Gd'Oj)
Last van Uw zenuwen?
SCHUDT UW LEVER
WAKKER
K JONKHEID
MAANDAG 8 MEI 1939
EERSTE BLAD PAG. a
SCHOONMAAKBEDRIJF
GLAZENWASSCHERU
AMSTERDAM ROTTERDAM
VELSEN
HAARLEM
.O LE|DEN
DEN HAAG
DELFT
Dagelijks inwendig schoonhouden
DORDRECHT
UTRECHT
HILVERSUM
GRONINGEN
BRUSSEL
(Reel.)
RONDBLIK
HET DUITSCH-ITALIAANSCH
VERBOND
De besprekingen, tusschen Ciano en Von
Ribbentrop te Milaan gevoerd, hebben op
eenigszins overrompelende manier tot het
afkondigen van een Duitsch-Italiaansch
politiek en militair verbond geleid. Niemand
die zulks had verwacht of vermoedingen in
deze richtingen had uitgesproken Wel had
men zich den laatsten tijd meermalen bezig
gehouden met de militaire besprekingen,
welke tussohen de kopstukken van de Duit-
sche en de Italiaansohe legers werden ge
voerd en had men ook speciale aandacht
geschonken aan de reis van generaal Von
Brauschits naar Italië en Lybië, doch
meende al deze dingen in verband te moe
ten brengen met de reeds bestaande
samenwerking, of met het beraden vz
voorhanden zijnde nieuwe „coup".
Wat heeft Berlijn en Rome ertoe genoopt
een vriendschap, die reeds zoo nauw was,
door Mussolini en Hitier werd er steeds
opnieuw hoog van opgegeven, nog eens
extra te bevestigen door een plechtige over
eenkomst? Het voornemen, op deze manier
de bestaande afspraken extra te bezegelen
en onontbindbaar te maken behoeft daar
niet achter te steken. De herinnering, hoe
Italië tijdens den wereldoorlog en Duitsch-
land na '33 met officieele contracten is om
gesprongen staat zulk een veronderstelling
in den weg. Men is in Rome en in Berlijn
veel te „dynamisch" om zich aan de officieele
regelingen van het politieke en diplomatieke
spel langer te storen, dan met den dag
koers overeenkomt
Waarschijnlijk tast men niet ver mis zoo
men het nieuwe pact niet zoozeer besohouwt
als een verinniging naar binnen van de
Italiaansch-Duitsche betrekkingen, dan wel
als een daad waarvan, naar buiten, een
zekere suggestie zal moeten uitgaan. Rome
en Berlijn werpen zich met steeds meer
aandrang op als de beide centra van een
nieuwe Europeesche „vredes"-politiek; na
een periode, waarin aan versohillende staten
op indirecte wijze üitnoodigingen werden ge
richt, zich bij deze „as" aan te sluiten,
zitten wij thans midden in een fase, waarin
men zich niet meer tot noodigen beperkt,
doch drang begint uit te oefenen. Zuid-
Slavië en Roemenië zijn de duidelijke voor
beelden daarvan. Welnu, om de aarzelende
en half-onwillige broeders te overtuigen en
■te imponeeren, heeft men vermoedelijk dit
nieuwste middel aangegrepen van een bond
genootschap, hetwelk iets meer is dan een
vage, door niets officieel omlijnde vriend
schap.
Zoo gezien beteekent dit nieuwe verdrag
'derhalve een vereenigingspunt tegenover
de anti-agressie-coalitie, welke eveneens
nog steeds bezig is met verzamelen te bla
zen. Het verdeelen van Europa in twee
kampen, iets waartegen Chamberlains poli
tiek zich zoo lang mogelijk heeft verzet, is
inderdaad in vollen gang. Het valt nog
steeds niet te voorzien, waarop dit alles zal
moeten uitloopen. De Russisch-Britsche be
sprekingen, waarvan voor Londen en Parijs
zooveel afhangt ,en eveneens voor Warschau,
dat met zijn Danzig- en Corridor-probleem
een plaats in de eerste linie inneemt, blij
ven slepende, en niemand is er, die precies
kan zeggen, wat de opzienbarende demissie
van den Russischen volkscommissaris
Litwinof daarop voor uitwerking kan heb
ben. Naar gelang dat de sympathieën trek
ken, legt men haar uit als een manifestatie
voor een westersch-democratischen of voor
een isolationistischen Russischen koers.
