iadiO»
Uit
naam van
hen d
ie vielen
SANOSTOL
JONKHEID
DINSDAG 9 MEI 1939
EERSTE BLAD PAG. a
Vredesboodschap van den
hertog van Windsor
,Jk doe een beroep op alle
politieke leiders
Gisteravond heeft de hertog
van Windsor vanuit Ver
dun een radiorede gehouden tot de
Vereenigde Staten, waarin hij ©>n
pleidooi hield voor het bewaren
.van den wereldvrode.
„Op dit", aldus begon spreker,
„en op andere slagvelden door heel
de wereld, hebben millioenen man- j
nen geleden en zijn er gestorven
en'nu ik van deze historisohe plaats
tot u spreek, ben ik mij diep be-
wust van de tegenwoordigheid van
het groote gezelschap der dooden
en ik ben er van overtuigd, dat zij,
zoo zij hun stem konden laten
hooren, met mij zouden zijn in wat
ik ga zeggen.
Ik spreek namens niemand dan
mijzelf en zonder voorkennis van
eenige regeering. Ik spreek alleen
maar als soldaat uit den laat6ten
oorlog, wiens vurigste bede is, dat
zulk een wreede en vernietigende waanzin
zich nooit meer van de menschJheid meester
zal maken.
Ik verbreek mijn vrijwillig stilzwijgen
'thans alleen in verband met het duidelijk
aanwezige gevaar, dat wij allen nader
komen tot een herhaling van de gruwelijke
gebeurtenissen, die zich een kwart eeuw
geleden hebben voorgedaan.
De ernstige spanningen in den tijd, waar
in wij leven, dwingen mij, mijn stem te ver
heffen, om uiting te geven aan 't algemeen
verlangen, verlost te worden van de vrees,
waarin wij leven en terug te keeren tot nor
male omslandigheden.
Ik kan mii niet beroepen op bijzondere
staatsmanskennis, doch ik heb tenminste 't
groote geluk gehad, de wereld te bereizen
en zoodoende de menschelijke natuur te
kunnen bestudeeren. Deze waardevolle er
varing heeft bij mij de diepe overtuiging ge
wekt, dat er geen land is, welks volk oorlog
wenscht. Ik geloof, dat dit geldt voor de
Duitsche natie, zoowel als voor de Britsolie
natie, waartoe ik behoor en voor de Fran-
sche natie, op wier vriendelijken grond ik
thans woon.
De vraagstukken, die ons op dit oogen-
blik bezig houden, zijn slechts de weerspie
geling op grooter schaal van de afgunst en
achterdocht van het alledaagsche leven. In
ons persoonlijk contact streven wij er allen
naar, in harmonie met onze medemenschen
te leven, anders zou de moderne beschaving
nooit ontstaan kunnen zijn.
Gaan wij thans die beschaving verwoes-
ien door internationaal niet te doen, wat
wij individueel geleerd hebben wel te
doen?'i
Londen licht Tokio in
Over den stand der Russische
besprekingen
Engeland heeft 'Japan volledig ingelicht,
Over den huidigen stand der Engelsch-Rus-
sische onderhandelingen. Men hoopt nu,
dat Japan deze beleefdheid zal beantwoor-
den door Engeland mede te deelen, wat er
precies aan de hand is met de levendige
politieke en militaire (besprekingen tvan Ja
pan mot Duitsohland en Italië.
De Japansche ambassadeur te Londen,
Sjigemitsoe, zou zich bij lord H a 1 i-
fa x ernstig hebben beklaagd over den En-
gelschen steun aan China. Hij betoogde, dat
de regeering van Tsjoeng King, die door
Engeland financieel gesteund wordt, onder
den invloed staat van sovjet-Rusland. Hij
zou zelfs, maar men vertelt, de staking van
den BriLschen steun aan China gevraagd
hebben. Dit zou dan den weg vrij moeten
maken voor een verbetering van de En-
gelseh-Japansohö betrekkingen.
A r it a, de Japansche minister van buiten-
landsche zaken, heeft inmiddels te Tokio
een rede gehouden, waarin hij zeide, dat
Japan de Britsche onderhandelingen met
Rusland niet kan negeeren, ondanks de uit
sluiting van het Verre Oosten daarbij. Hij
voegde er aan toe dat de anti-komintern
.versterking behoeft, omdat Japan het hoofd
moet kunnen bieden aan de komende inter
nationale ontwikkelingen, ofschoon een on
middellijke verslechtering van de Europee-
sche situatie onmogelijk is.
