üaeo:» Eischt Ned. Fabrikaat KNUTSELAARS A.U.ljoekhqlt ASBEST I RUBBER OTPEt©IFIL!i2£ -K JONKHEID DONDERDAG 4 MEI 1939 EERSTE BLAD PAG. 2 DUITSCHLANDS POSITIE Er zijn in deze dagen van internationale spanningenwaarin het Derde Rijk luide beweert, dat men het omsingelen en om levensrechten brengen wil, vele dingen welke aan de ongelukkige dagen van mid zomer 1914 herinneren. Wij bedoelen hier mee niet zoozeer te zeggen, dat ook thans het oorlogsgevaar aanwezig moet worden geacht, dan wel, dat de positie van de groote centrale Europeesche mogendheid van thans merkwaardige parallellen met het Duitsch- land van Wilhelm vertoont. Het keizerrijk was tot macht en aanzien gekomen in de wereld door de energie, waarmede het zijn handel en industrie tot ontwik-keling had weten te brengen, doch het geraakte in ge vaarlijk vaarwater, zoodra het poogde, in Noord-Afrika en elders, Groot-Brittannië den pas af te snijden. Toen, na het incident van Serajewo, de wereldoorlog werd ont ketend, moest het tevens de fout boeten, dat het in 1871 Fransch sprekende en voe lende gebieden bij zijn imperium had inge lijfd; daardoor had het ertoe meegewerkt, dat de Engelsch-Fransche vriendschap tot stand kwam welke door Russische en later tevens door Amerikaansche medewerking versterkt, het oude rijk tot val zou brengen. De Hitier-beweging, welke aanzienlijke moreele en godsdienstige bezwaren men ook tegen haar kan aanvoeren, heeft in haar diplomatie aanvankelijk de fouten weten te vermijden, welke het Wilhelminische tijd perk hebben aangekleefd. De Führer wenschte van vriendschap met Engeland een der hoeksteenen voor het gebouw zijner buitenlandsche betrekkingen te maken van daar dat hij het bekende verdrag tot stand bracht, waarin de krachtsverhouding der Britsch-Duitsche vloten overeengekomen werd. Practisch zag Duitschland er daardoor van af. Engeland ter zee opnieuw concur rentie te willen aandoen, gelijk het ook met Frankrijk overeenstemming zocht, zoodra het Saarprobleem uit de wereld was gehol pen. Tusschen Frankrijk en ons, zoo ver klaarde hij bij herhaling, bestaan geen ter ritoriale Europeesche vraagstukken meer. Duitschland, in het westen gedekt, zou voortaan zjjn toekomst zien in het oosten. Toen Pilsoedski en Hitier eveneens de Poolsch-Duitsdhe kwesties hadden opge klaard door middel van een niet-aanvals- verdrag was voor de nazi-diplomatie de gelegenheid geschapen, zich op het herstel der Duitsche eenheid toe te leggen, waar van, tijdens en na het afwikkelen van den Abessijnschen oorlog, een ruimschootsch gebruik is gemaakt. Het waren successen van formaat, van Duitsch standpunt bezien, welke werden binnengehaald, gelijk de .Anschluss" van Oostenrijk en het invoegen van de Sudeten-Duitsche gebieden bij het nieuwe Duitsche Rijk. Bovendien liet zich aanzien, dat de terugkeer van Danzig, en de oplossing van de. Corridor-kwestie niet heel lang meer op zich zou latèn wadhten. Doch n& München is de terugslag begonnen. Was het overmoed, -of enkel kortzichtigheid, die tot het brute optreden tegen het restant van den Tsjechoslowaakschen staat noopte? Bohemen en Moravië kon men nog in de wacht sleepen, ook Memel wederom Duitsch maken, doch de tijd voor vreedzame her winning van Danzig, en voor het verkrij gen van een Corridor-Verbinding bleken, althans voorloopig, voorbij. Want de over weldiging der Tsjechen ging thans dezelfde