Instantine
DINSDAG 25 APRIL 1939
EERSTE BLAD PAG. a
Diplomatieke
bedrijvigheid
De Britsche ambassadeur te Berlijn, sir
Neville Henderson, is naar zijn standplaats
teruggekeerd; de Fransche ambassadeur
Coulondre is daarheen eveneens onderweg,
en Von Dirksen, die te Londen het Duitsche
Rijk pleegt »te vertegenwoordigen, zal nu
met de hervatting van zijn werkzaamheden
aldaar thans ook wel niet lang meer tal
men. Dit alles beteekent, dat men in het
huidige tijdsgewricht meer dan ooit een
nauw contact tusschen de leiding gevende
Europeesche regeeringen noodzakelijk acht,
omdat wij een fase zijn binnengegaan, waar
in de groote krachtsmeting tusschen Lon-
den-Parijs en Berlijn-Rome tenvolle is be
gonnen. Het wringt en wrijft in Europa en
dringt naar nieuwe, scherper omlijnde ver
houdingen. Daarbij wordt alles in het werk
gesteld, om de staten, welke in de tegen
strijdige krachtvelden zijn gelegen, door
een groote verscheidenheid van beweeg
redenen tot aansluiting bij de eene of de
andere machtsgroep te brengen. In Venetië
heeft, gelijk men weet, verleden Zondag
een gewichtige ontmoeting plaats gevonden
tusschen graaf» Ciano en den Zuid-Slavi-
schen minister van buitenlandsche zaken
Markowitsj. Het was inderdaad meer dan
een officieele kennismaking tusschen twee
collega's, die elkander nog nimmer te voren
hadden ontmoet. Ciano zag zich vanwege
Mussolini de taak toegewezen, de regeering
van Belgrado te overtuigen, dat na de re-
geeringswisseling in Albanië den Zuid-Sla-
vischen staat niets anders zou resten, dan
zijn aarzelingen te overwinnen, en zich aan
den kant van de spilgenooten te scharen.
Maar Zuid-Slavië voelt, dat er ook van an
dere zijde getrokken wordt; Turkije en
Groot-Brittannië hebben de hoop nog niet
opgegeven, het in te voegen in een ver
nieuwden en versterkten Balkanbond, dw.z.
in een der meest vitale onderdeelen van het
anti-agressie-front. Mocht zulks niet geluk
ken, dan zou het van Zuid-Slavië een strik
te neutraliteit verlangen, opdat dit land
althans niet zou dienen als een open toe
gang tot den Balkan, waarvan Duitschland
en Italië maar al te gretig gebruik zouden
maken.
Ook Roemenië is zulk een land in het
midden van een politieken draaikolk. Het
heeft gelijk bekend nauwe economische en
industrieele relaties met Duitschland aan
gegaan, en ondervindt uit dien hoofde reeds
de sterke Duitsche zuigkracht. Maar koning
Carol zou deze aantrekkingskracht gaarne
zien opgeheven door een solide Britsche
tegen-actie, zoodat hy, als zijn land vandaag
of morgen partij moet bekennen, aan den
Fransch-Britschen, en niet aan den Duitsch-
Italiaanschen kant zou belanden. Vandaar
dat de Roemeensche minister van buiten
landsche zaken Gafenco thans met zooveel
onderscheiding te Londen wordt ontvangen
en dat hij zeer vele intieme besprekingen
met Chamberlain heeft te voeren, tot in
diens werkkamer in het Lagerhuis toe.
De diplomatieke bedijvigheid, welke met
deze vraagstukken samenhangt, is gelijk wij
zeiden niet gering. Zy is nog meer omvat
tend geworden door de vragen, welke de
Duitsche ambassadeurs in de verschillende
hoofdsteden inzake de gevoelens van veilig
heid of bedreigd-zyn hebben gesteld. Dit is
een veel-omvattend tegen-offensief tegen
Roosevelts vredes- en bemiddelingsactie,
tevens een voorbereiding voor de groote
Rijksdagrede, welke Hitier aanstaanden
Vrijdag aan de Europeesche en koloniale
problemen denkt te wijden.