Het gebrek aan reëel nieuws werkt ook
thans weder heel veel geruchtenvorming in
'de hand. Moskou en Berlijn, zoo verluidt
het, zouden probeeren onderling contact te
vinden in een gezamenlijke afkeer van de
'democratische ideologieën. Van andere zijde
komt weer de mare, dat het Vaticaan pogin
gen te Berchtesgaden zou hebben ondernomen
om Hitler ten gunste van den vrede te be-
invloeden. Het bezoek van den pauselijken
nuntius te Berlijn aan villa „Berghof" zou
daarvan het eerste symptoom zijn, en zou
door stappen bij de voornaamste regeerin
gen in in het bijzonder door het oefenen van
invloed in de katholieke staten, worden ge
volgd. Men moet deze geruchten maar nemen
voor wat ze zijn en rustig af te wachten tot
nevelen beginnen op te trekken. Wij leven
nu eenmaal in deze dagen in tijden van
wisseling en overgang....
HAD DUITSCHLAND PLANNEN
TEGEN RUSLAND?
Beek zou erop hebben
gezinspeeld
Havas leidt uit de discretie, welke Beek
in zijn groote politieke rede in acht heeft
genomen af, dat hij enkele aanduidingen
heeft willen vermijden, welke de Duitsche
regeering in een moeilijke situatie hadden
kunnen brengen. Te Warschau meent men
volgens Hava dat het hier gaat om voor
stellen, welke vooraanstaande Duitsche
leiders aan Polen gedaan zouden hebben
inzake Sovjet- Ireland.
Volgens het agentschap „Transcontinen
tal Press" zou Duitschland nl. aan Polen een
gemeenschappel' ke act!: tegen Rusland
hebben voorgesteld en daarvoor territoriale
compensaties in het vooruitzicht hebben
gesteld.
Indien dit juist is, is het zeker, dat deze
voorstellen door Polen van de hand ge
wezen zijn.
De publicatie zou bedoelen erop te wijzen,
dat Duitschland agressieve bedoelingen had
en dat Polen weigerde als instrument voor
die politiek te dienen, met name, dat het
zich verzette mee te doen aan een gewa
pend conflict met de sovjets.
Het Britsch-Turksche
bijstandspact
Basis van overeenstemming bereikt?
Naar Reuter uit Ankara seint zou thans
een basis van overeenstemming voor een
Britsch-Turksch pact van wederkeerigen
bijstand zijn bereikt, ter waarborging van
de veiligheid in de Middellandsche Zee.
De bepalingen dezer overeenkomst zou
den gelijktijdig in Engeland en Turkije, of
wel in een communiqué, of door een ver-
klaring in het parlement, bekend gemaakt
worden.
De sovjetunie zou van het geheele verloop
der besprekingen op de hoogte zijn gehou-
Men verwacht, dat de Turksche minister
•an buitenlandsche zaken heden in de na
tionale vergadering een belangrijke verkla
ring zal afleggen over de buitenlandsche
politiek van Turkije.
Reuter verneemt verder, dat de juistheid
van bovenvermeld telegram te Londen niet
in twijfel wordt getrokken. Evenwel wijst
men er op, dat besprekingen tusschen En
geland en Turkije nog gaande zijn, evenals
die tusschen Londen en Moskou.
Pauselijke actie voor den vrede
De apostolische nuntius te Berlijn heeft
dezer dagen te Berchtesgaden een bezoek
aan Adolf Hitler gebracht. Dit bezoek
zou verband houden met pogingen door het
Vaticaan ondernomen, om den vrede te
handhaven en een betere verstandhouding
tusschen de volken tot stand te bréngen.
In diplomatieke kringen en in verschil
lende Duitsche kringen meent men te we
ten, dat de apostolische nuntius een bood
schap van het Vaticaan zou hebben over
handigd en dat het Vaticaansche initiatief
niet tot Duitschland zou worden beperkt.
Sommigen willen deze ontmoeting'alleen
in verband met de Poolsch-Duitsche kwes
tie brengen, anderen willen er een uitge
breider actie in zien van het Vaticaan ten
gunste van den vrede.
