Werkloosheidszorg met Toekomst DE TOESTAND IN TUINBOUW DEN [WORTH STATE] VRIJDAG 3Ï MAART 1939 DERDE BLAD PAG. 9 De taal van de bosschen van Gaasterland De koe had het mis Nu luiden er klokken Oude Mlrdum: Werkamp E11- be rgen. 't Was een schilderij waard geweest. Al was het alleen maar om het onge wone' van het gebeuren voor. altijd vast te leggen. Op de deel van de echte oude Friesche boerderij van K. L. Visser stond een koe tusschen een merkwaardig stel menschen. Het waren de kamp jongen?, die opgeleid worden tot melkknechts, jonge pootige kerels met handen als boterhambordjes aan het lijf; talrijke leiders van vakvereenigingen; enkeie andere belangstellenden onder wie zelfs een dominee, die we zelden, maar ook niet gaarne missen, bij zulke gelegen heden; en e^n groot getal journalisten. Het koebeest stond In hun midden. Voor aohter en boven hem, op de hilde van de stallingen, stond het groote gezelschap. Zoo nu en dan keek het met de lodderige goe dige oogen eens rond, smeet misnoegd met den kop, neuriede het lied van verveling of werkte met het achterlijf in de richting van de stal. Maar we zijn er nog niet! Behalve door de koe werd het middelpunt van den kring ge vormd door het hoofd van Gaasterlands Lagere Landbouwschool, den heer de Rui ter, die openbaar college gaf over „het ex terieur van de koe". „Zie eens, mijne heenen, dit geheele voor- Werk van het beest, noemen we het schoft" en hij Wees met eenige armzwaaien het (voorste gedeelte dat achter den kop en nek 'Ivan de koe zich bevond aan. „We meten haar zoo" en hij omarmde het dier, alsof hij het zou willen omhelzen. „Dit", hij wees op een holte achter het schoft, „noemen we het haaenleger, dat mag niet al te diep zijn. De rug zien, wij Friezen, graag recht, als die te veel afloopt, wordt er te sterk op het melk- type gewerkt, ten koste van de mestci ij. Dat ls ook schadelijk. Hier aohter zit het kruis en heel achter zien we de koe graag vier kant". De onderhoudende, soms geestige causseur, gesticuleerde als de meest beroem de volksredenaar. Maar intusschen gaf hij een onvolprezen les in veeteelt. En de koe schudde, haar ruige kop, nog eens en nog eens, als of ze zeggen wilde: Houd er maar mee op, want ze snappen d'r tooh niets van. Zou het beest ongelijk hebben gehad? Waarin de koe ongelijk had Inderdaad moet het beest, als het dit had kunnen denken, volkomen mis geweest zijn. Misschien niet als het ging om de kennis van het beenderenstelsel van het object of van de melkgift of de factoren die het vet gehalte beinvloeden. Maar daarvoor was het gezelschap niet hier! Een persconferentie uitgeschreven door de centrale voor Werk- loozenzorg in dit werkkamp in de gemeen te Gaasterland nam kennis van de wijze waarop het werk wordt aangevat. Dat was het! De koe kan dat niet geweten hebben. De journalisten en de andere leden van de groep hadden even te voren in de groote zaal van het kamp ook al gezeten aan de voeten van den heer de Ruiter, die toen een achttal mdkmonsters op vetgehalte on- dej-zocht. Voor de opleiding tot melkers is dit bij de ontwikkeling van den boerenstand op het peil van thans een onmisbare scha kel. In Friesand betalen de zuivelfabrieken de melk reeds al'.oen uit op het vetgehalte d.w.z. dat er betaald wordt naar de deelen die de melk voor de boterbereiding bevat. De heer de Ruiter had dat breed uiteen gezet en daarna met de acht monsters een practische proef genomen, die door den voor melker werd gecontroleerd, 't Kwam alle maal prachtig uit 4.05 pCt.; 3.40 pCt.; 430 pCt. enz. Geweldig