JHronn» geittsdjr (üe uran 1
Calme redevoering van den Duce
^auLru,^
I.G.B.
Abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2.35
Franco per post 2.35 portokosten
Per week 0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j cf.
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 33936
VRIJDAG 21 APRIL 1939 20e Jaargang
aiibertentifprij?cn:
Van 1 tot 5 regelsf.171/» l
Elke regel meerCX221/»
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels230
Elke regel meer 0.45
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend 0.10
No. 6681
Al voorbijgaande
De filmster Charles Chaplin is Zon-
Sfog j.L 50 jaar oud geworden. Was het U
ontgaan? We duiden het U niet euvel. Wie
het niet ontgaan was, was het deftige libe
rale blad de „Nieuwe Rotterdamsche Cou
rant', dat in een geïllustreerd artikel de be-
teekenis van den filmheld aangeeft, als
volgt de beschouwing aangaande Chaplin
besluitende: „Zijn werk is niet: knappe of
minder knappe films te hebben gemaakt.
Het is: uit den lach een verdedigingswapen
te hebben gesmeed voor de kleinen en zwak
ken op deze hardhandige wereld. Dat geeft
hem voor altijd recht op onze dankbaar
heid".
„Voor altijd" dus! Wellicht wordt hierbij
ietwat overdreven met het tijdsprobleem als
mede met de dankbaarheid omgesprongen.
Maar dat de dankbaarheid voor de liberale
pers toch vrij omvangrijk is, moge hieruit
blijken, dat Chaplin het niet slechts bij een
hooggestemde lofuiting als slot van een
biografisch artikel behoefde te stellen. Zulks
kan men zien, als men in het liberale or
gaan een kolom verder leest. Dan kan men
opmerken, hoe zelfs demeditatie is op
gedragen aan Charley Ghaplin, van wen
geroemd wordt, dat hij is „onze" Charley.
De liberale pers, die op haar wijze gaarne
„elok wat wils" wenscht te geven, pleegt
ons, bij voorkeur op den Zondagmorgen, te
vergasten op een beschouwing, meestal
„naar aanleiding van" een tekst. In de
„Nieuwe Rotterdamsche Courant" zijn deze
meditaties ondergebracht onder het zinvolle
kopje „In het Voorbijgaan". Van bescheiden
heid getuigt dit hoofd. Al te lang mag men
op des lezers tijd geen beslag leggen. „In het
Voorbijgaan" wil men hem iets meegeven.
Slechts is het jammer, dat dit kopje juist
aan deze rubriek is toegekend
Hoe het zij, Zondagmorgen was Chaplin
de held, ook van de meditatie. De lof is
niet gering: „Hij is misschien wel de meest
populaire aardbewoner van thans. Hij '9
nagebootst en heeft school gemaakt". We
geven toe. dit is nog geen bewijs van groot
heid. Maar treffend is het vervolg: „Hij
wekt herinneringen bij welhaast ieder en
nu hij vanochtend vijftig jaar i3 geworden,
zal deze zelfde heele wereld" even te
voren was namelijk verklapt, dat Chaplin
zich een „naam" heeft weten te maken over
heel de wereld „aan zijn bed staan". Hier
is de schrijver van de meditatie wel wat te
speculatief. We kunnen hem namelijk mee-
deelen, dat we Zondagmorgen op het appèl
ontbroken hebben, toen gansch de wereld
zich om de legerstede van Chaplin schaar
de. Trouwens, dat zijn verslag reeds in het
Zondagochtendblad was opgenomen, wjjst
er reeds op, dat het hier was wat in kringen
van journalisten een „voorverslag" heet, en
deze voorverslagen zijn altijd een beetje
gevaarlijtk.
