C HIF WH IP - s ZATERDAG 6 MEI 1939 EERSTE BEAD PAG. a Reeds 20 jaren t toppunt van kwaliteit en zuiverheid Hoe men op Becks rede reageert De deur blijft open voor onderhandelingen Gayda zegt: ,JViet overdrijven" Duitschland blijft zwijgen In Londen, Parijs en Washington heeft de rede van den Poolschen minister van Bui- te-nlandsche Zaken, Bock, over 't algemeen een uitstekenden indruk gemaakt. De „Temps" merkt op, dat Beck's taal tegelij kertijd verzoenend, waardig en krachtig is en de deur open laat voor een vreedzame regeling op redelijken grondslag. Hitier heeft gesproken als een man, die eischt, aldus de „Paris Soir"; Beek antwoordt als een man, die wel andere dingen heeft be leefd en niet in opwinding geraakt. To London is Becks rede met onverdeel de instemming ontvangen, en stelt men liet op prijs, dat Polen geen nieuwe voorstellen heeft, gedaan, doch het initiatief voor het heropenen der besprekingen aan Duitsc.ilan.il heeft overgelaten. In Washington heeft men zelfs den'indruk, dat er thans een aan vankelijke ontspanning is ingetreden. In Danzig heeft men met groote aan dacht naar de rede van Beek geluisterd. In kringen, die niet tot do nationaal-soc.alisti- sche partij behooren, wijst men op het kalme en gematigde karakter van de rede. In nationaal-socialistische kringen wijst men op de passage, waarin Beek verklaart, dat Polen nooit zal toestaan, dat het van de zee wordt afgesloten en men beschouwt dit deel der rede als een uitdaging. In bevoogde kringen te Berlijn ont houdt men zich, evenals in de pers, nog van commentaar. Toch is de eerste indruk al daar blijkbaar niet geheel gunstig. Beek heeft, zoo zegt men, niet het minste gedaan om gebruik te maken van de door Duitsch land geboden gelegenheid tot het voeren van besprekingen. In officieele kringen te Boedapest is men van meening, dat Polen vasthoudt aan de gedachte van vrede en dat niets zich verzet tegen een directe onderhandeling tusschen Warschau en Berlijn, he'geen men te Boedapest met groote voldoening zou zien. Bedoelde kringen voegen hieraan toe, dat er voor Hongarije geen sprake kan zijn een standpunt in te nemen in het Duitsch-Pool- sche geschil. In diplomatieke kringen te Warschau is men van meening, dat de rede gematigd was, Beek heeft de deur niet gesloten voor onderhandelingen, daar hij heeft gezegd, dat hij alle vraagstukken tusschen Polen en Duitschland wil regelen langs den weg van wederkcerige overeenkomsten. De Duitsche voorstellen inzake Danzig en inzake iedere schending van de integriteit van Polen worden duidelijk fvan de hand gewezen, doch de vorm waarin dit geschiedt kan moeilijk uitdagend worden genoemd. De Poolsche Ibladien geven eenstemmig uiting aan hun voldoening^ De commentaar van Gayda Ook de commentaar yan Gayda (Italië) op de rede is ze<.r gematigd. Hij geeft aan dit artikel den titel: „Niet overdrijvenl" Hij begint met te zeggen, dat hij zich uitsluitend wil bezig houden met de houding die Polen wil annnemen tegenover de Duitsche ver langens inzake Danzig en den verbindings weg tusschen Oost-Pruisen en het overige Duitsche rijk. Gayda schrijft dan letterlijk: Een raad moet gegeven worden uit Italië, op welles vriendschap voor Polen men ia deze dagen zoo vaak een beroep doet te Warschau, terwijl zoo geïnteresseerde toe spelingen op die vriendschap worden ge maakt, zoowel te Londen als te Parijs. Laat de Polen met zin voor de werkelijk heid en een breeden historischen blik waken over nun werkelijke belangen, zonder te dul den dat deze door buitenlandsohe belangen worden beïnvloed en verwrongen. Laten zij oppassen niet te overdrijven in hun politiek van weerstand te bieden aan de Duitsche eischen, die immers göbaseerd zijn op zoo veel fundamentecle