groot was het verschil van de melk die uit de eerste en die uit de laatste speten kwam, de verhouding was 1.15 pCt. en 8.00 pCt., dus ook daaruit bleen duidelijk dat dit vak z'n haken en oogen heeff waarmede mén jté rekenen zal h- bben als melker. Hier ging het dus pm, dat er een duide lijk beeld iverkregen 'zou worden van de wijva waarop dit werk hier-wordt verricht Daarin slaafde men volkomen, j de koe had ongelijk. J Productieve' werkloozenzorg Eigenlijk is het werk. dat we hier een dag hebben mogen zien, de belangrijkste zorg voor werkloozen, die we tot nog toe hebben gade geslagen. Niet dat we al hetgeen reeds gepresteerd is nietig achten, doch het had altijd, het één meer het ander minder den bitteren bijsmaak van de onproductiviteit. Vijvers graven, hertekampen aanleggen, we gen egaliseeren, banken timmeren en wat al niet, het moge werk geven, het geeft geen toekomst. Hoe anders is het op.„Elfbergen"! Wat spreken de bosschen van Gaasterland een andere taal! We schreven reeds over de jongens van den scheepvaartcur sus, die worden opgeleid voor de Rijn vaart, kustvaart of binnenschipperij. Daarop kan men op het oogenblik zelfs haast niet wachten. De jongelui wor den, als ze den cursus half doorloonen hebben, reeds door de reederijen aange nomen en aan 't werk gezet, 't Kinkt haast ongelooflijk: behoefte aan werk krachten, omdat er werk teveel is. Menig gebroken .jong leven veert hier weer opnieuw op. Het leven omgegooid en naar het schip. Dat is productiviteit; dat is toekomst. Zoo gaat het ook met de melkerij. In Friesland bestaat behoefte aan goed ge schoolde melkknechts en de centrale voor werkloozenzorg heeft dit werk aangepakt. Een melkerscursus werd met rijkssubsidie in het leven geroepen en uit dat deel van de werkloozenzorg is bovenstaand detail ge grepen. Zoo zullen er meer in Friesland komen. De jongens worden opgeleid en er is, als ze tenminste bereidheid toonen de handen uit de mouwen te steken, weer gegronde stelde in het werkkamp een kudkbok in werking, welke door het gemeentebestuur van Gaasterland was beschikbaar gesteld. Overzicht tijdens de toespraak van den burgemeester. hoop dat ze een gat in het leven mogen zien. Er is prachtige medewerking verkregen van de Gaasterlandsche boeren. Ze nemen de jongens op hun boerderij om ze in de kne pen van het vak in te leiden en de theore tische kennis wordt hun op de meest sma kelijke manier door den heer de Ruiter bijgebracht. De klokken kunnen luiden Ten aanzien van het kamp zelf heeft de secretaris van het provinciaal comité, de heer A. R u n i a te Leeuwarden, die de con ferentie leidde, vele dingen verteld. Het ge bouw heette vroeger „Het Kompas" en het stond op het Kornwerderzand als recreatie gebouw voor de Zuiderzee-werkers. Toen het den dienst als zoodanig had verricht, nam de centrale het over en bracht het naar dit uitgezochte plekje in de stille bosschen van Gaasterland, waar het tot hoofdgebouw van het kamp „Elfbergen" werd. Er omheen ge groepeerd staan de woningen van de Karupco en z'n helpers(sters). Wie vanuit de breede ramen van het ge bouw over dg,wijde vlakte _ziet komt onwil lekeurig onder de bekoring van deze mooie landstreek. Men zit hjer wel zeer sterk op het platteland, kilometers van het grootere stadsleven. Rust heerscht er overal. Het groote leven stuwt als het ware langs de groote spoorwegen van Noord naar Zuid en het laat het afgelegen land van Frieslands Zuid-Westhoek liggen. In de stilte dringen de zware geluiden van de Zuiderzeewerken nog door. Dat is ver weg en