rol spelen als het aanranden van België in 1914; nu gelijk toen stelde Engeland zich partij; Londen achtte het gevaarlijk, de schaal van het staatkundig evenwicht nog langer aan vrije schommeling over te laten, en begon zijn coalitie-besprekingen met het bekende, aanvankelijk reeds groote resul taat. Waar Japan zich niet wenscht te com- promitteeren, en liever afwacht, hoe de machtsstrijd zich verder zal ontwikkelen, heeft Hitler thans practisch geen anderen bondgenoot dan enkel Mussolini. Duitschland heeft de zoo heet begeerde strategische stel lingen in Tsjechoslowakije reeds thans duur moeten betalen, namelijk door een bijna vol slagen isolement. Ook wat aanvankelijk nog groote economische winst leek in Roemenië gaat het inboeten door de krachtige Britsch- Fransche pogirfgen, hier een nieuw even wicht te scheppen. Spanje is een factor, waarop weinig te rekenen valt, en boven dien een arm en uitgemergeld land; Italië heeft zijn uitgestrekte, moeilijk te verde digen kustlijnen., en een zeer kwetsbare positie in Oost-Afrika, waarmee het enkel door het nauwe Suez-kanaal, als door een makkelijk dicht te drukken luchtpijp ver bonden is. Wat het oosten van de Middel- landsche Zee aangaat, hier is Rusland, het welk zijn vloot door de Dardanellen zal mogen voeren, een nieuwe factor, terwijl bovendien, zoo de Britsche overeenkomst met Turkije haar beslag krijgt, Engeland geen tweede Gallipoli op zijn weg zou vin den bij zijn pogingen, den Balkan uit Duit sche handen te doen blijven. Ook op ander terrein is de kans voor Duitschland, het moge zijn grondgebied nog zoozeer hebben uitgebreid en afgerond, niet zoo buitengewoon fraai. Het Derde Rijk zijn Italiaansche bondgenoot zijn in feite zeer arm aan kapitaal, en kunnen geacht worden, wat hun bewapening betreft, ongeveer hun toppunt te hebben bereikt. Engeland en Frankrijk daarentegen beginnen eerst goed, hun militair apparaat op kracht te brengen, en hebben daarbij het voordeel, met ruime hand uit de Amerikaansche voor raden te kunnen putten. Tegenover de Duitsch-Italiaansche beperkte grondstoffen- en kapitaal-rijkdom staat een schier onuit puttelijk wereldkapitaal, hetwelk alle denk bare hulpbronnen tot zijn beschikking heeft. In Duitschland, alle groote woorden ten spijt, moet men beseffen, dat de Blitzkrieg, waarop men meende te kunnen speculeeren, van dag tot dag minder mogelijkheden van slagen biedt, en dat een oorlog van langen adem slechts één vooruitzicht kan bieden: de volslagen nederlaag. Zoo bevindt men zich dan, nu men zelf alle vertrouwen ver nietigd heeft, voor een kwade impasse, waaruit men enkel door onderhandelingen zou kunnen geraken, indien men niet door onbeheerscht optreden zelf dezen weg had afgesneden. Blijft er voor de Berlijnsche machthebbers iets anders overig, dan het moeizame werk, dit vertrouwen weder steen voor steen op te bouwen, en zoo uit de moeilijkheden te geraken? Wij gelooven het niet. Maar wij hopen ook van harte, dat de deuren voor samensprekingen weer open mogen gaan. „Danzig, het Europeesche brandpunt" Na de rede van Hitler is de spanning tus schen Duitschland en Polen zeer toegeno men; dit vloeit grootendeels voort uit het eenzijdige opzeggen door Hitler van het Duitsah-Poolsche vriendschaps- on non agressie-verdrag van 1934. Duitschland heeft zijn eischen duidelijk aan Polen geformuleerd: Terugkeer van Danzig naar