IBIS doetjeqoed! w De overeenkomst van Brussel Albanië, land der witte en SHAG ZATERDAG 8 APRIL 1939 Overzicht vcun de havenplaats Durazzo, we Ike gisterenmorgen door Italiaansche vlieg tuigen werd gebombardeerd Koning Zog, een vooruit strevend vorst Hoe het land zich de laatste tien jaar ontwikkelde tlsahe Zee, diaht aanhoudende onder de Balkankust, begrijpt aanstonds waarom het kleine, vrijheidslievende staatje, hetwelk tusschen Griekenland en Dalmatië ligt in geklemd, Alibanië, het „land der witte ber gen", wordt geheeten. Vanuit zee ontwaart men niet veel anders dan grauwe, krijt achtige rotsmassieven met onherbergzame ronde vormen, waarop weinig teekenen van vegetatie of van bewoning vallen -te be speuren. Eerst als men nog meer is gena derd ziet men aan den voet daarvan, achter het strategisch sterke eiland Saseno, waar van met Italiaansohe hulp een vesting werd gemaakt, de haven Valona liggen, en volgens, verder stoomende langs den van dit land, Durazzo, eveneens een haven bassin van militaire beteekenis. Tot voor betrekkelijk korten tijd, wij denken hier aan de jaren, welke onmid dellijk aan den wereldoorlog voorafgingen, was Albanië een half vergeten Balkan-uit hoek, verwaarloosd onder Turksch bewind, en bevolkt door een zeer zelfstandig men- schenslag, hetwelk ten deele den Islam, en voor een ander deel den Christel ijken gods dienst beleed, volgens den Roomsch-Katho- lieken en den Grieksdh-Katholieken ritus. De Albaansohe vrijheidsgedachte, wederom wakker geworden tijdens de Balkanoorlo gen, streefde naar een eigen volksbestaan, waarvan echter aanvankelijk niet veel ko men zou. Wel werd de vorst V 0 n Wied in Maart 1914 door de mogendheden tot Mbret, een verbastering van Imperator, „gebombardeerd", dooh diens regeering was maar van korten duur. Voor Nederland is daaraan de tragische herinnering verbonden aan onzen kolonel Thomson, die daar heen gezonden om het politioneel toezicht op pooten te stellen, op sohandelijke wijze nabij Durazzo werd vermoord. Kort daarop brak de wereldkrijg uit en werd het landje bestuurd door een nationale vergadering, die den jongen Achmed Zog Bey, af stammeling van een oud Albaansoh vorsten geslacht, tot president koos. Eerst in 1925 had men de gelegenheid, officieel de repu bliek Albanië uit te roepen; op September werd president Zog vervolgens tot koning gekroond. Zog I werd Mbret van een rijkje, overwegend aan de veeteelt zijn schaarsche bestaansmiddelen moest ontleenen. Daar naast werd ook wat landbouw gedreven, voornamleijk maisteelt, do~h dat was alles. Industrie bestond er feitelijk in het geheet niet. De olie, welke de bodem op sommige punten oplevert, werd door een buitenland- sche maatschappij ontgonnen. Spoorwegen ontbraken geheel en al; behoorlijke wegen, i den modernen zin van het woord, e De stijfhoofdige Albaneezen moesten door hun koning Zog geleidelijk aan tot enheid, tot het eerste idee van een dernen staat worden gebracht. Was het land steeds zeer onveilig geweest, zoodat elk huis het voorkomen van een vesting ver toonde, allengs werden de toestanden er meer geregeld. Aan de godsdiensttwisten werd een einde gemaakt; de ruw geschat 800.000 aanhangers van den Islam, de 200.000 Grieksch- en 100.000 Roomrch-Katholieken begonnen gezamenlijk het groote werk aan te vatten, het land te pacificeeren en tot ontwikkeling te brengen. Buitenlandsch ka pitaal en vreemde hulp waren daarbij na tuurlijk onontbeerlijk. Er werden straat- en spoorwegen aangelegd, en met behulp van Italiaansch geld en Italiaamche ingenieurs werden de beide voornaamste havens, Va lona en Durazzo, naar de eischen