Reglement van Orde aangevuld
DAM PO
Sport en geestelijke ontwikkeling
brengt arbeidskracht
pifsntf
TL.
IRIJKEN h LANGE
VRIJDAG 17 MAART 1939
DERDE BLAD PAG. 9
Eerste Kamer-camera
„Geen enkel ordelijk lid zal
van de nieuwe bepalingen
last ondervinden'
„Geen beter Reglement is mogelijk
dan het gezond verstand der leden". Al
dus luidde de treffend juiste opmer
king, gemaakt door de heeren de Savor-
nin Lohman en Schaepman toen zij in
1888 voorstelden, het Reglement van Or
de voor de Tweede Kamer te wijzigen.
Daarbij werd gesiproken over de al dan
niet bestaande wenschelijkheid, het recht
-lot interrumpeeren in te voeren. Dezelfde
woorden kunnen eigenlijk gezegd worden
ivan het geheele Reglement van Orde, zoo
wel voor de Tweede als voor de Eerste Ka
mer, en het is zeiier geen reden tot onver
deelde verheuging, zoo tot verscherping en
aanvulling van de bepalingen in het Regle
ment moet worden overgegaan. Evenals op
zoo velerlei gebied geldt ook hier het ada
gium, dat goede zeden beter zijn dan goede
wetten.
Typeerend is, dat vele tientallen jaren te
rug, hij de opkomst van het eigenlijke par
lementaire stelsel ten onzent, bepalingen
niet in het Reglement van Orde voorkomen,
waarvan wij het bestaan zonder al te veel
verbazing vaststellen. Zoo kwam in het
Reglement van 1842 b.v. geen bepaling voor.
die den voorzitter het reoiit geeft, te ver
manen en tot de orde te roepen, den spre
ker, die zich beleedigende uitdrukkingen
veroorlooft of de orde stoort. En toen de
Commissie, die dit Reglement van 1842 ont
wierp, een artikel voorstelde, luidende: „In
dien een spreker zich beleedigende uitdruk
kingen jegens zijne medeleden of 's Konings
Ministers of Commissarissen mogt veroor-
love, wordt hij door den voorzitter ver
maand en tot de orde geroepen", werd bij
de beraadslaging de onderstelling, dat be
leedigende uitdrukkingen zouden kunnen
Worden gebruikt voor een Nederlandscne
Statenvergadering op zichzelf reeds beleedi
gend geacht Het betreffende voorstel werd
ïnet 34 tegen 10 stemmen verworpen.
Goede zeden zijn beter dan goede wet
ten, evenzeer als goede wetten weinig
baten zonder goede zeden. Maar de om
standigheden kunnen dwingen tot ver
scherping van de voorschriften, een ver
scherping, welke op zichzelf dient te
worden betreurd.
Zoo is het ook met de wijzigingen, die de
Eerste Kamer gistermorgen heeft aange
bracht in haar Reglement van Orde, wijzi
gingen met het doel, de positie van den
.Voorzitter te verstevigen. In haar Regle
ment vertoonde de Eerste Kamer tot nu toe
een gelukkigen achterstand met de Tweede.
Dit college immers had voor een aantal ja
ren enkele bepalingen aangenomen, die
haar aanleiding hadden gevonden in het op
treden van communistische afgevaardigden,
dcch die in de practijk meer toepassing bler
ken te moeten vinden op de Nationaal-So-
clalisten. Gelijke bepalingen heeft thans ook
de fierste Kamer in haar Reglement opge
nomen. De kern van deze wijzigingen is, dat
de Voorzitter een lid, hetwelk van het on
derwerp in beraadslaging afwijkt, tot de be
ihandeling van het onderwerp kan worden
teruggeroepen; dat een lid, hetwelk de orde
verstoort, door den Voorzitter, vermaand
kan worden, terwijl bij voortgaande overtre
ding aan dat lid het woord ontnomen kan
worden en ook uitsluiting van de verdere
bijwoning van dezelfde of van de volgende
.Vergaderingen kan worden toegepast.
