Gd'Oj) Last van Uw zenuwen? SCHUDT UW LEVER WAKKER K JONKHEID MAANDAG 8 MEI 1939 EERSTE BLAD PAG. a SCHOONMAAKBEDRIJF GLAZENWASSCHERU AMSTERDAM ROTTERDAM VELSEN HAARLEM .O LE|DEN DEN HAAG DELFT Dagelijks inwendig schoonhouden DORDRECHT UTRECHT HILVERSUM GRONINGEN BRUSSEL (Reel.) RONDBLIK HET DUITSCH-ITALIAANSCH VERBOND De besprekingen, tusschen Ciano en Von Ribbentrop te Milaan gevoerd, hebben op eenigszins overrompelende manier tot het afkondigen van een Duitsch-Italiaansch politiek en militair verbond geleid. Niemand die zulks had verwacht of vermoedingen in deze richtingen had uitgesproken Wel had men zich den laatsten tijd meermalen bezig gehouden met de militaire besprekingen, welke tussohen de kopstukken van de Duit- sche en de Italiaansohe legers werden ge voerd en had men ook speciale aandacht geschonken aan de reis van generaal Von Brauschits naar Italië en Lybië, doch meende al deze dingen in verband te moe ten brengen met de reeds bestaande samenwerking, of met het beraden vz voorhanden zijnde nieuwe „coup". Wat heeft Berlijn en Rome ertoe genoopt een vriendschap, die reeds zoo nauw was, door Mussolini en Hitier werd er steeds opnieuw hoog van opgegeven, nog eens extra te bevestigen door een plechtige over eenkomst? Het voornemen, op deze manier de bestaande afspraken extra te bezegelen en onontbindbaar te maken behoeft daar niet achter te steken. De herinnering, hoe Italië tijdens den wereldoorlog en Duitsch- land na '33 met officieele contracten is om gesprongen staat zulk een veronderstelling in den weg. Men is in Rome en in Berlijn veel te „dynamisch" om zich aan de officieele regelingen van het politieke en diplomatieke spel langer te storen, dan met den dag koers overeenkomt Waarschijnlijk tast men niet ver mis zoo men het nieuwe pact niet zoozeer besohouwt als een verinniging naar binnen van de Italiaansch-Duitsche betrekkingen, dan wel als een daad waarvan, naar buiten, een zekere suggestie zal moeten uitgaan. Rome en Berlijn werpen zich met steeds meer aandrang op als de beide centra van een nieuwe Europeesche „vredes"-politiek; na een periode, waarin aan versohillende staten op indirecte wijze üitnoodigingen werden ge richt, zich bij deze „as" aan te sluiten, zitten wij thans midden in een fase, waarin men zich niet meer tot noodigen beperkt, doch drang begint uit te oefenen. Zuid- Slavië en Roemenië zijn de duidelijke voor beelden daarvan. Welnu, om de aarzelende en half-onwillige broeders te overtuigen en ■te imponeeren, heeft men vermoedelijk dit nieuwste middel aangegrepen van een bond genootschap, hetwelk iets meer is dan een vage, door niets officieel omlijnde vriend schap. Zoo gezien beteekent dit nieuwe verdrag 'derhalve een vereenigingspunt tegenover de anti-agressie-coalitie, welke eveneens nog steeds bezig is met verzamelen te bla zen. Het verdeelen van Europa in twee kampen, iets waartegen Chamberlains poli tiek zich zoo lang mogelijk heeft verzet, is inderdaad in vollen gang. Het valt nog steeds niet te voorzien, waarop dit alles zal moeten uitloopen. De Russisch-Britsche be sprekingen, waarvan voor Londen en Parijs zooveel afhangt ,en eveneens voor Warschau, dat met zijn Danzig- en Corridor-probleem een plaats in de eerste linie inneemt, blij ven slepende, en niemand is er, die precies kan zeggen, wat de opzienbarende demissie van den Russischen volkscommissaris Litwinof daarop voor