Het ideaal van een dichter CONRADS De Zomer is in aantocht Wolhuis de Wending BELIA's uilstapje „VA.N EN VOOR DE VROUW" UITGAVE DER VIJF SAME WERKENDE CHRISTELIJKE DAGBLADEN ii15 APRIL 1939 X VOORJAAR IN ARTISIn den Amsterdamschen dierentuin zijn de ooievaars reeds bezig het logies gereed te maken voor de nieuwe ooievaar-baby's „O, lieflijkste aller vrouwen brengt in volkomener vorm de synthese deze twee voorgaande tijdvakken: een diepe liefde, niet minder groot al blijft gelijke wederliefde ontbreken: en tevens een open baring van schoonheid, die de vorige te boven ging". Joanna Blancke woonde in Arnhem en een van haar broers was verloofd met een zus ter van Jacques Perk Op deze wijze onge twijfeld hebben zij beiden elkander leeren kennen. In 1879 had zij haar vader, in 1880 haar moeder verloren. In Januari 1881 vraagt zij via haar zuster aan den jongen dichter uit aardigheid om een versje. In „Nu kan ik sterven, want ik heb genoten Het hoogst genot. Ik heb mij blind gestaard Op 't licht der schoonheid DEZE versregels weerspiegelen de ge- door een artistieke verrukking, ontstaan moedsstemming, waarin een dichter doör een even kortstondige als oppervlak- zich bevond, toen hij gevonden had wat voor kige amoureusheid. De Joanna-periode hem zijn ideaal was. De dichter was Jacques Perk, en de „lieflijkste aller vrouwen" was Joanna Caroline Blancke Jacques Perk! Wij allen kennen hem Hij was eerst 22 jaar, toen hij in 1881 overleed. Maar de invloed, welke hij uitoefende de vernieuwing onzer literatuur, de betee- kenis, die hy had bij het inluiden van een nieuwe aera in het rijk der schoone letteren, zijn niet te loochenen. Allen hebben wij gehoord van het wonder- schoone gedicht, „Iris": „Ik ben geboren uit zonnegloren. En een vochtige zucht van de zee....". Welnu, dit prachtige poëem is, verscheidene andere, opgedragen aan „de zeereerwaarde jonkvrouw Joanna C. B. oftewel Joanna C. Blancke, en het is zeker niet teveel gezegd, zoo wij deze jonkvrouw beschouwen als het middelpunt van zijn lyrische uitingen. ■In zijn jonge maar rijke dichtersleven zijn het met name drie vrouwengestalten ge weest, die op Perk's geest en werk een vrij diepen en duurzamen invloed hebben uit geoefend. Een en ander was hieromtrent reeds bekend. De naam Mathilde-cyclus, ge geven aan een verzameling gedichten van zijn hand, wjjst reeds op een van deze figu ren. Maar veel nog was in nevelen gehuld, en daarom is temeer van waarde een publi catie, welke de literatuur-historicus Dr G. Stuiveling voor kort in het licht gaf onder den titel „Een dichter verliefd. Brieven van Jacques Perk aan Joanna C. Blancke", uit gegeven bij H. P. Leopold's Uitgevers-Mij. N.V. te Den Haag, In dit boekje vinden we tal van gegevens, die dankbaar benut kun nen worden als aanvullingen op hetgeen reeds uit het leven van den dichter bekend was. Drie vrouwengestalten beïnvloedden Perk, schreven we. Het waren Marie Champury, Mathilde Thomas en Joanna C. Blancke. Elk hebben zij ongeveer gedurende een jaar een plaats ingenomen dn het leven van den poëet, en deze drie korte perioden worden door Dr Stuiveling als volgt omschreven: „De Marie-periode kenmerkt zich door een hartstochtelijke ver liefdheid, die wel tot veelvuldige uiting dreef, maar geen volwaardige poëzie op leverde. De Mathilde-periode, door de son netten bekend genoeg, doch naar ik meen niet op zulk een wijze bekend als met de .werkelijkheid overeenstemt, wordt getypeerd Joanna Caroline Blancke GROOTE MARKT 8 ROTTERDAM HANDWERK-BENOODIGDHEDEN NUTRICIA- KINDERMEEL antwoord stuurt Perk haar een gedicht, dat aanmerkelijk meer beteekende