Woensdagmorgen is het betreffende voor
stel ingediend en reeds in den middag van
dien dag is het in de afdeelingen behan
deld. Geheel beantwoordde aan dien spoed
het feit. dat het voorstel gistermorgen reeds
in openbare vergadering is behandeld.
De heer Van Lanschot (r.k.) heeft
'daarbij ook namens de andere onderteeke
naars het woord gevoerd en gezegd, dat het
in hooge mate betreurd moest worden, nu
het Reglement van Orde diende te worden
aangevuld. Hij wilde niet treden in de
Vraag, of het voorstel noodig was. De feiten
spreken dienaangaande voor zichzelf. De
aanvulling is overgenomen uit het
ment voor de Tweede Kamer, waar zij goec
werkt. Geen enkel lid, dat zich ordelijk ge-
UW KINDJE
VERKOUDEN
Wrijf dan keel, rug en bontje in met
Dempo.Wonderlijk *ooab dèt helpt!
Pot 50 et. Tube 40 ct Doo» 30 ct
draagt, zal van de nieuwe bepalingen ook
maar eenigen last ondervinden.
Voorts betoogde de heer Van Lanschot,
dat de bevoegdheid om een Kamerlid var
de vergaderingen uit te sluiten, niet n
strijd is met de Grondwet Merkwaardig is
in dit opzicht, dat we gelijke bepalingen
aantreffen in Engeland sinds 18S0 en in
Frankrijk sinds 1849.
We moeten de zaak zoo zien, dat de Ka
mer na de aanvulling beter haar functie
kan uitoefenen in overeenstemming met de
Grondwet Hier gaat het om de vraag of
deze aanvulling noodig is, en deze vraag
wordt door de voorstellers bevestigend be
antwoord. Voorts deelde de heer v. Lanschot
mede, dat de heer van Vessem op het senio
renconvent, waarop deze aangelegenheid is
besproken, ook is uitgenoodigd. maar dat hij
iet is verschenen.
Spreker voelde zich de tolk van alle on
derteekenaars te zijn, als hij de hoop uit
spreekt, dat de bepalingen zoodanige pre
ventieve werking zullen uitoefenen, dat ze
nimmer zullen moeten wordpn toegepast
Weinig voldaan was de heer V a n V e
em (n.s.b.). die van oordeel was dat het.
seniorenconvent niet op behoorlijke wijze
was samengeroepen. Spr. meende, dat de
huidige voorzitter ook aan de besprekingen
over het voorstel moest kunnen deelnemen,
in verband waarmede hij het oudste lid
vroeg, de plaats van den voorzitter zoolang
te willen innemen. (Zooals verwacht mocht
worden, werd aan dit merkwaardige voor
stel geen gevolg gegeven).
De heer Van Vessem betoogde verder, dat
de noodzaak van versterking van des voor
zitters positie niet gebleken is. Integendeel
kan het bestaande Reglement aanleiding
Op 83-jarigen leeftijd vrij van
rheumatische pijn
Na jaren vreeselijke pijnen
te hebben geleden
Deze oude dame kreeg in 1931 rheumat:ek
en langzamerhand breidde dit zich over
haar geheele lichaam uit. Toen begon zij
Kruschen Salts te nemen en nu zendt zij
ons dezen eigenhandig geschreven brief:
„Sinds 1931 lijd ik aan rheumatische pijnen.
Eerst kwam het in mijn beide armen en het
werd steeds erger, tot het in de toppen van
mijn vingers gekomen was. Toen kwam het
in mijn enkels en knieën en dat maakte mij
langen tijd hulpeloos. Een vriendin raadde
mij aan, Kruschen te gaan gebruiken en 'k
vind. dat het mij me.er goed doet, dan eenig
ander middel Ik schrijf dit zelf, hoewel ik
bijna 84 jaar ben." Mevr. H.
