Jliratue ^riitsdjr (üimrant Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken Te Bratislava is het voorloopig rustig ?orfWrv I ZWARE BRAND IN UTRECHT'S BINNENSTAD jjj* gttionntmentsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen >waar een agentschap gevestigd is 2.35 Franco per post 2.35 portokosten Per week0.I8 Voor het Buitenland bij wekelijksche J zending4.50 Bij dagelijksche zending5.50 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/a cf. Tl Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 53936 19e Jaargang abbcrtcntieprijjtn; Van 1 tot 5 regels1.177» Elke regel meer022'/* Ingezonden Mededeelingen van 1—5 regels 2.30 Elke regel meer 0.45 Voor het bevragen aan 't bureau wordt berekend 0.10 No. 6649 MAANDAG 13 MAART 1939 notificatie Pwee opmerkingen, welke minister Rom- Di bij de verdediging van zijn beleid aan ciale Zaken gemaakt heeft, dienen na- likkelijk genotificeerd en aan een deel a zijn partijgenooten beteekend te wor- q. Slag op slag toch leest men in som J ge of moeten we al zeggen: vele? jmsch-katholieke bladen, dat het heel wat ter zou gaan met de bestrijding derwerk- J rSheid, wanneer de vier roamsch-katho- ke ministers in het kabinet de handen tar vrij kregen. ileer dan eenmaal hebhen "wftj deze wei- nj Vleiende suggesties weerlegd. Het doet s genoegen, dat de Minister van Sociale 7 ken thans zelf in de Eerste Kamer pre ss hetzelfde antwoord heeft gegeven. Men moet zich, aldus de Minister, de jeilijkheden der uitvoering wat meer rea geren. Het is vrij gemakkelijk het besluit nemen om het aantal arbeiders in werk- «schaffing met 25 A 30.000 te vergrooten; aar het is minder gemakkelijk om ze te aatsen. Eenige maanden geleden werd be- >fcen om het aantal van ongeveer 50 tot 000 op te voeren; thans heeft men de 1.000 bereikt. De Minister had er nog aan toe kunnen tegen, dart, de medewerking der werkloozen x>ral van de jeugdigen, ook niet altijd te temen valt. Immers, zal de centrale werk- aats voor jeugdige werkloozen te Krimpen m den IJssel, waaraan ook Cappelle a. d. ssel deelneemt, wegens de geringe deelne- ting op 1 April worden gesloten. Dat zegt toch wel iets, al waarschuwen ij altijd weer tegen onbillijk generalisee- sn. De tweede opmerking van den Minister ad een politieke strekking en kan zeer ge- renschte opklaring brengen. Mr. Romme eetft krachtdadig afgerekend met het raatje, dat er in het kabinet oneenigheid on heerschen over de bestrijding der werk- josheid. Zeer nadrukkelijk zei hij: zóó is e situatie niet en volkomen logisch voegde ij er aan toe: „Zou een minister zich in ijn primaire taak belemmerd zien dooi- zjijn jübtgenooten zonder zich daartegen met lke kracht te verzetten, dan behoorde zijn Mnisterieele leven zoo spoedig mogelijk b worden afgesneden". Dat is mannentaal, waaraan we houvast ièbben. Zal het nu uit zijn met het „ge- anker" in sommige bladen tegen enkele ninisters, die de voortvarendheid hunner pomsch-katholieke amlbtgenooten heeten te envmen?, Dat politieke tegenstanders lustig het "S iuurtje der verdeeldheid stoken, kan nie- nand verbazen, die iete van hun teleurstel- 3 ing begrijpt; maar partijen, die de regee- 0 -ing steunen wat het algemeen beleid be- 5 ireft, moeten zich wachten voor zulk klein gedoe. Een minister, die een man is, blijft g niet sen zijn zetel kleven als hij gedwars- 5* boomd wordt Duitslands sympathie kiest Slowaaksche zijde Praag beloort de gevangenen los te laten Naar Havas uit Praag meldt is men erin geslaagd een nieuwe regeering voor Slowa kije te vormen, welke als voigt is samen gesteld: Premier: Karl Si dor (plaatsvervangend premier in de centrale