kdtOD
Nederlandsche Meubelfabriek
Wageningen N,V,
HITLER NEEMT BEZIT VAN HET
HRADSCHIN TE PRAAG
Eischt
Ned. Fabrikaat
KNUTSELAARS
N.V. KEMPENSGHE ZINK MIJ.
ASBEST RUBBER
DONDERDAG 16 MAART 1939
EERSTE BLAD PAG.,
iidacdkêxm/midM
VERWEKT GEEN KRAMP
Bij oporhekert en droginsn in verpakkingen van
10. 30 an 60 tabletten.
RONDBLIK
Duitsche verbreede
internationale basis
De voltooide bezetting door de Duitsche
(troepen, van de Tsjechische woongebieden,
en de onmiddellijk daarop gevolgde instel
ling van een voorloopig Duitsch bewind,
waarin Henlein, de bekende dhef der Su-
ideten-Duitsohers, en Bürckel, hoogste nazi-
'autoriteit in de zgn. Oostmark, als gouver
neurs, respectievelijk van Bohemen en Mo
ravië, zullen optreden, heeft aan Europa
weinig illusie overgelaten omtrent het v
karakter van de door Berlijn gevolgde poli
tiek. Eens te meer heeft men, ais in het
geval van Oostenrijk de regeeringsleiders
van een onafhankelijk volk moreel ertoe
genoopt, vreemde bescherming voor eigen
nationale belangen in te roepen, en daardoor
ïormeel juridisch een schijn van recht ge-
gegeven aan een daad, die nauwlijks anders
dan als een overweldiging zal kunnen gelden.
Door het deelingsbesluit van München wa
ren Tsjechen en Slowaken practkch reeds
■aan de militaire en economische pressie
het Derde Rijk overgeleverd. Wat thans is
geschied, door de vrijwillige geste van Dr
Tiso, die voor de Slowaken Duitsche be-
sche bescherming inriep, en door de daarop
gevolgde noodzakelijk geworden capitulatie
van Hacha en Chvalkovski, is een bedui
dende schrede verder op den ingeslagen weg.
De Duitsche vlag op het Hradschin, de oude
Praagsche burcht, welke voor eiken natio
naal voelenden Tsjech heilig is, moet het
voor heel Bohemen en Moravië duidelijk
maken, dat men niet langer een beleid kan
voeren, dat in welk onderdeel dan ook van
de Duitsche inzichten en belangen afwijkt.
Ook al zou na een korte periode van over
gang in Praag onder den of anderen vorm
weder een zekere mate van Tsjechisch auto
noom bewind worden ingesteld, hetgeen
nauwelijks nog waarschijnlijk is dan
toch als het ware nog immer de schaduw
van het hakenkruis over de daken en bin
nenplaatsen der regeeringsgebouwen vallen.
Duitsehland is bezig, in het voetspoor van
het historische heilige Roomsche Rijk, zich
Van een verwijde levensruimte te verzeke
ren; het laat zich daarvan niet afhouden
'door het inzicht, dat het voor een imperium
een kwaad ding is, millioenen menschen
van een vreemd, uit den aard vijandig ge
stemd ras binnen zijn grenzen samen te vat
ten. Bismarck, in zijn tijd, waarschuwde
tegen de inlijving van Elzas-Lotharingen
in het Duitsche keizerrijk; hij zag daarin
een zwakke stee, en voor de toekomst een
twistappel. Ook Adolf Hitler heeft, zelfs nog
op zeer recenten datum, een gelijk inzicht
uitgesproken; thans schijnt de begeerte
naar vergroote macht deze influistering tot
voorzichtigheid luide te hebben overstemd.
Duitsehland is er in de afgeloopen jaren
verbluffend snel in geslaagd, opnieuw een
militaire mogendheid van den eersten rang
te worden, maar de economische omstan
digheden werden steeds drukkender. Gebrek
aan kapitaal en aan arbeidskrachten immers
gingen hand aan hand. Thans houden de
economen zich druk bezig met de vraag,
hoe groot de buit is, welke met deze coup
in de wacht is gesleept. Behalve de Tsjechi
sche goudvoorraden heeft men nu tevens de
beschikking over de waardevolle, nog on
langs extra geperfectianneerde uitrusting
van het ontwapende Tsjechische leger. Bo
vendien vallen bedrijven als die van Skoda,
die op bewapeningsgebied een uitstekenden
naam genieten, nu geheel onder Duitsche
controle. Overigens staan de Tsjechen be
kend als zeer bekwame vakarbeiders; men
zal zich geen valuta-verliezen behoeven te
getroosten, cxm hen bij het Duitsche bedrijfs
leven in te schakelen.