De pijnen en stijfheid door rheumatiek
worden bijna altijd veroorzaakt door een
overmaat van urinezuur in het lichaam
Kruschen Salts spoort Uw organen aan tot
regelmatige, krachtige werking en helpt ze,
het urinezuur en andere schadelijke afval
stoffen volkomen te verwijderen. Kruschen
Salts is uitsluitend verkrijgbaar bii alle
apothekers en drogisten. (Reel.)
geven tot een interpretatie, die den voorzit
ter teveel invloed geeft. Spr. was van
deel, dat door het aanhangige voorstel de
parlementaire democratie wordt uitgehold
en elementen van dictatuur daarin worden
ingevoegd. De vooreestelde artikelen be
sprekend meende de heer van Vessem, dat
enkele in strijd zijn met de Grondwet Hij
beweerde onder meer. dat het uitgesloten
lid een civiele actie heeft tot het opvorderen
van gederfde presentiegelden.
Deze bestrijding ten spilt is het voorstel
met 34 tegen 4 stemmen (die van de N.S.B.)
aangenomen.
gen, maar die desondanks allerminst ach
terblijven en bijdragen tweede onmisken
bare voorwaarde voor wezenlijk welslagen
mei hun beurs.
Landelijk Comité
Ik heb een aantal mannen in den lande
bereid gevonden zich te vereenigen tot een
landelijk comité, waarvan de samenstelling
dezer dagen bekend zal worden gemaakt en
de zetel gevestigd is ten departemente van
sociale zaken, dat als werkcommissie hel
centrale punt tot bevordering van de uit
breiding van dit werk over het geheele land
zal vormen.
Dat werk b 1 ij f t staan in het teekon.
waarin het is opgezet, zijn deugdelijkheid
bereids bewezen heeft en ook alleen tot zijn
volle zegenrijke recht kan komen: het tee
ken van gezamenlijk zelf-doen. Zelf-doen
van werkloozen. Zelf-doen van werkenden.
Zelf-doen ook geheel voor wat betreft den
nervus rerum, het geven der gelden, die
onafwijsbaar noodzakelijk zijn voor de func
tioneering van de gansche organisatie. Al
leen zoo heeft het zijn volle waarde. Al
leen zoo heeft men het recht, het te
plaatsen in een kader, waarin het wezenlij
ke beteekenis heeft voor de onderlinge ver
bondenheid der natie, het kader der geeste
lijke en moreele herbewapening.
Moge men plaatselijk en gewestelijk het
initiatief nemen, dit werk aan te pakken en
zich tot het departement van Sociale Zaken,
waar het landelijk comité zetelt, wenden
om inlichtingen en voor zooveel noodig,
leiding. Ik vraag U om uw medewerking,
die, voor wie vanavond reeds ermee begin
nen wil, terstond gegeven kan worden door
een eerste bijdrage op postgiro-rekening
301.000 van het landelijk comité voor
geestelijke en lichamelijke ontwikkeling van
werkloozen, Den Haag, medewerking voorts,
die in de komende maanden moge uit
bloeien, doordat over het geheele land een
groot een heel groot, percentage der werk
loozen Segoba-werk beoefent in de plaats
van het stempelen.
Zoo zij het, in practische opvolging van
het koninklijk woord onzer Landsvrouwe,
zegen van het vaderland.
Invoering van „SegobaJ
werk" inplaafs van
stempelen
Minister Romme vraagt
steun en medewerking
De Minister van Sociale Zakeai, Prof
Mr. C. P. M. Romme heeft gister
avond' door de radio een rede uitgespro
ken over de organisatie der geestelijke
en lichamelijke ontwikkeling van werk
loozen ter vervanging van het z.g.n.
„stempelen",
Het is nu ongeveer een jaar geleden, zoo
zeide spr. o.a., dat we, eerst in een enkele
gemeente en toen het daar geslaagd was,
is het uitgebreid tot enkele andere be
gonnen zijn met een proef, óm het controle
middel op den steun van den werklooze, het
stempelen, die dagelijksche gang naar het
stempellokaal waarvan een mensch in nood
niet beter wordt, te vervangen door wat
anders en door .wat beters.