regeering). Binnenl. Zaken: dr Martin So kol (voor zitter van den Slowaakschen Landdag). Onderwijs: Joseph Si vak (onveranderd) Handel en Openb. Werken: Julius S t a n o (vice-voorzitter van den Landdag). Nijverheid en Landbouw: dr Peter S a t k o (secretaris-generaal van de Vereeniging an Slowaaksche Industrieelen). Financiën: Hrnciar (lid van de Slo waaksche eenheidspartij). Justitie: dr Geza Fritz (lid van den Senaat voor de Slow, eenheidspartij). Te Praag beschouwt men volgens Reuter de benoeming van dit kabinet als Joopig compromis, dat voorshands een grondwettige regeering in Slowakije ver zekert* De Slowaaksche openbare meening is verdeeld tusschen den nieuwen premier S i d 0 r en sympathie voor de radicalen, die afscheiding van de gehate Tsjechen eischen. In welingelichte kringen acht men het waarschijnlijk, dat de regeering-Sidor ge dwongen zal kunnen worden, de terugtrek king van de Tsjechische strijdkrachten te eischen, waarna de pas afgezette leiders terug zouden kunnen lceeren. Men hoort spreken over de mogelijkheid van een afge scheiden Slowaakschen staat onder Duit- sche bescherming, met een tol- en munt unie met Duitschland. Tot dusver heeft de Duitsche regeering geen actieve stappen gedaan, noch geantwoord op een nota oud-premier Ti so, waarin c vroeg. Murgats}, de stafchef der Hhnka- garde, heeft een manifest gepubliceerd, waarin hij verklaart, dat Sidor niet waar dig is als opperbevelhebber der Hlinka- garde op te treden, omdat hij de onaan tastbare, principieele eischen der Slowa- k ju gesol met een mooie leuze Het hinderlijk gesol met de mooie leuze yan geestelijke en moreele herbewapening peemt hand over hand toe. En het wordt eeer bedenkelijk, wanneer men er zooge naamd den „schotjes-geest" mee wil bestrij- 1 iflen. Want onder „schotjes-geest" verstaat men dan graag het ernstig belijden en pro- pageeren van zijn geestelijke overtuiging. En men komt 'er dan zoo licht toe om de fcctie op politiek terrein als minderwaardig Stoor te stellen. Van meet af moet tegen dit onchristelijk Hrijven gewaarschuwd worden. Wij kunnen 'daarom ook niet de minste waardeering koesteren voor de uitnoodiging van een bur gemeester aan de verschillende kiesvereeni- gingen om voor de a.s. gemeenteraadsver kiezingen met één gemeenschappelijke can- Üidatenlijst uit te komen, zoodat geen stem ming zal behoeven te worden gehouden. Wie qppervlakkig oordeelt, vindt dit mis schien prachtig: geen kosten, geen twiste- rijen, „die Wafferi nieder". Helaas, het is geen geestelijke hèr- maar o n twapening; het wordt de rust van het kerkhof; het leidt tot verstarring van hert geestelijk le- fven, want daartoe behoort ook de politieke 'activiteit. Is er dan niets te doen op dit terrein? (Brengt de politieke stembusstrijd niet vaak kifterijen, persoonlijke bcleedigingen en 'dergelijke zonden met zich mee? Ongetwij feld. En daaraan dacht men blijkbaar in Bussum, waar de voorzitters van naar het schijnt alle politieke ipartijen een gekomen zijn: „Er ernstig naar te stre- .jven, dat de verkiezingsstrijd zich zooveel mo gelijk zal beperken tot de propageering van beginselen en program van eigen partij en 'dat hij een persoonlijk noch onzakelijk ka rakter zal krijgen, ook indien een even- tueele bestrijding van beginselen en «pro gram van andere partijen niet te vermijden blijkt". Klaar Nederlandsdh is de laatste zinsnede biet, doch de bedoeling is duidelijk. En daar kan men waardeering voor hebben, Zooals ook voor de aansporing van een honderd Biltsche ingezetenen tot de raads leden dezer gemeenten om elkaar wat bil lijker en ïiu.naner te bejegenen. Maar erg hoög loopen wij niet met der