JHruurr t (üouratii Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken Afbakening van standpunten I.G.B. iHborniementsprijS: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agenlschap gevestigd is 2.35 Franco per post 2.35 -f portokosten Per week0.18 Voor het Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bij dagelijksche zending5.5Q Alles bij vooruitbetaling tosse flummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j fl. No. 6675 Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 38936 VRIJDAG 14 APRIL 1939 20e Jaargang Stoertentiepritfen: Van I tot 5 regels»J7'/» Elke regel meerf 022'It Ingezonden Mededeelingen van 1—5 regels 2.30 Elke regel meer f 0.45 Voor het bevragen aan '1 bureau wordt berekend 0,10 De gewichtige keuze Wie een rustig en toch voortvarend beleid, dat ook de redelijkheid der op te leggen Jasten niet uit het oog verliest, voor de pro vincie waardeert en begeert, doet goed op de anti-revolutionaire lijst zijn stem uit te brengen. Het zijn niet in de laatsto plaats de anti- rev. Statenleden geweest, die in verhou ding tot hun getalsterkte op het beleid invloed hebben geoefend. Onnoodige provin ciale bemoeiingen zijn steeds afgewezen. Aan het particulier initiatief is te allen tijde volle ruimte gegeven. Daaraan danken we o.a. in Zuid-Holland de voortreffelijke en niet dure krankzinnigenzorg. De gevolg de principieele lijn heeft er toe medege werkt, dat deze provincie de laagste belas tingen heeft Onnoodige uitgaven zijn in alle provincies steeds bestreden. Paradevoorstellen, als van de sociaal-de mocraten, die van jaar tot jaar met een mo tie kwamen voor werkverschaffing en werk verruiming, gingen regelmatig van de baan. Ze waren onnoodig. Wat gebeuren moest, gebeurde ook, zoodra het oogenblik geko men was. Daardoor is in menige provincie onder rechtsch bewind veel en groot werk gedaan in sociaal opzicht. Dat kon geschie den omdat de finapcieele toestand kern gezond gehouden was. Vóór alle dingen werd gezorgd voor een deugdelijk, noem het gerust, conservatief financieel beheer. De sociaal-democraten waren op dit punt nimmer erg meegaande en zagen zelfs tegen verdubbeling van de be lasting niet op. Het waren vaak de anti-rev. gedeputeerden, of statenleden die hun op dit punt sinds jaren den voet dwars zetter.. Achteraf schijnen ze hier en daar wel te hebben ingezien, dat hun onbeheerschte uit gavendrang een fout is geweest In sociaal opzicht was er van vruchtbaar soc.-democratisch initiatief weinig sprake. Wel waren ze sterk in overvragen, zich zelf prtjzen en onredelijke critiek op anderen. Dat is politiek spel, maar geen verant woordelijk werk. Natuurlijk, wie jaar en dag het onmogelijke vraagt, ziet eindelijk wel eens iets verschijnen, dat hij voorheen gelanceerd heeft. Het is echter een infe rieure methode zich daarvan dan de eer aan te matigen en voorts af te geven op een be stuur, dat er zijn mag en waaraan in ernst geen tekortkomingen verweten kunnen worden. Met name ten plattelande zal men dit voorzichtige beleid weten te waardeeren Men weet daar terdege goed, dat bij de so ciaal-democraten voorop staat het opdrijven 'oer uitgaven op allerlei wijze. Hunnerzijds zullen ze in de komende da gen met ijdele beloften niet karig zijn. Van de werkloosheid zal ook nu schromelijk mis bruik worden gemaakt, hoewel de heeren in geheel Europa weinig anders dan politieke nederlagen, revolutionaire praktijken on geen opbouwend werk op hun rekening heb ben staan. Schermende met de democratie bereiden deze revolutionaire klassestrijders het pad naar fascisme en nationaal-socialis me voor; gelijk reeds in zoo menig