Geen enkele officieele of officieuze aai
duiding heeft deze geruchten bevestigd.
Moderne slavenhandel
NEW YORK, 6 Mei. Te New York is een
complot van welgestelde Arabische tapijt
handelaren ontdekt, die een smokkelarij van
„blanke slaven" hadden op touw gezet Ara
bieren, zonder pas, werden in schepen ver
stopt en „verkocht" aan de tapijthandelaars
te New York, die hen in hun ateliejg aan
het werk zetten. De zaak is reeds voor den
rechter geweest. Een Nederlandsche hutste
ward van een der Nederlandsche schepen
stond als medeplichtige terecht
Engelsche koningspaar
naar Canada vertrokken
Zaterdagmiddag omstreeks 3 uur is het
Engelsche koningspaar uit Portsmouth aan
boord van de .Empress of Australia" naar
Canada vertrokken. Het schip werd bege
leid door de kruisers „Southampton" en
„Glasgow", en uitgeleide gedaan door den
kruiser „Repulse". De prinsesjes Elisabeth
en Margaret Rose, die achter moeten blijven,
hielden zidh goed en wuifden dapper met
haar zakdoekjes, liepen met het overige
'koninklijke gezelschap even hard als alle
andere officieele persoonlijkheden langs de
kade met het schip mee, om toch maar zoo
lang mogelijk den witten romp tusschen
de grijze massa's der begeleidende oorlogs
schepen te kunnen volgen.
Ten slotte kon ook dit niet meer. Het
eenige wat nog te zien was, waren de rook
pluimen der schepen, die aan den horizon
verdwenen. Na het vertrek was het hetzelfde
tooneel als altijd na het afscheid voor een
reis over den oceaan: langzaam vertrekken
de menschen, die slechts noode den water
kant den rug toekeeren.
Onder de afscheidstelegrammen, die den
koning op het laatste moment voor de af
vaart warden overhandigd, bevond er zich
ook een van den hertog van Windsor, die
zijn broer een goede reis weafchte. Het te
legram werd onmiddellijk door den koning
beantwoord.
Het onslag van Litwinof
Een gesprek met zijn broer den rabbijn
De Poolsche correspondent van de Parij-
sche „Soir" heeft verbinding kunnen krijgen
met den ouderen broer van Litwinof, die
rabbijn te Lore is. Deze. Jankei Wallach
geheeten, merkte naar aanleiding van nat
ontslag van ziin broer op:
Dat is het begin der kastijding van wie
den godsdienst durfden bestrijden. Nu v5t
ik eenige hoop, dat mijn broer zijn zonden
zal inzien en een nieuw leven beginnen. Zijn
afschuwelijk misdrijf heeft me smartelijk
gegriefd. Ik heb het hem eens geschreven,
maar Z.Exc. verwaardigde zich niet te ant
woorden. Drie jaar geleden heb ik hem aan
het station van Warschau aangesproken,
toen hij op het punt stond naar Genève te
ertrekken. We hebben eenige minuten s
nen gepraat; voor mij was dat heel moeilijk,
want ik ben het Russisch vergeten. Hij gaf
me goede sigaretten, maar ik begon hem v
uitbrander te goven. Ik hield hem voor, c
hij God in den hemel vergaten is, maar de
arme was heelemaal gek. Hij waagde het
toe te voegen, dat ik er niets van begreep
en zonder me goeden dag te zeggen stapt
hij weer in zijn wagen.
Hertog van Windsor te Verdun
Een rede voor Amerlkaansche luisteraars
De hertog van W i n d so r, die op het
oogenblik te Verdun vertoeft, zal, naar de
National Broadcasting Company meldt,
hedenavond van het historische slagveld
nabij die stad, een radiorede voor de Ame-
rikaansche luisteraars houden. De uitzen
ding begint om 10 uur des avonds New-
Yorkschen tijd.
Spaansche soldaten gaan huistoe
150.000 man gedemobiliseerd
EXCELSIOR Heeren-of Damesrijwielen
met origineele Torpedonaaf, f 36«'
kettingkast, enz.
Nikkelen deelen zwaar verchroomd, moffel-
werk geheel roestvrij. De allerbeste Englebert
banden. Het kan niet beter. Drie jaar schrif
telijke garantie. Franco levering.
