Begrooting van Suriname
goedgekeurd
NATIONALE INDUSTRIE
DONDERDAG 16 FEBRUARI 1939
TWEEDE BEAD PAG. s
Gisteren vierde dr B. A. Knoppers, predikant der Geref. Kerk te Amsterdamzijn zilveren ambtsjubileum. De
'jubilaris en zijn familie temidden der leden van het huldigingscomitê.
Gisteren vierde kapitein C. Post zijn zilveren ambtsjubileum als voorzitter der Visscherijschool te Vlaardingen
Opname van de huldiging: omringd door het bestuur der school, familieleden en verdere belangstellenden, zittend
in het midden de jubilaris; achter hem staande de burgemeester van Vlaardingen, de heer M. C. Siezen.
Bestuur en personeel van de oudste Chr. School in de hoofdstad, ter gelegenheid van de inge- Bet niemvopgerichte 2e regiment huzaren motorrijders, dat aan hst Bossche garnizoen wordt toegevoegd, heeft gisteren zijn intocht in de
bruikstelling der vernieuwde en uitgebreide sch ooi aan de J. M. Coenenstraat in Amsterdam-Zgarnizoensplaats gehouden.
Tweede Kamer
rrst O fi ziekte .Statistische planpolitiek belooft voor
aijarage VCLTl &.y ttllLllOCTl het dynamische leven weinig goeds.
Economische toestand
toont lichte verbetering
Overzicht
Suriname zal aan de niet zeer fleurige
Nederlandsóhe schatkist in 1939 ruim
2.9 millioen kosten, ondanks de opti
mistische beschouwingen van den minis
ter van Koloniën.
We willen gaarne aannemen, dat hij aan
den donkeren Surinaamschen hemel enkele
heel kleine lichtpuntjes ziet twinkelen, maar
zoolang we onze bijdrage moeten verhoogen
van 2.650.000 in 1937 tot 2.785.000 in 1938
en 2.928.000 in 1939, gunnen we den minis
ter en anderen gaarne hun goede verwach
ting. Voor Suriname hopen we, dat ze zich
niet vergissen, dat de keer gekomen is en
in een ver verschiet de financieele onafhan
kelijkheid, thans nog in de windselen, ver
borgen is. Wij zullen ons eohter onthouden
van dergelijke luchtspiegelingen. Veiliger
komt het ons voor om rustig af te wachten
en niet maar dadelijk alles te gelooven wat
we gaarne zouden willen.
Minister W e 11 e r toonde zijn zaken te
kennen. Met prijzenswaardige bondigheid,
welke aan de duidelijkheid echter niets te
kort deed, heeft hij zijn aanwoord gegeven.
Bij eer poging om zijn
optimisme
te motiveeren vernamen we. dat de stijging
der uitgaven ten deele is beïnvloed door ver
hoogde bijdragen voor irrigatie en immi
gratie Aan deze beide wil de minister in
1940 elk nog weer twee ton meer besteden.
Dat Suriname nog langen tijd veel geld zal
kosten, ontveinst hij zich. ondanks zijn blij
moedigheid geen oogenblik.
Het door de heeren IJzerman, Joe-
kes en Deckers aanbevolen welvaarts
plan had voor den minister niets aanlokke
lijks. We kunnen hier slechts, voor zoover
de financiën dit toelaten, de mogelijkheden
aangrijpen, die zich aan on? voordoen Met
een plan schieten we niets op en bovendien
wordt elk denkbeeld, dat mogelijkheden in
houdt, ernstig onderzocht. Suriname is dus
Voorloopig gevrijwaard voor de malle plan-
financieele toestand
van Suriname voorloopig nog ongunstig zal
blijven is mede een gevolg van de hocge
exploitatiekosten van de openbare diensten
in dit uitgestrekte gebied met zijn slechte
communicatiemiddelen. Het onderwijs en de
geneeskundige dienst vorderen zeer belang
rijke bedragen en alleen de pensioenlasten
reeds leggen beslag op 11 ton!
Gelukkig was de minister zoo verstandig
aan den wensch van den heei J o e k e s om
de bestaande matige en door Suriname zelf
opgelegde pensioenkorting ongedaan te ma
ken, geen voet te geven. In geen opzicht
liet hij zich verleiden tot het doen van eenige
toezegging aan dezen democraat, die het
oirbaar achtte Suriname's autonomie aan te
randen, omdat hij niet van de pensioenkor
ting houdt en daarom de Nederlandsche
schatkist maar met een flink bedrag extra wil
belasten. Ligt het geld hier niet voor het op
scheppen?
Suriname moet sober zijn, maar wij ook en
het Nederlandsch parlement blijve van d°ze
korting af, zoolang het betrokken gebieds
deel haar noodig en verantwoord acht.