het Duit sche Rijk. Het aanleggen van een exterritorialen weg door den Poolschen corridor, waar door Oost-Pruisen met het Duitsche Rijk verbonden zal worden. (Zie hiervoor het eerste kaartje). Polen stelt zich op het standpunt, dat dit het einde man zijn onafhankelijkheid betee- kent. Polens zeehaven Gdingen zou ten on dergang gedoemd worden; deze haven be- teekent een levensbelang voor he.t land. (Zie het tweede kaartje). Door het aanleggen van een autoweg zou Gdingen van het achterland afgesneden worden. De beide kaartjes lichten de kwesties dui delijk toe. Het bovenste kaartje geeft Polen /eer met de ligging van Duitschland aan zijn westgrens, het aanleggen van een auto weg door den Poolschen corridor, wat een corridor door een corridor zou be teekenen. Het tweede kaartje geeft den Vrijstaat Danzig weer, met de onmiddellijke omge ving van het Poolsch gebied en Oost-Pruisen. Chamberlain wil geen omsingelingspolitiek Komen er Duitsch-Britsche vlootbesprekingen In antwoord op in het lagerhuis tot hem gerichte vragen heeft Cham berlain verklaard„In mijn recente verklaringen heb ik het volstrekt dui delijk gemaakt, dat er geen enkele re den is om te gelooven, dat de Britsche regeering een politiek heeft aanvaard van omsingeling van Duitschland. De vraag, waarop Chamberlain dit antwoord gaf, luidde: of, met het oog op het feit, dat Hitier kortelings de Britsche regeering er van beschuldigd heeft, een politiek van omsingeling van Duitschland te hebben aangenomen, en met het oog op het feit, dat garanties op den grondslag van wederkeerigheid door Roosevelt waren voorgesteld in zijn recenten vredesoproep, de Britsche regeering bereid zou zijn, een waarborg te geven aan Duitschland, gelijk aan dien, welke Polen verleend is, op den grondslag van wederkeerigheid. In het vervolg van zijn antwoord op deze vraag zeide Chamberlain: ,,Wat door Roosevelt is voorgesteld en wat, naar ik begrijp, Hitier aanbiedt, is eer een uitwisseling van niet-aanvalsverzeke- ringen, dan een garantie op basis van we derkeerigheid, zooals die kortelings aan Polen is gegeven. De Britsche regeering is zeker bereid, voorstellen in overweging te nemen betref fende uitwisseling van wederzijdsche verze keringen met de Duitsche regeering." Na voorts verklaard te hebben, dat de regeering de recente mededeeling van de Duitsche regeering betreffende de Britsch- Duitsche vlootovereenkomsten bestudeerde, zeide Chamberlain in antwoord op een des betreffende vraag: „De Britsche regeering beschouwt de kortelings door haar gegeven verzekeringen aan Polen niet als op eeniger- lei wijze in strijd met de bepalingen van de Britsch-Duitsche vlootaccoorden. Ook zijn er geen bepalingen in deze accoorden opge nomen, welke één der beide regeeringen veroorloven, de geldigheid op te zeggen.") Chamberlain achtte het niet noodig, den Britschen ambassadeur te ontbieden om rapport uit te brengen over de opzegging der verdragen. Llewellin, de civiele lord der admiraliteit, verklaarde vervolgens, dat de gevolgen van de opzegging der Britsch-Duitsche overeen komst bestudeerd worden en dat nog geen besluit is genomen. Op de vraag, of men zich voorstelt, Hitiers uitnoodiging tot onderhandelen over een verder vlootaccoord te aanvaarden, ant woordde Chamberlain: „Ik ben er niet zeker van, dat Hitiers voorstel betrekking heeft op een tweede verdrag. De Britsche regeering