HENRY JASPAR f Vensterruiten zeven het zonlicht... WERK I WORTH STATE I Eischt Ned. Fabrikaat KNUTSELAARS ASBEST I RUBBER DONDERDAG 16 FEBRUARI 1939 EERSTE BLAD PAG. a RONDBLIK Het zoo plotseling verscheiden van oud- minister Henry Jaspar heeft in Belgische politieke kringen een diepen indruk ge-1 maakt. Hij had sinds de kabinetscrisis vani Mei 1936 geen rol meer in het openbare leven gespeeld, totdat koning Leopold hem, enkele dagen geleden, opnieuw aanzocht om een nieuwe Belgische regeering samen te stellen. Hoewel reeds zeer bejaard hij liep tegen de zeventig en niet meer heel krachtig van gestel, wilde hij gaarne het zijne ertoe bijdragen dat zijn land uit de im passe zou geraken, waarin liet, dank zij de liberale en Waalsche onverzoenlijkheid ten aanzien van de kwestie-Mar tens was ge raakt. Het stond echter reeds van te voren zoo goed als vast, dat hij daarin niet zou 6lagen, mede omdat hij in een lang leven van arbeid voor de publieke zaak zich een warm vriend had betoond van alles wat Fransch en Fransch-gezind was. Zoo moest hij niet de man worden geacht, die in vol doende mate begrip voor de Vlaamsche be langen en strevingen aan den dag zou Kun nen leggen; in feite was de ziel van Vlaan deren hem vreemd. Henry Jaspar was van geboorte een Brus selaar; in de voorstad Schaerbeek werd hij in 1870 geboren. Als zoovele Belgische poli tici werd hij voor de advocatuur opgeleid en vond hij aanvankelijk aan de balie zijn be stemming; zijn scherpzinnige welsprekend heid bezorgde hem allengs een groote faam. Tijdens den wereldoorlog vertoefde Jaspar in het door de Duitschers bezette gebied, al waar hij zich een krachtig pleitbezorger be toonde voor de belangen zijner aan een straf Duitsch regiem onderworpen landgenooten. Zijn zoon streed intuschen in het Belgische lefier. en vond daarbij ook den dood Onmiddellijk na den wapenstilstand werd Jasoar minister van economische zaken in het kabinet Delacroix; het district Luik koos hem in 1919 tot lid van de kamer van afge vaardigden. In den loop van zijn politieke carrière heeft hij vervolgens heel wat mi nistersfuncties vervuld; hij beheerde finan ciën. binnen- en buitenlandsche zaken. In laatstgenoemde waardigheid nam hij deel aan verschillende belangrijke internationale besprekingen, zooals aan de Haagsche con ferentie; ook te Genève was hij een zeer bekende en geziene persoonlijkheid. Het was onder zijn leiding dat de Belgische franc voor de eerste maal devalueerde. Tevoren had hij tevergeefs getracht een Belgisch- Fransch economisch accoord tot stand te brengen; toen het parlement dit verwierp trad hij af, om echter kort nadien als mi nister-president in de Brusselsche Wetstraat terug te keeren. Tot 1934 behoorde hij tot de figuren, op wie bij regeringswisselingen een beroep placht te worden gedaan; toen volgde zijn benoeming tot minister van staat. Sedert 1936 maakte hij ook geen deel der Belgische kamer meer uit; hij scheen voor goed van het politieke tooneel verdwenen. Gelijk men weet leek het er voor enkele dagen op, of hij nog een „come-back" zou beleven, toen namelijk koning Leopold hem de oplossing van de huidige regeeringscrisis toevertrouwde. Maar deze poging bleek al heel spoedig tot volslagen mislukking ge doemd. De heer Jaspar was een geloovig Roomsch- Katholiek; als zoodanig is hy ook gestorven, na nog kort voor zijn dood een bezoek van den pauselijken internuntius te hebben ont vangen. Hij was een zeer verdienstelijk, doch