Ilifuwr itscljr öoaraut TEVREDEN De uitslag der Statenverkiezingen F I S K Abonnementsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 2.35 Franco per post 2.35 portokosten Per week 0.18 Voor het Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bij dagelijksche zending. 5.50 -VT Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7 et. Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 35936 DONDERDAG 20 APRIL 1939 20e Jaargang Abbertcntitprihtn: Van 1 tot 5 regels1.17*/» Elke regel meer0.227* Ingezonden Mededeelingen van 1—5 regels 2.30 Elke regel meer 0.45 Voor het bevragen aan '1 bureau wordt berekend ..•.•••4. ƒ0.10 NO. 6680 In dit eene, spaarzamelijk gebezigde woord, kunnen we onze meening samen vatten over het resultaat van gisteren. Wij zijn tevreden. En de oorzaken daarvan hebben zoowel een negatief als een po sitief karakter. Wij zijn tevreden, omdat de meest on- nederlandsche partij op Nederlandsche manier op d'er kop gekregen heeft. De N.S.B. heeft haar „groei naar beneden" voortgezet. In 1935 deed zij met veel poeha haar intrede in de Staten: 8 van de 100 kiezers schonken haar het vertrouwen, 44 Statenzetels werden bezet. De overwin ningsroes had haar zoo te pakken, dat zij in 1937 bij de Kamerverkiezing alleen aan winst dacht: de straatsteenen schreeuw den het u toe. Maar het was een val naar beneden. Geen eskadron van 20 gelaarsde en „bekoppelde" dragonders gingen naar de Tweede Kamer, doch slechts 4: net zooveel als er in de Eerste Kamer zaten, want het percentage was alreeds tot 4.22 De teruggang was hiermee nog niet ge stuit en de nu eenigszins geschoolde lei ders zagen dit blijkbaar in, want 's avonds voor de Statenverkiezing verklaarde de „leider", dat hij de affaire voort zou zet ten, zelfs al bleef maar één procent der bevolking hem getrouw. Dat was een „po litieke zet", want thans kan hij schrijven: men dacht, dat ons percentage wéér ge halveerd zou worden, doch die wensch is niet vervuld: wij daalden slechts van 4.22 tot 3.89 pet. Het is waar; doch het is een veeg tee- ken voor een partij, welke stormender hand de overwinning behalen moet, dat zij in twee etappen daalt van 8 pet tot minder dan vier. Van haar 44 Statenleden worden er 23 weggebezemd; er blijven er slechts 21 over. In Utrecht, waar de Jeider zetelt, bleef er van de 4 slechts één over! Dit vonnis is op echt-Nederlandsche wijze voltrokken. De N.S.B.-ers konden in volle vrijheid hun stem uitbrengen; ze zijn niet geïnti mideerd, ze zijn niet met opsluiting of broodroof bedreigd; de stemming was ge heim wat het uitbrengen betreft, doch niet één stem is verknoeid of verdonkere maand. Ruim 96 pet van het Nederland sche volk heeft gezegd: „wij willen Hol land houen" en weren elke onnederland- sche ideologie. Dit stemt óns tot tevredenheid; al ont veinzen wij ons niet, dat de klap nog wel iets raker had kunnen zijn. Maar de stembus sprak duidelijke taal! Andere negatieve factoren, welke ons tevreden maken, zijn deze. De Chr. Dem. Unie, die bij deze stem bus haar anti-militarisme verzweeg (hoe wel één van haar gekozen leden Oorlog heet) en het staatspensioen als lokaas misbruikte, won wel 2 zetels en kwam van 10 op 12, maar vergeleken bij 1937 ging deze partij ruim 200 stemmen achteruit, ondanks het feit, dat er nu 54.000 stem men meer uitgebracht werden: het percen tage