dan een i voudig „versje". De correspondentie bleef gaande en wel in den vorm van een Philippine-schr ijverij. Een Philippine is, als bekend, een „sociaal verschijnsel", waarin een afspraak be lichaamd is. Welnu, zij zouden elkander telkens op den 15de van de maand schrijven. De correspondentie over alles en allerlei gaat voort, ook als Joanna zich met ander verlooft, totdat zij in Augustus van 1881 schrijft: „Laat die philippine-correspon- dentie maar uit zyn: ik ben zoo moê". Nog even zet Perk het schrijven voort, maar hij voelt, dat het afgeloopen is: „De blinde went zich aan de duisternis. Zoo kan de mensch ook met eene smarte één worden en er aan wennen. Ik leg mij soms de hand aan het voorhoofd en wensch dan dat öf die hand óf dat voorhoofd aan u behoorde". Enkele weken later was Perk gestorven. De richting van '80 heeft zeker niet in alle opzichten onze waardeering. Zij ademt vaak een geest, welke de onze niet zijn kan. Anderzijds heeft zij veel kunst gebracht, waar voordien dikwijls onwezenlijke rijme larij uit potlood of pen ontvlood. Welnu, tot het dichterschap van een der belangrijkste vertegenwoordigers van deze richting, Jacques Perk, heeft het Arnhem- sche meisje Joanna C. Blancke niet weinig bijgedragen. En daarom verdient haar naam" met erkentelijkheid te worden genoemd. Azijn of citroen? Beide hebben hun voordeelen Onder de aanhangers van de moderne voe dingswijze zijn er, die azijn, en anderen, die citroen gebruiken. De beide richtingen slaan niet zelden met fanatisme, zelfs met vijandigheid tegenover elkaar. En als ge woonlijk heeft beider standpunt zijn voor en zijn tegen. En het is voor elke huisvrouw wel eens goed, om die voor- en nadeelen te leeren kennen. Azijn verleent niet alleen zijn smaak aan het voedsel, doch maakt dit ook beter verteer baar. Met. name geldt dit van eiwitten en zetmeel. Aan den anderen kant worden som mige bestanddeelen der peulgewassen door azijn onoplosbaar gemaakt; boonensla met azijn is voor een maaglijder dus ongeschikt! Verder dient men in het oog te houden, dat azijn op zichzelf ook schadelijk kan zijn, wanneer het in te groote hoeveelheden wordt gebruikt. Het belemmert de regelmatige spijsvertering en kan de oorzaak worden van bloedarmoede en bleekzucht. Maar ten slotte schaadt overdrijving bij elk voedingsmiddel; er is geen reden om den azijn daarvan in het bijzonder een verwijt te maken. Van azijn moet men nog weten, dat goede wijnazijn en de scherpe inmaakazijn beide 5 azijnzuur bevatten en gewone tafel- azijn 3.5 Men kan ook extra sterke azijn van 7 en 10 krijgen, terwijl azijnes- serice 80 azijnzuur bevat. Citroensap heeft het groote voordeel, dat het allerlei stoffen bevat, die het mensche- lijk lichaam noodig heeft, terwijl het 7 citroensap bevat, dus dubbel zooveel als het zuurgehalte van gewone tafelazijn. Er zijn fanatici, die om deze reden in alle gerechten den azijn door citroen willen vervangen. Vaak is dit mogelijk, doch vaak ook niet, omdat het betrokken gerecht eenvoudig een azijnsmaak vereischt en geen citroensmaak. Wie draagt in den zomer niet graag zoo nu en dan een wit ajponnetej? Voor aon het strand en bij sport is een dergelijk klee- dingstuk schier onmisbaar. We gaan daarom fluks aan den slag en breien voor onszelf öf voor onze dochter een: Witte sportjapon van gebleekt katoen (kosten f 2.65). Benoodigd materiaal: 800 gram gebleekt katoen. Naalden, no. 3. De maten van ons model zijn: taillewijdte 76 c.M.; bovenwijdte 84 c.M.; mouwwijdte (onder oksel) 33 cM.; geheele lengte 118 cM.; lengte van schouder tot taille 39 c.M.; schou derbreedte 10 c.M.; heupwijdte 90 c.M. Wij raden onze lezeressen aan eerst een proeflapje te breien, waarna men het aantal steken naar eigen maten kan regelen. Het patroon is: le n a a 1 d: 2 st. r. samenbreien, deze niet af laten glijden, doch eerst van de le lus der 2 samengebreide steken 1 srt. r. breien vanaf herhalen. 