Er is aan de grenzen snel gewerkt
Een compagnies-commandant
vertelt zijn ervaringen
unjkHgJ
De vlootschouw op de Nieuwe Maas
DONDERDAG 27 APRIL 1939
TWEEDE BLAD PAG. 5
De wachter op den toren en zijn verantwoordelijke taak
Groote defensieve waarde van woeste gronden
't Is geen zeldzaamheid als voorbijgangers
even gefouilleerd worden. Men kan im
mers nooit voorzichtig genoeg zijn.
(Van onzen specialen verslaggever)
II*)
Wie boven op een kerktoren staat,
kan ver kijkeri. Wanneer die toren boven
dien in een mooie omgeving staat, kan hij,
die de moeite neemt naar boven te klim
men, bovendien veel genieten van het na
tuurschoon. kilometers in den omtrek.
Van die wetenschap maakt ook de mili
tair in deze dagen gebruik, zij het ook.
dat hij over het algemeen geen gelegen
heid heeft om op het mooie te letten. Het
nuttige prevaleert natuurlijk voor onze
gtensverdediging. vooral in deze dagen
van voortdurende spanning en onzeker
heid.
Zoo is het geen bijzonderheid, als ge
in een der grensdorpen naar boven kijkt
en op den omloop van den toren een sol
daat ziet rondloopen. die er een gewoonte
van gemaakt schijnt te hebben, de lucht
te bestudeeren in plaats van het landschap,
dat zich ver beneden hem uitstrekt. Die
soldaat vervult daar een zeer verantwoor
delijk en ook vrij moeilijk werk. Den hee-
len dag. en ook 's nachts, ziet hij den ho
rizon af, speurend of niet hier of daar een
vliegtuig aan den einder verschijnt. Een
groote verrekijker bewijst hem daarbij
nuttige diensten. Heeft hij een vliegtuig
gesignaleerd, dan tracht hij zoo snel mo
gelijk ie ontdekken, van welke nationali
teit het is, daarbij gebruik makend van
een kaartwaarop de verschillende her
kenning steekens zijn uitgebeeld. En mocht
het naderend vliegtuig eens van een „vij
andelijk" land zijn dat is zoover wij
weten nog niet voorgekomen dan maakt
hij onmiddellijk alarm, door den schild
wacht aan den voet van den toren te
waarschuwen. Eenige minuten zijn dan
voldoende, om het heele garnizoen te
alarmeeren en de stellingen te doen in
nemen.
Wederom een bewijs van de paraatheid
van onze troepen aan de grensl
Een van de stadjes, waar een dergelijke
luohtwachtpost was opgesteld, was wat men
noemt ei-vol met militairen. Daar was ook
wel reden voor, want het gold hier een zeer
belangrijk strategisch punt en waar men
ook kwam, waren versterkingen aange
bracht.
Even buiten deze stad troffen we een
compagnie aan, die volop aan het oefenen
was. De kapitein-compagniescommandant
was zoo vriendelijk ons de lotgevallen van
deze compagnie gedurende de laatste dagen
te vertellen.
Er is snel gewerkt
,.In den nacht na Tweeden Paaschdag",
aldus zijn relaas, „kwam het bevel, dat we
onze mobilisatie-bestemming, 100 kilometer
van het garnizoen, moesten volgen. Den vol
genden morgen in de vroegte waren we
daar reeds, en eer het zes uur in den avond
was, waren verschillende opstellingen al ge
reed; een kanon van zes veld was op het
meest bedreigde punt in stelling gebracht,
en de posten en piketten waren uitgezet.
Toen zijn we gaan inkwartieren hier in de
buurt overdag hadden we daar geen t:jd
voor gehad en 's avonds om twaalf uur log
de heele zaak onder de wol. In de volgende
twee dagen zijn we voortgegaan met liet
verder afwerken van de voorloopige stellin-
I stond in ons blad van 23 April.
gen en wat daarvan het resultaat is, kunt
U hier wel zien!" Inderdaad, dat konden we.