van den tijd verbeterd en tot ontplooiing gebracht. Koning Zog, die het vorig jaar in het huwelijk trad met een Hongaarsche gravin li n e A p p o n y i, en die juist dezer dagen vader van zijn eersten zoon werd, heeft door zijn energieken vernieuwings- arbeid zich een waar leider bewezen van zijn volk. Van jaar tot jaar heeft men bij voorbeeld, door het beschikbaar stellen van olijfboomen en van landbouwwerktuigen, den agrarischen opbouw weten te bevorde ren. De 3000 km. goede wegen en de paar duizend bruggen, welke men bouwde, ble- goede stimulans voor het verkeer 15 voor het tourisme. hetwelk al spoedig zich van deze schilderachtige stre ken begon meester te maken. Het onderwijs de defensie werden eveneens geleidelijk op peil gebracht; ook daarbij speelden Ita liaansch kapitaal en personeel eenalles- overheerschende rol. Deze Ialiaaruche fi- nancieele en cultureele h lp begon allengs zóó groot te worden, dat men in de hoofd stad Tirana daarvan een bedreiging voor zijn zelfstandigheid ging duchten. Men be zat, sinds 1927, met Rome een militair ver drag, doch men besefte, dat men moest trachten deze banden wat losser te doen worden. Deze tendenz had tengevolge, dat Juli 1934 Italiaansohe oorlogsbodems voor de Allbaansche kust verschenen, evenals dit ook thans weder het geval is. Er werd toen geen enkele landingspoging ondernomen; men liet het bij een poging tot intimidatie, welke ook inderdaad tot gevolg had, dat in Tirana zich opnieuw volgzaam voor de leiding van den grooten nabuur ging betoonen. De machtsverhoudingen tusschen beide landen zijn zéér ongelijk 28.000 km2 groot is (Nederland is 33.000 km2) heeft omstreeks 1.225.000 inwoners; de Italiaansohe bevol king daarentegen beloopt ongeveer 44.000.000! Mussolini wil geen twijfel laten bestaan over zijn toeleg, Albanië als een voogdijkind te beschouwen, of zulks nu officieel in acten wordt vastgelegd of niet. Want sterke medezeggenschap in de Albaan- sohe aangelegenheden beteekent de moge lijkheid, tusschen Valona en de Apulijnsche kust een scheepsblokkade te formeeren. welke in dagen van oorlog de Adriatische Zee tot een Italiaansch binnenwater zou maken, en Zuid-Slavië zou nopen, zich ge heel naar de Italiaansche belangen te oriënteeren. Albanië beteekent meer dan zulk een maritiem steunpunt voor een zeeblokkade; het land kan tevens een springplank vormen voor overheersohing van den verderen Bal kan, een oogmerk, hetwelk aan de as-poli tiek van RomeBerlijn niet vreemd kan zijn. Zoo beleven wij in deze dagen eer verscherping van de Europeesche verhou dingen, een verdeeling in twee machtskam pen, het eene geconcentreerd rond Londen- Parijs, het andere rond Rome-Berlijn. D( mogelijkheid van een vreedzame „Aus- gleioh'' is nog niet buitengesloten, doch wij mogen niet het oog sluiten voor een tegen overgestelde kans, nl. die van een zich langzaam loswikkelend conflict, hetwelk allen voor onverhoopte consekwenties kunnen stellen. Aart de Scheepsslooperij „De Koophandel" te Nieuw-Lekkerland, arriveerden de beide stcomveerponten Barnstonen Churtondoor genoemde N.V. aangekocht. Deze veerponten, in 1921 volgens Lloyds gebouwd voor het transport van zware vrachtwagens tusschen Liverpool en Birkenhead zijn thans door tunnelbouw onder de Mersy overcompleet geworden. De dekafme tingen zijn circa -15 m bij 15 m plaats biedend aan ca. 30 beladen vrachtauto's en 200 personen. De vier schroeven van elk vaartuig worden gedreven door 2 triple expansie-machines van ca. 1750 l.P.K. samen. (Reel.) Van 40 meter hoogte gevallen Ernstig arbeidsongeval in de hoofdstad AMSTERDAM, 8 April. Gisteren is