TJ&a
Nederlandsche Meubelfabriek
Wageningen N.V.
SCHUDT UW LEVER
WAKKER
Eischt
Ned. Fabrikaat
KNUTSELAARS
N.V. KEMPENSGHE ZINK MIJ.
ASBEST I RUBBER
J. Koster Hzn. Scheepswerf „Gldeon*
CyPMIFHE^
DONDERDAG 13 APRIL 1939
EERSTE BLAD PAG. a
RONDBLIK
Laatste positie
wijzigingen
Heden zullen in het Engelsche parlement
'door Chamberlain en Halifax verklaringen
worden afgelegd over den buitenlandschen
toestand, in het bijzonder, wat de jongste
gebeurtenissen in het Middellandsche Zee
bekken betreft. De verwachting bestaat, -lat
deze verklaringen duidelijke taal zullen
spreken, inzonderheid wat de status quo m
deze gebieden betreft, waaromtrent gelijk
men weet tusschen Rome en Londen het
vorig jaar Paschen een overeenstemming
werd tot stand gebracht. Deze overeenstem
ming lijkt door den Italiaanschen gewapen-
den opmarsch in Albanië geschonden, of
althans aan het wankelen gebracht. Zuid-
Slavië kan zich niet langer zeker achten
van zijn belangen in de Adriatische Zee;
Griekenland beseft, dat het eiland Korfoe
voor de fascistische machtshebbers meer
dan ooit een begeerenswaardige buit moet
zijn, en Turkije, tenslotte, ziet in dit alles
symptomen van een mogelijk Italiaansch-
.Turksche krachtmeting in de toekomst.
Wat Groot-Britiannië aangaat, dit
land is uiteraard zeer gevoelig voor alles
wat zich in het oostelijk Middellandsche
^Zee-bekken afspeelt. Sinds Italië er den
Dodekanesos en Rhodos in bezit nam en tot
versterkingen ombouwde, weet het zich niet
langer onbedreigd heer en meester in gebie
den, welke zoowel voor zijn positie in Pa
lestina en zijn olie-haven Haifa, als voor
zijn verbindingen door het Suez-kanaal van
zoo onbegrensd belang zijn. Venvacht wordt
daarom, dat de Britsche premier vandaag
zal laten vernemen, dat Engeland aan Grie
kenland een volledige garantie voor zijn
onafhankelijkheid heeft verschaft, in ruil
waarvoor Engeland ook in de toekomst van
het vrije gebruik der Grieksche havens voor
marine-doeleinden zal verzekerd zijn. Ver
wacht wordt eveneens, dat de premier een
exposé zal verstrekken van de jongste
Britsch-Turksche relaties, welke voor het
Britsche Empire eveneens een stabilisee-
rende factor zullen kunnen beteekenen.
Intusschen heeft het er iets van, of men
in Rome, nog voor deze officieele Britsche
declaraties, in de gevarenzone der Middel
landsche Zee zijn laatste stellingen heeft
willen betrekken. Nadat de eerste en aan
vankelijke reacties op de occupatie van Al
banië zijn geluwd, en men derhalve de kat
uit den boom heeft kunnen kijken, heeft
men haast ermee gemaakt, aan dit land
een statuut te geven, hetwelk in feite dezen
kleinen Balkanstaat tot een Italiaanschen
vazal maakt, terwijl hij officieel zijn onaf-
hankelijken status behoudt Een te Tirana
samengekomen Albaneesche nationale ver
gadering heeft namelijk de oude grondwet
opgeheven, en het besluit genomen, de
kroon des lands aan te bieden aan Victoi
Emanuel, waardoor een personeele unie
met den grooten fascistischen nabuur ont
staat. Omtrent de innerlijke waarde van
dit Albaneesche besluit tast men in zoo
verre in het duister, dat men op het hui
dige moment nog niet kan nagaan, in hoe
verre het onder vreemde pressie tot stand
kan zijn gekomen. Evenmin kan men be-
oordeelen op welke wijze en uit wat voor
elementen deze nationale vergadering
werd samengesteld, doch het vermoeden
ligt voor de hand, dat Italiaansche invloed
hier wel den doorslag zal hebben gegeven.
