Ilifuwr itscljr öoaraut
TEVREDEN
De uitslag
der Statenverkiezingen
F I S K
Abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2.35
Franco per post 2.35 portokosten
Per week 0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending. 5.50
-VT Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7 et.
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 35936
DONDERDAG 20 APRIL 1939 20e Jaargang
Abbertcntitprihtn:
Van 1 tot 5 regels1.17*/»
Elke regel meer0.227*
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer 0.45
Voor het bevragen aan '1 bureau
wordt berekend ..•.•••4. ƒ0.10
NO. 6680
In dit eene, spaarzamelijk gebezigde
woord, kunnen we onze meening samen
vatten over het resultaat van gisteren. Wij
zijn tevreden. En de oorzaken daarvan
hebben zoowel een negatief als een po
sitief karakter.
Wij zijn tevreden, omdat de meest on-
nederlandsche partij op Nederlandsche
manier op d'er kop gekregen heeft. De
N.S.B. heeft haar „groei naar beneden"
voortgezet. In 1935 deed zij met veel poeha
haar intrede in de Staten: 8 van de 100
kiezers schonken haar het vertrouwen, 44
Statenzetels werden bezet. De overwin
ningsroes had haar zoo te pakken, dat zij
in 1937 bij de Kamerverkiezing alleen aan
winst dacht: de straatsteenen schreeuw
den het u toe. Maar het was een val naar
beneden. Geen eskadron van 20 gelaarsde
en „bekoppelde" dragonders gingen naar
de Tweede Kamer, doch slechts 4: net
zooveel als er in de Eerste Kamer zaten,
want het percentage was alreeds tot 4.22
De teruggang was hiermee nog niet ge
stuit en de nu eenigszins geschoolde lei
ders zagen dit blijkbaar in, want 's avonds
voor de Statenverkiezing verklaarde de
„leider", dat hij de affaire voort zou zet
ten, zelfs al bleef maar één procent der
bevolking hem getrouw. Dat was een „po
litieke zet", want thans kan hij schrijven:
men dacht, dat ons percentage wéér ge
halveerd zou worden, doch die wensch is
niet vervuld: wij daalden slechts van 4.22
tot 3.89 pet.
Het is waar; doch het is een veeg tee-
ken voor een partij, welke stormender
hand de overwinning behalen moet, dat zij
in twee etappen daalt van 8 pet tot minder
dan vier. Van haar 44 Statenleden worden
er 23 weggebezemd; er blijven er slechts
21 over.
In Utrecht, waar de Jeider zetelt,
bleef er van de 4 slechts één over!
Dit vonnis is op echt-Nederlandsche
wijze voltrokken.
De N.S.B.-ers konden in volle vrijheid
hun stem uitbrengen; ze zijn niet geïnti
mideerd, ze zijn niet met opsluiting of
broodroof bedreigd; de stemming was ge
heim wat het uitbrengen betreft, doch
niet één stem is verknoeid of verdonkere
maand. Ruim 96 pet van het Nederland
sche volk heeft gezegd: „wij willen Hol
land houen" en weren elke onnederland-
sche ideologie.
Dit stemt óns tot tevredenheid; al ont
veinzen wij ons niet, dat de klap nog wel
iets raker had kunnen zijn. Maar de
stembus sprak duidelijke taal!
Andere negatieve factoren, welke ons
tevreden maken, zijn deze.
De Chr. Dem. Unie, die bij deze stem
bus haar anti-militarisme verzweeg (hoe
wel één van haar gekozen leden Oorlog
heet) en het staatspensioen als lokaas
misbruikte, won wel 2 zetels en kwam van
10 op 12, maar vergeleken bij 1937 ging
deze partij ruim 200 stemmen achteruit,
ondanks het feit, dat er nu 54.000 stem
men meer uitgebracht werden: het percen
tage daalde daardoor van 2.09 op 2.06.
Dat wijst niet op toenemenden invloed.
