kam
INDISCHE BEGROOTING 1939
AKKERTJES
f&rtep.'
GO - AL-PA en RA
Ontvang hem waardigt\
TUNGSRAM
VRIJDAG 24 FEBRUARI 1939
DERDE BEAD PAG. 9
Tweede Kamer
Bevolkingsreservaat
Generaal B a j e 11 o kwam nog eens
Conflict over onderwijs en terug op den nood in Bodjonegoro. Wat
j daar is geconstateerd komt gelukkig
CUlltlUr weinig voor en gezien de sterkte der
bevolking is het aantal hongerzieken
betrekkelijk klein.
Vergadering van 23 Februari 1939
pverzicht
Minister Welter is soms een beeld
rijk orator. Zoo wist hij ook gistermid-
dag een markante typeering te vinden
voor dat 'deel der redevoeringen van
den vorigen dag, dat hij nog te beant
woorden had.
Naar het gevoelen van den minister
>vas een te pessimistische beschrijving van
'den loontoestand gegeven door de hceren
Serrarens en v. Gelderen. Zij maak
ten er van „een schilderij zonder lucht".
Zeker het is niet overal met de loonen
Couleur de rose. Maar de heeren vergaten,
dat op Java de looninkomsten veelal niet
de ecnige inkomsten van den inheemschen
arbeider zijn. Bijna allen zijn tevens boer
er bij en halen ook uit hun bedrijfjes aller
lei inkomsten, zoodat het verdiende loon
niet zelden slechts een klein deel van hun
Inkomsten vormt.
Daar komt nog wat bij.
De looncijfers, waarmee de critici voor
'den dag kwamen en die in vele gevallen
belangrijk hooger zijn dan in 1936, betee-
Senen niet veel, omdat de achtergrond er
aan ontbreekt Die achtergrond moet wor-
den gezocht in indexcijfers omtrent de kos
ten van het levensonderhoud. En juist die
zijn onbekend en gaat de Regeering samen
stellen naar een gewijzigde methode, omdat
men met de tot nu toe gevolgde het doel
hiet voldoende kon benaderen.
Intusschen voerde de minister het
nog als een gunstig teeken aan, dat op
Java de consumptiecijfers in de laatste
jaren niet onbelangrijk zijn gestegen.
Om al deze redenen kwam de minister
met kracht op tegen overdrijving, die ont
moedigend werkt en waartoe geen voldoen
de gronden zijn aangevoerd. Maar het loon-
fceilonderzoek gaat voort
Voorts vernamen we, dat de uiterst inge
wikkelde wettelijke regeling van de werk
loosheidsverzekering in studie is. Trou
wens, ook in ons land wordt daarop nog
gestudeerd.
Onze arbeidsinspectie is die van andere
aangrenzende gebieden ver vooruit In
Siam b.v. ontbreekt ze zelfs geheel. De mi
nister herinnerde ook nog eens aan het
rapport-Butler. We hebben daaruit reeds
iWoensdag een en ander geciteerd, dat wo
niet zullen herhalen.
Over de afdeeling „Financiën'' werd
Slechts kort gesproken.
De heer E f f e n d i probeerde wel in de
klgemeene Beschouwingen terug te grijpen
maar daar stak de .voorzitter een
Stokje voor.
Overigens herhaalde de minister dat
nivelleering van de Indische pensioenen
een moeilijk vraagstuk is, vooral als we
voor Indië er prijs op stellen steeds de
beste ambtenaren te kunnen kiezen. Ar
beidsvoorwaarden en pensioenen moeten
'dan behoorlijk zijn.
Geen goed too
goed als Novana-
endergoed en niet
daar. dat. is het
Novana-devies voor
1938. Novana'onder
goed voldoet elkeen i
het is soepel, elegant,
en degelijk. In wol.
kunstzijde en katoen.
Let op het Novana-
eöket op elk stuk!
(Reel.)
Bodjonegoro heeft een reputatie.
Regentengeslachten hebben er de bevol
king tientallen jaren gekneveld. We hoor
den den heer Effendi thans echter niet over
„mijn volk" spreken. Dat volk is door het
Nederlandsch bestuur van dergelijke onge
rechtigheden verlost, al is daarmee niet
direct alle armoede verdwenen. En zeker
verandert de bodemgesteldheid er niet door.