Bij de beoordeeling van de vraag of men
na deze dingen al of niet kan spreken over
een feitelijke wijziging van den status quo
in de Middellandsche Zee geraakt men in
een warnet van juristerij, zoodat daarover
het laatste woord nog wel niet zal zijn ge
sproken.
I Een
geregelde stoelgang\
verzorgt-
I VERWEKT GEEN KRAMP
Bij apotheken en drogisten In verpakkingen 1
10, 30 en 60 tabletten.
Een tweede merkwaardig ding is, dat op
nieuw de terugzending van de Italiaansche
vrijwilligers uit Spanje ter sprake is ge
bracht. Van zekeren Engelschen kant heeft
men te verstaan gegeven, dat zulk een
terugtrekking zou worden beschouwd als
een symptoom van Italiaansche begeerte,
met Engeland op goeden voet te willen
blijven. In Italië heeft men thans echtei
wederom den klemtoon gelegd op een
reeds vroeger gedane uiting van Mussolini,
nl. dat de legionairs eerst zullen terug
komen, als Franco verklaart, dat zij kun
nen repatrieeren. Deze „handigheid" dient
ertoe, de Italiaansche machtspositie in
Spanje te bestendigen, At men uit de hui
dige internationale spanning is gekomen,
en in rustiger vaarwater is geraakt. Tot zoo
lang zal Rome ook deze stelling kalm ver
der bezet houden.
Tenslotte is er dan nog het gerucht, ook
uit Italiaansche bron voortkomend, dat
Spanje, hetwelk zich reeds aansloot bij het
anti-komintern-verdrag, nu ook den volken
bond zal vaarwel zegen. Al deze dingen te
zamen genomen duiden erop, dat men in
Rome de laatste positiewijzigingen in de
Oude Wereldzee heeft willen tot stand
brengen, precies aan den vooravond der of
ficieele Britsche verklaring, opdat men in
Londen goed zal weten, hoe de verhoudin
gen onderling liggen, en waaraan men toe
is. De wacht is thans op Engeland.
Korte verklaring van Daladier
verwacht
In den gisteren te Parijs gehouden Fran-
schen ministerraad heeft Daladier een
overzicht gegeven van den algemeenen toe
stand en van de militaire maatregelen,
welke getroffen zijn.
De minister van Buitenlandsche Zaken,
Bonnet, gaf een overzicht van de diploma
tieke actie van Frankrijk tijdens de jongste
crisis en toonde aan, dat de Franeohe diplo
matie voortdurend nauw samenwerkte met
de Britsche.
De minister van Binnenlandsche Zaken,
Sarraut, heeft den ministerraad een drie
tal decreten inzake de controle op vreem
delingen voorgelegd, welke werden aange
nomen.
Voor het overige wordt omtrent de verga
dering van den ministerraad de grootste ge
heimhouding in acht genomen, niet alleen
wat betreft de militaire maatregelen, waar
over gesproken is, dooh ook omtrent de bui
tenlandsche politiek, vermoedelijk omdat
Daladier zijn uiteenzetting zal geven.
Na het verlaten van het ministerie ven
oorlog, waar de vergadering werd gehouden,
zeide de minister-president tot de pers, dat
de rede niet per radio zal worden uitgezon
den de verklaring zal slechts kort zijn en de
houding van Frankrijk jegens de buiten
landsche probüemen uiteenzetten.
De minister-president voegde hieraan toe,
dat de verklaring aan de Britsche regeering
zal worden bekend gemaakt, alvorens zij aan
de pers zal worden medegedeeld.
Geen Duitsche voorbereidingen
tegen Nederland
De „Deutscher Dienst" keert zich in zeer
scherpe bewoordingen tegen een bericht van
de „News Chronicle", volgens hetwelk
Duitschland voorbereidende maatregelen te
gen Nederland zou hebben genomen. De
„Deutscher Dienst" uit het vermoeden, dat
achter dergelijke beriohten zeer bepaalde
semi-officieele Engelsche instanties zouden
staan.
