fAeiBier
ZE VRAGEN OM LECTUUR
Chr. Spoor en
T ramwegpersoneel
WOENSDAG 17 MEI 1939
DERDE BLAD PAG. 9
terwijl ze voor U waken
HEBT GE reeds Uw gave in het
„Hand-in-Handfonds" gestort? Niet?
Doe het dan direct
via ons gironummer, aan onze bureaux, per
postwissel, ot per brief met postzegels
De voorzitter spreekt over „Zijt
nuchteren en waakt"
De zegen van de toepassing van
stoom, electriciteit en motor
UTRECHT, 17 Mei. Onder presidium van
Öan heer J. A u g u s t e ij n van Utrecht, werd
heden in de Handelsbeurs de 34e jaarlijik-
sche algemeene vergadering gehouden van
den Prot, Chr. Bond van Spoor- en Tram
wegpersoneel die zeer druk beepcht was.
Aam de jaarvergadering ging hedenmor
gen om 9 uur een korte bidstond, vooraf,
waarin ditmaal voorging Ds. B. van Gin-
Ik e 1, Ned. Herv. predikant te Utrecht
De voorzitter opende daarna de vergade-
tiering op gebruikelijke wijze en Ihield hier-
waanaan hij 'dit
maal den titel gaf
.,Zijt nudhteren
waaier7, Spr. acht
te het van het
grootste belamg in
dezen tijd zich
niét te vergapen
aan den schijn,
xniaar rekening te
houden met de
feiten. Het voor
bije jaar was er
een van ontzet
tende veranderin
gen zoowel inter
nationaal als na
tionaal. Wat het
eigen bedrijf be
treft weer spr. er
op, da/t vooral de
tramwegen veel vam de zorg van het hoofd
bestuur hebben gevraagd, waar het rail-
vervoer al meer plaats maakt voor de auto
bus. Het hoofdbestuur heelt het vooral als
zijn taak beschouwd om bij onafwendbaar
gebleken wijzigingen de personeelbelangen
op de meest juiste wijze te behartigen. De
erkenning van den Bond bij de L.T.M. mag
een feit van beteekenis worden genoemd.
Het was de eenige maatschappij die tot op
heden dit niet deed. Tal van bedrijven ma
llen een zwaren tijd door, waarbij spr. met
name denkt aan de Ned. Tramweg-Mij., de
Gooische Tramwegmij., de Ned. Buurtspoor
weg Mij. De Geldersche tram, die een nieu
wen directeur kreeg, verkeert in gunstiger
omstandigheden,
Wat het Spoorwegbedrijf betreft, herin
nerde spr. aan het overlijdien van een bij
bet ganscb.e personeel zeer geziemen dlirec-
teur en het optreden, van een nieuwen di
recteur, thans president-directeur geheeben.
J. 'Augusteijn
Het moge eigenaardig schijnen maar
is, dat sedert een driemanschap de directie
uitoefent een geest van onrust onder het
personeel gekomen is. Ook vonden tal
groote wijzigingen plaats. Er kwam
wachtgeldregeling die veel verechilt van de
vorige en de onrust heeft bevorderd.
Ook het personeel der werkplaatsen
derging een andere indeeling. De atmosfeer
van wederzij dsah vertrouwen die er was,
is sfenk geschaad. Een algdheele ontwen
teling van het spoorwegbedrijf hee|t nj
eenmaal ,nie$ plaats zonder dat aan veé
'wat4 schijnbaar 'zeer goéd was, steun ont
nomen wordt. De vakbeweging zal ook'hiér
een schild voor de zwakken moeten zijn
de Qhr. naastenliefde zal moeten waken te
gen een uitrangeeren van de zwaikkeren
opdat alleen de sterken overblijven. Ook
hier is nuchterheid geboden. Er zal wel
orde kotmien in het mensdhen. en goederen
vervoer, maar de groote vraag is hoe die
orde komen zal. Het personeel moet waak
zaam zijn opdat aan zijn rechten niet te
kort gedaan wordt Spr. wees ook op de
zaak van de Zondagsrust, als een van groot
belang. Helaas is hier de gang van zaken
niet zooals de bond dat gaarne zien
Het inzicht van den ^oegeren direoteur dat
het verkeer op Zondag veel mander
banden gelegd moet worden deelt spr. al-,
lenruinst. De Overheid zal t.o.v. het open
baar verkeer regelend moeten optreden, op-
dat de groote geestelijke w
de van den Zondag niet ve
Bij het eeuwfeest van de Spoorwegen zal
wel blijken welfk een zegen er voor ons volk
gelegen is in toepassing van st-oom, elec-
tricitedt en motor. Spr. wees tenslotte op de
positie van den bond, die ook een vakaffee
ling gppens'.oru ferden kreeg en weUte zijn
Hierna werd' overgegaan tot afwerking
van het agendum. De afd. Arnhem,
D-ie bergen en Groningen werden
aangewezen tie commissie te vormen be
doeld in art. 16 der statuten.
