KERK EN ZENDING
De geschiedenis van een fiets
CONFESSIONEELE VEREENIGING
BESTAAT 75 JAAR
MAANDAG 15 MEI 1939
Plomp te Ede.
Aangenomen: Maar Nieuw
cand. S. P. Nijdam te Middenmeer.
GEREF. KERKEN
CHR. GEREF. KERK
Tweetal: Te Middelburg, W F. Laman
te Middelharniis en H. Visser Mz. te Bun
schoten.
Bedankt, voor AAfen aan den Rijn,
voor Dok'kum en voor Gouda, J. G. van
Minnen te Kuizen (Z.H.).
GEREF. GEMEENTE
Beroepen: Te Terneuzen, J. v. d. Berg
te Kralbbend'ijke.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Amersfoort
Gisteren is Ds. C. G. H. Blok, gekomen
van Workium bij de Ned. Herv. Gem. te
Amersfoort in de mongengodsdienstoeferaing
bevestigd door Ds. A. Dönszelmann die
het Woord bediende naar aanleiding van
Matth. 28 vers 19 en 20a. In den avonddienst
deed Ds. Blok zijn intrede, sprekende over
Handel. 4 vers 12. Namens het gemeentebe
stuur waren aanwezig de burgemeester J. C.
Graaf van Randiwijck en wethouder
Stadig. Meerdere ambtsbroeders uit den
omtrek gaven blijk van 'belangstelling. Na de
predikatie voerden het woord Ds. M. G. Ger
ritsen namens de classis, Ds. J. Panne
bakker namens den Ring en Ds. K. J.
van den Berg namens den kerkeraad. Op
verzoëk van laatstgenoemde zonig de talrijke
sohare Psafcm 134 vers 3.
Bellingwolde
Oamd. T. Lopers, te Ruinerwo.u, „s na
peremptoir examen door de classis Winscho
ten toegelaten tot de bediening des Woords
in de Geref. Kerk te BelilimgwoldeNieuwe-
sChans. Cand. Lopers zal 4 Juni zijn intrede
doen. Bevestiger is Prof. Dr. G. M. den
Hartogh.
Serooskerke
Oand. N. Visser, te Utrecht, doet 16 Juni
zijn intrede bij de Ned. Herv. Gemeente te
Serooskerke; bevestiger is Ds. E. v. Meer,
te Utrecht.
Algemeene Synodale Commissie
Ned. Herv. Kerk
V ij f d e Zitting. Na de gebruikelijke
opening door den president worden de no
tulen van de 4e zitting goedgekeurd. De be
handeling van de aanvragen uit de generale
kas kon worden voortgezet. De correspon
denten van de provincies brengen hun rap
porten uit over de aanvragen uit Overijssel,
Groningen, Noordforaibant en Limburg en
Drenthe. Tezamen werden 72 rapporten door
de correspondenten over de aanvragen uit
de generale kas uitgebracht. In behandeling
komen 165 aanvragen voor personen waar
uit mede duidelijk blijkt, hoe noodig het is,
dat de generale kas krachtig wordt gesteund.
Toelagen worden voorgesteld voor de gees
telijke verzorging van Nederlanders in het
buitenland, voor D a v o s, voor den Schip-
persraad, voor den Wereldbond,
voor de Centrale werklooaeniora
voor Valken heide, voor Slootdorp,
voor de Belgische Zendlingskerk,
terwijl de benoodigde bedragen voor aan
vulling van het Fonds voor de schraalste
predlikantstractementen en het Fonds voor
geestelijke behoeften zullen worden vastge
steld.
Over de verslagen van de andere fondsen
worden geen bijzondere beschouwingen ge
houden. Wel zullen maatregelen warden
voargestetdi, het tot nu toe uitgekeerde be
drag van het hulippemsioenfonds
voor emeriti-predikanten op het
zelfde peil te houden. Voor Gronau, Emme
rik en Kleef worden dezelfde bedragen voor
gesteld evenals voor Sóhonirg&dorf, Duis
burg en eenrige andere belangen. De behan
deling der financieele aangelegenheden is
hiermee geèind'igd. De vergadering wordt
verdaagd tot Maandagmorgen 11 uur.
HET INTERIEUR DER NED. HERV. KERK
TE BAARN
Onlangs besloten de kerkvoogden der
Ned. Hervormde Kerk te Baam de vernieu
wing van het intereur der kenK, waarmede
eernge jaren geleden reeds was aan gevan
gen, te 'bespoedigen, waarbij men een beroep
deed op de lidlmaten om de nog benoodigde
f 25.000 bijeen te brengen.
Thans deelt genoemde kerkvoogdij mede,
dait deze som op een paar duizend gulden
bijeen is gebracht, waarbij zoowel H. M. de
Koningin alls het Prinselijk Paar zich niet
onbetuigd heeft gelaten.
ZENDINGSFIN ANCIEN OEGSTGEEST
Het Zenöingsbureau te Oegstgeest vraagt
ons plaats voor het volgende:
,,De geleidelijke stijgung in de inkomsten
houdt tot onze groote dankbaarheid aan. Het
blijkt een goede greep te zijn geweest om
een voorjaars-zendingsweek in te voeren.