Zoolang en voorzoover er niet die eenig
werkelijke uitkomst is, werk, werk waarop
de eerste en voornaamste aandaoht ook van
de overheid is en blijft gericht en waarvoor
zij het uiterste van haar krachten als lei
ding-gevend orgaan der samenleving in
spant, zoolang gij in den steun loopt, moet
er controle zijn, maar is die niet te vervan
gen door wat anders en wat beters, is die
niet om te bouwen tot een kracht in uw
moeilijke omstandigheden, tot een impuls
om den strijd niet op te geven, maar gees
telijk en lichamelijk u, tegen alles in, toch
sterk te houden, ook om gereed te zjjn wan
neer straits, ook voor u, de eenig werke
lijke uitkomst daagt?
Het Segoba-werk
We hebben, nu een jaar lang, een
proef genomen met wat anders en wat
- beters. Laat ik de pionier-gemeente met
eer© mogen noemen: Breda, waar 60
pCt. van de werkloozen nu niet meer
stempelen, maar deelnemen aan wat als
resultaat van een prijsvraag, die ze daar
gehouden hebben, gedoopt is het Sego-
bawerk, Sport En Geestelijke Ontwikke
ling Brengt Arbeidskracht. En van Bre
da uit ls het overgeslagen naar ettelij
ke andere plaatsen. En het moet over
slaan naar het heele land.
Daar wordt sport beoefend, gevoetbald
geloopen, athletiek beoefend en gezwommen
in de plaats van het stempelen. Daar wordt
aan huisvlijt gedaan, aan figuurzaagwerk,
fineerwerk e.d. door wordt ontspanning ge
geven, muziek, tooneel enz., daar worden
rsies gehouden, bezoeken gebracht aan
fabrieken, kweekerijen, musea, natuurmo
numenten. Daar worden cursussen gegeven
algemeene ontwikkeling, eerste hulp bij on
gelukken, luchtbescherming, enz. enz. Daar
wordt gewerkt in de volkstuintjes aan het
kweeken van gewassen. Dat alles, en nog
veel meer, in de plaats van het stempelen.
Anderhalf twee uren per dag is men daar
bezig, om den geest te verfrisschen, het li
chaam te sterken, zich „fit" te houden,
de plaats van het stempelen.
En dat alles geschiedt natuurlijk onder
leiding. Onder leiding van werkloozen zeH,
waar de geschikte krachten daarvoor aan
wezig zijn. Onder leiding en met medewer
king van hen, die wel werk hebben, inzoo-
verre de krachten, die noodig zijn, onder ce
werkloozen ontbreken of medewerking, die
noodig is, slechts en juist van de andere
zijde kan komen.
Belangelooze medewerking
Zoo zien we, ik doe wederom alleen
maar een greep een botanicus, die gere
geld verschillende excursies leidt. Onderwij
zers die zich beschikbaar stellen voor het ge.
ven van onderricht Middenstandszaken die
voor een sportdag de prijzen geven: klee
ding, huishoudelijke voorwerpen. En naast
al dezen, en reeds zoovele anderen wier
belangelooze medewerking noodzakelijke
voorwaarde is voor dit werk van nationale
versteviging de velen, die niet in de ge
legenheid zijn met hun persoon bij te dra
Minister Romme
Vijf-jarig kind door auto
aangereden
STEENWIJK, 17 Maart Het vijf-jarig
zoontje van den heer J. Oosterhof te Steen-
wijk is gistermiddag op den Eesveenschen-
weg bij de ouderlijke woning door een per
sonenauto aangereden en levenszevaarlijk
gewond. Het kind zat achter op een melk
'agen en sprong eraf, juist toen de auto,
bestuurd door den heer V. uit Steenwijk.
passeerde en het kind aanreed.
Het jongetje werd twintig meter wegge
slingerd en kwam in een sloot terecht
waaruit het bewusteloos en met zeer ernsti
ge verwondingen werd opgehaald. Het kind
is in hopeloozen toestand de ouderlijke wo
ning binnengedragen. Den bestuurder treft
geen schuld.