juist daarom is het bewijs van de vredigheid dubbel en dwars geleverd. Een ander aardig tafereel hebben we bij deze gelegenheid gezien. Het kamp kreeg een klok, gehangen in een klokkestoel van echt oud Friesch model. De idee daartoe ging van het kamp uit en het gemeente bestuur heeft daaraan direct welwillende medewerking verleend. Op den zolder van het gemeentehuis be vond zich een oude klok, die eertijds op het kerkhof te Ruige Huizen in den stoel had gehangen. Sinds de stoel het begeven had, lag de klok stil. Het was een monument zonder beteeken is omdat het zijn plaats niet vond Nu is dat anders geworden. Mo numentenzorg heeft goedgunstig beschikt en zoo kon het gemeentebestuur deze klok af staan aan het kamp. De jongens hebben er een prachtig sterken stoel voor getimmerd en hoog daarboven in bengelt de klok. Zij is deze week met een toespraak van den bur gemeester, den heer G. W. C. D. Baron thoe Schwartzenberg en Hohen- lansberg in gebruik genomen. De klok roept nu op bepaalde uren van. dei. dag haar boodschap met metalen stem over het lage, vlakke, wijde land. De stem van de klok doet zich hooren. We kunnen, na wat we reeds schreven, nu zwijgen over den scheepvaartcursus dien we bezochten en over den tocht met het instructievaartuig „Prins Hendrik", dien we vanaf Lemmer maakten. Opnieuw een ton gouds Nog slechts dit. Het is vervelend, daar altijd weer mee aan te komen, maar het moet wel. In vervolge op ons koeienpraatje mogen we zeggen: Het is een waarheid als een koe, dat dit werk geld kost. De 5e col lecte staat voor de deur in de maanden die komen gaan. Opnieuw moet Christelijk wer kend Nederland een ton .gouds bijeenbren gen voor Christelijk werkloos Nederland. Dat kan, als we letten op de honderdduizen den Christelijke gezinnen die er zijn, ge makkelijk. Het is een bagatelle. Als ieder zijn plicht maar doet Hier doen we ech t practisch Christen- werk. De vervulling van de wet van Chris tus: Draagt elkanders lasten. De veilingen willen zich verweren tegen naderenden ondergang Vergadering van het Centraal Bureau van Veilingen ROTTERDAM, 31 Maart. In de voortge zette vergadering van het Centraal Bureau van Veilingen kwamen de voorstellen aan Het Bestuursvoorstel, waarover we reeds het een en ander mededeelden in ons ver slag van gisteren, dat bedoelde uitge breide volmachten aan het be stuur te verlee.nen ten einde tot een be teren afzet van de tuinbouwproducten te ko men, ontlokte een levendige bespreking. De afgevaardigde van Z u i d-B e v e 1 a n d meende, dat het de schuld van de fruitteelt zelf was, dat het C. B. niet zooveel aandacht aan dit onderdeel besteedde. De daarover gehouden vergadering "was van óórdeel, dat we bij het C. B. moeten blijven. De conclu sie was, dat de onbeperkte macht te ver gaat De fruitteelt wilde meer invloed in de organisaties en was voor een Fruitraad. Maar de voorzitter van het C. B. heeft toe gezegd, dat de fruitteeltbelangen meer actief zullen worden behartigd. Men was nog wel niet tevreden, doch wil bij het C. B. blijven. Loos du in en (Coöp.) zal vóór het voorstel stemmen. Het gevraagde geld, de 1 zal men, als men in vier jaar betalen kan, wat gezegd is, gaarne betalen. Roelof arendsveen had bezwaren, n.l. dat het zoo vaag was. Ook vond men het offer te zwaar, vooral voor de Venen. De vraag rijst ook: hoe zal het gaan met de ongeorganiseerde veilingen. Gevraagd wordt thans nog geen besluit te nemen. De Friesche veilingen achten het voor stel wel aanvaardbaar. Gevraagd wordt of de veilingen van late aardappelen vrijge