Ook is het kunnen voorkomen, dat niet zoo
lang geleden het inheemsche hoofd van dit
regentschap moest worden ontslagen we
gens allerlei ongerechte handelingen. Het
is zeer wel mogelijk, dat deze ambtenaar
niet alleen zijn „volksgenooten" heeft be
nadeeld, maar .ook onjuiste rapporten over
zijn gebied heeft ingezonden. Het gebeurde,
dat nader wordt onderzocht, terwijl de be
volking met kracht geholpen wordt, be
wijst, dat Indië nog niet rijp is voor een
volledig inheemsch bestuur. Spoedig zou
den dan de oude toestanden van geweld,
onderdrukking en uitbuiting herleven tot
schade van de groote massa™ Wie deze din
gen nagaat, zal zich niet verrast toonen
door de vraag: is misschien met de ver
inheemsching hier en daar niet te ver ge
gaan?
In ieder geval vinden we hier en ook
in allerlei andere symptomatische voor
vallen, die uit Indië gemeld worden wel
een bewijs hoe overdreven de aandrang is
van degenen, die in snelle vaart de ver-
inheemsching van het bestuursapparaat
bepleiten. In het belang van Indié mag
aan zulk een aandrang geen gehoor wor
den gegeven. Zelfs de heer Bajetto
zelf een Indo kwam tot de vraag, later
door den minister herhaald: gaat de ont
voogding van het inheemsch bestuur niet.
in te snel tempo? Zeker is hier en daar
meer controle gewenscht.
Een niet onbelangrijke tegenstelling
openbaarde zich tusschen de heeren
v. Poll en v. Gelderen over een
„bevolkingsreservaat" op Guinea, waar
voor van een bepaalde zijde geijverd
wordt.
Men wil deze primitieven dan z.g. be
schermen togen de Westersche cultuur en
hen doen dienen als studieobject met het
oog op hun eigen cultuur, zeden en ge
woonten. Gewoonlijk komt dat er op neer
we kennen zoo iets ook al van Bali
dat de zending uit deze streken wordt ge
weerd.-De heer v. Ge ld eren, die voor
N. Guinea in deze richting een waarschu
wing deed hooren, motiveerde deze, door er
op te wijzen, dat Westersche invloeden het
zedelijk peil van primitieven in bepaalde
gevallen kunnen doen dalen. Kleeding
het is een bekend verschijnsel b.v. maakt
hen soms onzindelijker dan ze van nature
reeds zijn.
Minister We Iter noemde cultuur
reservaten iets onmogelijks, al gaf hij
toe, dat het toelaten van de westersche
cultuur met beleid dient te geschieden.
Maar zending en missie weten dat ook
zeer wel.
De vrees van den heer v. Gelderen ls dan
ook ongegrond en toont, dat hij van de
nieuwere zendingsmethoden niet op de
hoogte is. Deze houden met het oude reke
ning en streven naar veredeling van de
symbolen en gebruiken der primitieven.
Door de heeren v. Gelderen en Ef
fendi was nog eens teruggekomen op het
geval-v. Suchtelen, waarover ook verleden
jaar vrij breed gesproken is. De communist
wilde dezen oud-gouverneur van Sumatra's
Oostkunst zelfs een standbeeld geven. Zoo
ver zal het echter wel niet komen. De m i-
n i s t e r oordeelde de critiek door den ge
noemden gouverneur bij herhaling uitge
oefend te goeder trouw, maar onmatig en
te betreuren. Hij wilde den modernen Mui-
Da koorts daalt onmiddellijk,
De besmetting wordt gestuit,
De siekte-duur wordt ingekort,
Steeds goede resultaten met:
Volgens recept van Apotheker Dumorrf
tatuli spelen. Maai de basis daarvoor ont
breekt, althans is omtrent het beweerde
onrecht ten minste twijfel mogelijk. Nog
maals verzekerde de minister, dat de rub-
bergelden geheel hesteed worden ten bate
van de bevolking.
Na de jongste zcdenschandalen wordt
zooveel mogelijk met de antecedenten in
Nederland rekening gehouden; het is ech
ter dikwijls moeilijk om daar achter te
komen.
Wat de mogelijkheid van inheemsche re
sidenten en gouverneurs betreft, waarover
de heer Effendi gesproken had, ver
klaarde de m 1 n i s te r, dat deze daarop
wel lang zal moeten wachten. Tegen dien
tijd zullen zij niet meer noodig zijn, omdat
clan het bestuursapparaat geheel zal zijn
uitgegroeid en het dualisme in het bestuur
inheemsche bestuurders onder Europee-
sche controle van zélf zal vervallen.