MOTORFIETSRIJDER OVER DEN KOP
GESLAGEN
EGMOND AAN ZEE, 17 Maart Gistermid
dag is op den 's Heerenweg te Egmond-bin-
nen een motorfietsrijder, doordat de band
van zijn voorwipl sprong, over den kop ge
slagen. In zorgwekkenden toestand is de
man naar het St Elisabeth-ziekenhuis ie
Alkmaar overgebracht
VEEHANDELAAR VERDRONKEN
SCHEEMDA. 17 Maart. Gistermiddag om
streeks half een is de 50-jarige gehuwd'
veehandelaar M. Cohen, wonende te Win
schoten, niet zijn rijwiel in het Termunter-
zeilsterdiep alhier geraakt en verdronken.
Het stoffelijk overschot is eenige uren later
opgehaald.
BRANDSTICHTER VEROORDEELD
AMSTERDAM, 17 Maart De rechtbank
heeft gisteren uitspraak gedaan in de taak
tegen een caféhouder en een schilder, die
terecht hebben gestaan, omdat één van
hen in overleg en op verzoek met den twee
de het café „Het Hoekje" aan hef zevenend
te Laren, op 7 Nov. j.l in brand heeft
stoken. De bovenverdieping van het café
brandde geheel uit Tegen den caféhouder,
had de rechtbank drie jaar gerequireerd
gens uitlokking tot brandstichting. De
rechtbank echter achtte het onderzoek niet
volledig en verwees de zaak naar den rech
tercommissaris om te onderzoeken of de
caféhouder of diens vrouw de brandlamo,
waarmede de schilder den brand heeft ge
sticht heeft gegeven. De schilder, die den
brand gesticht had, werd veroordeeld tot
een jaar gevangenisstraf. Tegen hem had
de officier van justitie veertien maanden
gerequireerd.
VIER MILLIOEN K. G. STROO
VERLOREN
OUDE PEKELA, 17 Maart Gisteravond
is door onbekende oorzaak brand ontstaan
in de groote strooschuur van de stroocarton-
fabriek „Ceres" alhier. Het vuur greep zoo
snel om zich heen, dat aan blusschen niet
te denken viel. Ongeveer vier millioen k.g.
stroo werden een prooi der vlammen. Door
de gunstige windrichting liep de fabriek
zelf geen gevaar.
In het orkest
Speel ik zoo best,
En daarbij heb ik ook 'n
Bijzonderheid:
Gelijkertijd
Te blazen en te rooken.
Eükr M IK voorde pijp
Dobbelmannlekker, man
RUBRIEK^,
ZATERDAG. 18 Maart 1030
HILVERSUM 1. 187.1 cn 301.5 M. VAJtA-Ult»«B-
dlng. 7.308.00 VPItO. 8.00 Gram.muzielE.
(Om 8.16 Beriohten) 10.00 MorgonwtJdlng.
10.20 Voor Arbeiders in de Continubedrijven.
12 00 Gram.muziek. (Om 12.15 Berichten).
1.15 VARA-Orkest 2.00 Causerie: ..De t*-
brieksarbeidersbond gisteren, vandaag en
morgen". 2.20 Pianoduetten. 2.50 Gram.mux,
3.00 Reportage. 3.30 Residentie-orkest, de
Stem dee Volks, en solisten (Opn.). 4.36—
4.50 Esperanto-uitzending. 4.55 Residentie
orkest. 5.30 Filmland. 6.00 Orgelspel (Opn.1.
6.28 Berichten. 6.30 Gronlngsch programma.
7.00 VARA-Kalender. 7.05 Gram.muziek. 7.10
Politiek radiojournaal. 7.30 „Nederlanders
in Amerika"', muzikaal programma 8.00
Herhaling SOS-Bertohten. 8.03 Berichten
ANP, VARA-Varla 8 20 VARA-Orkest 9.10
Toespraak: „En nu doorzetten!" 9.15 „En
nuOké". 10.30 Berichten ANP. 10.40
Community-singing (Opn.). 11.00 De Ram
blers 11.30—12.00 Gram.muziek.