uitwerking kan heb ben. Naar gelang dat de sympathieën trek ken, legt men haar uit als een manifestatie voor een westersch-democratischen of voor een isolationistischen Russischen koers. Het gebrek aan reëel nieuws werkt ook thans weder heel veel geruchtenvorming in 'de hand. Moskou en Berlijn, zoo verluidt het, zouden probeeren onderling contact te vinden in een gezamenlijke afkeer van de 'democratische ideologieën. Van andere zijde komt weer de mare, dat het Vaticaan pogin gen te Berchtesgaden zou hebben ondernomen om Hitler ten gunste van den vrede te be- invloeden. Het bezoek van den pauselijken nuntius te Berlijn aan villa „Berghof" zou daarvan het eerste symptoom zijn, en zou door stappen bij de voornaamste regeerin gen in in het bijzonder door het oefenen van invloed in de katholieke staten, worden ge volgd. Men moet deze geruchten maar nemen voor wat ze zijn en rustig af te wachten tot nevelen beginnen op te trekken. Wij leven nu eenmaal in deze dagen in tijden van wisseling en overgang.... HAD DUITSCHLAND PLANNEN TEGEN RUSLAND? Beek zou erop hebben gezinspeeld Havas leidt uit de discretie, welke Beek in zijn groote politieke rede in acht heeft genomen af, dat hij enkele aanduidingen heeft willen vermijden, welke de Duitsche regeering in een moeilijke situatie hadden kunnen brengen. Te Warschau meent men volgens Hava dat het hier gaat om voor stellen, welke vooraanstaande Duitsche leiders aan Polen gedaan zouden hebben inzake Sovjet- Ireland. Volgens het agentschap „Transcontinen tal Press" zou Duitschland nl. aan Polen een gemeenschappel' ke act!: tegen Rusland hebben voorgesteld en daarvoor territoriale compensaties in het vooruitzicht hebben gesteld. Indien dit juist is, is het zeker, dat deze voorstellen door Polen van de hand ge wezen zijn. De publicatie zou bedoelen erop te wijzen, dat Duitschland agressieve bedoelingen had en dat Polen weigerde als instrument voor die politiek te dienen, met name, dat het zich verzette mee te doen aan een gewa pend conflict met de sovjets. Het Britsch-Turksche bijstandspact Basis van overeenstemming bereikt? Naar Reuter uit Ankara seint zou thans een basis van overeenstemming voor een Britsch-Turksch pact van wederkeerigen bijstand zijn bereikt, ter waarborging van de veiligheid in de Middellandsche Zee. De bepalingen dezer overeenkomst zou den gelijktijdig in Engeland en Turkije, of wel in een communiqué, of door een ver- klaring in het parlement, bekend gemaakt worden. De sovjetunie zou van het geheele verloop der besprekingen op de hoogte zijn gehou- Men verwacht, dat de Turksche minister •an buitenlandsche zaken heden in de na tionale vergadering een belangrijke verkla ring zal afleggen over de buitenlandsche politiek van Turkije. Reuter verneemt verder, dat de juistheid van bovenvermeld telegram te Londen niet in twijfel wordt getrokken. Evenwel wijst men er op, dat besprekingen tusschen En geland en Turkije nog gaande zijn, evenals die tusschen Londen en Moskou. Pauselijke actie voor den vrede De apostolische nuntius te Berlijn heeft dezer dagen te Berchtesgaden een bezoek aan Adolf Hitler gebracht. Dit bezoek zou verband houden met pogingen door het Vaticaan ondernomen, om den vrede te handhaven en een betere verstandhouding tusschen de volken tot stand te bréngen. In diplomatieke kringen en in verschil lende Duitsche kringen meent men te we ten, dat de apostolische nuntius