Niet gelijkheid, aldus de minister in dit
vorband, is rechtvaardigheid, maar wel ge
lijkwaardigheid.
De schermutseling over Het cultuur
reservaat op Nieuw-Guinea kreeg het
karakter van een Inleiding tot een veel
scherper botsing van meeningen, toen
de afdeeling „Onderwijs en Eeredien-
sten'' aan de orde was gesteld.
Na de min of meer technische ondenvijs-
beschouwingen van den heer v. S1 e e n
was het diens partijgenoot Stokvis, die
een aanval deed op het bijzonder onderwijs
in Indië, dat door te grootcn steun zou
worden bevoorrecht, zoodat dus het open
baar onderwijs wordt benadeeld. Het is een
oude en goedkoope beschuldiging, ook al
komt zij van achter het masker der neu
traliteit en al gaat er een buiging voor de
rechtsgelijkheid aan vooraf.
De heeren Meyerink en v. Poll lie
ten het er niet bij zitten Scherp .gingen ze
den aanvaller te lijf en wezen er op, dat in
Indie vrijheid en gelijkheid bestaat. De
ouders kunnen kiezen zonder eenigen
dwang. Het bijzonder onderwijs heeft zich
steeds groote persoonlijke en financieele
opofferingen getroost.
Wat deed de richting van den heer
Stokvis voor het onderwijs? Zij liet en
laat haar z.g. neutrale, d.w.z. op huma-
nistischen grondslag staande, scholen
uit de openbare kas betalen. Dat is
goedkoop.
Het bijzonder onderwijs, aldus de heer
Meyerink, heeft in Indië zijn bestaans
recht moeten aantoonen en veroverd. Het
wordt in geen enkel opzicht bevoorrecht,
maar is wel zeer gezocht en kan de toe-
strooming niet verwerken. Het openbaar
onderwijs, de vrijzinnige eenheidsschool,
die men aan de bevolking wil opdringen
de geschiedenis herhaalt zich gaat ech
ter op verschillende plaatsen achteruit Het
is onjuist te beweren, dat de waardeering
der inheemsche gemeenschap vooral uit
gaat tot het openbaar onderwijs.
Met belangrijke en overtuigende uit
spraken van inheemschen, leden van
den Volksraad en anderen, werd deze
uitspraak weerlegd. Van die zijde werd
erkend, dat het bijzonder onderwijs
dichter staat bij de mentaliteit en de
behoeften der inheemsche bevolking
dan het openbaar onderwijs.
De heer v. Poll vond gelegenheid om
nog eens, maar nu heel scherp van leer te
trekken tegen de voorstanders van afslui
ting van inheemsche cultuurkringen. Wat
zij willen Bali diende opnieuw als voor
beeld getuigt z.i. eer van cultuursnobbis-
me en cultuurworteling. Wat het Wes
tersche humanisme aan Indië brengt is
Bescherm U
bijtijds door
flavin-pastiu es
l Ken
soms hemeltergend en erger en afzichte
lijker dan de oud-heidensche gruwelen.
Een voorbeeld diende ter illustratie. En dit
schuim, dit zedelijk crapuul, zou de Bali-
neesche cultuur willen beschermen en zen
ding en missie weghouden!
Zoo scherp striemde het felle en geladen
betoog van den R.K. afgevaardigde, dat het
in de Kamer stil werd.
Prof. v. Gelderen vond het dan ook
noodig in een soort „korte verklaring" het
op te nemen voor wat dé heer v. Poll ver
oordeeld had als ..agressief humanisme" en
wat de soc.-denl. prolssor beschreef als
„verdedigers van de Hindoe-cultuur".
Hij wilde niet ontkennen, dat er schuim-
elementen bij kunnen zijn zedelijk kwaad
komt ook elders voor maar velen han
delen uit volkomen eerbiedwaardige mo
tieven. Het verhaal over een decadenten
Duitscher en een inferieure Amerikaansche
juffrouw werd allerminst in het algemeen
beslissend geacht
Afdoende is dit verweer niet
Hier openbaarde zich een fundamenteel
conflict. Christelijke levensopvatting en
humanistische levensvisie botsten zoowel
o pi school- als cultureel gebied diametraal
op elkaar. Daardoor krijgt dit debat, dat
morgen wordt voortgezet, een principieelen
inslag. De antithese 1 e e f 11
Menschcultuur en Godserkenning op alle
levensterrein zullen het nimmer eens wor
den. De behandeling van deze Indische be
grooting komt het ons opnieuw leeren.