gelijke pogingen weg. I^at men zich toch 1 om steun Duitsche wapens naar Slowakije Volgens Havas zouden 's nachts een aan zienlijke hoeveelheid wapens uit Duitsch land naar Bratislava gebracht zijn. De Duitsche minderheid aldaar zou 1500 ge weren, automatische wapens en .een partij munitie hebben ontvangen. De Slowaaksche separatisten onder Sano Mach hebben zich in verbinding gesteld met deze Duitsche minderheid, die door Karmasin wordt aangevoerd. Sidor echter heeft aan de troepen order gegeven, alle strategische punten bezet te houden. De nieuwe Slowaaksche kabinetsleden heb ben zich intusschen naar Praag begeven, om in de handen van den president der Tsjechoslowaaksche republiek Hacha den eed af te leggen. De rust te Bratislava teruggekeerd Zondagmorgen bleek in de Slowaaksche hoofdstad de rust weer teruggekeerd. De gewapende schildwachten waren uit het stadsbeeld verdwenen, dat in tegenstelling tot de voorgaande dagen een feestelijken aanblik bood als gevolg van de vele vlag gen, die overal wapperden, zij het dan om verschillende redenen. De Duitschers had den namelijk de hakenkruisvlag uitgehan gen ter eere van den eersten verjaardag van den Anschluss van Oostenrijk. De Slo- waken vierden de benoeming van de nieu we regeering. De ongeregeldheden te Bratislava waren er de oorzaak van geweest, dat de centrale regeering te Praag een gemotoriseerde Tsjechische divisie uit Bohemen en Mora- vic naar de Slowaaksche hoofdstad gezon den had; deze is daar echter niet aangeko men. Naar verluidt heeft de divisie bevel gekregen, om op 30 km. halt te maken in de omgeving van Lundenburg, waarschijn lijk omdat haar aanwezigheid voor het oogenblik niet noodig is en wellicht prikke lend zou werken op de Slowaaksche bevol king. Nu de militairen niet meer in de straten vap Bratislava patruilleeren, hebben poli tiemannen en leden van de Hlinka-garda de handhaving der orde overgenomen. Zelfs de Tsjechische politie draagt banden met 't onderscheidingsteeken van de Hlinka-garde om den arm om de bevolking den indruk te geven, dat deze garde alles in handen heeft. Naar verluidt is deze maatregel op bevel van Sidor als premier en opperbevel hebber der garde getroffen. Aanslag op Karmasin? Wat de incidenten betreft, kan gemeld worden, dat toen de leider der Duitschers in Slowakije, Karmasin, in een rede zijn ken niet heeft gehandhaafd. Het officieren-' corps van deze garde heeft geweigerd, zich ter beschikking der nieuwe regeering te stellen. Scherpe Duitsche critiek De Tsjecho-Slowaaksche regeering wordt in een officieel geïnspireerde Duitsche ver klaring, welke aan de buitenlandsche pers is verstrekt, scherp gecritiseerd. Dat men, aldus deze verklaring, te Praag eer terugvalt in 'het standpunt van voor München, kan door de Duitschers slechts met groote bezorgdheid worden gezien. Praag heeft thans een slag geslagen in Slowakije, waarbij de Duitschers, die zich nog in den Tsjecho-Slowaakschen staat be vinden, tezamen met de Slowaken moeten lijden. Na de Tsjechen beschuldigd te hebben van een psychologische verandering van gedachten, zegt de verklaring: Laat de Tsjechen er echter aan denken, dat de be trekkingen in Midden-Europa vastgelegd zijn door de politiek, welke te München is aangevangen en te Weenen is voortgezet. niet wijs maken, dat men aan geestelijke en moreele herbewapening doet, wanneer men eenvoudig zijn plicht betracht en de bur gerlijke beleefdheid tegenover zijn naaste in acht neemt. Gaat dat zoo moeilijk als de stembus in zich komt? Dan keere men tot zich zelf in en neme zich ernstig voor om liever ge heel te zwijgen dan een ander .persoonlijk en onzakelijk" aan