een bood schap van het Vaticaan zou hebben over handigd en dat het Vaticaansche initiatief niet tot Duitschland zou worden beperkt. Sommigen willen deze ontmoeting'alleen in verband met de Poolsch-Duitsche kwes tie brengen, anderen willen er een uitge breider actie in zien van het Vaticaan ten gunste van den vrede. Geen enkele officieele of officieuze aai duiding heeft deze geruchten bevestigd. Moderne slavenhandel NEW YORK, 6 Mei. Te New York is een complot van welgestelde Arabische tapijt handelaren ontdekt, die een smokkelarij van „blanke slaven" hadden op touw gezet Ara bieren, zonder pas, werden in schepen ver stopt en „verkocht" aan de tapijthandelaars te New York, die hen in hun ateliejg aan het werk zetten. De zaak is reeds voor den rechter geweest. Een Nederlandsche hutste ward van een der Nederlandsche schepen stond als medeplichtige terecht Engelsche koningspaar naar Canada vertrokken Zaterdagmiddag omstreeks 3 uur is het Engelsche koningspaar uit Portsmouth aan boord van de .Empress of Australia" naar Canada vertrokken. Het schip werd bege leid door de kruisers „Southampton" en „Glasgow", en uitgeleide gedaan door den kruiser „Repulse". De prinsesjes Elisabeth en Margaret Rose, die achter moeten blijven, hielden zidh goed en wuifden dapper met haar zakdoekjes, liepen met het overige 'koninklijke gezelschap even hard als alle andere officieele persoonlijkheden langs de kade met het schip mee, om toch maar zoo lang mogelijk den witten romp tusschen de grijze massa's der begeleidende oorlogs schepen te kunnen volgen. Ten slotte kon ook dit niet meer. Het eenige wat nog te zien was, waren de rook pluimen der schepen, die aan den horizon verdwenen. Na het vertrek was het hetzelfde tooneel als altijd na het afscheid voor een reis over den oceaan: langzaam vertrekken de menschen, die slechts noode den water kant den rug toekeeren. Onder de afscheidstelegrammen, die den koning op het laatste moment voor de af vaart warden overhandigd, bevond er zich ook een van den hertog van Windsor, die zijn broer een goede reis weafchte. Het te legram werd onmiddellijk door den koning beantwoord. Het onslag van Litwinof Een gesprek met zijn broer den rabbijn De Poolsche correspondent van de Parij- sche „Soir" heeft verbinding kunnen krijgen met den ouderen broer van Litwinof, die rabbijn te Lore is. Deze. Jankei Wallach geheeten, merkte naar aanleiding van nat ontslag van ziin broer op: Dat is het begin der kastijding van wie den godsdienst durfden bestrijden. Nu v5t ik eenige hoop, dat mijn broer zijn zonden zal inzien en een nieuw leven beginnen. Zijn afschuwelijk misdrijf heeft me smartelijk gegriefd. Ik heb het hem eens geschreven, maar Z.Exc. verwaardigde zich niet te ant woorden. Drie jaar geleden heb ik hem aan het station van Warschau aangesproken, toen hij op het punt stond naar Genève te ertrekken. We hebben eenige minuten s nen gepraat; voor mij was dat heel moeilijk, want ik ben het Russisch vergeten. Hij gaf me goede sigaretten, maar ik begon hem v uitbrander te goven. Ik hield hem voor, c hij God in den hemel vergaten is, maar de arme was heelemaal gek. Hij waagde het toe te voegen, dat ik er niets van begreep en zonder me goeden dag te zeggen stapt hij weer in zijn wagen. Hertog van Windsor te Verdun Een rede voor Amerlkaansche luisteraars De hertog van W i n d so r, die op het oogenblik te Verdun vertoeft, zal, naar