KEPS
iTiR£@IMIFilRilMïöi
Chr. Letterkundige Kringen
P. SP UIT-EN kWAS F
Venhxxêe
SCHUDT UW LEVER
WAKKER
K JONKHEID
DINSDAG 30 MEI 1939
EERSTE BLAD PAG. a
Hull over Amerika's
neutraliteit
Oorlogsmateriaal alleen aan
contante betalers
Zij moeten het zelf komen afhalen
De Amerikaansche minister van Buiten-
landsche Zaken, Cordell Huil, heeft
aan de voorzitters der commissies van Bui
tenlandsche Zaken van Kamer en Senaat
voorstellen tot wijziging van de Neutrali-
teitswet doen toekomen.
Het hoofddoel blijft de handhaving der
neutraliteit van de V.S. in geval van oor
log, doch de wijze van inkleeding der voor
stellen is, volgens de „Daily Telegraph"
dusdanig, dat de democratieën er alle
voordeel van hebben. Huil wil namelijk
afschaffing van het automatische uitvoer
verbod van wapens. Oorlogsmateriaal zou
ïn de V. S. aangekocht kunnen worden
door landen, die onmiddellijk betalen en
zelf voor het vervoer zorgen. Hiertoe zijn,
aldus de correspondent van genoemd blad.
Vooral Groot-Brittannië en Frankrijk in
Staat.
Hull's voorstellen, die in algemeeno lijnen
worden gevolgd in het wetsontwerp tot wij
ziging van de Neutraliteitswet, dat terstond
bij de buitenlandscho commissie is inge
diend, luiden als volgt:
Het is Amerikaansohen schepen verboden
binnen een gevechtszone te komen, onver
schillig, welke lading zij vervoeren.
Amerikanschen burgers wordt verboden
naar een gebied, waar een oorlog woedt, te
reizen, onverschillig >vtan welk schip zij ge
bruik maken; voor buitengewone omstandig
heden worden uitzonderingen toegelaten.
Alvorens goederen naai' oorlogvoerenden
worden verzonden, moet het algeheele eigen
domsrecht overgedragen worden aan don
buitenlandscihen kooper.
Geen leeningen of ceredieten mogen aan
oorlogvoerenden toegestaan worden en geen
gelden mogen voor hen bijeengebracht wor-
De contröleraad voor de munitie, die uit
voervergunningen geeft voor wapens in vre
destijd. moet gehandhaafd blijlven.
In zijn toelichting op deze voorstellen zegt
Huil het volgende: Deze wijzigingen 'zouden
de V. S. in staat stellen den vrede te hand
haven en onze politiek van neutraliteit te
blijven volgen. Het probleem is niet, of wij
het een of andere land moeten helpen, of
dat wij ons moeten uitspreken over geschil
len tusschen de volken. Waarom het wel
gaat is, ons de grootst mogelijke veiligheid te
verzekeren, opdat wij niet in die geschillen
verwikkeld worden en opdat onze houding
en onze initiatieven andere volken er toe
brengen dergelijke geschillen te vermijden
in plaats van ze op te zoeken.
Ik geloof, dat het van bejang is, dat de
nieuwe wetgeving in overeenstemming is
met de tra ditioneele opvattingen van het
volkenrecht, die onze regeering heeft aan
vaard.
Uitvoerverboden ondoelmatig
Het volkenrecht verlangt, dat de maat
regelen, door een neutralen staat genomen,
onpartijdig toegepast worden op de partijen,
die in een conflict zijn verwikkeld. Het ver
langt niet, diat neutrale landen een uitvoer
verbod uitvaardigen voor producten, die voor
de oorlogvoerenden bestemd zijn.
Wij hebben, om den V. S. een oorlog te
besparen, tot dusver de methode van een
uitvoerverbod gevolgd. De moderne oorlog
eischt alle krachten der naties. Op de lijst
van goederen, welker uitvoer-wordt verboden
komen bijna alle artikelen voor, die voor het
leven der volken noodzakelijk zijn.
Ik betwijfel, of wij een oorlog kunnen
voorkomen door onderscheid te maken bij
onzen uitvoer. Een algemeen uitvoerverbod
zou ons economisch leven rufneeren. Het
blijkt dus, dat wij geen algemeen, automa
tisch, onwrikbaar en star uitvoerverbod
moeten uitvaardigen op onze uitvoerartike
len, welke die ook zijn. Ik ben overtuigd,
dat de bestaande bepaling in zake het uit
voerverbod van wapens opgeheven moet
Worden.