Zoo bezien is het zeer wel te begrijpen,
dat de groote mogendheden van het westen
hun ambassadeur terugzenden naar Berlyn;
zij hebben hun waarnemers en woordvoer,
ders aldaar thans broodnoodig, want niets
zou zoo noodlottig zijn als het ontstaan van
vergissingen en misverstanden in
periode, waarin de strijd om den vrede, of
om de macht, naar men het noemen wil,
naar een voorloopige eindbeslissing schijnt
te dringen. Het terugroepen van deze am
bassadeurs was, men zal zich zulks nog
wel herinneren, bedoeld als een aan den
dag leggen van misnoegen en afkeuren over
de annexatie van Bohemen en Moravië. De
huidige terugzending der diplomaten naar
hun standplaatsen mag men in geen geval
uitleggen als een teeken, dat dit misnoegen
thans minder scherp zou zijn; het tegendeel
is waar. Chamberlain heeft zulks in het
Lagerhuis, toen deze vraag ter sprake kwam
onomwonden verklaard. Engeland en Frank
rijk gaan voort met hun krachtige pogin
gen, hun anti-agressie-coalitie tot stand te
brengen, en het is louter, omdat men bij
deze actie en tegen-actie geen enkele be
langrijke figuur en geen enkele factor mis
sen kan, dat thans de officieele verhoudin
gen wederom worden genormaliseerd. Dat
Roosevelt nog niet volgt, en zijn Berlijn-
schen post nog onbezet laat, vindt zijn ver
klaring in het feit, dat Amerika bij dit alle*
geen plaats in de eerste linie inneemt, maar
voorshands niet meer is dan een geïnteres
seerd toeschouwer, al kan zulks heel spoe
dig veranderen. Hitlers Rijksdagrede is nu
het groote moment, waarop alles wacht; zy
kan nieuwe uitzichten, wellicht ook ernstige
beslissingen brengen.
De Duitsche
veiligheidsvragen
Merkwaardig antwoord van
Boekarest
Reuter verneemt in Roemeensche krin
gen te Londen, dat Roemenië Duitsch
land er van in kennis heeft gesteld, dat
aangezien het geen gemeenschappelijke
grens met het rijk heeft, Roemenië het
moeilijk acht, te antwoorden op de vraag
of het zichzelf door Duibschland bedreigd
gevoelt.
Roemenië voegde hieraan toe, dat naar
zijn meening het antwoord op deze
vraag het beste door Duitschland zelf
kan worden gegeven.
Deze punten zijn vervat in de nota
door Roemenië aan Hitier gezonden in
antwoord op diens vragen na het beroep
van Roosevelt.
In het Roemeensche antwoord wordt
ook verklaard, dat Roemenië niet tevo
ren op de hoogte was gesteld van den
stap van Roosevelt.
De Nocrsche minister van Buitenl. Zakan
K 0 h t, heeft ontkennend geantwoord op de
vra-gen, weJlke gesield waren door den Duit-
sehen gezant te Oslo,
Deze had gevraagd of Noorwegen zich
door Duitschland bedreigd ac-htto cn of het
Roosevelt gemachtigd had, een verklaring
af te leggen
Aan dit antwoord heeft minister Koht toe
gevoegd, dat de Noren zeer goed wisten, dat
in het geval een algeniecnc oorlog ont
ketend zou wordc-n, Noorwegen gevaar zou
ioopen en dat zij derhalve de noodzakelijke
maatregelen hadden genomen, om de neu
traliteit te bewaren.
Het Dccnschc ministerie van Buitenland
sche Zaken heeft de Duitsche vragen
ontkennende zin beantwoord.
Britsche handelsmissie in
Boekarest
Gistermiddag is de Britsche handelsmissie
onder leiding van Leith Ross te Boeka
rest aangekomen.
In den trein deelde Leith Ross den cor
respondent van Reuter mede, dat het zen
den van de missie op de eerste plaats eei
gevolg is van de uitnoodiging van koning
Carol bij zijn bezoek aan Londen in No
vember van het vorig jaar. Het voornaam
ste doel is, den handel met Roemenië te
verbeteren.