overweegt echter, welk antwoord zij moet VON RIBBENTROP NAAR CIANO De Duitsche m mieter van buitenlandsche zaikien Von Ribbentrop zal hedenavond naar het Como-meer vertrekkend, om aldaar een ontmoeting te hebben met graaf C i a n o. Men var onderstelt, dat het voor naamste onderwerp van gesprek Danzig en Polen zal zijn. Misschien zullen Von Ri!b- henjtrop en Ciaino tezamen te Rome zijn, •ajnineer de Pooflsche minister van buiten landsche zaken. Beek, Vrijdag as. zal antwoorden op de rede van Hitier, zoodat weinig tijd verloren zal gaan voor de as om een besluit te nemen. Zonder twijfel zal iedere eisch van Polen inzake Danzig met kracht worden verwor pen en rekent Duitedhiiand hierbij op zijn atsgenooh MAARSCHALK BALBO NAAR EGYPTE Maarschalk B a 1 b o, de gouverneur van Liibye, komt 7 Mei in Cairo. De Italiaansohe gezant te Cairo heeft den Britschen ambassadeur aldaar uitgenoo- digtd voor een diner, waar hij Balbo zal on moeten. De gezant Iheerft ook luitenant-géneraal Gordon Finlayson, den opperbevelhebber van de Britsche strijdkrachten in Egypte en luchtimaarschalk Mitchell uitgenoodigd voor dit diner. BETIMMERINGEN - MEUBELEN Nederlandsche Meubelfabriek Wageningen N.V. WAGENTNGEN TELEFOON 26T3 DUITSCHLANDS ECONOMISCH DILEMMA Inflatie, of vermindering van het bewapeningsprogramma Inlijving van Oostenrijk en Tsjechoslowakije verzwaarde De weerstandskracht van het Duitsche economische stelsel zal op de zwaarste proef worden gesteld, die het ooit te verduren Leeft gehad. Aldus de conclusie van een analyse, gepubliceerd in de „Business Baro meter'', het kwartaalsonerzioht van den bond van Britsche industrieën. De geschiedenis van de Duitsche economi sche politiek in het afgeloopen jaar, aldus de analyse, kan worden samengevat als een poging om te ontsnappen aan het dilemma, inflatie aan den eenen kant of een vermin dering van het bewapeningsprogram aan den anderen kant, tezamen met de bedrei ging, die dit alternatief opent voor de eco nomische stabilteit en het politiek program ma in Europa. De annexatie en onderwerping van Oos tenrijk en Tsjecho-Slowakije, die, naar men hoopte, er toe zou bijdragen den toestand te verbeteren, heeft in vele opzichten den toe stand slechter in plaats van beter gemaakt. De aanvullende credieten op de militaire begrooting, noodzakelijk voor de verovering van deze gebieden, waren zoo groot, dat zij uit de in beslag genomen gelden niet kon den worden bestreden. Het gevolg op de Duitsche handelsbalans is geweest, dat het uitvoeroverschot van 400 millioen rijksmark in 1937 veranderde in een invoeroverschot van meer dan 400 millioen rijksmark in 1938. Er (bestaat thans weinig hoop op een spoe dige verbetering. De drang naar het Oosten, aldus deze analyse, tezamen met de meedoogenlooze anti-semietische politiek, hebben een open lijke vijandigheid uitgelokt van het grootste deel van de bestaande wereld en hebben niet alleen de oplossing van dit probleem moeilijker gemaakt, doch tevens geleid tot een uitgebreiden officieelen en niet officiee- len boycot. Het is geen coïncidentie, dat de tegenwoordige politieke crisis is voorafge gaan door de economische crisis van 1931, of dat deze crisis het eerst haaV hoogtepunt bereikte in centraa 1 -Europa. Oostenrijk, dat in vooroorlogsche tijden was opgeklommen tot een industrieel en financieel centrum, is overgegaan naar den landbouw. Hongarije, een