Natuurlijk rr.oet deze inburgeren en konden
deze eerste keer tal van gemeenten nog niet
meedoen, omdat zij er niet op gerekend had
den. Toch is het eind-resultaat een inkomst
van f 37.000 en dat heeft het werk zeer ge
holpen. In 1938 werd er in de eerste vier
maanden ontvangen f 128.000 en in dit jaar
in dezelfde periode f 146.000.
„Wel dekt dit bedrag de 'behoefte niet,
wamt deze waren volgens de besnoeide ra
ming in vier maanden f 266.000, maar de
stijging der inkomsten stemt hoopvol. Het
Pinksterfeest is op komst en wij verwach
ten ook daarvan een nieuwe krachtige hulp
voor het Zendingswerk.
MOEDGEVENDE CIJFERS
Volgens den Pölnischen Zeitungsdienst
stelt het Russische podloozentijdschrift de
Beboschnik vast, dat het aantal georgani
seerde godloozcn in Rusland, dat in 1933 nog
5 millioen bedroeg, thans tot zelfs beneden
2 millioen allengs ingezonken is. Van de gc-
biedsorganisaties heeft. De Krim 248.000 le
den. de Oekraïne 243.000. Moskou 21Ü.000. Le
ningrad slechts 84.000. Ook moeten de mees
te leden zich weinig van actieve anti-reli
gieuze propganda gelegen laten liggen.
EEN KOPEREN DAK
TROTSEERT DE EEUWEN
Meer dan 200 gebouwen werden er de
laatste 10 jaren met ons koper gedekt.
N.V Koperplettertj en Metaalhandel
voorheen H. DE HEUS ZOON,
Rot»" 'vn T«M 22655 2 lijnen. Postbus 850
(Reel.)
HET AMBTSGEHEIM
De Duit6che rijksminister voor kerkelijke
aangelegenheden Kerrl heeft bekend ge
maakt, dat een beroep op ambtsgeheim door
geestelijken en predikanten slechts dan gel
den kan, indien het gaat over kerkelijke
aangelegenheden, niet bijvoorbeeld, indien
'\er staatkundige aangelegenheden gaat.
Indien geestelijken of predikanten zich op
ambtsgeheim willen blijven beroepen in za
ken. die niet onder ambtsgeheim vallen, zul-
',e wegens begunstiging van den schul
dige vervolgd worden.
TER WAARSCHUWING
Het Zendingsbureau te Oegstgce t raagt
is iDlaats voor het volgende:
Het blijkt telkens weer noodig te waar
schuwen tegen colporteurs en collectanten,
die boeken en boekjes aanbieden, misschien
.'cigering daan an ook wel gaven aan
nemen, zeggende, dat dit alles „voor de zen
ding" is. Bij verdere navraag blijkt dan ge
woonlijk, dat he* uitgaat van liet zooge
naamde Internationaal tractaat gezelschap
of een overeenkomstig benaamde organisa
tie, maar dit alles wil zeggen, dat de ontvan
gen bedragen gedeeitelijk ten goede kamen
aan het werk der Adventisten.
Gedeeltelijk, want een deel van de op
brengst is voor de colporteurs en colportri-
ces zelf. Welk deel? Daar is niet achter te
en. Er is wel eens gezegd: de helft,
maar zekerheid beelaat er bij ons weten
dienaangaande niet. De plaatselijke politie
is wel eens in de zaak gemengd, o.a. te Rot
terdam, maar bepaalde wetsovertreding
heeft ni it.of zelden plaats.
Hoe dit alles zij, wij waarschuwen nog
eens. Wie zoon colporteur (trice) aan de
deur krijgt, vrage goed na met uien hij te
doen heeft. Vanwege het Zendingsbureau
wordt niet langs de huizen gecolporteerd of
gecollecteerd Waar dit plaatselijk gebeurt,
kent men de plaatselijke collectanten of
deze hebben een machtiging van de plaatse
lijke commissie of vereeniging. Het attentie-
sein „Weest op Uw hoede" kan nog niet
worden neergehaald.
HET GEREF. LEVEN IN
BELG IE EN FRANKRIJK
Hoe klein en verstrooid ook, de Geref.
Kerken van Antwerpen, Brussel, Gent,
Mechelen en Parijs zijn actief. Dat bewyst
ook de Gids, welke zij nu in den vorm var
handig geïllustreei-d boekje hebben uitgegeven
en waarin men alle gegevens bijeen vindt
betreffende hun arbeid binnen en buiten de
kerkmuren. Niet alleen zijn alle adressen hier
verzameld, maar ook is er 'n beschrijvende tekst
van het leven en werken der verschillende
gemeenten.
Een waardevol document ook van r
tegen den stroom op in het Roomsche land.
Uitgever is J. Schipper Jr. te Hilversum.