redenen en vergezeld gaan van zooveel solide verzekeringen. La ten zij zich niet terugtrekken op stellingen die de verzoening en de goede harmonie met hun groote-n westelijken buurman moeilijk of onzeker zouden maken. Korte inhoud van het Feuilleton Clara van den Cornput, dochter van een groot-industrieel, en Aat Walle, zoon van 'n ambtenaarsweduwe, hebben op de H.B.S. dn dezelfde klas gezeten. Na het eindexamen vindt Aat een betrekking op het kantoor van Clara's vader, Clara blijft voorloopig thuis. Doch dat bevredigt haar niet. Ze wil wat doen. Haar ouders vinden goed dat ook zij op het kantoor van haar vader geplaatst wordt. Arnold, haar oudere broer van twin tig jaar, werkt reeds jaren op de zaak. Zijn vader meent in Elsa van Doorschot, dochter van een zeer gefortuneerde familie, een ge schikte partij voor hem gevonden te heb ben, doch Arnold toont weinig animo. Intusschen heeft Clara haar intrede op het kantoor gedaan. Zij verricht haar werk -tot volle tevredenheid van den procuratie- houd. die ook wel P. P. genoemd wordt. Op aandrang van den heer van den Corn put wordt de verloving van Arnold en Elsa •toch een feit. Ook zorgt papa ervoor, dat 'Arnold tot adjunct-directeur van de fabriek wordt benoemd. Aat Walle heeft in dien tijd verscheiden diploma's behaald. Nu maakt hij promotie naar de afdeeling boekhouding. De fabriek gaat den laatsten tijd veel schade ondervinden van een concurreeren- de, modern ingerichte instrumentenfabriek. Arnold wil nieuwe machines invoeren, doch papa vindt het voldoende de oude te ver beteren en te tradhten de productie op te voeren. (Zie vervolg hieronder) Frankrijks financieel herstel Optimistisch rapport van Reynaud De Fransche minister van Financiën R e y- a u d heeft in de financieele Kamercom missie een uiteenzetting gegeven van de financieele politiek der regeering. Alleen de internationale toestand e daaruit voortvloeiende behoeften hadden, hij o.m. zeide, nieuwe volmachten dig gemaakt. Dank zij den resultaten van bet driejt plan, die van November tot Maart hoogst bevredigend waren, had het land terstond de landsverdediging noodigo oxtra- uitgaven .van 15 milliard kunnen opbrengen. Ten aanzien van de beperking der win sten van de ondernemingen, die voor de landsverdediging werken, zeide Roynaud, dat de belastingen, die op de betreffen le ondernemingen drukken, onder het nii stelsel tot 80 pet. van de oorspronkelijkt winst zullen kunnen opeischen. Voorts onthulde de minister dat de me- taalvoorraad van het stabilisatiefonds tus schen 1 November en 1 Februari j.i. met 11 milliard was toegenomen en dat sedert dit tijdvak de strooming -nog steeds gunstig is Eén van de re-ult.aten van den terugkeer der kapitalen en van het vertrouwen de Fransche valuta geniet, was een toene- neming der bankbiljettencircuJatie, onder omstandigheden, welke, zij het op kleinere schaal, herinnerden aan de evolutie, die men na den herstelanbeid van Poincaré ken zien. Ieder bankbiljet, dat sedert November J.l. werd uitgegeven, werd voor meer aan 100 pet. door teruggekeerd goud gedekt. De verruiming van de markt, als gevolg van het terugvloeien der kapitalen, had sedert November de schatkist, belangrijk gesterkt, hetgeen een aanzienlijke vermeer dering van do vlottende schuld tengevolge had gehad. Dg regeering had besloten, de markt op korten termijn voor de toekomst te ontlas ten en twee operaties ten uitvoer te leggen: 1. Uitgifte van bons voor de landsverde diging met een looptijd van drie jaar, ter vervanging van die met een looptijd van twee jaar. In vier dagen was meer dan een milliard geplaatst en aan alle aanvragen kon niet worden voldaan. 