niet in gelijke mate beminde figuur. De tragiek van zijn plotseling verscheiden heeft echter in de Belgische hoofdstad een diepen Indruk nagelaten. PRAAG ARRESTEERT FASCISTEN PRAAG, 16 Februari. (Reuter). Meer dan 200 leden van geheime fascistische organisa ties en organisaties welke met de fascisten sympathaseeren zijm sedert Zondag door de politie van Tsjedho Slowakije gearresteerd. De polïtde bemerkte dat een uitgebreide sa menzwering bestond toen zij in de nabijheid van Brno een aaratal groepen jongelieden ontdekte, die gedurende den nacht militaire oefeningen hielden. De leiders te Praag en elders werden ge arresteerd en groote hoeveelheden anti-semie- tische pamfletten werden in beslag genomen. Blijkbaar bereidde men daden van geweld tegen de joden voor. De Japansch-Chineesche oorlog Japans zware militaire lasten Mongolen steunen Tsjang Kai Sjek De geweldige bedragen, welke de oorlog in China aan Japan kost, komen in de laatste te Tokio gepubliceerde cijfers tot uitdrukking. Behalve de al- gemeene begrooting voor het a.s. finan- cieele jaar, die zoo juist door den land dag op een bedrag van 3.694 millioen yen is goedgekeurd, is het volgens de „Asahi Sjimboen" waarschijnlijk, dat nog een bedrag van meer dan 10 mil liard noodig zal z\jn voor een speciale militaire begrooting en de algeheele suppletoire begrooting, die binnenkort bij den landdag worden ingediend. Volgens de bladen zal alleen de spe ciale militaire begrooting 6 milliard bedragen. Het ministerie van financiën heeft mede gedeeld in verband met het incident in China voor een bedrag van 200 millioen yen aan obligaties uit te geven. Verder zal een bedrag van 100 millioen worden opgenomen ter dekking van het deficit. De rente zal 3Vfe pet bedragen. De aflossingstermijnen vervallen binnen zeven tien jaar. Het land krijgt niet alleen gebrek aan goud, doch evenzeer aan andere middelen. Uit de straten van Tokio zijn alle ijzeren lantaarnpalen, leuningen, banken en put deksels weggenomen, om er munitie van te maken. Ook de aschbakken en komforen uit de regeeringsbureaux zullen tot dit doel wor den versmolten. Men schat, dat het ministerie van ver keerswezen ongeveer 6000 ton ijzer bijeen heeft gebracht. De guerilla in Binnen-MongoliS Prins S j a, voorzitter van den Mongool- schen autonomen politieken raad, heeft in Tsjoengking verklaard, dat Mongolië steeds een integreerend deel van China zal blijven uitmaken en voegde hieraan toe, dat Mon golië Tsjang Kai Sjek zou steunen in zijn strijd tegen Japan. In samenwerking met de Chineesclie strijdkrachten hebben de Mongoolsche troe pen den Japanners in het Westen van Bin- nen-Mongolië reeds zware verliezen toege bracht. De Mongolen organiseeren guerilla-een- heden en oefenen manschappen, om den Japanschen aanvallers tegenstand te bie den, terwijl vele Mongoolsche leiders, die zich aanvankelijk hadden overgegeven aan de Japanners hen thans bestrijden. Voorts wordt gemeld, dat maarschalk Tsjang Kai Sjek aan generaal Wang, den gamizoens-commandant op het eiland Hai nan, bevel heeft gegeven, zich tegen de be zetting van het eiland door de Japanners te blijven verzetten. Naar het Chineesche telegraafagentschap meldt, is officieel medegedeeld, dat Chine© sche vliegtuigen het Japansche vliegveld te Joen-Tsjeng, aan den spoorweg in 't Zuid Westen van Sjansi, op 5 Februari gebom bardeerd hebben. Het vliegveld werd geheel vernietigd. De Hongaarsche regeeringscrisis Het Duitsche