Doch hot mooiste komt nog, De Chaplin,
die Zondagmorgen, op bed, de geluikwen-
schen van „heel de wereld" uitgezonderd
natuurlijk enkele „spelbrekers" aan
vaardde, werd „ook voor de groote massa
nog iets anders dan de meesterlijke acro
baat of d« geniale clown". Hij wekte „in die
massa, overal waar maar mensehen woon
den, iets kostelijks en groots in hun ziel
dat wat Jezus vervulde toen hij die scharen
zag: Ontferming. En het Hart van heel een
wereld, getroffen in dat edel gevoel, ging
uit, regelrecht en laaiend, naar dat man
netje met de prachtige oogen vol ziel, naar
dien koninklijken duider, dien onoogelijke,
die schuil ging in „ombres et douleurs" en
toch glansde, naar dien niet-mam-van-de-
wereld: juist omdat hij niet van de wereld
was maar iets beters, schooners en blij-
venders"
Het treurigste is wel, dat deze laakbare
vergelijking ttisschen Jezus en den filmman
„gedekt" moet worden door den prachtigen
tekst uit Mattheus: „En Hij, de scharen
ziende, werd innerlijk met ontferming over
hen bewogen". Het is blijkbaar niet vol
doende, zoo menschen als Vestdijk, in de
liberale pers hooggeroemd, zich aaji de ge
wijde onderwerpen vergrijpen. Ook de
^meditaties" gaan niet langer vrij uit En
diep te beklagen zijn zij, die het met de „ont
ferming". door Cbaplin gewekt, en met dier
gelijke meditaties stellen moeten.
In de hal van het stadhuis van Campo-
doglio heeft Mussolini voor de commis
sie tot organisatie van de wereldtentoon
stelling, welke aldaar in 19-12 zal worden
gehouden, een rede gehouden, welke als
een antwoord aan Roosevelt kan wor
den beschouwd. Hij zeidc o.a.: „-Wij wen-
schen met rust gelaten te worden, om in
vrede te werken Onze leus is: vrede met
rechtvaardigheid. Met het aanvaarden van
de uitnoodiging, deel te nemen aan de ten
toonstelling van 1942 hebben vele landen
nd, gelijke vredelievende denkbeelden
te hebben als wijzelf. Een verschrikkelijke
geografische pyramide is opgebouwd door
menschen, die niet het minste begrip heb
ben van de Europeesche zaken".
Prov. Staten Zuid Holland
De leden der Pronvinciale Staten van Z.-
Holland zijn in buitengewone zitting bij
eengeroepen op Dinsdag, 25 April a.s.. Aan
de orde wordt gesteld de verkiezing van 'n
lid van het college van Gedep. Staten ter
.voorziening in de vacature, ontstaan door
het overlijden van den heer Jhr. Mr. L. E.
M. von Fisenne.
Hulde aan Minister
Slotemaker de Bruine
In verband met het feit, dat Prof. Dr.
Slotemaker de Bruïne op 6 Mei
a.s., den 75-jarigen leeftijd hoopt te berei
ken, heeft het Hoofdbestuur van de Nat.
Chr. Geh. Onth. Ver., waarvan hij voorzit
ter is, het initiatief genomen tot een een
voudige hulde.
„Onze leus is: vrede met
rechtvaardigheid"
zekeren zin onrechtvaardig, om te
trachten de as-mogendheden op de beklaag
denbank te plaatsen".
De duce sprak zijn redevoering op een
zeer kalmen, doch vastberaden toon uit en
deze wordt dan ook geïnterpreteerd als de
uiting van Italië's wensch naar vrede.
Op het Amerikaansche ministerie van
buitenlandsche zaken verklaarde men, dat
de rede, waarin Mussolini de voorstel-
an Roosevelt verwierp, toch wel
licht nog ruimte laat voor samenwerking.
Indien Roosevelt nieuwe voorstellen zou
doen voor regeling van de moeilijkheden
door middel van een conferentie, zou hij
daarvoor een grondslag kunnen vinden in
het feit, dat er eenige aanwijzingen zijn
oor de vreedzame bedoelingen van den
Men heeft in het bijzonder opgemerkt,
dat Mussolini het denkbeeld van een con
ferentie niét geheel en al heeft verworpen,
hoewel hij de waarde van uitgebreide con
ferenties verkleinde.