2. Uitgifte van een leening op langen ter mijn, diie 't mogelijk zal maken de onlang: gevormde vlottende schuld te consolideerem Geen Britsche garantie aan Oostzeestaten In het lagerhuis is officieel medegedeeld) dat de Engelsche regeering niet overweegt, Litauen, Letland of Estland op te nemen in eendge Britsche garantie of een pact van wederzijdechen bijstand. HET PELMANISMF PELM A N-l INSTITUUT (Opgericht 1000) AMSTERDAM DAMRAK 68 TELEFOON 41878 Bondon, Weer uitstel van Franco's groote parade? MADRID, 5 Mei. (Harvas). De datum van de overwinndngsparade is nog niet officieel vastgesteld. In officieele kringen krijgt men den indruk, dat de parade niet langer zal worden uitgesteld dan tot 20 Mei. Daaren tegen meldt Reuter, dat de datum van de parade volgens een gewoonlijk betrouwbare bron te Algeciras thans op 28 Mei is vast gesteld. De mijnstakingen in de Vereen. Staten Zij omvatten in totaal 466.000 arbeiders De grootste staking in do geschiedenis van do Vereenigde Staten, die is uitgebro ken onder de arbeiders van de steenkolen mijnen, omvat in totaal 466.000 werklieden. De regeering strijdt nog steeds tegen de ge weldige obstakels, die inzake de regeling van dit enorme arbeidsgeschil bestaan. Er dreigt con tekort aan steenkolen te ont staan, vooral voor de industrie en de voor naamste bedrijven van de steden. John Steelman, de vertegenwoordiger van oe regeering, heeft op de conferentie van werk gevers en arbeiders een pleidooi gevoerd oor de voortzetting van de onderhandelin gen. Hij waarschuwde ervoor, dat, indien de onderhandelingen voor onbepaalden tijd worden uitgesteld, bijna een half millioon mijnwerkers en hun gezinnen bedreigd wor den door armoede. Beide partijen gaven te kennen, dat zij bereid zijn, de besprekingen voort te zetten. Engelands vliegtuigenproductie Reeds op het program vooruit De Engelsche minister K i n g s 1 e y Wood heeft bij de opening van een vliegveld te Guernsey geeegd: „De uitbreiding varf de Engelsche lucht bescherming vordert snel en de vliegtuigen productie van thans is grooter dan ooit uit voerbaar werd geacht. Terwijl wij reeds op het program vooruit zijn, zijn kortelings aanzienlijk aanvullende opdrachten voor vliegtuigen Engelands pas op de plaats Nog geen resultaat met Rusland In het lagerhuis heeft Chamberlain medegedeeld, dat met de Sovjet-Unie cn andere belanghebbende regeeringen nog steeds voorstellen en tegenvoorstellen wor den besproken. Omtrent de Sovjet-voorstel^ len is van gedachten gewisseld met de Fran sche regeering, waarvan gisteren een mede deeling is ontvangen erl, naar men hoopt, zal het mogelijk zijn, zeer binnenkort hot standpunt der Britsche regeering verder aan Moskou uiteen te zetten. Voorts zeide de premier, dat hij geen reden had. te veronderstellen, dat men niet tot een bevredigend resultaat zal komen, doch hij kon onmogelijk een datum noemen, waarop hij. .zou kunnen zeggen, dat resultaat is be reikt. Hij achtte het niet gewenscht, iets te zeggen omtrent den aard der voorstellen, die van beide zijden zijn gedaan. Een politiek consult te Belgrado Zuid-Slavlë en Roemenië wisselen Indrukken uit De Roemeonsche minister van buitenland- sche zaken G a f c n c o vertoeft na zijn Eu- ropeesche rondreis thans te Belgrado, om met zijn Zuid-Slavischen collega Marko- witsj zijn politieke indrukken uit te wis selen. Het dool van dit bezoek is tevens uiting te goven aan de gelijkheid der be langen in het Donau-gebied cn den Balkan en aan de nauwe solidariteit tusschen beide landen em de volkomen evenwijdigheid van hun politiek van onafhankelijkheid ji de statenblokken buiten den Balkan. De 150ste verjaardag der Fransche revolutie Feestelijkheden te Versailles President Lebrun heeft gisteren te Ver sailles de eerste feestelijkheden ter gelegen heid van den löOen