HILVERSUM II. 415.5 M. KRO-Utte©Bdtii|r.
g.oo—9 15 Gram.muziek. (Om 8.15 Berichtend
10.00 Gram.muziek 11.30 Godsdienstig half
uurtje. 12.00 Berichten. 12.15 Gram.muziefc
12.30 Het Peregrlnos-orkest (1.00—1.20 Gt.-
muzlek). 2.00 Voor de rijpere Jeugd. 2.80
De Amsterdamsche kantonrechter
denkt er anders over
Wilde busondernemer door hem
veroordeeld
AMSTERDAM, 17 Maart De kanton
rechter Mr. I. van Creveld heeft giste
ren in een schriftelijk vonnis met uit
voerige motiveering f 300 boete ge-
ëischt tegen den autobus-exploitant -I.
B. Pool, die als directeur van de N.V.
„Nederlandsche Unie" terecht heeft ge
staan, omdat hij na 15 Febr. zonder ver
gunning een autobusdienst had geëx
ploiteerd tusschen Amsterdam en de
Belgische grens. Voorts had hij 'n bus
dienst geëxploiteerd van Amsterdam
naar Bussum en Hilversum. De ambte
naar van het O. M. had f 500 boete ge-
eischt.
Als gemachtigde van verdachte trad
op Mr. G. de Grooth uit Rotterdam. De
kantonrechter was in tegenstelling met
zijn Haagschen collega, van meening dat
het nieuwe R.A.P. wèl verbindend is. In
de zaak tegen den ondernemer Koch
werd f 500 boete geëischt.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp tot wijziging van artikel
eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek.
Blijkens de memorie van toelichting
wordt met dit wetsontwerp beoogd op te
heffen de verbodsbepaling met dispensatie
mogelijkheid van den koning voor het
sluiten van een huwelijk tusschen schoon
broeder en schoonzuster, wanneer de echt
genoot, die de zwagerschap deed ontstaan
is overleden.
iziek. 2.45 KUideruurtje. 4.i
muziek. 6 30 Espera
Nachtegaaltjes 6.15
6.45 De KRO»
muziek. 6.20 Jour-
.45 Gram.muziek.
7.00 Berichten. 7.15 Causerie: ,.De goedkoop*
apotheek". 7 35 Actueele a etherflitsen. 8.00
Berichten ANP. mededeellngen. 8.16 Medlta-
izlkal
Jsting. 8.35 Gram.-
De KRO-New Style Artists.
11 n Honga&rsch orkest. „The
Minstrels"', en solisten. 10.2»
„Wat nu?". 10 30 Berichten ANP. 10.40 Film
praatje. 10.55
10.00 Orkeet. 11.06 Decla-
ADIO-PARÏS 1648 M. 12.30 Zang. 1.05 Orkest»
2.50 en 3.35 Zang. 4.05 Zang. 5.05 Cello. 6.SS
Koor. 7.20 Orkest. 8.35 Piano. 8.50 Opera.
KEULEN 456 M. 6.30 Orkest. 7.50 Orkast»
11.20 Orkest en koor. 3.20 Orkest 6.30 Win
terhulp-programma. 7.30 Gevar.
BRUSSEL 322 en 4S4 M. 322 M.: 12.50 ©n 1.80
Orkest 2.25 Piano. 4.20 Orkest en Ocllla-
koor. 6.20 Orkest. 8.40 Zie Hilversum IL
484 M - 12.55 en 1.30 Orkest 2.55 Ensemble.
3.30 Kamermuziek. 5.35 en 5.55 Orkest 6.20
Concert 10.80
T PRACHT IQ VAN TOON
IS DE KLEINE HOFMANN PIANO
^BINNENROTTE 154 ROTTERDAM
75. Kwiebus bleef stokstijf staan.
„Nou graag of niet. Hè je soms liever een
boterham? Tc Heb er zat. De mense ware
zo rejaal vandaag."
Een beetje onzeker liep Kwiebus naar de
gestalte in het gras.
Plotseling.stond de man rechtop.
t Was een reus van een kerel.
Eén greep!
En Kwiebus slingerde hoog boven z'n
hoofd in de lucht.
Een handige zwaai en.de man legde
den jongen héél zacht in het gras neer.
Kwiebus was glad beduusd.