daalde daardoor van 2.09 op 2.06. Dat wijst niet op toenemenden invloed. Precies hetzelfde kan van de S.D.A.P. gezegd worden, die nu toch wel aan de winnende hand moest zijn. Het is juist an dersom; vergeleken met 1935 ging zij een fractie van een procent vooruit; doch ver geleken met 1937 verspeelde ze 13.000 stemmen of meer dan een half procent van het totaal Het kostte haar 2 zetels die aan de Frie- sche renegaten toevielen. Groei zit er evenmin bij de communis ten en de S.G.P.: de eersten behielden de 12 zetels die zij hadden; de S.G.P. verloor er 3 van de 13. In ander verband komen wij daarop nog terug. Sprekend over de groepen ter linkerzijde moeten we er even op wijzen, dat de libe ralen geringer winst maakten, dan zij zich zelf en ook wij hun toegedacht hadden. Vergeleken met 1935 gingen zij bijna 31.000 stemmen vooruit, doch wonnen er slechts 2 zetels mee. Een schrale oogst. Beter boerden de Vrijzinnig democra ten; zij gingen sedert 1935 met rond 120.000 stemn.en vooruit en wonnen 11 zetels. Evenals reeds in 1937 het geval was, oogsten zij blijkbaar, wat de bewe ging E.D.D. gezaaid heeft op massa-bij eenkomsten, waar ook, zij het bij uitzon- dering een man van Chr. Hist, richting optreedt. Bezien wij nu het stembusresultaat van de positieve zijde. Dan spreekt het van zelf, dat wij ons verheugen over de winst van de Chr. Hist. Unie. die vergeleken met 1935 ruim 60.000 stemmen vooruit ging; al was de strijdmethode van deze partij tegenover de anti revolutionairen ditmaal niet altijd even nobel. Doch, dat zij zoo: zij won 2 zetels. Beter bracht de A.R. Partij het er af. Zeker, vergeleken met 1937 was er terug gang. do-1" fn d&t ia ar Is e»rh"ik gezegd: ,wij leven met onze 17 zetels minstens 4 boven onzen stand." Dat komt precies uit. Maar het is even waar, dat de schande van 1935 uitgewischt is, speciaal in Zuid- Holland, waar het toen huilen was. Im mers daar werden nu 3 zetels gewonnen, zoodat het getal van 11 op 14 komt; Noord-Holland voegde er 2, Gelderland en Utrecht ieder één zetel bij; totaal 7 zetels winst. Dit is dubbel mooi, want deze winst spreekt een duidelijke taal. Ten eerste, dat men in de groote steden Den Haag, Rotterdam en Utrecht, en ook Am sterdam, niet behoeft te wanhopen; ze hielden zich prachtig. Doch ook andere plaatsen overtroffen zich zelf. Men zie Dordrecht, waar het aantal stemmen, ver geleken met 1935 steeg van 3421 tot 6019; zulks mede ten koste van de C.H.U, die 900 stemmen verloor en van de S.G.P. die 400 stemmen terugliep. Ook Leiden mocht er zijn. Een klim van 3257 tot 4924, zoodat de A.R. de C.H.U. dicht op de hielen zit, mag genoemd worden. Voorts lette men op plattelands-distric ten als Ridderkerk. Wij trekken uit een n ander de conclusie, dat deze oude anti- rev. burchten, waarvan de muren danig afgebrokkeld waren door de knagende dissidenten, weer herbouwd worden. Uit dit oogpunt moet men het verlies der S.G.P. zien; de kiezers komen tot inkeer. Zij zien blijkbaar in, dat partijen die uitsluitend op groote geestverwante groepen parasiteeren. onnutte, ja schade lijke horzels zijn, welke slechts last veroor zaken, doch geen zegen brengen. De Christelijk Nationale Actie heeft weer geen succes gehad met haar lijsten. Er is zelfs achteruitgang, vergeleken bij de toch al minieme cijfers van 1937. Wij hopen zeer dat de velen, die