De aftredende leden van het hoofdbestuur,
de heeren J. Eijkelboom en W. Bei
ge r, beiden te Utrecht en A. Meines, te
Leeuwarden, werden herkozen. Evenzoo de
aftredende leden van de commissie bedoeld
in art 19 der statuten, de heeren U.
Hoekstra te Heeren veen, A. Janse'lc
Rotterdam en G. Wielink te Amers
foort.
Aangenomen werd een voorstel van het
hoofdbestuur een commissie te benoemen
die de mogelijkheid en wenschelijkheid zal
DE REORGANISATIE VAN HET
RIJKSPOLITIEAPPARAAT
Eerste deel van de plannen
binnenkort in uitvoering
Instelling
van een Rijksrecherchecentrale
DEN HAAG, 17 Mei. - Naar het
zich laat aanzien, zal van de sedert eeni-
gen tijd bij het Departement van Justitie
bestaande plannen op het gebied van
reorganisatie van het Rijkspolicieapparaat
binnenkort een eerste gedeelte werkelijk
heid worden. Te bevoegder plaatse deelde
men ons mede, dat, wanneer niet alle
teekenen bedriegen, reeds viij spoedig.,
d.w.z. binnen enkele maanden, zal wor
den overgegaan tot inwerkingstelling van
de zgn. Rijksrecherche-centrale, voorloo-
pig ftog op beperkte schaal, doch met wel
omlijnde plannen voor verderen uitbouw.
De zaak bevindt zich in een vergevorderd
stadium van voorbereiding.
Met het in het leven roepen van deze
Rijksrecherche-centrale, beoogt de Minister
van Justitie te komen tot één voor 't geheele
land' werkzame instantie, die belast zal zijn
met de gecentraliseerde behandeling
bepaalde gespecialiseerde verrichtingen op
politiegebied.
Voor een zqer belangrijk deel zal deze taak
bestaan in de verzorging van een ccntrale-
documentatie cn registratuur omtrent
schillende aangelegenheden, waarvan n
dere Rijksdiensten, alsmede de locale poli-
tie-instanties, profijt zullen kunnen trekken
en voorts in uitwisseling van gegevens met
buitenlahdsche autoriteiten, alsmede it
geven van leiding en hulp waar noodig
bij de uitoefening vam bepaalde stukken
Rijkspolitiezorg door de Rijks- en plaatse
lijke poli tie.
Met de Rijksrecherche-centrale hoopt de
Minister in de eerste plaats te komen tot
een reorganisatie van reeds bestaande dien
sten, waardoor meer eenheid en meer effi
ciency zal worden bereikt. Dat de bestaande
toestand gebrekkig is, zal duidelijk zijn,
wanneer men bedenkt, dat bv. de Rijks-
vreemdplingendienst, d<e Rijksidentificatie-
dienst (het zgn. centraal depot der signale-
mentskaarten) en de Nederlandsche cei
trale betreffende internationale mLwadige:
zelfstandige diensten vormen, die miet met
elkander zijn gecoördineerd. Dergelijke ver
snippering kan niet anders dan tot verspil
ling van energie leiden.
In de tweede plaats zal de reorganisatie
moderniseering mogelijk maken van hetgeen
verouderd of achtergebleven is, terivijl het
nooit moeilijkheden zal behoeven op te leve
ren tot gecentraliseerde behandeling te
komen van aangelegenheden, ten aanzien
van welke de noodzaak daarvan ontstaat:
het daartoe aangewezen instituut zal er im
mers zijn.
Ter voorkoming van misverstand' zij ei
met nadruk op gewezen, dat geen onttrek
king aan de plaatselijke politie van op haar
weg liggende werkzaamheden wordt beoogd,
hetrgaat slechte' orö^eórgönigatie en verbéte-'
ring van Rijksdiensten-Wel.zijn er vai
Rijksdiensten thans in strijd met
goede organisatie enkele bij grootstede
lijke politiekorpsen ondergebracht
Onderdeel van het Departement
De Rijksrecherche-centrale zal ten nauw
ste women"verbonden met het Departement
van Justitie en daarvan feitelijk een onder
deel uitmaken. Aan dit Depatrcment zul
len mitsdien de noodige politieambtenaren
moeten worden verbonden. Deze versterking
van den „staf" zal tevens ten goede kunnen
komen aan de uitoefening door den Minis
ter van Justitie van zijn gezag over de
Rij kspolitiezorg.
Een proces om honderd millioen
De nalatenschap van Paul Würtz,
baron von Ornkolm
Erfenis, waarom sinds ió
strijd gevoerd wordt
Gemeente Amsterdam w -om
gedagvaard
AMSTERDAM, 16 Mei. - Voor
rechtbank en Hof wordt reeds gedurende
meer dan tien jaar een felle strijd ge
streden om een erfenis, die in den loop
der eeuwen, volgens de eischende partij,
zou zijn aangegroeid met rente op rente
tot het formidabele bedrag van honderd
millioen gulden.
Op 21 Maart 1676 overleed te Hamburg
Paul Würtz baron von Omholm,
veldmaarschalk in dienst der Republiek der
Vereenigdc Nederlanden.
Deze rustende veldmaarschalk was in goe
den doen; hij liet een zeer aanzienlijk be
drag na aan geld, goederen, landerijen en
effecten. De maarschalk was niet gehuwd
en zijn geheele nalatenschap, met uitzonde
ring van eenige legaten, liet hij ina aan zijn
jeugdige huishoudster Johannavan der
P1 a n c k e n, een Nederlandsche van geboor
te. Het ging Johanna echter niet voor
wind. De magistraat van Hamburg had op
last van Leopold, keizer van het heilige
Roomsche rijk, een deel der nalatenschap
geïnventariseerd, verzegeld en met „beslag
belegd". De huishoudster Johanna en de be
dienden van den veldmaanschalk werden
gearresteerd op grond van. de aanspraken,
welke de keizerlijke fiscus op de nalaten
schap meende te kunnen doen gelden we
gens beweerde valschheid van 't testament,
waarin Johanna als erfgename werd aange-
De machtige Staten
i Holland
Effectieve luchtafweer
B. en W. van Dordrecht stellen den Ge
meenteraad voor, f 100.000 beschikbaar te
stellen voor 't aanschaffen van luchtafweer
geschut, welk beorag ze in tien jaren zou
den willen afschrijven. Dit als onderdeel
van een door particuliere industrieel en te
Dordrecht, Zwijndrecht en Papendrecht tot
stand te brengen effectieve afweer tegen
luchtaanvallen.
Dc gemeente wil daarin deeLnemen al»
exploitante van het electriciteitsbedrijf en
"Van de andere gemeentebedrijven, en ter
beveiliging van oerbevolking.
onderzoeken van stichting van een fond.»
om de nadeelige gevolgen van werkloos
heid van door reorganisatie ontslagen le
den te lenigen. Voorts kwarmen voorstellen
van tal van afdeelingen aan de orde in be
trekking tot de reorganisatie der Spoor
wegen, de geestelijke €n moreele herbewa
pening, het zieken- en ondersteunings
fonds, de toepassing van de wachtgeldre
geling, de verstrekking van dienstkleeding
de wijziging van de ipensioenwet.
De vergadering werd hierna op gebruike
lijke wijze gesloten.
Johanna riep de hulp van de machtige
Staten van Holland in. En niet zonder
ces. In 1677 wendden de Staten zich tot de
stadsbestuurderen van Hamburg, mét het
dringende verzoek om Johanna in vrijheid
té stellen en de goederen aan haar uit te
keeren.
Intusschen had de vrouw, die nog steeds
in het gevang verbleef, ingezien, dat waar
schijnlijk meerdere personen zouden komen
beweren, dat zij naaste bloedverwanten van
veldheer Paul waren en dat zij om de na
latenschap nog een harden strijd zou moe
ten voeren. In Augustus 1677 dagvaardde
izij bij i,edictale-citatie" voor?hot Hainburg-
sche gerecht allen, die. meendfeil aanspraken
te'1 kunnen laten gelden. Zij bond den strijd
aan te bewijzen, dat het testament echt was.
Johanna werd. kort na de interventie van
de Staten in vrijheid gesteld. Zij zou echter
niet lang meer plezier hebben van het idee,
dat zij weldra een rijke vrouw zou zijn. In
1679 stierf zij. een dochtertje Bertha alleen
op de wereld achterlatende met de omstre
den erfenis. Het meisje was uitbesteed in de
Amstelstad en haar voogden waren Albert
vain der Vloot, Gabriel Floris en PhilippuS
■van Eyck.
Een dure liefhebberij
Dit drietal zette den strijd om de erfenis
met kracht voort Aangezien zij blijkbaar in
de meening verkeerden, dat procedeeren
dure liefhebberij is, gooiden zij het met
paar naaste bloedverwanten op een actoord-
je. Ingeborg von Busch, een familielid van
den veldmaarschalk, die in Denemarken
woonde, zou een deel van de nalatenschap
krijgen, die echter nog steeds berustte bij
de „kamerije" van Hamburg.
Ook de Staten van Holland zaten niet stil,
zij zetten hun inmenging voort ten bate van
Bertha van der Plan eken en eischten, dat
de gesequestreerde goederen in handen van
.Regeerders van de Stadt Amsterdam" zou-
woording van het gevoerde beheer der
laten6chap. En indien zij in gebreke blijft
aldus de man uit Mainz verzoekt hij
de stad naartoe te noodzaken door inbeslag
neming en verkoop van goederen der ge
meente, ten beck-age van...... f 100 millioen.
De rechtbank wees in deze zaak een
uitvoerig gemotiveerd vonnis cn verklaarde
a. de vordering verjaard, zoodat de eisch
iet ontvankelijk werd verklaard.
Thans is eischer, voor wien mr Kuinders
optreedt, in hooger beroep gegaan. Opnieuw
de gemeente gedagvaard, om rekening en
verantwoording af te leggen cn om even
tueel honderd millioen neer te tellen.
Op 7 September komt deze interessante
historisch-juridische kwestie voor het eerst
ou de Hofrol. De procedure voor de recht
bank liep tien jaar, het zal dus nog wel
duren vóór het Hof arrest wijst
RADIORUBRIEK
Het postduivenseizoen- is begonnen. De
duivenbezitters brengen hun vliegers
de vereepigingslokalen voor deelname
de vluchten, welke weer op het program
staan.
Doodelijk verkeersongeval
te Musselkanaal
MUSSELKANAAL, 17 Mei. In de School-
straat te Musselkanaal (gem. Onstvvcdde) is
gistermiddag bij het z.g. „Sapsverlaat" de 40
jarige D. Sander met zijn dnewielige
motorbakfiets door een personenauto, be
stuurd door een inwoner van Stadskanaal,
aangereden. S. sloeg tegen den grond en
blcer dood liggen. De motor-bak fiets werd
geloei, vernield. Het slachtofifer "was raads
lid voor do'S.D.Ai.Pr të Onstwédde en zoti
I bij de komende verkiezingen weder Jijstaart-
I voerder zijn.-'
den
irden i
Een Amerikaansche
goederentrein, getrok
ken door twee loco
motieven. ontspoorde
nabij Pittsburg. De
chaotische toestand na
het ongeluk, dat vier
personen het leven
kostte.
De Hamburgsche magistratuur gaf 'ten
slotte gevolg aan den eisch van de Staten
cn in 1679 werden 28 kisten kostbaarheden
en goederen te Hamburg scheep gebracht
onder toezicht van den voogd van Bertha,
den heer Van der Vloot, naar Amsterdam
gebracht. Na verkoop werd het geld op de
Amsterdamsche Wisselbank geplaatst. Dit
alles geschiedde op last van de Staten
Holland en de commissarissen van de Bank
voerden slechts de bevelen van de mach
tige Hollandsche Staten uit.