Indien, gelijk mag worden verondersteld,
Hongarije inderdaad de zeggenschap over het
Roethenenland zal toevallen, zulks onder
Duitsche medewerking, resp. toelating, zal
daarmee door de Wilhelmstrasse zijn tege
moet gekomen aan een sterk Poolsch-Hon-
gaarsch verlangen- De consekwentie zal
wezen, dat deze beide staten zich wederom
nauwer, dan den laatsten tijd bleek, aan de
asmogendheden zullen gaan verbinden. De
vergroote economische macht van het Rijk
zal bovendien op hen een sterke zuigkracht
gaan uitoefenen, waaraan ook landen als
Roemenië en de overige Balkanstaten zioh
niet meer zoo licht zullen ontworstelen.
Duitsehland heeft dedhalve, zij het door
middelen die opnieuw het vertrouwen in de
Internationale trouw ernstig hebben ge-
fechokt, zijn positie weder ongemeen ver
sterkt. Zal het Italië daarvan te zijner tijd
laten mee profiteeren, door Duitsche pressie
te voegen bij fascistisdhen drang, zoodra
Mussolini zijn lang verbeide eischen mocht
gaan formuleeren? De tijd zal het nu spoe
dig moeten uitwijzen, of de befaamde „as"
een vriendschaps- en eedverbond, dan wel
enkel een zaken-essociatie was, welke men
nu zoo langzaam-aan geneigd zou wezen, als
niet langer practisoh nut afwerpende, op te
zeggen.
BETIMMERINGEN - MEUBELEN
WAGENINGEN TELEFOON 2613
Henlein en Buerckei als
gouverneurs van Bohemen
en Moravie
De toestand in Karpatho-
Oekraine onoverzichtelijk
H i t 1 e r is gisteravond te Praag
aangekomen, alwaar hij met zijn staf
in het Hradschin, den ouden keizers
burcht, zijn intrek nam.
Om acht uur werd door de burcht-
wacht van een Duitsch regiment op het
Hradschin de standaard van Hitier
geheschen.
De rit van Hitler door de straten
van Praag ging onder een bijna onop-
houdelijken sneeuwjacht langs de op-
marcheerende troepen en was voor de
bevolking een volkomen verrassing.
De Duitsche infanterie-generaal
Blaskowitz heeft in een procla
matie tot de bevolking bekend gemaakt
dat hij op bevel van den „Führer" en
opperbevelhebber der Duitsche weer
macht zich belast heeft met de uitvoe
rende macht in het land Bohemen.
In deze functie heeft hij Henlein
tot leider van het burgerlijke bestuur
in Bohemen bij het militaire comman
do benoemd.
Het geheele administratieve bedrij f
wordt voortgezet.
De commissaris voor de Ostmark,
Bürckel, is aangewezen, om op te
treden als gouverneur van Moravië.
Van bevoegde zijde te Berlijn heeft Reu
ter vernomen, dat de Duitschers niet zullen
trachten, de Tsjechen als ras te absorbeeren.
De Tsjechen zullen een minderheid vormen
en een bijzondere, bevoorrechte positie in
nemen. Zij zullen vrij gesteld zijn van den
militairen dienst, terwijl het vrijwel zeker
is, dat hun zal worden toegestaan, hun
eigen taal tc behouden voor officieel ge
bruik.
Van semi-officieele zijde wordt intusschen
verklaard, dat alle veronderstellingen over
de toekomstige constitutioneele positie van
de landen Bohemen en Moravië in het Duit
sche rijk in zooverre overijld zijn, dat defi
nitieve beslissingen hieromtrent in het ge
heel nog niet bekend zijn geworden.
Hetzelfde geldt voor de toekomstige rech
ten en plichten der Tsjechische bevolking.