De Britsche nationale bond van graan-
handelvereenigingen heeft de uitnoodiging
van het miniiterie van handel, een ver
tegenwoordiger naar Roemenië te zenden,
aangenomen.
Regelmatig WRIGLEY'SP.K. kauwe.
is een goede gewoonte, die voor kin
deren en volwassenen op eiken leeftyd
door tandartsen wordt aanbevolen.
>opt vandaag nog enkeb
pakje» en hondt
ig geld: 5 cent.
Naar militaire dienst
plicht in Engeland
Een dringende noodzaak geacht
In de Engelsche kabinets-bijeenkomst
an gisteravond was men, naar verluidt,
't er in beginsel algemeen over eens dat
militaire dienstplicht wenschelijk is. Het
vraagstuk van de formuleering van het
desbetreffend ontwerp moet echter nog
geregeld worden.
De Minister-President heeft destijds in 't
Lagerhuis beloofd, dat in vredestijd gem
dienstplicht zou worden ingevoerd en het
staat vast, dat de arbeiderspartij en de vak-
vereenigingen sterk gekant zijn tegen een
prijsgeven van die belofte. De mogelijkheid
van overeenstemming moet dan ook in zeer
belangrijke mate afhankelijk zijn van den
vorm en don omvang van een ontwerp, dat
het kabinet zou voorleggen.
Indien Woensdag een definitieve beslis
sing in de kabinetsvergadering zal worden
genomen, zal de regeering waarschijnlijk
Donderdag een uiteenzetting van haar poli
tiek geven.
Onder de aanhangers der regeering is de
strooming ten gunste van verplichten natio-
nalen dienst steeds sterker geworden: ver
scheiden leden van het kabinet hebben zich
eenigen tijd geleden voor een ontwerp van
dien aard uitgesproken.
Het onderwerp is gisteren niet voor het
eerst besproken, doch wel is het thans Be
handeld als een dringende aangelegenheid
met het oog op den internationalen toestand
en den sterken aandrang van Frankrijk en
eenige andere Europeesche landen, die op
het standpunt staan, dat de invoering van
dienstplicht in Engeland hoogstwaarschijn
lijk een gunstige uitwerking op den toe
stand zou hebben.
Het standpunt van Labour
In de ..Star" schrijft Attlee, dat de ar
beiderspartij ,nog steeds even onverzoenlijk
sitaat tegenover het denkbeeld van dienst
plicht". Attlee zegt, dat invoering van
dienstplicht eerst na verscheidene jaren
tot een werkelijk resultaat zou leiden.
Dienstplicht is niet gunstig voor de in
dustrie.
De aiboidersleider trekt de volgende con
clusie: „Dienstplicht zou oorzaak kunnen
zijn van een verzwakking van hot moreel,
die niet door een grootere opbrengst gecom
penseerd zou worden. Het is naar mijn mee
ning niet twijfelachtig, dat in geval van
noodzaak de Britsche krachtsinspanning
niet minder energiek en doeltreffend zui
zijn dan die van welk ander land ook".
Deze labourcritiek moet echter niet wor
den uitgelegd als een categorische weige
ring om een desbetreffend regeeringsvoor-
stel in overweging te nemén. Dit was ten
minste de indruk op grond van informaties
uit labourkringen:
„Dat de regeering haar voorstellen maar
indiene. zeide men, dan zullen we verder
•h. Het i6 onmogelijk voor de labours,
zich in abstractö over eventueele conscrip
tieplannen uit te spreken; tegen de dienst
plicht-idee als zoodanig hebben zij geen
principieel bezwaar. Bij hun tegenstand
tegen dienstplicht plaatsen zij :<iich op het
terrein der werkelijkheid. Zij wijzen op de
mogelijke desorganiseering van handel en
industrie en de momenteel onvoldoende uit
rusting.