VRAAGT PRIJSCOURANT.
RIJWIELFABRIEK EXCELSIOR
VLAARDINGEN - Telefoon 632
(Reel.)
Scandinavië en Hitiers
non-agressie-aanbod
Het is thans reeds mogelijk te voorspel
len. dat het uiterst moeilijk zal zijn een
heid te brengen in de houding der Noord-
sche landen ten aanzien van het Duitsche
aanbod tot het afsluiten van een non-agres
siepact.
De „Social Demokraten", het orgaan der
Zweedsche regeer!ngspartij, publiceert een
hoofdartikel, waarin o.a. het volgende ge
zegd wordt:
„Alhoewel men in Zweden en Noorwegen
eensgezind afwijzend staat tegenover het
denkbeeld van een accoord met Duitsch
land, zijn de omstandigheden voor Finland
anders, welk land een dergelijk accoord
met Sovjet-Rusland heeft geteekend, even
als voor Denemarken, dat zich door middel
an een orgaan, dat de politiek der regee
ring weergeeft, bereid verklaard heeft pac
ten met alle mogendheden te sluiten, welke
zulks zouden wenschen. Het is niettemin
duidelijk, dat een gemeenschappelijke hou
ding zou bijdragen tot een versterking van
Noord-Europa."
Victor Emmanuel naar Berlijn
Bezoek zou op 28 Mei plaats hebben
In de Duitsche hoofdstad doet het hard
nekkige gerucht de ronde, dat koning-keizer
Victor Emmanuel op 28 Mei
officieel bezoek aan Hitier zou brengen, in
antwoord op het bezoek van den Führer
aan Rome begin Mei 1938. Hoewel van deze
geruchten geen bevestiging kan worden
verkregen, zijn er verschillende zaken, die
op een c mtueele as-manifestatie in de
naaste toekomst kunnen duiden. Zoo is het
bijvoorbeeld opgevallen, dat de zuilen,
tribunes en versieringen die ter gelegenheid
van Hitiers vijftigsten verjaardag langs den
..triomfweg" waren cangebracht, nog steeds
niet zijn afgebroken. Men veronderstelt nu.
dat deze versieringen intact zullen worden
gelaten tot het bezoek van Victor Emmanuel.
Mussolini opnieuw bemiddelaar?
Thans tusschen Warschau en Berlijn
Te Berlijn heerscht in de kringen der bui
tenlanders de meening dat Duitschland
Mussolini zal uitnoodigen, om bemid
delend op te treden in het geschil met
Polen.
Een officieele bevestiging van deze ziens
wijze is natuurlijk niet te krijgen.
Italië's bezetting van Albanië
Kostte omstreeks 300 mlllioen lire
De bezetting van Albanië heeft Italië
bijna 300 millioen lire gekost. Volgens een
de Italiaansche staatscourant gepubli
ceerd decreet wordt, in verband met he be
zetting van Albanië, een extra-crediet
150 millioen gevraagd voor het ministerie
van Oorlog, 50 millioen voor Marine
millioen voor Luchtvaart. De rest wordt
uitgetrokken voor het ministerie van Bui
tenlandsche Zaken.
Door de demobilisatie in Spanje van drie
lichtingen kunnen ongeveer 150.000 man
van 30—32 jaar naar hun haardsteden terug
keeren. Evenals dat bij vorige gelegenheden
het geval was, begeven de manschappen
zich in groepen naar de plaats van hun in
woning, waar tot de eigenlijke demobilisa
tie wordt overgegaan. Elke soldaat krijgt
burgerkleeren en wat zakgeld. De demobili
satie geldt alleen voor het nationalistische
leger, daar het republikeinsche leger werd
ontbonden naarmate Franco Spanje ver
overde. De nationalisten waren 19 tot 32
jaar oud, de republikeinen 17 tot 45 jaar.
De datum van het groote defile blijft vast
gesteld op midden Mei. De demobilisatie
van het één millioen man tellende leger
kan, met 't oog op de arbeidsmarkt slechts
geleidelijk geschieden. De meeste soldaten
zullen te werk worden gesteld bij het her
stelwerk, waarmede jaren gemoeid zullen
gaan.