Roosevelts boodschap was naar Arita's
Na gewezen te hebben op het ontmoedi
gende van alle schadelijke propaganda en
zijn leedwezen te hebben uitgesproken over
het gebruik van woorder. als omsingeling
en agressie, vervolgde de hertog, dat in
breederen geest dan van zuiver persoonlijke
of nationale belangen naar vrede moet wor
den gestreefd.
„De staatslieden, die zich tot taal; gesteld
hebben, de internationale veiligheid cn het
vertrouwen te herstellen, moeten handelen
als goede wereldburgers en het nut voor
hun eigen naties moet worden gevonden
door het nut van de wijdere gemeenschap,
waartoe wij allen behooren.
Uit naam van hen. die in den laatsten
oorlog vielen, doe ik een dringend beroep
op alle politieke leiders, zich vastberaden
van deze taak te kwijten. Ik doe een beroep
op hen uit naam van de levenden, wier be
staan en geluk in hun handen ligt en ik
doe in het bijzonder een beroep op hen uit
naam van de hedcndaagsche jeugd met al
haar onschatbare mogelijkheden van toe
komstig nut voor da menschheid.
Het grootste succes, dat een regeering
voor haar eigen nationale politiek zou kun
nen behalen, zou niets zijn in vergelijking
met den triomf van te hebben bijgedragen
tot redding van de menschheid van het ver
schrikkelijke lot, dat haar thans bedreigt.
Ik voel, dat majn woorden ernstigen weer
klank zullen vinden in de harten van allen,
die ze hooren. Het is niet aan mdj, concrete
voorstellen te doen. Dat moet overgelaten
worden aan degenen, die het in hun macht
hebben, hun naties te leiden naar een beter
begrijpen.
meening bestemd voor binnenlandsch ge
bruik in Amerika, doch tevens om de we
reld op te zetten tegen Duitschland en
Italië. Een direct effect tegen de anti-komin-
ternstaten was echter niet bedoeld.
DE STRUISVOGELS GAAN VERDWIJNEN
Men voorziet de geleidelijke verdwijning
van den struisvogel uit het Karroo-dJstrict
van Zuid-Afrika, De dalende belangstelling
voor struisveeren en de goede prijs voor
struisvogelvellen heeft de boeren ertoe ge
bracht, hun vogels te slachten.
Volgens raming zijn de laatste vier jaren
in de Karroo ruim een half millioen struis
vogels geslacht. Voor een vel wordt thans
1 pond 5 sh. betaald. De vellen worden naar
de Vereenigde Staten, Engeland en Frankrijk
geëxporteerd en gebruikt voor de vervaardi
ging van luxe-voorwerpen.
Van het vleesch wordt de z.g. biltong
gemaakt (gedroogd en gezouten vleesch). De
witte struisveeren, welke voor den oorlog
20 p. st. en meer per pond opbrachten, kun
nen thans nauwelijks voor 2 sh. per pond
verkocht worden. Er is thans practisch geen
uitvoer meer van dergelijke voeren.
In het Engelscho lagerhuis heeft de on
derstaatssecretaris van binnenlandsche za
ken medegedeeld, dat in Engeland thans
meer dan 100 aanslagen of pogingen tot aan
slagen zijn gepleegd, welke men toeschrijft
aan het Iersche repuiblikeinsohe leger. Acht-
en-dertig personen zijn veroordeeld.
DE DUITSCH-ITALIAANSCHE
ALLIANTIE
Hoe het pact tot stand kwam
Defensief, niet offensief van aard,
volgens I tali aan sche pers
Volgens de „Giornale d' Italia" is het
Duitsch-Italiaansche pact tot stand geko
men na het eerste onderhoud tusschen
Ciano en Von Ribbentrop, en
nadat dezen telefonisch aan Mussolini en
Hitier rapport hadden uitgebracht. In den
nacht van Zaterdag op Zondag hebben de
beide ministers daarop het verdrag in
groote lijnen opgesteld. Het zal spoedig
verder worden uitgewerkt, en vermoedelijk
in Juni onderteekend worden, tijdens het
bezoek van Ciano aan Berlijn.