Verslag
Nadat eenige kleinere ontwerpen z.h.s. zijn
aangenomen. Is aan de orde de voortzetting
van de beraadslaging over de Indische begroo-
irt. 161 bis betreft.
:cht inhoudt
swart als verscheidene
'an het loonpeil schets
.eliserdezenzeker
>ell heeft
atle ondervonden door het
leidenden ambtenaar. Het o
gens een gewijzigde methode
izichte van de koster
RUFFELRIJMEN
HOLLAND NUMMER EEN
Enkele dagen geleden werd te
Caracas de aanbesteding gehouden
voor een zeer groot waterbouwkun
dig werk, n.L de verbetering en
uitbreiding van de havenwerken :r
La Guaira (Venezuela).
Ondanks de scherpe bultenland-
sche concurrentie wist de Neder-
iandsehe firma de NV. Aannemers-
bedrUf v.h. firma T. ten Breejer.
van den Bout te Berg en Dal de
belangrijke opdracht te verkrijgen.
Het werk zal drie Jaar vorderen.
De kosten zullen omgerekend :n
Nederlandsche valuta ongeveer
veertien millloen gulden bedragen.
Je kan soms jaloersch zijn op landen
Waar 't goed gaat in dagen van nood
Omdat zij kanonnen verkoopen,
Geweren en sabels en schroot.
Dan flitst het soms door je gedachten
Als toch van dat tuig ivordt gemaakt
Dan bof je er bij als jouw land er
Tot hoogere bloei door geraakt!
Maar als je wat ernstiger doordenkt
Dan staat het je klaar voor de, geest
Dat Nederlands opgang gelukkig
Steeds beter van aard is geweest.
Dan lees je met innig genoegen
Zoo'n waarlijk verblijdend bericht
Dat Holland nog steeds kapitale
Grootwaterbouivkunstwerken sticht.
Dan vraag je, je neus naar de zolder:
Zoo'n werkje van veertien miljoen
Wie zou dat ter wereld al beter
Dan wij, waterworstelaars, doen!?
Ik kan me er echt in verheugen
Dat, als men de wereld bekijkt,
De Hollandsche waterwerkbouwer
Als numero één is geijkt.
van het levensonderhoud. De
gelegde cijfers van de consumptie wUzen op
verhoogde volkswelvaart
Met voortvarendheid wordt het onderzoek in
deze richting voortgezet. De heer SERKARENS
(r.k.) meent, dat de minister het bewijs gele
verd heeft voor de argumen'
De heer VAN GELDEREN (s.d.) acht de
•d gekeurd.
Bij de afdeeling financiën merkt de hee
ROEETAM EFFENDI (comm.) op. dat hii he
Binnenlnndsdi Bestuur
De heer BAJETTO (r.k.) is de eerste spre
ker b(1 de behandeling van do afdeeling binnen
landsch bestuur.
Wat den noodtoestand in Bodjonegoro be
treft, meent spr.. dat de regeering in dezei
niet in gebreke mag worden gesteld. Veel t
laat heeft men echter In Bodjonegoro de hel
pende hand gereikt. Wat ls het verband val
den toestand in dat regentschap en onregelma-
roordeelden re-
i binnenlandsch
GRATIS het mooie CHINA-ALBUM
Wij laten vóór uit Februari a.s. 4 ANNONCES plaatsen resp.
gemerkt:
Ieder die ons deze vier advertenties elk geplakt op ©en
GOALPARA-OMSLAG onzer bekende theeverpakking
Inzendt, sturen wij, zoolang de voorraad strekt GRATIS en
FRANCO HUIS het schitterend uitgevoerde CHINA-ALBUM.
GOALPARA-loodverpakking anders
dan gewone thee!
Alleen: Imp. SWEERS HANDEL MIJ, Heerengracht 451, Amsterdam-C.
(Nadruk verboden)
LEO LENS
S"r°otere mate dan reeds
geschiedt. In primitieve streken aan.
_P* heer VAN POLL (r.k.) Juicht de benoe-
2L Soebroto als burgemeester
v™ Si n. if' ?il ,s een verkeugend teeken
owaf.» w^i.r|,iende ontvoogding. Spr. ver-
«Mrt o I I!ven om van ^'euw-Guinea een
soort ..Openlucht-museum vnn primitieve atam-
er I"\ken- SPr" stelt
Indië betrokk
lette men hle:
ding of mi:
bii de jongste
In verdenking. In den vervolge
voor de uitzending.