Precies hetzelfde kan van de S.D.A.P.
gezegd worden, die nu toch wel aan de
winnende hand moest zijn. Het is juist an
dersom; vergeleken met 1935 ging zij een
fractie van een procent vooruit; doch ver
geleken met 1937 verspeelde ze 13.000
stemmen of meer dan een half procent
van het totaal
Het kostte haar 2 zetels die aan de Frie-
sche renegaten toevielen.
Groei zit er evenmin bij de communis
ten en de S.G.P.: de eersten behielden de
12 zetels die zij hadden; de S.G.P. verloor
er 3 van de 13. In ander verband komen
wij daarop nog terug.
Sprekend over de groepen ter linkerzijde
moeten we er even op wijzen, dat de libe
ralen geringer winst maakten, dan zij zich
zelf en ook wij hun toegedacht hadden.
Vergeleken met 1935 gingen zij bijna
31.000 stemmen vooruit, doch wonnen er
slechts 2 zetels mee.
Een schrale oogst.
Beter boerden de Vrijzinnig democra
ten; zij gingen sedert 1935 met rond
120.000 stemn.en vooruit en wonnen 11
zetels. Evenals reeds in 1937 het geval
was, oogsten zij blijkbaar, wat de bewe
ging E.D.D. gezaaid heeft op massa-bij
eenkomsten, waar ook, zij het bij uitzon-
dering een man van Chr. Hist, richting
optreedt.
Bezien wij nu het stembusresultaat van
de positieve zijde. Dan spreekt het van
zelf, dat wij ons verheugen over de winst
van de Chr. Hist. Unie. die vergeleken
met 1935 ruim 60.000 stemmen vooruit
ging; al was de strijdmethode van deze
partij tegenover de anti revolutionairen
ditmaal niet altijd even nobel. Doch, dat
zij zoo: zij won 2 zetels.
Beter bracht de A.R. Partij het er af.
Zeker, vergeleken met 1937 was er terug
gang. do-1" fn d&t ia ar Is e»rh"ik gezegd:
,wij leven met onze 17 zetels minstens 4
boven onzen stand." Dat komt precies uit.
Maar het is even waar, dat de schande
van 1935 uitgewischt is, speciaal in Zuid-
Holland, waar het toen huilen was. Im
mers daar werden nu 3 zetels gewonnen,
zoodat het getal van 11 op 14 komt;
Noord-Holland voegde er 2, Gelderland
en Utrecht ieder één zetel bij; totaal 7
zetels winst.
Dit is dubbel mooi, want deze winst
spreekt een duidelijke taal. Ten eerste,
dat men in de groote steden Den Haag,
Rotterdam en Utrecht, en ook Am
sterdam, niet behoeft te wanhopen; ze
hielden zich prachtig. Doch ook andere
plaatsen overtroffen zich zelf. Men zie
Dordrecht, waar het aantal stemmen, ver
geleken met 1935 steeg van 3421 tot
6019; zulks mede ten koste van de C.H.U,
die 900 stemmen verloor en van de S.G.P.
die 400 stemmen terugliep. Ook Leiden
mocht er zijn. Een klim van 3257 tot 4924,
zoodat de A.R. de C.H.U. dicht op de
hielen zit, mag genoemd worden.
Voorts lette men op plattelands-distric
ten als Ridderkerk. Wij trekken uit een
n ander de conclusie, dat deze oude anti-
rev. burchten, waarvan de muren danig
afgebrokkeld waren door de knagende
dissidenten, weer herbouwd worden. Uit
dit oogpunt moet men het verlies der
S.G.P. zien; de kiezers komen tot inkeer.
Zij zien blijkbaar in, dat partijen
die uitsluitend op groote geestverwante
groepen parasiteeren. onnutte, ja schade
lijke horzels zijn, welke slechts last veroor
zaken, doch geen zegen brengen.
De Christelijk Nationale Actie heeft
weer geen succes gehad met haar lijsten.