op het in aanbouw zijnde gebouw van de rijksver zekeringsbank aan de Stadionweg een ern- tig arbeidsongeval gebeurd. Een 50 jarige opperman was op de bovenste verdieping bezig met liet neerlaten van ijzeren buizen door den liftkoker. Vermoedelijk heeft hij daarbij zijn evenwicht verloren. Hij viel van veertig meter hoogte door den liftkoker kwam op den betonnen vloer in een kelder terecht Het slachtoffer is in bewusteloosen toe- tand met een hersenschudding, een enkel- fractuur en verschillende verwondingen naar het Willielmina Gasthuis vervoerd. Geen reden tot juichen, maar wel voor goede verwachtingen De weg open voor ver dragshernieuwing met België Een belangrijke stap naar her stel van de Rijngemeenschap Het groote belang van deze overeen komst ligt daarin dit sta bij alle be schouwing ervan voorop dat zij de moeilijkheden tusschen Rotterdam en Antwerpen binnen afzienbaren tijd uit den weg ruimt, waardoor de weg open- komt voor de hernieuwing van het Ne- derlandsdh-Belgisch Verdrag van 1839, dat in den loop der jaren zoo vaak tot wrijvingen aanleiding gegeven heeft. In het streven tot toenadering tusschen ons land en België beteekent de over eenkomst dus een belangrijke stap. Het zou daarom aan deze zijde van de grens niet juist en ook niet gepast zijn het voorbeeld van die onzer Belgisdie col lega's journalisten te volgen, die al dade lijk na de bekendwording van de groote lij nen der overeenkomst met een afkeurend oordeel gereed waren. Beide landen hebben immers de begeerde overeenstemming te komen, veeren moeten laten en voor geen van beide is er nu bepaald reden tot victorie-kraaien Het is evenwel te verwachten dat beide landen er beter van zullen worden. De ontheffing van de surtaxe- bepaling Wanneer wij letten op het belangrijke voordeel voor Nederland dan is dat het ver vallen van de Fransche discriminatie ten aanzien van het Nederlandsohe Rijnvervoer bestemd voor (deels ook komende van) Straatsburg. Het gedurende zoo vele jaren (sinds 1919) voortbestaan van deze discri minatie was evenwel iets, dat in ons land immer als onbillijk zoowel als mo reel verwerpelijk is gevoeld. Het be- - „oori. stond namelijk in een kunstmatig en onge- premie niet te xróaprlandsrii ReM motiveerd sterk bevoordeelen van de Ant- 3e. Een gemengde, Nederlandsoh-Belgi werpjohe Rijnvaart, teneinde het natuur'.ijk vervoer tusschen de plaatsen die aan de Rijnmonden liggen, daarheen over te heve len hetgeen dan ook grootendeels is ge lukt. De opheffing van deze discriminatie Zooals wij reeds gemeld hebben. Maandag jl. op de Fransohe ambassade te Brussel een overeenkomst tusschen Neder land, Frankrijk en België geteekend inzake de Fransche surtaxes d'origine et d'entrepot, de Belgische Rijnvaartpremies en de Neder landsohe en Belgische haventarieven. Kort gezegd komt de overeenkomst op het volgende neer: le. de Nederlandsche havens worden ontheven van de Fransche surtaxes d'origine (geheven van vele Europeesahe goederen) en surtaxes d'entrepot (geheven van bij: alle buiten-Europeesohe goederen); 2e. Nederland zal gedurende den tijd dat de overeenkomst bestaat geen Rijnvaart premies toekennen, waartegenover België zich verbindt de (na de verwerping door de Nederlandsohe Staten-Generaal Verdrag van 1925) ingestelde Rijnvaart- 3e. Een gemengdi sohc, confhiissie wordt ingesteld, die voor stellen zal hebben te doen tot vaststelling van de haventarieven in de havens van de steden Antwerpen. Gent Am sterdam en Rotterdam. Zij zal daarmee den vereisohten spoed moeten betrachten, want in art. 5 van de overeenkomst wordt voor geschreven, dat zij binnen drie maanden