te vallen. Deze zelfinkeer is ongetwijfeld hard noo dig voor iedereen en niet in de laatste plaats voor hen, wier grootste kraoht schuilt in het oefenen van critiek, omdat ze tevergeefs blijven zoeken naar een positief program voor eigen actie. Doch hoe het zij, tot een dergelijk voornemen kan men beter in de binnenkamer komen, dan in een se nioren-convent van politieke partijen. Ook geestelijke wapenrusting moet passen; con fectie voldoet hier niet, In het pantser en met het zwaard van Saul kon DaMd niet gaan. standpunt nopens de jongste gebeurtenissen omschreef, volgens D.N.B., een schot werd afgevuurd; niemand werd echter getroffen. Naar Havas mededeelt, zijn in den afge- loopen nacht voor vele Joodsche winkels en café's voetzoekers ontploft, waarbij eenige schade aangericht is. Het lot der arrestanten Oud-minister Durcansky, die deel heeft uitgemaakt van de afgezette Slowaak sche regeering, heeft via den Weenschen zender opnieuw zijn landgenooten t sproken. Hij wees erop, dat de leiders van de Slowaaksche beweging gevangen zitten of zich moeten verborgen houden, omdat zij hun politieke werkzaamheid in deze ern stige dagen niet wilden staken. Volgens het Slowaaksche persbureau ech ter heeft de centrale regeering te Praag be loofd alle gearresteerde Slowaken, die naar Moravië overgebracht zijn, binnen twee maal 48 uur vrij te laten en de Tsjechische troepen binnen 24 uur terug te roepen. /X V I Reed/ behroond lentooo/tellinq Adam 1683 H.B.0E BÉÉR, Ao1770 AM/TERDAM. (Reel.) WAS VAN DE WAAL NIJMEGEN, 13 Maart. De laatste dagen is de Waal sterk gewassen, n.l. ongeveer 1.50 meter. Gisteren was de stand 10.70 4- N.A.P. De uiterwaarden staan onder water en ook de Waalkade voor Nijmegen is over stroomd. Gisteren was de was minder dan Zater dag en er bestaat gegronde hoop, dat van Dinsdag af een langzame val te verwach ten is. „Galeries Modernes" een vlammenzee Vuur greep zeer snel om zich heen, zoodat personeel moest vluchten UTRECHT, 13 Maart. Vanmorgen is de Utrechtsche binnenstad geteisterd door een brand van wel zeer grooten omvang, die met beangstigende snelheid om zich heen greep en een vrij gevaarlijk karakter had. Omstreeks half tien ontdekte het personeel van het warenhuis „Galeries Modei nes" aan de Viestraat namelijk vuur in een hoek van het gebouw, zcowel op de beneden- als op de bovenverdieping. Aanstonds werd alarm geslagen. Het personeel sloeg hals over kop op de vlucht en kon nog tijdig het gebouw verlaten. Het vuur greep zeer snel om zich heen, zoodat in een half uur tijd het groote complex aan alle kanten in lichter laaie stond. Het warenhuis was wel uiterst brandbaar, mede doordat er tijdelijk aan weerskanten een noodgebouw is aangebracht, dat uit hout is opgetrokken. Een gelukkige factor is, dat de brand in de ochtenduren is uitgebroken, zoodat zich weinig publiek in het warenhuis bevond. De belangstelling voor dezen enormen brand was bijzonder groot. Het verkeer in de binnenstad werd stil gelegd en de brandweer probeerde uit breiding te voorkomen met alle beschikbare materiaal. (Zie verder rubriek Laatste Nieuws) VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Nummer bestaat uit DRIE bladert Zaterdag is het eerste kievitsei op Tessel gevonden. De voorzitters der drie Centrale Land-* bouworganisaties hebben met den minister van Economische Zaken enkele urgente grarische vraagstukken besproken. Te Utrecht is vanmorgen een felle brand uitgebroken in een warenhuis. Stalin over de verwikkelingen der buw tenlandsche politiek. Bloedige botsing tusschen EngelscheiJ 1 Arabieren in Transjordanië. De gevangenen der Madrileensche conu munisten weder in vrijheid. De toestand in Slowakije blijft nog zorg baren. BETROKKEN LUCHT Voor het geheele land: meest matige westelijke tot noordelijke wind* betrokken tot zwaar of half bewolkt, mo« gelijk enkele regenbuien, temperatuur om iet vriespunt des nachts, overdag zelfde temperatuur. BAROMETERSTAND Stand vanmorgen half twaalf 776.4 THERMOMETERSTAND Stand vanmorgen half twaalf 4.4 C. FIETSERS LICHT OP: 14 Mrt. Van 'sav. 6.30 u. tot 'smorg. 