Roosevelt heeft niet gedacht aan een
reldconferentie over alle drie mogelijke
onderwerpen: ontwapening, economische
politieke vraagstukken. De grootste
conferentie zou zich met de economische
vraagstukken moeten bezig houden, de
ontwapeningsbesprekingen zouden beperkt
worden tot de gewapende landen, terwijl
een politieke conferentie slechts bedoeld
zou zijn voor de Europeesche landen, die
daarbij onmiddellijk betrokken zijn.
Ambtenaren van het departement ver
wachten, dat het antwoord van Hitier zal
verwijzen naar de antwoorden, die dan
waarschijnlijk van de Balkanstaten ont
vangen zullen zijn op de vraag, die, zegt
men, Hitier hun gesteld heeft n.l. of zij
zich door Duitschland bedreigd voelen.
Doelende op de voorstellen van RooseveTt
tot een internationale conferentie zeido
Mussolini, dat, hoe meer menschen deel
nemen aan een conferentie, des te minder
kans op succes bestaat
Mussolini veroordeelde de „hysterie", die
„zekere landen aan de andere zijde van de
Alpen" beheerscht.
Refereerend aan de boodschap van Roo
sevelt merkte de duce op: „Het is absurd,
om de as-mogendheden op de beklaagden
bank te plaatsen. \VJj antwoorden op deze
boodschap door te zeggen, dat Italië
Duitschland voor den vrede werken".
Mussolini wees er op dat de ceremonie
te Campodoglio een eerste daad van mobi
lisatie voorstelt, „maar van een vreedzame
mobilisatie van arbeiders zonder wapenen.
Hierdoor worden 15.000 arbeiders gemobili
seerd.
Indien wij de lont zouden willen aanste
ken, indien wij agressieve plannen en be
dreigingen koesterden, zouden wij ons niet
wijden aan een werk van zulke giganteske
afmetingen als het organiseeren van
wereldtentoonstelling".
Mussolini kwam daarna nogmaals terug
op de boodschap van den president der Ver.
Staten en herhaalde: „Het is zeer onjuist
Vraagt Uw leverancier
„St.Raphaël"
QUINQUINA
0e fijnste apóritit.
BRACKS
DOELEN HOTEL
AMSTERDAM-CENTRUM
Kamers lad. Holl- Ontbijt vanaf/1—
Rüsttge sfeer In het centrum van de stad
leder taodern comfort Telefoon 406f>l
Trompenberg's
PALACE HOTEL
Hilversum Telefoon 7941 (2 lijnen)
Het g-ebee-le jet' geopend
REGELING VOOR WERKENDE
DIENSTPLICHTIGEN
's-GRAVENHAGE, 21 April. Namens
den Minister van Defensie maakt de re-
geeringspersdienst bekend dat, waar
onder de huidige omstandigheden aan
vermindering van de tegenwoordige
sterkte der troepen behoorende tot de
grens- en kustbeveiliging niet kan wor
den gedacht, een regeling in voorberei
ding is om aan hen, die in de burger
maatschappij noode kunnen worden ge
mist, groot verlof te verleenen en hen te
doen vervangen door werklooze dienst
plichtigen.
Binnenkort zullen hieromtrent nadere
mededeelingen worden gedaan.
Militaire versperringen
Oppassen is de boodschap
•s-GRAVENHAGE, 21 April. Van militaire
zijde wordt ons gemeld, dat in de grensge
bieden bij verschillende hindernissen en
versperringen geen waarschuwingsposten
zijn geplaatst. Mitsuien wordt het publiek
rijdende in die gebieden aangeraden de noo-
voorzichtigheid in aaht te nemen.
Geen aanbeveling gegeven
Ds. J. J. Poot, Ned. Herv. Predikant te
Bunschoten verzoekt ons te willen mede-
deelen, dat geheel ten onrechte in „De
Banier" van Dinsdag 18 April j-L ook zijn
naam genoemd werd bij de Hervormde Pre
dikanten die hun adhaesie betuigden aan
een aanbeveling voor de Staatkundig Geref.
lijst in de provincie Utrecht.
De positie der G. D. U.