De Italiaansche perscommentaren wij
zen nadrukkelijk erop, dat de alliantie van
defensieven, niet van offensieven aard is.
De speciale correspondent van de ,,Deut
sche Allgemeine Zeitung" te Milaan
schrijft, dat het Duitsch-Italiaansch ver
bond in de geschiedenis bekend zal zijn
als „het pact van Milaan".
In hun commentaren op het pact van Mi
laan, schrijven de Romein§che bladen, dat
„deze alliantie de permanente vorming be-
teekent van een blok van volkeren, dat zich
uitstrekt van de Oostzee tot de kusten van
Noord-Arfrika, bestaande uit 130 millioen
menschen, waarbij men nog kan voegen de
tien millioen burgers van Hongarije en de
tien millioen van het Italiaansche koloniale
rijk, tezamen dus 150 millioen menschen.
Met dit formidabele blok moeten de mo
gendheden, die het hebben uitgelokt, reke
ning houden, zoowel in vredes- als in oor
logstijd.
Weer staat men, schrijft Gayda, voor een
politiek van allianties, maar de verantwoor
delijkheid hiervoor komt neer op Engeland
en Frankrijk, die er mede begonnen zijn.
De Engelsch-Fransche omsingelingspoli-
tiek wil het evenwicht der Europeesche
krachten verbreken en een superioriteit
vestigen tegen Duitschland en Italië. De
Italiaansoh-Duitsche alliantie herstelt dat
evenwicht en verhoogt tevens de waarschijn
lijkheid van den vrede, aangezien dit pact
anderen zal weerhouden van een eventueel
initiatief voor een offensief.
Voor alle in Milaan bestudeerde vraag
stukken en vooral voor de netelige kwes
ties der Duitsche en Italiaansche eischen,
is een handelwijze overeengekomen, welke
geïnspireerd wordt door een sterken wil
naar vrede en samenwerking. Daarom is be
halve de alliantie van Milaan, geen enkel
nieuw uitzonderlijk feit aangekondigd, dat
de rust in Europa zou kunnen verstoren.
Echter zouden de verschillende verant
woordelijke regeeringen zich sterk vergis
sen, wanneer zij die politieke rust vam Italië
en Duitschland uitlegden als een uitnoodi-
ging, om de vraagstukken welke een oplos
sing vereischen, in 't archief te bergen, of
als een aanmoediging tot provocaties". j
HET LAGERHUIS
WORDT ONGEDULDIG
Nog steeds geen overeenstemming
met Rusland
De garantie aan Polen
Wederom is in het Lagerhuis de bezorgd
heid tot uiting gekomen, welke men koest-irt
over het verloop van de Britsoh-Russische
onderhandelingen en over de garantie, welke
Engeland aan Polen heeft verstrekt.
Chamberlain antwoordde, dat de Brit
sche regeering door bemiddeling van haar
ambassadeur te Moskou haar zienswijze
andermaal aan de Sovjet-autoriteiten had
kenbaar gemaakt, dat thans de diploma
tieke gedachtenwisseling nog voortduurde
en dat het hem dus, zooals hij overigens
reeds herhaaldelijk had betoogd, onmogelijk
was op de vragen der afgevaardigden te
antwoorden.
De conservatief B o o t h b y insisteerde en
vroeg of Chamberlain zich er wel reken
schap van gaf, dat de groote meerderheid
in Engeland voorstander is van een pact
van wederkeerigen bijstand tusschen Enge
land en Rusland.
Mag ik den eersten Minister vragen, ver
volgde Boothby, of hij, gezien de garanties
die wij aan Polen en Roemenië hebben ge
geven en de stijgende onrust bij het Brit
sche volk over het volkomen uitblijven van
maatregelen, die ons in staat zxmden stellen,
die verplichtingen ten uitvoer te brengen,
ons de verzekering wil geven, dat hij al het
mogelijke zal doen, om zoo spoedig moge
lijk een FranschEngelsch—Russisch pact
te sluiten?
