LE,DEN
MAANDAG 24 APRIL 1939
EERSTE BLAD PAG. 2
SCHOONMAAKBEDRIJF
GLAZENWASSCHERIJ
AMSTERDAM ROTTERDAM
flr NV VELSEN
HAARLEM
#Aje X DEN HAAG
DELFT
Dagelijks Inwendig schoonhoud*
DORDRECHT
UTRECHT
HILVERSUA
GRONINGEN
BRUSSEL
(Reel.)
Zuid-Slavie definitief
bij de as?
De ItaliaanschZuid-
Slavische besprekingen
Prins Paul gaat naar Rome
Zondag hebben te Venetië besprekin
gen plaats gehad tusschen graaf C i a n o
en Markowitsj, den Zuid-Slavischen
minister van buitenlandsche zaken. Het
officieele communiqué, dat dienaangaan
de werd gepubliceerd, vermeldt het
streven naar uitbreiding der politieke en
economische samenwerking tusschen
beide landen en tusschen Joegoslavië
eenerzijds en Duitschland en Hongarije
anderzijds.
Bij deze gelegenheid is eens te meer
"de bijzondere hartelijkheid vastgesteld in
de betrekkingen tusschen Italië en Joego
slavië, een hartelijkheid, die zich sedert
het sluiten van het pact van Belgrado,
dat den vrede in de Adriatische zee en
de eerbiediging der wederzijdsche belan
gen verzekerd heeft, nog op elk gebied
en onder alle aspecten heeft geconsoli
deerd en versterkt.
Overeengekomen werd de vertrouwelijke
samenwerking tusschen beide staten en ook
die tusschen Joego-Slavië en Duitschland,
zoowel op politiek als economisch gebied,
uit te breiden, ten einde de handhaving van
den vrede te bevorderen «n de stabiliteit in
het Donaubekken te verbeteren.
Wat de betrekkingen met Hongarije be
treft, hebben de twee ministers van Buiten
landsche Zaken de situatie bestudeerd, zoo
als die zich na de jongste uitingen heeft
ontwikkeld en de beide ministers hebben
met voldoening vastgesteld, dat zij den weg
gebaand hebben voor een nuttig begrip tus
schen de regeeringen van Belgrado en Boe
dapest
Voorts verneemt Havas, dat de prins
regent Paul van Zuid-Slavië in de tweede
helft van Mei een officieel bezoek aan Rome
zal brengen. Het program van dit bezoek,
'dat ten doel zal hebben de hechtheid der
banden tusschen beide landen te bewijzen,
is door Ciano en Markowitsj reeds vastge
steld.
In Italiaansche kringen, vervolgt Havas,
is de voldoening groot. Men is van oordeel,
dat Joego-Slavië zich definitief bij de as
Rome—Berlijn heeft aangesloten. De toena
dering tusschen Belgrado en Boedapest al
dus verklaart men, kan als geregeld be
schouwd worden. Men spreekt reeds van
een a.s. bezoek van den Hongaarschen mi
nister Csaky aan Belgrado, waar een non
agressiepact tusschen beide landen zou
worden opgesteld.
Daarna zou Joego-Slavië toetreden tot het
anti-kominternpact en zou den Volkenhond
verlaten. Voorts verklaart men van Italiaan
sche zijde, dat een accoord tusschen Bel
grado en Boedapest vergemakkelijkt zal
worden, doordat Hongarije zou afzien van
alle territoriale eischen aan Joego-Slavië,
terwijl Joego-Slavië de rechten der Hon-
gaarsche minderheden zal erkennen. Later
zouden Albanië en Bulgarije zich bij deze
beide staten aansluiten. Volgens sommige
opvattingen zou Hongarije daarna betere
eischen aan Roemenië kunnen 6tellen. Het
Is voorai de Popoio di Roma", die dat oor
deel uitspreekt.
Omtrent het Hongaarsche oordeel meldt
Havas uit Boedapest, dat de resultaten der
besprekingen te Venetië overeenkomstig de
verwachtingen zijn. De Hongaarsche open
bare meening is reeds voorbereid op toena
dering tot Joego-Slavië. Deze zou bezegeld
kunnen worden na het bezoek van minis
ter Markowitsj aan Berlijn op 25 dezer, en
het bezoek van Teleki <>n Csaky op 28 dezer
eveneens aan de Duitsche hoofdstad.