Intocht der Duitsche troepen
Gisteren, in dien loop van den middag
bereikten de eerste gemotoriseerde Duitsche
troepen Praag. Gedurende twee uren trok
ken zij, gekleed in veldtenue, door de beide
voornaamste straten der stad.
Alle gemotoriseerde wapens waren verte
genwoordigd: zware automitrailleurs van
het leger, zware mitrailleurs, lichte mitrail
leurs, auto's voor verbinding en voor den
staf der officieren, motoren met zijspan,
voorzien van mitrailleurs en machinegewe
ren, vrachtwageas voor troepentransport,
vrachtwagens, gewapend met zware lucht-
afweermitrailleurs, rijdende keukens, mo
torrijders in oliejassen met geweren en gas
maskers en wielrijders zonder jas met
schop en houweel en machinegeweer.
De menigte keek zichtbaar verontwaar
digd naar dit krachtsvertoon. Herhaaldelijk
werden de Duitschers uitgefloten en uitge
jouwd. De Tsjechische politie kwam echter
tusschenbeide en ernstige incidenten heb
ben zich niet voorgedaan.
Het is de eerste maal, dat Hitiers legioe
nen anders dian met gejuich zijn begroet.
Het is zelfs zoover gekomen, dat Tsjechi
sche politieagenten de bewaking op zich
moesten nemen van Duitsche pantserauto's
bij het binnenrukken der stad. De verslag
gever van „United Press" heeft zelfs ge
zien, hoe een menigte toeschouwers een
Diiitschen soldaat, die op een motorrijwiel
gezeten was, van zijn voertuig geworpen
heeft.
Een Tsjechische „Führer"
Het Tsjechische kabinet is afgetreden en
generaal G a j d ade leider der fascisten,
is „Führer van het Tsjechische volk" ge
worden.
In een officieele proclamatie heeft Gajda
de vorming van het nationale comité aan
gekondigd.
Hongaren en Polen erkennen
Slowaaksche grens
De Hongaarsche en de Poolsche consul
te Bratislava hebben gisteren een bezoek
gebracht aan T i s o, den president der Slo
waaksche republiek, om hem mee te deelen
dat hun landen de Slowaaksche grens er
kennen.
Hitier
De Duitschers bezetten gisteren een heele
gebiedstrook van west-Slowakije, de strook,
die de vroegere grens scheidt van het dal
van den Vah. In het bijzonder zijn de ge
meenten Zilina, Puchow, Pezinok en Miava,
belangrijke verkeersknooppunten, door de
Duitschers bezet, evenals Nove Nesto
den Vah, dat een belangrijk industrieel
centrum vormt.
Het is waarschijnlijk, dat Duitsehland de
bezetting zal handhaven van dit deel van
het Slowaaksche gebied en dat de nieuwe
De Tsjechische troepen beginnen zich uit
de Karpathische Oekraine terug te trekken.
De regeering te Bratislava onderhandelt
met Praag over de modaliteiten voor het
er Slowaaksch gebied trekken van deze
troepen.
De Duitsche troepen, die over Slowaaksch
gebied in de richting van de Karpathische
Oekraine oprukten, hebben onverwacht be
vel ontvangen, den opmarsch te staken. Ze
zijn teruggeroepen naar Zilina, in Noord-
Slowakije.
Trekken de Hongaren zich terug?
Generaal Prchala telefoneert uit
Chust, dat hij geproclameerd heeft, dat het
Tsjecho-Slowaaksehe leger in de Karpathi
sche Oekraine een integreerend deel uit
maakt van het Duitsche leger, omdat Bohe
men en Moravië zich officieel onder de ju
risdictie van Duitsehland bevinden. Prchala
heeft dit besluit medegedeeld aan de auto
riteiten te Boedapest.
Volgens een bericht uit Oekrainsche bron
hebben de Hongaren het niet gewaagd, op
deze wijze een aanval te ondernemen op t
Duitsche leger en trekken zij zich terug uit
de Karpathische Oekraine.
Door de Karpathisch-Oekrainische regee
ring is bevel gegeven tot mobilisatie var
drie lichtingen voor de versterking van de
Karpathisch-Oekrainische troepen.