VAN GELDEREN (s.d kan zich
wel vereenigen met de con-
pport betreffende reservaten
en zU zich be
- - ing zending c
primitieven kunnen hebben. De
daarvan zön niet onverdeeld gunstig. Do aan-
onffunstie.
Voorshands lUkt het den minister aangewe
zen. dat de gemeenteraad in westersche encla
ves overwegend Europeesch is. De heer Effendi
denkt dat gelijkheid, rechtvaardigheid ls. doch
gelijkwaardigheid ls rechtvaardigheid.
De afdeeling binnenlandsch bestuur wordt
goedgekeurd.
Onderwifs en eeredienst
Thans wordt de afdeeling onderwijs en eere-
wtjsultgi
t peil van het zwarte jaar 1935. Naar spr.'s
lening ls het tempo van het herstel te lang-
volksonderwtJs i
i de Hollandsch-Indischt
'che kraci
school.
Spr. bepleit
delbaar en het
Acht de minister het niet ontoelaatbaar, dat de
onderwijzersopleiding slechts aan confessio
neels kweekscholen kan plaats vinden?
De heer STOKVIS (s d bespreekt de klacht,
dat de openbare school wordt achtergesteld bij
de bijzondere. Bestaan er in Indië principleele
bezwaren tegen de openbare school? De voor
keur van de Inheemschen gaat uit naar de
openbare school. De belijders van den Islam
geven den voorkeur daaraan boven het posi
tief christelijk onderwijs.
Spr. waarschuwt den minister geen kiemen
te leggen voor een schoolstrlld In Indië. Hö
vraagt den minister de openbare school het
Juist zoo'n toeter, of
hoe die dingen heeten,
moet je góed hooren
of niet hooren. Hoor
'm goed.
Ontrang hem dus met
RADIOLAMPEN
ZATERDAG 25 FEBRUARI 103»
HILVERSUM I. 1875 en 301.5 M. VARA-Ult-
dlng. 10. OO10.20 v.m. en 7.308.00 VPRO.
8 00 Grajn.muziek (ca. 8.16 Eerichten). 10.00
Morgenwijding. 10.20 Voor Arbeiders in de
Continubedrijven. 12.00 Gram.muziek. (eau
12.15 Berichten*. 2.00 Filmpraatje. 2 15 Es
meralda. 3.00 Reportage. 3.30 Utrechtsch
Stedel. Orkest, soliste en Aerdenhouts Vrou
wenkoor (opn). 4.30 Schaakles. 4.50
UtTêchsch Stedelijk Orkest (opn.) 5.15 Gram.
kest. 9.00 Radiotooneel. 9.15 En nuOké.
10.25 Toespraak: ..Nog twee maanden-, 10.30
Berichten ANP. 10.40 Community-Singing
(opn.). 11.00 De Ramblers. 11.30—12.00 Gr.
muziek.
II.VERSUM II. 415,5 M. KRO-Ultzendlng.
8.009.15 Gram.muziek. (Om 8.15 Berichten).
10.00 Gram.muziek. 11.30 Godsdienstig half
uurtje. 12.00 Berichten. 12.15 KRO-orlceat.
1.00 Gram.muziek. 1.20 KRO-Melodlsten en
solist 2.00 Voor de rijpere Jeugd. 2.30 Gram.
muziek. 2.45 Kinderuurtje. 4 00 KRO-orkest.
4.45 Gram.muziek. 5.00 KRO-Melodisten en
solisten. 5.45 KRO-Nachtegaaltjes. 6.15 Gram.
muziek. 6.20 Journalistiek weekoverzicht
6.45 Berichten, gram.muziek. 7.00 Berlohten
7.15 Causerie over de moderne Engelsclie
letterkunde. 7.35 Actueele aether flitsen. R no
Berichten ANP. mededeellngen. 8.15 Over
peinzing met muzikale omlijsting. 8.35 Gra-
mofoonmuziek. 8.45 KRO-orkest KRO-Melo
disten en solisten. (Om 10.0" ..Wat nu"),
10.30 Berichten ANP. 10.40 Sportoverzicht.
10.55 Gram.muziek. 11.00 Declamatie met
muzikale omlijsting. 11.30—12.00 Gram.muz.
RUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.50 en 1.30
Orkest. 2.25 en 3.05 Orgel. 4 20 Orkest. 6.20
Orkest en koor. 8.30 Radiotooneel. 9.29 Ca
baret 10.30 concert
484 M.: 3.20 Trio. 3.55 Accordeon en zang.
5.30 en 5.55 Orkest. 8.20 Variété. (9.109.30
Reportage). 10.30 Planokwartet
laat een
Üji iT&jkJdcjJ.
jfcRAMOPOONPLAAJ OPNEMEN
)i J tREFONISO€ BESPQEWHGGEWENSCHI
-ynnlmaniM
Binnenrotte 154 Tel' 5 2 599
De heer WENDELAAR (11b.) verklaart dat
het z(jn instemming heeft, dat het volksonder
wijs zal worden uitgebreid.
Spr. inaakt geen bezwaar tegen de schokop-
vangende taaJc en het doordringend karakter,
dat zending en missie zullen hebben, mits bin
nen zekere perken.
telllke lec-
zlch bin:
behoefte aan onderwijs doet gevoelen. Spr. be
pleit geld inspuitingen van braakliggend Ne
derlandsch kapitaal ter bevordering van het
onderwijs.
Spr. vraagt den mlnlst
In al zijn geledingen, groote beperkingen
den opgelegd door den flnancleeien toes
Het algemeen kinderaccres is beduidend
het analphabetlsme
wiekt humanist
■ende kracht uitgaan.
opvoeden-
bestaana-
De bijzondere schot
recht aangetoond. De heer Stokvis heeft voor
ztin beweringen geen bewijzen gegeven. Van de
zUde der tegenstanders van het bijzonder on
derwijs ls nooit iets gedaan ten behoeve van
het onderwijs in Indië. Spr. erkent niet, dat de
openbare school zoo zeer gewaardeerd wordt.
De vergadering wordt om 17.25 uur verdaagd
tot Vrijdagmiddag 1 uur.
Brinkman lacht eens hartelijk. Het was hem ook immers
niet om speelsuiker te doen, doch om een aanknoopingspunt.
v,Dat is nu eenmaal het stokpaardje van schoolmeesters'
zegt hij, „aanknoopingspunten zoeken'Hij heeft nu meteen
de ongedwongen sfeer, die hij gunstig acht voor het welsla
gen van zijn plan. Hij werkt nu alweer heel wat jaren in
Waterdam. Op hoevelerlei terrein heeft hij geen pioniers
arbeid verricht? Een geslacht heeft hij nog wel niet zien op
groeien. dat te beweren zou wat overdreven zijn. maar niet
te veel gezegd is toch. dat hij schooljongens mannen heeft
Zien worden. Op die mannen zal straks de taak rusten de
rwaargedrukte schouders van de ouderen wat te ontlasten.
Hij zal echter niet te lang uitweiden en kort en goed met zijn
verzoek voor den dag komen: heeft Adriaan lust het presi
dium van de jongelingsvereeniging van hem over te nemen?
Dat deze eenigen tijd noodig zou hebben om van den schrik
jte bekomen, om daarna tegenwerpingen te gaan maken, heeft
hij verwacht. Doch Meester Brinkman kent zijn pappenhei
mersen hij is tegen ze opgewassen.
„Het postje is als geknipt voor je, Adriaan, of jij voor het
postje, dat is maar net zooals je het bekijken wilt", zoo be
toogt Brinkman. „Jij bent een der hunnen, dat is een factor
van beteekenis. En tevens sta je door je ruime ontwikkeling
boven ze".
Dat Brinkman, die zoowaar al hier en daar een grijs haar
begint te krijgen dat werk zoolang gedaan heeft, vindt uit
sluitend zijn oorzaak in het feit, dat niet eerder kader uit de
burgerij zelf ter beschikking stond, om de functie van hem
over te nemen. „Leer van mij, jongen", doceert hij nog, „ini
tiatief nemen, lijnen trekken, en dan zoo spoedig mogelijk je
zelf overbodig zien te maken, dat is de weg".
Brinkman zelf is den laatsten tijd vooral met dat laatste
druk bezig. Zijn opgroeiende kinderen beginnen hem noodig
te krijgen. De gemeenschap dienen en tegelijkertijd je gezin
verwaarloozen, dat mag op den duur niet. In tijden van nood
kan het eisch zijn voor een man. Doch heeft hij in de afge-
loopen jaren niet bewezen voor geen offer terug te deinzen?