2e naald: Averecht. 3e naald: 1 st. r.; verder gelijk aan de le naald. 4e naald: Als de 2e naald. Aangezien dit een steek is, die heel erg in trekt, raden wij U aan, er vooral op te letten, dat de steek niet te vast gebreid wordt! RUGPAND: 170 st. opzetten. Eerst breit men 6 naalden recht, dan in patroon 40 c.M. Daarna aan begin en einde der naald 2 st. samenbreien; er 5 cM. overheen breien en dit nog 1 maal herhalen. Vervolgens weer aan begin en naald 2 st. samenbreien; er 3 cM overheen breien en dit nog 3 maal herhalen. Nu in de volgende naald aan begin en einde der naald 2 st.- samenbreien; er 2 cM. overheen breien en dit nog 8 maal her halen. Weer aan begin en einde der naald 2 st. samenbreien X en er 6 cM. overheen breien. Dan aan begin en einde der naald 1 st. bijmaken, er 5 cM. overheen breien en dit nog 2 maal herhalen. Het werk heeft nu een lengte van ruim 101 cM. Indien dit niet het geval is, breien we nog even door. Nu volgen de armgaten. Aan het begin der eerstvolgende 2 naalden 8 st. afkanten. Daarna "aan beide kanten nog 1x4, 2 x 2 en 2 x 1 st. afkanten. Men breit nu nog 14 cM. in pa troon, dan kant men voor de schouders aan het begin der eerstvolgende 6 naalden 11 st. af, overige st. ineens afkanten. VOORPAND: Gelijk rugpand tot X bij rugpand aangegeven. In de volgende naald het werk in de helft splitsen, maar zóó, dat de linkerhelft 6 st. meer is dan de rechterhelft. Men begint met de linkerhelft men breit hierop 5 cM., maakt dan aan begin der naald (zij kant) 1 st. bij, en herhaalt deze meerdering nog 2 maal om de 5 cM. Dan meerdert men weer aan zijkant 1 st. en breit er 1 cM. overheen. Dan voor de bustenaad vanaf zijkant aan het begin der naald 6 st. afkanten, naald uitbreien, naai dterugbreien. Deze 2 naalden nog 2 maal herhalen: dus in 't geheel 18 st. afkanten. Dan zet men deze st. weer op dezelfde wijze bij, dus ook over 6 naalden. Men breit nu nog 4 c.M. Nu vanaf zijkant 32 steken in patroon, de volgende 22 st. (voor het randje van het zakje) in 1 st. r., 1 st. av., verder de naald uitbreien in patroon. Men breit nog 5 naalden deze 22 st. in 1 r., 1 av., overige steken in patroon, zorgend dat van deze 22 steken recht op recht, averecht op averecht komt In de volgende naald ~nt men deze 22 ste ken van het randje v r het zakje af. Dan zet men in de jlgende naald, in de plaats van de 22 afgekante steken, weer 22 st. op en breit deze apart gedurende 8 c.M. in tricotsteek (d.i. heen recht, terug averecht) ertusschen. Daarna naald weer gewoon uit breien. Men heeft nu een apart lapje ver kregen voor het zakje. Dan volgt het armgat, hetwelk afgekant wordt als bij rugpand. Als men na de afkantingen aan armgat 7 c.M. gebreid heeft, dan volgt de mindering voor halsronding. Men kant hiervoor, vanaf voorkant, dus aan den kant van het split, 12 st. af; naald uit breien, naald terugbreien. Daarna voor den hals 1 x 2 st. samenbreiën. Dit om de andere naald herhalen tot er 33 steken over zijn. 0 Dan breit men nog 1 c.M. en kant voor den schouder, aan armgatkant beginnende, 11 steken af, naald uitbreien, naald terugbreien. Deze twee naalden nog twee maal herhalen. MOUW: 90 st. opzetten. 