De correspondent te Washington van de
„Daily Telegraph" teekent hierbij aan. dat
de practiscihe toepassing van boven-omschro-
schreven'voorstellen veel gunstiger zal zijn
voor het Fransch-Britsche vredesblok dan de
bestaande neutraliteitswet.
Immers, men moet niet vergeten, dat En
geland eai Frankrijk het geld hebben om de
gekochte goederen te betalen en ook sche
pen bezitten om ze te vervoeren. Doordat
Huil geen onderscheid wil maken tusschen
contrabande en andere goederen, zouden
deze beide landen o.a. vliegtuigen en onder-
deelen kunnen koopen. Zij zouden dius in
een veel voordeeliger positie dan Italië en
Duitschland verkeeren.
Met baby-vliegtuig
over den Oceaan
Amerikaan onderneemt
hachelijk avontuur
Een spel met het leven
De Amerikaansche piloot Thomas H.
Smith is Zondagmorgen uit Old Orchard,
in den staat Maine, met een vliegtuigje, dat
over een motor van 65 P.K. beschikt, clande
stien gestart voor een tocht over Atlant.
Oceaan. Hij had voor deze halsbrekende
onderneming geen toestemming van de auto
riteiten, die zijn ,3aby-Clipper" voor een
tocht van omstreeks 5000 K.M. ongetwijfeld
zouden hebben afgekeurd. Smith speelt dan
ook, door zulk een avontuur te ondernemen,
met zijn leven, in de hoop op roem en
succes.
Daar de „Baby-öipper" 800 liter benzine
aan boord had genomen, had Smith
slechts weinig ruimte voor het bergen van
proviand of bagage. Hij heeft aan boord
twee flesschen sinaasappelsap, een revolver,
wat patronen, een zakmes, een doosje met
verband, een muskietennet, een visohsnoer
en twee haken, drie doosjes met Chocolade
en lucifers. Radio heeft hij niet aan boord.
In plaats hiervan nam hij drie kleine para
chutes mee, om daarmee, zoo noodig, berich
ten te laten vallen.
Veel gewicht was het dus niet wat hij bij
zich had. Maar toch had hij bij het opstijgen
nog bijna zes honderd metei' noodig, voordat
de motoren den voorraad benzine van ruim
800 liter, die tweemaal zoo zwaar woog als
het toestel zelf. van den grond hadden ge
trokken.
Smith is intusschen geen vreemde in de
luchtvaart. In de eerste plaats is hij verkoo-
per van vliegmachines te Hollywood, en ten
tweede is hij recordhouder op vllieggebied.
Hij bleef in November j.l. met twee vrienden
218 uur en 23 minuten in een klein toestel
in de lucht. Evenmin als Smith zelf is ove
rigens zijn toestel onbekend, want hetzelfde
type maakte onlangs de vlucht van kust tot
kust in Amerika, een afstand van bijna 3500
kilometer. Normaail heeft hij een kruissnel
heid van ongeveer 138 K.M. en een actie
radius van maar 400 kilometer.
„Zevan jaar lang loop ik al met de ge
dachte aan een vlucht over den Oceaan
rond", zoo heeft Smith onlangs verklaard.
„En ik ga de vlucht maken om te bewijzen,
dat het in een klein vliegtuig met een be
manning van één persoon doenlijk is".
Als ail'les goed ging, zou hij Maandag even
in den middag voor de Iersche kust hebben
moeten zijn. 't Was zijn bedoeling om door
te vliegen naar Croydon, doch als hij benzine
te kort kwam, zou hij in Ierland landen.
Zijn benzine was voldoende voor 32 tot 40
uur vliegen, doch Smith is zijn tocht niet
begonnen onder gunstige weersomstandig
heden. Newfoundland rapporteerde tegen
wind en zeer slecht zicht, waar hij tegen te
6trijden kreeg.
En waar Is Smith nu! In Londonderry
(Ierland) zou men een zeer klein toestel
hebben zien overvliegen in Oostelijke rich
ting. Het vloog op zeer groote hoogte; het
was toen kwart over drie in den middag.
Maar was dit Smith? Later zou hij bij Foy-
nes gezien zijn, maar gedaald is hij niet.