n; de in werking treding van de overeenkomst zal indienen het deel van het rappo- treffende schepen niet behoorerde geregelden dienst en binnen zes maanden voor de overige schepen. kan dan ook in ons land niet anders worden beschouwd dan als het eindelijk voldoen aan een billijk verlangen, dat uit goede nabuurschap moet voort vloeien. Frankrijk heeft deze zaak van zelf niet buiten België om willen regelen, dooh in wezen is dit een aangelegenheid tusschen Frankrijk en Nederland. Wij hebben reeds meegedeeld, dat de ge lijkstelling van de Nederlandsche havens met de Belgische wat het Rijnvervoer met Straatsburg betreft, geleidelijk zal gaan en haar geheel eerst over vijf jaar haar be slag zal hebben verkregen. Wij zouden ons over deze langzame g e 1 e i d el ij k- d kunnen beklagen, doch het zal var r begrip getuigen als we aan onze Bel gische buren deze langzame aanpassing aan de meer normale verhoudingen in dezen gunnen. Streven naar herstel van de Rijngemeenschap Om het groote belang van deze regeling van de surtaxeskwestie te beter te doen be grijpen, willen we er nog even aan herin- Ten, dat in 1936 Duitsohland d e A an Mannheim heeft opgezegd en daar- ee uit de Rijngemeenschap is getreden. In dat jaar waren de betrokken re geeringen het over de nieuwe Rijnvaart- acte eens geworden en het vervallen van de surtaxes voor de Nederlandsche havens was daarbij inbegrepen. Toen het evenwel op teekening aankwam, bleven de Duitsche vertegenwoordigers weg, omdat de regeering te Berlijn een veel uit gebreider Europeesche rivieren-overeen komst (de Donau bv. inbegrepen) in het hoofd had. Hiermee was de Rijngemeensohap in haar tot dusver bestaanden vorm dus ter ziele. De vraag is destijds ten onzent overwogen of wijzelf nu ook maar niet deze gemeen schap zouden verlaten. Men is toen echter tot de modus vivendi gekomen om tusschen de overige landen de Acte Mannheim te handhaven, zoo mogelijk tot er een nieuwe Rijnvaartacte tusschen alle betrokken staten tot stand zou kunnen ko men. Onze Regeering heeft destijds in elk geval geweigerd een nieuwe Rijnvaart-acte te onderteekenen zoo lang de discriminatie voor ons Rijnvervoer met Straatsburg bleef voortbestaan. En daar men natuurlijk geen Rijnverdrag kan sluiten zonder dat de be heerders van de Rijnmonden er aan deel nemen, is na 1936 de zaak ongeregeld ge bleven. Thans evenwel, nu de discriminatie vervalt, bestaat de mogelijkheid, dat de Rijngemeenschap hersteld wordt, waar bij dan de acte van 1936 tot grondslag zal strekken. NIEUWE SPAANSCHE GEZANT IN DEN HAAG 's-GRAVENHAGE, 7 April. Naar wij iverne- men hceff de Spaansche regeering den heer Gines Yidal Isaura, tot dusver chef van de aldeeling politieke zaken van het ministerie van Buitenlandsche Zaken te Burgos, be noemd tot gezant in Den Haag. LANDDAG B.V.L. TE ZANDVOORT AMSTERDAM, 8 April. Het ligt in het voornemen van de Landstormoorpscn ^Stel ling van Amsterdam" en „Kennemerland" up Zaterdag 1 Juli a.s. een landdag te houden in Zand voort. De Minister van Defensie heeft bereids medegedeeld, geen bezwaren te hebben te gen medewerking van onderdeeJen van leger on marine. Als spreker zal optreden Mr. H. B ij 1 e v e ld oud-minister van Marine. Heeft iemand over Ibis soms iets kwaads te zeggen, Dan zal ik het op z'n Bep van Klaverens uit gaan leggen. VOORDE PIJP Dobbelmannlekker, man HET PRINSELIJK PAAR TER KERKE BAARN, 8 April. Gisterochtend hebben Prinses Juliana en Prins Bernhard een kerkdienst bijgewoond in de Ned. Herv. Kerk, waarin Ds. E. H. B 1 a a u w e n- 7 raad voorging. Het Prinselijk Paai- nam mede deel aan het Heilig Avondmaal. DE HEER DE RAAD NAAR INDIE De heer G. d e R a a d, gekozen lid van den Volksraad van Ned.