Hygiëne
De minister moest ontkennen, dat de Su-
rinaamsche sterftecijfers, 12 per duizend, on
gunstig zouden zijn. Voor een tropisch land
met een zoo vochtig warm klimaat,
zoo onderwees hij mevr. de V r i e s
Bruins is dat juir' een zeer gunstig
cijfer. Aan uitbreiding van poliklinieken
blijft het bestuur aandacht schenken, even
als aan allerlei andere maatregelen van hy-
gië-uschen aard
Het zal voor de heeren IJzerman,
Rost van Tonningen en Deckers,
die de resultaten van zijn kort bezoek aan
Suriname in een rede ventileerde wel
teleurstellend zijn geweest, dat de 'uister
de immigratie van Europeanen
op eenigszins beteeken en de schaal practisch
onmogelijk iuemde. Nieuw is dat niet .Maar
met dezelfde regelmaat als telkens weer de
onjuiste suggestie wordt uitgesproken, m ;t
het waarschuwende afmanende bescheid
worden gehoord.
Meer is te bereiken met den invoer van
Javanen en die wil de Regeering zooveel
mogelijk bevorderen, mede in het belang
van de bevordering van den kleinen land
bouw, die in de Surinaamsche economische
Alléén UIUUCBIGM
ngros-verkoop K
Importeur: P. J. TH. SCHUHMACHER,
Leeuwarden Telefoon 6305
.Kinderen''loopen liefst op
De kinderschoen met onaeeven. eigenschappen
PA S VO R M
HET ZOOLMERK RAVO WAARBORGT KWALITEIT.
ÓP'
aren faeuordert
^~]^olfisiuelöaart
NUTSSPAARBANK BREDA
Catharinastraat 15
Renteberekening 2.7 pCt 's-jaars
Schoolsparen Spaarbusjes
Safe-inrichting
structuur een element van toenemende be
langrijkheid vormt. In den landbouwexport
draagt het klem-landbouwbedrijf reeds voor
52 pCt. bij.
Het denkbeeld van d n heer Meyerink,
ontleend aan de bekende brochure van „het
Protestantsch Werkverband in Suriname":
Landbouwopvoeding van de Surinaamsche
jeugd, om het landbouwonderwijs direct te
doen aansluiten aan het schoolonderwijs, zal
de minister nogmaals overwegen. Dit
ondanks de reeds opgedane minder gunstige
ervaring. Het rapport zelf zal in de bijzon
dere aandacht van den gouverneur worden
aanbevolen.
Ten aanzien van de Surinaamsche pro
ducten waarschuwde de minister voor over
dreven verwachtingn.
Voor de bananen zag de minister weinig
goede beloften voor de toekomst.
De koffieprijzen worden iets beter; het
product zal nog niet worden losgelaten. De
citruscultuur is nog van beperkten omvang
en zal mettertijd het koelingsprobleem moe
ten oplossen.
Verwonderlijk is het, dat Suriname zoo
weinig mais verbouwt en zelf verbruikt.
Curasao, waar mais hoofdvoedsel is, zou een
prachtig exportgebied vormen. De rijstexport
naar Curasao zal zooveel mogelijk worden
bevorderd door invoer vrij van rechten mo
gelijk te maken.
Overigens verzekerde de minister, dat de
verhouding tusschen gouverneur en Staten
goed is, al hebben ze wel eens wat met el
kaar. Het ergst is er dan echter de minister
er aan toe, als hij tusschen beiden uitspraak
moet doen in geschillen, waarin soms beide
partijen onder een bepaalden gezichts
hoek gelijk hebben.
Zonder hoofdelijke stemming is ten slotte
de begrooting aangenomen.
Thans is de Indische begrooting aan de
beurt. Voorloopig,schatten we, zal de Ka-
m"~r daar een paar weken werk aan hebban.
Verslag
Aan de orde Is de voortzetting der behande
ling van de begrooting van Suriname.
De heer RUTGERS VAN ROZENBURG (c.h.)
meent, dat de begrooting van Suriname geen
reden tot juichen geeft. In twee jaren ztjn de
inkomsten 273.000 gulden ten achter gebleven
bü de uitgaven, met welk bedrag de rijksbij
drage moest worden verhoogd. De stijging van
de post wachtgelden en pensioenen acht Spr. be
denkelijk.
DE VRIES BRUINS (s.d.) hi
het
i ge-
De heer JOEKES (v.d.) juicht het toe. dat de
regeering opnieuw de immigratie van Javaan-
sche kolonisten bevordert Het is ongewenscht
dat de ontginning van grondstoffen met buiten-
landsch kapitaal geschiedt. Het komt Spr. voor,
dat er mogelijkheden zijn. het Nederlandsche
kapitaal in dit opzicht te actlveeren.
Wat den export van vruchten betreft, vraagt
Spi den minister, of het niet wenscheliik is,
dat men in overleg treedt met de Scheepvaart-
■pnntscliappilen ten einde de beschikking te kra
gen over voldoende koelruimte.
De handhaving van de korting op de Suri
naamsche pensioenen acht Spr. ongemotiveerd.
Hi) beveelt den minister aan. op korten ter
mijn aan die korting een einde te maken. Van
het antwoord van den Minister zal afhangen,
of Spr. een motie daaromtrent zal indienen.
De heer DECKERS (r.k.) zegt. dat het tot
voldoening strekt, dat de belangstelling voor
Suriname hier te lande groeiende is. Op den
weg van deelneming van de bevolking aan het
brengen In het economische plan.