De Japansch-Chineesche oorlog
Aai_val op Foetsjau gevreesd
Kaifeng nog in Japansche handen
Te Foetsjau vreest men, dat de Japanners
binnenkort de stad van zee uit zullen aan
ballen en er troepen aan land zullen zetten.
Kortelings is de stad vaak gebombardeerd
door vliegtuigen van vliegtuigmoedereche-
Gisteren zijn drie luchtaanvallen ge
pleegd. waarbij ongeveer 60 slachtoffers vie
len. Gemeld wordt, dat de voorloopige re
geering naar Yenping aan de Min-rivier
vertrokken is.
Zoowel van Japansche als van Chineesche
zijde wordt thans bevestigd, dat Kaifeng,
aan den Loenghai-spoorweg in Noordoost-
Honan, zich nog steeds in handen der Ja
panners bevindt.
Domei heeft uit Kaifeng een telegram ont
vangen, waarin wordt gezegd, dat het Ja
pansche garnizoen de Chineesche guerilla-
benden heeft verdreven, dat de orde her
steld is en de burgers normaal kunnen
leven, daar op de prijzen der goederen
strenge contröle wordt geoefend. Sedert 20
dezer is te Kaifeng een filiaal van de cir-
Mlatiebank voor Noord-China gevest.gd,
die kleine bankbiljetten uitgeeft.
De Chineesche lezing is. dat voor de derde
maal in twee weken de Chineeeche troepen
aanval op Kaifeng hebben ondernomen.
Nadat 200 Japanners waren gesneuveld,
konden de Chineezen het station bezetten.
Daar werden de legervoorraden der Japan-
in brand gestoken en toen trokken de
Chineesche troepen weer terug.
De Japansche vliegtuigen hebben een aan-
al gedaan op Tsjikiang, aan de grens van
Hoenan en Kweitsjau, waarbij 400 burgers
werden gedood of gewond
Uit Tsjocngking meldt Reuter, dat het
Chineesche ministerie van Buitenlandsche
Zaken bij de Fransche ambassade heeft ge
protesteerd. omdat de autoriteiten van de
Fransche concessie te Sjanghai zich verzet
hebben tegen het uitsteken van de Chinee
sche nationale vlag.
Amerika wil oorlogsvoorraden
vormen
Goederenruii met Engeland en Nederland
Het ministerie van Buitenlanilsche Zaken
te Washington heeft meegedeeld, dat voor
loopige besprekingen zijn geopend voor het
ruilen van Amerikaansche katoen en tarwe
tegen Nederlandsche en Engelfiche rubber
tin, ter vorming van oorlogsvoorraden.
Een voorbereidende bespreking vond plaots
op het departement, waarbij de officieele
Nederlandsche koloniale expert tegenwoor
dig was.
De Amerikaansche gezant te Londen, Ken
nedy, heeft instructie gekregen, besprekin
gen in zake het ruilplan met de Engelsche
regeering te openen.
De te verwerven tin en rubber zijn spe
ciaal noodig voor het aanleggen van voor
raden voor noodgevallen. Nadrukkelijk
wordt verklaard, dat de ruiltransacties zul
len vallen buiten de gewone normale han
delstransacties. Ze zullen niet in strijd zijn
met de Amerikaansche handelspolitiek.
Naar verluidt, zullen spoedig dergelijke be
sprekingen met België geopend worden.
STRENGER CONTRÖLE
LANGS DE PALESTIJNSCHE KUST
Tegen onwettige Immigratie
In verband met het feit, dat het herhaal
delijk voorkomt, dat immigranten op onwet
tige wijze bij Haifa Palestina trachten bin
nen te komen, hebben de autoriteiten te
Haifa besloten, uitzonderlijke maatregelen
te nemen voor een strenge contröle aan de
kust. Eenige douane-patrouilles hebben
dezer dagen twee booten ontdekt, waarmee
ongeveer 200 .passagiers op illegale wijze
aan land wenschten te gaan.
Op het strand van Zuid-Palestina heeft
men het lijk van een Jood gevonden, die
blijkbaar getracht heeft zwemmende de kust
te bereiken, doch bij deze poging veronge
lukt is.