5.48 P UITGEBREID SMOKKEL- COMPLOT ONTDEKT Reeds twintig processen-verbaal opgemaakt ENSCHEDE, 13 Maart De douane beambten te Enschedé hebben een uitge breid smokkel complot ontdekt dat vertak kingen in het geheele land blijkt te heb ben. Het is gebleken, dat met een auto van een wasscherij te Enschedé, welke ook klanten in Duitschland heeft in den loop van ongeveer een jaar voortdurend goede ren over den grens zijn gesmokkeld, o.a. radio-apparaten, fototoestellen, vulpennen enz. Deze artikelen werden in verschillen de plaatsen van Nederland verkocht Ook aan Duitschen kant waren eenige personen in het complot betrokken, die met gesmok keld geld de artikelen betaalden. Zij zijn door de Duitsche autoriteiten gearresteerd. In Nederland is voor een waarde van ver scheidene duizenden guldens in beslag ge nomen. Tegen twintig personen is proces verbaal opgemaakt. De eigenaar van de wasscherij had met deze smokkelaffaire niets uit te staan. De chauffeur bleek mis bruik van het in hem gestelde vertrouwen te hebben gemaakt Het onderzoek wordt nog in verschillende plaatsen voortgezet Engelsche vliegboot gezonken TANDJONG PRIOK, 13 Maart (Aneta) De vliegboot „Capella" van de Imperial Air ways, van Soerabaja op weg naar Singapore is gisteren na de landing te Tandjong-Priok met een onbekend voorwerp in aanraking gekomen, waardoor het toestel een lek 1? De paloot zette de vliegboot aan den grond. Alle opvarenden, de post en de bagage wer den in veiligheid gebracht, waarna ook de „edele deelen", zooals de radio, het gyro- kompas, de accumulator, enz. uit het toestel werden verwijderd. Hert toestel ligt in zachte modder en be vindt zich voor het grootste deel onder wa ter. Vandaag zal getracht worden het te lichten. f Tusschen Halfweg en Spaarndam brandde Zaterdag een kapitale boerderij af. De brandweer tijdens het blusschingsuwJc KETEL IN IJZERFABRIEK ONTPLOFT Arbeider te Veenendaal ernstig gewond VEENENDAAL, 13 Maart Zater dagmiddag te ongeveer kwart vóór één is in de lakkerij- en moffelafdeeling van de Veenendaalsche stoomfabrieken voor ijzer-industrie van de Gebr. van Leeuwen in de Schoolstraat te Veenen daal een ketel geëxplodeerd. De 17- jarige Van Verseveld, uit Ingen, was juist bezig de moffelketel te poet sen, toen deze door onbekende oorzaak ontplofte. Met brandwonden overdekt werd hij voorloopig naar de woning van dr. Kets overgebracht Zijn toestand is ernstig. Ter bestrijding van den brand, welke na de ontploffing was ontstaan, werd onmid dellijk de fabrieksspuit in werking gesteld Spoedig was ook de motorspuit van Vee nendaal aanwezig. Binnen een half uur tijds was men den brand in deze afdeeling meester, zoodat uitbreiding naar het op 30 meter afstand gelegen gebouw kon worden voorkomen. De schade, welke nog niet kon worden vastgesteld, is op beurspolis verze kerd. Man doodgevallen Onderaan een trap gevonden ROTTERDAM, 13 Maart Gistermorgen om uur heeft een bewoner van pand 16 a aan de Slotboomstraat bemerkt, dat de 48-jarige ongehuwde P. Langelaar, die een zolderka mer van genoemd pand bewoonde, dood op zoldertrap lag. Hij bemerkte eerst dat de deur, die toe gang geeft tot den zolder, open stond. Toen hij een onderzoek