Chamberlain's reactie op deze vraag
was bijzonder droog. „Ik wist niet", zoo
zeide hij, „dat de openbare meening in En
geland gelegenheid heeft gehad, een opinie
tot uiting te brengen, als de interpellant zoo
juist signaleerde en evenmin denk ik, dat
Boothby redenen heeft, om een dergelijke
verklaring af te leggen".
Henderson van de Labourpartij, stel
de de vraag of men nu als zeker mag aan
nemen, dat de Britsche regeering er naar
streeft, den grootst mogelijken graad van
samenwerking met de Sovjet-Unie te ver
krijgen door een stelsel, dat gebaseerd is
op wederkeerige garantie en verzet tegen
welke agressie ook ten doel heeft
Chamberlain antwoordde, dat het 't
doel der politiek, welke de Britsche regee
ring volgt, inderdaad is tot de grootst mo
gelijke samenwerking met Rusland te
komen.
De kwestie-Danzig
De andere in het Lagerhuis gestelde vra
gen betroffen voornamelijk Danzig.
Butler antwoordde dezen intenpellanten
dat de kwestie-Danzig in eerste instantie
een aangelegenheid van de direct betrokken
partijen is. Echter is herhaaldelijk uiteen
gezet, dat de Britsche regeering voorstand
ster is van regeling van internationale ge-
Weer een Sovjet
ambassadeur
te Warschau
Moskou wil blijkbaar weer contact
Volgens het D.N.B. is Charonoff, eer
tijds Russisch gezjant te Athene, benoemd
tot Sovjet-ambassadeur te Warschau. Daar
mee zou een eind gemaakt zijn aan den toe
stand, die reeds sinds het najaar van 1937
duurde, dat Moskou dezen post te Warschau
onbezet liet. Havas is van meening, dat
Moskou thans een levendiger contact met
Warschau wil en dat dit denkbeeld een gun-
stigen weerklank bij de Poolsche regeerders
zal vinden.
De ambassadeur, Charonoff, komt binnen
enkele dagen te Warschau aan.
In Engelsohe diplomatieke kringen hecht
men veel beteekenis aan de benoeming van
dezen Sovjet-ambassadeur. Men aoht het
van bizonder belang, dat deze geschiedt na
den val van Litwinoff, omdat Polen dikwijls
heeft beweerd, dat Litwinoff verantwoor
delijk was voor de slechte verhouding tus
schen Polen en Rusland.
Niet alleen werd Litwinoff's politiek van
collectieve veiligheid te Warschau afgekeurd
maar bovendien bestond er een sterke per
soonlijke afkeer tusschen Becfk en Litwi
noff.
In diplomatieke kringen te Londen ver
wacht men echter geen volkomen toena
dering tusschen Polen en Rusland, omdat de
historische en ideologische verschillen te
groot zijn. Niettemin gevoelt men, dat Hitier
zoowel Polen als nog andere landen in Oost-
Europa ertoe drijft, een practische defen
sieve overeenkomst met de sovjets te'sluiten.
Zomersche zonnedagen kent Neder
land belaas te weinig om het 's winters
ontstane vitaminentekort aan te
vullen. Verstandige voorzorg eischt
derhalve, dit nadeelige tekort op te
heffen door het regelmatig gebruik
van Sanostol. Voor Jong en Oud!
Voor ledereen! Sanostol is een na
tuurlijk levertraan-product, rjjk aan
vitaminen A, B, C en D, doch met
den verrukkelijk frisschen smaak van
zonrijpe sinaasappelen! De „familie-
verpakking" A f. 2.75 is zeer voor-
deelig: 21/, x den inhoud van een
gewone flacon A f. 1.40.
„Hel lekkere levertraan-product
BROCADES STHEEMAN PHARMACIA
schillen door middel van vriendschappelijke
onderhandelingen, arbitrage of andere vreed
zame middelen en dat zij te allen tijde be
reid is, haar goede diensten te verkenen
op verzoek van een der belanghebbende par
tijen. Indien wij een dergelijk verzoek zou
den krijgen, zouden wij hebben na te gaan
op welke wijze wij onze bemiddeling 't best
zouden kunnen verleenen.