Britsche vlootbeweging in de
Middellandsche Zee
Verecheiden eenheden van de Britsche
Miódellandsche-zeevloot, die te Malta gesta-
tionneerd zijn, zullen Woensdag a.s. van
daar vertrekken voor een tocht door het
Oostelijk deel vain de Middellandsche zee.
DP ELKE BUS EEN BON VODR GESCHENKEN
De Duitsche troepen in Spanje
Eind Mei huiswaarts
Te Madrid is bekend gemaakt, dat
het Duitsche Condorlegioen, waartoe
de Duitsche vrijwilligers in Spanje be-
hooren, het land in den loop van de
maand Mei zal verlaten. Men acht het
waarschijnlijk, dat het vertrek in de
tweede helft van deze maand zal
plaats vinden.
De vorstenbruiloft te Iran
Gelukwenschen der buitenlandsche
delegaties.
In Teheran, de hoofdstad van Iran (Per-
zië) hebben Zaterdagmiddag de Sjah en
zijn gemalin, alsmede de koningin-moeder
Egypte tergelegenheid van het huwe
lijk van het huwelijk van den kroonprins
van Iran met prinses F a w z i a van Egypte,
een zustar van koning Faroek, de gelukwen
schen in ontvangst genomen van de leden
der regeering, de parlementsleden, vertegen
woordigers van het leger, de gouverneurs
en de leden van het corps diplomatique.
Den vongen avond had de ejah een eala-
maaltijd aangeboden.
Namens de buitenlandsche missies, waar
toe ook een Nederlandsche behoort, hield de
hertog van S p o 1 e t o een rede, waarin hij
de oprechte gelukwenschen aanbood van
de landen, die ter gelegenheid van het
kroonprinselijk huwelijk een bijzondere ver
tegenwoordiging gezonden hadden. In ant
woord daarop bracht de sjah een heildronk
uit „op de gezondhend van alle staatshoof
den en hun vertegenwoordigers, den voor
spoed en het welzijn hunner onderdanen."
Een Engelsche reddingboot
vergaan
De reddingsboot van Cullercoats (Eng.) is
Zaterdag omgeslagen, toen zij tijdens een
oefentocht buiten de monding van de Tyne
een blinde klip stiet.
Er zaten in de boot tien personen. Zes
hunner kwamen om het leven, de zevende
wordt vermist, terwijl de drie overigen naar
het ziekenhuis moesten worden overge
bracht. De opvarenden werden allen in zee
geslingerd, terwijl een krachtige Noord-Oos
tenwind woei. Sommigen slaagden er in
zich vast te klemmen aan den rand van de
reddingboot Het ongeluk gebeurde op en
kele honderden meters van de kust De red
dingsboot werd tenslotte op de kust ge
dreven. De zware zeeën maakten het red
dingswerk echter moeilijk.
Ongeregeldheden in Memelland
De Poolsche bladen melden, dat vijf Litau-
sche boeren tijdens een incident, dat zich in
het Memelgehied heeft afgespeeld, zijn dood
geschoten.
Een delegatie van boeren was onderweg
naar Pogeggen bij Memel om de terugroe
ping te verzoeken der Duitsche commissaris
sen, die controle uitoefenden op hun grond
bezit. De delegatie werd echter door de Duit
sche politie gearresteerd, waarna vrijwel alle
boeren uit den omtrek kwamen eischen, dat
zij zouden worden vrijgelaten. De politie ge
lastte de betoogers uiteen te gaan en toen
zij dit weigerden, maakte de politie van haar
vuurwapenen gebruik, waarbij vijf boeren
gedood werden en verscheidene anderen ver
wondingen opliepen. De gearresteerde be
toogers werden in een concentratiekamp op
gesloten.
Het D.N.B. spreekt deze geruchten echter
tegen en zegt d-\t in het Memeiland volko
men rust heerscht.
Kolonel Lindbergh, die pas in de
Vereenigde Staten is teruggekeerd, heeft on
middellijk weer den stuurknuppel ter hand
genomen. Een nieuw jachtvliegtuig van het
Amerikaansche leger, heeft hij namelijk
naar Dayton in Ohio gevlogen. Vernomen
wordt, dat Lindbergh aan de regeering aan
wijzingen en hulp zal verstrekken bij de uit
voering van het herbewapenings program
voor de luchtvloot
Van betrouwbare zijde wordt nog verno
men, dat kolonel Lindbergh raipport heeft
uitgebracht omtrent de ontwikkeling van de
Duitsche vliegtuigindustrie. Dit zou dan
een bevestiging beteekenen van de geruch
ten, welke reeds eerder dienaangaande de
ronde deden. Uit deze rapporten zou blijken,
dat bepaalde Duitsche militaire vliegtuigen
de Amerikaansche toestellen in snelheid
zouden overtreffen. Anderzijds zou gebleken
zijn, dat de actieradius der Amerikaansche
bommenwerpers grooter is dan die der
Duitsche.'