In een verkiezingsnacht ziet men wel eens
iets over het hoofd.
Zoo sdhreven wij naar waarheid: de C.D.U.
liep van 1937 tot heden met ongeveer 200
stemmen terug.
Dat was juist: toen 85004, nu 84788 stem
men. Maar wij verzuimden er de aandacht
op te vestigen, dat de CJD.U. ditmaal in
Brabant, Zeeland en Limburg, alsook in den
Statenkring Eist, geen candid aten had gesteld.
Een lezer uit Gouda maakt ons daarop
opmerkzaam en wijst er tevens op, dat toen
in deze provincies werden uitgebracht op de
C.D.U. den Bosch 319, Tilburg 152, Middel
burg 638 en Eist 124; samen 1611 stemmen,
schrijft hijDat is onjuist: het moet 123.
Met Maastricht er bij, dat de lezer later nog
eens in rekening brengt, is het 1233 plus
is 1611. Volgens de laatste cijfers is het 1610.
De rekening wordt nu zóó: in 1937 in totaal
85004; thans 84788, waarbij de 1610 stemmen
gevoegd kunnen worden om een juist beeld
te krijgen; dan zou het thans zijn: 84788
1610 is 86398; een vooruitgang dus van 1394
stemmen.
Zoo is de rekening zuiver, waarbij men
echter moet bedenken, dat er thans 54725
meer stemmen werden uitgebracht dan in
1937 en dat, om op kracht te blijven, de
C.D.U. dus in alle provincies met ongeveer
1100 stemmen had moeten klimmen, dus
ongeveer 86100 stemmen had moeten be
halen. Van werkelijke winst is er dus
goed als geen sprake.
Het spijt ons. dat de meeste menschen
niet de minste scherts kunnen verdragen.
Zoo neemt deze abonnee ons kwalijk, dat
op de aardigheid wezen, dat een gekozen
candidaat der CJXU. Oorlog heet. Is dat nu
zóó erg?.
Gereformeerde Bond
Jaarvergadering te Utrecht
Afscheid van den voorzitter
In de gisteren te Utrecht gehouden jaar
vergadering van den Gereformeerden Bond
onder presidium van Ds. M. v. Grieken
te Rotterdam zijn belangrijke besprekingen
gevoerd naar aanleiding van het agenda
punt: beleid hoofdbestuur. De middagverga
dering was nog drukker bezocht dan de
morgenvergadering.
Ds. Jac. Vermaas te Huizen diende een
voorstel in van den volgenden inhoud: „De
Gereformeerde Bond onderzoeke door het
Hoofdbestuur, of door een in te stellen Com
missie, onverwijld en grondig de wensehen,
klachten en grieven van Hervormd Gerefor
meerden in en buiten den Bond, over
Boiidsleiding met het doel te overleggen
wat noodig mocht blijken om allen die naai
Schrift en Belijdenis wensehen op te trek
ken, te kunnen hereenigen en vereenigen in
den Gereformeerden Bond".
Dit voorstel was oorzaak van een leven-
.ge discussie waarna het werd aangenomen.
Het Hoofdbestuur zal onderzoeken, of
>mmissie wenechelijk is.
In het Hoofdbestuur werden na stemming
herkozen: Ds. J. Goslinga te Utrecht,
Prof. Dr. J. S e v e r ij n te Utrecht. Ds. J. J.
•r te Ermelo, Ds. J. H. F. Ren
te Amsterdam, en -verd gekozen Ds. Jac.
as te Huizen.
Belangrijke gift
Ds. Goslinga bracht het financieel verslag
uit waaruit bleek dat de kas van den Bond
er goed voorstaat. Het verheugde spr. juist
dezen middag te kunnen mededeelen dat
zijn zoon Dr. Goslinga werkzaam, in de Me
dische zending in Ned. Indië f 3500 heeft
ontvangen voor Simavi.
Bij de rondvraag heeft Ds. Van Amstel
te Lage Vuursche het hoofdbestuur nog eens
op de wenscheïijkheid van een dui
delijk omlijnd" standpunt ten aanzien van de
reorganisatieplannen der Herv. Kerk. De
voorzitter zegde toe dat deze zaak verder
behandeld zal worden.