Koning Carol naar Joegoslavië
Volgens berichten uit Boekarest zou ko
ning Carol van Roemenië voornemens zijn,
over enkele dagen een bezoek te brengen aan
Belgrado, teneinde aldaar met prins-regent
Paul van Joego-Slavië den internationalen
toestand te bespreken, speciaal wat betreft
de positie van de Balkanlanden na den
Italiaanschen inval in Albanië.
Betrekt Uw stofzuiger
van vakkundigen
N.V. Couzv-lc Middellandstr. 72
Rotterdam Reel.)
PERSONEELE UNIETUSSCHEN
ITALIË EN ALBANIË
Tirana biedt Victor Emmanuel
de kroon aan
Zondag a.s. algemeene
nationale feestdag
Naar Stefani uit Tirana meldt heeft
de Albaneesche constitueerende ver
gadering gisteren besloten, het be
staande Albaneesche regiem en de
grondwet af te schaffen, en de kroon
van Albanië, in den vorm van een
personeele unie aan te bieden aan
Victor Emmanuel, koning van Italië
en keizer van Abessinië, voor hem en
zijn koninklijke afstammelingen.
In een motie verklaart de constitueerende
vergadering, dat alle Albaneezen erkentelijk
zijn voor het opbouwende werk van
Duce en het fascistische Italië voor de ont
wikkeling en het welzijn vam Albanië en be
sluit het leven en het lot van Albanië nau
wer te binden aan het leven en het lot van
het fascistische Italië door banden van de
grootste solidariteit. Tusschen beide landen
zullen in dezen geest van solidariteit over
eenkomsten worden gesloten".
De vergadering heeft verder de samen
stelling van het nieuwe Albaneesche kabinet
welks vorming zij had opgedragen aan Ver-
laci. die premier en minister van onderwijs
is, goedgekeurd.
De leden van het nieuwe kabinet zijn on
middellijk na de vergadering in het Itali
aansche gezantsohapsgebouw ontvangen
door den Italiaanschen minister van buiten
landsche zaken. Ciano, die per vliegtuig
te Tirana was aangekomen. Deze versoheen
daarna op het balkon en noodigde het pu
bliek uit den koning-keizer en den duce te
hulaigen.
Aan de constitueerende vergadering
men 120 gedelegeerden uit alle deelen van
Albanië deel onder voorzitterschap van den
chef van het voorloopig bestuurscomité,
Piafer Ypi, die een akte van beschuldiging
voorlas aan het adres van het vorige regime
waaruit bleek, dat Albanië niet in staat
was, zichzelf te besturen.
„Geheel Albanië, aldus vervolgde Ypi,
wachtte reeds sinds lang met open armen op
zijn bevrijder, het Italiaansche leger en
halve eenige struikroovers booc. niemand
weerstand. De beste oplossing voor deze
crisis van het land is de kroon van Albanië
aan te bieden aan koning Victor Emmanuel
III"
Andere sprekers, met name de vroegere
leider der orthodoxe kerk, Vissarion, hielden
redevoeringen in denzelfden geest
Eén dag vlagvertoon
Mussolini heeft bepaald, dat ter viering
van de unie tusschen Italië en Albanië Zon
dag 16 April van zonsopkomst tot zonsonder
gang de vlaggen van beide landen moeten
worden uitgestoken.
Naar aanleiding van het besluit der con
stitueerende Albaneesche vergadering is de
groote fascistische raad bijeengeroepen tegen
hedenavond 10 uur, de ministerraad voor
Vrijdag 10 uur. de kamer van fasces en cor
poraties voor Zaterdag 16 uur en de senaat
voor Zaterdag 18 uur.