De Britsche ambassadeur terug
naar Berlijn
Sir Nevile Henderson, de Britsche
gezant te Berlijn, die sedert de annexatie
van Tsjecho-Slowakije te Landen vertoefde,
„om rapport uit te brengen", is tijdens het
weekeinde naar de Duitsche hoofdstad te
ruggekeerd. Hoewel reeds bekend was. dat
hij spoedig zijn standplaats weer zou gaan
opzoeken, is zijn vertrek eerder gekomen
dan men vermoed had. Wellicht zal in het
Lagerhuis dienaangaande nog een verkla
ring worden afgelegd.
Engelands instandhouding
der oude vrijheid
BalUax spreekt tot de Amerikanen.
De Britsche minister van Buitenlandsche
Zaken, lord Halifax, heeft Zondagavond
een voor de Ver. Staten bestemde radio-
hede gehouden, waarin hij zijn beste wen-
schen uitsprak voor de wereldtentoonstel
ling te NewYork en zei: „Laat mij u in her
innering mogen brengen, dat onze volken
elkander ook op stoffelijk gebied -veder-
zijdsch voordeel brengen. Een welvarend
Engeland beteekent een welvarend Amerika
en aangezien gij onze beste klant zijt, geldt
ook het omgekeerde".
De wereldtentoonstelling kan ar, volgens
8pr., toe dienen, om aan deze waarheid al-
gecneene bekendhend verleenen. Halifax
noodigde zijn hoorders uit, Engeland te be
zoeken, en zei, dat zij dan konden zien. met
welk een eensgezinde vastbeslotenheid tot
instandhouding der oude vrijheden. Instel
lingen en al datgene, wat het Engelsche
leven vormt, de Britten de taak volbrengen
omhun land sterk te maken. In tijden als
deze achtte hij 't goed, dat zulks geschiedt.
De Hongaarsche minderheid in
Roemenië
Reeks van eischen ingediend
Een delegatie van de Hongaansdhe min
derheid in Roemenië heeft aan den Roe-
meonschen minister voor minoerheden-
kweöties, Dragonier, een reeks eischen voor
gelegd. Deze hebben vooral betrekking op
het gebruik van de Hongaarsche taal
die provincies, waar veel Hongaren wc
op het recht der Hongaren om vakbonden
te vormen en op het recht der Hongaar
sche boeren om wapens te dragen.
De boodschap van Roosevelt
DUITSCHLANDS GEBREK
AAN FRUIT EN GROENTEN
Waltber D a r ré. de minister van Land
bouw. heeft bij de opening eener nationale
landbouwtentoonstelling te Stuttgart gewe
zen op 't tekort aan groenten en fruit, waar
onder Duitschland thans te lijden heeft. Het
is op den duur niet mogelijk, zoo sprak hij
te verduren, dat Duitschland elk jaar ver
scheidene maanden lang verstoken is van
fruit en versche groenten en zich tevreden
moet stellen met busgroente. De product)-
deze producten, aldus de minister, kan
en moet verhoogd worden.
GEMENGD NIEUWS
Motorrijder onwel geworden
Tegen boom gereden en gedood
De koopman H. Schoonhoven te Wezep
geraakte Zaterdagavond, toen hij op zijn
motor door de Dorpsstraat reed, opeens de
macht over zijn stuur kwijt Omstanders
zagen hem slingeren en kort daarop botste
S. tegen een boom. Ernstig gewond bleef
hij liggen. Eenige officieren van gezond
heid verleenden het slachtoffer de eerste
hulp, waarna hij in levensgevaarlijken toe
stand naar het ziekenhuis te Zwolle is
gebracht
's Nachts is het slachtoffer aan de gevol
gen van een schedelfractuur overleden. Men
vermoedt dat de man tijdens het rijden on
wel is geworden. Vroeger is hem dit ook
eens overkomen.