VON DIRKSEN TERUG IN LONDEN
Von Dirk sen, de Duitsche ambassadeur
te Londen, is naar zijn standplaats terug
gekeerd. alwaar hij door twee ambtenaren
der Duitsche legatie verwelkomd werd.
DINSDAG. 9 MEI 193».
LVEBSDM I. 1875 en 415,5 M. KRO-Ultzen-
dlng. 8.00—9.15 Gram.muziek, (ca. 8.15 Be.
richten). 10.00 Gram.muzlek. 11.30 Godsdien
stig halfuurtje. 12.00 Berichten. 12.15 Het
KRO-Orkast 1.00 Gram.muzlek. 1.20 Ver-
volg concert. 2.00 Voor de vrouw. 3.00 u.
Modecursus. 4.00 Planovoordracht. 4.16 u.
4.30 Vervolg plai
irlchten. 7.16
Cyclus „Naar de nieuwe Gemeenschap
Gram.muzlek. 8.00 Berichten ANP en me-
dedeelingen 8.15 Het Stedelijk Orkest van
Maastricht en solist. 9.15 Het KRO-Orkest.
9.50 Het Yvonne Georgl-bajlet i
:ertgebou-
10.4
DE KRO-I
10.30
h&cfóiêancl l/ei&y!
Steunt Luchtverdedigingsfondsl
Postgiro Den Haag
387177
De mijnstaking in de Ver. Staten
Een telegrafisch beroep van Roosevelt
De bruinkoolstaking in de Vereenigde
Staten is een nieuwe phase ingetreden:
president Roosevelt heeft een beroep
op partijen gedaan om de onderhandelin
gen voort te zetten en een spoedig accoord
te bereiken.
Onder doodsche stilte heeft de federale
bemiddelaar, John Steelman, op de confe
rentie van mijneigenaren en werknemers
een direct aan hen geadresseerd telegram
van den president voorgelezen, waarin
deze zegt:
„Het openbaar belang staat boven dat
van de New-Yorksche groep. Ik waarschuw
de onderhandelaars aan weerszijden dit ie
bedenken en de onderhandelingen voort te
zetten, opdat spoedig een overeenkomst tot
stand wordt gebracht een faire, eervolle
overeenkomst in een geest van geven en
nemen, waardoor de bruinkoolindustrie met
haar productie van vier milliard dollar en
haar half millioen arbeiders spoedig weer
geheel in bedrijf zal zijn."
Ook de burgemeester van New-York, La
G u a rd i a, heeft er in een telegram bij de
conferentie op aangedrongen, toch spoedig
tot overeenstemming te geraken. Hij wees
op de gevolgen, die een voortduren der sta-
SALLANDIA
LAKVERF
ED. SCHAEPMAN Co
SALLANDI A
GLASEM AILLE
(Synthetische lak)
IIjVERSUM II. 301,5 M. A VRO-TJI trending:.
8.00 Orgelspel. 8.15 Berichten. Gram.muzlek
10.00 Morgenwijding. 10.15 Grapi.muziek.
10.30 Voor de vrouw. 10.35 Gram.muzlek.
11.00 Causerie Voorraadvormlngmet
medewerking van velen" 11.10 Huishoude
lijke werken. 11.36 Harp en Orgel (opn.fc
AVRO-Amuaemen tsorkesït (ca. 12.15 Ber.).
12.30 Gram.muzlek. 1.00 OmroeporkestB. 1.48
Gram.muzlek. 2.00 Omroeporkest. 2.46 uux:
Knipcursus. 3.45 Het Lyra-Trlo. 4.30 Kin
derkoor. 6.00 Kinderhalfuur. 6.30—7.00 Om
roeporkest. (In de pauze: Gram.muzlek,
ca 6 28 Berichten). 7.05 AVRO-Dance-Band.
7.30 Engelsche les. 8.00 Berichten ANP,
Radiojournaal. Mededeellngen. 8.20 Gram.
muziek 8-30 Bonte Dinsdagavondtreln. 10.00
Radlotooneel. 10.25 Dlseonieuws. 11.00 Ber.