Er is zelfs achteruitgang, vergeleken bij
de toch al minieme cijfers van 1937. Wij
hopen zeer dat de velen, die in hun hart
toch nog wel vrienden van de anti-revolu
tionaire partij zijn den weg terug zullen
vinden. Aan versplintering heeft vooral in
onze tijden het Protestantsche volksdeel
niets. Het vraagt er ook niet naar. Zijn er
misverstanden, zij moeten opgeruimd kun
nen worden. Naast elkaar, mannen en
vrouwen, die de Gereformeerde beginselen
ook tot gelding willen brengen in ons
Nederland, hetwelk sedert eeuwen toch
niet los is te denken van de Calvinistische
beginselen!
De Chr. Historische Unie mag met vol
doening constateeren, dat de H.G.S.
den laatsten zetel verspeelde. De anti
papistische groepen moeten het aan
zien, dat de Roomsch-Katholieken in
Zuid-Holland 2 zetels winnen en vergele
ken met 1935 bijna 200.000 stemmen op
haalden en het totale aantal zetels in het
land met 11 vermeerderden. In Limburg
werden er zelfs 3 op de N.S.B. heroverd.
wijsmaken. De drie partijen, waarop de
regeering steunt, gingen vergeleken met
1937 in elk geval nog 14.450 stemmen
vooruit en vergeleken met 1935 zelfs
358.100 stemmen. Daar tegenover staat
dat zoowel de S.D.A.P. als de communis
ten vergeleken met 1937 eenige duizenden
stemmen verloren. Kan men nu zeggen,
dat het regeeringsbeleid op smalle basis en
ten aanzien van de bestrijding der werk
loosheid veroordeeld is?
Er is geen sprake van; eer het tegen
deel. Uit het diepst van ons hart danken
wij daar God voor, die de meerderheid
der kiezers dit heldere inzicht schonk.
Het oordeel van het kiezerscorps gaf
blijk van nuchtere bezonnenheid, wees het
onnationale af, maar bleek ook ongevoe
lig voor de lokstem van de valsche demo
cratie.
Wij kunnen tevreden zijn en wachten
met vertrouwen de raadsverk-'erngen af.
Wat Is, summa summarum de alge-
meene tendens van deze verkiezing?
De „democratische" oppositie-partijen
in de Tweede Kamer hadden het in de
eerste plaats op de N.S.B. gemunt. Die
poging is geslaagd. Wie twee keer ach
tereen gekraakt wordt herstelt niet meer.
Blijft nog wat sukkelen, totdat volledige
invaliditeit optreedt.
De tweede doelstelling was om het ka-
binet-Colijn een brevet van onvermogen
te bezorgen. Is deze opzet geslaagd? Wij
gelooven niet, dat men zulks zichzelf zal
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen
GOED WEER
Weerverwachting voor het Noor
den van het land: morgen later op den
dag toenemende bewolking, overwegend
droog, zwakke tot matige wind uit wes
telijke richtingen, weinig verandering in
temperatuur.
Voor het zuiden: iets warmer, meest
licht bewolkt, droog weer, zwakke tot
matige wind uit westelijke richtingen.
Het regeeringsbeleid gerechtvaardigd
Winst voor de rechterzijde
Het resultaat der verkiezingen van gisteren is zeer bemoedigend
voor hen, die continuïteit in de regeering op prijs stellen en
volksvreemde elementen willen weren.
Zooals te verwachten was, konden de anti-revolutionairen het
uitzonderlijke hooge cijfer van 1937 niet handhaven dat wist
iedereen! maar de tegenslag van 1935 werd glansrijk te niet
gedaan. Vooral Zuidholland hield zich prachtig en bezorgde de
A. R. P. 3 zetels winst; in andere provincies kwamen er nog
4 bij, totaal 7.
Ook de Chr. Hist. Unie en de R. K. Staatspartij boekten voor
uitgang.
De winst der liberalen was niet zoo groot als zij gehoopt en
velen gedacht hadden; zij dienen nog meer bescheidenheid te
leeren. De Vrijzinnig-Democraten kwamen er veel beter af;
de overeenkomst van woordklank met Eenheid door Demo-
cratie legt deze partij geen windeieren.
De S.D.A.P., zoowel als de Communisten en de Chr. Dem. Unie
zijn vastgeloopen partijen geworden; de eerste verloor zelfs
3 zetels aan de Friesche dissidenten; de C.D.U. won twee zetels,
maar wezenlijke vooruitgang zit er niet in.