PINKSTERBOODSCHAP
Ter verspreiding voor Pinksteren 1939
heeft de uitgever W. D. Meinema te Delft
een tractaat van Dr. P. Prins uitgegeven,
getiteld. „Een waanzinnige wereld?" De voor
zijde van het pakkend geschreven tractaat
geeft een suggestieve teekening van tegen
elkaar gewapende fronten. Voor deze dagen
dus een etiquet, dat tot kennisneming van
den inhoud dringen zal.
JUBILEUM Ds. W. W. MEUNEN
Naar den uitd'rukkeldjlkien wenach van Ds.
M e ij n e n, predikant der Geref. Kerk van
Dordrecht, is diens 40-jarig jubileum in stilte
voorbijgegaan. Slechts heeft Ds. Meijnen gis
termorgen in zajn preek (over 1 Cor. 1 22
24) God gedankt voor het hem beschoren
voorrecht. Terstond na het uitspreken van
den zegen heeft ouderling A. Harkema
den leeraar hartelijk toegesproken en hem
mkt voor het zeer vele dat hij in en voor
de gemeente gedaan heeft. Ds. Meijnen heeft
voor deze woorden dank gezegd. Na den
avonddienst waarin Ds. Meijnen gewoon de
Catechisamis-afdeelin'g behandelde, is hem
toegezongen Ps. 134 3. Er volgt geen huldi-
gingssamenkomsli er is geen feestcomité.
ONDERWIJS
Prof. Dr. L. H. K. BLEEKER
Bij Kon. besluit is met ingang van 17
September aan dr. L. H. K. B 1 e e k e r, op
zijn verzoek, eervol ontslag verleend als
hoogleeraar aan de rijksuniversiteit te Gro
ningen, met dankbetuiging voor de belang
rijke in deze betrekking Dewezen diens en.
AFSCHEID Prof. Dr. E. COHEN
Op Vrijdag 26 Mei as. zal Prof. Dr. Ernst
Cohen, in het groot auditorium der Rijks
universiteit te Utrecht, des nam. om hall
drie, een afscheidscollege «reven, dat toegan
kelijk is voor alle' belangstellenden. Daarna
zullen verschillende toespraken worden ge
houden en een groote plaquette ter plaatse
in het Van 't Hoff-laiboratorium worden over
gedragen, waarvan een kleinere gouden af
slag aan den scheidenden, hoogleeraar wordt
aangeboden. Om vier uur vindt in de se
naatskamer een receptie plaats, terwijl aan
Prof. Cohen om halif zeven in het jaarbeurs
gebouw een diner wordt aangeboden.
PROMOTIE Dr. J. SMITS
De promotie van Dr. J. Smits, van Eind
hoven, die aan de Vrije Universiteit bevor
derd is tot doctor in de letteren en wijs
begeerte, op een proefschrift, getiteld: „Plu-
tarchius' Leven van Lysander", geschiedde
cum laude.
EERE-DOCTORAAT
Prof. mr. E. J. J. van der H eyd.en, hoog
leeraar in het burg recht, in het handels
recht en in de rechtsgeschiedenis aan de
R.K. Universiteit te Nijmegen, is benoemd
tot eere-doctor aan de Universiteit te Gent.
NED. HANDELSHOOGESCHOOL
Prof. G. Gonggrijp, tot dusver buiten
gewoon hoogleeraar in de koloniale oecono-
mde aan de Ned. Handels-Hoogesahool te
Rotterdam, is met ingang van 1 September
benoemd tot gewoon hoogleeraar.
Prof. dr. J. Wisse link, tot dusver bij
zonder hoogleeraar aan die instelling, is met
ingang van 16 September benoemd tot ge
woon hoogleeraar in de toegepaste oeeonomie
en bedrijfsleer.
Dr. H. M. H. A. van der Valk, secre
taris van het Ned. Economisch Instituut, ge
vestigd in de Ned. HandelS-Hoogeschool,
tevens red'acteur-secretaris van de Econo
misch- Statistische Berichten, is met ingang
van den cursus 1930/1840 benoemd1 tot lector
in de methoden vn-n het ccccnomische onder
zoekingswerk.
PROT. INDUSTRIE- EN HUISHOUDSCHOOL
Te Treebeek geopend
Op plechtige wijze heeft Zaterdagmiddag
te Treébeek de opening plaats gehad van de
Protestantsche industrie- en huishoudschool.
Deze ingebruikstelling geschiedde officieel
door den minister van Onderwijs, Prof. Dr.
J. R. Slotemaker de Bruine.
Deze sprak er zijn blijdschap over uit, dat
hij dezen belangrijken dag heeft kunnen
meemaken.
j was extra verheugd, dat het hier een
confessïoneele school betrof, welke niet a>Lleen
uiterlijke vaardigheden ziet. Spr. was
ook verheugd, dat de leiding van de R.K. en
Protestantsche school elkander eenigen
tijd gesteund' hebben en geholpen. Het kan
niet genoeg geprezen worden, dat menschen
elkaar vinden, due dervzeltfden God' aanibid-
en voor denzelfden Christus het hoofd
buigen.