10 c.M. in patroon breien, dan volgt de kop van den mouw. Aan het begin der volgende naald 2 st. af kanten. Aan het begin der volgende naald 1 st. af kanten. Twee naalden overbreien. Dan kant men aan het begin van iedere naald 1 steek af, tot er 47 steken over zijn. Daarna aan het begin der twee volgende naalden 9 steken afkanten. Nu nog 4 c.M. in patroon breien, daarna alle st. ineens afkanten. TWEEDE MOUW: Tegengesteld breiën. BIES VOOR DEN MOUW: Opzetten 14 ste ken, 28 c.M. in 1 r., 1 av. breien. Dan de steken afkanten, KNOOPSGATENBIES: Opzetten 20 steken, 4 c.M. in 1 recht, 1 averecht breien, daarna knoopsgat inwerken door 10 st. te breien, daarna werk omkeeren en hierop nog 5 naal den breien, draad afbreken; op de andere 10 steken ook 6 naalden breien, (in 't midden beginnen), vervolgens weer 4 c.m. breien en op deze manier 5 knoopsgaten inwerken. Boven het 5e knoopsgat, 4 naalden breien, daarna de steken afkanten. KRAAGJE: Opzetten 120 steken. Breiën in "1 r., 1 av. gedurende 4 f2 c.M., dan alle steken ineens afkanten. RECHTER-HELFTIn tegenovergestelde richting breien en voor de ronding van den hals beginnen met 2 st. af te kanten, naald uitbreien, naald terugbreien. Verder gelijk linkerhelft in tegengestelde einde der richting breien. Materiaal voor bovenstaand model fs verkrijgbaar bijs NOORDEINDE128 DEN HAAG TEL 11 25 57 tegenover de Oranjestraat door de schoonmaak heen geslagen, als dit jaar. On danks het natte voorjaar moest en zou ze vóór Pa- schen klaar zijn. En het is haar gelukt. Het is geen redeloos drijven van Belia geweest, om vóór de Pa- schen schoon te willen zit ten. Ze heeft zich immers voorgenomen, haar ge trouwde dochter Fransje, die in Amsterdam woont, te gaan opzoeken. Daar voor heeft ze gespaard en bezuinigd op het krente rige af. Nu 'de benoodigde som in het doosje ligt, haakt ze er naar. die ook zoo gauw mogelijk te be steden. Maar het huis vuil achterlaten, dat kan ze niet. En ook moet ze haar andere kinderen eerst grondig onderrichten om trent de kuikens, de eieren- opkoopers de verzorging van de geit en al de andere plichten, die ze gedurende haar afwezigheid voor haar zullen waarnemen. Ze krij gen het druk, de kinderen, maar ze verzekeren Belia om strijd, dat ze zich daar van niets behoeft aan te. trekken. Ze gunnen moe der die paar weken ont spanning van harte. De meisjes helpen ijverig mee aan het gereed maken van de kleeren. En Belia zelf tornt alles van haar ka- pothoedje af en versiert dan den kalen vorm weer met nieuw zwart lint, tule en chenille en hier en daar een enkel gitje. Geen mo diste, die 't haar verbete ren kan. Nu mag haar hoofddeksel gerust in Am sterdam gezien worden Ze wil fransje geen schan de aandoen. De kinderen zijn in hun schooljaren een keer met de klas naar 's lands hoofd stad geweest. Ze weten er dus alles van en geven allerlei behartigenswaar dige wenken. Natuurlijk moet ze naar Artis en het Vondelpark. En vergeet vooral het Paleis niet en de Bijenkorf. Misschien is het panopticum er ook nog wel, met dien agent er voor, die zoo op Jaap de Krik leek, maar toch een wassen pop was. En als je in het panorama voor een glaasje gaat zitten kijken, lijkt het net, of je midden tusschen de bergen loopt, jongens, zoo mooil Zoo midden in den tijd tusschen Paschen en Pink steren vertrekt Belia met een grooten koffer, een pak raadgevingen en ver maningen voor de reis en veel groeten voor het gezin in Amsterdam. Vaders hart trekt ook naar zijn oudste dochter en zijn eerste kleinkinderen, maar hij kan nu onmogelijk ge mist worden. Later, later, troost hij zichzelf. Wat in 't vat ligt, verzuurt niet. Alleen heeft hij er een zwaar hoofd in. dat Belia zoo geheel zonder geleide de reis moet ondernemen. Als dat maar goed uitkomt