land is gebleken. Wie aan hun beloften geloof slaan, zullen bedrogen uitkomen, aooals millioenen reeds hebben ervaren. Daarom rust op ons de plicht hun pogen met alle kracht te weerstaan. Daar dienen we onze volksgemeenschap mee. En v/ij doen dit het best door bij de komende ver kiezingen niet de zijde der revolutionairen van alle gading, maar van de amli-revolu- tionairen te kiezen. Daar zijn de belangen, ook van de provincies, veilig. TRAGISCH ONGEVAL Aan den Hillegommerdijk onder de Ge meente Lisse heeft zich een tragisch onge val voorgedaan. Een zoontje van den heer Vinke geraakte in de Ringvaart en ver dronk jammerlijk. Dr. van Haeringen Uit Nieuw-Vennep en eenige E.H.B.O.ers, later bijgestaan door Dr. van Dijk, van Lisse, deden alle pogingen om de levengeesten op te wekken met behulp van een zuurstof apparaat van de E.H.B.O., doch alle pogan, gen mislukten, zoodat slechts de dood ge constateerd kon worden. ELIXIR D'/WVERS HOOG FJIF LIKEUR Trompenberg's PALACE HOTEL Hilversum - Telefoon 7941 (2 lijnen) Hel geheele |aa» geopend Engeland blijft de groote lijn volgen Chamberlains verklaringen in het Lager huis zijn op zulk een sobere en onopvallende manier voorgedragen, dat een wereld, welke aan verrassingen en oratorische knal-effec ten gewend is geraakt, spoedig geneigd zou zijn, daaraan minder belang toe te kennen dan er in werkelijkheid aan toe komt. Zeker, er was daarin geen enkel surprise-element, doch het ontbreken daarvan werd onzes in ziens ruimschoots vergoed door het aan den dag treden van twee andere karaktertrekken, welke onder de huidige tijdsomstandigheden van veel aanzienlijker waardij moeten wor den geschat. Wij bedoelen allereerst een be zadigdheid, welke het gebeurde in de Adria tische Zee met kalmte onder de loupe nam, en zich ervan onthield een voortijdig oordeel uit te spreken over bijkomende omstandig heden, welke zich nog voorshands aan een objectieve waardeering moeten onttrekken. Zulks, wat betreft de politieke entourage van Italië's geAvelddaad; wat de gevolgen daarvan voor heel het bekken der Middel- landsche Zee betreft, dienaangaande liet de Britsche premier geen onzeker geluid hoo- ren. Hij sprak het onomwonden uit. dat een moeizaam gegrondvest vertrouwen door dit eigenmachtig optreden een nieuwen deuk ge kregen had, en dat. waar de Adriatische Zee zonder tegenspraak een integreerend deel uitmaakt van het gebied der Middellandsche Zee, het Britsch-Italiaansche verdrag, dat den status quo in deze contreien vast stelde, eveneens door het jongste gebeuren was aan getast. Bij deze constateering heeft Chamber lain het gelaten; hij is niet overgegaan tot het opzeggen van dit accoord, hetwelk het resultaat mocht worden genoemd van een eerste Italiaansch-Britsehe toenadering. Zulk een daad zou deze toenadering zonder meer in haar tegendeel hebben verkeerd, waar mede aan de zaak van den wereldvrede zeker een slechte dienst zou zijn bewezen. Nu is in ieder geval de mogelijkheid open gelaten voor Rome, om in besprekingen met Londen te blijven, en de terugtrekking van de Italiaansche vrijwilligers, welke aan staande wordt geacht, zou wellicht deze ver standhouding ook verder in een gunstigen zin nog kunnen beïnvloeden. Intusschien heeft Engeland er geen twijfel over laten bestaan, dat het 't zijn taak acht, aan de agressie, welke door sommige mo gendheden meer en meer tot een middel van internationale politiek wordt gemaakt, door coalitie-vorming een halt toe te roepen. Hierin openbaart zich de tweede karakteri stiek van Chamberlains optreden, namelijk een zich niet overhaastende vastberaden heid. Griekenland weet thans, dat