ROESTAM EFFENDI (coi
i in strijd met de demoera-
ilettemin meent hii, dat de
peciaal geval, dit recht juist
ten doet Spr. denken aan den slaventijd. Spr. uit
de grief, dat de Javanen onder leiding van een
Britsch-Indiër worden gesteld.
VOOR NEDERLAND EN N ED ER L A N DSC H -1 N DI E
Nederlandsche vliegtuigen
zijn beter dan
Buitenlandsche vliegtuigen
KOOLHOVEN VLIEGTUIGEN ZIJN NEDERL FABRIKAAT
N.V. KOOLHOVEN VLIEGTUIGEN
WAALHAVEN ROTTERDAM
Dr VOS (11b.) achtte de hospltaalkwestie's te
Paramaribo van een persoonlijke kwestie een
princlpleelo kwestie geworden te zijn. Inzage
van ziektegeschiedenissen hebben de artsen
daar ter plaatse alleen geweigerd voor zoover
het de eigen patiënten betreft
Spr. vraagt den minister, aan den voorzitter
van de commissie voor medisch tuchtrecht een
uitspraak over deze kwestie te vragen.
Do heer ROST VAN TONNINGEN (n.s.b.) be
pleit de vestiging van )oden in Suriname; hi)
wenscht de Instelling van een Joodsch reser
vaat. voorloopig onder Nederlandsch bestuur.
Naar Spr.'s meening ligt In den kleinen land
bouw de toekomst van Suriname, de regeering
bliift bl1 de bevordering daarvan in gebreke.
De heer VAN HOUTEN (chr. dem.l juicht de
benoeming van den citrusdeskundlge toe. Spr.
zou verheugd z(jn, wanneer de bevordering van
de bauxietwinnlng In verband werd gebracht
met een alluminiumfabrlek.
De heer WENDELAAR (lib.) zal thans niet
over het rijstbedrijf van Van DUk spreken, daar
een definitief oordeel hierover nog niet moge
lijk ls. Spr. betwist de opvatting van den heer
Rost van Tonningen, dat Suriname niet ge
schikt is voor kolonisatie van Nederlanders, en
De minister, antwoordt
De Minister van Koloniën, de heei WELTER.
Is de meening toegedaan, dat thans voor Suri
name een nieuw tijdperk Is aangebroken. Suri
name zal nog lange lange jaren geld kosten aan
de Nederlandsche schatkist Wij staan, aldus de
Minister, voor het alternief of nog eenige Ja-
ppleeren zonder uitzicht
teeken. De Nederlandsche schatkist zal in 1910
2 ton beschikbaar stellen voor de Irrigatie en 2
ton voor de Immigratie.
Wat een algemeen welvaartsplan betreft, ver
klaart de Minister, dat Ml hieraan geen groote
beteekenis kan hechten. Het plan. dat de Minis
ter heeft. Is: menschen naar Suriname brengen.
Met de herren Rutgers van R-.zonhurg <-r.
Roestman Effendl is de Minister eens. dat de
kleurig is. Hlerhif moet men' in aanmerking
nemen. dat door het proportioneel groote be-
II. per hoofd
is. Op grond van de Surlna;
ling echter meent Spr.. dat
Hik is, den ouden dorpst
landsverordening een nieuwe
Op de vraag van den heer Rost van Tonnin
gen antwoordt Spr.. dat de plannen van de re
geering duidelijk zijn. imnii;T
bevorderen. De
anders dan hier
geheel anders.
i landbouw, wat den e
de opleiding van Jon
r ongunstig. De Minist
Luchtkarteerlng acht de Minister kostbaarder
!nn men berekehd heeft, doch er zitten wel
lerspectleven in wanneer samenwerking met do
rroote delfstoffen-maatschapplien mogelijk ls.
De citruscultuur Is nog slechts een zeer klelmj
ultmir. 7.H verkeert nog In een stadium van
roefneming, dus behoort het vraagstuk van'
echt-Surlnaamsche kwesl
persoon Hik was en later
In do kwestie van het
heeft de Minister de raat
Lonkhuvzen. voorzitter
nissen het eigendom
it de Mlnisl
Ie In den ar
:ch beroeps!
i Koloniën»
•geschl
i de ztekenhuize
Replieken
Mevr. DE VRIES-BRUINS (s.d.) repliceert
naar aanleiding van 's Ministers opmerkingen
aangaande het medisch beroepsgeheim. Zif
vraagt, of de arts. die weigert Inlichtingen to
geven, gedwongen kan worden dit te doen. ZJ
is van meening, dat dit voorloopig nog niet
mag.
De heer JOEKES (v.d.) adviseert alsnoe lands
verordeningen te maken, waarb» de oude dorps
gemeenschappen rechtsgrond krifgen
De MINISTER noemt In dit conflict van recht!
tegen recht de eenige oplossing, dat de nrts het
ziekenhuis verlaat De Minister vertrouwt, dat
deze zaak luwt en belooft er aan mede te wer
ken.
De begrooting van Suriname wordt z.h.st.
rdaagé