Dit vinden van elkaar is in, dezen tijd zeer
noodzakelijk. Spr. sprak voorts ook een
woord 'van dank tot allen, d'ie hebben mede-
gewenkt om de school tot stand te brengen
en hoopt, dat de school een bijzondere zegen
zou worden voor het protestantsche. het re-
ligieuse en het sociale leven Ln deze streek.
Namens de directie van de staatsmijnen
sprak de heer Mons geflukwenschen uit.
Namens de afdeeling mijnstreek van het
Ned. Bijbelgenootschap bood ds. Kan de
school een bijbel aan. Op geestige wijze sprak
ook de architect van de nieuwe school, de
heer v. d. Bom, een woord van geliukwensoh
en een woord van dank tot allen, d'ije hem
geholpen Ihadden bij den bouiw van de school.
Vervolgens beerichtted'e het gezelschap de
nieuwe school, welke geflegen is naar het
jeugdhuis, waarin de openingsplechtigheid
plaats had.
De school, een Crisch en fleurig gebouw,
dat drie klassen omvat, is zoo gebouwd, dat
er gemakkelijk een verdieping op 'kan wor
den aangebracht, wanneer de behoefte zich
daarnaar doet gevoelen.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Groningen. Chr. Sehlppersschool voor
Continu -onderwijs (3-j. leerplan). Tot onder
wijzeres: mej. T. Veenstra aldaar.
S mi 1de. Chr. M.UX.O. school. Tot kiw.
ma.: de heer R. H. Walda, te Oosthem.
Waalwijk. Chr. School. Tot tijdel. on
derwijzer: de heer A. v. d. Vliet te Andel.
In de ledenvergadering van de Stuivers-
vereemging „Bidt en Werkt" tot bevordering
van Chr. Onderwijs te Renswoude is be
sloten tot opheffing der Christelijke school
tegen 1 Januari. Bij informatie bleek, d'at als
reden voor deze opheffing wordt opgegeven
de financieele toestand der vereeniging. Ook
de noodzakelijke verin ieuwing van de school
in verband met een schrijven van den in
specteur der Volksgezondheid' schijnt aan dit
besluit niet vreemd te zijn. De school heeft
176 leerlingen. Het personeel zou met ingang
van 1 Januari 1940 ontslagen worden.
CHR. H.B.S. LEEUWARDEN
De Ohr. H.BS. te Leeuwarden is zoodanig
in leerlimgentai toegenomen, dat uitbreiding
.geboden is. (In 1938 steeg het cijfer van 179
tot 220). Volgens ontwerp van den architect
A. J. Fedidema zal spoedig de uitbouw ter
hand genomen worden.
HET ZEEBAD OP HET SCHOOLPLEIN
Een bewaarschool in Islington (Londen)
heeft het strandleven in optima forma op
de speelplaats. De schoolknecht, geholpen
door de grootste jongens, heeft het in orde
Een waardevolle uitgave
van de Burgers-fabriek
Zeventig jaar geleden werd het eerste
Burgers-rijwiel gemaakt door den stichter
van de N.V. Eerste Nederlandsche Rijwiel
en Machinefabriek voorheen H. Burgers te
Deventer, en daarmee werd de grondslag
gelegd van een industrie, die thans een
zeer belangrijke plaats in ons bedrijfsleven
inneemt. De firma herdenkt dit feit niet
door feestelijkheden, maar door het uit
geven van een boekje, waarin de geschie
denis van het rijwiel op vrij uitvoerige
wijze wordt verteld.
De heer George Hogenkamp, de
bekende rijwielhistoricus, die tevens een
museum van oude rijwielmodellen bezit,
heeft dit boekje samengesteld en hij heeft
mn zijn werk veel eer ingelegd. In ,JDe
geschiedenis van Burgersis de geschie
denis ven de fiets" wordt op vlotte en gees
tige wijze vertelt!, hoe ons hedendaagsohe
onmisbare vervoermiddel in den loop der
jaren gegroeid is, hoe de pioniers vaak aan
Fransche caricaiuuT uit het jaar
velerlei bespotting en zelfs minachting
waren blootgesteld, ma,ar hoe tenslotte dé
fiets ve4e landen veroverde. D'at het rijwiel,
jii'St en vooral voor one Nederlanders een:
onmisbaar vervoermiddel geworden is, bef»
hooven we waarschijnlijk niemand te vei*
tellen.
Yv'at ons het meest aantrekt in het boekje
mn den lieer Hogenkamp, dat rijn wel de
zeer vele, alleraardigste illustraties uit do
eerste jaren van de fiets. Die maken het
boekje, vooral voor wie zich interesseert;
voor deze dingen, tot een waardevol bezit.
gemaakt. Het is een tank van zink, gevat in
hout. Eiken dag wordt hij gevuld met lauw
water en wat zout er bij gevoegd. De kinde-
renplas6en er rond en laten hun bootjes
zeilen. De kant is zandig, en zij kunnen naar
hartelust graven en kaeteelen bouwen. Per
week brengt elke klas er 20 minuten door.
De helft van de kinderen heeft in werkelijk
heid de zee nog nooit gezien.