het voor de veiligheid van Korfoe, en ook van zijn overig, minder blootgesteld territoir, op den gezamcnlijkèn steuïi Van Frankrijk en Enge land zal kunnen rekenen. Dat ook Roemenië een dergelijke toezegging ontving, schijnt te moeten worden toegeschreven aan een ster ken aandrang welken Parijs nog in 't laat ste moment op Londen heeft uitgeoefend. Het Roemeensche probleem biedt veel hache lijker kanten dan het Grieksche. Het land van koning Carol sloot nog zeer onlangs een zeer vérstrekkende overeenkomst met het Derde Rijk, en moet derhalve, althans offi cieel, een der vrienden van Berlijn worden geacht. Uit dien hoofde is het een merk waardige figuur, aan dezen staat een garan tie te beloven, juist tegen het rijk, waarmee het ziich zoo nauw verbonden heeft. Doch de daadwerkelijke toestand is zoo, dat Roemenië omsloten wordt door Zuid- Slavië, Hongarije en Bulgarije, welke staten- trits het nu niet bepaald zeer welgezind is, en dat het de ernstige vrees moet koesteren, nieuwe aanspraken te zien indienen tegen bepaalde brokstukken van zijn grondgebied, gelijk de Hongaarsohe irredenta en de Dobroedsja, welke Bulgarije gaarne zou her winnen. Uit dien hoofde heeft de Roemeen sche kwestie, veel meer dan de Grieksche, een gecompliceerd karakter, en geeft zij eer der aanleiding tot onprettige verwikkelingen. De mogelijkheid wordt echter onder het oog gezien, de eenzijdige Britsche en Fransche garantie aan dit land te ondersteunen door ook Polen hieraan te laten deelnemen. Tot dit doel worden trouwens met Warschau reeds geruimen tijd besprekingen gevoerd, evenizoo als zulks met de Turksche hoofd stad Ankara het geval is. Wij verkeeren, ook nu nog, in de interim periode, waarvan Chamherlain bij een vorige gelegenheid sprak, al zijn wij intusschen in een nieuw stadium getreden, en verkrijgt de anti-agressie-coalitie reeds meer vorm en in- Dat Chamberlains nieuwe politiek in Ber lijn en Rome met weinig welwillendheid ont vangen wordt, behoeft weinig betoog. Waar men tegen déze beveiliging van Oost- en 7uid-Oost-Europa weinig steekhoudends kan inbrengen, bepaalt men zich ertoe, deze in het belachelijke te trekken, door te spreken over het verleenen van garanties, welke overbodig zouden zijn. omdat daarnaar niet gevraagd is. Ook hier eohter geldt de waar heid, dat het best lacht, die het laatste lacht, een waarheid, waarvoor de autoritaire machten bij vorige gelegenheden, toen zij anderen te vlug af waren, wel degelijk open oog bleken te hebben. Griekenland en Roemenië krijgen garantie-verklarinpe- Fransche en Engelsche uiteenzettingen en reacties elders In het Britsche Lagerhuis heeft de Engelsche premier een uiteenzetting ge geven van het gebeurde in Albanië, en erop gewezen, dat waar de lezingen hier over uiteenloopen, het voor het oogenblik verstandig is. zijn oordeel op te schorten over de gebeurtenissen, welke aan de be zetting voorafgingen. Over de gevolgen van deze bezetting echter kan geen twijfel bestaan; de open bare meening in de geheele wereld is eens te meer geschokt door dit nieuwe vertoon van geweld. Het is de oorzaak van ver dere onbehaaglijkheid en van toeneming van de internationale spanning. Met het oog op het Britsch-Italiaanschs accoord van 16 April 1938 zeide Cham berlain: De Adriatische Zee is zeker een deel van de Middellandsche Zee, en de Italiaansche regeering kan niet beweren, dat wij daarbij niet betrokken zijn. Het is niet alleen de toekomst van Albanië, welke op het spel staat. De Britsche regeering is van meening, dat zij zoowel een plicht te vervullen als een dienst te verrichten heeft door geen twijfel te laten in den geest