De N.S.B. tenslotte ging verder in nederwaartsche beweging;
misschien minder ver dan menigeen dacht en bijna heel ons
volk hoopte; maar de halveering sedert 1935 werd nog eens
krachtig onderstreept: het aantal van 44 Statenleden daalde
tot 21. Een harde klap.
De conclusie uit alles is duidelijk en eenvoudig: het kabinet-
Colijn heeft opnieuw een brevet van vertrouwen gekregen; ons
volk verkiest noch revolutionair bewind, noch dictatuu?; maar
een stabiele, Christelijke regeering.
Daarvoor zijn wij dankbaar.
De drukte op de N.Z. Voorburgwal te
Amsterdam voor de bureaux der dagbla
den op den verkiezingsavond.
De Statenverkiezing
en de Eerste Kamer
Waarschijnlijk zal de N.S.B.
twee zetels verliezen
Volgens den uitslag van de gisteren
gehouden Statenverkiezingen zal het vol
gend jaar bij de verkiezing van leden
van de Eerste Kamer in de Provinciale
Staten van Noordbrabant, Zeeland,
Utrecht en Limburg, alsmede van Noord-
holland en Friesland mogelijkerwijs het
navolgend resultaat verkregen worden:
Ingroepl (Noordbrabant, Zeeland
Utrecht en Limburg):
R.K. Staatspartij 9 zetels, S.D.A.P. 1
zetel. Anti Rev. Partij 1 zetel, Christ.
Hist. Unie 1 zetel. Liberale Staatspartij,
ingeval wordt samengegaan met den Vrijz
Dem. Bond 1 zetel.
In dat geval zou de N.S.B. 1 zetel ver
liezen. welke bij samengaan tusschen
Liberalen en Vrijzinnig Democraten aan
één dezer partijen ten goede zou komen,
of indien dit niet gebeurt, ten profijte van
de S.D.A.P.
In groep 2 (Noordholland, Fries
land):
Anti Rev. Partij 2 zetels, S.D.A.P. 3
zetels. R.K. Staatspartij 3 zetels. Christ.
Hist. Unie 1 zetel. Lib. Staatspartij 1
zetel. Vrijz. Dem. Bond 1 zetel. Comm,
Partij 1 zetel.
In dat geval zou de S.D.A.P. 1 zetel
verliezen en de R.K. Staatspartij 1 zetel
winnen, terwijl de N.S.B. haar zetel
moeten afstaan aan de Comm. Partij Ne
derland.
Het kan wel als vaststaand worden
aangenomen, dat de N.S.B. bij deze ver
kiezing van het volgend jaar haar 2 zetels
in beide groepen zal verliezen en dus van
4 op 2 zetels in de Eerste Kamer zal
teruggaan.
Oplichting van juweliers
te Groningen
De daders gearresteerd
GPONINGEN, 20 April. Den laatsten tijd
kregen enkele juweliers alhier bezoek van
een vrouw, die zioh interesseerde voor ver
schillende sieraden. Zij wist het vertrouwen
c'.er winkeliers te winnen en doze gaven
haar de begeerde objecten op zicht mee.
Toen de sieraden na verloop van tijd niet
werden teruggebracht, deden de gedupeer
den aangifte. De recherche waarschuwde
alle goudsmeden van Groningen om op hun
tellen te passen en haar te waarschuwen,
wanneer gepoogd werd nieuwe zichtzendin-
gen los te krijgen.
Gisteren kwam in Helpman een vrouw
een goudsmidswinkel binnen. Met een ver
trouwenwekkend verhaal wist zij de vrouw
van don winkelier te bewegen haar drie
gouden heerenkettingen, ter waarde van 170
gulden mee te geven. De „klant" was reeds
vertrokken, toen de juweliersvrouw arg
waan kreeg en de politie van een cn ander
op de hoogte stelde.
De politie slaagde er aan de hand van
deze gegevens in de oplichtster te achter
halen. Het bleek dé 38-jarige gehuwde M.