De arbeidersafgevaardigde Johnston
vroeg, of de Britsche regeering bij het ver
leenen van haar garantie de Poolsche regee
ring eenig advies hepft gegeven omtrent de
wenschelijkheid "an onmiddellijke onder
handelingen met Duitschland over een
minnelijke schikking voor den statue van
Danzig en redelijke verbindingen tusschen
Duitschland en Oost-Pruisen. En verder, of
de Minister-President, met het oog op moge
lijk oorlogsgevaar, de Poolsche regeering er
van kon overtuigen, dat de Britsche open
bare meening tevredengesteld moet worden
door het vertrouwen, dat ieder redelijk voor
stel voor een regeling gunstig ontvangen
zou worden.
Chamberlain antwoordde o.a.: „De
Poolsche regeering beseft natuurlijk, dat de
Britsche regeering een minnelijke schikking
zou toejuichen en ik heb geen reden om te
betwijfelen, dat zij zich bewust is van het
belang der overweging, vervat in het twee
de gedeelte van deze vraag".
Toen Morgan vroeg, of Chamberlain be
reid is zijn bemiddeling aan te bieden voor
het geval dat onderhandelingen mislukken,
verwees Chamberlain naar de verklaring
van Butler. Tenslotte verklaarde de Minis
ter, dat de regeering voldaan is over den
kraebtigen en tegelijk verzoenenden toon
van de rede van Beek en kennis heeft ge
nomen van de daarin gedane voorstellen.
Spanje formeel
uit den Volkenbond
De Spaansche minister van buitenland-
sche zaken Jordana heeft aan den se
cretaris-generaal van den volkenbond het
volgende telegram gezonden:
Ik heb namens de Spaansche regeering
de eer u te melden, dat Spanje door dit
telegram mededeelt, uit den volkenbond
te treden, overeenkomstig par. 3 van het
eerste artikel van het pact.
w.g. JORDANA.
UIT OOST- EN WEST-INDIE
De nieuwe Volksraad voltallig
De benoemde leden
Met ingang van 15 Juni zijn benoemd tot
leden van den Volksraad de heeren Mr. C
C. van Heladingen, I. J. Kasimo, Dr. II.
Kolkman, Toeangkoe Mahmoed, Daeng Ab
dullah Mapoedji, Mr. Dr. Todoeng Gelar
Soetan Goenoeng Moelia, mevrouw Razoux
Schultz, B. Roep, Mr. A. C. Sandkuyl,
Tjokordegde Rake Soekawati, R. A. A. A.
Soeria Nata Atmadja, Raden Soshohadikoe-
soemo, A. F. Vas Dias, Jhr. Mr. C. H. F. de
Villeneuve, jladen Poerbahadidjojo Wiwoho.
Al deze benoemde leden hadden ook reeds
in deq. vorigca Volksraad zitting.
Verder zijn benoemd R. M. Hamongsepoe-
tro te Soerakarta, P. J. Kloppenburg te Se-
marang, O. M. Nalaprana te Pontianak, W.
R. van Nauta Lemke te Bandoeng, Sajjid
Oesman Bin Ali Aldjoeffry te Batavia, Mr.
Phoa Liang Gie te Batavia, J. H. Smit te
Soerahaja en R. A. A. Soedibiokoesoemo te
Sitoebondo. Deze leden zijn voor de eerste
maal benoemd.
Het benoemingsbesluit, dat gewoonlijk 22
namen bevat, vermeldt er thans 23, daar
voor het kiesdislrict Zuid-Celebes niet door
middel van verkiezing, maar door benoe
ming moest worden voorzien.
De gekozen leden
Teneinde een volledige samenstelling van
den Volksraad te geven, vermelden wij hier
de namen van de destijds gekozen leden:
de heeren Abdul Rasjid, Van Ardenne,
Blaauw, De Boer, Hoedojo, Harmani, Iskan
dar Di Nata, Janssen, H. H. Kan, Horman
Kartowisastro, Iverstens, Lapian, Leuniseen,
Loa Sek Hië, Mansvelt, Mochtar Bin Prabo
Manggoenegara, Mogot, Mussert, Prawoto
Soemodilogo, De Raad, Rehatta, Soangkoe-
pon, Soeriakartalegawa, Soeroso, Soetardjo,
Tadjoedin Noot, Thamrin, Tirtokoesoemo,
Van Velsen, Verboom, Wirjopranoto, Wer-
mut. White, Jamin, Yo Heng Kam, Zwart,
Van, Zuylen.