Woensdagmorgen zijn 2000 Sitch-mannen
uit Chust naar het front vertrokken.
De Tsjechische militaire districtscom
mandant van het district Chust heeft
weigerd. de wapenen van de daar gestatio
neerde Tsjechische militairen uit te leveren
De Karpathisch Oekrainsche regcering is
onder alle omstandigheden bereid, de Tsje
chische troepen te ontwapenen en de w
nen aan de gemobiliseerde inlandsche lich
tingen te geven.
Van het front wordt gemeld, dat de ge-
vechten met de binnengedrongen Hongaar-
I sche afdeelingen voortduren.
grens tusschen Slowakije en het land der
Tsjechen afgebakend zal worden door den
loop van den Vah, welks strategische be-
teekenis aanzienlijk is, aangezien de lin
keroever loopt langs de kleine Ivarpathen.
Te Bratislava doet het gerucht de ronde,
dat deze lijn de nieuwe grens zou vormen.
De chef van den staf der Hlinka-garde,
M u r g a s c h, heeft een proclamatie uitge
vaardigd, op grond waarvan de comman
danten der Hlinka-garde zich direct bij de
rijksduitsche commandanten moeten mel
den en zich te hunner beschikking stellen.
De bevolking wordt gesommeerd, kalm te
zijn, aangezien het binnenrukken van de
Duitsche troepen geen aanval op het land
Slowakije beteekent, Bij decreet van T i s o
en den Slowaakschcn minister van lands
verdediging wordt een regiment vrijwilli
gers gevormd, dat zich ter beschikking van
de Duitsche troepen moet stellen voor de
handharing van orde en rust.
De Hongaren in de Karpatho-Oekraine
De chef van den Hongaarschen generalen
etaf heeft volgens het D.N.B. het volgende
meegedeeld:
„In alle sectoren van het opmarschgebied
in de Karpathische Oekraine rukken de
Hongaarsche troepen op.
De Tsjechische generaal Prchala heeft
een militaire delegatie naar den comman
dant der Hongaarsche cavalerie-divisie ge
zonden met het verzoek, het Tsjechische
leger een termijn van vijf dagen te gunnen
voor vrijen aftocht uit de Kapathische
Oekraine.
De chef van den generalen staf heeft zijn
toestemming verbonden aan de voorwaar
de, dat de Tsjechen onmiddellijk de wape
nen neerleggen".
De Donaubrug, welke de verbinding
vormt tusschen Bratislava, de hoofd
stad van Slowakije en de op Duitsch
grondgebied liggende stad Engerau
was aan den Slowaakschen kant door
Tsjechische militairen met een prik
keldraadversperring afgezet.
Britsch-Duitsche
handelsbesprekingen
vinden geen doorgang
Het oogenblik kon niet gunstig
worden geacht
Lord Halifax, de Engelsche minister
van buitenlandsche zaken, heeft meege
deeld, dat in verband met het Duitsche
ingrijpen in Tsjecho-Slowakije, het oogen
blik niet gunstig moet worden geacht
voor Engelsch-Duitsche handelsbespre
kingen, en dat dus het voorgenomen be
zoek van den Britschen minister
handel. Stanley, aan Berlijn niet zal
doorgaan.
Aan de Duitsche regeering is door
middel van een nota van dit besluit van
het Engelsche kabinet kennis gegeven.
Halifax heeft verder verklaard, inzake
den financieelen steun aan Tsjecho-Slowakije
dat van het totale crediet van 10 millioen
een bedrag van 6.750.000 niet is opge
vraagd en in de Bank van Engeland is ge
bleven.
Onder de nieuwe omstandigheden worden,
naar Halifax zeide ^tappen gedaan om
de Bank van Engeland mede te deelen, dat
zij geen verdere voorschotten uit het
resteerende bedrag moet doen, alvorens de
situatie is opgehelderd
Commentaar van Goebbels
Over het uitstel van de Duitsch-Engelsche
handelsbesprekingen verklaarde het Duit
sche ministerie van propaganda, dat „dit
werkelijk zéér verstandig is van de Engel
sche reigeering. Zij weet, aldus G o e b b e 1
dat wij op het oogenblik onze aandacht op
andere dingen gericht helbben en zij heeft
ons daarom langs den gewonen diplomatie-
ken weg doen mededeelen, dat de bespre
kingen uitgesteld zijn."
De Duitsche regeering beschouwt dit uit
stel geenszins als een blyk van afkeuring
van de Engelsche regeering over de bezet
ting van den Tsjechischen staat.
(Reel.)
VRIJDAG, 17 Manrt 1030
HILVERSUM I. IS75 en 301.5 M. 8.00 VARA.
10.00 VPRO. 10.20 VARA. 12.00 AVRO. 4.00
VARA. 7.30 VPRO. 0.00 VARA. 10.4O VPRO.
11.00—12.00 VARA. 8.00 Gram.muzlok. (Om
8.16 Berichten). 10.00 Morgenwijding. 10.20
piano en gram.mui.
Ie. 11.30 Orgelspel,
(opn.). (ca. 12.15
Deel!
11.10 Vervolg deel
12.00 AVRO-Aeollan
Berichten). 12.30 Orgelspel, 12.45 Gram.-
ntsorkeat. 1.46
icht. 2.30 Raidloto!
;el. 3.00 Do Palla-
4.005.00 Grain. -
5.30 Gram.-
mualek. 5.05 Voot de kindi
muziek. 6.00 VARA-orkei
6.30 Literaire oauserie. 6.50 Gram.muziek.
7.00 V.ARA-Kalender. 7.05 Causerie: „De
gemeente en het onderwijs". 7.23 Berichten
ANP. 7.30 Berichten. 7.35 Causerie: „Le
venswaarden in het heden". 8.00 Viool en
plano. 8 20 Causerie „Het leven In Indië".
9.00 Souvenir-orkest. 9.30 Declamatie. 9.45
Esmeralda, 10.30 Berichten ANP. 10.40
Avondwijding. 11.00 Gram. m-uiz lek. 11.30
muziek (gT. pi.). 11.5512.00 Gram.-
muzlek.
RSUM II. 41B.K M. Algemeen Progri
verzorgd door de K.R.O. 8.00—9.15
iek. (ca. 8.15 Berichten).
srijkenseimble. 1.0C
gran
volg
3.00
srt 2.00 Orgelconc<
iziek. 3.30 Zang
uobegeleiding. 3.45 Gi
KRO-Melodiaten en solist 5.00 Gram.muziek.
5.15 KRO-orkest 6.00 Land- en tulnbouw-
causerie. 6.20 Vervolg concert, (ca. 6.30 Be
richten). 7.00 Berichten. 7.15 ..Op nieuwe
wegen btj de werkloosheidsbestrijding", cau
serie. 7.35 Grom.muziek. 8.00 Berichten
ANP. 8.15 Het Rotterdamsch Phllharmonlsch
orkest en solisten. 9.15 Gram.muaiek. 9.30
Kro-orkest. 10.00 KRO-Melodlsten en solist
10.30 Berichten ANP. 10.40 KRO-Boya en
solist 11.00—12.00 Gram.muzlek.
DROITWICH 1500 M. 12.10 Orgel. 12.35 Band.
1.20 Causerie. 1.35 Strijkorkest 4.50 Radlo-
tooneel. 5.40 Orkest. 6.45 Orgel. 7.05 Parle-
o verzicht 7.20 Mannenkoor en
11.05 Causerie.
ble. 10.30 Ork
484 M.: 12.55
8.20 Concert
1.30 Orkest. 5.45 Plano.
Gymnastiek
CHR. GYMNASTIEKBEWEGING
MOET VOLKSZAAK WORDEN
Ledental kan gemakkelijk tot
50.000 worden opgevoerd
Men benutte de mogelijkheden
's-GRAVENHAGE, 16 Maart In het
gebouw van de C.J.M.V. werd door den
kring Den Haag van het Nederl. Chr.
Gymnastiek Verbond een gecombineer
de bestuursvergadering gehouden, on
der leiding van den heer J a c. v.
Bos. Deze opende de vergadering met
Schriftlezing en gebed en deelde in zijn
openingswoord mede, dat het N.C.G.V.
het jaar 1939 wil maken tot een propa
ganda-jaar.