de National Broadcasting Company meldt, hedenavond van het historische slagveld nabij die stad, een radiorede voor de Ame- rikaansche luisteraars houden. De uitzen ding begint om 10 uur des avonds New- Yorkschen tijd. Spaansche soldaten gaan huistoe 150.000 man gedemobiliseerd EXCELSIOR Heeren-of Damesrijwielen met origineele Torpedonaaf, f 36«' kettingkast, enz. Nikkelen deelen zwaar verchroomd, moffel- werk geheel roestvrij. De allerbeste Englebert banden. Het kan niet beter. Drie jaar schrif telijke garantie. Franco levering. VRAAGT PRIJSCOURANT. RIJWIELFABRIEK EXCELSIOR VLAARDINGEN - Telefoon 632 (Reel.) Scandinavië en Hitiers non-agressie-aanbod Het is thans reeds mogelijk te voorspel len. dat het uiterst moeilijk zal zijn een heid te brengen in de houding der Noord- sche landen ten aanzien van het Duitsche aanbod tot het afsluiten van een non-agres siepact. De „Social Demokraten", het orgaan der Zweedsche regeer!ngspartij, publiceert een hoofdartikel, waarin o.a. het volgende ge zegd wordt: „Alhoewel men in Zweden en Noorwegen eensgezind afwijzend staat tegenover het denkbeeld van een accoord met Duitsch land, zijn de omstandigheden voor Finland anders, welk land een dergelijk accoord met Sovjet-Rusland heeft geteekend, even als voor Denemarken, dat zich door middel an een orgaan, dat de politiek der regee ring weergeeft, bereid verklaard heeft pac ten met alle mogendheden te sluiten, welke zulks zouden wenschen. Het is niettemin duidelijk, dat een gemeenschappelijke hou ding zou bijdragen tot een versterking van Noord-Europa." Victor Emmanuel naar Berlijn Bezoek zou op 28 Mei plaats hebben In de Duitsche hoofdstad doet het hard nekkige gerucht de ronde, dat koning-keizer Victor Emmanuel op 28 Mei officieel bezoek aan Hitier zou brengen, in antwoord op het bezoek van den Führer aan Rome begin Mei 1938. Hoewel van deze geruchten geen bevestiging kan worden verkregen, zijn er verschillende zaken, die op een c mtueele as-manifestatie in de naaste toekomst kunnen duiden. Zoo is het bijvoorbeeld opgevallen, dat de zuilen, tribunes en versieringen die ter gelegenheid van Hitiers vijftigsten verjaardag langs den ..triomfweg" waren cangebracht, nog steeds niet zijn afgebroken. Men veronderstelt nu. dat deze versieringen intact zullen worden gelaten tot het bezoek van Victor Emmanuel. Mussolini opnieuw bemiddelaar? Thans tusschen Warschau en Berlijn Te Berlijn heerscht in de kringen der bui tenlanders de meening dat Duitschland Mussolini zal uitnoodigen, om bemid delend op te treden in het geschil met Polen. Een officieele bevestiging van deze ziens wijze is natuurlijk niet te krijgen. Italië's bezetting van Albanië Kostte omstreeks 300 mlllioen lire De bezetting van Albanië heeft Italië bijna 300 millioen lire gekost. Volgens een de Italiaansche staatscourant gepubli ceerd decreet wordt, in verband met he be zetting van Albanië, een extra-crediet 150 millioen gevraagd voor het ministerie van Oorlog, 50 millioen voor Marine millioen voor Luchtvaart. De rest wordt uitgetrokken voor het ministerie van Bui tenlandsche Zaken. Door de demobilisatie in Spanje van drie lichtingen kunnen ongeveer 150.000 man van 30—32 jaar naar hun haardsteden terug keeren. Evenals dat bij vorige gelegenheden het geval was, begeven de manschappen zich in groepen naar de plaats van hun in woning, waar tot de eigenlijke demobilisa tie wordt