Examens
Amsterdam. Vrije Universiteit. Geel.:
Letteren: doet. ex., de heer J. H. Koopmans,
Arnhem.
Lelden. Geel Kunstgeschiedenis: doet. ex.,
me! W. H. E. Jacoimetti. Den Hi
t. Gesl.: Rechteu: -
nd.ex., W. Th.
Koloniale opchbouwr cand.ex., de heeren J.
BBoekestein, G. J. Jurriens, G Memellnk en
B. Veen.
Stuurlieden. Den Haag. Gesl. 2en at>uurm.
gr. handelsv. P. Nitze; Sen. stuurm. id. E. Boel-
laard en M. B. Winter.
Apothekersassistent. L e i d e p. Gesl. de heer
C. K. de Jong, Amsterdam,
Ds Joh. Groot Enzerink stelt de
historie te boek
Bittere vijandschap van het
modernisme in den aanvang
Doopen in den naam van
geloof, hoop en liefde
Ds Groot Enzerink
Het 75-jarig bestaan der Confessioneele
Vereeniging, dat in Juni van dit jaar her
dacht wordt op de algemeene vergadering te
Lage V'uursche de eigenlijke datum is 12
October roept een belangrijk en bewogen
hoofdstuk van de vaderlandsche kerkgschie-
denis in de herinnering. Wetende, dat aan
Ds. J. W. Groot Enzerink te Leiden als
haar secretaris
wa« verzodh/t, de
historie van dit
tijdperk te boek
te stellen, heb
ben wij hem, ge
vraagd een en an
der tc willen ver
tellen over zijn be
vindingen.
Het is geen ge
ringe taak, waar
voor deze historie
schrijver gezel
werd; imimers, ei
is wel een zeer
omvangrijk ar
chief, doch dus
ver was een geschiedenis der Confess. Ver
eeniging nog met. geschreven. En zoo moest
de documentatie, letterlijk en figuurlijk van
den grond af geordend worden. Letterlijk
ook, want zoo vertelde Ds. Groot Enze
rink ons „in de Kapittelkamer van de
Janpkerk te Utrecht (waar de Vereeniging
vermoedelijk ook geboren is) vond ik het
archief in den vorm van een berg pakken
met brieven, stukken, notulen, enz. onder
het stof bedolven. Het was ondoenlijk, daar
te ordenen en te verwerken, maar gelukkig
kon het archief in Leiden een veilig onder
dak krijgen in het gebouw van 'het Rijnland-
sche Borgstellingsfonds en hier heb ik de
taak ter hand genomen al ben ik meer
malen ten einde raad geweest, hoe er ooit
door te komen, om maar te zwijgen over het
vraagstuk van den tijd
Intusschen was de arbeid toch zóó ver ge
vorderd, dat onze gastheer met verwij
zing naar een heuveltje documenten op de
vloer van zijn studeerkamer uit den
hoorn des ovr-rvloeds een en-ander, en ook
menig belangwekkend feit, kon te voorschijn
brengen. Groot was zijn verbazing geweest
over de bittere vijandschap van liet moder
nisme in den tijd der oprichting van de
Confess. Vereeniging; in rm-nig opzicht deed
ie denken aan den smaad en de benauwing,
ran 183-4 hebben- Woot*
gestaan. En niet minder betreurde hij de
houding der Synode en der kerkelijke bestu
ren van die dagen; „het was, alsof men de
deur zoo wijd mogelijk wilde ope-nzetten
voor liberalisme en ongeloof, om het leven
der belijders onmogelijk te maken". Men
denke zich de houding van een predikant
uit dien tijd, die tot zijn ter bevestiging tot
lidmaten voorbereide catechisanten zei: „Ik
zal jullie e>m verhaaltje vertellen van dien
Jezus van Nazareth; ie kunt het gelooven
of niet, maar ik geloof er niets van".
Tegen den achtergrond van zulk een gees
tesgesteldheid teekent zich de oprichting der
Confessioneele Vereeniging zoo duidelijk mo
gelijk af. En haar eerste naam was een dui
delijke weerspiegeling daarvan: „Vereeni
ging om hulp en lei^jng te geven aan allen,
die om des geloofswille in nood verkeeren".
De oprichters
In de namen der oprichters hooren we van
menig fragment uit den geloofsstrijd de echo:
Ds. G. B a rg e r en Ds. J. W F e 1 i x van
Utrecht, Ds. O G Heldring van Hemmen,
Ds. L. J. van R ij n uit Wassenaar, Ds. T.
P. L. C. van L i n g e n van Zetten, de heer
J. Voorhoeve van Rotterdam, Jhr. J. W.
van Loon te Amsterdam, Baron C. Th. van
Lynden van Sandenbu rg, Baron B. J.
L. de Geer van Jutphaasen de heer
J. A. Grot he Ie Utrecht. En bovendien wa
ren hij de oprichting aanwezig: Ds. H. J. R.
G. Theesing van Rotterdam, Ds. J. J.
T e d i n g van B e r k o u t van Amsterdam
en Groen van Prinsterer, dien men
als voorzitter hoopte te krijgen, doch die
de functie niet aanvaardde.