De labours zouden echter een welwillen
de neutraliteit aan den dag kunnen leggen
ten aanzien van eventueele conscriptieplan
nen, mits de regeering rekening houdt met
hun bezwaren en aangetoond wordt, dat de
tegenwoordige wervingsmethoden onvol
doende zijn".
De labours voegen er aan toe, dat huns
inziens het effect van invoering van den
dienstplicht meer van psychologischcn, dan
van militairen aard zal zijn en zij vragen
zich af, of dit psychologisch effect wel ver
dient, dat een traditie wordt -prijsgegeven.
NIEUW REGIME IN BOLIVIA
President der republiek thans
dictator
De president van Bolivia, Germain
Busch heeft een manifest tot de be
volking gericht, waarin hij verklaart,
dat de onrustige binnenlandsohe toe
stand een energiek ingrijpen heeft noo-
aig gemaakt
Zekere elementen hebben, aldus het
manifest, op onverantwoordelijke wijze
aangestuurd op een „broederstrijd",
zoodat de president rich gedwongen
zag, een nieuw regime in te stellen,
waarvoor hij alle verantwoordelijkheid
op zich neemt
De voorzieningen, die getroffen zijn, om
vatten de schorsing van het congres, de an
nuleering van de .verkiezingen, ae ophef
fing van de grondwet en van de voorloopige
oonstitutioneele garantie en de instelling van
een financieel dictatorschap.
Het kabinet is afgetreden, maar heeft er
in toegestemd, voorloopig zijn werkzaamhe
den voort te zetten;
President Busch heeft voorts nog ver
klaard, dat de nieuwe staat noch met de as
RomeBerlijn, noah met de uiterst link-
sohen verbonaen is.
Nader wordt uit La Paz gemeld, dat het
decreet van president Busch gunstig door
't land ontvangen is. Men gelooft algemeen
dat het hier slechts een financieel dictator
schap betreft, waardoor men in staat zal
zijn, een nationaal bankroet te voorkomen.
Op frauduleuze handelingen en het sleaht
voeren van staatsadniinistratie is de aood-
straf gesteld.
Geen uitvoer van proviand
uit Gibraltar
De uitvoer van zekere levensmiddelen
zonder speciale vergunning uit Gibraltar is
verboden.
De Engelsche autoriteiten wensohen te
beschikken over een voldoenden voorraad
levensmiddelen om aan alle eventualiteiten
het hoofd te kunnen bieden.
RESULTATEN VAN HET
BOEKJAAR 1938
NETTO-PREMIE RESERVE
RUIM f 14 3.500.000,--
EXTRA RESERVE
RUIM f 9.600.000,-
MAATSCHAPPEUJK KAPITAAL
(VOLGESTORT) f 1-800.000,-
VRAAGT TARIEVEN!
Chamberlain kan geen ver
klaringen afleggen
De terugkeer van Henderson
In het Lagerhuis heeft Chamberlain
op de vraag, of hij nadere mededeelinge-n
kon doen over het verloop van de onderhan
delingen met Rusland en Turkije, geant
woord, dat de Britsohe regeering nauw con
tact onderhoudt met andere regeeringen, o.a.
Turkije en de Sovjet-Unie, doch dat hij nog
niets aan zijn vroegere verklaringen kon tóe-
voegen.
Toen verscheidene leden den premier vroe
gen iets meer te zeggen, antwoordde Cham
berlain: „Ik acht het niet wenschelijk voor-
harige verklaringen af te leggen omtrent
onderhandelingen die nog aan den gang rijn.
Op een vraag van Attlee deelde de premier
mede, dat het van het verloop der anderhan-
aelingen met de andere regeeringen zou af
hangen wanneer de Britsohe regeering weer
ccn verklaring omtrent den internationalen
toestand zal kunnen afleggen.
Op de vraag, of de regeering besloten had
te aanvaarden hetgeen in Albanië is ge
schied, antwoordde de premier ontkennend.
In antwoord op een andere vraag van
Attlee zeide Chamberlain, dat aan den terug
keer van den Britschen ambassadeur naar
Berlijn geen bijzondere beteekenis moet wor
den toegekend.