Een heele serie mitrailleur-opstellingen en
schuttersputten was in den bérm van eer.
dijk aangebracht, een kanon van zes cm
was vrijwel onzichtbaar in een bocht van
den weg opgesteld en de stelling maakte
wel een zeer soliden indruk, hoewel nog
niet alles gereed was. Na drie dagen was
de toestand immers weer iets minder drei
gend en daarom had de commandant er de
voorkeur aan gegeven, eerst weer de troep
te disciplineeren, aangezien de orde een en
ander te wenschen overliet, terwijl ook een
aantal eenvoudige, voorbereidende oefenin
gen noodig was. Zoo zagen we groepjes sol
daten, die theorie kregen over den mitrail
leur, of de beginselen van het tirailleeren
van een sergeant nog eens tot in de punt
jes leerden; weer anderen waren druk aan
het exerceeren, kortom: er werden gewone
vredesoefeningen gehouden. Ook dat kan
noodig zijn' Zoo langzamerhand werden nu
de puntjes op de i gezet wat de stellingen
betreft. Mocht het noodig zijn, dan is alles
in enkele uren geheel gereed.
Deze zelfde compagnie had een alarm
oefening gehouden. Midden in den naoht en
volkomen onverwacht Binnen tien minuten
was alles bezet! Frappant was ook dit nog:
tot nu toe had de compagniescommandant,
die wij hier spraken, het systeem gevolgd
voor alle onaangename karweitjes vrijwilli
gers te vragen, in plaats van bepaalde men-
sdhen aan te wijzen. En nog geen enkele
keer had dit systeem gefaald'
Koken voor 820 man
In een ander dorp in het Limburgsche
kwamen we in oen der keukens, die met
spoed was ingericht om voor den inwendi-
gen mensoh te kunnen zorgen. Daar stond
een ongelooflijk aantal groote kook-ketels.
Men zou zich kunnen voorstellen, dat men
in een groote wasscherij was, indien men
niet beter wist! De korporaal-kok lichtte
ons evenwel spoedig in. In deze keuken
had men de eerste paar dagen moeten
koken voor niet minder dan 820 man, ver
spreid over een linie van 70 kilometer leng
te. Een vrachtauto had juist doorloopend
werk om het eten in hooikisten naa
verschil lende onderdeelen te vervoeren. Was
de wagen na zoo'n voedingsrit teruggekeerd,
dan was precies de volgende maaltijd weer
voor het vervoer gereed!
Nu ging het wat kalmer aan. Er waren
gemotoriseerde keukenwagens verschenen,
met een kook-installatie aan boord, die de
taak van de keuken in het dorp wat kwa
men verlichten. Nu werd er nog voor 200
man gekookt en dat is geen bijzondere
prestatie voor eer. militairen kok met een
behoorlijke keuken.
Natuurreservaten voor Defensie
Onze tocht ging als maar verder, van de
eene stelling naar de andere en waar we
ook kwamen, overal was reeds veel tot
stand gebracht Dat geldt waarlijk niet
alleen voor de Oostgrens, zooals sommigen
veronderstellen. Ook in het Zuiden is iedere
toegangsweg zwaar versperd en ook daar
zijn overal goed verdedigde stellingen inge
richt. Zoo ziagen we een dorp in het Bra-
Stuk anti-tankgeschut van 4.7 c.M.
in een zware opstelling.
Een karton van zes c.M. in stelling.
bantsche land, waar tegen de muziektent
aan een borstwering gebouwd was, die be
scherming verleende aan een stuk van zes
veld. Dit kanon was zoodanig opgesteld,
dat het drie toegangswegen tot het dorp,
die op het plein uitkwamen, onder vuur
kon nemen. Weer ergens anders, aan een
hoofdverkeersweg, was een verdediging in
gericht. zooals we die in een vorig artikel
besohreven: een S-versperring met een
boomgordel, aan alle kanten door vuur ver
dedigd en bovendien beschermd door een
prikkeldraadversperring.
Daar komt nog bij, dat sommige streken
Overijssel, Drente en Noord-Brabant
woeste terreinen bezitten, die een on
neembare hindernis vormen, zooals bij
voorbeeld de Peel. In een dergelijk ter
rein bevinden zich zooveel natuurlijke
hindernissen, in den vorm van onzicht
bare kuilen, veenplassen enz., dat iemand,
die er niet zeer goed bekend is, er zelfs
overdag beslist niet door kan komen.
Laat staan dus in den nacht, wanneer de
duisternis alles onzichtbaar maakt. Daar
om vestigde onze militaire zegsman er
ook de aandacht op, dat ontginnen in
dergelijke terreinen lang niet altijd voor
deel oplevert Door zulke streken be
gaanbaar te maken, wordt Defensie ge
noodzaakt zeer groote bedragen te beste
den aan de verdediging daarvan. Het is
wel zeer gewenscht, dat ook aan deze
zijde van het probleem van ontginningen
groote aandacht geschonken wordt!