nieuwsbureau meldt uit Boe dapest, dat het aftreden van de geheele Hongaarsche regeering zuiver een formali teit is, daar Imredy's demissie slechts om persoonlijke redenen is geschied. Men ver wacht een spoedige oplossing van de crisis. De samenstelling der nieuwe regeering zal met die van het afgetreden kabinet vrijwel overeenkomen, 'n Wijziging van Hongarije's politieken koers valt dan ook niet te ver wachten, voegt D.N.B. eraan toe. Het her vormingsprogram zal norm blijven van de binnenlandsche politiek en de onder het regime Imredy consekwent doorgevoerde buitenlandsche politiek zal aangesloten blij ven bij de as. Volgens Havas is de ware reden van Im redy's demissie, dat deze regeeringsohef nog geenszins meester was in den lande. Zekere buitenlandsche invloeden ten spijt heeft rijksregent Horthy zijn wil getoond, paal en perk te stellen aan zekere ambities. De thans uitgebroken crisis is in zekeren, zin een overwinning van het conservatisme op de voorstanders van hervorming; vooral is ze e-en overwinning van de traditie op de politiek van avontuur. De Spaansche burgeroorlog Om de erkenning van Franco De Engelsche en Fransche preparatieven Naap „United Press" verneemt zou het Engelsche kabinet reeds hebben besloten, zij het ook niet met algemeene stemmen, om Franco's regeering „de facto" te erkennen. Ook is besloten, met de publicatie van dit besluit te wachten tot de Fransche regee ring geraadpleegd is. Het kabinet heeft Chamberlain en Halifax volmacht gegeven, de besprekingen met Frankrijk voort te zetten en een geschikt oogenblik te kiezen, om de beslissing bekend te maken. Een erkenning „de jure" zal later ge schieden, nadat eenige juridische moeilyk- reden uit den weg geruimd zijn. De beraadslagingen te Parijs De Fransche minister van Buitenlandsche Zaken Bonn e't, heeft gisteren twee uur geconfereerd met senator B r a r d, die andermaal naar Burgos zal worden gezon den om met de regeering-Franco te onder handelen. Daaruit blijkt wel, met hoeveel zorg te Parijs alle aspecten worden bestu deerd van het Spaansche probleem, dat Bérard te Burgos zal moeten behandelen. 1-Iij zal met de rechtsche regeering niet alleen de instelling van diplomatieke be trekkingen tusschen Frankrijk en het recht sche Spanje moeten voorbereiden, hetgeen met zich mede brengt de oplossing van tal rijke en delicate juridische problemen, maar hij zal tevens verscheiden kwesties moeten oplossen, die de aanwezigheid in I'rankrjk van de Spaansche uitgewekenen aan de orde stelt. Bérard heeft eveneens besprekingen ge- verd met Jules Henry, den Franschen am bassadeur in het republikeinsche Span je, die zich op het oogenblik te Parijs bevindt. De duur van zijn reis is nog niet vastge steld, maar zal waarschijnlijk vrij kort zijn. Bérard verwacht Franco te ontmoeten. Naar do opvattingen van Bérard brengt de missie waarmede hij belast is, de erkenning de facto met zich mede van de regeering van Burgos. Soldaten terng uit Frankrijk Gisteren zijn 4000 man van het leger der republikeinsche regeering, die naar Frank rijk waren gevlucht, bij Hendaye op Spaansch grondgebied teruggekeerd. Teneinde de repatrieering te bespoedigen zullen vluchtelingen en soldaten in speciale treinen naar Hendaye worden gebracht Een Sovjet-missie naar Amerika Voor vlootuitbreldingsplannen Te Moskou gaat het gerucht, dat de volks commissaris der marine, admiraal I s a k o f, zich binnenkort aan het hoofd van een uit zes Russische