van wien ook ten opzichte van haar stand punt. Ik maak daarom gebruik var deze gv legenheid, om namens de regeering te ver-, klaren, dat de Britsche regeering het grootste belang er aan hecht, dat verme den wordt, om door geweld of bedreiging met geweld den status quo in de Middel landsche Zee en op het Balkanschiereiland te verstoren. Bijgevolg is zij tot het besluit gekomen, dat in geval van eenigerlei actie, die duidelijk een bedreiging zou vormen van de onafhankelijkheid van Griekenland of Roemenië en tegen welke resp. de Griek sche of de Roemeensche regeering het van vitaal belang zou achten, verzet te bieden met hare nationale strijdkrachten, de Britsche regeering zich verplicht zou gevoelen, om terstond de Grieksche of de Roemeensche regeering, al naar het geval zou zijn, allen steun te verleenen, die in haar vermogen ligt. Wij doen mededeeling van deze ver klaring aan de rechtstreeks betrokken re geeringen en aan de andere. Ik verneem, dat de Fransche regeering een gelijklui dende verklaring dezen middag aflegt. De regeeringen der dominions worden voort durend op de hoogte gehouden van alle ontwikkelingen. Ik wil slechts een of twee opmerkingen hieraan toevoegen: Wat mij betreft, niets van hetgeen gebeurd is, heeft wijziging gebracht in mijn overtuiging, dat de poli tiek der regeering, toen zij een jaar ge leden het Engelsch-Italiaansche accoord onderteekende, juist was. Ik zeg dit niet, om een controvers op te werpen, maar om een verkeerd begrip van mijn tegenwoordige houding te ver mijden. Ik beken openhartig mijn diepe teleurstelling over het optreden der Itali aansche regeering. De Fransche minister-president Dala- dier heeft gisteren aan de pers een ver klaring verstrekt, opgesteld in overeen stemming met de Britsche regeering, waarin gezegd wordt, dat de Fransche regeering het grootste belang eraan hecht, dat iedere wijziging door geweld of met bedreiging door geweld van den status in de Middellandsche zee en op het Balkan schiereiland wordt voorkomen. In verband met de ongerustheid, die de gebeurtenis sen van de laatste weken hebben doen ontstaan, heeft zij bijgevolg aan de Roe meensche en Grieksche regeeringen de verzekering gegeven, dat Frankrijk zich zal gebonden achten, haar onmiddellijk bijstand te verleenen, in geval een actie zou worden ondernomen, welke duidelijk de onafhankelijkheid van Roemenië of van Griekenland zou bedreigen, en waartegen de Roemeensche of de Grieksche regeering het van vitaal belang zou achten met haar nationale strijdkrachten verzet te bieden. De toenemende heftigheid van de anti- Britsche campagne der Duitsche pers doet vermoeden, dat wellicht een nieuwe Duit sche zet tegen de ,,omsingelings"-politiek te wachten is. Men veronderstelt, dat deze in de eerste plaats tegen Engeland, doch mogelijk ook tegen Polen gericht zal zijn. Toen Polen de wederzij dsche verplich tingen met Engeland aanvaardde, werd in Duitsche kringen openlijk gezegd, dat de mogelijkheid bestond, dat zoowel het Duitsch-Britsche vlootverdrag als het Poolsch-Duitsche non-agressie-pact zou den worden opgezegd. De nieuwe Duit sche actie zou wel eens in deze richting kunnen gaan, doch zou van diplomatieken. en niet van militairen aard zijn. De Italiaansche pers acht de garantie aan Griekenland en Roemenië overbodig, en is van meening, dat deze de spannin gen op den Balkan slechts zal doen toe nemen, daar zij een voorteetting is van de politiek tot omsingeling der as-mogend- heden. BIJNA 3000 CANDIDATEN IN HET GEHEELE LAND Twee-en-twintig partijen bij de Statenverkiezingen Bij de op Woensdag 19 April e.k. 1 te houden verkiezing van leden