ANP, Gram.muziek. 11.40—12.00 OngelspeL
3.35
king voor het openbare leven zou hebben;
o.m. brandstoftekort bij de electrische cen
trales. waardoor ook de waterleiding haar
druk zou zien verminderen, hetgeen tot een
ernstige ramp in geval van brand zou kun-
leiden.
BINNENLAND
Een lichtgevend speldje voor
verduisteringen
Novum op luohtbcsche.tningsgcbied
De Ned. Vereen, voor Luchtbescherming
met een lichtgevend speldje voor den dag
gekomen, dat niet alleen goede diensten zal
kunnen bewijzen tijdens luchtbeschermings
oefeningen in verduisterde gebieden, maar
dat bovendien geregeld zal kunnen worden
gebruikt in tijd van oorlog. Het speldje be
staat uit een uitstralingsvlak, omgeven
door een metalen ring. Wanneer men het
gedurende eenige oogenblikkcn in de nabij
heid van een electrische lamp brengt, /.al
het uitstralingsvlak, dat met een speciaal
soort verf is behandeld, gedurende ongeveer
drie uren een lichtsohijnsel afgevcr,,dat wel
zeer zwak is, maar sterk genoeg, om aan
het gestelde doel te beantwoorden. Dit be
treft wel in de eerste plaats het vermijden
van botsingen op straat, gedurende een ver
duisteringsoefening. Men kan het speldje
op zijn jas dragen, maar bovendien kan men
het ook in huis gebruiken, zoo o.a. om het
de nabijheid van de lichtschakelaars te
bevestigen.
Geheel afgezien van het nut, dat een der
gelijk speldje biedt, zit er aan den verkoop
ervan nog een propogandistische kant, die
het wenschelijk maakt, de aandacht van 't
publiek op dit object te vestigen. Men is
namelijk voornemens om het batig saldo,
dat de verkoop van deze speldjes eventueel
zaj opleveren, te storten in een filmfonds,
dat door de Vereeniging is gesticht, en dat
moet voorzien in de kosten, die verbonden
zijn aan het doen vervaardigen van een
luchtbeschermingsfilm.
Voor de militairen
Voor heden en toekomst
De Rationale Bond „Het Mobilisatie-
Kruis", heeft het initiatief genomen tot het
inzenden van giften voor versnaperingen,
lectuur e.d. voor onze grenssoldaten. Dit
plan vindt algemeen toejuiching, mai
dieni meer te gebeuren, meent de Stichting
„De Nederlandsche Soldaat." Deze heeft
daarom aangedrongen op wijziging van de
ADIO—PARIS 164S M. 11.35 Zang. 12.25 UUT
Stafmuzlek. 1.35 Zang. 2.35 Zang. 3 50 uuc
Piano en klarinet. 4.25 Orkest 6.36 Plano.
5.50 Viool. 6.20 Orkest. 7.60 Plano en Zang.
15III.EN 456 M. 7.50 Ensemble. 11.20 en 12.15
Orkest. 1.30 Concert 3 20 Orkest en plano
duo. 5.50 Plano en cello. 6.35 Concert 7.50
Gevar. programma. 9.55 Orkest
lil SSEI. 322 cn 4S4 M. 32 2 M: 11.50 en 12.30
Orkest. 7.35 Radlotooneel. 8.20 Orkest
4 84 M. 11.20 Jazz. 11.50 en 12.30 Orkest.
4.20 Orgel. 5.35 Ut muz. programma.. 6.35
Idem. 7.20 Symphonleorkest. 8.35 Idem.
El TSCHI.AXIISEXDER 1571 M. 7.35 Militair
Orkest 8.50 Trautonlum en planoduo. 9.40
Spoedig vveei opgewekt en gekalmeerd met
Mijnhardt's Zenuwtabletten
Buisje 75 et Bij Apoth. en Drogisten,
(RecLI
OP ELKE BUS EEN BON VOOR GESCHENKEN
bestaande militaire pensioenwetten, zoadat
deze meer effectief zullen werken dan lot
toe het geval is, en dat voorts ook ern«
stige zakenscliade zal worden vergoed, irt
verband waarmede invoering eener schaden!
ergoeding-belasting werd bepleit.