Vervolgens werd dp vraag aan de orde
gesteld „Hoe kunnen onze toogdagen beter
slagen?"
In een zeer drukke discussie werd naar
voren gebracht, dat er te weinig propagan
da van de toogdagen uitgaat Een van de
redenen is dat er te weinig publiek aan
wezig is. Bij de deelnemende vereenigingen
zijn ook vele fouten, die oorzaak zijn dat
de toogdagen minder goed slagen.
Met nadruk werd vastgesteld dat er een
gebrek aan leiding te constateeren viel bij
de bestuursleden, die de leden van hun
vereeniging niet bij elkander wisten te hou
den. Venvacht mag worden dat bij meer
dere discipline en aankweeken van saam
horigheidsgevoel het peil der toogdagen
zal stijgen.
Na de pauze sprak de heer A. de Vries
over: „Onze Chr. Gymnastiek Beweging
moet een Volkszaak worden".
Toespraak A. de Vries
Spr. behandelde achtereenvolgens de vra-
j gen: Wat deden wij? Wat doen wij? Wat
1 kunnen wij nog doen?.
Spr. merkte op, dat om te komen tot een
Volkszaak, aller medewerking noodig iï,
Tot no ertoe ontbrak daar maar al te veel
aan. Velen bepaalden er zich toe de contri-
butie te betalen. Van propaganda was, be
houdens een enkele uitzondering, bijm
geen sprake. Eenige verbetering is geluk
kig ingetreden en meer en meer wordt in
gezien dat regelmatige propaganda nood
zakelijk is. Bij de beantwoording van d?
tweede vraag wees spr. op de aanstellinj
van eert- propagandist voor het gewest Zuid
Holland. Er komt. meer leven en actie. Bij
de vraag wat we nog kunnen doen, meendf
spr. dat er behalve het streven naar verdie
ping, ook meer gedacht moet worden asn
de verbreeding. Het N.C.G.V. telt plm. 10]
vereenigingen met circa 15000 ledien. Spr,
acht het mogelijk dat aantal in drie jaa;
op te voeren tot 50.000 leden. Spr. meende
dat thans de kans aanwezig is de gym-
nastiek tot een volkszaak te maken. Dal
kan niet één man, maar dat moet gemeeu
schappelijk geschieden. Als er stuwkracht
uitgaat van de vereenigingen en ieder lid
zijn schouders onder het werk zet, bestaan
er groote mogelijkheden voor het N.C.G.V,
Tenslotte werd medegedeeld dat de krinj
een algemeene ledenvergadering wil hou
den. ter versterking van den onderlingeo
band. Voorts ligt het in de bedoeling ecu
groote openbare propaganda-avond te hou
den. Do geanimeerde vergadering werd oj
de gebruikelijke wijze gesloten.
Gij bevoordeelt daarmedt
Uw landgenootenen U zelvt
GEMENGD VOEDER
VAKKEN». MELKVEE ü.N PLl/iMVÏE
met gegarandeerd gehalte aan eiwit ei
AMSTERDAM N.V.
FORTO-KOUDLIJM IS HET IDEAAI
stoffie poeder, geen resten, nlterst zuinig,enoroi
bindkracht.vlekvrii op eiken. Vr.ze Uw winkelle
of anders ons. onder adresopg. v. Uw leverancier
FRENKEN'S FABRIEKEN - WEESI
PROEFSTATION VOOR BOUWMATERIALEN
EN BUREAU VOOR CHEMISCH ONDERZOEK
Koning Btenfail
AMSTERDAM, DACOSTA KADE 104,
TELEFOON 83047
(Zincs.de la Camplne)
BLOEZENK KETEL ZINK ZWAVELZUUB
SUPERFOSFAAT.
Eentje febrlkanta ln Nederland van
MAAGDELIJK BLOKZINK
TELEFOON 59 WEERT
vanoerIINDEMENYELDHUIS
AMSTERDAM- ROTTERDAM -GRONINGEN
VOOR AlLE DOEI EINDEN I TECHNISCHE ARTIKEL!!
J. Koster Hm. Scheepswerf „Gideon1
Groningen Holland
Voorwaarde voor loonende exploitatie
is een economisch schip. Hiervan bent
U «her mei een KOSTER-COASTER