der Provinciale Staten zullen in totaal 2974 candidaten dingen naar de 590 zetels welke in de Staten van alle elf provinciën te bezetten zijn. Het aantal partijen en groepen, dat in het politieke strijdperk treedt, be draagt 22. Hiervan hebben de tien partijen, die thans in de Tweede Kamer vertegenwoordigd zijn, voor de verkiezing in alle Staten candi daten gesteld. De overige twaalf par tijen en groepen nemen meerendeels slechts in een enkele provincie aan de Statenverkiezingen deel. Mislukte Duitsche staatsgreep in Litauen? Kaunas ontkent geruchten Volgens verscheidene Poolsche bladen zou een door Berlijn geïnspireerde staatsgreep ontdekt zijn in Litauen, welke beoogde de afzetting der regeering Czerniu6 en haar vervanging door een regeering Tuebelis. die Duitsch-gezind zou zijn. De twee voornaamste leiders van het com plot, waaronder kolonel Saladzius, die lid is eener paramilitaire organisatie, zouden zijn gearresteerd. Dezelfde bladen melden ook, dat Duitsch- land hoopt te profiteeren van die a.s. han delsbesprekingen met Litauen, om het Li- tausohe bedrijfsleven aan een nauwe Duit sche controle te onderwerpen. Door officieele Litausche kringen in Kau nas worden al deze geruchten tegenge sproken. „De wereldvrede is ondeelbaar" Belangrijke Amerikaansche verklaring De Amerikaansohe onderstaatssecretaris van Buitenlandsche Zaken, Su.inorWel- les, heeft in een belangrijke rede gewezen op de gevaren, welke de tegenwoordige in ternationale toestand meebrengt voor de Vereenigde Staten en in aansluiting daarop herziening bepleit van de Amerikaansche neutraliteitswet in een voor de slachtoffers an agressie gunstigen zin. Sumner Welles herinnerde er aan dat het doel der Amerikaansche regeering op de eer ste plaats is, den vrede voor de Vereenigde Staten te bewaren, doch tegelijkertijd vroeg hij zich af, of het „denkbaar is, dat de volken zonder protest de woorden goedkeuren van den leider van een groot volk, die onlangs heeft verklaard, dat de beschaving van tijd tot tijd een oorlog noodig heeft". „Het schijnt, vervolgde hij, dat de volken der wereld onder leiding van een handjevol mannen, den afgrond en de vernietiging tegemoet gaan. De wereldvrede is heden ten dage ondeel baar en een daad van agressie, of verove ring, tegen een vreedzaam volk, is zelfs op ons geografisch isolement van invloed. Tel kens wanneer de wereldorde verstoord en de regels van het menschenrecht en de recht vaardigheid geschonden worden, worden on ze eigen belangen geschaad". Moet nu onze regeering voortgaan met het toepassen van de tegenwoordige neutrali teitswet, die allen landen zou beletten, om. als een oorlog zou uitibreken, zich van wa pens te voorzien?" Welles herinnerde aan de ervaring van president Jefferson, die. na een totaal em bargo te hebben afgekondigd, dit moest in trekken en vervolgde: „Ik geloof, dat Jef ferson van meening zou zijn, dat de neutra liteit in 1939 niet met meer succes door wetten kan worden gewaarborgd dan in het geval was en dat de vrede van het Amerikaansche volk beter gewaarborgd is, als men den landen, die het slachtoffer van agressie kunnen zijn, toestaat, m de Vereen. Staten in vredestijd, zoowel als in oorlogs tijd, de voor hun verdediging noodige goe deren. met inbegrip van munitie te betrek- Huishoudkampen voor meisjes van Geref. beginselen Men schrijft ons: Het Comité Huishoudkampen voor Meisjes van Geref. beginselen vraagt uw aandacht voor het werk dat door dit Comité verricht wordt, voorzoover u dit nog onbekend is. Het Comité, gevormd uit Geref., Herv. Geref. en Christ. Geref., stelt zich ten doel werblooze meisjes of meisjes uit