steld kunnen worden. Poeldijk is er sterk voor, al heeft men vragen, b.v. of de machtiging zich ook uitstrekt over de aan voeren. Ook vraagt men of de f lOO.uOO van den Raad van Advies wel een even groot offer is als de veilingen zullen brengen. Loosduinen (u.a.) is ook van meening, dat er iets moet gebeuren. Men moet, al is het niet enthousiast, wel meedoen. Doch de 1 is wel een zwaar offer. Er moet echter vertrouwen zijn, al is het bestuursvoorstel vaag. Dat er wat toet den handel zal plaats vinden, is zeep juist gezien. De minimum prijzen zijn helaas nog beneden de kostprij zen. Spr. vertrouwt, dat door dezen maatregel de tuinbouw vooruit zal gaan. Obdam heeft bezwaren van financieelen aard. Deze ordening gaat deze veiling nog niet ver ge noeg. Gevraagd wordt nog geen besluit te nomen. Opperdoes vreest, dat het C. B. te veel de handelaar zal spelen en is tegen het voorstel. Gevraagd worat of we baas over ons product blijven. Zwijndrecfit is er voor, al kost het ook een groot bedrag uit onze kas. Broek op Langend ij k stelt ook vertrouwen in het C. B. Er is al zooveel gedaan. Dat geeft moed, dat dit voorstel goede resultaten zal hebben voor ons. Delft heeft het zelfs met blijdschap aanvaard, en acht het een bewijs van zelf respect en zelf willen doen. Groningen begroet het voorstel met. vreugde en acht de 1 heel geen offer, doch is overtuigd het :met groote rente terug te krijgen. Naald- wij k heeft ook het volle vertrouwen in het bestuur. S i 11 a r d' is het met het voorstel van de Venen eens. G e 1 d e r m a 1 wil wel meedoen, mits alle veilingen, ook de wilde veilingen zullen betalen. Mid delburg zal zich het offer getroosten, mits het ook de fruitteelt ten goede komt, zoodat er komt een „groentepot" en een „fruitpot". Ook N ij m e g e n doet mee als de fruitteelt geholpen wordt Blokk echter wil niet meegaan, doch als het aan genomen wordt laat dan van de omzet van 1939 de 1 geheven worden. Z alt-B om en él meent dat de fruittelers hier harder van den toren hadden moeten blazen. Dat was beter geweest dan op een niet officieele vergadering als in den Bosch is gehouden. De veiling zal met het voorstel rrieegaan, vertrouwend in het C. B. Scheuring geeft verbrokkeling van kracht Nog meerdere afgevaardigden betuigen hun vertrouwen in het C. B. De voorzitter van het C. B., de heer F. V. V a I s t a r beantwoordt de sprekers. Hij verdedigt de houding van het C B. ten op zichte van het fruit Steeds is voor het fruit opgekomen. Nu zijn ze wakker geworden, de fruittelers en willen harder gaan dan hoofdbestuur. Het optreden in den Bosch was niet de juiste weg. Onorganisa torisch optreden is niet goed. Het bestuur van het C. B. vraagt machtiging op te tre den als dit beslist noodig is. Dan moet men zich kunnen verweren en kan plotseling optreden noodig zijn. Vooral hetNeder- landsche fruit zal kunnen profi- ren van deze machtiging. Men zal rekenen met de vraag waar het geld van daan komt. Medezeggenschap hebben alle onderdeelen van den tuinbouw. Splitsing in de organisatie acht spr. niet goed. Er zullen waarschijnlijk twee commissies benoemd worden voor deze aangelegenheid. Ten aanzien van den handel heeft het C. B. geen snoode plannen en zal zeker overleg gepleegd wor den. Dat in vier jaren betaald zou kunnen wor den is niet juist Wel zal. als het moeilijk is in eens te betalen, overleg gepleegd kun nen worden en een regeling getroffen kun nen worden. Laat de afwikkeling aan het Hoofdbestuur over. Het beheer over het te vormen fonds zal geregeld moeten worden. Misschien