Het proces, dat voor Bertha werd gevoerd,
ging intusschen door. In eerste instantie
luidde de beslissing gunstig voor haar De
„Reichshofrat" te Weenen bevestigde in
1691 het vonnis en een revisieverzoelc, inge
diend door familie yanwijlen den veldmaar
schalk werd afgewezen. Aan Bertha keerden
de Staten na deze beslissing ruim f 16.000
uit, een heel bedrag voor dien tijd. Ook zou
nog geld aan nakomelingen van Würtz zijn
uitgekeerd, als gevolg van een accoord.
Nieuwe aanspraken
Dit is heel in het kort de geschiedenis van
de erfenis Würtz. Maar daarbij zou het niet
blijven. In 1863 doken er nakomelingen van
Würtz op, dlie voor Rechtbank en Hof de
stad Amsterdam aanspraken. Het proces
eindigde zonder resultaat voor de beweer
de erfgenamen.
In 1929 dook opnieuw iemand op, die met
een keurigen 6tamboom zijn familierelatie
met den veldmaarschalk naar voren bracht.
Hij eischte van de rechtbank vernietiging
van het naar zijn- oordeel valsche testament
en uitkeering aan hem en eventueel andere
erfgenamen van het geld, dat de stad Am
sterdam eenige eeuwen geleden indertijd
onder haar berusting had.
Deze man, de stucadoor J. K. L. W i r g e s
uit Mainz, schat de waarde van de erfenis
thans met rente op rente ophonderd
millioen gulden. Hij eischt van de gemeen
te Amsterdam, wier bovenstaande lezing
van de zaak hij bestrijdt, rekening en verant
Meisjc zeer ernstig gewond
AMSTERDAM, 17 Mei. Gisteren is in de
Hollandia-fabrielien aan den Valkenweg een
ongeval gebeurd, waarbij een 15-jarig meisje,
clat als leerling in de fabriek werkzaam is,
door eigen om voorzichtigheid ernstig werd
gewond. Het meisje bevond zich op de derde
verdieping en wilde naar heneden. Iniplaats
van den gebruikelijken weg lang6 de trap
te nemen, wilde zij langs de leuning omlaag
glijden. Zij sloeg daarbij over de leuning,
viel vam twaalf meter hoogte. De G.G.
G.D. vervoerde het slachtoffer, dat een sche
delbreuk had opgeloopen, naar het Wilhel-
mina-gasthuis.
UW ADRES
Vooi de behandeling
Uw BOEKHOUDING en
BELASTINGZAKEN is
A. BERGHOUT
Belastingconsulent Lid N. L 1
Kantoor Kerkstraat 3,Tel no 62 en 63
BEBKEL EN RODENRIJS
(Reel.)
Morgenwijding.
i-Jpy*.
Reportage. 3.30 Ka-
Zang, flurit cn cem-
lUopn.) 5.15 NCRV-Harmonieorkest. 6.üfl
Orgelconcert 7.05 Gram/muziek. 7.15 u
Aile-Dag-Kerk in Nederland"
Exegetische
NCRV-Harmonle-
9.30 uur
OrkestverecnJighig.
volg concert. 11.15 Gram.muziek. oa. 11.50
—12.00 Schriftlezing.
[LVEnSUM II. 301,5 M. AVRO-UItzcndlng.
8.09 Gram.muziek fOm >.15 Ber.) 9.00 Mor_
genwljdlng. 9.15 Gewüde muziek, (gr.pl.)
Het Omroeporkest en soliste. 12.00 Gram.
muziek. 12.15 Ber. 12.17 Orgelspel. 12.35 u.
AVRO-Musette-orkest en soliste (pn.); 1.00
AVRO-Amusementsorkest. 1.30 uur Karolyi
Arpad'a eneemble. 2.00 Causerie Volteen-
1 AVR O-Dan ce-B
m-Sisters". 4.30
r de kinderen.
ANP, medi-Mleelinyv'n.
AVRO-Amusementsorkest,
Orkest. 3.19 Declamatie. 3.35 OiKest 6.05
Voor de vrouw. 5.20 Ork-s:. 6.40 Landbouw-
praatje. 7.00 Orkest en zangers. 8.00 Dia
loog. 8.20 Gevar. Programma. 9.05 Radio-
tooneel. 9.50 Sportreportage. -10.29 Kerk
dienst. 10.40 Harmonieorkest. 11.20 Band.