instelde vond hij den man met het hoofd naar beneden liggen. De bewoner van de tweede etage, die de vreeselijke ontdekking deed. de heer P. v. R. heeft onmiddellijk telefonisch een dokter ge waanschuwd, die den dood moest vaststellen Tevens wero geconstateerd, dat het onge luk reeds Zaterdagavond voor elf uur moet gebeurd zijn. Waarschijnlijk heeft het onge val zich aldus voorgedaan, dat de man eerst op zolder is geweest en daarna, de trap afgaande, in het donker er is nl. geen traplicht gestruikeld is. Weer fraude met varkensoormerken Uitgebreide handel in varkensooren De Veehouderij-centrale is wederom knoeierijen op groote schaal met oormerken van varkens op het spoor gekomen verneemt het .Hbld". Bij het uit de markt nemen van zware varkens bemerkte men namelijk, dat oude nummers gebruikt waren. Men iR dc zaak gaan onderzoeken en het 6poor leidde yaar een klein vleeschwaren- fabriekje Ln Zuid-Holland, dat op groote schaal varkenskoppen opkoopt ter verwer king tot worst Aangezien de ooren niet bruikbaar zijn werden deze verkocht aan een combinatie van personen, die er veevoe der van maakten. Het schijnt, cat dezen de in de ooren bevestigde crisismerken (fokver- gunningen) er uit gepeuterd hebben en ver kocht aan boeren, die daardoor meer var kens konden mesten, dan hun officieel was toegestaan. In afwachting van het resultaat van het onderzoek, heeft de Veehouderij centrale thans aan de slachterijen de voor de hand liggende, maar tot dusver verzuimde op dracht gegeven, om de merker, uit do oorem te nemen alvorens de koppen te verkoope®. BLOM VOOR BANDEN ROTTERDAM TEL. 28000 DEN. HAAG TEL. >70038 hl zoo'n «ttvati* hosft U Mrvie» noodig. E.n «tof van speeialisUB «taat tor bo schikking van onzo verzekerden. En de regeling der schade b snoU Ook daarom is. Te water geraakt en verdronken? OSS, 13 Maart. De 30-jarige arbeider W. Vermeulen, wonende te Batenburg in de gemeente Ravesteyn en werkzaam op een baggermolen, liggende in de Oude Maas bij Neerloon, verliet Dinsdagavond na hert be ëindigen van de werkzaamheden den molen n zich naar huis te begeven. Woensdagmorgen keerde de man niet weer op den molen terug en toen zijn baas Vrijdag nog steeds niets van hem had gehoord, werd een van zijn mede-arbeiders er op uit gestuurd om te hooren of Vermeulen mis schien ziek was, of dat hij om een andere reden niet weer op het werk was verschenen. Toen echter bleek, dat de man sinds Dinsdag ook niet in zijn woning was geweest, het geen zijn echtgenoote niet zoo vreemd vond, omdat het wel vaker gebeurde, dat hij eenige dagen en nachten op den molen ver bleef, werd de politie van de vermnsing in kennis gesteld. Gistermorgen vroeg werd de fiets van Vermeulen gevonden. Deze lag tegen een dijk niet ver van den molen. De omgeving van den baggermolen is gedurende den ge- heelen dag afgedregd. doch rr.en heeft niets gevonden. Men gelooft, dat Vermeulen Dinsdagavond by ongeluk in het water van de Oude Maas is geraakt en dat het lijk met den stroom is meegevoerd. BOERDERIJ AFGEBRAND TE SEVENUM SEVENUM, 13 Maart. In den afgeloopen nacht is door nog niet bekende oorzaak brand ontstaan in de boerderij van den land bouwer Janssen, aan den Kronenberg te Sevenum. Het vuur greep snel om zich heen. Het gezin kon zich met veel moeite in veiligheid stellen, waarbij een der kinderen lichte brandwonden aan het hoofd bekwam. De boerderij is totaal afgebrand. De ge heele veestapel, welke uit tien varkens, zes koeien en eenige kalveren bestond, viel aan het vuur ten offer. De schade wordt door verzekering gedekt. Taconis Pjjp Talak - Leeuwarden

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1