in hun hart toch nog wel vrienden van de anti-revolu tionaire partij zijn den weg terug zullen vinden. Aan versplintering heeft vooral in onze tijden het Protestantsche volksdeel niets. Het vraagt er ook niet naar. Zijn er misverstanden, zij moeten opgeruimd kun nen worden. Naast elkaar, mannen en vrouwen, die de Gereformeerde beginselen ook tot gelding willen brengen in ons Nederland, hetwelk sedert eeuwen toch niet los is te denken van de Calvinistische beginselen! De Chr. Historische Unie mag met vol doening constateeren, dat de H.G.S. den laatsten zetel verspeelde. De anti papistische groepen moeten het aan zien, dat de Roomsch-Katholieken in Zuid-Holland 2 zetels winnen en vergele ken met 1935 bijna 200.000 stemmen op haalden en het totale aantal zetels in het land met 11 vermeerderden. In Limburg werden er zelfs 3 op de N.S.B. heroverd. wijsmaken. De drie partijen, waarop de regeering steunt, gingen vergeleken met 1937 in elk geval nog 14.450 stemmen vooruit en vergeleken met 1935 zelfs 358.100 stemmen. Daar tegenover staat dat zoowel de S.D.A.P. als de communis ten vergeleken met 1937 eenige duizenden stemmen verloren. Kan men nu zeggen, dat het regeeringsbeleid op smalle basis en ten aanzien van de bestrijding der werk loosheid veroordeeld is? Er is geen sprake van; eer het tegen deel. Uit het diepst van ons hart danken wij daar God voor, die de meerderheid der kiezers dit heldere inzicht schonk. Het oordeel van het kiezerscorps gaf blijk van nuchtere bezonnenheid, wees het onnationale af, maar bleek ook ongevoe lig voor de lokstem van de valsche demo cratie. Wij kunnen tevreden zijn en wachten met vertrouwen de raadsverk-'erngen af. Wat Is, summa summarum de alge- meene tendens van deze verkiezing? De „democratische" oppositie-partijen in de Tweede Kamer hadden het in de eerste plaats op de N.S.B. gemunt. Die poging is geslaagd. Wie twee keer ach tereen gekraakt wordt herstelt niet meer. Blijft nog wat sukkelen, totdat volledige invaliditeit optreedt. De tweede doelstelling was om het ka- binet-Colijn een brevet van onvermogen te bezorgen. Is deze opzet geslaagd? Wij gelooven niet, dat men zulks zichzelf zal Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen GOED WEER Weerverwachting voor het Noor den van het land: morgen later op den dag toenemende bewolking, overwegend droog, zwakke tot matige wind uit wes telijke richtingen, weinig verandering in temperatuur. Voor het zuiden: iets warmer, meest licht bewolkt, droog weer, zwakke tot matige wind uit westelijke richtingen. Het regeeringsbeleid gerechtvaardigd Winst voor de rechterzijde Het resultaat der verkiezingen van gisteren is zeer bemoedigend voor hen, die continuïteit in de regeering op prijs stellen en volksvreemde elementen willen weren. Zooals te verwachten was, konden de anti-revolutionairen het uitzonderlijke hooge cijfer van 1937 niet handhaven dat wist iedereen! maar de tegenslag van 1935 werd glansrijk te niet gedaan. Vooral Zuidholland hield zich prachtig en bezorgde de A. R. P. 3 zetels winst; in andere provincies kwamen er nog 4 bij, totaal 7. Ook de Chr. Hist. Unie en de R. K. Staatspartij boekten voor uitgang. De winst der liberalen was niet zoo groot als zij gehoopt en velen gedacht hadden; zij dienen nog meer bescheidenheid te leeren. De Vrijzinnig-Democraten kwamen er