Toen kwam het bericht, dat hij door een
Engelsche kustwacht was gesignaleerd, die
het toestel toeseinde, waar het was, maar
het scheen de signalen niet te begrijpen en
verdween.
Den geheelen avond hoorde men verder
niets. Londen aars trokken naar C.roydon om
de aankomst bij te wonen. Maar Smitn
kwam niet. Op het vliegveld Croydon ver
keerde men in groote spanning. Alles was
voor zijn aankomst in gereedheid gebracht.
Laat in den avond ging met de hoop opge-
Prof. Einstein heeft voor de Ameri
kaansche Jodien een radiorede gehouden,
om hen erop te wijzen, zulks in verband
met de oplossing van het Palestijnsche
vraagstuk: „dat wij in onze gerechtvaar
digde verbittering dienen te bedenken, dat
de tegenstanders van Engeland ook onze
bitterste vijanden zijn en dat de handha
ving van do tegenwoordige positie van En
geland van het grootste belang voor het
Jodendom is".
DE JAPANSCHE SCHEEPS-
CONTROLE DUURT VOORT
Mislukte aanvalspoging der
Japanners
Na het Engelsche s.s. „Ranpura" en het
Fransche „Aramis" heeft een Japansch oor
logsschip thans ook een Duitsch schip aan
gehouden. Het was de „Saueriand" van de
HamburgAmerika Lijn, dat naar de
„China Press", een blad te Sjanghai,
meldt, twintig minuten bezoek had van
Japansche vlootofficieren, die de papie
ren doorkeken. Volgens het blad heeft
de Duitsche- consul-generaal krachtig ge
protesteerd.
De zaak werd aanvankelijk geheim
gehouden; zij werd eerst bekend na aan
komst van de „Saueriand" te Sjanghai.
Naar de woordvoerder van de Japansche
marine te Sjanghai verklaarde, is het niet
waarschijnlijk, dat voortaan nog aanhou
dingen als die van de „Ranpura" en de „Ara
mis" zullen geschieden. Schepen, waarvan
de nationaliteit duidelijk is en waarvan het
niet waarschijnlijk is, dat zij in dienst staan
van Tsjang Kai-sjek, zullen niet eneer wor
den aangehouden. Een feitelijke blokkade
bestaat niet, doch verdachte schepen zullen
niet van aanhouding vrij kunnen blijven.
Van aanstaanden Donderdag af zullen de
douanebeambten te Sjanghai, die indirect
door de Japanners wordien gecontroleerd, aan
die schepen, die bestemd zijn voor de negen
Ghineesche havens, welke door Japan van
het scheepvaartverkeer uitgesloten zijn, de
uitlc 1 aringspapieren onthouden.
Deze maatregel is, naar de woordvoerder
der Japansche marine te Sjanghai mededeel
de, genomen, om te voorkomen, dat de Ghi
neesche guerilla-benden van oorlogsmate-
rieel worden vooraten.
Te Sjanghai vertoeven thans voor het
eerst sinds vele maanden, de voornaamste
diplomatieke en vlootautoriteiten van de
groote Westersche mogendheden en Amerika
allen tegelijk. Het zijn de ambassadeurs en
marine-commandanten van Groot-Brittan
nië, Frankrijk en de Vereenigde Staten. De
mogelijkheid i6 niet uitgesloten, dat deze
gelegenheid zal worden aangegrepen voor
infomieele besprekingen, voordat de Ame
rikaansche ambassadeur naar Tsjang Kai-
sjek's hoofdkwartier te Tsjoenking vertrekt.
De bladen te Tokio maken, naar Domei
bericht, melding van een nieuwe daad van
terrorisme in de internationale nederzetting
tei Sjanghai, die zich Zaterdagochtend voor
deed. Twee gewapende Chineezen drongen
het Antoeng Hotel aan de Hoopeh Road in
de nederzetting binnen en verwondden den
leider van de provinciale regeering van de
Centrale Kiangsoe-provincie, Koe Min en een
vriend van dezen. Koe Min's secretaris werd
gedood.
Mislukt offensief
Naar Reuter uit Tstfoengking meldt, is de
groote aanval, die de Japanners vier weken
geleden tegen Siang-jang en Fantsjeng, twee
steden die tegenover elkaar aan de Han zijn
gelegen op ongeveer driehonderd kilometer
ten Noordwesten van I-Iankau, op niets uit-
geloopen. Men is te Tsjochgking van mee-
nihg, dat, indien de Japanners een groöten
aanval willen opzetten om de nederlaag van
Siang-jang en Fantsjeng te wreken, ze min
stens 3 maanden noodig zullen hebben, om
hun troepen te ververschen en nieuw mate
riaal aan te voeren.
Burckhardt terug in Danzig
Geen speciale opdracht
De persafdeelmg van dien senaat van
Danzig heeft het volgende communiqué ge
publiceerd:
De president van den senaat, Greiser,
heeft op 28 Mei den van een tamelijk lang
durig verlof in Zwitserland teruggekeerden
Volkenbon ds'comimdesairis Prof. Burck
hardt, ontvangen.
Van die zijde van Danzig kan op grond
van deze bespreking met genoegen worden
vastgesteld, d'at de veelal door de pers aan
den terugkeer van Prof. Burckhardt te
Danzig vastgeknoopte vermoedens, met be
trekking tot enkele bijzondere opdrachten,
eiken grond missen.
Anne de Vries vertelt over Hilde;
Maurice Roelants over de
Vlaamsche literatuur
J. A. Rispens spreekt over
Nietzsche
ZEIST, 30 Mei. Op Woudschoten werd
Zaterdagavond de jaarlijksche Pinkstercon-
ferentie van het Verbond van Chr. Let
terkundige Kringen op de gebruikelijke
wijze door den voorzitter, den heer
J. J. de Die geopend, dft in zijn ope
ningswoord met enkele woorden herdacht
de in het voorjaar overleden heer C. C. Cal-
lenbach, lid van de firma G. F. Callenbach
en Willem de Mérode, eerelid van het Ver
bond, die enkele dagen geleden is ontslapen
Bert Bakker, als vriend van Willem
de Mérode, hield daarna een korte herden
kingsrede. Evenals het vorige jaar zijn wij
geroepen tot het gedenken van één onzer
vrienden. Verleden jaar den nog steeds be
treurden Van Eerbeek, nu den grootsten en
universeelsten onzer dichters, Willem de
Mérode. Zijn werk maakte het overgroote
deel uit van de Prot. Chr. litteratuur. Wat
Willem de Mérode gedaan heeft voor de
Prot. Chr. jongeren is van oneindig veel
waarde. Hij was een waarachtige vriend
die veel tijd aan hen gaf en hielp waar hij
kon. Bij een oppervlakkige ontmoeting wel
licht geen boeiende persoonlijkheid, doch
voor hen die hem beter kenden in brief en
gesprek een leermeester. Zijn werk blijft
echter voor ons, ook nu hij heengegaan is,
even levend en heerlijk en hartaanrakend.
Hierna sprak de heer J. A. R i s p e n s, te
Deventer over:
Het fascineerende van Nietzsches persoon
lijkheid, als spr., is het samengaan van „ac
tualiteit" en mystiek; hij is de meest „mo
derne" van zijn tijdgenooten in zijn prae-
monitie van de toekomst der Westersche
beschaving. In zijn Bazeler jaren ontwor
stelt hij zich aan de filologische wetenschap
en bevrijdt zich in zijn eerste groote dich*-
terlijke werk „Die Geburt der Tragedie".
Zijn visie op de Grieksche beschaving is
vóórconceptie van zijn diagnose der Wester
sche cultuur, de zelfstandige wording van
het Apollinische, den geest, die tegen de in
stincten partij kiest. Dit geschiedt al in den
decadent Sokrates. De moraal wordt auto-
Royaal geschenk aan
Britsche leger
Industrieel geeft een pakket aandeelen
De bekende Engelsche industrieel lord
Nuffiiefkt heeft een pakket aandeelen der.
Morris Motor Works, van welke fabriek bij
directeur is, ter waarde van 1% millioen
pond sterling, ter beschikking gesteld voor
het vormen van een fonds, waarvain de
baten voor de recreatie der dienstplichtigen
en territorials moeten wordien aangewend.
Deze gift, waardoor jaarlijks meer dan
ff 100.000 voor de manschappen beschikbaar
komt, is door minister Hore Belisha in
hartelijken danik aanvaard.
Het bergen van de „Squalus"
Zestig duikers aan het werk
Zesitig duikers zullen een twee weken
dag en nacht moeten werken alvorens de
bij de kust van New-Hampshire gezonken
duikboot „Squalus" kan wordien gelicht en
de 26 Idjkien der slachtoffers kunnen word/en
geborgen, aldus een verklaring der marine-
autoriteiten. Bij de redding zal mien vol
gens een nauwkeurig berekend plan te
werk gaan, waarbij er voor gezorgd moet
worden, dat het juiste evenwicht wordt be
waard tusschen het hefvermogen van de
lucht, die in de duikboot zal worden ge
pompt en de capaciteit van de pontons, die
men tot een diieipte van 80 meter in de zee
zaïl laten zakken.
m A\ODEBNE LAk'kTEN
-m I
f SPUI T- E N IC WAST
noom en bewijst zijn recht met „gronden"
inplaats van postulaat van het natuurlijk
leven te zijn. In Wagner ziet Nietzsche de
herleving van zijn Grieksche ideaal, het
Dionysos-ideaal. Tribschen is een „Insel der
Glückseligen". Na de breuk met Wagner
komt N. in het positivisme tot bewustzijn
van zijn roeping. Bevrediging heeft N. in
het positivisme niet gevonden, daarvoor
was hij te zeer mystiek en scheppend den
ker, maar wel heeft de evolutie-gedachte de
idee van het boven zichzelf uitbouwende
leven in hem losgemaakt. Zoo schept hij
zijn oppermensch en voelt op aarde geko
men te zijn, om hem te verkondigen. In het
historisch Christendom met zijn meta-phy-
sisch geloof en slavenmoraal ziet N. de
voleinding van de reeds in Socrates gesig
naleerde moreele decadentie. De opper
mensch is de schepper van een nieuwe mo
raal en nieuwe waarden, de heerschers-
moraal.
De tweede hoofdgedachte van den
Zarathustra is die van het eeuwig weder-
keeren aller dingen, het is als 't ware het
complement van de conceptie van den op
permensch. Waar N. zich de weg naar de
metapliysica had afgesloten, daar ont
springt aan zijn verbeelding een andere
eeuwigheidsgedachte, die van de cyclische
beweging. Alleen de sterken kunnen deze
gedachte verdragen, zij willen het leven
eeuwig, zooals het is. Hier schuilt een van
de antinomieën van N.'s Filosofie. Vooral
het vitalisme en theorieën van het natio-
naal-socialisme zijn uit N.'s filosofie af te
leiden, maar zijn filosofie verschijnt er ont
luisterd. Wie het rang- en sfeer-onderscheid
wil zien, legge de geschriften van b.v. Dr
M. ter Braak, die de adept van N. genoemd
is, naast Nietzsche, de geslepen en uitgesla
pen Sancho naast den Don Quichote der
wijsgeerige ideologie. Evenzoo wordt het
groote verschil duidelijk tusschen N.'s idee
van ras-veredeling en de Nat.-socialistische
rassen theorie. N.'s filosofie is existentie
filosofie, daarom kan hij alleen langs
existentieelen weg begrepen worden. Een
logische conclusie tegenover N. is er naast.
Wie zijn tijd verstaan wil, moet zich met
hem confronteeren.
Nadat Zondagmorgen een korte wijdings-
dienst in de kapel was gehouden, werden
de verschillende kerkdiensten te Zeist bij
gewoond. s
„Hllde"
Zondagsmiddags hield Anne de Vries
een causerie over het ontstaan van „Hilde".
Een schrijver kan vertellen hoe hij tot zijn
werk gekomen is en daardoor sommige ge
deelten van zijn boek verhelderen. De ellen
de van verschillende huwelijken bracht hem
ertoe te pogen een gelukkig en gezond hu
welijk te beschrijven, waar als derde alleen
God in voorkomt. Gekozen moest worden
tusschen het burgerlijk- en boerenhuwelijk.
Hierin ligt een groot karakterverschil. Het
eerste zou genoemd kunnen worden een
werkgemeenschap, het tweede een ge
lijke gemeenschap. „Hilde" beschrijft het
boerenhuwelijk! „De Roman van een Baby"
(nog in bewerking) het burgerlijk huwelijk.
De naam Hilde is afgeleid van „Hillechien"
heilig. Hilde werd niet speciaal geschreven
om het Drentsche volkskarakter te teeke
nen. Drente is niet meer dan de noodzake
lijke achtergrond.
Na deze causerie werd door den heer
Karei van Dorp een gedeelte uit
„Hilde" op zeer verdienstelijke wijze **"-
declameerd.
Des avonds werd voorgelezen uit eigen
werk o.a. door Jo Ypma, Niek Verhagen,
Rie Bauer, Rie van Rossum, G. Mulder, Ka-
rel van Dorp en Jan H. de Groot. De dag
werd besloten met een korte liturgische
dienst in de Kapel, geleid door clen heer C.
Schuller.
De Vlaamsche roman
Door den heer Maurice Roelants werd
Maandagmorgen gesproken over „De Vlaam
sche roman na den oorlog".
Een tijd lang was de Vlaamsche bewe
ging een bewustwording van de Vlaamsche
cultuur. Dit stadium is voorbij. Thans heeft
men een veelzijdigheid bereikt, die als een
tweede periode te beschouwen is, met het
gevolg dat het onderling verband minder te
onderkennen is. Men heeft de veelvuldig
heid van den Vlaamschen mensch ontdekt.
De litteratuur is een kwestie van persoon
lijkheden, niet van generaties.
Na deze inleiding gaf spr. van verschil-
lenle auteurs een kort overzicht.
Tot de ouderen behoort allereerst Tous-
saint van Boelaere. Hij heeft de voortreffe
lijkheid bewezen van het kort verhaal.
Felix Timmermans brengt met de regel
maat van de getijden zijn nieuwe werken.
Zijn algomeene toonaard is vol blijmoedig
heid met een lyrisme als een echte dichter.
Willem Elsschot, ook tot de voor-oorlog-
sche periode behoorend, doch zijn belang
rijkste werk is na den oorlog geschreven.
MINTA
Verfijnde pepermunt.
Neem ze in huis.
2 ons voor 25 cent
en in fleurige doo-
zen van 35 cent.
(Reel.),
Zijn werk is ondergedompeld in de sfeer
van hot burgermannetje, dat worstelt om
den broode en zich uit de kleinheid redt
door bittere galgenhumor. Zijn proza is alg
een pak distels waarin de schoonheid in de
prikkelende punten zit, en het zoete bini
enin gevonden wordt.
Filip de Piilecijn, de man van de daad,
een der beste Vlaamsche stylisten van dit
oogenblik, die zijn gaven van malscheq
spotter buiten zijn boeken beoefent. Taal-,
kundig gesproken draagt Filip de Piilecijn
geen confectiepakje. Het woord heeft een
klankrijkdom en suggestieve kracht en zijn!
dichterlijke natuur geeft woorden aan zijn,
proza.
Gerard Walschap, die bezig is een defl
beste romanciers te worden, niet alleen van!
Vlaanderen, doch ook in Nederland. Zijn;
veelvoudigheid is een bewijs van overvloed,
Er is vaart en directheid in zijn boeken. Dq
levendigheid van beelding en scherpe kaï
rakteriseering draagt het kenmerk van!
meer dan gewone auteurschap. Elk zijner
boeken heeft over de litteraire waarde heen
zijn moreele waarden.
Dan is daar Lode Zielens, de populist
met het milde hart. Zijn werd gaat om twee
punten heen, de stoffelijke ellende en dq
honger der zinnen.
Maurice Gilliams, uiterst gevoelig, veis
ma£ met eenvoudige woorden de realiteit tg
beschrijven. Het is de kwaliteit der waan
neming, de scherpte ervan, die tot een zeen
suggestieve kracht is samengevloeid.
Raymond Brulez is een eenigszins .Volt
tairiaansche geest; gewapend door een
enorme eruditie staat hij critisch Dnzei
dwaasheden aan kfct ficht te brengen.
Verder werden daa* nog getypeerd Andr§
Demedts, Fonteyne, Marcel Matthijs e.a.
Op deze lezing volgde een zeer geanfc
meerde bespreking.
Des middags hield de heer D. A. Da ai
men Sr. een causerie over „Herinneringen!
uit mijn uitgeversloopbaan", waarna de
conferentiegangers vergast werden met een
kostelijke litteraire wedstrijd door de heet
ren Korthuys en Bakker samenges
waarbij een groot aantal boeken als prijzen
beschikbaar waren gesteld door de H.HJ
uitgevers Daamen, Kok, Bosch en Keuning,
Zomer en Keuning en Callenbach.