Dit is alleszins noodzakelijk meent de
„Bond van Mobilisatie-slachtoffers en hun
nabestaanden", opdat hun of de nagelaten
betrekkingen van hen, die na met trouwe
plichtsbetrachting vaderland en volk te
hebben gediend als gevolg van geleden
ontberingen ziek en invalide huiswaarts
zullen keeren of wel zullen komen te over-
lijden, het recht op een behoorlijk pensioen:
zal zijn gewaarborgd, beter dan zulks
thans het geval is, en op deze wijze een
hefhaling van een lijdensgeschiedenis, als
wij hier te lande met de mobilisatie-slacht»
offers beleven, worde voorkomen.
AMSTERDAM, 8 Mei. Gisteravond is bp
den Amstelveenscheweg een ongeveer 25-
jarige man onder de tram gekomen. Hij
trachtte op 'n rijdenden motorwagen van
lijn 23 te springen, kwam daarbij te vallen
en geraakte onder den bijwagen. Met een
gecompliceerde onderbeenfractuur en talrij
ke ernstige wonden, vervoerde de G.G. en
G.D. hem in ernstigen toestand naar het
Wilh elmin agastlhuis.
ZONDER SCHADELIJKE LAXEERMIDDELEN
en U zult 's morgens „kiplekker"
uit bed springen.
lederen dag moet Dw lever minstens een liter gal
In Uw ingewanden doen stroomen. Wanneer dez«
stroom van gal onvoldoende ls. verteert Uw voedsel
niet. het bederft. U voelt U opgeblazen. U raakt
verstopt Uw lichaam ls vergiftigd en U bent
humeurig, voelt U ellendig en ziet alles somber in.
De meeste laxeermiddelen zUn slechts lapmiddelen.
U moet CARTER'S LEVERPILLETJES nemen om
een liter eal vrij te doen stroomen en U zult weer
Onschadelijk, plantaardig, zacht, on-
.1 de gal te doen stroomen.
Carters Leverpilletjes bü apothekers ea
y1, S f5)|CS)T(Sj-[=3
li)
Nummer drie staat met zijn meisje in een portiek. Hij is
het heele geval vergeten.
Arnolds ervaringen zijn den tweeden dag ongeveer gelijk
aan die van den eerste. De mannen kijken tersluiks naar hem
en vragen zich af, wat dit te beteekenen heeft. Ze zien wel,
dat het een extra controle is. Daardoor wordt de sfeer
gedrukt en gespannen. Schijnbaar' wordt er rustig gewerkt,
maar de onrust is voelbaar. De reactie, daardoor gewekt, is
zeer verschillend. Sommigen werken beter, anderen slechter
dan anders. Zulks demonstreert zich duidelijk in de ge
gevens, door Arnold verzameld, want de verschillen tusschen
het prestatievermogen der onderscheidene arbeiders zijn on
aannemelijk groot.
Vrijdagsmorgens vraagt zijn vader: „Ga je de fabriek niet
in vandaag?"
„Daar wou ik u juist over spreken."
„Nu al?"
„Ja, het gaat niet goed. Het onderzoek vlot niet. Ik loop
te veel in 't oog. Het beeld, dat wij krijgen, is niet juist. De
menschen bespeuren, dat ze geobserveerd worden en ze re-
ageeren verschillend, De een gaat zidh haasten en zijn
productie opvoeren, zoolang ik er bij sta, de ander wordt
zenuwachtig en verknoeit den boel."
„Dan moet een ander het doen. Deze week niet meer en
de volgende week ook niet, maar de week daarna."
De volgende week roept de directeur Aat Walle bij zich.
„Walle", zegt hij, „ik heb een bijzondere opdracht voor
je, een vertrouwelijke opdracht."
„Goed, mijnheer."
„Ik vertrouw op je medewerking en op je discretie."
„Daar kunt u op rekenen, mijnheer."
„Goed."
Dan vertelt hij, wat er gebeuren moet. „Maar het mag
niet in 't oog loopen. Het moet ongemerkt plaats hebben, ze
mogen er niets van weten. Aanstaanden Maandag begin je,
dus je hebt nog een paar dagen tijd om na te denken, hoe
je het zaakje zult aanpakken."
's Maandags verzint Aat een boodschapje in de fabriek en
blijft meteen wat rondhangen.
Dat vertrouwen ze ook al niet. Ze kijken achterdochtig.