van de traditioneele voorraadschuren, van Europa, is zich snel aan het industria- liseereij. Polen, Roemenië, Joego-Slavië en Bulgarije zijn spoedig gevolgd. Tsjecho-Slo wakije, de ee-nige der nieuwe centraal-Euro peesche staten, welke getracht had een redelijk evenwicht te bereiken tusschen industrie en landbouw, is thans uiteenge- scheurd in eon aantal wankelbare samen gestelde eenheden. De gezamenlijke bevolking van Bulgarije, Griekenland, Polen, Roemenië en Joego- Slavië wordt geschat op ongeveer 90 millioen zielen en zal, naar men zegt, sneller toeno- men dan die van Duitschland. In het alge meen gesproken is, wat Duitschland betreft, niet een uitbreiding der bevolking van een aanvullende productie-oapaciteit, doch meei van goedkoop voedsel en grondstoffen afhan kelijk. Dientengevolge beteekenen de jongste gebiedsaanwinsten, afgezien van de in "be slag genomen grondstoffen, voorraden en buitenlandsche deviezen, waarschijnlijk geen onmiddellijken steun. In feite zullen zij waarschijnlijk den druk op de buitenland sche devieven/bronnen verscherpen. Indien de industrieën van Oostenrijk en Tsjecho- Slowakije in bedrijf worden gehouden, moeten zij worden voorzien van aanzienlijke hoeveelheden grondstoffen. Duitschland ls niet ip staat deze te verschaffen. De toestand is nog moeilijker geworden door de omstandigheid, dat de uitvoer van deze landen, welken zij voorheen verkoch ten met het doel grondstoffen aan te koopen, van nu af onderworpen is aan het nieuwe invoerrecht van 25 pet., dat de Yereenigde Staten, het land, waarin zij tot voor kort een gereed afzetgebied vonden, op den Duitschen invoer heeft gelegd. Het vraagstuk vooi Europa is: „Kunnen in centraal-Europa groo- tere economische eenheden worden gevormd zonder de vrijheid van kleine naties op te offeren of nieuwe monsters te scheppen, die de kracht bezitten Europa en de rest van de wereld in een oorlog te dompelen?" Te Bilbao is 500 ton Levensmiddelen aan gekomen, een gift van de Britsche regeering voor de hongerende bevolking van Madrid. De Britsche ambassadeur is naar Bilbao gegaan om toezicht te houdten op het lossen. Verdere zendingen zullen volgen, zoolang het noodig is. In de Spaansohe pers zijn dankbetuigingen verschenen, Zomersproeten ""sprutoiT Publiek te Warschau betoogt tegen Duitschland Tijdens een militair leest-defilé Ter gelegenheid van dien nationalen feest dag is te Warschau een militair défilé ge houden, dat twee uur duurde en door vele autoriteiten werd bijgewoond. Maarschalk Smigly Rydzcn de president der Pool- sahe republiek waren evenwel niet aan wezig. Het défilé had een veel minder imposant uiterlijk dian in vorige jaren en bevatte slechts die troepen van het garnizoen der hoofdstad. Een dliohte menigte juichte de troepen toe. Tijdiens het militaire défilé heeft het pu bliek herhaaldelijk en op verschillende plaatsen tegen Duitsohland betoogd. Kre ten weerklonken als „Leve het Poolsche Danzig", „Leve het Poolsche Oost-Pruisen" en „weg met HitlerI" Een gemompel van ontevredenheid en afkeuring giing eveneens door de menigte bij het paseeeren van twee auto's der Duit sche ambassade getooid met het haloen- kruis. Ernstige incidenten deden zich ech ter niet voor. Als tegenmaatregel tegen de uitwijzing van Duitschers uit Engeland is aan zes Britten medegedeeld, dat zij voor 24 Mei Duitschland moeten verlaten. Het betreft hier zakenlieden, een journa list, een ingenieur en een onderwijzer. In een tweetal bioscopen te Liverpool zijn bijna gelijktijdig traangasbommen ontploft. Vijftien bezoekers moesten naar een zie kenhuis worden overgebracht, waar twee personen werdlcn opgenomen. Men ver moedt dat deze aanslagen het werk zijn van Iersche terroristen. VRIJDAG, 5 MEI 1030 HILVERSUM I 1875 cn 415.5 M. Algemeen Programma, verzorgd door de NCRV. 8.00 Schriftlezing en meditatie. 