Onder voorzitterschap van Mr. Jonkman
is dus nu de Volksraad voltallig. De vraag
is echter of alle benoemde leden hun be
WOENSDAG, 10 MEI
M. NCRV-Ullw
ditatle. 8.15 Berichten, Gram.muzlek (9.39—
9.45 Gelukwenschen). 10.30 Morgendienst.
11.00 Grarfi.muziek. 11.15 Zang. piano en
gram.muzlek. 12.00 Berichten. 12.15 Gram.
muziek. 12.30 Orgelconcert 1.30 Ensemble
v. d. Horst en gram.muzelk. 3.00 Christel,
lectuur. 3.30 Het Theuerzeit-Trio en gram.
muziek. 4.45 Felicitaties. 5.00 Voor de Jeugd.
6.45 Gram.muzlek. (ca. 6.25 Berichten). 6.25
Land- en tuinbouwcauserle. 7.35 Gr«m.mu-
ziek. 7.40 BtJbelsche causerie. 8.00 Berich
ten Anp- Herhaling SOS-Ber. 8.15 Arnhera-
sohe Orkestvereeniging. 9.00 Causerie „Mo
delbouw". 9.30 Vervolg concert. 10.00 Ben
ANP, actueel halfuur. 10.30 Gram.muzlek.
10.45 Gymnastiekles. 11.09 Gram.muzlek, ca.
11.50—12.00 Schriftlezing.
HILVERSUM II, 301,B M. VAR A-Uitzending
10.0010.20 v.m. Vl'RO. 11.00—11.30 v. m.
cn 6.307.00 RVU. 7.308.00 uur VPRO.
8.90 Gram.muzlek (ca. 8-16 Berichten). 9.30
Causerie „Onze keuken". 10.00 Morgenwij
ding. 10.20 Voor arbeiders ln de Contlnube.
drijven. 11.00 Causerie „Voedingsleer en
warenkennis". 11.30 Gram.muzlek. 11.40 uur
Voor de werkloozen. 12.00 Gram.muzlek,
12.16 Berichten. 12.17 VARA-Orkest. 1.00 U
Gram.muzlek. 1,151.45 Orgelspel en zang.
2.90 Voor de vrouwen. 3.15 Voor de kinde
ren. 5.30 Gram.muzlek. 5.45 VARA-Orkest
7.00 Causerie „Volksgem
ding. 7 30 Bübelvertellingen. 8.00 Herhaling
SOS-Berichten. 8.03 Berichten ANP. VARA-
Varla. 8.20 Filmultzending. 8.50 Radiotoo-
dig". 10.15 Harp en viool. 10.30 De Rai
blers. 11.00—12.00 Gram.muzlek.
DROITWICH moo M. 11.10 Kwintet 11.50 uur
Voor amateurfotografen. 12.95 Orkest. 12.85
Zangers. 2.20 Orkest 2.50 Radlotooneel. 8.20
Vesper. 4.20 Zigeunerorkest 6.50 Actueele
causerieën. 7.20 Radlotooneel. 8.05 Sympho-
nie-orkest. 8.50 Cabaret 9.35 Causerie. 9.50
Orkest 10.35 Orkest
RADIO—PARIS 1648 M. 11.30 Zang. 12.25 Or«
kest. 1.35 Zang. 2.35 piano. 2.60 Zang. 4.05
Viool. 4.26 Orkest 6.35 VdooL 6.59 Plano.
6.20 Zang. 7.50 Orkest
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M. 11.50 en 12.30
Orkest. 4.20 Zang. 4.50 en 6.96 piano. 6.20
Orkest. 7.20 „Roman um Eva", operette,
9.30 Piano en viool.
484 Mi 11.50 en 12.30 Orkest 4.20 en 4.55
Orkest 5.35 Altviool. 6.05 Zang. 7.20 Sym-
phonieorkest 8.20 Radlotooneel. 8.55 Orkest
hoemin.fr zullen aanvaarden.
Uit de benoemingen blijkt, dat de heeren -
Alatas, Van Baaien, Han Tiauw Tjong, Hil-
debrand, Koesoemo Oetoyo, Van Lonkhuy-
zen, Noto Soetarso, Sol en Sosroïiprodjo
niet in den Volksraad terugkeeren.