Eenige maanden na 12 Oct. 1864, op 30 Mei
1865, wei-den de Statuten vastgesteld en deze
zijn, wat de kern betreft, onveranderd geble
ven: „de belijdenis der Hervormde Kerk,
zooals zij in 1618 en 1619 door de Synode
van Dordrecht ook togen de Remonstranten
is gehandhaafd". De rechtspersoonlijkheid
ontving de Vereeniging pas op 13 Febr. 1869.
Met een eigen orgaan heeft zij nog moeten
wachten tot 1876; vóór dat jaar had men als
gast in de Heraut een plaats. Het eerste or
gaan heette Guido de Brés en verscheen
tweemaandelijks. In 1888 werd „De Gerefor
meerde Kerk" opgericht.
Tn betrekkelijk korten tijd maakte Üe
Jonge Vereeniging opgang: zij telde binnen
enkele jaren 81 afdeelingen, terwijl door de
aanstelling van veel Evangelisten haar ar
beidsveld door het geheele land werd ont
gonnen. Aanvankelijk werkte men met de
bekende Utrechtsche Predikantenvereeni-
ging in goede harmonie, later kwam er een
breuk, welke in 1877 duidelijlk geaccentueerd
werd. doordat de U.P.V. haar wrgadering
op denzelfden dag stelde als de Confess.
Vereen, baiar jaarvergadering had 'bepaald.
Tegen den stroom op
Maar in hoeveel andere opzichten moest
men tegen den stroom oproeien! Er moest
en In die jaren rond raen...,. Bronsveld,
Kuyper en Hoedemaker nog broederlijk- Wh'
een in de C.V. geprotesteerd worden tegen
predikanten, die ooopten in den naam van...
geloof, hoop en liefde! Er moest gezorgd
worden voor kader; maar in. Utrecht waren
slechts 8 studenten van de Confessioneele
riohting, men had eenvoudig den moed niet,
te gaan stiudeeren. Wel waren er veel can-
dioaten voor Godsdienstonderwijzers en er
kwam een voorstel, oen een Evangelisten-
school op te richten; dit is echter niet ge
lukt Dan vwas er de tegenwerking van de
reizende Evangelisten; door classicale bestu
ren werd aan sommigen het radicaal ontno
men omdat zij de moderne prediking hadden
veroordeeld.
In 1867 kreeg de Confess. Vereen, haar
eersten reizenden predikant in Ds. P. H u e t,
die toentertijd in Pieter Maritzburg (Z. Afri
ka) stond (in 1870 werd hij predikant te Vee-
nendaal). Al spoedig na de benoeming van
Ds. Huet werd de Vereenijjjng in staat ge
steld een tweeden reizend-predikant aan te
stellen dank zij een groote gift van een met
het doel sympathiseerende dame; toen werd
benoemd Ds. Andrew Murray uit Rag
stad, die echter bedankte. Daarna werd be
noemd de bekende Ds. Lion Cachet; in
1878 volgde Ds. van Schelven. De reizen
de predikanten kwamen begrijpelijkerwijze
in botsing met kerkelijke besturen, als zij,
wat vaJak gebeurde, Doop of Avondmaal be
dienden in een herberg of schuur, waar zij
met de getrouwe beljjders samenkwamen.
Opmerkelijk was de tegenkanting uit som
mige kringen, waar bijv. de preeken van
Floor geprefereerd weroen boven „die 6nert-
blaadjes van de Gonf. Vereeniging". Het
hoofdbestuur vervolgde echter zij-rt weg door
goed en kwaad gerucht, ook toen het aantal
afdeelingen daalde, omdat sommigen meer
,,'daden" wilden zien. Maar d e daad, welke
boven alles noodig was, noemde Dr Capa-
dose: verootmoediging. Intusschen werd er
wel terdege wat gedaan: nadat Kuyper in
1883 bad opgeroepen tot verzet tegen de
kerkeraden, werd in 1SS-4 aan de Synode
gevraagd, te willen bevorderen, dat, om te
voorzien in de dringende loehoefte aan
orthodoxe predikanten, studenten toegelaten
zouden worden aan de Vrije Universiteit (ibij
de opening waarvan het hoofdbestuur der
C.V. tegenwoordig is geweest). Gelijk te ver
wachten was, weigerde de Synode.
Minder bekend is, dat in 1869 de Synode
een nieuwe vertaling van het N. Testament
wilde voorbereiden. Daartegen verzette de
C.V. ziGh, omdat men voorzag, dat het. mo
dernisme door zulk een „liberalen bijbel"
opnieuw zou bevorderd worden. Voor de
C.V., die in art. 2 van haar Statuten uit
sprak, dat „in een welgestelde Kerk de be
lijdenis van kracht is, omdat zij met de
H. Schrift overeenstemt", was dit verzet ge
boden. Intusschen is de nieuwe vertaling er
niet gekomen.