-Imlië, is Donderdag-, middag uit 's-Gravenha.ge naar Marseille: vertrokken, teneinde zidh daar in te schepen, op de „Demipo". voeld wordt, blijkt uit art. 9 van de over eenkomst van Brussel, waarin staat, dat zij kracht zal blijven zoolang de contrac- teerende staten voortgaan met het toepassen de overeenkomst van Mannheim. Voor het theoretische geval, dat deze zou worden opgezegd door een der staten, zouden dus de surtaxe-faciliteiten meteen vervallen. De Rijnvaartpremiën Wat de Rijnvaartpremieën betreft, zijn de volgende bijzonderheden .voorkomende in artikel 4 van de overeenkomst van Brussel an belang. België heeft zich verbonden deze premiën niet te verhoogen. Dit niet-verhoogen be treft: in de eerste plaats het absolute aarlijksahe bedrag, in de tweede plaats het tarief van de premiën per ton en in de derde plaats, dat geen premiën zul len worden toegekend aan goede elke die thans r.iet genie' Het aandeel van België in de Rijnvaart is op 24 pCt. van het geheele Rijnvervoer fixeerd. Blijkt, dat Rijnvervoer van de Bel gische zeehavens over een geheel jaar de statistieken dienaangaande zijn voldoende up to date beneden 18 pOt. te zijn gedaald dan mogen de premies (in o v er le g tus- en de beide regeeringen) weer iets verhoogd worden, doch ze mogen n c en het absolute bedrag komen waarop ze zijn gefixeerd (nl. 16.400.000 Bel gische francs), welk bedrag is gevonden in het jaargemiddelde van de laatste vijf jaren. Het aandeel van België in het Rijnverkeer mag dan tevens niet stijgen boven 21 pCt. Mocht over een jaar het Belgische Rijnver voer boven het „plafond" van 24 pCt. ko- dan moet de premie verlaagd worden ten einde het percentage terug te brengen. Voor het geval, dat men het niet eens zal kunnen worden, is in een arbitrage op kor ten termijn voorzien. Opdat de bestaande kunstmatige voordee- len voor België niet zullen verminderen is ook nog een goudclausule aanvaard. Er is voor Nederland en dan inzonder heid voor Rotterdam stellig geen reden om te juichen over deze hand having van een kunstmatige bevoordeeling van Antwerpen, te meer omdat, blijkens de correspondentie tusschen de betrokken regeeringen, ook het stelsel van gratis sleepen op het traject AntwerpenDordrecht in de vaart tusschen België en Straatsburg blijft bestaan. Dit voordeel voor Antwer pen is, naar wij thans te bevoegder plaatse vernomen hebben, een eisch van Frankrijk aan België geweest tegenover de ten bate van Antwerpen toegekende surtaxe-gunst. Dat Frankrijk thans deze gun- tige behandeling tot de Nederlandsche Rijn havens gaat uitbreiden, moet men daaraan toeschrijven, dat het gaarne het herstel van de Rijnvaartgemeenschap zou zien, waar voor, zooals gezegd, thans de weg gebaand wordt, terwijl het vermoedelijk als direct voordeel een verlevendigd vervoer over den Rijn naar en van Straatsburg verwacht. De haventarieven Wat de werkzaamheden en de resultaten van de gemengde commissie betreft, we achten het verstandig deze af te wachten. Men weet hoe gevoelig de scheepvaart op de tarieven reageert. Rotterdam heeft in dit opzicht de laatste jaren een leerschool door gemaakt. Het nieuwe R.A.P. voor de Rechtbank Verbindend verklaard AMSTERDAM, 6 April. Reeds heden dien de voor de Rechtbank, gepresideerd door Mr. Dons, de strafzaak tegen H. de J., exploi tant van een wilde autobus tusschen Am sterdam en Haarlem v.v. De man was door den Kantonrechter ver oordeelt tot f. 300 boete, subs, een maand hechtenis. In deze zaak heeft de offiecier van justi tie, Mr. E. O verbosch een