werklooze gezinnen van Gereformeerde beginselen van 16 tot 26 jaar in een veertiendaagsch Huls- houdkamp bijeen te brengen. Ge zult vragen: met welk doel? De naam „Huishoudkamp" wijst er reeds op, n.l. dat men in die 14 dagen practisch huishoudelijk werk zal doen onder deskun dige leiding, met aanvulling van enkele theoretische lessen. Wat er dus zooal gedaan zal worden? Eé?. greep uit vele: Huishou delijk werk, naaien, koken, handenarbeid, lessen over maatschappelijke vorming, voe dingsleer, terwijl ter afwisseling van zang en spel genoten kan worden. Ge zult zeggen, maar daarvoor is 14 dagen eel te kort. Dat is ook .zoo. Maar deze Huis houdkampen zijn ook bedoeld als een soort vooropleiding voor de Internaten tot oplei ding voor huishoudelijke beroepen, uitgaan de van de Centrale voor Werkloozen. Daar wordt een driemaandelijksche cursus gege- die de meisjes', nadat zij drie maanden practisch werk verricht hebben, een diplo ma van bekwaamheid verschaft Geef u daarom op bij de secretaresse van dit Comité: mej. B. van den Berg. Vloeddijk 104, Kampen, die u een invulformulipr voor deelname toezendt. sitter der Tarlefcommis- 1 BloemendaaL De groep Antwerpschc scholieren, die in een sportieven kamp tegen scholieren van de Maasstad zullen uitkomen, werd gisteren op het stad- huis ontvangen. De aankomst van de gasten uit de Scheldestad. A.W.R0a0FS SCHORTENINDUSTRIE 6EMERT *Het betere genre schort Kleurecht Waschecht Bij alle goede manufacturenzaken VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen Engeland en Frankrijk verstrekken aan Griekenland en Roemenië veiligheids garanties. Duitsche vlootmanoeuvres onder de Spaansche kust. Victor Emmanuel aanvaardt de Alba- neesche kroon. Belangrijke politieke rede van Sumner W elles. Scherpe Duitsche reacties op Chamber* lains verklaringen. De vergadering van de Vereen, van Geref. Predikanten te Utrecht. De vergadering van de Chr. Vereen, van leeraren en onderwijzers in lichame lijke opvoeding. Tegen een buitenlandsch oplichter is voor de Amsterdamsche rechtbank vier jaar gevangenisstraf geëischt. BEWOLKT Voor de kuststrook; eenige buitjes, geheel bedekt of zwaar bewolkt, weinig verandering in temperatuur,, matige zuidelijke tot westelijke wind. Voor het binnenland: eenige regen met kans op plaatselijk onweer* geheel bedekt of zwaar bewolkt, nog iets kouder dan vandaag, zwakke tot matige wind uit zuidelijke tot westelijke rich tingen. BAROMETERSTAND Stand vanmorgen half twaalf 757.2. FIETSERS LICHT OP: 15 April. Van 'sav. 7,25 u. tot smorg. 4,34 a Ba salt ine tegels in alle kleuren. TROTTOIRBANDEN, enz. N.V. HOLLANDSCHE BASALTINE TEGELFABRIEK - ROTTERDAM N-V C...>rvc>l....lPl..l. Math,..»0bn.l I G E Sfoltn #n Bronzen Pornon Douron KoZijfi.n Ploolworton on Uz«*conshvcti«> lelaoou VIERJARIG KNAAPJE VERDRONKEN GORKUM. 14 ApriL Woensdagmiddag speelde het vierjarig zoontje van schipper Van Meteren alh.er op het vaartuig van zijn vader, liggende in het Mcrwedekanaal ter hoogte van de algen.eene begraafplaats. Na eenigen tijd zag de moeder van het kind tot haar vreeselijko ontzetting een klompje, toebehoorend aan haar zoontje, op het water drijven. Onmiddellijk werd met dreggen begonnen. Eerst na anderhalf uur kon het lijkje van het ventje eenig kind opgehaald wor den. Dr. Bauer kon slechts den dood eonsta- BEVOLKING VAN DU1TSCHLAND Na de inlyving van het protectoraat Bohe- men en Moravia bij het Duitsche ryk is Duitschland thans in meerderheid Roomseh- Katholiek. Van de 86 millio&n inwoners zijn er 45 millioen Roomsch-Katholiek, 41 milliocn Protestantsch.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1