Maakt het den „nieuw-
gemobiliseerden" aangenaam
Oproep van het „Mobilisatiekruis"
's GRAVENHAGE, 27 April. De voorzit
ter van den Nationalen Bond „Het Mobili
satiekruis". gep. luitenant-generaal H. A.
Cr a m e r. oud-commandant van het Kon.
Ned. Ind. leger schrijft ons:
De Nationale Bond „Het Mobilisatiekruis"
de Bond van oud-gemobiliseerden. die zich
thans nog dankbaar herinneren, hoe hun
verblijf onder de wapenen in de jaren 1914-
1918 door de gulheid van het Nederlandsche
volk in verschillende opzichten werd ver
aangenaamd, doet thans een beroep op die
gulheid ten bate van de „nieuw-gemobili-
seerden".
Vele landszonen zijn onlangs, wellicht
voor geruimen tijd. uit hun woonplaats, hun
gezin en hun werkkring; weggeroepen om
diensten te verrichten voor onze grensver-
dediging.
Zooals uit persberichten reeds is geble
ken, verrichten zij met een blij moedigen,
doch ernstigen geest, kalm en zonder ophef
zeer belangrijke, uitgebreide, zware werk
zaamheden in het belang van onze lands
verdediging. ten bate van ons vaderland en
het Nederlandsche volk.
De militaire gezaghebbenden zorgen goed
voor hunne mannen, doch het is duidelijk,
dat de omstandigheden waaronder zij
thans verkeeren wel heel anders zijn dan
bij hen thuis en dat zij zich verschillende
opofferingen moeten getroosten.
In verband hiermede moet er iets gedaan
worden om hun na het verrichten van hun
zware dag- en nachttaak eenige ontspan
ning te bezorgen, eenige versnaperingen te
verstrekken als anderszins-
De daaraan verbonden werkzaamheden
willen de oud-gemobiliseerden voor hunne
jongere kameraden belangeloos verrichten.
De natie kan ons dat werk mogelijk ma
ken door evenals in 1914-1918 gulheid te be
trachten en daardoor van hunne waardee
ring te doen blijken voor de grootsche taak,
welke onze Nederlandsche mannen in de
weermacht volbrengen.
Bij zijn thuiskomst te Kampen na zijn
Amerikaansche reis werd Prof. Dr.
K. Schilder door de leden van het
Studentencorps „F.Q.I." een serena
de gebracht. Tijdens het zingen
van het corpslied.
Welnu, volk van Nederland, toont u van
uw beste zijde en zendt voor het door ons
te ondernemen werk giften, groot en klein,
spelen, boeken enz. aan het hoofdbestuur
van den Nationalen Bond „Het Mobilisatie
kruis" te 's Gravenhage J. P. Coenstraat
49. Gironummer 25424.
Officieele berichten
ONDERSCHEIDING
Benoemd Ls tot commandeui in de orde van
den Nederlandschen Leeuw en ls de rang van
bij het Kon. Ned. Ind. leger
BURGEMEESTER VAN VRIEZENVEEN
Aan den adj.-commies bij het hoofdbestuur
der P.T.T. mevr. W. J. M. v. VelzenDuym
stee Ls eervol ontslag als zoodanig verleend.
Aan den commies bij den P.T.T.-dlenst H.
Koning is eervol ontslag verleend.
Het oproepen van werklooze
dienstplichtigen
's GRAVENHAGE, 26 April De heer Al-
barda heeft aan den Minfete? van Defensie
volgende vragen omtrent het onder de wa
penen roepen van werklooze dienstplich
tigen gesteld. Hij wijst er op, dat daardoor
vele werkloozen voor geruimen tijd de
kans kunnen verliezen zich een plaats in
het bedrijfsleven te verwerven. In overwe
ging wordt gegeven, in plaats van deze re
geling vrijwilligers onder de wapenen te
roepen.
De heer Van Gel deren c.s. hebben een
amendement ingediend op het wetsontwerp
medewerking verdedigingsvoorbereiding 1939
waarvan de strekking is, dat ook aan bank
instellingen verplichte medewerking zal
kunnen worden opgelegd.
Per stuk 5 et. 12
VO/X-
50 cL Bij Apotheken en Drogistara
Het programma van de feestelijkheden
Smaldeel arriveert Vrijdagmiddag in de
Rotterdamsche Haven
A.s. Zaterdag grootsche demonstraties
ROTTERDAM, 27 April. Grootsch en in
drukwekkend belooft de vlootschouw te
worden, welke a.s. Zaterdag ter gelegen
heid van den verjaardag van Prinses Ju-
liana zal worden gehouden op de rivier
ter hoogte van de Willemskade.