In de „Giomale d'Italia" schrijft Gayda,
dat het besluit van de constitueerende ver
gadering in Albanië, om de Albaneesche
kroon aan te bieden aan den koning van
Italië de integriteit en de nationale indivi
dualiteit van Albanië niet aantast en het mo
gelijk maakt, de vereeniging van beide lan
den te verwezenlijken, welke reeds sedert
eenigen tijd door het Albaneesohe volk werd
gewenscht.
NIEUWE BOMAANSLAGEN IN ENGELAND
LONDEN, 13 April (Havas). Gisteravond
hebben terroristen van het Iersche republi-
keinsche leger elf bomaanslagen gepleegd,
n.l. zes in Londen, vier in Coventry en één
in Birmingham. De aangerichte schade is
betrekkelijk gering, doch een aantal perso
nen werd licht gekwetst
NA DEN MOORD OP DEN
BRITSCHEN CONSUL
Vonnissen te Mosoel
MOSOEL, 13 April (Havas). De krijgsraad
heeft in verband met den moord op den
Britschen consul vijl beklaagden veroor
deeld. varieerend tusschen 2 en 15 jaar
dwangarbeid. De bezittingen van een zesde
beklaagde, die voortvluchtig is, werden in
beslag genomen. Acht beklaagden werden
vrijgesproken.
BETIMMERINGEN - MEUBELEN
WAGENINGEN TELEFOON 2613
FRANCO'S TRIOMFMARSCH
TE MADRID
Zal vermoedelijk op 2 Mei
worden gehouden
De wegzending der vrijwilligers
Uit Burgos wordt aan de „Deutsche All-
gemeine Zeitung" gemeld, dat de plechtige
marsch, die het einde van den burgeroor
log zal vieren, op 2 Mei zal worden gehou
den in Madrid voor generaal Franco en
met deelneming van alle Spaansche strijd
krachten, d.w.z. 500.000 manschappen en
700 vliegtuigen.
De Italiaansche troepen, welker hoofd
kwartier te Alicante is gevestigd, en de
Duitsche vrijwilligers zullen eveneens aan
het défilé deelnemen.
Het bericht van genoemd blad zou de
strekking hebben aan te toonen, dat de Ita
liaansche en Duitsche troepen niet uit
Spanje zullen worden teruggetrokken vóór
2 Mei. Het blad geeft echter toe, dat
belangrijk deel van de buitenlandsche troe
pen na dien datum zal kunnen worden
teruggeroepen.
Op het oogenblik worden de Spaansche
troepen, die onder Franco hebben gestre
den. met uitzondering van enkele divisies,
die het pas veroverde gebied bezet houden,
naar de districten gezonden, waar zij ge
formeerd werden, in afwachting van hun
demobilisatie.
Wanneer vertrekken de Italianen?
Mussolini heeft te Rome audiëntie
verleend aan generaal Gambara, den
commandant der Italiaansche vrijwilligers
in Spanje.
Gambara bracht verslag uit over vr
stukken betreffende de repatrieering en
den datum van repatrieering der Italianen.
Met het s.s. „Franca Fassio" zijn reeds
300 officieren en zwarthemden, die
Spanje hebben gestreden alsmede officieren
technici en arbeiders van de luchtvaart
basis der Italiaansche legionaires op de
Balearen. naar Italië teruggekeerd. Zij zul
len te Napels gedemobiliseerd worden.
De „Telegrafo" herinnert eraan, dat het
vaststellen van den datum van vertrek der
vrijwilligers uit Spanje door den duce
een openbaar document en mededeeling
in de „Informazione Diplomatica" aan
Franco is overgelaten. „De Italiaansche
legioensoldaten zullen vertrekken, wanneer
Franco hen zal wegzenden."
Geen vrees voor de Britsche vloot
Een Italiaansche persstem
In de „Gazeta del Popoio" geeft Giovanni
Ansaldo te verstaan, dat de Britsche vloot
Italië niet intimideert en dat een evenlueele
Engelsche diplomatieke actie, steunend op
de Middellandsche Zee-vloot den toestand
slechts zou kunnen verergeren.