Eet geval De Raad
De heer De Raad, verkozen afgevaardig
de der C. S. P., heeft zijn benoeming formeel
aanvaard, doch moet het voornemen heb
ben, daarna weder te bedanken, zulks in:
verband met zijn persoonlijke aangelegen
heden.
Blijkbaar om de C. S. P. tegemoet te ko
men in deze moeilijkheden is de heer Van
II e 1 s d i n g e n, die voorzitter was van de
partij en nu weer als zoodanig is gekozen
in de plaats van den heer De R a a d, thans
benoemd tot lid van den Volksraad.
CANDIDAAT INDISCHE AMBTENAREN
„Het Christelijk Comité voor Indië" ves-i
tigt er de aandacht op, dat dit jaar weder
een aantal jongelieden kan worden aange-i
wezen als candidaat Indisch ambtenaar*
aan welke aanwijzing een studietoelage van
300's jaars is verbonden.
De collegegelden voor de studie te Leiden
of te Utrecht worden niet vergoed.
Gegadigden mogen op 1 September 1939
den leeftijd van 21 jaar nog niet hebben
bereikt en moeten voldaan hebben of dit
jaar voldoen aan het eindexamen H.B.S.
5 j. cursus, gymnasium, of het z.g. Staats
examen. Ook het eindexamen H.B.S. Litt.
econ. afdeeling is geldig.
Aangezien de aanmelding vóór 25 Mei a.s,
moet plaats hebben, wende men zich tot
het hekomen van verdere inlichtingen on
verwijld tot het Informatiebureau van.'
voornoemd Comité, adres: den heer J. J4
Kraan, Loosduinschekade 111 te 's-Graven-i
12)
„Mijn zoon en dochter gingen gelijk met hem op de H.B.S.
Mijn dochter zat in dezelfde klas. Hij was nogal getapt,
hoewel een beetje stil."
Den anderen morgen is er bij de post weer een prachtige
prijscourant van machinerieën. Volgende postbestellingen
brengen schriftelijke aanbiedingen. De lui schijnen te ruiken,
dat er iets gaande is.
Arnold bestudeert deze stukken met veel belangstelling,
maar papa wijdt er weinig aandacht aan. Wel valt het hem
op, dat er juist nü zooveel aanbiedingen komen.
's Middags is Arnold een paar uren weg geweest en als
hij terug komt, verlaat juist een handelsreiziger het privé-
kantoor. Hij groet Arnold beleefd, hoewel wat onbeholpen,
de man ziet er ontdaan en verwonderd uit en lijkt een er
varing te hebben opgedaan, waar hij niets van begrijpt.
Als Arnold binnen komt, staat papa voor 't raam. Met
een driftige beweging keert hij zich om en vraagt geïrriteerd:
v,Arnold, wat is dat nou? Wat ben je gaan schrijven?"
„Ik gaan schrijven?"
„Ja, kijk eens hier."
Een exemplaar van De Christelijke Maandpost wordt mei
nijdig gebaar voor hem neergelegd.
„O, dat?"
„Ja, dat. Wat heeft dat te beteekenen? Nu begrijp ik,
waardoor al die offerten zoo plotseling los komen. Wat
bedoel je daarmee? Wil je me dwingen?"
„Waartoe zou ik u kunnen dwingen?" vraagt Arnold
gegriefd, met nadrukkelijk accent, stuk voor stuk, op alle
woorden.
„Je schijnt het toch te probeeren. Waarvoor anders dit
artikel .waarin je den vooruitgang van de techniek hoog op
hemelt en waarin de uitspraak voorkomt, hier staat het, door
dien kerel dik onderstreept: Iedere industrieel, die zijn positie
op de wereldmarkt wil handhaven, wordt gedwongen, de
vondsten der techniek te aanvaarden en toe te passen, op
straffe van terreinverlies en uiteindelijken ondergang, wan
neer hij zulks hardnekkig blijft weigeren."
„Theoretisch is dat ook zoo."
„Theoretisch! Wat heb ik aan theorieën? Het practische
gevolg is, dat ik bestormd word met offerten en reizigers,
die zich beroepen op jouw artikel, waar fk niets van wist.
Wat een figuur 1 Ik dank je voor dat cadeautje."