door een afzonderlijke commissie of door den Raad van Advies. Het C. B. geeft voor dit fonds een veel hooger percen tage dan van de veilingen gevraagd wordt, n.l. ca 50 Ook de Regeering zal niet achter blijven. Wat de markttuinders betreft weet spr. nog niet, hoe het daarmee moet Wel willen de Amsterdamsche markttuinders zich bij het C. B. aansluiten. Dat is verblijdend. We zullen zien wat we voor dezen kunnen doen. Wat de niet aangesloten veilingen aan gaat, daarmee weet spr. ook geen raad. Moreel zijn ze verplicht mee te doen. Niet alle zijn echter klaploopers. We hopen dat ze zich alsnog aan zullen sluiten. Maar dit als voorwaarde te stellen gaat niet Het bestuursvoorstel wordt aangeno men met 246 stemmen voor en 10 voor waardelijk voor, 22 tegen en 18 blanco. Het volgend voorstel van Utrecht, dat bij steunuitkeering en minimumprijzen reke ning gehouden wordt met de van oudsher be staande teelten om de groote ste den zal nader onder de oogen worden ge zien door het Hoofdbestuur. De voorstellen van Grootebroek, Hoog- Karspel en Warmenhuizen, die alle te- oogen opheffing teeltrecht op vroege aardappelen, zullen door den voorzitter met de voorstellende vereenigingen bespro ken worden. De moeilijkheid is, dat de sei zoenen voor vroege en late aardappelen en kele maanden dooreeploopen. Veur stelt voor om te bevorderen, dat de Exporteurswinstregelin g-1938 zoo- danig worde gewijzigd, dat ook de kleinere veilingen hiervan de vooraeelen genieten. Het Hoofdbestuur acht geen reden aan wezig om in deze regeling: wijziging te bren gen. Een voorstel vam Broek op Langendijk en van Noord-Scharwoude luidt om er bij de regeering op aan te dringen in 1939 te be talen 100 steun tot aan den kost prijs en den kostprijs der verschillende pro ducten bekend te maken. Tegen het laatste deel van dit voorstel heeft het Hoofdbestuur bezwaar. Het meent de voorstellen te moeten ontraden. Het Hoofdbestuur zal voor de tuinders doen. wat mogelijk is. Wat het tweede voorstel van Noord-Schar- tvöude om de minimumprijzen te ver- hoogen tot ongeveer den kostprijs aangaat, is het bestuur volkomen bereid medewer king tot verhooging te verleenen. Dit in overleg met de standsorganisaties. Venlo stelt voor dat het Hoofdbestuur stappen doet om te verkrijgen een Invoer- Control e-B ureau en een verbod tot verkoopen van buiten'landsclhe groenten en fruit in Ned landsch fust. Het Hoofdbestuur zal het plan van Venlo onderzoeken en volle aandacht besteden om dit kwaad zooveel mogelijk te keeren. Den Helder stelt voor ter beteugeling de uitgifte van volkstuinen een bepaalde heffing op de volkstuinen te leg gen. Ook in dezen zal het Bestuur doen, wat het kan, doch het ziet zich niet gaarne ge bonden aan het voorgestelde middel. Door een tiental veilingen werd ingediend een motie, waarin uitgesproken wordt: dat de huidige toepassing óer Tariefmach tigingswet den export van tuinbouwproduc ten ten zeerste zal schaden; dat hierdoor geen vermindering doch slechts verplaatsing van werkloosheid zal worden verkregen; dat men vreest, door de werking van 't op 25 dezer met Duitschland afgesloten Han delsverorag en de daarmede verbandhou dende vermindering van export gedupeerd te worden, waarom met klem bij de Regeering er op aangedrongen zal worden, den tuinbouw in het vervolg niet verder op te offeren aan de industrialisatie, doch in het belang van de Nederlandsche Bevolking in het algemeen meer rekening te houaen ook met de agra rische belangen. Het bestuur hoopt met de standsorganisa ties te overleggen om