Zang. 3.20 Chan-
- koor. 5.25 u.
Orkee-u 8.5
grado.
ElLEJi 456 M. 10.59
Orkest 1.30 Orkest
oert. 4.20 Ensemble.
Orkest en koor. 10.55 Concert/
Zang. 3.50 Pianoduetten.
L20 Mis. 12.5
12.2
415,5 M. Algemeen
i gamba en piano. 7.50 Concert 8.50
1.20 Plano en
Z.Unu'. a.hu L'i.i noriuetlcn. 1.20 u.
Fanfare. 9.29 en 10.30 Symphowie-Orfcest
484 M: 10.20 Mis. 12.50 en 1.30 Orkest 3.20
Orkest. ^4.20^ Piano. 5.05 Zang. 6.50 Jazzmu-
8.20 Orkest 8.50 RadiotooneeL
11.20 Orkest
VRIJDAG, 19 HEI 1939
Progrnir
8.00 Soh
10.30 Morgendienst
met pianobegeleiding
Gram.muziek. 4.45 Orgelspel,
tie en gnam-müziek. 6.25 B>
6.55 Tulnbouwpraatje. 7.00 Ber. 7.15 Boek-
Herhaling SOS-
ert (o-
b
hedéndaagsche zielkunde
NCRV-Orkest 11.25
12.00 Schriftlezing.
I Gram.muziek.
bespreking. 7.45 Gram.muzlek. 8.00 Berich
ten ANP. Herhaling SOS-berichten. 8 15 u
[OrgteonCCTt (opn.)^ 8^50 Chr. Radio-koor
Causerie „Wat-
L HOT! „jpsT-"
-Ork-esr.
Ber.)
)0 VARA. 8.00 Orgelspel, (a
Gram.muziek. 10.00 Morgenwuaing. ïo.z»
■lamatie. 1D.40 Pianovoordracht. 11.10 u.
Declamatie. 11.30 Grammuzlek. 12.00 De
3 (Om 13.15 Ber.) 12.50 Gram.mu,
AVRO-Amusementsorkest. 2.00 u.
„Rondom Pinksteren". -2.20 Va-
rj^té-programma (grpjj. 3 00, uur AVRO-
Aeorian-orkesT 7Öm -3.4.5 Ber.) 4.00 Gram.
muziek 4.30 Strijkkwartet 5.90 Voor dé kin-
Reportage. 5.00 De Ramblers.
9 Letterkundig overzicht. 6.50—
I Ber.
Cyclus „Reizen e
kerk-Conferentie".
A-Kalender.
Cyclus „De Begin.
u»s van ae uentrale Commissie
Vrijzinnig Protestantisme". 8.00 u.
Duitschland" 9.00
(gr.pl.) 11.55—
Radiotooneel.
Strijkorkest 1.35 Symphonieorkest 2.3
Symphonleorkest. 10.30
1571 M. 8.35 Opera.
9.40 Pianoduetten. 11.20
117. Toen de Arabier binnenkwam, hield
Kwiebus hen> de tekening voor.
Verdwaasd keek de man er naar.
Hij'snapte er eerst geen syllabe van;.
Maar opeens ging hem een lioht op.
Hij stootte allerlei vreugdeklanken uit en
bekeek toen Kwiebus of hy een wonder-
•De zeesohunner drukte het portret als een
kostbare sdhat tegen zich aan en ver-
dweèri 'er mee als een hond met een lekker
kluifje.
Kwiebus wachtte in spanning wat er zou
gebeuren. Het duurde niet lang.
De deur gin^ open. En
De roverhoofdman en me' hem alle helpers
drongen in en voor de kajuit.
118. De hoofdiman maakte wilde gebaren.
Ging. in de houdir^ staan.
Kwiebus snapte dadelijk, wat hij wilde.
Wat voelde de jonge tekenaar zich. Al die
mannen vol bewondering om hem heen!
Dat was geen kleinigheid.
Kwiebus beduidde, dat hij papier moest
hebben.
Ze gaven hem een groot stuk.
Met een ernstig gezicht begon hij. Eerst
hield hij het potlood op een afstand op
oogshoogte om de verhoudingen te schatten.
Iedere beweging werd door de kerels ver
slonden.
Kwiebus deed erg z'n best.
Vergat de omgeving.
Tekende gespannen.