vlootingenieurs bijstaande mis sie. naar de Vereen. Staten zal begeven. Men weet niet, op het hier gaat om een studie-aangelegenheid, dan wel om aankoop van materiaal. Men herinnert er echter aan, dat men in den loop van het vorige jaar de Russische rc Teering herhaaldelijk iiet voor nemen heeft toegeschreven, om in de Vereen. Staten schepen, wellicht zelfs een of twee pantserkruisers te koopen. Voorts meent men te weten, dat het be zoek van den Duitscher Schnurre aan Mos kou, dat verdaagd werd, tegen 10 Maart zal plaftts vinden. Zooals men weet, komt Schnurre, de chef van de afdeel ing Oost- Europa van den dienst der handelsverdra gen, in het Duitsche rijksministerie - an buitenlandsche zaken, in Moskou de moge lijkheden bestudeeren van een intensivee- ring der handelsbetrekkingen tusschen Duitschland en Rusland. Het is niet uitgesloten, dat Duitschland Rusland zelfs oorlogsmateriaal zou kunnen leveren. Voor zoover men weet, wekt het bezoek van dezen ambtenaar geen enkel bezwa; van den kant van Polen, dat binnenkort ee handelsverdrag met de sovjets zal sluiten. (•ml Uw plaati in da wereld van geluid. - Reads duizenden ilechthoorenden deden dit met een Joden nften bedreigingen. De Joodsche afgevaardigden ter conKren- tie inzake Palestina hebben, zoo vernemen wij, de bedreiging geuit, dat de Joden tot ge weld zullen overgaan in Palestina, indien „ook op de Joden een „München" wordt toe gepast en de Britsche regeering voor het ge weld der Arabieren wijkt en de Joden straft". Gedurende een opgewonden zitting, al dus verklaarde men ons, voegde een Jood sche afgevaardigde Mac Donald toe: „De Jo den in Palestina, die niet anders hebben, waar of waarvoor zij leven kunnen, zijn niet geintimideerd door de Arabieren en zij zul len niet bukken voor onrecht, zelfs als dat onrecht schijnbaar steunt op de macht der Britten". Onze zegslieden waren van oordeel, dat deze Joodsche repliek was uitgelokt door de uitingen van Halifax en Mac Donald, dat de Joden zich voor de oplossing van het Pa- lestijnsche vraagstuk offers zullen moeten getroosten. BETIMMERINGEN - MEUBELEN Nederlandsche Meubelfabriek Wageningen N.V. WAGENINGEN TELEFOON 2613 Roosevelts defensie-program goedgekeurd „Toestanden vulcanischer dan in 1914" De vlootcommissie van het Amerikaansche huls van afgevaardigden heeft gisteren met vijltien tegen vijf stemmen het voorstel ver worpen, om het eiland Guam uit te sluiten uit de machtigingswet voor marine en lucht- aart. De commissie hechtte vervolgens goedkeuring aan den maatregel, die credie ten opent, groot 6S.400.000 dollar vcor nieu- betere vliegtuigbases in Alaska, fle Caraibische zee en den Stillen Oceaan. Het huis van Afgevaardigden heeft den voornaamsten hinderpaal voor de onmiddel lijke goedkeuring van het grootste gedeelte an het defensieprogram, dat 552 millioen dollar omvat, uit den weg geruimd d-K>r met tegen 127 stemmen een Republikeinsche poging te verslaan om de voorgestelde uit breiding van 't legerluchtcorps te beperken tot 1000 vliegtuigen per jaar. Ten slotte keurde het Huis met 367 tegen 15 stemmen het defensieprogramma goed, dat thans naar den Senaat gaat. De goedkeuring geschiedde een verklaring door den leider der meer derheid, Rayburn, volgens welke de toe standen in Europa „vulcanischer zijn dan in 1914". De Belgische regeeringscrisis Vorming van een twee-partijen-regeerlng? De heer Pierlot, de Belgische kabinets formateur. heeft verklaard, dat hij bij de