te doen wat gedaan kan worden. Te ongeveer half zes sluit de voorzitter deze zeer druk bezochte vergadering. I M AMERICAN CIGARETTES! J Handelsbesprekingen NederlandBelgië 's-GRAVENHAGE, 31 Maart. In de Neder landsche en Belgische pers is gedurende de laatste dagen een en ander medegedeeld er verlenging van de handelsovereenkomst die op 1 Mei a.s. afloopt Hierbij wordt da nadruk geleed op den Belgischen wensch om de huidige regeling van den invoer van, luinboiiwproucten en visseherijproducten td herzien, voor welk verzoek dan verband wordt gezocht met de jongste tariefverhoo-» ging van Nederland voor een groot aantal indusfrieele producten, waarvan in België verstoring van het evenwicht in de han delsbalans wordt gevreesd. De tariefkwesties tusschen beide landen nu worden geregeld in 't handelsve rdrag van 1803, en aan de daarin neergelegde meest begunstiging is vanzelfsprekend hij de jong ste maatregelen strict de hand gehouden. Zooals bekend, ontwikkelt zich echter het handelsverkeer tusschen Nederland en Bel gië gedurende den laalsten tijd op zooda nig? wijze, dat de handelsbalans die in de iaren 1931 en 1932 nagenoeg in evenwicht was. zich sindsdien gestadig in voor Neder land passieven zin heeft gewijzigd. Het dek kingspercentage. dat oorspronkelijk de 90 pet. benaderde, is geleidelijk terugeeloopen tot het in 1938 een dieptepunt bereikte op 65 pet., een percentage, dat sinds 1928 niet meer was voorgekomen. Indien thans de vraag ter sprake wordt gebracht in hoeverre het evenwicht tus schen den in- en uitvoer van Nederland ert België door de Nederlandsche tariefmaatre gelen in gevaar wordt gebracht, is dit td bezien in het kader van de algeheele ont wikkeling van het handelsverkeer tusschen beide landen. Alsdan blijkt, dat deze ont wikkeling een zoodanige is. dat daarop van. Belgische zijde kwalijk een beroep kan wor den gedaan. Beide landen ziin verplicht geweest niet het oog op de internationale conjunctuur, nationale takken van volkskracht een ze kere bescherming te verleenen voorzoover deze door de bestaande verdragen was ge oorloofd Van Nederlandsche zijde heeft men het tot dusver zonder eenigen tegenmaatre gel nangeaien. dat de handelsbalans steeds passiever werd, mede als gevolg van toe* nemende Belgische beschermingsmaatrege len. Het is nauwelijks aan te nemen, dat van Nederlandsche zijde zou worden aan vaard. dat de mogelijkheid van eenig her stel, die wellicht in de jongste tariefver- hoogingen ligt, dient te worden teniet ge daan door concessie die de strekking heb ben de verhouding tusschen in- en uitvoer op het laagste punt sinds een tiental janus te stahi liseeren. CENTRALE STIERENKEURING TE 's-HERTOGENBOSCH De Centrale Stierenlkeuring voor het zwart en roodibomte vee in Noordlbraibant zal ge houden worden op Donderdag 27 April a.s, in de veehelden. tie 's-Herbogenlbcech IN DEN DROOM UIT BOVENRAAM GESTAPT Een ongeveer 3S-j. 'e bewoner van Apeldoorn droomdt gisternaoht zoo vo! overtuiging, dat zijn eenig, vijfjarig dochter tje ontvoerd werd, dat hij het bed verliet en door een raam op de tweede verdieping naar buiten stapte. Hij kwam op den bega- nen grond terecht en bleef daar luid ker mend liggen. Zijn huisgenooten werden hierdoor gewekt. De man bleek beide enkels gebroken te hebben. Hij is naar het Jujiana- zickcnlhuis overgebracht. De Bond van Chr. Leeszalen en Biblio* theken zal op Zaterdag 29 April de tiende jaarvergadering houden in hotel „Termi nus" te Utrecht De agenda vermeldt o.a, een causerie van den heer Anne de Vries over zijn roman Hilde. 