8.15 Berichten, gram.muzlek. (9.319.45 Gelukwienechen). 10.30 Morgendienst. 11.00 Grajn.muziek. 11.15 Zang. piano en gram.muzlek. 12.00 u. iuzlek. 1.00 Quintolla nuziek. 2.35 Chr. Lectuur/ 3.00 4.00 Hollandsch harpkwlntet inlicfhebbers. 7.00 Berichten. 7.15 Lltt. halfuurtje. 7.45 Gram. muziek. 8.00 Berichten ANP, herhaling S03- 1 halfuur. 10.00 Berlch- 10.95 Causerie „Gezlns- en buwe- 10.35 Orgelconcert. 11.16 11.5012.00 Schriftlezing VERSUM II 301,5 M. 8.00 VARAj. 10.00 /PRO. 10.20 VARA. 12.00 AVRO, 4.00 uur /ARA. 7.30 VPRO. 8.00 VARA. 10.40 VPRO VARA. 8.00 Gram.muzlek. (c.a. ■genwöding. 10.20 lijksmoeilijkheden' 8.16 Berichten). 19. Zang, piano en gram.mi muziek. 11.00 Declamatie kest. 12.00 Gram.muziel 12.30 AVRO-Amusementsc AVRO-Puszta-orkest. 10.50 Gram. 11.20 VARA-Or- 12.26 Berichten, kest. 1.16 Zang. tuin- liefhebbers. 2.30 Het Lyra-trio. 3.15 Disco variété. 4.09 Gram.muzlek. 4.30 Viool piano. 5.00 Voor de kinderen. 5.30 Orgel Zaïng. 6.00 De Ramblers. 6.30 MaandeltJksch overzicht van beeldende kunsten. 6.507.00 Film.muziek. 7.05 VARA-Ka lender. 7.08 Cy clus „Reizen en trekken 7.23 Berichten ANP. 7.30 Berichten. 7.35 Cursus De Be ginselverklaring van de Centrale Oommissie voor het Vrijzinnig Pirotestanlame". 8.90 u. Fluit, piano eh hobo. 8.30 Causerie ..VrtJz. Protestanten in Transaylvanië". 9.00 VAKA- Orkest. 9.45 Zang met pianobegeleiding. 10.00 Fantasia en soliste (opn.) 10.30 Be richten ANP, 10.40 Avond-wijding. 11.00 u. Orgelspel. 11.30 Jazzmuziek (gr.pl.) 11.55 12.90 Gram.muzlek. DROITWICH 15»>0 M. 11.10 Orgel. 11.35 Orkest 12.15 Wetenschappelijk overzicht. 12.35 Strijktrio. 3.15 Orgel. 3.40 Radiotoneel. 4.20 Damesorkest. 4.50 Zang Orgel. 6.05 Pariemental Orkest. 7.05 Radiotoonet 10.15 Orkest. RADIO—PARIS 1648 M. 11.30 Zang. 12.25 Or kest. 1.35 Piano. 2.35 Zang. 2.50 Viool. 4.05 Zang. 4.25 Trio. 5.35 Zang. 6.20 Orkest. 7.1 Radiotooneel. 10.20 Nachtconcert en koor. M. 6.30 en 7.50 Orkest. 11.20 Mi litair orkest. 12.35 Orkest. 1.30 Concert. 3.20 Orkest. 4.50 Zang en piano. S.50 Kamermu ziek. 7.50 Voor Soldaten. 9.55 Concert. BRUSSEL 322 cn 484 M. 3 2 2 M. 11.59 Orkest 4.20 Piano. 5.20 en 5.50 Cembalo en viola da gamba. 7.20 Orkest. 7.50 Radiotooneel. "50 Symphonleorkest ziek. 19.20 Orkest DE BOOMGAARDEN IN DE BEEMSTER DEN HAAG, 4 Mei. De K.N.A.C. meldt, dat de pereboomen op het oogenblik in do Beemster in vollen bloei staan, terwijl de appelboomen langzamerhand beginnen to bloeien. Een bezoek aan de Beemster ia thans zeer aanbevelenswaardig voor hen, die nog eens van de bloeiende boomgaarden willen genieten. Verwacht mag worden, dat de bloeiende boomgaarden in de Beemster nog hoogstens 10 dagen in hun vollen luis* ter zullen staan. Gij bevoordeelt daarmede Uw landgenootenen Uzelve GEMENGD VOEDER VARKENS. MELKVEE EN PLUIMVEE met gegarandeerd gehalte aan eiwit en vet volgens Aigemeene Han delsvoorwaarden rn ci AMSTERDAM N.V. FORTO-KOUDLUM