uitvoering van zijn opdracht groote moeilijk heden ondervindt van de zijde der liberalen, die een oplossing van de zaak-Mar ten willen forceeren. Mocht een der meerderheidspartijen haar medewerking weigeren, dan zou de forma teur de kwestie van de samenstelling eener regeering met de persoonlijkheden, die hem reeds hun medewerking hebben toegezegd, onder de oogen moeten zien. Hij heeft te kenaen gegeven, dat hij in dit geval een twee-partijenregeering zou kunnen sa menstellen. Pierlot denkt heden een besluit te ne men. aangezien de kabinetscrisis niet lan ger kan duren. Weer een Duitsche Himalaya- beklimming Moeten nieuwe slachtoffers vallen? Duitsche alpinisten gaan een nieuwe po ging ondernemen, om de Nanga Parbat (c. 8000 meter) den hoogsten bergtop in 't wes telijk gedeelte van de Himalaya, te bestij gen. Langs een anderen weg hopen zij dit jaar het gestelde doel te bereiken. Hoewel de expeditie nog niet in hijzonder- heden geregeld is, zal zij in ieder geval de meeste leden omvatten van de expeditie van het vorige jaar onder leiding van Paul Bauer. Bauer zelf, Bechtold en Luft, de z.g. oude garde der Duitsche Himalaya-beklim- mers, zullen echter waarschijnlijk niet aan de expeditie deelnemen. Zooals bekend, moesten Bauer en zijn mannen verleden jaar Augustus naar „kamp V" terugkeeren wegens sneeuw en wind. Dit was de derde niet geslaagde Duitsche po ging. Tijdens de bestijging vond men de lij ken van den leider en twee dragers der tweede expeditie van 1934. De expeditie 1939 zal voornamelijk gewijd zijn aan het onderzoek naar de mogelijkhe den voor een succesvolle bestijging langs een andere route dan de gebruikelijke langs de noordoostelijke zijde, waar tot dusverre alle pogingen zijn mislukt. De verplichte arbeid in Duitschland Eventueel ook voor buitenlanders BERLIJN, 15 Febr. Krachtens een heden uitgevaardigde verordening kan. als de uit voering van dringende werkzaamheden van nationaal belang door gebrek aan arbeids krachten in gevaar wordt gebracht, een be roep worden gedaan op iederen in Duitsch land wonenden buitenlander, evenals op iederen Duitscher. 'ItlJDAG 17 FEDRUARI 103» HILVERSUM I. 1875 en 301,5 M. 8.00 VARA. 10.00 VPRO. 10.20 VARA. 12.00 AVRO. -1.00 VARA. 7.30 VPRO. 9.00 VARA. 10.40 VPRO. 11.0012.00 VARA. S.00 Grajn.muziek. (Om 8.16 Berichten). 10.00 Morgenwijding. 10.20 Zang, plano en gram.muziek. 10.50 Decla matie. 11.10 Gram.muziek. 11.30 „Esmeralda" 12.00 Orgel, saxofoon, klarinet en viool. 12 50 Gram.muziek. 1.15 Het AVRO-Amuse- mentsorkest. 2.00 Viool en plano. 2.20 Ver volg concert. 2.40 Causerie: „Huisbewoners' lief en leed". 3.00 „The Romancers1', m soliste. 4.05 Gram. muziek. 5.00 Voor de en laten de werkzame ultraviolette stralen niet door. Schoolkinde ren hebben die stralen juist broodnoodigl Helpt dit gemis her- stellen met de beste, zuivere levertraan! jECOvrroL GUNNINGEN VAN DEN RIJKSWATERSTAAT De Rijkswaterstaat heeft de volgende werken gegund: het maken van een onderbouw van de te vernieuwen Diemer ophaalbrug, over de Weespertrekvaart, te Diemen, aan de N. V, Van Spbinder's Aann, en Handel Mij te Rid derkerk voor f 41.620; het maken van een dek van gewapend be ton op de brug over de Noord te Hendrik Ido Ambacht, aan H. Tknmeraga te Vught, voor f 41.520; het maken van een bemalimgs- en ventila- tie-installatie voqr het gemaal bij de keer sluis te Jutphaas, behoorende tot de werken van het Amsterdam-Rijnkanaal, bij overeen komst aan de N.V. