nrifO»
gpÉÉr
PROF. BARTH
TE KAMPEN
7xjx£jben uw Kennen en deaKen
van itaoJL aJf. van famtï.
/2)eZotm uit de jn^_ e
DONDERDAG 23 MAART 1939
Beantwoordt diverse vragen
Kamipen, 23 Maart.
Barth te lezen is veel, maar Barth tc
lezen, na hem eenmaal te hebben hooien
spreken, is meer. Dat was de indruk, dien
men al spoedig kreeg, toen Prof. Barth be
gon de vragen, die van tevoren bij hem
ingediend waren voor het Studentencorps
F. Q. I. te beantwoorden. Inderdaad, het
is een verrijking dezen man te hebben ge
zien en te hebben hooren spreken. Een en
al bewegelijkheid, recht op den man af en
met onverwachte wendingen, boeit hij van
het begin tot het eind. Met alle critiek, die
ontegenzeggelijk op Barths grondinstelling
uit te brengen valt, is dit zeker, dat deze
man een theoloog van Europeesche ver
maardheid genoemd mag worden. En dj
geweldige strijd dien de Gereformeerde
theologie in Nederland tegen dezen man
aangebonden heeft, zal dan ook in de eer
ste plaats hierover klaarheid moeten ver
schaffen, of de God, dien Barth in zijn
Woordopenbaring predikt, waarvan hij met
heel de inzet van zijn machtjge denkkracht
getuigt, inderdaad de God en Vader van
onzen Heere Jezus Christus is.
Om over dit centrale punt het theologi
sche gesprek op gang te brengen, was aan
Prof. Barth een aantal vragen gesteld, wel
ker beantwoording hier kort zal worden
weergegeven.
Apologetiek
Daar was allereerst een vraag inzake de
waarde van een opzettelijke apologetiek.
Barth stelde tegenover deze vraag enkele
wedervragen, die hij ontkennend beant
woordde. In de eerste plaats, of vanuit de
H. Schrift een opdracht tot zulk een apo
logetiek gegeven is. Hebben ooit profeten
en apostelen apologetiek gedreven? In de
tweede plaats, vroeg hij een plaats uit
Luthers en Calvijns werken te noemen,
waaruit zou blijken dat deze reformatoren
apologetisch gewerkt hebben. Naar Barths
meening vinden we pas sinds ongeveer
1708, toen de kerk van haar geloof niet ge
heel meer zeker was, het opkomen van een
opzettelijke apologetiek De derde vraag was
of ooit een ongeloovige door de apologetiek
zoo in het nauw gedreven is, dat hij a.h.w.
gedwongen werd tot het geloof te komen.
Het ongeloof wil slechts overwonnen wor
den door het Woord Gods,, het geloof en
door den H. Geest, en daarom weg met de
apologetiek.
De goede werken
De tweede vraag bracht de waarde van de
goede werken van den Christenmensch in
't geding. Zijn onze goede werken een ver
kondiging, een opzettelijke verkondiging van
Christus? Ook hier antwoordt Pref. Barth
ontkennend. Inderdaad, ons liciht moet schij
nen in de wereld, maar om Gods wil niet
om de verkondiging, maar met het moeten
,van de noodwendigheid waarbij het water
stroomt; verkondiging ds er alleen in het
Woord dat ons opgedragen is. Nooit zijn er
menschen op grond van Christelijke werken
tot het geloof gekomen.
Woord en Sacrament
Ook aangaande de "verhouding van Woord-
Verkondiging en Sacrament was een vraag
gesteld. Het Sacrament, aldus Barth, maart
zichtbaar, wat hoorbaar in Gods Woord ge
hoord wordt. Dat is de definitie van den Hei-
délb. Catechismus, waarbij hij zich aan wil
sluiten. Maar in deze lijn wil hij verder zien
te komen. Het eene en zelfde Woord Gods
in prediking en Sacrament is Goddelijke
waarheid en werkelijkheid. In het Sacra
ment gebeurt iets,wij handelen daar zelf, wij
lijn hij dit gebeuren betrokken. De predi
king is ook getuige van de waarheid, die
•ich in het Sacrament voltrekt. Prediking is
leer. het Sacrament is vertellen. Maar beide
«liet door een kloof gescheiden.