IS HET IDEAAL Steeds gereed, geen wachten, geen geknoei met stoffig poeder, geen resten, uiterst zuinig, enorme bindkraebt vlek vrij op eiken. Vr.ze Uw winkelier of anders ons. onder adresopg. v. Uw leverancier FRENKEN'S FABRIEKEN - WEERT PROEFSTATION VOOR BOUWMATERIALEN EN BUREAU VOOR CHEMISCH ONDERZOEK Koning Bienfait AMSTERDAM, DACOSTA KADE 104, TELEFOON 83047 TRANSPORTBANDEN RIJFWERKEN DRAAGROLLEN A II6R0NINGEt GHEM.PRAEP ARATEN JTRECHT VERL. HOOGR. WEG 2 Kent U onze vloeibare pakking Alle andere soorten verpakkingen. Carborundun Pasta en Auto Tornol in alle kleuren, Oranje Schellak. VRA-4GT HEDEN NOG PRIJSOPGAVE N.V. KEMPENSGHE ZINK MIJ. (Zincs.de -la Camplne) SLOKZTNK KETELZINK ZWAVELZUUR SUPERFOSFAAT. Eenlge fabrikante In Nederland van 4$; MAAGDBLUS BLOKZINK TELEFOON 59 WEERT VAN DER LINDENEKVELDHUIS AMSTERDAM-ROT TER DAM- GRONINGEN VOOR ALLE DOELEINDEN I TECHNISCHE ARTIKELEN AMSTERDAM - KL Wittenburgerstraat 78 J. Koster Hzn. - Scheepswerf „Gideon* Groningen Rolland Voorwaarde voor loonende exploitatie i. een economisch schip. Hiervan bent U zeker mei een KOSTER-COASTER S Jr KI 9) Ze kijkt maar Arnold, maar ontdekt dat hij een boek ge nomen heeft en dus geen antwoord meer verwacht. Ze peinst weer vérder: Bidden is haar eenige wapen, bidden, dat alles goed mag afloopen. Maar eigenlijk moet ze ook werken. Dat doet ze wel, ze praat met de kinderen, maar ze weet niet zeker, dat ze hun hart ooit bereikt heeft. Praten met haar man baat niets. Hij gaat zijn weg en praat daarbij nog veel beter dan zij. Ze is een machtelooze. Maar God is machtig! Ja, gelukkig. Die gedachte houdt haar op de been in oogenblikken van wankelmoedigheid als dit. Haar man weet van wankelmoedigheid niet af. Hij praat met mijnheer Van Doorschot en belooft joviaal, dat Arnold adjunct-directeur zal vorden, zoodra de verloving een feit is. „Hebt u daar over te beslissen?" „De algemeene vergadering van aandeelhouders beslist. De grootste aandeelhouder ben ik zelf en de overigen volgen wel." De heer Van Doorschot lacht. Die Cornput is een kranige kerel. Blsa treft het maar met zoo'n uitstekenden schoon papa. Toch wil hij er meer van weten. Hij verzoekt de Algemeene Landsdrukkerij toezending van een afdruk der Statuten van de Naamlooze Vennootschap Staalwarenfabriek Jupiter. Nauwlettend bestudeert hij den inhoud. Zoo zoo, aandee- len op naam en minstens driehonderdduizend gulden ge plaatst en volgestort. De directeur is verplicht een vierde en de adjunct-directeur een tiende van dit bedrag aan aandee- len in bezit te hebben. Dat wordt vijf en zeventig- plus der tigduizend, dus ruim een ton voor vader en zoon. Hij trekt de conclusie, dat verlovingsfeest en bruiloft niet zonder Juister passeeren mogen. In d'e maand, door een bepaling in de Statuten daartoe aangewezen, wordt de algemeene vergadering van aandeel houders belegd. Het geheele kapitaal is tegenwoordig, zijnde momenteel volgestort driehonderdvijftig duizend gulden. De directeur is houder van honderd vijf en twintig duizend. De resultaten van het afgeloopen jaar zijn niet zoo gunstig als die van voorgaande jaren. Het verschil is niet groot en kan eenigszins gecamoufleerd worden door lagere cijfers voor afschrijving en reserve, zoodat de dividenduitkeering op peil blijft. Het getal aandeelhouders is klein, het zijn slechts enkele zeer goed gesitueerde heeren, die elkaar al jaren