Op de vraag of de terugkeer van Hender
son beteekende, dat de regeering in zekeren
zin de inlijving van Tsjeoho-Slowakije aan
vaardde, antwoordde Chamberlain: „zeker
De veiligheid in Oost-Europa
Havas meldt uit Paiija, dat de bespre
kingen met Rusland, zoowel als met Polen
en Roemenië een gunstig verloop hebben.
Het onderhoud ,dat de Roemeensche minis
ter van buitenlandsche zaken Gafenco
met Beck had ,vond pluats in een uitste
kende sfeer. Nooit zouden tusschen Roeme
nië en Polen de banden zoo nauw zijn ge-
De besprekingen met Turkije .die een
ligheidsstelrel voor het oostelijke deel der
Middellandsche Zee ten doel hebben, heb
ben vrijwel tot resultaat geleid. Binnenkort
zal de Fransche regeering haar standpunt
ten aanzien van het Syrische vraagstuk be-
Wat de besprekingen tusschen Engeland,
Frankrjjk en Rusland betreft: de in Enge
land waarneembare evolutie in de richting
van dienstplicht zal een gunstigen invloed
op de onderhandelingen hebben.
Het moderne pijnstillende middel
AsJtfvt!
't is van
De Japansch-Chineesche oorlog
CHINEESGHE SUCCESSEN
AAN HET KIANGSI-FRONT
Een politieke bomaanslag
te Hankau
Volgens berichten van het Kiangsi-fro.it
hebben de Chincezen daar een reeks nieuwe
successen behaald en zijn zij o.a. tot de buiten
wijken van Nan Tsjang genaderd.
Aan de grens tusschen Hoepei en Hoenan
•erd tijdens het weekeinde een verrassende
aanval ondernomen op Toeng Sjan, aan den
weg van Hankau naar Tsjang Sja. De Chi
ncezen melden, dat rij deze stad gisteroch
tend veroverd hebben en dat de Japanners
zich naar Nan Ling Tsjiau in het Westen
terugtrekken en daarbij de bruggen opblazen
Een andere Chineesche colonne rukt, naai
gemeld wordt, van het Zuiden uit naar Nan
Ling Tsjiau op.
Nader wordt van Chineesohe zijde uit
Biang Sja gemeld, dat de Chineesche strijd
krachten, die bij het tegenoffensief in de
provincie Noord-Kiangsi vlot voortgang ma
ken. gisteren de vijf steden Kauan, Koe
Sjiang Kwan, War. Sjoe Koeng, Sji Toe Kang
en Sji Itsji hebben bezet.
Intusschen naderen de Chineesche troepen
in het Zuid-Oosten van Hoepeh de grens der
provincies Kiangsi en Hoenan, ten Zuiden
van de Jang Tse.
Zij hebben ook Toeng Sjan, op 35 kilome
ter ten Zuid-Oosten van den spoorweg van
Kanton naar Hankau heroverd.
Dc overwinnende troepen maken thans
een samentrekkende beweging op Nan
Tsjang.
Terreur te Hankau
In Hankau had een feestvoorstelling plaats
ter eere van de installatie van het door de
Japanners aangestelde nieuwe Chineesche
gemeentebestuur. Nationalistische lerr
ten hdhlben bij deze gelegenheid een bom tot
ontploffing gebracht, waardoor zeven Chi-
neczen werden gedood en 36 zwaar gewond.
Door de Japansche autoriteiten werd een
groot aantal arrestaties verricht.
De ambassadeurs terug naar
hun posten
Nu de Engelsche ambassadeur Hender
son weer op zijn post te Berlijn is, zal
Coulondre, ae Fransche gezant, ook
naar de Duitsche hoofdstad terugkeeren,
terwijl verwacht wordt dat Von Dirkse
een dezer dagen naar Londen zal gaan.
Minister Cordell Huil heeft gister
avond verkaard, dat de terugkeer van den
Britsohen ambassadeur naar Berlijn voor de
Vereenigde Staten geen aanleiding zal zijn,
dat voorbeeld te volgen. In officieele krin
gen geeft men uiting aan de meening, dat
Roosevelt niet over terugkeer van den am
bassadeur naar Berlijn zal beslissen, alvo
rens Hitiers antwoord op de boodschap van
den Amerikaanschen president zal ontvan
gen zijn.