overgegaan. Elke soldaat krijgt burgerkleeren en wat zakgeld. De demobili satie geldt alleen voor het nationalistische leger, daar het republikeinsche leger werd ontbonden naarmate Franco Spanje ver overde. De nationalisten waren 19 tot 32 jaar oud, de republikeinen 17 tot 45 jaar. De datum van het groote defile blijft vast gesteld op midden Mei. De demobilisatie van het één millioen man tellende leger kan, met 't oog op de arbeidsmarkt slechts geleidelijk geschieden. De meeste soldaten zullen te werk worden gesteld bij het her stelwerk, waarmede jaren gemoeid zullen gaan. VON DIRKSEN TERUG IN LONDEN Von Dirk sen, de Duitsche ambassadeur te Londen, is naar zijn standplaats terug gekeerd. alwaar hij door twee ambtenaren der Duitsche legatie verwelkomd werd. DINSDAG. 9 MEI 193». LVEBSDM I. 1875 en 415,5 M. KRO-Ultzen- dlng. 8.00—9.15 Gram.muziek, (ca. 8.15 Be. richten). 10.00 Gram.muzlek. 11.30 Godsdien stig halfuurtje. 12.00 Berichten. 12.15 Het KRO-Orkast 1.00 Gram.muzlek. 1.20 Ver- volg concert. 2.00 Voor de vrouw. 3.00 u. Modecursus. 4.00 Planovoordracht. 4.16 u. 4.30 Vervolg plai irlchten. 7.16 Cyclus „Naar de nieuwe Gemeenschap Gram.muzlek. 8.00 Berichten ANP en me- dedeelingen 8.15 Het Stedelijk Orkest van Maastricht en solist. 9.15 Het KRO-Orkest. 9.50 Het Yvonne Georgl-bajlet i :ertgebou- 10.4 DE KRO-I 10.30 h&cfóiêancl l/ei&y! Steunt Luchtverdedigingsfondsl Postgiro Den Haag 387177 De mijnstaking in de Ver. Staten Een telegrafisch beroep van Roosevelt De bruinkoolstaking in de Vereenigde Staten is een nieuwe phase ingetreden: president Roosevelt heeft een beroep op partijen gedaan om de onderhandelin gen voort te zetten en een spoedig accoord te bereiken. Onder doodsche stilte heeft de federale bemiddelaar, John Steelman, op de confe rentie van mijneigenaren en werknemers een direct aan hen geadresseerd telegram van den president voorgelezen, waarin deze zegt: „Het openbaar belang staat boven dat van de New-Yorksche groep. Ik waarschuw de onderhandelaars aan weerszijden dit ie bedenken en de onderhandelingen voort te zetten, opdat spoedig een overeenkomst tot stand wordt gebracht een faire, eervolle overeenkomst in een geest van geven en nemen, waardoor de bruinkoolindustrie met haar productie van vier milliard dollar en haar half millioen arbeiders spoedig weer geheel in bedrijf zal zijn." Ook de burgemeester van New-York, La G u a rd i a, heeft er in een telegram bij de conferentie op aangedrongen, toch spoedig tot overeenstemming te geraken. Hij wees op de gevolgen, die een voortduren der sta- SALLANDIA LAKVERF ED. SCHAEPMAN Co SALLANDI A GLASEM AILLE (Synthetische lak) IIjVERSUM II. 301,5 M. A VRO-TJI trending:. 8.00 Orgelspel. 8.15 Berichten. Gram.muzlek 10.00 Morgenwijding. 10.15 Grapi.muziek. 10.30 Voor de vrouw. 10.35 Gram.muzlek. 11.00 Causerie Voorraadvormlngmet medewerking van velen" 11.10 Huishoude lijke werken. 11.36 Harp en Orgel (opn.fc AVRO-Amuaemen tsorkesït (ca. 12.15 Ber.). 12.30 Gram.muzlek. 1.00 OmroeporkestB. 1.48 Gram.muzlek. 2.00 Omroeporkest. 2.46 uux: Knipcursus. 3.45 Het Lyra-Trlo. 4.30 Kin derkoor. 6.00 Kinderhalfuur. 6.30—7.00 Om roeporkest. (In de pauze: Gram.muzlek, ca 6 28 Berichten). 7.05 AVRO-Dance-Band. 7.30 Engelsche les. 8.00 Berichten ANP, Radiojournaal. Mededeellngen. 8.20 Gram. muziek 8-30 Bonte Dinsdagavondtreln. 10.00 Radlotooneel. 10.25 Dlseonieuws. 11.00 Ber. ANP, Gram.muziek. 