kennen, dus de toon is amicaal en gemakkelijk, met in 't vooruitzicht een fijn diner in intiemen kring op een gereserveerd bovenzaaltje met prachtig uitzicht op het plein, waar het first class res taurant gevestigd is. Alles wordt goedgekeurd en geprezen. Bij de rondvraag zegt de directeur, dat hij een dagje ouder begint te worden. De president-commissaris interrumpeert vleiend, daarvan niets bespeurd te hebben. De anderen knik ken nadrukkelijk en met goedwilligen glimlach. Ze rooken rustig hun fijne sigaar uit het puike kistje voor deze ge legenheid aangeschaft. De directeur wil graag een jonge kracht naast zich en er moet een toekomstig opvolger zijn, die in de zaken ingroeit. „We hopen, dat die opvolger nog in jaren niet zal noodig zijn". De directeur vervolgt en attendeert de heeren op zijn zoon, die in het bedrijf werkzaam is en als adjunct-directeur slechts een bescheiden salaris begeert, de positie is hem hoofdzaak. „Heeft uw zoon trouwplannen, mijnheer Van den Cornput?" „Hij heeft verlovingsplannen." „Ah zoo, prachtig." Algemeene instemming. „En mogen we, zonder indiscreet te zijn, nu reeds weten, wie de uitverkorene is?" „Dan is de verrassing er af," schertst de directeur. „Voor ons wel, maar we beloven stilzwijgendheid, zelfs tegenover onze dames." De heeren wachten: belangstelling ligt op hun gezicht, vóór alles zijn ze toch zakenlui. „Het is de dochter van meneer Van Doorschot. Ik weet niet, of de heeren haar kennen." „Ja, ik ken haar wel." „Ik ken haar papa." „Mijnheer Van den Cornput, ik feliciteer u reeds bij voor baat met uw aanstaande schoondochter." De zaak is beklonken. De adjunct-directeur wordt benoemd. De vergadering wordt gesloten. In hun luxe wagens rijden de heeren naar het restaurant, waar onder opgewekte conversatie het diner wordt genoten. De wijn is prima. Volgend jaar zal Arnold er ook zijn. Daags daarna verzoekt de P. P. de aandacht van het kantoorpersoneel, want meneer de directeur heeft een be langrijke mededeeling. Spanning en vermoedens rijzen snel, dolle onderstellingen vliegen door de hoofden. De directeur spreekt bedaard. „Volgens besluit van de algemeene vergadering kan ik u hier den nieuw benoemden adjunct-directeur voorstellen." De P. P. antwoordt namens allen, spreekt van veel ge noegen en groote blijdschap en de anderen staan er zwijgend bij, nog niet geheel bekomen van den eersten schrik en de sensatie van deze onverwachte gebeurtenis. De plechtigheid is gauw geëindigd, het werk gaat weer door. Het fabriekspersoneel krijgt het nieuwtje vanzelf wel te hooren. Nu valt er nog een en ander te regelen. Papa laat dertig aandeelen van duizend gulden overschrijven op naam van Arnold en deze teekent een schuldbekentenis voor gelijk bedrag wegens overgenomen aandeelen N.V. Jupiter. Ook Aat heeft met belangstelling kennis genomen van de promotie van den jongen patroon. Hij droomt zelf ook van promotie. Waarom zou hij niet? Hij heeft diploma machine- schrijven en stenografie. Den P. P. heeft hij daarvan in kennis gesteld. Binnen enkele dagen gaat hij op voor diploma boekhouden. Als hij dat haalt, zal hij den P. P. opnieuw attendeeren en als dit geen resultaat geeft, de advertenties bestudeeren en sollicitatiebrieven schrijven. Hij blijkt niet onfortuinlijk. Twee weken later spreekt hii den P. P. (Wor3£ yervolgé)Ji

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 2