verjaardag van de Fran sche revolutie gepresideerd. In het slot van Versailles heeft de presi dent der republiek in de appartementen van Madame de Main ter on het museum „Ver sailles en de revolutie" geopend. H e r r i o t hield een rede, waarin hdj erop ees „dart de eerste en de grootste weldaad: van de revolutie de vormting van de Fransche eenheid was". Vervolgens sprak Lebrun, die erop wees, „dat te Versailles de groote beweging tot bevrijding van den mensch en tot verstevi ging van de natie, waaruit het hedendaag- sche Frankrijk ie geboren, ontstaan is". Ais, zoo zeide Lebrun, het land opnieuw bedreigd of aangevallen zou worden, zou de wereld merken, dat de vlam der revolutie meer dan ooit in ons brandt en dat in de ziel onzer strijders, van den 'hoogste tot den laagste, nog steeds de heilige ster van den 14den Juli en van Valimy schittert. DUBIEUSE VORDERINGEN P P FIDUCIA-INCASSO'S - UTRECHT STAAT TOT UW DIENST zowel op als zonder contract VRAAGT BEZOEK PROSPECTUS (Reel.) UIT OOST- EN WEST-INDIE GOUDVONDSTEN IN ATJEH Naar de „Sum. Post" verneemt, worden in de omgeving van Meulaboh op Atjeh's west kust onderzoekingen Ingesteld naar de mogelijkheid van de aanwezigheid van goud, welke eerste inspecties tot tevredenheid stemmen, zoodat besloten werd de explora ties voort te zetten. BANDOENG, 5 Mol (Aneta). Een comité is gevormd, om, ter gelegenheid van het a.s. zilveren jubileum van do militaire lucht vaart. een monument op te richten voor de gevallen militaire vliegers. Eere-voorzitter van hot comité is de vice-president van den Raad van Ned.-Indië, Mr. Spit. tenvijl als voorzitter optreedt de directeur van het verkeer en waterstaat, ir. Van Haefteu Een werkcomité bereidt de inzameling van gol den voor dit doel voor. VLIEGTUIG VAN DE NIEUW GUINEA- GOUD-EXPEDITIE OMGEKOMEN PATAVIA, 6 Moi. (Aneta). Volgens een ontvangen radiobericht is amphibievliegtuig PK—AES, een der vliegtuigen van do Nieuw-Guinea-goudexpeditle. en o.m. in ge bruik voor fotografie uit de lucht, bij landing op het Santi-meer gekapseisd. Vijf minuten daarna is het toestel gezonken. De bemanning echter heeft geen letsel be komen. De N.J.V.-marsch op Hemelvaartsdag DEN HAAG, 6 Mei. De minister van defensie heeft geen bezwaar, dat door vrij- illige militaire detachementen in uniform _n met uitrusting aan den N.J.V.-marsch op Hemelvaartsdag (Donderdag 18 Mei wordt deelgenomen. De Hemelvaartsdag valt, naar officieel namens den minister werd medegedeeld, niet onder het begrip „Zondagen" in l.o. 1938, nr 227, betreffende Ihet „deelnemen aan wandeltochten en marschen buiten de diensturen". IET eens even op, heerenl Waar» •J om zoudt U nog langer het genoe» gen missen van prettig ondergoed? Draagt Novana! Even sterk, als licht en soepeL Keus uit elk ge wenscht model! Te Strike «VeAtmtettn N.V, Ann 0J3* (Red.) BINNENLAND Hoe de B.P.M. haar personeel instrueert DEN HAAG, 6 Mei. Op aantrekkelijke wijze tracht de Bataafsche Petroleum-Maat- schappij de belangstelling van haar perso neel te winnen voor al hetgeen met de olie- productio verband houdt. Want zooals in elk bedrijf, is natuurlijk ook hier de spe cialisatie elsch en wordt er naar gestreefd, die specialisatie zooveel als doenlijk ie, te vervolmaken. Doch een nadeel van dozen toestand is uiteraard, dat het verband tus schen de verschillende afdeelingen van het bedrijf voor talrijke employé's geheel ver loren gaat. Dagelijks heeft men hetzelfde wei<k te doen en er is al heel weinig ge legenheid, eens iets verder te zien en bij voorbeeld na te gaan, welke plaats 't werk. dat men verricht, inneemt in het geheel van de benzinebereiding en alles wat daarmee samenhangt Zeker, de leden van het personeol hebben een eigen blad, er is gemeenschappelijke sportbeoefening, maar er bestond nog wei nig kans, de lijn in den arbeid te zien, het proces van de benzine te volgen vanaf hut moment, dat de aardolie uit den grond komt, totdat de benzine onze auto's aan drijft. Te lofwaardiger is dan ook de opzet om den employé's op deze punten een glo bale kennis bij te brengen.. Twee middelen worden daartoe bij uitstek gehanteerd. In de eerste plaats zijn er filmvertooningen, die kijkjes geven op de vele gebieden,waar de benzine een rol van beteekenis vervult, en daarnaast is er speciaal voor het perso neel een benzine-tentoonstelling gearran geerd, die wel een heel goed overzicht biedt van de vele manieren, waarop van oude tijden af olieproducten benut zijn. De tentoonstelling bestaat uit vijf groejien, n.l. historie, bereiding, raffinage, eischen en eigenschappen, en tenslotte de toepas singen. In de historische afdeeling vindt men een aantal afbeeldingen uit de beginperiode van de aardolie-Industrie. Gewoonlijk wordt 1859 als hot geboortejaar van deze industrie be schouwd. In onzen tijd. waarin benzine een onmisbaar hulpmiddel in de maatschappij is, kunnen wij ons' moeilijk voorstellen, dat benzine eenmaal een waardeloos bijproduct in de aardolie-industrie vormde. Het hoofd product van de jonge industrie was toonder tijd nog de lampolie of kerosine. En de ben zine, welke bij de destillatie van de aard olie werd verkregen, werd In de rivieren geloosd of door verbranding op een veiligen afstand van de raffinaderij vernietigde.... Zoo js ook te begrijpen, dat de eerste direc teur van de ..Koninklijke", ir J. B. A. Kess- ler, in zijn rapporten van benzine bijvoor beeld geregeld sprak als van „dat lastige goedje"! I-Iet Is niet te verwonderen, dat de leiders van de petroleum-industrie mot belangstel ling de ontwikkeling van de atito-industrio volgden: hier was inderdaad een nieuw af zetgebied voor een vrijwel waardeloos bij product uit de ruwe aardolie. Over de be langrijke plaats, die de auto snel innam, zijn belan.gwekkende gegevens aanwezig. Overzichtelijk is eveneens aangegeven, hoe do samenstellende bestnuddeelen door destil- i latie uit do ruwe aardolie gewonnen wor- t den. Destillatie is een bewerking, die het mensch dom reeds van oudsher kende, maar ooRc hier is de vooruitgang vooral de laat ste 25 jaar heel sterk geweest. Duidelijk is voorts te zien, hoe bij de raffinage, die op de destillatie volgt, de benzine van veront reinigingen gezuiverd wordt. Bij het betreden van de tentoonstellings ruimte valt het oog terstond op twee auto mobielen, die ruim dertig jaar oud zijn. Het is wel merkwaardig, dat de constructie van den later zoo geperfectioneerden motor toen reeds geheel in beginsel aanwezig was. Het verschil tusschen deze oude motor-m on den daarbij geplaatsten moderne „Wasp"- vlicgtuigmotor van 425 PK is overigóns wel grootl Heidebrand by Deurne Twintig H.A. bosch en hei vernield DEURNE, 6 Mei. Gistermiddag is In het uitgestrekte bosch- en heidecomplex nabij het kerkdorp Brouwhuis, onder de gemeente Deurne, brand ontstaan. Van verschillende kanten toegesnelde blusschers slaagden er na geruimen tijd in de vlammen te dooven. Circa twintig Hectaren heide en dennenbosch wer den «ernield. Het eeteisterde eed»eite was eigendom van den heer Clercx te Helmond en van de gemeente Deurne. Vrachtauto in botsing met motortrein De chauffeur licht gewond BOSKOOP, 6 Mei. Gisteren is op den onbewaakten spoorwegovergang aan de Zijde te Boskoop een vrachtauto in botsing geko men met een motortrein, uit de richting Gouda, die om elf uur aan het station te Bos koop moet aankomen. De chauffeur van do vrachtauto, de heer 0. R. uit Hazerswoude, die den trein niet tiidier had opgemerkt, liep bij dit ongeluk enkele lichte verwondingen aan het hoofd en do hand op. De auto, waar van het voorste gedeelte ernstig beschadigd werd, werd door den trein naast de rails ge drukt. De trein riidt op den overweg altijd met verminderde snelheid, maar het uitzicht op de spoorbaan is zeer slecht. Bekneld geraakt en gedood GELEEN, 6 Mei. I-n do ondergrondsche werken der staatsmijn Maurits is gietor- miodag de mijnwerker Heinen, uit Ophovert Sittard bekneld geraakt tusschen een lo- comótief en een wand. Hij was op slag dood. De man was gehuwd en had twee kinderen. Rangeerder ernstig gewond SLUISKIL, 6 Mei. Gistermiddag om half vier is op de cokesfabriek alhier, de ran géerder M. Schele, uit Axel, onder een wa gon geraakt en ernstig gewond. Het rech terbeen werd onder de knie verbrijzeld eiï van den linkervoet werden de teenen afge reden. Bovendien liep hij nog kneuzingen Op In zorgwekkender toestand is het slachtoffer naar het ziekenhuis te Sluiskil vervoerd. BLOEDZUIVEREND werken BOOM's Laxeer- 'Slijm-, Gal-, Maag-) pil- tn. Deze pillen zijn zui ver plantaardig en ver drijven overtollig gal en slijm. Ze werken zacht, bevorderen een goeden stoelgang en zijn goedkoop. Prijs per doosje met 15 pillen T7Va cL 30 pillen 31 ct., met 50 pillen 57 ct. IN AMSTERDAM Dan naar het kantoor vaii L. Makelaar Bouwkundige Nassaukade 119 Telefoon Kleine hoekwoning, ruim uitz. Schlnkelkado 33-1, 2 k„ k. J. v Lennepstr. 15-11, 4 k. k. BOOMSMA. Expert 82521—85421 aat 18-11, »y iiiRciii. v. ent aoei gescniKt Ambonpl. 8 (vleeschhouwerü) Krugerplein 31 Kinkerstraat 79 Ten Katestraat 30 Ag. Dekenstraat 4 WonlnglQat en Inlichtingen 25.— p. 1 11.50 p. 1 t 60.— p. 1 GRATIS m IIIULECERSBERG wiwn ii uci mrc* .7 leerw f CNINf EUREil 1(114 Uil IEC0NQ45TB 7 TPLQP0Cfi:42596 Wilt U een roetige GELDBELEGGING KOOP DAN HUIZEN Inlichtingen en adviezen worden gratis verstrek (Rtd.T, 10) „Maar vader, denkt u dan, dat onze rivaal zoo maar zonder verweer zich zal laten ontnemen, wat hij eenmaal verkregen heeft? Onze maatregelen zal hij beantwoorden met tegenmaatregelen en dien strijd zullen wij verliezen, als we ons daarop van te voren niet behoorlijk instellen." „Met behoorlijk instellen bedoel je. aanschaffen van nieuwe machines?" „Mij dunkt, ja." „Heb je de kosten daarvan berekend?" „De cost gaet voor de baet." „Dat nieuwtje wist ik al. toen jij nog in de wieg lag. Maar de kost moet zoodanig zijn, dat de baat er uit volgen kan. De maatregelen, door mij uitgedacht, zijn zonder kosten en brengen ongetwijfeld baat." Papa lacht triomfantelijk, zeker van zijn zaak. „Ik hoop het", zucht Arnold. „We kunnen het in elk geval onderzoeken." oppert papa bemiddelend. Dit compromis wordt door beide partijen aanvaard. Hoe zal dat onderzoek plaats hebben? Papa heeft zijn plan al gereed. „Jij gaat in de fabriek, bestudeert de arbeiders stuk voor stuk, telt alle bewegingen, alle handgrepen van ieder man afzonderlijk in een bepaald aantal minuten. Die gegevens gaan we vergelijken. Allen moeten het tempo bereiken van den vlugste, zoo noodig nog sneller. Zoo moet de productie worden opgevoerd." Daar is Arnold verbluft van. Wat een doortastendheid en wat een zakelijke logica! En toch blijft er nog een twijfelmoedige gedachte, die hij niet duidelijk onder woorden durft brengen. „Denkt u, dat er op het oogenblik wordt gewerkt in een tempo, beneden het behoorlijk gemiddelde?" vraagt hij voor zichtig. „Ik denk niets, ik bekijk alleen de resultaten. Die eischen momenteel versnelling van het tempo. Economische nood zaak, die aanvaard moet worden, zonder meer." Papa ziet zulks als een ijzeren wet. Maar Arnold weifelt. Den loop van een' machine kan men versnellen door een hefboom een paar graden te verstellen, maar hoe heet dat hefboompje bij den mensch? Overreding? Eigenbelang? Innerlijke wil of dwang van buitenaf? Op een Woensdagmorgen begint hij zijn nieuwe taak. Hij kijkt rond, om een man te zoeken, met wien hij beginnen zal en kiest een der ouderen. Binnen vijf minuten merkt de man, dat hij geobserveerd worlt. Wat beteekent dat? Waarom blijft de jonge directeur zoo lang naar hem kijken? Om te controleeren, of hij nog mee kan? Misschien te oud wordt voor dtit nauwgezette werk? Hij wordt zenuwachtig, zijn hand wordt onzeker, hij maakt een fout, die hersteld moet worden, hij laat een voorwerp op den grond vallen, dat hij moet oprapen, dat kost tijd. De minuten zijn om, Arnold maakt een aanteekening en gaat verder. De bejaarde man veegt zich het zweet van 't gezicht. Nu kiest Arnold een anderen, maar deze reageert anders. Hij is een stevige baas, hij wordt niet zenuwachtig. Opgewekt van geest, houdt hij van een praatje met zijn nevenman, plaatst graag een snedig woord of rake opmerking, waarmee hij de anderen vermaken kan. Maar nu is hij één stuk ernst, nauwgezet en zonder onderbreken werkt hij door, regel matig, zonder ongelukjes, zonder fouten. In een kwartier tijd verhoogt hij zijn productie met verscheidene procenten. Als de jonge meneer vertrokken is, pakt hij een versche pruim en vijf minuutjes pauze tot herstel van evenwicht. Een jonge kerel heeft eenige malen met vrijmoedigen spot in zijn oogen naar Arnold gekeken en stilzwijgend de uit dagende vraag gesteld: Kom je bij mij ook eens kijken? Arnold heeft het gezien en neemt hem onder vuur. Hij ziet, hoe de man glimlacht, nonchalant op den grond spuwt, rustig aan zijn werk blijft en ongegeneerd een paar woorden wisselt met zijn nevenman. Geen millimeter wijkt hij uit zijn gewonen doen. Voor hem is de jonge directeur niet meer den lucht. Als Arnold 's middags de cijfers vergelijkt, zijn de ver schillen enorm. Denzelfden avond worden in de huizen verschillende ge sprekken gevoerd. Nummer een: „Wat ben je stil vanavond, man?" „Och Het grijze vrouwtje steekt haar stopnaald in de kous. „Scheelt er wat aan?" vraagt ze bezorgd. „Och nee, wat zal ik zeggen?" „Vertel het maar." „De jonge meneer heeft wel een half uur bij me staan kijken, 'k werd er zenuwachtig van." „Wat was er dan te zien?" „Mijn oogen worden slecht. Ik kan zoo vlug niet meer werken. Ik ben er den langsten tijd geweest, dat geloof ik zeker." „Maak je niet ongerust, man. De Heere heeft altijd voor ons gezorgd. Het heeft ons toch nooit aan het noodige ont broken?" „Ja, vrouw, je hebt gelijk, het is waar. Ik vergat het weer." „En de kinderen zijn nu allemaal groot, dus wat is er nog, om ons bezorgd te maken?" De jongste zoon zit bij de tafel, een stoere jongen. Zijn krant ligt breeduit voor hem. Hij gelooft niet. wat moeder gelooft en hij leest bladen, die vader niet leest. Zonder op te kijken zegt hij: „Ze zullen je wel op de keien zetten." Als er geen antwoord komt, vervolgt hij: „Dat is mijn voorland ook. Je begint als bruikbaar materiaal en je eindigt als oud roest. net als die andere machines, die ijzeren." „Wij zijn geen machines." „We zijn het niet, maar we worden het." Vader kijkt berustend, maar nu wordt het gezicht van moeder bezorgd. Haar zoon ziet het en krijgt spijt van zijn woorden. Die ouwe menschen begrijpen zulke dingen niet. Nummer twee: „Wat zit jij in je eigen te grinneken, ouwe?" „Ik heb den baas te pakken gehad, den jongen baas." „Hoe heb je 'm dat geleverd?" „Hij kwam bij me kijken. Zoo ijverig als ik toen wier, was ik in geen jaren. Toen ie weg was, heb ik een paar minuutjes genomen, om weer op asem te komen, dat beqrijp je wel." „Of je gelijk hebt!" (Wordt vervolgd)'»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 2