„Maar vader", stamelt Arnold, „daar heb ik geen oogen
blik aan gedacht."
„Niet? Zoo. Waarom heb je dan niet gewaarschuwd of te
voren met mij besproken? Dan had ik je die dwaasheid
kunnen beletten. Nu is het gebeurd. Ik zeg je één ding: Ik
heb geen oogenblik over nieuwe machines gedacht en nu
denk ik er heelemóal niet meer over."
Verslagen komt Arnold thuis, papa heeft het uiterlijk van
een uitgeraasde onweersvolk, waar de zon dien dag niet
meer tegenop kan, al zijn energie is verbruikt en mama doet
waarnemingen, om te ontdekken, wat er gebeurd bi
's Avonds vindt Arnold gelegenheid, het haar te vertellen
en haar onrust weg te nemen.
Maar papa is het nog niet vergeten. Dagen lang blijft hij
mokken met versteend gezicht. Arnold is zoo onvoorzichtig,
het geval te vertellen aan Elsa, zijn verloofde, die héél
andere conclusies trekt, mét alle geweld het artikel lezen wil
en het daarna gaat toonen aan ieder, die ze ontmoet, trotsch
op haar knappen begaafden jongen.
Een week later is papa ontdooid. Hij begint weer te praten
over zijn plan en zegt, dat alles nu gereed is.
„Ik heb de constructiewerkplaats opgebeld, om een grooter
rad te plaatsen in de loopende band, waardoor de loop daar
van twintig procent vlugger wordt. De omvang van het
nieuwe rad zal één vijfde grooter zijn dan het Oude, waar
van de afmeting hun bekend is. Zaterdagmiddag wordt het
geplaatst."
„En hoe met de anderen, die aan de tafels werken?"
„De werkbazen moeten worden ingelicht."
„En de arbeiders?"
„Die hooren het van de bazen."
„Het lijkt mij beter, dat een ander het hun vertelt."
„Wie?"
„U."
De oude heer denkt na, doch niet langer dan vijf seconden.
„Goed, dat zal ik." Hij zegt het kort en beslist.
Den volgenden dag, Donderdag, worden de bazen op
kantoor geroepen.
Er gaat een gemurmel door de fabriek.
„Wat kan dat beteekenen?"
„Wat zit daar achter?"
„Ontslag!"
Loonsverlaging P
„De ouwe kerels moeten d'r uit!"
„lederen dag koffie met koek en Zaterdags een borrel",
roept een spotter.
Een enkele mond vertrekt zich tot lachen, maar van harte
gaat het niet. Allen leggen verband tusschen heden en ver
leden.
De bazen kijken ernstig, het zijn menschen met gezinnen.
In het kantoor van de directeuren blijven ze op een klitje
staan bij de deur.
De directeur zit achter zijn bureau. Hij schuift zijn stoel
wat achteruit en zet zich in gemakkelijke houding. Hij wil
niet door plechtig opstaan of andere gewichtigheden het
geval ernstiger doen lijken dan het is. Daarom beqint hij
dadelijk.
„Mannen, ik wou even een enkel ding met jullie bepraten.
Op het oogenblik doorleven de handel en de industrie een
moeilijken tijd, de concurrentie is groot, de betalingen vlotten
niet altijd, schadeposten wegens prijsdaling of faillissement
van een afnemer komen veelvuldiger voor 'dan vroeger. Dus
daar moet iets aan gedaan worden. Nu kan dit op tweeërlei
manier: door verlaging van de kosten of door verhooging
van de productie. Het laatste is natuurlijk het beste. Dan
blijven de loonen onaangetast en alles blijft zooals het is.
Alleen moet er wat harder gewerkt worden."
Nu pauzeert hij even. Hij ziet. hoe de gezichten van de
mannen opklaren. Geen loonsverlaging, geen ontslag.
j i du5,harder gewerkt worden." zegt hij nog eens
nadrukkelijk. „En daar moeten we aanstaanden Maandag
mee beginnen. Van Maandagmorgen af zal de loopende
band vlugger draaien. De snelheid wordt met een vijfde
verhoogd dus ook het werk moet een vijfde vlugger gaan.
Dat verschil is niet zoo groot." (Wordt vervolgd).