De schrijver verklaart vervolgens, dat de
tijd voorbij is, dat de Britsche admiraliteit
zioh alles kon veroorloven in de Middelland
sche zee, „toen zij eilanden en steunpunten
kon kiezen en alle capitulaties kon opleg
gen..
De Poolsch-Duitsche spanning
Arrestaties en vluchtelingen
De Poolsche autoriteiten schijnen aan
plaatselijke overheden order te hebben
geven, alle ondergrondsche activiteit van de
Duitsche elementen in Polen krachtig te on
derdrukken. Zoo heeft de rechtbank te Lodz
twintig personen tot een boete van 20 zloty
veroordeeld, wegens het dragen van unifor
men, o.a. van de traditioneele witte knie
kousen, tijdens een- bijeenkomst van een
Duitsche groep. Voorts zullen binnenkort
voor de rechtbank te Gniezno 20 meisjes
terecht moeten staan, omdat zij clandestien
een plaatselijke afdeeling hadden opgericlu
van den bond van Duitsche meisjes, die ln
Polen verboden is.
Volgens het D.N.B. is het aan de Poolsch-
Duitsche grens tot geharrewar gekomen en
zouden omstreeks 100 Duitschers uit Polen
naar Danzig zijn gevlucht. Zij werden naar
Praust overgebracht, in de school onderge
bracht en door de nationaal-socialistisohc
volkswelvaart verzorgd.
iVolgens de verklaringen der vluchtelingen
gaan de vervolgingen der Duitschers in
hoofdzaak uit van de „Polnische Westmai
kon Verein", die zich van oudsher bijzonder
heeft onderscheiden door een anti-Dnitschc
politiek. De vluchtelinegn vertollen, dat het
den laatsten tijd in de grensgebieden vaak
tot excessen is gekomen, waarbij zelfs bran
den werden gesticht.
Voortgaande schrijft hij: „gelijkschakelen
is niet meer mogelijk, met geen enkele
concentratie en met geen enkele de
monstratie van de fameuse Britsche Middel
landsche Zee-vloot en men kan niet den
ken, dat die vloot alléén er in slagen zal,
overal de orde te herstellen.
Thans is het zaak, dat hij, die het grootste
i trefibaarste imperium ter wereld moet
verdedigen, zijn Middellandsche Zcevloot met
weloverwogen voorzichtigheid laat manoeu
vreeren, met helderziendheid en langzaam,
want één overijlde beweging zou, wel verre
van de dingen te regelen, ze kunnen verer
geren op onherstelbare wijze en de M ddel-
landsche Zeevloot zou, in plaats van den
Engelschen moeilijkheden te besparen, dien
last op hun schoudens kunnen leggen met
een snelheid, die zij niet vermoeden."
De Belgische kabinetsvorming
Pierlot treedt op als formateur
BRUSSEL, 12 April (Belga). Vanavond ife
in bet koninklijk paleis onder voorzitter
schap van den Koning een conferentie ge
houden, waaraan onder meer werd deelge
nomen door de ministers Pierlot, De Schrij
ver, Wauters, Gutt en Richard, door oud-mi
nister Spaak, door den gouverneur van de
Nationale Bank. Janssen en door Max.
Later heeft Pierlot, die een onderhoud
met den Koning had gehad, de volgende
verklaring tegenover de pers afgelegd:
„De koning heeft een uiteenzetting gege
ven van zekere beginselen, die den grond
slag van het programma der komende regee-
rinfc moeten vormen.
Na de bijeenkomst heeft de- Koning mij op
gedragen een nieuwe regeering ^amen te
stellen.
Ik ben echter niet voornemens onmiddel
lijk medewerking te zoeken. Ik zal eerst met
een klein getal persoonlijkheden, behooren-
de tot de verschillende politieke groepen, be
sprekingen voeren over de opstelling van
het programma. Ik verwacht, dat die vooraf
gaand* faze, indien mijn voorstellen een
gunstig onthaal genieten, niet lang zal be
hoeven te duren en Vrijdag geëindigd zal
zijn. Ik zou dus Zaterdag een begin
kunnen maken met besprekingen over
de medewerking dergenen, die deel zouden
moeten uitmaken van de regeering. Het i<
duidelijk, dat wij ernaar moeten streven
zonder verwijl tot een resultaat te komen".