zeer uitvoe rig en juridisch gedocumenteerd requisi toir gehouden en daarin geconcludeerd tot verbindendverklaring van het R. A. P. Ook hij eisohte f 300 boete. Nederlandsch Fabrikaat Ook voor de luchtvaart 's-GRAVENHAGE, 8 April. Donderdag ochtend hebben, na toestemming te hebben ontvangen van den Minister van AJgemeene Zaken, Dr. H. Colijn, de arbeiders van de N.V. Koolhovens Vhcgtuigenfabriek en de N.V. Nederlandsche Vliegtuigindustrie (Fok ker-fabriek) een deputatie gezonden naar het Departement van Algemeene Zaken teneinde een adres te overhandigen, onder teekend door alle - in totaal 2500 ar beiders van bovengenoemde fabrieken, niet het verzoek om, hij het plaatsen van vliegtuigorders zooveel als mogelijk is reke ning te houden met de Nederlandsche vliegtuigindustrie, zoodat deze ruimschoots haar deel krijgt, 's Ministers medewerking werd gevraagd teneinde te bevorderen dat de Nederland- cche luchtvaart zich verder zal ontwikke len niet gebruikmaking van materiaal, ge bouwd in Nederland door Nederlandsche arlieidskrachten. Het adres werd in ontvangst genomen dóór den heer Reyseger, secretaris van Dr. II, Colijn. Paaschcongres der S.D.A.P. „Colijn gaat niet naar Berlijn" 's-GRAVENHAGE, 8 April. Het jaar- lijksche Paaschcongres der S.D.A.P., dat dit jaar hier ter stede in den Dierentuin wordt gehouden, is vanmorgen geopend met een rede van den partijvoorzitter, den heer K. V o r r i n k, waarin hij allereerst een over wicht gaf van de internationale gebeurtenis sen in het laatste jaar. De ontwikkeling der internationale verhoudingen heeft vanzelfsprekend ge voerd tot een algemeene versterking van het nationale bewustzijn, ja van 't nationale saamhoorighei&sgevoel, ook in de rijen der socialistische arbeiders beweging. In het gezicht van de groote bedrei ging van de onafhankelijkheid der kleine naties en ons bewust van alle conse kwenties daaraan verbonden, aarzelen wjj niet, aldus spr., ons vertrouwen uit te spreken in den vastberaden wil van de overweldigende meerderheid van ons volk alle krachten in te spannen om ons zelfstandig volksbestaan te hand haven. Welke verschillen van inzicht ons als oppositie-partij mogen scheiden van de huidige regeering, wij hébben één overtuiging: „De Nederlandsche Minister-president gaat niet naar Berlijn". Spr. keerde zich vervolgens tegen het „advies der negen mannen", die 350 000 werkloozen, minimumlijders en noodlijdende kleine zelfstandigen hoonden met hun be wering, dat ons volk in al zij n ge dingen op te hooge voet leeft; gaf daarna zijn meening over de inkrimping van het •ledental der S.D.A.P. en besloot zijn rede met een herdenking van de overleden partij- genooten en het uitspreken van het vaste vertrouwen, dat het congres er toe bij zal dragen cm het groote doel te helpen berei ken: de verwezenlijking van de beginselen AAN VERWONDINGEN OVERLEDEN HEERLEN. 8 April. De mijnwerker Dou- ven uit Schinveld, die de vorige w '"n de staatsmijn Hendrik levensgevaariijk werd gewond, ie in het St. Jozcfziekerihuis te Heerlen aan de gevolgen overleden. KINDJE VERDRONKEN VALKENSWAARD. 8 April. Het -Yz jarig van de familie Becks te Val kens waard is te water geraakt en verdronken. KERIvRAE, 8 April. Te Haanradc, gemeen le Kerkrade is de zevenjarige knaap J, Dorscheidt door een personenauto, be stuurd door R. uit Eijgelshoven, aangere den en vrijwel onmiddellijk gedood. De Paascheieren spec den in de afgeloopc. dagen de traditioneel* groote rol van tede jaar en ook nu vondei weer lienduizende den gebruikelijken weg naar evenzoovr gretige monden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 10