De Heilige Schrift
Uitvoerig werd gesproken over de Heilige
Schrift. Gevraagd Avas of in het: Het Woord
is vleesch geworden, niet alle actueele wor
den van het Woord Gods hier en nu afge
sneden is. Voor Barth bleek het begrip „wor
den" niet zoo zwaar belast. Is het niet zoo,
dat zoowel in Christus als in den Bijbel en
in de prediking der Kerk een „zijn" en een
..worden" voorhanden is. De oude Gerefor
meerde dogmatiek onderscheidde in dit ver
band tusschen unio en unitio. Verstaan we
Ghristus in het „worden" niet, dan verstaan
wij Hem geheel niet. Dat is immers de proo-
te acte der openbaring, ideptiek met verzoe
ning, dat God in Hem Vleesch „werd". In
dezen zin geldt het nu ook van den Bijbel,
dat deze Gods Woord is; de inspiratie der
Schrift begon met het ontvangen van den
H. Geest in de geboorte van Ghristus. Chris
tus blies Zijn Geest over de jongeren, en
in dat pneuma hebben zij den Bijbel ge
schreven. Zonder dit pneuma kunnen wij ook
heden de Schrift niet verstaan.
In het licht van deze acte geldt de uit
spraak dat de Bijbel Gods Woord is. Hij
hoort bij Christus, de apostelen fen ons. Het
zijn Gods vindt plaats in het worden. Ten
slotte ten diepste gaat het niet om „zijn" of
Kerk en Zending
„worden",, doch om den levenden God.
De historiciteit der H.S.
Op hetzelfde terrein bewoog zich de vraag
of door Barths actueele schriftopvateting de
werkelijke historische inhoud der Schrift
niet vervaagt. Barth wees er bij de beant
woording op, dat 't inderdaad in den Bijhei
om geschiedenis gaat. Maar de Schrift
spreekt op zeer verschillende wijze van ge
schiedenis. Er zijn b.v. echt historische boe
ken. Zuiver litterair hekeken zijn er zelfs
sagen in de Bijbel. Men moet er mee reke
nen dat de Schrift ook in zulke vormen ge
geven is, die naar historisch oordeel anders
berichten, dan het werkelijk gebeurd is.
Hier en daar heeft de gemeente haar ge-
dachten erin gelegd. Maar deze litterair-
historisehe vragen zijn geen geloofsvragen.
Wij hebben met den levenden God te doen,
ook als er tegenspraken zijn.
Op dezelfde lijn van: Het Woord is
Vleesch geworden, staat het feit, dat
het met de berichten over dat vleesch
worden evenzoo staat Bij den Bijbel
komt alles aan op het voorwerp. Dit
voorwerp bezitten wij in aarden vaten,
en daarom moet een star inspiratieEe-
grip afgewezen worden,
„Eens en voor altijd"
Blijkt, zoo werd ook gevraagd, uit 2 Cor.
5 19 niet, dat de verzoening eens voor al
tijd geschied is in den tijd? Volgens Barth
heeft dit „eens en voor altijd" toch eeuwige
beteekenis. Dat zou ook blijken uit Rom. 8
34 en uit Christus' voorspraak zijn bij den
Vader. Een alle tijden omspannende, eeu
wige heilsdaad. De oude dogmatiek drukte
die samenhang van „eens en voor altijd"
van de verzoening en de eeuwige beteeke
nis daarvan uit met de onderscheiding van
de satisfactorische voldoening op Golgotha
en Christus' intercessio bij den Vader.
De verzoening is niet beperkt eenvou
dig tot één oogenblilc, maar in Chris
tus' drievoudig ambt van Profeet,
Priester en Koning is het eenmaal en
eeuwig begripsmatig uiteengelegd. Als
God der openbaring en verzoening is
God onze God, niet die der heidenen.
De uitverkiezing
Tenslotte werd nog een belangrijke vraag
aangaande Barths opvatting van de prae-
destinatie gesteld. Het centrale van dit
dogma was volgens hem, dat het een uit
spraak is over God zelf, Hij is vrij te kie
zen en te verwerpen, te richten en aan te
nemen. Hier blijkt, dat er geen hoogere vrij
heid is dan de vrijheid Gods. Inderdaad
brengt de praedestinatie scheiding tusschen
twee groepen van menschen, maar die
scheiding is onzichtbaar en daarom secun
dair. Nooit mogen we hier denken aan het
beeld van de weegschaal: het getal der aan
genomen en verworpenen houdt elkaar in
evenwicht. Neen, de genade is veel meer
overvloedig geworden.
De verkiezende God is het levende
Woord, dat in Christus tot ons spreekt
Wij kennen ons gericht, maar grooter is
Gods genade. En in deze wending, dezen
overgang, uit het gericht tot de genade
ligt de praktische concrete zin van dit
dogma. Nooit mag het overgaan in de
een of andere anthropologic.
Des avonds hield Prof. Barth zijn reeds
eerder verslagen rede over de Souvereini-
teit. van het Woord Gods in de geloofsbe-
slissing.
Ds. A. A. BREYTON t
Te Toulon sur Mer is overfecBen Ds. A. A.
Breyton, emeritus predikant van de Waal-
sehe gemeente te Rotterdam.
Ds. Augusbe A. Breyton was aanvankelijk
predikant te St. Etiónne in Frankrijk en
werd na coll. doefcum toegelaten tot het pre-
ddkaimlbt bij de Waiateche gemeente en werd
in lSlO predikant te Rotterdam. In datzelfde
jaar legde hiij op l'O Oot. znjn aimbt neer om
dat 30 April 1011 opnieuw te aanvaarden.
Hij diende de Rotterdarnsche gemeente tot
aan zijn emeritaat dat hem 20 Maart 1922
eervol verleend werd. De overledene had
zich in Rottendam vele vrienden verworven.
ONZE ONVERSLIJTBARE
BRONZEN TOCHT WERING
„RECORD-METCON"
MAAKT DEZE HERMETISCH SLUITEND TEGEN
INDRINGENDE TOCHT. KOU. VOCHT EN STOF
15-30 pCt. BRANDSTOFBESPARING
5-10 JAAR SCHRIFTELIJKE GARANTIE
OP ONZE INSTALLATIES
LEVERING DOOR HET GEHEELE LAND
FABRIKANTEN EN
MONTAGE-CENTRALE
MONACHIMOFF PETERS N.V.
HANDELS- EN INGENIEURSBUREAU
KEIZERSGRACHT 445 - AMSTERDAM-C.
(Ree 1.)
GEiREF. GEM.
n: Te Borssele, J. D. Barth te
DS. W. FABER
Woensdag 29 Maart as. viert ds. W.
Fa b e r, predikant bij de GerefKerk van
Hoogeveen, zijn zilveren ambtsjubileum.
De jubilaris werd 4 Oct. 1885 te Ulrum ge
boren. Hij bezocht de gymnasia te Zétten en
te Kampen en studeerde vervolgens aan de
Vrije Universiteit 2 j-aar rechten om zich
hier ra op de Theol. studiën te werpen. Intus-
sehen was de jubilaris reserve-officier gewor
den bij de Infanterie. In 1913 werd ds. Faber
caindidaat en 29 Maart 1914 bevestigde prof.
dr. F. W. Grosheide, hoogdeeraar aam de V.U.
hem te Schipluiden aJis zdjm opvolger. Ln dat
zelfde jaar brak de mobilisatie uit en tot 1818
diende de jubilaris in het Ned. leger. In
laatstgenoemd jaar volgde zijn benoeming tot
reserve-veldprediker. In 1920 nam ds. Faber
het beroep aam naar Serooskerke op Wal
cheren. 6 Dec. 1924 kwam hij in zdjn tegen
woordige gemeente.
Ds. Fatoer maakte een en andermaal deel
uit vam de Part. Symode vam Drenthe, waar
heen de classis Meppel hem deputeerde. Ook
•heeft hij zitting in het moderaimen vam de
Soembazending. Vaniwege de classis Hooge
veen is ds. FaJber kerkvisibator, deputaat voor
de evangelisatie en voor de geestelijke ver
zorging der militairen.
De jubilaris is medewerker aan het Geref.
Kerkblad voor Drenthe en Overijssel en aan
het -Calvinistisch Weekblad en deed van zijm
hand een philosophdsch geschrift het licht
zien getiteld: „Grondbeginselen der wijsbe
geerte".
Aam den middag vam zijm feestdag zal ds.
Faber recipieeren in de consistoriekamer van
de Hoofldstraatkerk in welk kerkgebouw de
jubilaris in een bijeenkomst die 's avonds zal
worden .gehouden door de gemeente zat wor
den gehuldigd en ook zelf een enikel woord
NED. HERV. GEMEENTE TE NIJMEGEN
Naar wij vernemen heeft de Ned. Herv.
Gemeente te Nijmegen zulk een groote offer
vaardigheid aan dlem dag gelegd dat het mo
gelijk is het jaar vam gratie verbonden aam
de vac. ontstaan door hiet overlijden vam Ds.
G. v. Ramslhiorst met een haiïf jaar te 'be
korten zoodafc tegen het najaar 'tot het ver
vullen vam deze vacature reeds 'kam worden
ONDERWIJS
Prof. Dr. G. RéVéSZ
De gemeenteraad vam Amsterdam heeft
prof. dr. G. Révész, thams buitengewoon
hoogleeraar tot gewoon hoogleeraar in de
psychologie aan de Universiteit vam Amster
dam 'benoemd.
De benoemde is 60 jaar oud en in Hon
garije geboren. Vam 1908 tol 1922 heeft hij
gedoceerd' te Boedapest; 'in 1922 werd hij
benoemd) tot directeur vam het psychologisch
laboratorium te Amsterdam. In 'het daarop
volgende jaar werd' hij toegelaten als privaat
docent voor de handelswetenschappen en de
psychologie vam het 'bedrijfsleven, en sedert
1932 is prof. Révész buitengewoon hoog
leeraar aan de Amsterdarnsohe universiteit.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Molenaarsgraaf, Ned. Herv. .Diaco
nieschool. Tot hoofde de heer T. Teunis-
s e n, onderw. Herv. School te Ede.
N a a 1 d1 w ij k. C. N. School. Tot kw. m. a.:
de heer B. Koekkoek, kw. m. a. te Leks-
mond. (verb. toer.).
G. WESTRA Mzn.
De heer G. Weatra Mzn., hoofdi der Ge
ref. Ulo-school te Hoogeveen, in breede krin
gen bekend als leider zoowel vam kiandier- als
pcstzegeluurtjes voor de Ned. Ohr. Radio-
Vereeniging en ais leider vam de Ned. ChT,
Reisvereendging is in het ziekenhuis „Betto-
es^"" aildaar opgenomen waar hij een ernsbi-
ge operatie heeft onidiergaam. Zijm toestand is
niaar omstamdiighieiden redelijk wel te noemen.
Examens
Academische Examens
Kampen. Theol. Hoogesohool. Gesl.r Theo
logie: propaed. ex., de heer W. Slobodien.
Knlassdwór gdrny Polen (Galiclë).
Lelden. Geal.': Wis- en Natumrk. (Phar
macia): doet. ex.., mej. A. H. v. MuiJUwijk, Den
Haag: id. (Wlsk.): doet. ex., mevr. C. Blom—
Bregimiain. Lei dien.
Amsterdam. Gean. Universiteit. Ge-sl.: Ge
neeskunde: artsex., de heeren A. F. Hakm;
Ameland: J. Rens, Bussum: ld. Ie ged. mej.
C. Roeman, Breda: mej. D. W. v. Sloterwü'
Den Haag: de heeren H. W. 31. do Jong. Haar
lem: J. P. Emklaar, Arnhem.
Wis- en Natuurk. (F): cand.ex., mej. H. Kort-
G. C. Lulnini:
m. Ned. HandelshoogescliooL Gc
Econ. Wetensoh.: cand.ex., de heer C. P. H.
Greuniuge.
Apothekersassistent. Utrecht. Geel. de da
mes E. E. Huurman Devener; J. L v. d. Genk
Breda; L. Brevee, Bunnilc; de heer J. A. F. v
Ro-oly, 'Viierltngsbeek.
Amsterdam. Ge<sl. de damesC. de Goede
ren, Schiedam; N. A Sdhreudens,
31. E. Jonas, Air
is ter dam; J. H.
Stuurlieden. Den Haag. Geel.: len stuui
gr. handelsv. J. C. Anneveld en H. W. Stuit;
2en stuurm. id. L P. A Ragetlle: 3en stuurn
id. E. Dobbenga; schipper op Sstoomzeevissehers
vaartuigen K. Krab. IJnxuiden: J. L. Kul
Vlaard'lngen;
gen; J. Haasn
BINNENLAND
Een tachtigjarige voorzitter
De voorzitter van den Zuiderzeeraad, te
vens oud-directeur-generaal van de Zuider
zeewerken, Dr. Ir. H. Wortman, hoopt
a.s. Zaterdag tachtig jaar oud te worden. BIJ
voorbaat heeft hij te kennen gegeven, dat hij
zijn jaardag in alle stilte hoopt te vieren
en daarom uitstedig zal zijn; inaar dit belet
ons niet iets uit dit rijke en vruchtbare le
ven mee te deelen. Reeds een dorre opsom
ming van de vele functies, welke hij be
kleedde, zegt genoeg.
In 1880 verwierf hij het diploma van ci-
viel-ingenieur te Delft. Een jaar later
kwam hij bij den Rijkswaterstaat, waar hij
vijf jaar, eerst te Dordrecht, later aan hei
departement, belangrijk weak verrichtte. In
1897 werd hij secretaris van een commissie
van deskundigen voor een visschershaven te
Scheveningen en in 1899 kreeg hij de leiding
bij het maken van de buitenhaven aldaar.
Na verschillende promoties gemaakt te
hebben, werd hij in 1919 inspe.cteur-generaal
der Zuiderzeewerken. Dit was wel de kroon
0ip zijp werk en zijn grootsche schepping, de
afsluiting- der Zuiderzee en de gedeeltelijke
inpoldering, wekt in binnen- en buitenland
bewondering.
Daarnaast had de heer Wortman nog zit
ting in allerlei commissies op scheepvaart-
en wegentoouw-gebied; en vertegenwoordigde
hij de regeering meermalen op buitenland-
JAARVERGADERING NEDERL.
REEDERSVEREENIGING
Moeilijke tijd voor de koopvaardij
gevreesd
Vele schepen werden in 1938
Te 's-Gravenlhage is de jaarlijksche alge-
meene vergadering van de Nederlandsohe
Reedeisveieeniging geihouden. De voorzat
ter de heer J. G. A. Fontein, directeur
van de N.V. Maatschappij beevaart" te
Rotterdam, hield een rede, waarin hij her
innerde aan de telkens 'erugkeerende in
ternationale moedliijlchedieai, die ieders han
delen gedurende het afgeloopen jaar in
sterke mate hebben beïnvloed).
Spr. vreest, dat de Nederlandsche koop
vaardij tengevolge van maatregelen in het
buitenland een moeilijken tijd: voor de boeg
heeft. In de eerste plaats moet er dan voor
gezorgd worden, dat de Nederlandsche vloot
in alle opzichten efficient blijft en dat so
ciale en andere lasten niet steeds zwaard-er
gaan drukken.
Sprekers voorganger heeft in zijn jaar
rede ongeveer een jaar geledien gewag ge
maakt van de voorstellen om te komen tol
een „compensation pool". Het idee, dat daar
aan ten grondslag lag, was. dat de deelne
mers een percentage van de vrachten, wel
ke zij zouden bevaren, in een pool zouden
storten om uit deze geiden aan schepen,
dlio oplagen, eien vergoeding te geven en
zoodoende te bewerkstelligen, d'at er min
der schepen op de miaikt zouden komen,
eenzelfde gedachte dus, als waarop de tan-
kerpool i6 gebaseerd.
Bij een in Augustus schriftelijk gehou
den stemming onder de Britsohe trampree-
ders, werd het voorstel om te komen tot
een compensation pool niet aangenomen,
daar er slechts 57% voor bleek te zijn, het
geen niet als voldoende werd beschouwd.
Dit is volgens spreker zeer te betreuren,
daar het verschijnsel zich nu voordoet, dat
in de z.g. beschermde markten de vrach
ten op een behoorlijk ,peil gehandhaafd blij
ven, terwijl daarnaast op de onbeschermde
markten de vrachten tot een zeer l'aag peil
zijn gedaald'. Daarom is spr. van meening
dat de beste oplossing toch zal zijn een
compensation pool.
In het algemeien kan worden gezegd, dat
het van groot voordeel voor de reeders ge
weest is, dat de minimum vrachtensche-
ma's bestaan en het is te hopen, dat er
zich geen aanleiding zal voordoen waar
door zij zullen moeten worden opgeheven.
In de vacatures, ontstaan door het perio
diek aftreden van de heeren D. Iiudig en
W. Ruys Bzn., werd voorzien door tot be
stuursleden te kiezen de heeren H. A. .Crom-
melin, lid ,van de directie van de N.V. Rot-
terdamsdhe Lloyd te Rotterdam en J. J.
Jonokheer,, directeur van de N.V. Konink
lijke Nederlandsohe Stoomboot Mij. te Am
sterdam.
De vergadering betuigde haar dlank aan
den heer" Fontein, die als voorzitter aftrad
en koos in diens plaats tot voorzitter den
heer E. G. Wesselinlk, directeur van do N.V.
Hollandsche Stoomlboot Mij. te Amsterdam.
Tot ondervoorzitter werd benoemd de heer
F. C. Bouman, directeur van de N. V. Hol
land-Amerika Lijn te Rotterdam.
Het jaarverslag
is hét volgende ont-
FAVORIET ROYALES
Voor de scheepvaart in het algemeen was
het afgeloopen jaar belangrijk minder gun
stig dan 1937, toen na langen tijd van
pressie zich voor de koopvaardij weder het
uitzicht op een loonende exploitatie open
de. Deze periode was echter slechts kort
stondig, want opnieuw daalden de vrachten
en verminderde het aanbod van lading, zoo
dat weder schepen werden opgelegd. De
opgelegde tonnage in de wereld, die op 1
Januari 1938 op 1,8 millioen B.R.T. geschat
werd, steeg tot 2.2 millioen ton op 1 April,
tot 2,5 millioen ton op 1 Juli en bedroeg
tegen het einde van het jaar ruim 3 mil
lioen ton, een derde gedeelte hiervan be
staat uit verouderde Amerikaansche sche
pen, die wel niet meer in gebruik zullen
worden gesteld.
I-Iet evenwicht tusschen vraag en aanbod
sche congressen, In 1926 benoemde de tech
nische hoogeschool te Karlsruhe hem tot
doctor-ingenieur honoris causa; in 1929 werd
hij eerelid van het Kon. Instituut van Inge
nieurs en ondervoorzitter, later voorzitter
van den Zuiderzeeraad, welke laatste func
tie hij nog bekleedt.
Verschillende binnen- en buitenlandsohe
ridderorden "vielen hem ten deel.
Radio - Inruil campagne
Enkele weken extra hooge inruilprijzent
Radio Gehoorzaal Couzy, le Middellandstr. 72
A. 8.00 Gramjnuzlek. (ca,
8.16 Berichten.). 10.00 Mjorg-enwUcU/ng-. 10.2Q
Deciaimatie. 10,40 Planovoo.rd'raclit 11.10 Dei
clamatie. 11.30 Graim.muziek. (oa. 12.15 Be»
richtten). 12.30 AVRO-Amusementsorkest eq
soliste. 1.15 Gram.muziek. 1.45 AVRO-Amu»
sementsorkest en soliste. 1.15 Graim.rmiziek.
I.45 AVRO-Amusementsorkest. 2.15 Causerlo
„De tuin in he Voorjaar'". 2.45 Gram.muziek*
3.00 De Palladlans en gram.muziek. 4.00 Gr<
muziek. 4.305.00 Orgelspel. 5.05 Voor de
kinderen. 5.30 VARA-Orkest. 6.28 Berichten
6.30 Letterkundig overzicht 6.50 Hammond»
orgelspel. 7.00 VARA-Kalender. 7.05 „So*
cialiame en Human ismo", lezing. 7.23 Bei
richten ANP. 7.30 Besrlclitei*. 7.35 Cursuq
„Levenswaarden in het heden". 8.00 Ver»
sterkt koor der Vereeniging van Vrijzlni
nig Hervormden (met toelichting). 9.00 m
De Ramblers. 9.30 Gram.muziek. 10.00 uu*
Fragmenten uit de operette „Ball lm Sa*
voy". 10.30 Berichten ANP, 10.40 AvondJWÖ.
diimg. 11.00 Orgelspel. 11.30 Jazzmuziek (gTi
platen). 11.5512.00 Gram.muziek.
HILVERSUM II. 415,5 M. Algemeen Program,
ma, verzorgd door de N.c.R.V. 8.00 Schrift,
lezing, meditatie. 8.15 Berichten, gram.nvu»
ziek (9.309.45 Gelukwensohen). 10.30 Mor»
gendlenst 11.00 Gram.muziek. 11.15 Viool,
votordiracht met pianobegeleiding en gram,
muziek. 12.00 Berichten. 12.15 Gram.muziek,
12.45 „Quintolia"' en gram.muziek. 2.35 Chr<
Lectuur. 3.00 Zang en piano. 4.00 Gram.mu»
ziek. 4.30 Hollandsch Kamermuziek-ensem*
ble en gram.muziek. 5.46 Declamatie en
muziek. 6.15 Gram.miiziek. 6.30 Berichten,
hierna: Voor tuin liefhebbers. 7.00 Berlch»
ten. 7.15 Literaire causerie. 7.45 Gram.mu»'
ziek. 8.00 Berichten ANP, herhaling S.O.S,«
Berichten. 8.15 Oi^elspel. 9.00 Ned. Kamer,
orkest (opn.) 9.30 Actueel halfuur. 10.0$
Berichten ANP. 10.05 Causerie ..Gezins- etf
huwelijksmoeilijkheden". 10.35 Vervolg conf
eert m,m.v. solist (opn.) 11.20 Gram.muziekJ
II.50—12.00 Schriftlezing.
BRUSSEL 322 en 4S4 M. 3 22 M: 12.50 eiï 1.3H
Orkest 5.20 Zang. 6.35 Plano en Hoorn. 7.2Q
Koor. 8.20 Orkest. 8.50 Radiiotooneel. 9.6.H
Orkest. I
M. 12.50 en 1.30 Orkest 5.20 Orkesfjj
r. 8.2
rt. 10.30 Cabaret
Bij allerlei pijnen
Hartjes van Mijnhardt maken U pijnvrij,'
Doos 30 en 50 cti
(Reclf
van scheepsruimte, dat door de daling vaif
het handelsverkeer verbroken wordt, dreigt
bovendien in gevaar te worden gebracht
door de uitvoering van bouwprogramma1^
ter vernieuwing en uitbreiding van aö(
vloot, die in verschillende landien voor een
belangrijk deel met financieele (hulp vaij
den Staat ter hand zjjn genomen.
Het algemeen indexcijfer van zeevrachten
naar en van Nederlandsche havens (op ba*'
sis 1924/1926=1000) was over het jaar 193$
naar de guldenswaarde 32,4 (pCL lager dai|
in 1937. n.l. 669 te vergelijken met 989 irf
1937. 517 in 1936. 412 in 1935 en 430 in 1934Ï)
Naar de sterlingwaarde bedraagt 'het nadc&
lig verschil 24,4 pCt. nl. 907 (v. j. 1200),
Voor de Nederlandsche scheepvaart vei*
liep het afgeloopen jaar ondanks de ve!$
ongunstige factoren, die zich deden gelden^
over het algemeen niet onbevre&igend. Of*
schoon de goede resultaten van het vooraf»]
gaande jaar geenszins bereikt werden, wa»
ren todh de omvang van het vervoer en d«
hieruit verkregen inkomsten gunstiger darï
in de jaren 1932-1936. In het bijzonder geldt
dat voor de lijn'bedrijven, die verreweg ho£
grootste gedeelte der Nederlandsche koop.
vaardij vormen.