In diplomatieke kringen hoort men de op
vatting verkondigen, dat Hitier wellicht
inwilliging van zijn oeconomische en kolo
niale eischen zal verlangen, vóór hij zou
waarborgen niet tot een aanval te zullen
overgaan. Men zegt dat Roosevelt daar niet
in zou treden en uit een oogpunt van bin-
nenlandsche politiek Frankrijk en Engeland
niet zou kunnen vragen eenzijdige conces
sies te doen.
Hongaarsche philippica tegen
Slowakije
„Hongarije steunt thans op een sterk legci''
Op enkele kilometers van de Hongaarsch-t
Slowaakse lie grens, in het plaatsje Szenc,
dat bij verdrag van Weonen aan Hongarijo
is toegewezen, heeft de Minister van Oppcr-
Hongarije, Jaross, voor het eerst als li'l
van de Hongaarsche regeering de houding
van Hongarije ten aanzien van de talrijke
grensincidenten uiteengezet.
Jaross zeide o.a.: „Van deze plaats spreek
ik tot Poszony en via deze plaats tot do
Slowaaksche regeering. Wij begrijpen niet
goed, welken weg deze wil volgen. Wil zij
haar eigen mocht vergrooten door de Hon-'
garen in Slowakije te vervolgen?
Indien de Slowaaksche regeering haar
houding niet verandert, dan zal de afgrond
tusschen genoemde regeering en het Slo
waaksche volk steeds grooter worden, want
de Hlinkagarde is niet het Slowaakscha
volk. Dit zijn twee geheel verschillende
Ook moet men weten, dat de Hongaarn
sche staat niet meer de staat van het vcm
drag van Trianon is. Hongarije is thans een
staat, die steunt op een sterk leger".
Minister .Tarros herinnerde vervolgens eg
aan, dat rijksregent Horthy de nationale
rechten der Slöwaken in Hongarije heeft
gegarandeerd. Tenslotte wierp hij de ver-
antwcordelijkheid voor de jongste inciden-
ten op de regeering van Slowakije cn de
nationale Slowaaksche formaties. Hongarijo
wil in het Donaubekken een vreedzaam en
werkzaam leven leiden.
Weer een Fransch scbip in brand
Het kan gevaar opleveren voor
de omgeving
Gisteren is tegen het einde van den mid
dag brand uitgebroken aan boord van het
vroegere mailschip Angers, dat sedert zes
maanden op de werven voor het sloopen van
schepen te La Seyne ligt. De brandweer be-
streedt het vuur, dat aangewakkerd wordt
door een mistral, een in het Zuiden van]
Frankrijk veel voorkomenden, drogen N.-
Westelijken wind. De vlammen breidoen'
zich snel over het geheele schip uit.
In de nabijheid van het brandende schip
is een Fransche maatschappij voor vloeiba
re brandstoffen gevestigd en bevinden zich!
de militaire inrichtingen van Aiguilette*
waar kruit ligt opgeslagen.
Spaansche toezeggingen aan
Frankrijk
Volgens de „Matin" zou de „Daily Mail'*
,uit Hendaye hebben vernomen, dat de
Spaansche minister J o r d a n a aan den
Franschen ambassadeur P t a i n de vol
gende toezeggingen zou hebben gedaan:
1. De overwinningsparade zal op 15 Mei
te Madrid worden gehouden.
2. Voor einde Mei zullen alle Italiaan-
scjie en Duitsche vrijwilligers Spanje ver
laten hebben.
3. Generaal Franco hecht het grootste
belang aan het handhaven van de vriend
schappelijke betrekkingen met Frankrijk en
acht zich in geval van een aanval niet ge
bonden aan de mogendheden van de „as".
DoZjMti uU de h
De verwachting van kerkeraad en gemeente wordt niet
beschaamd.