Pierlot had in den middag een bespreking
met leiders der Roomsch-Katholieke partij
en daarna een kort onderhoud met dl;n mi
nister van Defensie, Deni6, gehad.
Poolsche ambassadeur weer
naar Berlijn
Li p sky, de ambassadeur van Polen te
Berlijn, is uit WaAscha'u vertrokken, om zich
naar zijn standplaats te begeven. Tevoren
had hij een onderhoud met minister Beek.
die hem instructies gaf over de opvattingen
der Poolsche regeering nopens de Poolsch-
Duitsche kwesties. Anderzijds verwacht men
den Duitschen ambassadeur Von Mo'.tke
te Warschau terug.
Tenslotte bevinden zich volgens beriohten
uit goede bron, die echter niet van officieele
zijde bevestigd zijn, verscheiden leden van
het Poolsche consulaire corps in Duitscii-
labd zich te Warschau. Zij hebben de Pool
sche regeering verslag uitgebracht over de
tegenwoordige situatie in Duitschland, met
name van den toestand der Poolsche min
derheid.
Koningin Geraldine
Koningin Geraldine van Albanië, die aan
kraamkoorts lijdt, bevindt zich volgens de
laatste berichten uit Larissa thans buiten
levensgevaar.
ZONDER SCHADELIJKE LAXEERMIDDELEN
eD O zult '8 morgéns „kiplekker"
uit bed springen,
lederen dag moet Uw lever minstens een liter gal
in Uw ingewanden doen stroomen. Wanneer deze
stroom van gal onvoldoende ls. verteen Uw voedsel
üitofA';1 r?der,f,t\.U voelt 0 opgeblazen. U raakt
verstopt. Uw lichaam ls vergiftigd en U bent
n^e^oig,fJi°elt U e}},eJldlg en ziet a,les somber in.
De meeste laxeermiddelen zijn slechts lapmiddelen.
U moet CARTER'S LEVERPILLETJES nemen om
een liter gal vrij te doen stroomen en U zult weer
geheel fit zijn. Onschadelijk, plantaardig, zacht on
overtroffen om de gal te doen stroomen
«roSLfÏMLev"pme«" "1 WUle'ker. m
Gij bevoordeelt daarmede
Uw landgenootenen U zelve
GEMENGD VOEDER
VARKENS. MELKVEE EN PLUIMVEE
alte aan eiwit en vet
aan del a voor waarden
DCDTCI C' OLIEFABRIEKEN
DCKICLd AMSTERDAM N.V.
FORTO-KOUDLUM IS HET IDEAAL
Steeds eereed. geen wachten, eeen gehDoel met
stoffig poeder, geen resten, alterst zuinig, enorme
bindkracht, vlek vrij op eiken. Vr.ze Uw winkelier
of anders ons. onder adresopg. v. Uw Jeverancleri
FRENKEN'S FABRIEKEN - WEERT
PROEFSTATION VOOR BOUWMATERIALEN
EN BUREAU VOOR CHEMISCH ONDERZOEK
Koning Bienfait
AMSTERDAM, DACOSTA KADE 104,
TELEFOON 83047
GHEM.PRAEP ARATEN
JTRECHT VERL. HOOGR. WEG 2
Kent U onze vloeibare pakking
Alle andere soorten verpakkingen.