De noodtoestand is nu voorbij. Nu mag ook hij eens even
verademen, en wat meer dan tot nu toe aandacht gaan
schenken aan zijn verplichtingen als echtgenoot en vader.
Adriaan kan tegen 's meesters betoog niet veel inbrengen.
Brinkman gaat dan ook de deur uit met de toezegging, dat
Adriaan bereid is zich candidaat te laten stellen.
Hij zal dus voorzitter van ..Onderzoekt de Schriften" wor
den. Voorwaar een. eervolle post. Ook een niet te onder
schatten afwisseling in zijn eentonig bestaandoch ook
een verplichting, om zich te geven aan anderen. Wat zal hij
op de jongelingsvereeniging? Heeft hij geen afkeer van theo
logische samensprekingen, en is hij niet zwaar ter tale, gelijk
Mozes? Is hij niet tevens een man, die een leven in terugge
trokkenheid lief heeft? Ze moesten een jongen vlotten kerel
zien te krijgen achter die bestuurstafel, geen Jan Klaassen.
zooals hij is.
Adriaan ziet werkelijk wel wat op tegen het baantje, en
durft het toch ook niet bruut af te wijzen, vooral niet, wijl
ook zijn vader hem sterk aanraadt het te aanvaarden.
Spoedig zal blijken, dat Brinkman goed heeft gezien, toen
hij de aandacht der leden op Wiechers vestigde. Adriaan
betoont zich, ondanks de ontevredenheid over zichzelf, die
hij na elke vergadering sterk gevoelt, de aangewezen man
voor het voorzitterschap.
Zijn bescheiden, bijna schuchter optreden en zijn rustige
persoonlijkheid doen sympathiek aan, en wekken al spoedig
het vertrouwen der leden.
Op de eerste bestuursvergadering, welke hij presideert
spreekt Adriaan er zijn verwondering over uit. dat op de
vereeniging uitsluitend Bijbelsche geschiedenis wordt be
handeld. waarop het de beurt der medebestuurders is. om
verwonderd te wezen. Wat zou Wiechers dan nog meer wil
len? Weet hij niet. dat toen meester Brinkman zich met den
gang van zaken ging bemoeien, niet anders dan Bijbelbespre
kingen over het OUDE Testament werden gehouden? Op
verschillende vereeniqingen in de omliggende plaatsen is dat
nog het geval. De aanvatting van het moeilijker Nieuwe
Testament heeft indertijd nog heel wat protesten uitgelokt.
Zè dachten dus nogal, dat ze zeer vooruitstrevend waren, en
nu wil Wiechers nóg weer verder gaan. Hoe wil hij dat aan-
leggen? Achter het Nieuwe Testament is toch niets meer?
Toch geen wereldsche zaken op de werkroosters?
Voorzichtig probeert Adriaan uit te leggen, dat het leven
van dezen tijd, vooral van den Christen-jongeling veel
vraagt. Enkelen hunner zullen wellicht later geroepen wor
den, om leiding te geven in het kerkelijk en maatschappelijk
leven. Nu is het de tijd om zich daartoe voor te bereiden.
Hebben ze zonder zoo'n voorbereiding voldoende verweer
tegen het snelopkomende socialisme, het nog altijd machtig
en zelfverzekerd liberalisme en tegen de modernen en de
ethischen op het kerkelijk erf?
Wordt het geen tijd. dat allen zich als een man leeren te
weer stellen? De vijanden worden zoo licht onderschat. Zij
van hun kant zijn van hün beginselen terdege op de hoogte.
Hoe gemakkelijk worden ook jongeren uit het Christelijk
kamp door hun schoone leuzen meegesleept! Wij moeten lee
ren onze mannetjes te staan. Zeker, allereerst door het ge
loof. wat ons de verplichting oplegt grondig onzen Bijbel te
bestudeeren. Dat blijft nummer één. Vanzelfsprekend. Maar
daarnaast is toch wat studie van dogmatiek en kerkgeschie
denis, en zeker ook van maatschappelijke vraagstukken
hoogst noodzakelijk. Vooral het principieel doordenken van
dat alles met het oog op de praktijk van het leven. Het Cal
vinisme zoekt de eerc Gods op ALLE terrein des levens.
Zijn we wel in voldoende mate zulke breede Calvinisten?
Wordt vervolgd