W. geboren K te Groningen te zijn. Zij be
kerde dat zij de voorwerpen welke zij van
de juweliers op zicht had gevraagd en mee
gekregen, bij andere juweliers te gelde had
gemaakt
Een klein gedeelte van de groote massa belangstellenden voor het gebouw van de Rotterdammer te Rotterdam die den ge-
heelen avond aandachtig luisterden Tiaar de door een omroeper per luidspreker bekend gemaakte uitslagen.
VOOR SLECHTS 17, CENT
noodig om doze annonce uitgeknipt In open
envelop eli drukwerk aan om op te zen
den, ontvangt U uitvoerige brochure» over het
HF.RSTEL V\N uw HAARGROEI
Br. U. NAffinC', rw ftWkk B.V, DDI HAAG
De band
van het seizoen
safti-flight
SCHOONMAAKTIJD
PALTHE-TIJD
Grootste fabriek in Nederland voor
chemisch reinigen en verven van
Gordijnen. Tapijten. Divankleeden,
Taielkleeden, Dames- en Heeren-
kleeding, enz. 800 Werklieden
Specialiteiten in alle afdüelingen
PALTHE ALMELO
(RecL)
NOORDWIJK AAN ZEE
Hotel-Pension NOORDZEE
Familie Hotel
NOORD-BOULEVARD Telefoon 27
Bezoekt op Uw tocht door de bollenvelden
Hotel-Café Restaurant „SEINPOST"
Het geheele jaar geopend
Noord-Boulevard richting vuurtoren*
(RecL)
GEDEELTELIJKE
ZONSVERDUISTERING
GOED ZICHTBAAR
DE OMSTANDIGHEDEN
ZEER GUNSTIG
Tegen veler verwachting in is de
gedeeltelijke zonsverduistering hier
te lande zeer goed waarneembaar
geweest. De omstandigheden waren
in alle opzichten gunstigdaar de at
mosfeer volkomen helder was. Velen
hebben dan ook genoten van dit wel
zeer zeldzame schouwspel, dat im
mers slechts een hoogst enkele maal
voorkomt en dan nog heel dikwijls
niet te zien is door ongunstige om
standigheden.
Zooals we vorige week reeds ge
schreven hebbenwas er ditmaal
geen sprake van een volledige zons
verduistering. Die zullen we deze
eeuw in ederland niet meer te zien
krijgen. Slechts een gedeelte van de
zon werd bedekt door de maanschijf,
zoodat op het moment dat de ver
duistering op haar hoogtepunt was
twee-vijfde van de zor.neschijf ver
dwenen scheen. Dat was om 18.37
uur dan ook heel duidelijk te zien,
zelfs zonder het gebruik van een be
roet glaasje of iets dergelijks. Precies
alsof er -en hap uit de zon genomen
Zij, die in bijzondere mate belang
stelden in dit natuurverschijnsel
hebben, gewapend iet een donker
glaasje, het verloop van de heele
verduistering precies kunnen volgen.
Het was zeer interessant om te zien,
hoe omstreeks tien voor zes een heel
smal streepje van de zonneschijf be
gon te verdwijnen, dat langzaamaan
breeder werd en ter.-loti?i om zeren
over halzeven weer begon af te
nemen. Tot ongeveer zeven uur kon
men het afnemen zien, daarna werd
het onzichtbaar, omdat toen de pon
ondergegaan was. Om 9.24 uur was
de verduistering weer voorbij.
Het was ditmaal wel heel wat an
ders dan in 1912. toen het omstreeks
12 uur zoo donker werd. dat de kippen
dachten, dat het avond was en op
stok gingen. Maar het was daarom
niet minder interessant.'
DE BRAND AAN BOORD VAN DE „PA^IS"
PARIJS, 19 ApriL (Havas). De rakkers
\an de .Paris" hehben tijdens een onder
vraging toegegeven, dat zij bij het veria ten
van de bakkerij 'n met kolen gestookten over
hebben laten branden. Men is echter van
meening, dat deze nalatigheid alleen den
brand niet kan verklaren.