11.40—12.00 OngelspeL 3.35 king voor het openbare leven zou hebben; o.m. brandstoftekort bij de electrische cen trales. waardoor ook de waterleiding haar druk zou zien verminderen, hetgeen tot een ernstige ramp in geval van brand zou kun- leiden. BINNENLAND Een lichtgevend speldje voor verduisteringen Novum op luohtbcsche.tningsgcbied De Ned. Vereen, voor Luchtbescherming met een lichtgevend speldje voor den dag gekomen, dat niet alleen goede diensten zal kunnen bewijzen tijdens luchtbeschermings oefeningen in verduisterde gebieden, maar dat bovendien geregeld zal kunnen worden gebruikt in tijd van oorlog. Het speldje be staat uit een uitstralingsvlak, omgeven door een metalen ring. Wanneer men het gedurende eenige oogenblikkcn in de nabij heid van een electrische lamp brengt, /.al het uitstralingsvlak, dat met een speciaal soort verf is behandeld, gedurende ongeveer drie uren een lichtsohijnsel afgevcr,,dat wel zeer zwak is, maar sterk genoeg, om aan het gestelde doel te beantwoorden. Dit be treft wel in de eerste plaats het vermijden van botsingen op straat, gedurende een ver duisteringsoefening. Men kan het speldje op zijn jas dragen, maar bovendien kan men het ook in huis gebruiken, zoo o.a. om het de nabijheid van de lichtschakelaars te bevestigen. Geheel afgezien van het nut, dat een der gelijk speldje biedt, zit er aan den verkoop ervan nog een propogandistische kant, die het wenschelijk maakt, de aandacht van 't publiek op dit object te vestigen. Men is namelijk voornemens om het batig saldo, dat de verkoop van deze speldjes eventueel zaj opleveren, te storten in een filmfonds, dat door de Vereeniging is gesticht, en dat moet voorzien in de kosten, die verbonden zijn aan het doen vervaardigen van een luchtbeschermingsfilm. Voor de militairen Voor heden en toekomst De Rationale Bond „Het Mobilisatie- Kruis", heeft het initiatief genomen tot het inzenden van giften voor versnaperingen, lectuur e.d. voor onze grenssoldaten. Dit plan vindt algemeen toejuiching, mai dieni meer te gebeuren, meent de Stichting „De Nederlandsche Soldaat." Deze heeft daarom aangedrongen op wijziging van de ADIO—PARIS 164S M. 11.35 Zang. 12.25 UUT Stafmuzlek. 1.35 Zang. 2.35 Zang. 3 50 uuc Piano en klarinet. 4.25 Orkest 6.36 Plano. 5.50 Viool. 6.20 Orkest. 7.60 Plano en Zang. 15III.EN 456 M. 7.50 Ensemble. 11.20 en 12.15 Orkest. 1.30 Concert 3 20 Orkest en plano duo. 5.50 Plano en cello. 6.35 Concert 7.50 Gevar. programma. 9.55 Orkest lil SSEI. 322 cn 4S4 M. 32 2 M: 11.50 en 12.30 Orkest. 7.35 Radlotooneel. 8.20 Orkest 4 84 M. 11.20 Jazz. 11.50 en 12.30 Orkest. 4.20 Orgel. 5.35 Ut muz. programma.. 6.35 Idem. 7.20 Symphonleorkest. 8.35 Idem. El TSCHI.AXIISEXDER 1571 M. 7.35 Militair Orkest 8.50 Trautonlum en planoduo. 9.40 Spoedig vveei opgewekt en gekalmeerd met Mijnhardt's Zenuwtabletten Buisje 75 et Bij Apoth. en Drogisten, (RecLI OP ELKE BUS EEN BON VOOR GESCHENKEN bestaande militaire pensioenwetten, zoadat deze meer effectief zullen werken dan lot toe het geval is, en dat voorts ook ern« stige zakenscliade zal worden vergoed, irt verband waarmede invoering eener schaden! ergoeding-belasting werd bepleit. Dit is alleszins noodzakelijk meent de „Bond van Mobilisatie-slachtoffers en hun nabestaanden", opdat hun of de nagelaten betrekkingen van hen, die na met trouwe plichtsbetrachting vaderland en volk te hebben gediend als gevolg van geleden