Schip gestrand bij Kuinre
LEMMER, 24 April. De motorreddingboot
..Hilda" van de Noord- en Zuidhollandsche
redcingmaatsohappij, gestationneerd te Lem
mer. heeft Zaterdagmiddag assistentie ver
leend aan het motorschip .Janna" uit
Stadskanaal, dat nabij Kuinre was gestrand
en in nood verkeerde. Aan boord bevonden
zich de schipper, zijn vrouw en hun vier
kinderen.
Wegens den lagen waterstand kon de
„Hilda" niet langszij komen, doch met de
vlet van de „Hilda" gelukte het na veel
moeite een verbinding tot stand te brengen.
De „Janna" werd losgesleept en behouden
te Lemmer binnengebracht
De
De poging van den Amerikaanschen Pre
sident Roosevelt om de vrees van de memsch-
heid \oor een nieuwe oorlogsramp plaats te
doen maken voor een verlevendigde hoop
inneiijke overleg tusschen de volkeren
met betrekking tot wat b€n verdeeld houdt,
zij heeft millioenen en nog eens millioenen
overal :n de wereld in het hart getroffen,
zeker ook millioenen Nederlanders.
Wij weten, dat het is. zooals het in het
telegram van den President wordt gezegd,
dat bovenal de leiders der machtige regee-
„_n op het lot der menschheid in de
naaste toekomst grooten invloed hebben, en
moeten er ons van bewust zijn, dat wij al3
kleine natie, behalve dat wij onzen onwrik-
barc-n wil tot het behoud onzer zelTstandig-
neid tegenover iedereen even rustig als dui
delijk tot uiting brengen, in dezen tijd van
spanning slechts twee dingen kunnen doen:
vooreerst onverzwakt pleiten voor wat wij
als de krachtigste pijlers van een gelukkige
samenleving en bestendige welvaart in de
wereld beschouwen- vrede, recht en volke
rengemeenschap, en voorts zelf ons ln ons
leven naar die beginselen gedragen.
Dit beteekent. dat ons streven tegenover
alle volkeren gericht is op het bewaren
van m-de. het betrachten van gerechtig
heid en het toonen van een vriendschap
pelijke samenwerking.
Elk woord, elke daad, in die richting, van
waar ook komend, verdient met groote In
stemming en vreugde door ons te worden
egroe+. gelijk zij het zal worden door, men
kan zeggen, allo volkeren der aarde, die
'mmers. als zij zich veiliger zullen kunnen
voelen, in staat worden gesteld, zich met
volle overgave van hun beste krachten in
vrede tp wijden aan al wat de wereld en de
menschen gelukkiger en rijker kan maken.
Onze Vereeniging uit de vurige wensohen
voor het welslagen van een poging als thans
van Amerika uit werd ondernomen.
Voerman ernstig gewond
Paard en wagen door trein gegrepen
Zaterdagmiddag is de landbouwer Van
Montfort op een onbewaakten overweg van
de lijn Roermond—Vlodrop met paard en
kar door een trein gegrepen, waardoor het
rechterbeen van den voerman werd afge
reden. Paard en kar werden een eind ver
der op de rails geworpen. Het paard moest
ter plaatse worden afgemaakt. De land
bouwer is naar het SL Laurentiuszieken-
huis te Roermond vervoerd.
J.009.16 Gram.plat*tl. (c.a. 8.15 Be
richten). 10.00 Gram.platen 11.30 Gods
dienstig halfuurtje. 12.00 Berichten. 12.16 u.
KRO-Melodlsten en solLst. (1.001.20 Gr.
muziek). 2.00 Vrouwenuur. 3.00 Modecureuo,
4.00 KRO-Kamerorkest. 4.46 Grajn.platen.
6.00 KRO-Orkest 6.466.05 Fellcltatlebe-
soek. 6.10 Gram.muziek. 6.36 Berichten,
sportpraatje. 7.00 Berlohten. 7.15 Cyclus
.„Naar de nieuwe gemeenschap". 7.45 Gr.
muziek. 8.00 Berichten ANP. Mededeelingen.