Wat beteekent dat gespionneer? Worden de werkbazen ge
wantrouwd?
„Moet u niet naar 't kantoor, meneer?"j
Aat voelt de achterdocht. Die zal hij moeten wegschertsen,
anders slaagt hij niet.
„Zeg, laat me nou niet in de gaten loopen, kameraad. Hou
je mond, asjeblief."
De mannen lachen. Hij is een der hunnen.
Aat blijft staan bij de rij kleine eenvormige machines, aan
elk waarvan een man arbeidt, aandachtig kijkend naar hun
werk als belangstellend toeschouwer. Zoo nu en dan wisselt
hij een paar woorden. Door het raam kan hij de fabrieksklok
zien, die boven den ingang is aangebracht. Zoo doet bij zijn
waarneming, zonder dat ze het merken en verzamelt objec
tieve gegevens, vrij van tijdelijke invloeden.
Om den schijn te behouden, gaat hij even het kantoor
binnen en maakt aanteekening van de verkregen resultaten.
Een kwartier later loopt hij weer in de fabriek en blijft
staan bij den loopenden band. Dat kan hij gerust doen, want
daar valt niets te controleeren. Het voortschuiven van den
band bepaalt het tempo, dat voor alle bandwerkers gelijk is.
Daar is geen plaats voor verslappen noch overhaasten.
Dan keert zich Aat tot een groep zelfstandige werkers,
die zittend aan tafels, allen een gelijkvormige serie gereed
schappen tot hun beschikking hebben.
„Zoo, meneer, kom je een beetje toezicht houwen?"
„Speciaal op jou."
De vrager legt zijn gereedschap neer, snuit zijn neus en
kijkt vermaakt naar Aat.
„Werk maar door, ik stoor je niet."
„Niet zoo jagen, 'k ben geen lijntrekker."
„Dat kom ik nou juist eens controleeren."
Hij blijft bij de mannen staan, wisselt, om zulks te moti-
veeren, telkens een paar woorden, kijkt eens rechts of links
en zorgt intusschen, dat geen beweging hem ontgaat.
Het vaststellen van den tijd geeft eenige moeilijkheid. De
fabrieksklok kan hij hier niet zien. Daarom haalt hij al pra
tend zijn horloge te voorschijn en houdt het, schijnbaar
zonder erg, in de hand.
Dan steekt hij het weg en zegt: „Nou. amuseer je."
Als hij een pas of wat geloopen heeft, zegt een man uit
een andere groep hardop: „Nou komt ie ons bespionneeren.'
„Is 't waar, meneer?"
„Ja, zeker. Ik word er alleen niet te best voor betaald."
„Je krijgt toch zeker een behoorlijk Jraa de, firma
evenals wij?" spot er een. De anderen grinneken.
„Jawel, maar andere spionnen worden beter betaald
De mannen kijken verwonderd.
„Hoe komt dat dan?"
„Omdat die anderen spionneeren voor vorsten en ministers
en ik maar voor een directeur."
„O, bedoel je dat?" lachen ze. Ze weten genoeg van de
wereldpolitiek om hem te begrijpen.
Maar een enkeling kijkf weer achterdochtig en vertrouwt
het zaakje niet.
VI
In de Christelijke Maandpost verschijnt een artikel over
„De voortgang van de techniek", door A. E. van den
Cornput.
Dit is het eerste artikel, dat Arnold publiceert onder eigen
naam. Niemand van familie of bekenden spreekt er over, dus
het schijnt aan de aandacht ontsnapt te zijn.
De kantooremployé Walle heeft de opdracht, die de di
recteur hem gaf, uitnemend afgewerkt en de verzamelde
gegevens vragen de volle aandacht van heeren directeuren.
Vooral papa interesseert zich sterk. Hij heeft een paar
bevriende aandeelhouders gesproken en hun met enkele
woorden het geval verteld. „Die employé heb ik indertijd
genomen op aanbeveling van den directeur van de Christe
lijke H.B.S. Voor dat advies ben ik inderdaad dankbaar. Die
jongen is een bruikbare kracht."
„Is dat de zoon van de weduwe Walle?"
„Ja, juist. Kent u hem?"
i (Wordt vervolgd)].