Het gemiddelde vrachtenjpeil was over
het geheele jaar genomen weinig lager dac
dat in het voorafgaande jaar.
Het passagiersvervoer van en naar Ne»
derlandsch-Indië bleef nagenoeg op het»
zelfde peil als in 1937.
De ontvangsten van de Nederlandsohd
reederijen waren in 1937 intusschen nog
30 pCt. lager dan in 1929. Die van de tank»
reederijen en de internationale sleepdlen»
sten zjjn hierbij buiten beschouwing gela»
ten.
Johanna W. A. Naber
tachtig jaar
's-GRAVEN1HAjGE, 23 MiaQait. Den 2öien
Maart zj^I mejuffrouw Johanna Natoer haar
80en verjaardaig vieren. Tien jaar geledlen ia
Johanna Natoer bij het toereiken van den 70-
jarigen leeOlijd in zeer ruimen ikring in Den
Haag (haar tegenwoordige woonplaats) ge
huldigd door Letterkundigen, historici, so
ciale werkers en feministen.
Zij heeft geweigerd zich opnieuw te laten
huldigen, maar was tenslotte bereidi het aan
bod aan te nemen van bet toestuur van hef
Int. Archief van de Vrouwenbeweging te
AmsLerdtaim, baar een eenvoudige ontvangst
te bereiden in de woning van het'
archiefKeizersgracht 264, -waar haar vrien
den gelegenheid zullen hebben haar de hand
te drukken. Het adres van mejuffrouw Natoer
in Den Haag is flatgebouw Groenendaal, Van
Alikemiadieliaan 544.
(In ons Vnouwentoliaidi verschljnib een artikel
over deze tachrt)ilgö'ari®e. Red1.).
VISSER
Heel veel sympathie heeft hij voor Ditje nooit gehad. Toch
voelt hij een zekere verantwoordelijkheid tegenover haar.
Een klein pensioentje? Maar zooveel 'heeft hijzelf n'iet. Hij
heeft nog een aantal zware jaren voor zich. Zoo peinst
Adriaam. tot hij op een gedachte komt, die hemzelf verrast:
heeft hij nog niet altijd een erfenisje staan? Het legaatje van
Rika Koning, met de rente aangegroeid tot een kleine elf
honderd golden. Voor zichzelf wil hij dat geld toch niet ge
bruiken. Als hij daar Ditje eens mee bedacht! Een bezoek bij
den notaris brengt de volledige oplossing. Adriaan koopt
Ditje voor enkele honderden guldens in de Jan Jorishof en
verder mag ze voorloopig elke drie maanden vijf en twintig
gulden komen halen bij den notaris. E>gt deze weldadigheid
hem feitelijk niets kost, komt Ditje natuurlijk niet te weten.
De oude vrouw loopt over van dankbaarheid. Uitbundig
prijst ze de goedheid der Wiechers bij haar vriendin Jaan;
niet gemakkelijk in den omgang, o neen, maargouden
harten. De jonge mijnheer al net als zijn vaderdat hij
zóó voor haar zorgen zou, wie had dat ooit kunnen denken?
Met wat ze zelf bespaard heeft erbij, kan ze nu een onbe-
torgden ouden dag hpbfeenl
Jaan is intusschen ingeburgerd op den hof. Links en rechts
heeft ze haar vriendinnen en ze is ook weer goed „griffer-
meerd", of daar nooit wat tusschen is geweestook haar
speciale vriendinnen heeft Jan, haar vertrouwde
vriendinnenen zoo zijn de jonge Wiechers en vrouw
Cosijn weldra dè onderwerpen van gesprek. En zoo komt de
praat vanzelf ook weer op Rika Koning, die reeds vrijwel
vergeten wasen op wat geweest zou zijn tusschen deze
vrouw en den ouden Wiechers, nu heel lang geleden
De afdoening der zaken, zoo het een met het ander, neemt
meer tijd in beslag, dan waarop Adriaan gerekend heeft.
Slechts enkele afscheidsbezoeken zal hij kunnen afleggen.