8.15 Stedelijk orkest van Maastricht en so
liste. 9.00 Uit het Vatlcaan: EIAR-orkest,
koor van de Slxtynsche kapel en solisten
(opn.) 10.30 Berichten ANP. 10.40 Bela Klas
en zön Hongaarach orkest en solist. 11.05
12.00 Gram.platen.
-HILVERSUM II. 301,6 M. AVRO-Ultzendlng.
«.30—7.00 RVU. 8.00 Orgels-pel. 8.15 Berich
ten. gTam.muzlek. 10.00 Morgenwijding,
10.15 Gram.platen. 10.80 Voor de vrouw,
10.35 Viool en plano. 11.00 Causerie ..De
vrouw en het wereldbeeld". 11.10 Huishou
delijke wenken. 11.35 AVRO-Amu»einents-
12.17 Gram.platen.
HAARLEMMERMEER, 24 April. Zater
dagavond reed op den Leimuiderdijk in de
gemeente Haarlemmermeer de landbouwer
De R. uit Leimuiden met zijn motor. Toen
hij op een gegeven oogenblik een wielrijder
moest passeeren. nam hij de ruimte te ge
ring, waardoor hij juist even langs den
wielrijder scheerde. De R. verloor hierdoor
12.15 Boriehter
1.00 Het Omroeporkest (L462.00 Gram,
platen). 2.45 Knipcursus. 8.45 Lyra-Trio 4.30
Kinderkoorzang. 6.00 Kinderhalfuur. 5.30 u.
Het omroeporkest 6.28 Berichten. 6.30 Een
schoolmeester vertelt over sohool. gezin en
maatschappt). 7.00 Voor de kinderen. 7.0S
Viool en plano. 7.30 Engelsche les. 8.00 u.
Berichten ANP. radiojournaal, mededeelin
gen. 8.20 Gram.muziek. 8.80 Bonte Dlnsdog-
avondtrein. 10.00 RadlotooneeL 10.20 Vo-
oaal concert 10.60 Gr.platen. 11.00 Berich
ten ANP, Dansmuziek (gr. pL). ll.M12.08
AVRO-Dance-Band.
M.
ziek. 1.50 Bas-baii-
viool. 2.20 Orkest. 2.60 Orgel. 8.35 n,
Karakter-Imitaties. 3.50 RadlotooneeL 4.2®
Orkest. 5.45 Ensemble. 6.00 RadlotooneeL
6.20 Harmonieorkest. 6.50 Dialoog. 7.20 Ra
dlof Hm. 8.45 Causerie. 9.00 Orkest 9.45
7' ;o. 10.20 Orkest
RADIO—PARIS 1048 M. 11.85 Zang. 12.25 uur
Stafmuzlek. 1.35 Zang. 3.20 Tenor en
25 Orkest. 6.35 Viool en piano. 6.28
neel.
7.50 Kaa
8.60 Radlotoo-
KEULEN 456 M. 7.50 Ensemble. 9.20 Volkslie
deren. 11.20 Orkest 1.30 Concert 3.20 Ore
kest. 7.50 Orkest. 11.20 Orkest.
BRUSSEL 322 en 484 M« 32 2 Mi 7.20 Revue,
12.30 Orkest 4.20 Gewijde
muziek.
Orkest.
programma. 7.20
de macht over het stuur en sloeg met zijri
motor over den kop. De man kwam nood-
lottigerwijs jui6t tegen een meerpaal aan,
waardoor hij zoo erstig werd gewond, dat
de dood na eenige minuten intrad.
GRONINGEN. 24 April. Zaterdagavond
om elf uur is de 69-jarige tooneeltimmerman!
A. J. de Jong, door tot nu toe onbekende
oorzaak in het Sohuitendiep geraakt en ver
dronken. Het lichaam is eenigen tijd lateK
101. Toen Oom eindelijk klaar was, liep
alles vlug van stapel.
Oom hield niet van „lammetaoaie.".
Hij had een best wijf, daar niet van,
maar ze moest niet zo vlug zijn met der
krokedillen-tranen.
Tante wilde Kwiebus, dat arme schaap,
nog eens echt knuffelen zoals ze het haar
eigen kind zou gedaan hebben.
Maar Oom maakte korte metten.
„Alla. opschieten, nou als je blief geen
gesnotter."
Hij legde zijn grote bruine, vereelte hand
als een tang om Kwiebus' nek en duwde hem
voor ziüh uit.
door Cadeau-
JèeSmlngon. wd
102. De loopplank over, de weg op.
Vliegensvlug draaide Kwiebus zich nog
even om en zwaaide een laatste groet aan
Tante en.... aan Jan den speelman.