Twee kruisers, een divisie mijnenvegers,
een groep Z-booten, een onderzeeboot en
een kanonneerboot zullen 's middags en
's avonds demonstraties ten beste geven.
De dag wordt besloten met een groot
vuurwerk op het Prinsenhoofd.
Maandag a.s. om twaalf uur zal op het
terrein aan de Rochussenstraat een parade
worden gehouden. De troepen zullen wor
den geïnspecteerd door den Commandant
van het smaldeel kap. ter zee L. A. C. M.
Doorman.
De serie oorlogsbodems zal reeds Vrij
dagmiddag in de Rotterdamsche haven ar-
riveeren. Verwacht wordt, dat de divisie
mijnenvegers 's middags om 2 uur aan de
Boompjes zal meeren. De andere schepen
worden om kwart over twee voor den
Nieuwen Waterweg en om ongeveer vier
iur te Rotterdam verwacht
De volgende schepen nemen aam de
vlootschouw deel:
Van 28 April tot 2 Mei v.m.:
A. Gro ep Kruisers:
H.Ms. „Tromp" (vlag). Commandant ka
pitein ter Zee L. A. C. M. Doorman;
H.M6. „Sumatra", Corhmandant Kapitein
ter Zee G H. Brouwer.
B. Divisie Mijnenvegers:
H.Ms. „Abraham v. d. Hulst" (vlag) Cdt.
luit ter zee le kl. F. H. M. van Straelen;
H.Ms. „Jan van Gelder" Cdt. luit. ter zee
le kl. L. J. G Cordesius;'
H.Ms. „Willem van Ewijok", Cdt luit ter
zee 2e kl. J. vam Haga;
H.Ms. „Pieter Florisz". Cdt luit ter zee
2e kl. G. E. A. Daane Bolier.
Van 28 April—29 April 17.00 uur:
A. G roep Z-Booten
H.Ms. Z. 6, Cdt luit ter zee lo kl. T. F.
Walma v. d. Molen;
H.Ms. Z. 8, Cdt luit ter zee le kl P. A
de Boer.
O, Kanonneerboot H>M§. „Frisq",
Het programma der feestelijk
heden
Het hoogtepunt van de feestelijkheden
zal worden bereikt tijdens de demonstra
ties. welke gehouden worden Zaterdagmid
dag van drie tot vijf uur en 's avonds na
negen uur.
Het programma van de middagdemon
stratie luidt als volgt:
15.0015.30 Roei wedstrijden tusschen een
zestal sloepen, bemand met mariniers
van H.Ms. Tromp en H.Ms. Sumatra. De
wedstrijd zal in twee ploegen worden ge
15.3515.40 De „Tromp" en de „Sumatra"
geven eenige volsalvo's af met losse pa
tronen.
15.4516.00 De O 12 geeft een duikdomon-
stratie voor de Willemskade.
16.0016.05 De „Tromp" en de „Sumatra''
geven wederom eenige volsalvo's af met
losse patronen.
Indien de windrichting gunstig lo,
zullen van 16.0116.05 de beide krui
sers op de rivier een nevelscherm leg
gen.
16.1516.30 De winnende sloepen uit de
beide eerste wedstrijden roeien om de
eindbeslissing.
16.3016.40 Twee torpedo- en twee nevel-
vliegtuigen leggen, als de windrichting
gunstig is, een nevelscherm.
16.4016.45 De torpedo-vliegtuigen werpen
eenige houten torpedo's af.
16.4517.00 Demonstratie van enkele wa
tervliegtuigen. In totaal zullen aan de
vlootschouw tien vliegtuigen deelnemen,
nl. 5 watervliegtuigen van. do Mok en 5
landtoestellen van De Kooy.
Voor de winnende roeiers heeft de afd.
Rotterdam van de Kon. Ned. Ver. „Onze
Vloot" een aantal prijzen beschikbaar ge
steld.
Gedurende de demonstraties zullen des
kundigen een explicatie geven van wat er
te zien is. Er zullen overal luidsprekers
worden opgesteld, zoodat het gesprokene te
hooren zal zijn tot 150 Meter op de Boomp-
sn de Willemskade vanaf de Willems
kade gerekend.