„Nou hap maar 'es voor de schrik, dan zal
ik een deuntje voor je zingen."
dcorjOotcau-
ngefi wa
Tein Kras/
76. De man haalde een doedelzak to
voorschijn. Blies de zak vol lucht en galmde
met de zonderlingste draaien en uithalen:
,,Klompertjen en zijn wijfje,
Die zouwen vroeg opstaan,
Om eiertjes te verkopen
En na' de markt te gaan.
Ze waren halleverwege,
Halleverwege de dijk,
Daar braken al der eiertjes,
En 't bottertje viel in 't slijk.
Het speet'er niet om de eiertjes,
Maar om 'er mooie doek,
Die ze gisteren nog gemaakt had.
Van Klompertjes beste broek.
(50
Dan wordt het weer stil in huis en Adriaan verstaat, dat
nu voor hem en ook voor Ditje het ergste komen gaat. Hij
denkt Maandag de zaak maar weer te openen, dat geeft wat
afleiding, al zal de belangstelling der klanten in de eerste
dagen wel hinderlijk zijn. Moedig, uiterlijk onbewogen, wor
stelt Adriaan ook deze dagen door. En vreemd, meermalen
betrapt hij er zichzelf op, dat hij een maat of een gewicht in
den winkel, een baal of kist in het pakhuis, verlegt of neer
zet, precies op dezelfde wijze als vader dat altijd heeft
gedaan. Een kleine voldoening geeft hem dit gehoorzamen
aan een innerlijken drang. Zoo zou vader het immers gewild
hebben? Veel meer dan toen vader nog leefde, voelt Adriaan
zich in dezen tijd de zaakwaarnemer in De Bloeyende Aman
delboom, alsof hij verwacht, dat vader straks weer zal keeren
van een groote reis, om hem de teugels weer uit de handen
te nemen met een „welgedaan, mijn zoon." Een dwaze ge
dachte, die Adriaan toch niet ruwweg kan uitbannen. Inte
gendeel, hi; beleeft een kleine vreugde aan dit zich willens
en wetens laten drijven op wat toch niet anders is dan zelf
bedrog. De werkelijkheid is op d'it moment nog te zwaar om
te dragen. Veel meer dan hij dit zelf ook maar vermoedt, is
de opgewekte, kerngezonde Ap Cosijn, die herhaaldelijk
bewijst naast een schrander hoofd ook een trouw, gevoelig
hart te bezitten, Adriaan tot troost en opbeuring. Doch één
maal is Adriaan serieus ontstemd op den jongen: dat is, als
hij eigenmachtig een paar stijfselkistjes een naar zijn inzicht
betere plaats in het pakhuis heeft gegeven. Het neerzetten
van die kistjes is vaders laatste werk geweest in de zaak.
Adriaan had onderwijl alweer nieuwe stijfsel besteld.
Maar hoe kan Ap dat allemaal weten en begrijpen?
Den dag daarop stuurt Adriaan Arons, den reiziger in
verpakte thee en koffie, met een hardnekkige afwijzing van
de deur. De arme kerel heeft in het laatste jaar voor Wie-
chers' dood zeker wel tienmaal geprobeerd een aantal van
zijn onsjes en halfpondjes in De Bloeyende Amandelboom te
slijten.
Doch de ouwe baas moest van die nieuwigheden niets
hebben. Die hield niet van pakjes dit en doosjes dat, die
wilde zien wat hij kocht, en laten zien wat hij vèrkocht. Maar
Arons zou geen Arons zijn, als hij al niet lang door had, dat
die jonge snuiter wel degelijk zin in zijn artikel had. Daarom
waagt hij het, nu de oude alweer een poosje dood is, nog eens
met een offerte en hij begrijpt maar niet, wat hij gezegd of
niet-gezegd, gedaan of niet-gedaan kan hebben waardoor de
stemming van dien jonkman tegenover hem zoo is verkeerd.
Adriaan weet dit zelf ook niet, tenminste redelijkerwijs niet.
Het is waar, hij heeft altijd wel idee in die pakjes gehad.