veel beter af; de overeenkomst van woordklank met Eenheid door Demo- cratie legt deze partij geen windeieren. De S.D.A.P., zoowel als de Communisten en de Chr. Dem. Unie zijn vastgeloopen partijen geworden; de eerste verloor zelfs 3 zetels aan de Friesche dissidenten; de C.D.U. won twee zetels, maar wezenlijke vooruitgang zit er niet in. De N.S.B. tenslotte ging verder in nederwaartsche beweging; misschien minder ver dan menigeen dacht en bijna heel ons volk hoopte; maar de halveering sedert 1935 werd nog eens krachtig onderstreept: het aantal van 44 Statenleden daalde tot 21. Een harde klap. De conclusie uit alles is duidelijk en eenvoudig: het kabinet- Colijn heeft opnieuw een brevet van vertrouwen gekregen; ons volk verkiest noch revolutionair bewind, noch dictatuu?; maar een stabiele, Christelijke regeering. Daarvoor zijn wij dankbaar. De drukte op de N.Z. Voorburgwal te Amsterdam voor de bureaux der dagbla den op den verkiezingsavond. De Statenverkiezing en de Eerste Kamer Waarschijnlijk zal de N.S.B. twee zetels verliezen Volgens den uitslag van de gisteren gehouden Statenverkiezingen zal het vol gend jaar bij de verkiezing van leden van de Eerste Kamer in de Provinciale Staten van Noordbrabant, Zeeland, Utrecht en Limburg, alsmede van Noord- holland en Friesland mogelijkerwijs het navolgend resultaat verkregen worden: Ingroepl (Noordbrabant, Zeeland Utrecht en Limburg): R.K. Staatspartij 9 zetels, S.D.A.P. 1 zetel. Anti Rev. Partij 1 zetel, Christ. Hist. Unie 1 zetel. Liberale Staatspartij, ingeval wordt samengegaan met den Vrijz Dem. Bond 1 zetel. In dat geval zou de N.S.B. 1 zetel ver liezen. welke bij samengaan tusschen Liberalen en Vrijzinnig Democraten aan één dezer partijen ten goede zou komen, of indien dit niet gebeurt, ten profijte van de S.D.A.P. In groep 2 (Noordholland, Fries land): Anti Rev. Partij 2 zetels, S.D.A.P. 3 zetels. R.K. Staatspartij 3 zetels. Christ. Hist. Unie 1 zetel. Lib. Staatspartij 1 zetel. Vrijz. Dem. Bond 1 zetel. Comm, Partij 1 zetel. In dat geval zou de S.D.A.P. 1 zetel verliezen en de R.K. Staatspartij 1 zetel winnen, terwijl de N.S.B. haar zetel moeten afstaan aan de Comm. Partij Ne derland. Het kan wel als vaststaand worden aangenomen, dat de N.S.B. bij deze ver kiezing van het volgend jaar haar 2 zetels in beide groepen zal verliezen en dus van 4 op 2 zetels in de Eerste Kamer zal teruggaan. Oplichting van juweliers te Groningen De daders gearresteerd GPONINGEN, 20 April. Den laatsten tijd kregen enkele juweliers alhier bezoek van een vrouw, die zioh interesseerde voor ver schillende sieraden. Zij wist het vertrouwen c'.er winkeliers te winnen en doze gaven haar de begeerde objecten op zicht mee. Toen de sieraden na verloop van tijd niet werden teruggebracht, deden de gedupeer den aangifte. De recherche waarschuwde alle goudsmeden van Groningen om op hun tellen te passen en haar te waarschuwen, wanneer gepoogd werd nieuwe zichtzendin- gen los te krijgen. Gisteren kwam in Helpman een vrouw een goudsmidswinkel binnen. Met een ver trouwenwekkend verhaal wist zij de vrouw van don winkelier te bewegen haar drie gouden heerenkettingen, ter waarde van 170 gulden mee te geven. De „klant" was reeds vertrokken, toen de juweliersvrouw arg waan kreeg en de politie van een cn ander op de hoogte stelde. De politie slaagde er aan de hand van deze gegevens in de oplichtster te achter halen. Het bleek dé 38-jarige gehuwde M. W. geboren K te Groningen te zijn. Zij be kerde dat zij de voorwerpen welke zij van de juweliers op zicht had gevraagd en mee gekregen, bij andere juweliers te gelde had gemaakt Een klein gedeelte van de groote massa belangstellenden voor het gebouw van de Rotterdammer te Rotterdam die den ge- heelen avond aandachtig luisterden Tiaar de door een omroeper per luidspreker bekend gemaakte uitslagen. VOOR SLECHTS 17, CENT noodig om doze annonce uitgeknipt In open envelop eli drukwerk aan om op te zen den, ontvangt U uitvoerige brochure» over het HF.RSTEL V\N uw HAARGROEI Br. U. NAffinC', rw ftWkk B.V, DDI HAAG De band van het seizoen safti-flight SCHOONMAAKTIJD PALTHE-TIJD Grootste fabriek in Nederland voor chemisch reinigen en verven van Gordijnen. Tapijten. Divankleeden, Taielkleeden, Dames- en Heeren- kleeding, enz. 800 Werklieden Specialiteiten in alle afdüelingen PALTHE ALMELO (RecL) NOORDWIJK AAN ZEE Hotel-Pension NOORDZEE Familie Hotel NOORD-BOULEVARD Telefoon 27 Bezoekt op Uw tocht door de bollenvelden Hotel-Café Restaurant „SEINPOST" Het geheele jaar geopend Noord-Boulevard richting vuurtoren* (RecL) GEDEELTELIJKE ZONSVERDUISTERING GOED ZICHTBAAR DE OMSTANDIGHEDEN ZEER GUNSTIG Tegen veler verwachting in is de gedeeltelijke zonsverduistering hier te lande zeer goed waarneembaar geweest. De omstandigheden waren in alle opzichten gunstigdaar de at mosfeer volkomen helder was. Velen hebben dan ook genoten van dit wel zeer zeldzame schouwspel, dat im mers slechts een hoogst enkele maal voorkomt en dan nog heel dikwijls niet te zien is door ongunstige om standigheden. Zooals we vorige week reeds ge schreven hebbenwas er ditmaal geen sprake van een volledige zons verduistering. Die zullen we deze eeuw in ederland niet meer te zien krijgen. Slechts een gedeelte van de zon werd bedekt door de maanschijf, zoodat op het moment dat de ver duistering op haar hoogtepunt was twee-vijfde van de zor.neschijf ver dwenen scheen. Dat was om 18.37 uur dan ook heel duidelijk te zien, zelfs zonder het gebruik van een be roet glaasje of iets dergelijks. Precies alsof er -en hap uit de zon genomen Zij, die in bijzondere mate belang stelden in dit natuurverschijnsel hebben, gewapend iet een donker glaasje, het verloop van de heele verduistering precies kunnen volgen. Het was zeer interessant om te zien, hoe omstreeks tien voor zes een heel smal streepje van de zonneschijf be gon te verdwijnen, dat langzaamaan breeder werd en ter.-loti?i om zeren over halzeven weer begon af te nemen. Tot ongeveer zeven uur kon men het afnemen zien, daarna werd het onzichtbaar, omdat toen de pon ondergegaan was. Om 9.24 uur was de verduistering weer voorbij. Het was ditmaal wel heel wat an ders dan in 1912. toen het omstreeks 12 uur zoo donker werd. dat de kippen dachten, dat het avond was en op stok gingen. Maar het was daarom niet minder interessant.' DE BRAND AAN BOORD VAN DE „PA^IS" PARIJS, 19 ApriL (Havas). De rakkers \an de .Paris" hehben tijdens een onder vraging toegegeven, dat zij bij het veria ten van de bakkerij 'n met kolen gestookten over hebben laten branden. Men is echter van meening, dat deze nalatigheid alleen den brand niet kan verklaren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1