Afscheid van den voorzitter
den heer Brinkers aan en dankte namens de
er gader ing Ds. van Grieken voor zijn ar
beid tot zegen van den Bond verricht. Spr.
hoopte dat Ds. van Grieken op zijn besluit
heen te gaan, terug zou komen,
s. van Grieken heeft hierna een ont
roerend afscheidswoord gesproken en erop
gewezen dat hij reeds als jong predikant zijn
beste krachten voor den Bond heeft gegeven.
Spr. heeft zijn besluit dan ook niet con
amore genomen, doch ziet momenteel geen
andere weg.
Wat de mensahen spr. hebben aangedaan,
zal hij vergeten. Spr. heeft slechts het goede
gezocht voor den Bond en voor de Hervorm
de Kerk, en verwacht alles alleen van den
Heere, die hem in die dertig jaar zoo rijk
gezegend heeft.
Het woord van den voorzitter maakte diepe
indruk op de vergadering. Na van ont
roering trillenden samenzang van Psakn 25
ven. 10 „.Hoed mijn ziel en red ze uit noo-
den", werd deze vergadering gesloten met
dankgebed door ds. Timmer.
KWALITEIT en LIJN harmonieeren
volkomen in de W. L. D. Schoen
Heeren die het ge
noegen kennen van
het beste ie
dragen kie
zen daarom
steeds
W. L. D. SCHOENEN
dingen, voor zijn buitengewoon tactvolle
leiding niet alleen in «leze vergadering, maar
gedurende dertig jaar in den Bond bewezen.
Spr. vond het buitengewoon jammer dat Ds.
Grieken zijn functie wenscht neer te
leggen vooral nu er leden zijn die meenen
de bondsleiding te moeten becritiseeren.
Ds. Re mme te Amsterdam sloot zich bij
Nationaal Fonds voor
bijzondere nooden
Ontving groote gift
's-GRAVENHAGE. 21 April. Met zeer
groote dankbaarheid maakt het Nationaal
Fonds voor bijzondere nooden melding van
een gift van 10.000, welke geschonken is
door een Nederlandsche Industrieele Maat
schappij. Men hoopt, dat dit voorbeeld na
volging zal vinden.
Het gironummer van het Nationaal Fonds
is 272727.
Twee Belgische visschersschepen
opgebracht
Vischten binnen territoriale wateren
KATWIJK. 21 April. Gisteren consta
teerde de politie van Katwijk aan Zee, dat
twee Belgische kotters, de H 12 en de Z 6,
de garndlenvisscherij uitoefenden binnen de
territoriale wateren.
Maandag jl. waren deze schepen reeds
door de marine gewaarschuwd.
De politie liet zidh nu per Katwijksche
garnalenboot naar de Belgische schepen
varen en bevond, dat deze op het verboden
gebied aan het visschen waren.
Beide schepen zyn opgebracht naar Sche-
veningen, waar ze thans zijn vastgelegd.
Van 22 tot 25 Aprli a.s. zal een groep
Belgische scholieren een reis door ons land
maken. Op den eersten dag wordt, na een
kort beozek aan de havens van Rotterdam,
Den Haag bezichtigd, waar de jeugd o.a
plechtig in de Ridderzaal zal worden ont
vangen door den directeur-generaal van
het onderwijs, voorzitter van het bestuur
der Nederlandsche stichting voor school
reizen, Prof. van Poelje.
Vervolgens zullen Amsterdam en omstre
ken (o.a. Volendam en Marken) bezocht
worden. Op den terugreis wordt een bezoek
aan Haarlem en de bollenvelden gebracht.
BOERDERIJBRAND
MEPPEL, 21 Apr In den afgeloopen
nacht heeft een felle brand gewoed in de
boerderij van den heer Pinberg en bewoond
door den landbouwer J. C. Rodermond. te
Nijeveen bij Meppel.