Overvloed van gegevens
Met deze bloemlezing uit de honderd-en-
één documenten, door Ds. Groot Enzerink
uit het schier onuitputtelijk arohiefverza
meld, moeten wij volstaan. Wanneer we ver
melden, dat hij op den avond van 7 Jumi
plus minus v i'e r uren noodig zal lvehben,
om zijn historisch overzicht te geven, blijkt
voldoende, welk een overvloed van gege
vens zijn 6aamgebracht en geordend. Er was
echter ook een andere zijde aan het aange
name onderhoud, dat wij met hem mochten
hebben, nl. de naaste toekomst. Een
Vereeniging toch van 75 jaren, gesticht met
een ideóel doel, mag niet. stilstaan, ook al
rijayhataj' „wegen ep micidcien" beperkt, zoo-
als bij de Confess. Vereeniging, door de
grenzen van haar invloedssfeer.
En zoo is er ook voor de straks 75-Jarige
een nieuwe taak (titel ook van het
referaat, dat een der meest actieve bestuurs
leden, Ds G. van Veldhuizen van Kra
lingen, ter feesbvergadering zal houden).
„Wij moeten zoo drukte Ds Groot Enze
rink zich uit wij moeten klaar zijn als
we worden aangevallen". En daarom richt
men zich nu in het bijzonder op de jeugd.
Verblijdend is de toetreding van jonge pre
dikanten als lid, van wie thans echter per
soonlijke en overtuigde instemming met de
Statuteai gevraagd wordt. Voorts wordt met
ijver en verrassend resultaat gewerkt door de
propagancla-commissie (Dr P. J. K r om-
si g t, Ds D o u w e s, Ds G r o e n e w o u d en
Ds. van Veldhuizen): zij heeft 't land
verdeeld in negen districten, waar initia-
tief-comité's zijn opgericht. Deze zoeken
vooral contact met predikanten, die uit on
bekendheid met of door liohl te overwinnen
bezwaren tegen de CV. nog geen lid wer
den („de naam reeds der Conf. Verg. werkt
op sommigen als een roode lap op een
stder").
Onmisbare krachtcentrale
En dan blijft natuurlijk een onmisbare
kracht-centrale het studiefonds tot opleiding
van predikanten in den geest der Verceni-
g.ng. Voorts zijn de leden van het hoofdbe
stuur als zoodanig lid der Ver. voor bijzon-
dere leerstoelen, welke aoor het houden van
lezingen voor studenten te Utrecht en te
Leiden haar doel nastreeft, daarin krach
tig gesteund door Prof. Haitjema, Dr Schok-
kin-g en Ds Kromsigt e.a. Tot de nog onbe
reikte idealen behoort een bijzondere leer
stoel aan een onzer Universiteiten en een
Confess, studentenvereeniging.
Of de Confess. Vereeniging ook in de toe
komende maanden haai- aandeel zal nemen
of invloed zal hebben in t»e door de Alg.
Syn. Commissie weer op stapel gezette reor
ganisatie-plannen? Denken we aan haar
onveranderd devies „reformatie door reor
ganisatie", en aan art. 2c der Sta/tuten, waar
we lezen: in haar en aan haar herstel
te arbeiden, en dat herstel vóór alle diagen
in den weg van kerkelijke plichtsvervulling
te zoeken", dan kan het niet' anders, of
de C.V. volgt met intense belangstelling, wat
er straks gebeuren gaat En ongetwijfeld zal
zij dan ook op dit terrein haar invloed aoen
gelden, al teckent zich ten deze de gezichts
einder niet overal even helder en zqnnig
Niettemin, de dag van het 75-jarig bestaan
der C.V. is een datum van groote beteekenis
in den voor ons volk toch zoo diep ingrij
penden strijd om de belijdenis. Het feit, dat
de Vereeniging dezen leeftijd bereikte, moge
tot dank stemmen als zij ziet op wat rij tot
dusver heeft mogen doen, haar hoogste ver
langen gaat toch uit naar den dag, waarop
zij zichzelf overbodig zou maken en voor de
Ned .Herv. Kerk het tijdstip zou aanbreken,
waarop haar „abnormale toestand" (art 2
c.er Statuten) zou geëindigd, en zij im de on
gerepte positie van Belijdeniskerk zou ver
heven zijn.
Aan Ds Groot Enzerink betuigen wij omen
welgemeende» dank voor de groote welwil
lendheid. ons betoond in het geven van een
voorproefje uit het rijke menu, dat hij bezig
is te l>ereiden uit de omvangrijke en belang
wekkende documentatie der straks iubilee-1
rende Confess. Vereeniging-.
Verplegend personeel. Rotterdam. „Eudo*
kia". Gesl.: Ziekenverlegring (dip.]. A) de zus
ters G. P. v. Andel, T. Bartlema. M. A. Bavinck.'
C. M. S. Clausing, R. v. Dam, W v d. Heidi
S. Hibma, M. B. Jung. T. A. S. v. Keulen, jJ
Knook, B. J. Lindeboom, M. C. v. Linschoten'
A. M. Medenia, A. v. 't Riet, A. Roos. A. Rijp!
sire, P. M. Rijps tra. J. P. Slot, A. F. Stefoou-
wer, J. E. Veldkamp, P. Winterswijk.
