in Albanië zitting
zal hebben in de kamer van fasces en cor
poraties.
Uit Boedapest wordt gemeld, dat de Hon
gaarsche regeering heeft besloten haar ge-
zantschap te Tirana op te heffen.
I. év ovk elk, yHadvfcictZ/ «Y^civ^vlu/VA..
ld VAKUVL VWl
Y YX! «av X dvkkt
<ieW* SUNLIGHT ZEEP
EN NOOIT ZEEP VAN ONBEKENDE HERKOMST
29)
Het personeel merkt niets, Aat -blijft op kantoor, in de
'fabriek is bet nieuwtje van dan nieuwen toestand af, daar
daalt weer een zekere rust. Nu heeft de onrust haar intrek
genomen in het privékantoor, waar jaren lang een welver
zekerde gerustheid heeft gezeteld op onwankelbare funda
menten. Maar als de bodem in elkaar gaat zakken, heeft het
soliedste fundament geen waarde meer.
Doch dat weet niemand, dan alleen de directeur en nie
mand bespeurt iets, dan alleen de procuratiehouder. Oogen-
schijnlijk gaat alles goed, de afzet is eerder voor- dan
achteruit gegaan, het werk loopt regelmatig, de buitenwereld
ziet alles in werking en hoort van de prhehtige dure machi
nes en ieders overtuiging is: Het loopt toch altijd maar
prachtig met die Jupiterl
Het tweede jaar van Arnolds beheer loopt ten einde, het
derde begint. Hij wil de jaarvergadering graag verschuiven
naar een verren datum, maar wat zou dat baten? Het resul
taat is hem bekend en moet te voorschijn komen. Het winst
cijfer is niet eens voldoende voor het bedrag, dat bij de
reserve moet. Een angstige moedeloosheid maakt hem ellen
dig* maakt de dag^n zwart en de nachten nog donkerder*
Vooral de nachten. Dan kan hij in he: duister liggen staren
in wanhopige gelatenheid, dan voelt hij de taak, die hem is
opgelegd, als een last, dien hij niet dragen kan, hij kan het
niet, hij is tegen de dingen niet opgewassen. Dan neemt hij
zich voor, morgen zijn ontslag te vcagen.
Maar als hij, tenslotte van vermoeidheid in slaap geval
len, bij het morgenlicht wakke1" wordt, de zon'weer ziet en
de lichte wereld, dan durft hij den dag weer aan, dan zijn
de dingen niet zoo zwart, als ze in het nachtelijk duister wel
leken.
Dan begint hij weer, of liever, hij gaat weer verder, hij
vaart weer mee met den stroom, maar kan er niet toe komen,
het roer te grijpen en krachtig om te wenden in andere
richting.
De president heeft de stukken bestudeerd en weet, wat
hem te doen staat. Toch zal hij gratie gebruiken, omdat hij
den loop der dingen begrijpt, den toestand doorziet en
daarom medelijden heeft mee den jongen directeur.
De oude heer was een qoed zakenman, maar te vasthou
dend en te conservatief voor de nieuwe techniek. Die heeft
hij buiten He deuren van zijn r briek gehouden en dat was
fout. Had hij die techniek aanvaard en als man met prac
tische zakenkennis zija zoon inge'.e.d in den nieuwen toe
stand, dan zou alles hoog3:waa "$chiir.!ijk goed geloopen
zijn. Arnold is vooruitstrevend en van goeden wil, maar een
theoreticus en geen zakenman als ziin vader was en niet be
rekend voor zulk een zware taak als het overbrengen van
een oud bedrijf in een nieuwe wereldsituatie. Zoo zal de
Jupiter te gronde gaan.
Natuurlijk mag dat niet. Dus zal de zoon het slachtoffer
worden, er zit niet anders op. Vaders overvloed en eigen
tefeöhebben samen dit resultaat be
werkt. Zoo is het nu eenmaal. Streep er onder.
De stemming op de vergadering is nog gedrukter dan vorig
jaar.
„Meneer de directeur, u en wij, we weten allen hoe de
toestand is, we hebben niet veel te praten, we weten, dat het
zoo niet langer gaan kan. U hebt nu twee jaren proef
gestoomd, het derde jaar is drie maanden oud en er is geen
uitzicht op verbetering, dan misschien door radicaal aan
vatten. Wij willen u graag nog een kans geven, terwille van
u en van de nagedachtenis van uw vader, met wien we
zoo vele jaren aangenaam en succesvol gewerkt hebben.
Maar het is uw laatste kans. Dit derde jaar is uw laatste
kans, begrijp dat goed. Daarom raden wij u dringend aan.
een stap te doen, een handeling, een reddende daad. Wij
hebben overwogen, u daarbij onze hulp aan te bieden, maar
daarvan zijn we terug gekomen, omdat wij wel financieel in
zicht, maar geen vakkennis hebben. De eenige. die daarvoor
in aanmerking kan komen, is uw zwager Walle, de procu
ratiehouder. Die heeft voor wijlen uw vader opdrachten uit
gevoerd in de fabriek tot diens groote tevredenheid en heeft
dus eenige practische ervaring. We wenschen u wijsheid
en we hopen nog op een gunstiger resultaat."
Arnold laat alles nog drie maanden loopen. In besluiteloos
overwegen verdoet hij zijn tijd. Zal hij spreken met mama?
Ach nee, wat kan dat baten? Wel ziet hij, hoe ze hem vra
gend aankijkt, als verwacht ze een woord van hem, daarom
begint hij haar gezelschap te mijden.
Kan hij niet bidden? Jawel, maar geeft het baat? Op dit
moment komt het aan op dóén. In benauwde oogenblikken
kan hij roepen, kermen soms, om uitkomst, maar het ver
sterkt hem niet, want hij gelooft er niet aan. Hij moet dóén.
En dat kan hij niet. Eigenlijk is hij ook onwillig. Onwillig,
om te praten met Aat. Zich vernederen voor God, dat gaal,
nog. Maar voor de menschen, voor zijn zwager
Dus bidden kan hij, strikt genomen, ook niet.
Gelukkig is er een mama, die bidt.
Als het loopende half jaar voorbij is, praat hij met Aat.
Die gaat er dadelijk op in.
„Het totaalcijfer aan loonen is te hoog. Er zijn in d«
fabriek te veel dure krachten, want er zijn geen jongens
meer. Het eenvoudigste werk, zelfs het poetsen, word!
gedaan door volslagen mannen. Schaf dat af en neem weer
jongens."
„Ik kan die menschen zoo maar niet op straat zetten!"
„Als het zoo doorgaat, staan we binnen twee jaar allemaal'
op straat."
Arnold antwoordt niet.
„Als je daartegen bezwaar hebt. Iaat dan een paar
machines stop zetten en ontsla een evenredig aantal arbei
ders. Als motief kun je noemen, het binnenkomen van ttj
weinig orders. Dat is heel aannemelijk."
Arnold blijft zwijgen en daarom geeft Aat het op, wari
Arnold zit daar bot en onwillig.
Later gaat hij Aats woorden overdenken. Diens raadge
vingen komen te laat. Dat baat nu niet meer, het jaar is i
meer dan half voorbij. En wat zullen de menschen dan later,
van hem zeggen? Hoonend zullen ze het rondbazuinenj.
„Eerst heeft hij het werkvolk er uit gezet en nu ligt hijzelf l
er uit. Net goedl"
Neen, dan blijft hij maar liever de goeie meneer, nisschie#
dat hem dan nog wat achting en waardeering ten deel valt
(Wordt vervolgd])