Het geheele aiditerhuis brandde 'n
minimum van tijd af, waarbij al iet vee:
acht koeien, een paard en eenige arkens
omkwam. De geheele 1 andbouwinventaris
ging verloren. Het voorhuis kon echter door
de brandweer behouden blijven. De oorzaak
van den brand is vermoedelijk kortsluiting.
Verzekering dekt de schade.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen
De Plannen inzake de nieuwe Rotter
damsche Diergaarde.
De Regeering is voornemens bepaalde
onder de wapenen zijnde dienstplichtigen
te vervangen door werklooze dienstplich
tigen.
Ingediend is een wetsontwerp inzake
een centraal vluchtelingenkamp
De Geref. Bond heeft te Utrecht de
jaarvergadering gehouden.
Engeland krijgt een ministerie van be
voorrading.
Gematigde rede van Mussolini te Cam
podoglio.
Anti-Joodsche excessen in Slowakije.
Zal Zuid-Slavië zich bij de as-mogend
heden aansluiten?
KANS OP REGEN
Weerverwachting voor het geheele
lend: zwaar bewolkt tot betrokken met
eenigen regen, matige aan de kust tijde
lijk krachtige wind nit westelijke richtin
gen, iets koeler.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen halftwaalf 769.3
BAROMETERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 14.0 C.
22 ApriL Zon op 4.51 uur, onder 7.07 uur
22 April. Maan op vra. 6,26 u. ond. nm. 10.28 tf
Jon cn ï&qeA is nisi Votdowk
GAZONMEST
9ol»n #n Branz«n Qomen D«wr«n K
Ploo1\r*fl<*n Uz*rconshvcti»t
De z.g. ..Regeerings-
klok". bestemd voor
't Nederlandsche Pa
viljoen op de Wereld
tentoonstelling te
New York. volgens
ontwerp van Prof
Rosse en waarvoor d(
beeldhouwer Etiennc
meer dan 50 beeldje
vervaardigde, is ge
monteerd en inmid
dels naar Amerika
verzonden.
Ncderlandsch piloot
ziet de Duitsche vloot
Het eskader op weg naar Spanje
Gezagvoerder Schot van de K.L.M., die
gistermorgen met de .Kieviet" van Man
chester terugkeerde, zag op circa 80 km.
uit de Nederlandsche kust een gedeelte van
de Duitsche vloot, dat op weg was naar
Spanje.
Het was prachtig weer en het richt was
uitstekend, zoodat gezagvoerder Schot tot
ver in den omrek kon zien. Hij onderscheid
de voorop een torpedojager, die op korten
afstand gevolgd werd door twee kruisers en
vier torpedobootjagers.
Ongeveer 50 km daarachter voer een
tweede eskader, dat uit vijf eenheden be
stond.
Schot had echter geen tijd om van zijn
koers af te wijken en dit eskader van
naderbij gade te slaan.
Toen hij zijn ervaringen op Schiphol ver
telde, werd een plan gemaakt om even van
Schiphol op te stijgen en boven dit deel
van de Duitsche vloot te gaan vliegen.
Alles voor de vlucht was al klaar gezag
voerder Schot zou weer de Kieviet bestu
ren, toen directeur Plesman, op grond van
blijkbaar van hoogerhand gekregen inlich
tingen, mededeelde, dat hij het beter achtte
deze vlucht onder de gegeven omstandig
heden niet te maken.
AAN BRANDWONDEN OVERLEDEN
LOSSER, 21 ApriL In het R.-K. Zieken
huis alhier is overleden de ongehuwde M.
Elshof, uit Overdinkel, die bij een rand op
11 dezer ernstige verwondingen opliep.
TEGEN BOOM GEREDEN
BLIJHAM, 21 April. In den afgeloopen
nacht is alhier de motorrijder B. Vriezen
met groote snelheid tegen een boom gere
den en op slag gedood. De duopnssagier IL
Eelsing, eveneens uit Blijham. werd ern
stig gewond Hij is naar het R K Zieken
huis te Winschoten overgehracht. Zijn toe-
J stand is niet levensgevaarlijk.