„Mijne genade is U gemoeg: want M ij n e kracht wordt
in zwakheid volbracht". Dat is de tekst voor heden, die door
Adriaan leerrijk en troostvol wordt uitgelegd. Juist objectief
genoeg, om de gewijde woorden alle recht te doen weder
varen, waarop zij naar hun oorspronkelijke beteekenis en
tekstverband recht hebben, doch gedragen door de wel niet
uitgesproken, doch als 't ware voelbare beleving van den
prediker. Als leeraar èn als getuige staat Adriaan daar, een
voudig en waar, zonder een zweem van pose of pathos. Als
een zachte regen daalt het Woord in vele harten, ook in vele
vermoeide, verkonynerde en verkilde harten.
De begroeting in de consistoriekamer is allerhartelijkst, de
handdruk van de broeders, even als die van den diendoen-
den ouderling, warm en innig.
Vrede, diepe vrede en groote dankbaarheid is er in Adri
aans hart, als hij met oom en tante en Ditje, en nog een paar
bekenden, die wat adhteraan komen, den korten weg af
legt tusschen de kerk en de pastorie. Een heerlijke namid
dag is het. De krekels zingen in het gras langs den weg en
in de verte golven de gelende korenvelden. Slechts het ge
rommel van het geschut, daar ginds over de grens, verstoort
deze vrede, Ook in de kerk .was dat hoorbaar. De men
sahen hier zijn daar al aan gewend, maar de meegekomen
Hollanders hebben even verschrikt hun ooren gespitst. Het
duivelsch geweld is hier nog zooveel dichter bij, dan daar
ginds, boven de stroomen. Een half uur van hier légt de
prikkeldraad-versperring, dwars door de dorpsstraat
Dat doet de menschEn God laat Zijn Evangelie ver
kondigen tot vlak achter het frontVoor hem zijn er
geen grenzen en geen tegenstellingenHij gaf zijn
Zoon aan een verloren wereldaan tollenaars en zon
daren, aan dieven en moordenaarsaan strijders in de
loopgraven en aan fatsoenlijke burgers in een Hollandsdhe
kerk achter de prikkeldraadversperring...
Dat is zwakheid en kracht tegelijk. Dat is het dwaze Gods
dat wijzer is dan de mensohendat is genadedat is
het evangelie
Als Adriaan thuis komt, en zich een oogenblik in zijn
studeerkamer terugtrekt, onderwijl de gasten nog wat na
praten en tante met Ditje en de struische meid voor het
avondbrood zorgen, vindt hij twee brieven op zijn schrijf
bureau. De eerste draagt het poststempel Waterdam. Het
eerst denkt Adriaan aan een brief van of namens Gelisse
Hij heeft dezen vader in Christus niet meer mogen groeten
voor zijn vertrek uit Holland. Een paar maal is hij nog bij
hem aan de deur geweest, maar moest daar vernemen, dat
hij ziek was en juist even rustig sliep en geen bezoek meer
kon hebben. Als Adriaan den brief opensnijdt, houdt hij het
doodsbericht van Gelisse in de hand:
Bevorderd tot heerlijkheid in het drie-en-negentigste jaar
zijns^ aardschen levens
Een begeleidend briefje zegt, dat hij niet noemenswaard
heeft geleden. Zachtkens heengegaan, met een glimlach op
het gelaat. De aanhef van de doodstijding is op uitdrukke-
lijken wensch van den overledene in dezen vorm gesteld.