ontberingen ziek en invalide huiswaarts zullen keeren of wel zullen komen te over- lijden, het recht op een behoorlijk pensioen: zal zijn gewaarborgd, beter dan zulks thans het geval is, en op deze wijze een hefhaling van een lijdensgeschiedenis, als wij hier te lande met de mobilisatie-slacht» offers beleven, worde voorkomen. AMSTERDAM, 8 Mei. Gisteravond is bp den Amstelveenscheweg een ongeveer 25- jarige man onder de tram gekomen. Hij trachtte op 'n rijdenden motorwagen van lijn 23 te springen, kwam daarbij te vallen en geraakte onder den bijwagen. Met een gecompliceerde onderbeenfractuur en talrij ke ernstige wonden, vervoerde de G.G. en G.D. hem in ernstigen toestand naar het Wilh elmin agastlhuis. ZONDER SCHADELIJKE LAXEERMIDDELEN en U zult 's morgens „kiplekker" uit bed springen. lederen dag moet Dw lever minstens een liter gal In Uw ingewanden doen stroomen. Wanneer dez« stroom van gal onvoldoende ls. verteert Uw voedsel niet. het bederft. U voelt U opgeblazen. U raakt verstopt Uw lichaam ls vergiftigd en U bent humeurig, voelt U ellendig en ziet alles somber in. De meeste laxeermiddelen zUn slechts lapmiddelen. U moet CARTER'S LEVERPILLETJES nemen om een liter eal vrij te doen stroomen en U zult weer Onschadelijk, plantaardig, zacht, on- .1 de gal te doen stroomen. Carters Leverpilletjes bü apothekers ea y1, S f5)|CS)T(Sj-[=3 li) Nummer drie staat met zijn meisje in een portiek. Hij is het heele geval vergeten. Arnolds ervaringen zijn den tweeden dag ongeveer gelijk aan die van den eerste. De mannen kijken tersluiks naar hem en vragen zich af, wat dit te beteekenen heeft. Ze zien wel, dat het een extra controle is. Daardoor wordt de sfeer gedrukt en gespannen. Schijnbaar' wordt er rustig gewerkt, maar de onrust is voelbaar. De reactie, daardoor gewekt, is zeer verschillend. Sommigen werken beter, anderen slechter dan anders. Zulks demonstreert zich duidelijk in de ge gevens, door Arnold verzameld, want de verschillen tusschen het prestatievermogen der onderscheidene arbeiders zijn on aannemelijk groot. Vrijdagsmorgens vraagt zijn vader: „Ga je de fabriek niet in vandaag?" „Daar wou ik u juist over spreken." „Nu al?" „Ja, het gaat niet goed. Het onderzoek vlot niet. Ik loop te veel in 't oog. Het beeld, dat wij krijgen, is niet juist. De menschen bespeuren, dat ze geobserveerd worden en ze re- ageeren verschillend, De een gaat zidh haasten en zijn productie opvoeren, zoolang ik er bij sta, de ander wordt zenuwachtig en verknoeit den boel." „Dan moet een ander het doen. Deze week niet meer en de volgende week ook niet, maar de week daarna." De volgende week roept de directeur Aat Walle bij zich. „Walle", zegt hij, „ik heb een bijzondere opdracht voor je, een vertrouwelijke opdracht." „Goed, mijnheer." „Ik vertrouw op je medewerking en op je discretie." „Daar kunt u op rekenen, mijnheer." „Goed." Dan vertelt hij, wat er gebeuren moet. „Maar het mag niet in 't oog loopen. Het moet ongemerkt plaats hebben, ze mogen er niets van weten. Aanstaanden Maandag begin je, dus je hebt nog een paar dagen tijd om na te denken, hoe je het zaakje zult aanpakken." 