Ze heeft het briefje van den meester, waarop de reis staat uitgestippeld, netjes in haar knip zitten Eigenlijk hoeft ze het er niet eens uit te halen, want ze heeft het grondig be studeerd. Toch doet ze het wel en ze let voortdurend scherp op. Telkens, als de trein een station gepasseerd is, schrapt ze dit op het brief je weg. Zoo vermindert ze voor zichzelf de spanning van het hoelang en hoever nog en controleert ze" hei melijk den- machinist of hij geen verkeerde route néémt. Want ze moet in Amsterdam zijn en nergens anders. Daar komt ze dan ook vei lig aan en brengt een feestelijke stemming in het kleine bovenhuis, drie hoog. Wel, wel, wat een klimBelia is blij, dat ze eindelijk in den gemak- kelijken stoel voor het raam zit. Wat een hoogtel Een mensch zou er duize lig van worden. Prettig anders wel, die drukte Ge neden je, als je zelf rustig zit in een huiselijke kamer, waar je kleinkinderen ver trouwelijk om je schoot hangen, je eigen dochter Fransje zal wel het een en ander voor haar te doen hebben. De verstelmand? O, kijk, die is behoorlijk vol. Daar zal Belia wel eens gauw schoon schip in maken. Ja, met drie kleine kinderen kun je niet zoo gemakkelijk bij blijven. Ze neemt zich stiekum voor, niet te vertrekken vóór de laatste scheur dicht is en de laatste knoop vastzit En die kousen verdienen ook een opknappertje. Laat maar aan Belia over. Ze glanst. Den heelen dag ijvert ze in haar hoekje, of het voor haar brood is. Nu, als moeder toch niet uit wil, kan Fransje de thee voor je inschenkt, en je schoonzoon je honderd uit laat vertellen over het dorp, waar hij zelf ook kind geweest is. Belia geniet van het eerste oogenblik af en 's avonds in bed maakt ze er zichzelf een verwijt van, dat ze zoo gemakkelijk van huis schijnt te kunnen. Lang duurt die wroeging niet want van vermoeidheid valt ze al heel gauw in slaap. Den volgenden dag regen het een beetje. Belia kijki neer op de natte straat en gevoelt weinig lust, haar mooie kapothoedje er aan te wagen. Ze stelt Fransje voor, vandaag maar eens gezellig thuis te blijven kasten in de kamer wel gaan uithalen. Dat vindt moeder zeker wel goed Ze is nog lang niet klaar met de schoonmaak en 'i wordt al zoo laat in den tijd.... moeder begrijpt wel.... O, moeder vindt het best. Ze naait en ver telt intusschen aan haar kleinkinderen verhalen over de kuikens en de geit, da.t de dreumesen scha teren. Fransje's kasten komen vlug schoon en ingeruimd. nu Belia de zorg voor de kinderen op zich genomen heeft. Belia glimlacht stil voor zich heen. Ze heeft al lang gezien, dat er in Fransje's huis heel wat achterstand valt in te ha len op 't gebied van: „keu ken, kast en kelder, alles even helder.'' En ze maakt een geheime afspraak met zichzelf, dat ze Fransje eens keurig op ree zal helpen, 't Kind zal het over enkele maanden toch weer druk genoeg krijgen, als nummer vier op het boven- huisje verschijnt. Het weer komt Belia de eerste dagen trouw te hulp. Er is regen of kans op regen. Daar kan haar kapotje niet te gen. Duszitten na en kele dagen Belia en Frans je, hoe is 't mogelijk, mid den in de schoonmaak. De drie kinderen helpen dap per mee. Belia regelt het zoo, dat ze telkens „klaar'' zijn, als de man en vader thuiskomt. Dan duikt ze in de verstelmand, terwijl Fransje voor een smakelijk maal zorgt. Ze hoeft de eieren, de boter en het vleesch niet te sparen, want uit de koffer van Belia is een flinke voor raad naar Fransjes pro visiekast verhuisd. De schoonzoon heeft het dan ook best naar zijn zin in deze dagen. Hij stelt voor, een dag verlof te vragen, om met elkaar Amsterdam eens te gaan