Deze sliep nog toen Kwiebus vertrok en
nou stond-ie plotseling boven op de roef
een afscheidsliedje te blazen.
„Nou Kwiebus". zei Oom, „alle zeilen bij
zetten hoor. Wees een jongen van stavast en
denk er aan, je kunt niet door de kajuits-
ramen aan boord komen."
Dat laatste begreep Kwiebus niet zo gauw,
„Wil je graag kap'tein worden?"
„Nou en of", antwoordde Kwiebufi.
„Dan mot je beginnen met dek schrobben,
snap je?"
Z/)c>dLöOii uaI de x
„De barmhartigheid roemt tegen het oordeel, jongen".
Gelisse springt op een eigenaardige manier met teksten
om, dat constateert Adriaan toch nog even onder alle emoties
door, maar zijn keuze bewijst, dat hij den zieletoestand van
zijn biechteling verstaat. En dat is veel, dat is in zulke oogen-
blikken schier alles.
Tot voor een uur ongeveer lag het zwaartepunt voor
Adriaan nog in zijn verbroken verloving. Zijn schuldbesef
liep vast in zijn tekort tegenover Jantien. Slechts vaag, als
in nevelen, rees daarachter het beeld van een nog zwaardere
schuldHier, aan de sponde van Gelisse, klaren die
nevels op en gaat hij de rechte verhouding zien. Vreeselijk
is dat. Dat is het begin van een nieuwe phase in Adriaans
leven. Onder alle omstandigheden, ook onder de moeilijkste,
is hij tot nog toe zichzelf gebleven. Uitgevochten heeft hij
iederen strijd; met ieder en alles is hij wat vroeger of later
tot klaarheid gekomen. Weldoordacht en welgeordend,
heeft hij ze op ieder gewenscht uur tot zijn beschikking, zijn
inzichten omtrent dit en omtrent dat. Adriaan is een hoogst-
fatsoenlijk. degelijk en principieel mensch geweest tot nu toe.
Ten opzichte van de vrouw Jantien is hem de natuur wat
boven de leer geschoten, dat is alles, wat van hem gezegd
kan worden. En nóg is hij naar het uitwendige een respec
tabel mensch. „Men" zal niet zóóveel van hem kunnen
zeggen. Jantien zal onder de critiek doorgaan, niet hij. Hij
is de verlaten minnaar, niet zij het bedrogen meisje.
Doch daar is Eén, Die rechtvaardtiglij'k oordeelt.
Wegstooten moet Die hem.
En dat doet Hij niet.
Beschamend is dat, diiep beschamend.
Dat is het Evangelie, de B 1 ij d e Boodschap.
Gekomen niet om te veroordeelen, te verdoemen, doch om
te redden, te behouden.
Dat wist Adriaan toch?
O ja, als kind is hem dat reeds geleerd.
Doch nü, nü eerst verstaat hij het, nu het wonder zich
voltrekt aan zijn ziel.
Had hij dan eerder geen deel aan de genade? Is al wat hij
vóór dit oogenblik gestreden heeft, slechts een vleeschelijke
strijd geweest? Neen, neen, zoo redeneert slechts het natuur
lijk verstand, dat de dingen des Geestes niet verstaan noch
bevatten kan.
„Eén ding heb ik voor je van den Heere begeerd, jongen,
dat je, vóór je je dienstwerk aanvaarden ging, voor het
Altaar neer zou knielen, opdat Gods Engel je lippen aan
roeren mocht
Gelisse weet, dat dit oogenblik thans gekomen is. Hij
gelooft en daarom kan hij de overwinning uitjubelen reeds
vóór de muren gevallen zijn.
Adriaan kan het zelf allemaal nog niet omvatten; het is te
veel voor één dag. Zijn zenuwen zijn op het hoogst ge
spannen. Wat is werkelijkheid, wèt inbeelding? Wat is
waarheid en wèt droom?
Doch hij zal het na dezen verstaan.
Straks, bij het afscheid, richt de oude Godsgezant zich
wat op in het bed en legt hij zijn doorzichtige handen een
oogenblik zegenend op Adriaans diep gebogen hoofd: de
Heere zegene U en Hij behoede U, de Heere doe Zijn Aan
gezicht over U lichten en zij U genadig, de Heere verheffe
Zijn Aangezicht over U en geve U vrede.