Carborundun Pasta en Auto Tornol
in alle kleuren. Oranje Schellak
VRAAGT HEDEN NOG PRT.TSOP0 4W
(Zlncs.de -la Camplne)
BLOKZINK KETELZINK - ZWAVELZUUR
SUPERFOSFAAT,
Eenige fabrlkante ln Nederland van 'JfÉ,
MAAGDELIJK BLOKZINS
TELEFOON 59 WEERT
VAN DER LINDEMENVELDHUIS
amsterdam-ROTTERDAM-gboninoir
VOOR ALLE DOELEINDEN I TECHNISCHE ARTIKELEN
Groningen Holland
Voorwaarde voor loonende exploitatie
een economisch schip. Hiervan benf
U zeker raef een KOSTER-COASTER
Winkels. Zickenhp
Naamlooze Vennootschap
VAN AARSEN VAN GELDER'S
KAPOKFABRIEKEN MOOK
Spanje uit den volkenbond
Volgens berichten uit Italiaansche bron zal
Spanje zich binnenkort uit den Volkenbond
terugtrekken.
In een telegram, dat uit Parijs gedateerd
wordt, schrijft de Giornale d'Italia: ,.Het be
richt is nog niet gepubliceerd, doch wij mee-
•nen het hier te kunnen geven: Spunje zal
binnenkort den Volkenbond verlaten en deze
geste zal weer beter de gevoelens en richt-t
lijnen van het nationale Spanje verduide--
lijken".
/DorLxrti uil (&j J,
Dien middag gaan ze dan de stad in, tante Tine en Jantien
en ze koopen wat voor oom Geurt en voor Adriaan en
stiekum ook nog wat voor elkaar. En verder koopt tante
grijze wol, véél grijze wol, om bivakmutsen van te breien
voor de jongens aan het front en zakjes tabak, om als een
kleine verrassing in te pakken bij de mutsen die al klaar
zijn en dezer dagen naar het Comité gezonden zullen worden.
De gedachte aan deze dingen maakt tante Tine spraak
zaam en Jantien stil.
Tante Tine kan met een zekere behaaglijkheid graaien in
de vele soorten grijze wol, die haar op haar verzoek in den
•win-kel worden voorgelegd en dan half mompelend, half
hardop pratend, haar keuze bepalen. Met dezelfde naïeve
vreugde haak ze voor iedere visite haar stapel bivakmutsen
uit ter bewondering. Tante is ook „oorlogsmoeder", sedert
een maand of wat; op vaste tijden schrijft ze een brief aan
een Belgischen soldaat, die haar al tweemaal heeft terugge
schreven over zijn familie en zijn leven m de loopgraven.
Tante Tine is trotsch op die brieven; mèt de bivakmutsen
en de vergaderingen van het „Comité", dat haar in het
bestuur heeft gehaald, bezorgen ze haar de dosis „oorlogs-
romantiek", waarin ze de gruwelen, die oom dagelijks uit
de courant voorleest, afreageert. Jantien begrijpt deze men
taliteit niet. Hoe een oude vrouw ook maar een grein levens
voldoening puren kan uit het ellendig fiasco van beschaving
en menschelijkheid, dat „oorlog" genoemd wordt, is haar
een raadsel. Neen, neen, het is niet alleen Adriaan, die haar
zoo stil gemaakt heeft den laatsten tijd. Al was hij karakter-
komiek of variété-artist, ook dan nog zou zij nu geen lust
meer gevoelen om zich te verstrooien in uitbundige vreug
den. Alleen een goed concex.t daarnaar kan ze soms hevig
verlangen: zich even laten gaangoede, klassieke muziek,
daar houdt Jantien van, vooral BeethovenMaar Adriaan
geeft daar in 't geheel niet om, met hèm naar een concert
gaan loopt uit op teleurstelling. Dat heeft ze tot tweemaal
toe ondervonden. Een derde maal wil ze zich daar niet meer
aan blootstellen, 't Is nu nog maar een korte tijd, als 't een
beetje meeloopt, zit ze binnen het jaar met hem in de pastorie.