T, a n ilbou «vil ii is li oud onderwijs. Zetten. Ges-I.
akte N XIX (landbouw-hui.^hauidleera/res de da-
bes H. J. B-oma. A. K, v. d. Bouit, A. BruJininff
M. C. Burgerhoudt, A. M. Erdtmam. E. de Jong!
R. H. Mansholt, H. Mark.?, G. G. Sikkens. W. M.
ten Wol de, N. v. d. Zijl te Deventer, E. B. B-rus,
M. L E. Custers, M. H. A Delhoofenk J. M. a!
Geuerts, A. M. A. Gosc-llnk, L. X. Groot, C4
Hannema, E. M. W. Kuykx, C. A. Ma assen, J„
J. M. M-tchelsen, A. M. Oyien. G. C. G. Hofmart
te Posterholt-, C. W. Comerell, Al v. Diike At
H U v. Erkel. H. Jacobi, S. J. de Kraker,' H,
,,sman' C. v. Schelven, P. Wild ervan k
UIT DE TIJDSCHRIFTEN
Zending en polemiek Ja, oolc die twee
kunnen aan elkaar gemeten worden naar de
mate der belangstelling. Zoo doet H. A. 3VI e r-
ke 1 Ij n in Libertas ex Veritate, ala
hij, poovere warmte voor de Zending in onder
scheidene levenssfeeren teekende, ten leste
uitvalt: „Laten de heeren der kerkelijke pers
zich liever wijden aan het planten dan aan het
snoeien en het rapen van dorre bladeren, en
het kersenpitten gooien naar andere hooge
heeren! Neen. amici, met de kerkelijke pers
is het heeleméal huilen. Maar wie het laatst
huilt, huilt het best. Amici, er kentert iets.
Zending breekt door, zendingsgedachte wint
veld, de laatste jaren. En dan zal vanzelf dat
soort pers het veld ruimen. Amici, wie het
laatst huilt, lacht het best!"
Een ernstig woord wordt ook gewijd aan
het antwoord der studenten-corporaties aan
de Koningin inzake haar oproep tot geestelij
ke en moreele herbewapening. De schrijver,
G. Schmidt, noemt dat antwoord zeer
weinig zeggend. En vraagt omdat ook de S.
S. R. het onderteekend heeft: „Het is dus ook
ons manifest. Herkennen wij er ons streven
in Zoo neen. dan is het te betreuren, dat
orize naam prijkt tusschen de andere vereeni-
gingen. Zoo >a, dan wordt het toch wel tijd,
dat wy afzien van de pretentie een eigen ka
rakter te bezitten, 't Is toch niet zoo dat we
geen spelbreker durven te zijn, indien „ieder-
een" meewerkt, indien het een „nationaal" ge
luid betreft, al wordt het dan vertroebeld
door dusgenaamde religieuze sentimenten, die
op bedrog berusten?"
UITGAVE VAN GEREF. GESCHRIFTEN
Dezer dagen heeft te Amsterdam verga
derd de Ver. tot uitgave van Geref. Ge-
sciiriften onder leiding van Ds J. C. S. L«>
c li e r, ern. pred. te Le den. Deze hei-dacht dc
overleden bestuursleden Ds P. J. Ros cara:
A b b i n g en Ds T. Kloosterman. De
secr.-ipenningni., de heer H. L. Hout hof'
Sr. bradht liet jaarverslag uit, waarin mel
ding gemaakt wordt van het vertrek naar
Indië van het bestuurslid Dr A. J. Rasker
Het ledental steeg van 102 tot 105. De ver
koop der geschriften bracht in 1938 op f 952
(legen f 1952 in 1937). Van liet in Juli" 1928
door de toen pa6 opgerichte Vereeniging
aangekochte fonds van de vroegere Maat
schappij tot Uitgave van Gereformeerde Ge
schriften wordt nog steeds regelmatig ver-
Kocht en de netto-opbrengst van dezen ver
koop na afschrijving van de aankoopsom
beloopt na tien jaren f 5285. Een bedrag
hetwelk het bestuur heeft besteed om de in
die jaren verschenen nieuwe uitgaven to
bekostigen.
Herkozen werden in het Bestuur de af
tredende leden, Dr G. Oorthuijs en de
Iteec H. L. Houthoff Sr. In de plaats van
Ds Kloosterman werd benoemd tot lid Ds
vam H e ij s t te Tienhoven en in de plaats
van Ds. Rasker, de heer E. J. H a a n s cho-
ten, arts te Utrecht.
De voorzitter deelde mede, dat de verta
ling der uitlegging van Mattheüs I door Ds
K o h 1 b r u g g e gereed is, en dat eerstdaags
miet den druk wordt begonnen.
KUNST
CORNELIS OALESLOOT f
Zaterdagavond is na langduri.
Utrecht overleden de musicus C or n e iS
Ga le sloot. De heer Galesloot die oo 1.
Maart 1852 geboren werdJ, was dirigent
van verscheidene koren en zangvereen-i-
gingen,-