1 VERDUISTERING BIJ ARBEIDSBEURS HAARLEM, 31 Maart De Haarlemschc Rechtbank heeft den 27-jariger. V. P. B. vroeger directeur van de gemeentelijke ar beidsbeurs te Beverwijk, veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf, waarvan vier maandpn voorwaardelijk, met een proeftijd van drie jaar. B. was op 11 November j.l. gearresteerd^ nadat hij controle een kastekort van onge veer 800 was geconstateerd Voor Uw Stofwisseli ng DE BLOEDZUIVERENDE, MAAGVERSTERKENCc ONTLASTING PILLEN van Dr. J. B. JI F, E N K 40 ct p. doosje. Verkrijgb. bij apothekers en drogisten Reel. fÜ)pXytm iui de n t Oom doet al het mogelijke, om zijn wederhelft te kalmeeren en tot voorzichtigheid aan te manen. Ze wéét op stuk van zaken van Adriaans levensomstandigheden niets al, ze leeft enkel en alleen bij veronderstellingen. Zoo'n jongen voelt er niets voor, om door zijn tante bemoederd te worden, als ze daar maar op rekent. Met de beste bedoelingen kon ze wel eens bezig zijn hem het huis uit te jagen. Bovendien Adriaan is geen schooljongen, maar een mèn Wat verongelijkt, als een terechtgewezen kind, schikt tante zich naar de wenschen van haar man; hij kon eens gelijk hebben, dan zou ze alles bederven Toch kan ze niet nalaten op een middag, als ze weet dat hij college heeft, door zijn buurt en z'n straat en zelfs langs z'n huis te wandelen. Wat ze ziet, bevestigt volkomen haar vermoedens: ze raakt beland in een echte volksbuurt met nauwe, rommelige straten en bijna armoedige, hooge huizen. Waar Adriaan wonen moet, staat een vrouw aan de open deur te onderhandelen met een vischventer. Wat tante zoo in het voorbijgaan van gang en trap ziet, lokt nu niet bepaald uit tot nadele kennismaking. Goed kijken durft ze echter niet, Adriaan moest tóch nog eens thuis zijn en haar hier zien. Als Adriaan, die juist dien avond te visite zou komen, er om acht uur nog niet is, wordt tante merkbaar zenuwach tig en als hij eindelijk, om bij half negen toch nog verschijnt, en niet anders is of doet dan gewoonlijk, zou ze kunnen huilen van vreugde. Maar tante beheerscht zoowel haar angst als haar blijdschap. Ze doet óók heel gewoon, maar onder wijl smeedt ze plannen, wonderlijke plannen. Haar heele huis is in die plannen betrokken; als ze dit nu eens hier en dat daaro, ze weet zeker, dat Geurt het ook goed zal vinden. Hij zal z'n bezwaren hebben, maar die praat ze hem wel uit z'n hoofd en dan zullen er goede dagen aanbrekeno, het gaat heel goed, het gaat bestals ze zélf een zoon hadden, zou hij toch ook een kamer moeten hebben, als hij thuis kwam Maar het gaat allemaal niet zoo vlot, als Tante Tine heeft gehoopt: Adriaan voelt, nog voor er iets positiefs is gezegd, .dat er een aanslag op zijn vrijheid wordt voorbereid. Dat niet, dat nooit. Het is ook beter, niet al te intiem te worden, oom Geurt en tante Tine staan immers ^pk geestelijk mijlen van hem af? Zoo trekt Adriaan zich wat terug Tante merkt dat en durft niets te vragenOom Geurt merkt het ook en beweert, dat het tante's schuld is. Hij heeft haar nog vooruit gewaarschuwd. Toch wordt de vriendschap niet geheel verbroken. Zoo gemiddeld éénmaal in de veertien dagen komt Adriaan eens opdagen, een enkelen keer eet hij 's Zondags mee en op ver jaardagen wipt hij óf 's middags, óf 's avonds even aan. Lang blijven doet hij althans bij feestelijke gelegenheden nooit: hij heeft nog altijd een hartgrondigen hekel aan visiteconversa ties, en steekt dat vooroordeel niet onder stoelen of banken. Oom lacht er om: dat is nu. weer zoo'n echte Wiechers-trek