Alle conferentiegangers ontvingen van dg
firma D. A. Daamen een exemplaar Van!
„25 Jonge Franse Dichters, vertaald en ihi
geleid door Ab. Visser".
Na de gemeenschappelijke maaltijd werd
deze bijzonder goed geslaagde en gezellige
conferentie door den heer de Öie gesloten,
BOSCH- EN HEIDEBRAND
Zondagmiddag om 3 uur is een boscK- efl
heidebrand ontstaan op den Leersumsdha
berg. De brand liet zich een oogenblik ern-i
stig aanzien, dooh de brandweer van Anie-
rongen en Doorn wist, daarbij geassistf
door burgers en padvinders, die in Maarn
kampeeren, het vuur na twee uur te stub
ten. Drie ha zijn verwoest.
Een nabijgelegen villa van de fa/miliö
Bruinwirdel, welke een oogenbuik vlam had
gevat, wist men te behouden,
ZONDER SCHADELIJKE LAXEERMIDDELEN
en U zult 's morgéns „kiplekker**
uit bed springen,
lederen dag moet Ow lever minstens een liter gal
In Uw Ingewanden doen stroomen. Wanneer deze
stroom van gal onvoldoende is. verteert Uw voedsel
niet, het bederft. U voelt U opgeblazen. U raakt
verstopt Uw lichaam ls vergiftigd en U bent
humeurig, voelt U ellendig en ziet alles somber in.
De meeste laxeermiddelen zijn slechts lapmiddelen.
U moet CARTER'S LEVERPILLETJES nemen om
een liter gal vrij te doen stroomen en U zult weer
geheel fit zijn. Onschadelijk, plantaardig, zacht on«
overtroffen om de gal te doen stroomen.
Eischt Carter's Leverpilletjea bij apothekers eo
drogisten. L 0.75.
(Reclf
28)
Intusschen zitten de werkbazen met het overtollig ge-
V/orden personeel. Ze willen zulks niet rapporteeren bij de
directie, want denk eens in, dat ontslag van eenigen het ge
volg werd, wat zou hun positie dan pijnlijk worden tegen
over hun mede-arbeiders! Met directeuren en kantoor-
heeren is dat anders. Die leven afzonderlijk, die behooren
tot een andere kaste, Maar zij zijn 'hun gelijken, proletaren
zooals de anderen, zij kunnen zich niet losmaken van hun
wereld, zich niet laten uitstooten als verraders van eigen
volk, want dan zouden ze stuurloos en eenzaam worden.
Ook is er een zeker solidariteitsgevoel, dat hen weerhoudt
en ze hebben een menschelijk hart, dat deze houding goed
keurt.
Dus ze zoeken werk voor die menschen, stoppen er een
op de pakkamer en twee bij de expeditie en zoo voort. Ze
hopen op de groote orders, waarvan de directeur gespro
ken heeft. Dan komt toch alles vanzelf terecht!
Het jongenspersoneel is altijd.zeer afwisselend. Sommigen
blijken onbruikbaar en worden weggestuurd, anderen ne-
fruea «fttebg. omdat te «m baan taorok», Dan rap
porteert de betrokken werkbaas, dat het niet noodig is, die
plaats dadelijk opnieuw te bezetten of in de meeste gevallen,
als er niet naar gevraagd wordt, rapporteert hij niets.
Zoo komt er meer werkruimte voor de mannen.
Ook reizigers en agenten beschamen de verwachting
niet, want er komen meer orders binnen. De pakafdeeling
en de expeditie hebben geregeld werk.
Maar ook de productie werkt onophoudelijk. De voor
raden in het magazijn worden dagelijks grooter, ondanks de
vergroote afzet. En het productievermogen van menschen
en machines heeft het hoogste punt nog lang niet bereikt.
De machinefabriek heeft betaling geconditioneerd in
drie termijnen. De wissels worden aangeboden en prompt op
tijd betaald. Dat is prachtig. Een fabrieksmonteur komt
eenige keeren de boel controleeren, draait wat aan een
moer, verstek iets aan een hefboom en neemt dan voorgoed
afscheid, want alles is in orde.
Tegen den tijd, dat het jaar ten einde loopt, begint de
P.P, al te cijferen. Hij is niet rustig. Zijn zwager, de direc
teur, bespreekt niets met hem, zelfs niet binnenshuis, als ze
elkaar bezoeken of ontmoeten bij mama.