Ook wilde hij geen kaarten of brieven met zwarte rouw-
randen*MfeM
De tweede brief is afkomstig uit een vluchtelingenkamp
„Marie-José". Plaatsnaam onleesbaar. Het adres is getypt,
niet geschreven. Adriaan wankelt, als hij in het handschrift
van den brief, die uit de enveloppe komt, dat van Jantien
herkent. Ditop dezen dag
Doch hij gaat zitten en leest. Het is een kort briefje. Jantien
heeft haar betrekking in Amsterdam opgezegd, ook haar
plannen om naar het front te gaan, heeft ze opgegeven. De
opleiding tot bruikbaar verpleegster vroeg te veel tijd. Ze is
nu hulp in een kamp voor Belgische vluchtelingen, voorna
melijk voor de kinderen en ze geeft een paar cursussen voor
de vrouwen. Ze is in dat werk heel gelukkig. Het geeft haar
bevrediging, ze kan er iets in zijn voor anderen. Doch dat is
niet, wat ze het allereerst schrijven wilde. Er heeft daar bij
haar in de buurt eenigen tijd een evangelisatietent gestaan,
waar op eenvoudige wijze het evangelie werd verkondigd,
allereerst bedoeld voor de Belgen, die er echter niet veel
gebruik van hebben gemaakt. Z ij is er echter iederen avond
heen geweesten ze heeft er gevonden, wat ze zocht. Op
een avond is ze achter gebleven, en heeft ze met een der
broeders, die later een predikant bleek te zijn, gesproken.
Toen heeft ze haar hart aan den Heer gegeven. Adriaan zal
dat vreemd vinden, hij zal dat zeker heel anders noemen, of
misschien denken, dat dit zoo maar niet gaatmaar zij is
nu gelukkig. Niemand kan van haar wegnemen of wegpra
ten. wat ze ontvangen heeft op dien avond. Jezus heeft ze
rn haar hart ontvangen, den Heiland van zondaren, den
Zoon van den levenden God. Daarvan móét ze getuigen
en ze moet meer. Ze moet de reeds vergeven zonden ook,
voor zoover dat mogelijk is, belijden en goed maken met de
menschen. Daarom allereerst schrijft ze dezen brief. Het is
haar moeilijk gevallen, meer dan ze zeggen kan, maar ze
heeft gevoeld, dat het móést, dat zij het niet laten mocht. En
zoo vraagt ze Adriaan dan vergiffenis, voor wat ze hem
heeft aangedaan., Waarlijk, ze kon niet anders, maar ze had
met hem kunnen praten. Haar onverwachte vlucht was een
laffe daad. Antwoord verwacht ze niet. Haar volledig adres
vermeldt ze zelfs niet
Adriaan zit vijf, tien, minuten, met de beide brieven voor
zich. Duizend gedachten, duizend mogelijkhedenWee
moed, dankbaarheid, verwondering, onrust
Dan wordt er op de kamerdeur geklopt.
„Ja, ik kom", zegt hij werktuiglijk. En dan staat hij op. Ze
hebben gelijk, het wordt zijn tijd, ze hebben recht op hem*
allen, die gekomen zijn om dezen dag met hem inede te
vieren
Doch vóór hij het vertrek verlaat, vlak bij de deur, buigt
hij nog een oogenblik de knieën op het kale linoleum.
Jantientóch nog een mogelijkheid?
Neen, neen, nü niet....M
„Heere", zegt hij zacht. „Heere
Zijn hart is vol. overvol, maar woorden vindt hij niet. De
wetenschap, dat de Machtige. Dien hij aanroept, hoort, ook
éér hij bidt. vertroost hem. Dat neemt den last als "t ware
van hem af. En als hij dan na enkele seconden weer op
rijst, de kamerdeur opent en zich tracht in te stellen op den
vriendenmaaltijd met gezelligen kout, die hem wacht, is het
hem alsof hij boven het geroezemoes der stemmen, dat uit de
woonkamer hem reeds tegenklinkt, de stem van den Meester
hoort, Die hem bemoedigt met Zijn:
„Mijne genade is U genoeg".
„Amen spreekt Adriaans hart. Zóó zal het zijn, vandaag
en morgen en altijd. Het leven geeft veel, en het neemt ook
veel, dat heeft het altijd gedaan, dat zal het blijven doen.
Een mensch, ook een godsdienstig mensch, zelfs een vróóin
mensch kan daar op den duur niet tegen opslechts wie
den Heere verwachten, d i e zullen de kracht vernieuwen,
telkens weertot Hij hen bevorderen zal tot heerlijk-
hedd,,—a, ja het arooveelste jaar hun aardschen levens,