bekijken. Maar Belia voplt er niets voor. Overal Z:ijn straten en huizen. Ze kan uit het raam genoeg van Amster dam zien. Maar nu het iederen dag droog weer is, gaat ze met Fransje en de kinderer dagelijks een uurtje in het plantsoen wandelen. Daar genieten ze ongestoord van het fris- sche groen, dat de lente toovert aan de ontluikend sierheesters. De kinderen kunnen er veilig spelen. E' voor Fransje is eoo'n in deling ook zoo best. Zoo verstrijken de veertien dagen en dan is het huis schoon en de verstelmand leeg. Met Napoleon kan Belia zeggen, dat er geen knoop aan een slobkous ontbreekt. Dan neemt ze de kinderen mee naar een winkeltje in de buurt en ze komen juichend terug met poppen en toeters en meer van dat begeerlijke speelgoed. Eigenlijk heeft Opoe degelijke jurken aan de meisjes willen geven en een stevig pakje voor broer Maar dat alles moet Frans je zelf maar koopen. En Fransje voelt zich een kra kend papiertje in de hand stoppen. „Hier meid, 't zal toch wel genoeg zijn?" „Meer dan genoeg, moeder, ik kan er nog 'wel iets moois voor nummer vier van koopen ook. 't Is veel en veel te erg." „Niets te erg. Ik heb het best naar mijn zin gehad bij jullie En dan gaat Belia weer op huis aan, uitgeleid door de heele familie. Thuis wordt ze met ver langen verwacht. Ze moet gauw vertellen. Hoe ma ken ze het in Amsterdam? En von ze de Bijenkorf niet reusachtig? En waren de wilde dieren niet ijse- lijkT En.... Maar Belia weet niets van de Bijen korf en van de wilde dieren en in het Vondel- oark is ze niet geweest. ..Ik heb Fransje heerlijk door de schoonmaak heen- geholpen en de kinderen zijn groote schatten'', zegt ze stralend. En innig ver genoegd voegt ze er bij: ..Nog nooit van mijn leven ben ik zoo prettig uit ge weest." Huile-Anti-Ride indruk ouder te z(jn dan Iedere vrouw wil gaarne een jeugdige huid behouden. De Antl-Rlde lotion helpt Lw huid jong te blijven. Wiüft enkele druppels lotion goed op de gerimpelde en verslapte plekken, vooral om oogen en voorhoofd, binnen enkele minuten zult U zien, dat de huid glad wordt. Verkrijgbaar b|J Kappers en schoonheids salons. k 11.251.75. Indien niet te verkrijgen tegen Inzending van het bedrag aan den Importeur: H. MESKEB, Tnsmnnstront 108. Den Haag Stoom- Wasch- en Strijkinrichting „AURORA" W. SPIERENBURG C.Wzn UTRECHT KONINGSWEG 56 TELEFOON 11165 Postrekening No. 43430 Opgericht 1856 Geheel naar de eischen des lijds ingerichl Wascht uitsluitend met nortonwater VRAAGT TARIEVEN MELLONA en ADELSHOEVE HONING VLOEIBARE ZONNESCHIJN GEZONDHEID met lepels VRAAGT UW WINKELIER N.V. Bijenstand „MELLONA" Santpoort DAMES, breit zelf Uw onderkleeding Voor 2.10 ontvangt U van ons merk „Dovesdown" Hygiën. verp. in cellophane, voldoende wol voor het breien van een hemd en broek, terwijl het patroon gratis Is. „Dovesdown", de ideale wol voor onder kleeding. is verkrijgbaar n de kleuren: wit. rose, blauw. Schrijf nog heden 2.25 op onze Giro-reke ning 46396 over met opgaaf van verlangde kleur en U ontvangt alles franco. SOPHIA GEMMEKEN. Heiligeweg 34/36, Telef. 30866, Amsterdam-C Vaders! Ook U staat waarschijnlijk morgens Op mot een sigaar ol pijp aan en gaat er 's avonds me» naar bed....I Och nee. rooken is niet zoo slecht... Maar die gordijnen en die klee- den waar de .rook" In trekt, dat Is erger I Doe moeder een plezier, laat een Waldorp stroomlijn ventilator in Uw kamer aanbrengen I Prijs is slechts f 24 - Geen rook meer In Uw kamer, nooit benauwde luchtjes. Zendt U van daag nog onderstaande coupon tn voor een folder me» nadere Inlichtingen I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 10