Door de meeste namen van het toch al zeer bescheiden lijstje
komt een schrapslechts dominee Oosters en een paar
families, met wie hij via de jongelingsvereeniging in aanra
king is gekomen, blijven overen de oude heer Gelisse,
tegenover wren het bepaald onbehoorlijk zou staan te ver
trekken zonder groet
Dominee Oosters ontvangt hem allerhartelijkstal
zoo'n beetje als aanstaand collega. Adriaan krijgt ook nog
wat goede raadgevingen mee en adressen, waar hij de
groeten maar eens moet gaan overorengen. En dan haalt
dominee voorvalletjes op uit zijn eigen studententijd, ernst
en luim
Tegen d'e visite bij Gélisse ziet Adriaan ietwat op,
Gelrssevaderde vrienden
Dat is het verleden
Waar Adriaan mee gebroken heeft en liefst niet aan her
innerd wordt, nu niet althans
Als een kind voor de deur van den tandarts, zoo hoopt
Adriaan .voor die deur van Gelisse op een „n'iet thuis" of iets
van dien aard. De illusie van een schooljongen, die droomt
dat de school dien nacht is afgebrand
Natuurlijk is Gelisse wèl thuis. Adriaan had zijn bezoek
immers van te voren aangekondigd? Het is den ouden heer
een eer en genoegen, den zoon van zijn ouden vriend
Wiechers in zijn woning te ontvangen. Dat is nog nooit
eerder gebeurd, voor zoover hij zich herinneren kan.
Gelisse gebruikt boekenwoorden en hij spreekt in boeken-
zinnen. Maar dat misstaat hem niet, integendeel, het past bij
zijn eerwaardig uiterlijk, waarvan Adriaan min of meer tegen
zijn zin den invloed ondergaat. Daar gaat rust uit van dien
grijsaard, een milde verkwikkende rust.
Is het associatie, dat Adriaans gedachten gaan naar aarts
vaders en apostelen? Abraham en Petrus in zijn ouderdom,
toen hij zich willig gorden lietOp wien lijkt Gelisse
eigenlijk? Adriaan heeft zich dat nooit gerealiseerd, hem
eigenlijk nooit vlak in het aangezicht met bewustheid gezien.
Op wien lijkt Gelisse?
Ha. ja, nu weet hij het; dat plaatje in een geïllustreerde
kerkgeschiedenis, van bisschop Poly carpus: dat hooge voor
hoofddie zachte, vriendelijke, klare oogen
Gelisse praat ook, over dit en dat, de gewone visite-
praatjes, doch weldra brengt hij het gesprek behendig op een
hooger plan. Adriaan is nog niet genoeg zich zelf, om dit
volkomen door te hebben. Dat zou een ouderling hem kunnen
benijden, dien ouden Gelisse! Maar hij is ook zoo iets als
ouderlingbij de Olivierianen. De Olivierianen, een
secte, geen kerk en derhalve niet erkend. Dus Gelisse is
geen ouderling. Hij staat niet in het ambt. Sectarisme is
revolutie en sectaristen zijn menschen die zich van de waar
heid hebben afgewend, menschen d'ie zich zeiven leeraars
hebben verkoren of zich als zoodanig hebbeil opgeworpen.
naar hun eigen begeerlijkheden. Menschen, ketelachtig van
gehoor, noemt de Schrift ze. Dat is de leerHet leven
schijnt hierop niet altoos te kloppen; als Adriaan denkt
aanen dan komt hem het beeld voor oogen van een
paar „echte" ouderlingen, die hij niet mag
Al die gedachten gaan vliegensvlug door zijn hoofd, enkele
seconden slechts nemen ze
Dan herstek Adriaan zich weer. Wat zijn dat voor ge
dachten
Onderwijl vraagt Gelisse belangstellend naar zijn plannen,
zonder indiscreet te worden. Adriaan kan er niet aan twij
felen, dat dit ,,eCht' is Aan Gelisse is niets geveinsd. Dat
zal ook de felste anti-Olivieriaan moeten toegeven. Dat
erkent ook Adriaan gaarne
Over de heerlijkheid van te mogen arbeiden in den wijn
gaard des Heeren spreekt Gelisse en zijn klare oogen krijgen
een verhoogden glans
Welk een groot voorrecht, jong reeds zijn leven geheel in
den dienst Gods te mogen geven. Hém is d'at voorrecht eerst
te beurt gevallen, toen 'hij, menschelijkerwijs gesproken d'an,i
het leven reeds achter zich had. Tegen de zeventig was hij*
Adriaan is nog jong. Maar de Heere werkt, zooals Hij wil#
en Hij roept Zijn dienaren, als Hij ze noodig heeft, den een
vroeg en den ander laat, en wie getrouw geweest is, zal zijn
loon ontvangen, èn die de hitte van den middag heeft ge
trotseerd èn d'ie te elfder ure werd geroepenAls ze
maar gebouwd hebben op het eenige fundament, dat gelegd
is: Jezus Christus, en Dien gekruist, coud en zilver en kos
telijke steenenHoe groot, hoe groot: een mensch is tot
deze dingen niet bekwaam, tenzij een Engel des Heeren zijn
lippen heeft aangeroerd met een kool van het altaar, zooaltf
Jesaja te beurt yèeWwi \fcW_otdt vervolgd),