Gelukkig is er winst gemaakt, hoewel weer minder dan
vorige jaren. Het geheele bedrag moet gestort in de reserve
kas en dus kan er geen cent dividend worden uitgekeerd.
Dat bevalt de aandeelhouders heel slecht en de jaarlijk
sche vergadering wordt gehouden in beklemden sfeer.
Arnold, de directeur, wijst op de extra onkosten bij de
plaatsing der machines, die de kostenrekening omhoog dre
ven en volgende jaren niet terug komen.
Maar de president cijfert hem voor, dat wanneer deze
kosten er niet waren geweest en geen cent bij de reserve
gevoegd werd, het dividend todh ternauwernood drie pro
cent zou bedragen.
De heeren dringen aan op krachtige leiding. „Aan kennis
en inzicht ontbreekt het u niet. Heb den moed, met krach
tige hand toe te passen, wat deze kennis en dit inzicht u
voorschrijven," animeert de president bemoedigend.
„Kunnen we misschien een halfjaarlijksche balans krij
gen?" vraagt een der heeren benepen.
„Laten we dat nu niet dadelijk doen," adviseert de presi
dent ruimhartig. „We zijn allemaal menschen, wier finan-
cieele bestaan niet afhangt van het dividend van de Jupiter.
Dus dit- eene jaar kunnen we laten passeeren, mits het bij
één jaar blijft. En daar rekenen we op."
Voor mama is het een leelijke klap. Haar voornaamste
bron van inkomsten is het dividend van de onderneming,
waarin bijna haar geheele vermogen gestoken is. Ze heeft
nog eenig ander inkomen, maar dat is niet voldoende.
Het huis, waarin ze woont, is haar eigendom. Aat en
Clara bewonen een gedeelte daarvan, zonder vergoeding te
betalen. Dat behoort nu te veranderen, maar Arnold wil er
met Aat niet over spreken, omdat deze zelf voldoende op
de hoogte is, om uit eigen beweging dit onderwerp aan te
snijden.
Aat heeft hetzelfde reeds gedacht, maar zwijgt voorloo-
pig, want hij wil nog andere dingen zeggen, in verband met
berekeningen, die hij onder handen heeft.
Hij bestudeert de onkosten, vergelijkt de loonlijsten van
de vorige jaren met die van het laatste jaar. Wat een hooge
bedragen allemaal! Waar zijn de jongens gebleven, die zes
en zeven gulden verdienden?
Dat moet hij onderzoeken. Hij gaat weer dwalen door de
fabriek, de werkbazen worden onrustig, daar heb je dat
klerkje weer, die nu al procuratiehouder is,
Spoedig heeft hij den toestand doorzien. Het jongens
werk wordt gedaan door mannen, wier weekloon achttien
tot twintig gulden bedraagt. Daar wil hij over spreken. Ook
wil hij voor huishuur jaarlijks een bedrag betalen aan mama
en is zelfs bereid, dit bedrag hooger te stellen, dan strikt
noodig en billijk is. Zoodra zich de gelegenheid voordoet en
Arnold over de fabriek spreekt, zal hij zelf dat bedrag aan
bieden.
Maar Arnold wil niet spreken over zaken, de fabriek be
treffende. Als ik daarmee begin, denkt hij, duurt het niet
lang, of Aat heeft de leiding. Laat hij dus eerst maar eens
uit eigen beweging over de huishuur beginnen. Dat is billijk,,
Zoo wachten ze op elkander.
Nu Aat niet over de brug komt, acht Arnold zich ver
plicht, een deel van het salaris, dat hij als directeur geniet,
af te staan aan mama. Dat verbittert hem. Het wordt hem
een dagelijksche hindernis, dat Aat en Clara gratis wonen
in het huis van zijn vader en moeder, terwijl hij een hooge
huursom moet betalen en bovendien mama bijstaan.
Ook bij Aat wordt een stemming wakker, die minder
prettig is. Waarom overlegt Arnold niets met hem? Is een
procuratiehouder niet de rechterhand van de directie? En zij
zijn nog wel zwagers!
Zoo blijft beider mond gesloten, zoo groeit er een afstand,
die noodlottig worden kan.
(Wordt vervolgd)'#
I