's Maandags verzint Aat een boodschapje in de fabriek en blijft meteen wat rondhangen. Dat vertrouwen ze ook al niet. Ze kijken achterdochtig. Wat beteekent dat gespionneer? Worden de werkbazen ge wantrouwd? „Moet u niet naar 't kantoor, meneer?"j Aat voelt de achterdocht. Die zal hij moeten wegschertsen, anders slaagt hij niet. „Zeg, laat me nou niet in de gaten loopen, kameraad. Hou je mond, asjeblief." De mannen lachen. Hij is een der hunnen. Aat blijft staan bij de rij kleine eenvormige machines, aan elk waarvan een man arbeidt, aandachtig kijkend naar hun werk als belangstellend toeschouwer. Zoo nu en dan wisselt hij een paar woorden. Door het raam kan hij de fabrieksklok zien, die boven den ingang is aangebracht. Zoo doet bij zijn waarneming, zonder dat ze het merken en verzamelt objec tieve gegevens, vrij van tijdelijke invloeden. Om den schijn te behouden, gaat hij even het kantoor binnen en maakt aanteekening van de verkregen resultaten. Een kwartier later loopt hij weer in de fabriek en blijft staan bij den loopenden band. Dat kan hij gerust doen, want daar valt niets te controleeren. Het voortschuiven van den band bepaalt het tempo, dat voor alle bandwerkers gelijk is. Daar is geen plaats voor verslappen noch overhaasten. Dan keert zich Aat tot een groep zelfstandige werkers, die zittend aan tafels, allen een gelijkvormige serie gereed schappen tot hun beschikking hebben. „Zoo, meneer, kom je een beetje toezicht houwen?" „Speciaal op jou." De vrager legt zijn gereedschap neer, snuit zijn neus en kijkt vermaakt naar Aat. „Werk maar door, ik stoor je niet." „Niet zoo jagen, 'k ben geen lijntrekker." „Dat kom ik nou juist eens controleeren." Hij blijft bij de mannen staan, wisselt, om zulks te moti- veeren, telkens een paar woorden, kijkt eens rechts of links en zorgt intusschen, dat geen beweging hem ontgaat. Het vaststellen van den tijd geeft eenige moeilijkheid. De fabrieksklok kan hij hier niet zien. Daarom haalt hij al pra tend zijn horloge te voorschijn en houdt het, schijnbaar zonder erg, in de hand. Dan steekt hij het weg en zegt: „Nou. amuseer je." Als hij een pas of wat geloopen heeft, zegt een man uit een andere groep hardop: „Nou komt ie ons bespionneeren.' „Is 't waar, meneer?" „Ja, zeker. Ik word er alleen niet te best voor betaald." „Je krijgt toch zeker een behoorlijk Jraa de, firma evenals wij?" spot er een. De anderen grinneken. „Jawel, maar andere spionnen worden beter betaald De mannen kijken verwonderd. „Hoe komt dat dan?" „Omdat die anderen spionneeren voor vorsten en ministers en ik maar voor een directeur." „O, bedoel je dat?" lachen ze. Ze weten genoeg van de wereldpolitiek om hem te begrijpen. Maar een enkeling kijkf weer achterdochtig en vertrouwt het zaakje niet. VI In de Christelijke Maandpost verschijnt een artikel over „De voortgang van de techniek", door A. E. van den Cornput. Dit is het eerste artikel, dat Arnold publiceert onder eigen naam. Niemand van familie of bekenden spreekt er over, dus het schijnt aan de aandacht ontsnapt te zijn. De kantooremployé Walle heeft de opdracht, die de di recteur hem gaf, uitnemend afgewerkt en de verzamelde gegevens vragen de volle aandacht van heeren directeuren. Vooral papa interesseert zich sterk. Hij heeft een paar bevriende aandeelhouders gesproken en hun met enkele woorden het geval verteld. „Die employé heb ik indertijd genomen op aanbeveling van den directeur van de Christe lijke H.B.S. Voor dat advies ben ik inderdaad dankbaar. Die jongen is een bruikbare kracht." „Is dat de zoon van de weduwe Walle?" „Ja, juist. Kent u hem?" i (Wordt vervolgd)].

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 2