in dien Adriaan. Tante neemt het ernstig op en probeert Adriaan er van te overtuigen, dat hij verkeerd doet met aan zulke neigingen toe te geven. Hij zal toch later, als hij dominéé is, óók z'n visite's moeten maken. Vooral als hij op een kleine plaats komt, en zoo moet een predikant toch be ginnen. Tante weet dat allemaal maar al te goed. Ze heeft toch ndet voor niets zooveel jaren in het Groningerland Nu, Atiriaan zal dan op Tante's verjaardag, die de is, wat later komen, maar dan verder den heelen avond blijven. Niet half weet hij, hoeveel genoegen hij haar met die toezegging doet. Hij voor zichzelf doet het nog het meest, omdat hij inziet, dat tante inderdaad niet heelemaal ongelijk heeft. Hij zal zich tegen het einde van zijn studententijd toch werkelijk wat meer onder de menschen moeten begeven Met zijn professoren kan hij wel aardig opschieten en met z'n medestudenten ook. Omdat hij ouder is dan zij, is hij stilzwijgend vrijgesteld van veel waar hij, als hij eerder met de studie begonnen was, niet zou hebben buiten gekund. Alleen die Pieter Bolstra wordt hem zoo langzamerhand een blok aan het been. Als een spiegel is die hem, waarin hij al zijn armoe en zijn gebrek ziet. En wat voor een spiegel! Zoo iets als op de kermissen wordt vertoond, holle en bolle spiegels, waarin ook het meest normale en ernstige gezicht belachelijk, ja, potsierlijk wordt. Om van hèra af te komen zou hij er over gaan denken, zich door tante Tine in te laten palmen en bij haar te gaan in wonen. lederen avond zit dat jongmensch op zijn kast, tot twaalf één uur in den nacht. Dat is om licht en in den winter ook vuur te sparen, Adriaan weet, dat Pieter onder zeer ongun stige omstandigheden studeert, daarom wil hij hem de deur niet wijzen. Als hij ook niet anders deed dan studeeren aan z ij n tafel en onder z ij n lamp, voor een deel ook uit z ij n boeken en dictaten, dan zou Adriaan hem kunnen verdragen, maar de houding van dien Pieter is. wat hem irriteert. I s hij, Adriaan Wiechers, dan werkelijk gedaald tot het peil van Pieter Bolstra, of heeft die kerel alleen maar de brutaliteit consequent te doen „alsof"? Altijd maar dat „wij" en „ons" waarmee hij zichzelf èn Adriaan, zij tweeën alleen, plaatst tegenover alle anderen, als een soort arbeiderspartijtje te genover het bolwerk der aristocratie. Niets heeft deze Christenproletariër van het ontegenzeggelijk heroïsme, dat bijvoorbeeld dien Rogier Blommendaal indertijd zoo sympa thiek maakte. Eigenaardig, dat Adriaan in zoo'n langen tijd niet aan hem heeft gedacht. Kort geleden las Adriaan zijn naam onder de sprekers voor een roode vergadering. Zou hij nog altijd zoo vurig van geest zijn, vraagt Adriaan zich af. „Rogier Blommendaal van Amsterdam" stond op de affiche. Adriaan zou hem vandaag of morgen dus tegen kunnen komen. Misschien zouden ze elkaar herkennen, misschien ook niet. De jaren kunnen veel aan het uiterlijk van een mensch veranderen. Rogier zal een positie hebben en getrouwd zijn, in veel niet meer lijken op den opgewonden scholier uit de lunchzaal. maar zijn oogen zullen dezelfde zijn gebleven, oogen liegen niet. oogen ver anderen ook weinig. Aan zijn oogen zou hij Rogier hér- kennen. Nóg is Adriaan niet geheel los van hem. Hij gevoelt dat nu heel duidelijk. En hij herinnert zich hoe hij Rogier ontloopen heeft. Dat zou hij nu niet me •- doen Hij is nu niet bang meer voor zijn invloed. Hij durft hem nu bij alle ver schil van gevoelen, sympathiek vinden. (Woedt vervolgd)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 9