De explicatie zal worden gegeven door de
eerste luitenants ter zee A. Kroese en Bus-
semaker, den officier-vlieger 2e klasse J. M.
Uytenhout, en den heer M. A. Cageling, ro-
dacteur van „Onze Vloot".
Het avondfestijn
Omtrent het programma van de demon
straties in de avonduren kan het volgende
worden medegedeeld:
21.0021.15 Watervliegtuigen zullen bom
men werpen op de Nieuwe Maas en be
schenen worden door de zoeklichten van
„De Tromp" en „Sumatra". De kruisers
zullen worden geïllumineerd.
21.1521.30 Zoeklichtenspel, waaraan alle
oorlogsbodems zullen deelnemen.
21.30 Grootsch vuurwerk op het Prinsen-
10.45 Groote taptoe op den Coolsingel voor
het Stadhuis. Hieraan zullen deelnemen
de Kon. Marinekapel, en alle tamboers en
pijpers, die in Rotterdam aanwezig zullen
Tijdens de taptoe ontvangt de Burge
meester de officieren en burgerautoriteiten
op het Stadhuis.
De vlaggen uit
Ter eere van den verjaardag van
Prinses Juliana en het vlootbezoek
aan Rotterdam Dinsdagmorgen ver
trekt het smaldeel weer naar zee
wordt de burgerij verzocht reeds a. s.
Vrijdag de vlaggen uit te steken en ge
durende vier dagen te vlaggen.
De parade
Op het terrein aan de Rochussenstraat
tusschen de Claes de Vrieselaan en de
Drostweg zal Maandagmorgen om 12 uur
een groote parade worden gehouden.
Hieraan zullen deelnemen:
1. De bataljonscommandant overste F.
Lugt. die aan het hoofd van de troepen gaat
2. De stafmuziek van ae Kon. Marine.
3. Alle tamboers en pijpers uit Rotter
dam en van de 6chepen.
4 Een compagnie mariniers onder com
mando van kapitein P. van Gyn.
5. Een compagnie mariniers onder com
mando van kapitein v. d. Berge.
6. Een compagnie van de „Tromp", be
staande uit drie secties matrozen en twee
secties adelborsten.
7. Een compagnie van Hr. Ms. Sumatra,
bestaande uit vier secties.
De troepen zullen worden geïnspecteerd
door kap. ter zee L. A. C. M. Doorman,
den commandant van de „Tromp".
In totaal zullen 800 man aan de vloot
schouw deelnemen. Hierbij zijn niet gere
kend de mariniers uit Rotterdam.
Het initiatief tot het houden van de
vlootschouw en alles wat er mee samen
hangt is genomen door het Rotterd. Comité
ter behartiging van Nat. Belangen, het Nat
Jongeren Verbond, afd. R'dam, en de afd.
R'aam van de Kon. Ned. .Ver. „Onze
Vloot".
Gedurende de feestdagen geeft de R.E.T.
vrij vervoer aan de manschappen, die in
uniform zijn.
De bezichtiging der schepen
Het publiek zal a.s. Zondag in de gelegen
heid worden gesteld gedurende de middag-
~en de oorlogsbodems te bezichtigen.
Voor velen zal dit een teleurstelling zijn.
Een belangrijk deel van de burgerij wordt
hierdoor bij het andere ten achter gesteld.
Doch het heet, dat een andere oplossing
onmogelijk is. omdat de bemanning Zater
dag teveel gebonden ls door de demonstra
ties, terwijl zij Maandag a.s. na twaalf uur
Men late zidh intusschen hierdoor niet
weerhouden de demonstraties op Zaterdag
en de parade op Maandag te gaan zien.
Het schouwspel zal ongetwijfeld voor
al als het weer meewerkt schoon en in
drukwekkend worden.
De V.V.V. in actie
De Ver. voor Vreemdelingenverkeer heeft
een keurig foldertje in 30.000 exemplaren
laten drukken en gisteren door de poste
rijen doen bezorgen aan even zoovele uit
gezochte adressen in 63 groote re en kleine
re gemeenten, gelegen binnen een straal
van ongeveer 50 K.M. om Rotterdam.
Ligplaats van de tien eenheden van
het smaldeel, dat a.s. Zaterdag op
de Maas voor Rotterdam zal meren.
Langs de Boompjes, de zeven kleine
schepen, voor de Willemskade de
twee kruisers, voor de Parkkade de
onderzeeër. Het donker gearceerde
stuk is het gedeelte, waar Zaterdag
middag de wedstrijden worden ge
houden.