Ze hoopt, dat ze daar definitief zal kunnen vergeten. Hier.
in Amsterdam, is dat moeilijk. Hier moet ze, zoo goed en zoo
kwaad als dat gaat. twee levens leiden. Hier is het een
voudig niet mogelijk, alle banden nu maar opeens door te
knippen. Straks zal dit vanzelf gaan, veilig zal ze achter
Adriaan wegschuilen, zich versteken in de dorpspastorie en
daar zichzelven geheel geven aan de nieuwe taak. Daar zal
ze ook trachten te vergeten alles, wat over de grenzen ge
schiedt. Meestentijds gelooft ze ind"-daad, dat dit haar
allemaal gelukken zal, dooh soms twijfelt ze. O, als ze eerlijk
tegenover zichzelf durfde zijn, zou ze véél twijfelen, misschien
er aan wanhopen, of het wel ooit goed zal kunnen gaan
tusschen haar en Adriaan. Of hun liefde op den duur groot
genoeg zal zijn, om de groote verschillen, die er zijn, blijvend
te overbruggen, 't Is wonderlijk gesteld met Jantien, Aan den
eenen kant neigt ze er steeds meer toe, Adriaan verstande
lijk in veel van zijn beweren toe te stemmen en anderzijds
voelt ze tusschen zijn zieleleven en het hare de kloof steeds
wijder gapen.
Met Oom kan ze hierover nog het beste praten.
Ze zitten dan weer thuis. Met elkaar hebben ze het avond
brood gegeten. Tante en zij hebben afgewasschen. Nu is
Tante bezig met haar wol. Jantien kèn daar niet aan mee
doen. Dat begrijpen de ouweluidjes niet. Heeft ze dan niets
over voor die arme stakkerds in de loopgraven? Als haar
Adriaan nu eens mee uit moest trekken? Maar dat is waar,
h ij heeft niets te vreezen, zijn ambt stelt hem veilig.
Daar zit een verwijt in. Jantien voelt dat. Maar dat is
onbillijk. Denken ze dan heusch, dat ze zich van den oorlog
niets aantrekt? Willen ze gelooven, dat ze er ernstig over
denkt, zich aan te melden aan het Roode Kruis?
„Jij???"
„Ja, ik".
„En dan je baan er aan geven?"
„Ja".
„En Adriaan, je huwelijk?"
„Ja, ook dien, ook dat."
Is dat gekheid? Neen, het is bittere ernst.
Oom schrikt daar inderdaad van. Er gaat veel om In dat
meiske. Tè veel.
Tante schuift haar wol wat opzij.
„Maar Jantien, wat ga je nu beginnen? Dat kun je toch'
niet meenen?"
„Ik ga hoe langer hoe meer gelooven, dat dit het eenige is,
wat ik werkelijk meen".
„Maar Jantien, en Adriaan, weet die daarvan?"
„Neen, die weet daar niet van".
„Dan moet je toch eens met hem overleggen. Vanavond
nog. Dan kan hij dien onzin uit je hoofd praten".
Dat zegt Tante. De vrees, die altijd een slechte raadgeef
ster is gebleken, heeft haar te pakken.
Oom blijft kalmer. Hij vat het raadsel, want dat is het
inderdaad ook voor hèm, van een andere zijde aan.
„Maar wat drijft je dan in die richting, Jantien. Je moet
wel een ernstige reden hebben, om als verloofd meisje, zulke
dingen ook maar in je hoofd te halen",
„Die reden is er inderdaad, oom. Of misschien is het meer
nog een oorzaak dan een reden. Onze schuld, onze ge
meenschappelijke schuld, m ij n schuld".
„De schuld van de Duitschers, bedoel je".
Dat is het stokpaardje van Oom Geurt.
„Neen", zegt Jantien, „dat zóó iets gebeuren kan is niet
de schuld van één, of van één groep, of van één volk; dat is
ons aller schuld, 't Is vrééselijk. Hoe durft nog één mensch
de oogen opheffen, hoe kan er nog iemand vroolijk zijn. Hoe
kunnen we cadeautjes voor elkander koopen, alsof er geen
vuiltje aan de lucht is. Hoe durven we het woord „kerst
feest" op onze lippen te nemen
„Denkt of spreekt Adriaan zoo? Is dat de opvatting vai|
de orthodoxe menschen?" (Wordt vervolgd)