Dan gaat Adriaan.
Iets in hem zegt, dat hij Gelisse hier op aarde voor het
laatst heeft ontmoet. Dat slaat even een golf van weemoed
door zijn ziel. Van onmacht ook.
„Mijn vader, mijn vader", schreit het in hem, „vraag voor
mij twee deelen van Uw geest
Maar Adriaan vermant zich.
Een half uur later zit hij in den trein, die hem naar de
hoofdstad terug zal brengen.
XLVIIV
Als de nieuwe predikant zijn intrede doet, is het kleine
kerkgebouw geheel bezet. Niet alleen is de bijna voltallige
gemeente aanwezig, doch ook uit den wijden omtrek zijn er
gekomen om de plechtigheden van bevestiging en intrede bij
te wonen. Ook enkele studievrienden van Adriaan onderna
men de lange reis, heelemaal uit Holland en Oom en Tante
zouden niet gaarne zijn achtergebleven. En ten laatste is ook
Ditje present. Zij vóélt zich, op haar mooie gereserveerde
plaats. Keurig ziet ze er uit, in d'r beste zwarte kleeren. 't Is
een heele eer, die haar te beurt valt. Daar is op een dag
Mevrouw Wiechers van Amsterdam haar komen opzoeken,
en die heeft haar de vraag voorgelegd, of ze voorloopiq met
den jongen dominee mee wilde gaan. Neen, neen, dat ze
niet meer werken kan, zooals vroeger, dat is vanzelfspre
kend, dat wordt ook niet van haar gevraagd, daar heeft ze
den leeftijd niet meer voor.
Maar zeggen, hoe het gebeuren moet dat kan ze toch
nog wel?
Als ze nu een flinke struische meid krijgt voor het werk.
en zij behoeft alleen maar te commandeeren op haar stoel,
zou het dan niet gaan? En dan nog alleen maar voorloopig.
Ala de dominee weer eens ernstige trouwplannen krijgt, en
daar zal het op den duur toch wel weer eens van komen, nu*
dan ligt de oplossing voor de hand. Slechts tot zóólang, of
korter, net naardat Ditje zelf wil en kan. Haar huisje hoeft
ze ook niet op te zeggen. Dan kan zoolang gesloten worden*
Nu, daarvoor is Ditje bezweken, zooals te verwachten
was. Tot tranen heeft het haar geroerd, dat de „jongen'*
zooveel vertrouwen in haar is blijven stellen. Meestal wordt
een mensch vergeten, als hij oud is en arm.
Zoo zit Ditje dan ook op dezen dag in de kerk, en zc
voelt zich deelgenoote in de vrejgde en de glorie van
Adriaan. Heeft ze hem niet van klein-kind-af-aan verzorgd
en opgevoed?
Tante Tine zit naast haar, en als er dan achter die twee
goede dingen van Adriaan worden gefluisterd, dan kijken ze
elkaar maar eens veefceteekenend aan. Ze voelen zich allebei
op d'r eigen manier zoo n beetje „moecter' in deze oogen-
blikken. Oom acht zich verre verheven boven dit vrouwelijk'
gedoe, wat niet wegneemt, dat toch ook hem de trots te
pakken heeft. Draagt de man, d:e het middelpunt van dezen
dag is, niet den naam van Wiechers, als hij? Is hij niet van
z ij n geslacht?
Dat het de predikant niet is, die het ware Middelpunt
is, ook van deze diensten, dat verstaat oom niet. Hij is
immers ook geen kerksch mensch?
Als de predikant den kansel bestijgt, wordt het stil, muis
stil in de kerk. Een stilte kan drukkend zijn, benauwend
zelfs. Déze stilte is mild, zeer mild. Er hangt verwachting
allerwegen. Er is honger naar het Woord, en de algemeene
verwachting is, dat deze dominee de kudde geen steenen
voor brood zal bieden. Bij het vele goeds, dat men reeds van
hem hoorde, zijn de laatste dagen nog geruchten overge
waaid. als zou hij kort te voren een crisis in zijn leven
hebben doorgemaakt, die hem ten zeerste zou hebben ver
diept.
Hfifówtak