Het is iets van den nieuwen tijd, de klanten vragen er
naar. Maar vader wilde er niet aanVader wilde dit niet
en vader wilde dat nietvader deed zus en vader deed
zooToen het juk hem opgelegd was. drukte het Adriaan
loodzwaar; nu het van hem afgenomen is, zoeken zijn schou
ders den vertrouwden last
XXXVI
Langzaam, heel langzaam keert de rust weder in Adriaans
gemoed. En vader is alweer bijna een jaar dood, als op een
dag het gevoel van vrij, volkomen vrij te zijn, hem op een
oogenblik als in een andere wereld zet. Heel even maar
duurt deze beroering, doch in haar gevolgen is ze zoo direct
niet te overzien. Immers, van dien dag af ziet Adriaan den
hemel en de aarde als veranderd, de sterren aan het firma
ment, de scheepjes in de haven, de steenen van de straat, de
kinderen langs den weg, den inventaris van De Bloeyende
Amandelboom en de rood-pluche stoelen van het achterka
mertje. Zelfs de oude Ditje ziet hij als in een nieuw licht. Tot
dezen dag heeft het leven hèm in zijn macht gehad; nu op
eens (vanwaar en hoe?) waagt hij het er op, het léven aan
te grijpen.
Ap weet niet, of hij waakt dan wel droomt, als hij plotse
ling de order krijgt het pakhuis netjes aan kant te maken: al
die ouwe rommel eruit en dan dit hier en dat daar... Zou
de baas gaan trouwen? Z'n moeder heeft al zoo vaak gezegd:
„dat zoo'n man geen vrouw néémt."
Als het pakhuis op orde is. komt de winkel aan de beurt.
Een radicale omwenteling. Zelfs de timmerman en de schil
der komen er aan te pas.
Ontegenzeggelijk ziet het er na Adriaans hervormingen in
De Bloeyende Amandelboom veel alledaagscher en inder
daad ook beter uit: meer licht, meer ruimte, een aantrekkelij
ker étalage en een heele serie nieuwe artikelen; ook ver
pakte koffie en thee, die al meer gevraagd wordt den laatsten
tijd.
Aan zijn omzet ziet Adriaan duidelijk, dat zijn ommezwaai
door de clientèle vvordt geapprecieerd. De propagandist van
„Waterdam-Vooruit", die van een en ander hoort, grijpt
moed en weet Adriaan inderdaad te bewegen, lid van zijn
organisatie te worden. De jonge vereeniging met haar groot-
sche plannen moet het van mannen als Wiechers hebben,
niet waar? Allereerst in het belang van den middenstand
zelf. De arbeiders organiseeren zich, en de grooten zorgen
voor zichzelf en hun vriendjes. De middenman zou in de
verdrukking komen. Het is eisch des tijds, dat hij zich doet
gelden. Allereerst met dit doel namen eenige vooruitstreven
de middenstanders het initiatief tot oprichting van „Water
dam-Vooruit"
Heeft Wiechers inderdaad trouwplannen? Nu, eerlijk
gezegd, hij kijkt zoo hier en daar wel eens uit naar een
passende echtgenoote, doch komt daarbij alras tot de ont
dekking, dat een vrouw „zoeken" een onbegonnen werk is.
Staat het oude ideaal hem wellicht nog te veel voor oogen?
Maar hij kan toch de eerste de beste vrouw van zijn stand,
zijn geloof en zijn jaren, die hij toevallig ontmoet, niet lastig
vallen met een huwelijksaanzoek?
Dat zou toch al te dwaas zijn?
„De vrouw, van wie je weet. dat de Heere haar op je weg
heeft geplaatst, de vrouw die Hij je toewijst, de vrouw die
je ook zult kunnen Hef hebben
TJ'amisschien volkomen duidelijk voor mystiek aan
gelegde naturen als Vader en Gelissemaar hij, Adriaan
is van een andere structuur, h ij ziet in den regel eerst in de
uitkomst van zijn leven de leiding Gods
Dominéé Oosters heeft ook al gezinspeeld op Adriaans
toekomstige echtgenoote. Ook hij ziet de verandering in den
winkel aan voor een klaarmaken van het nest
(Wordt vervolgd)]
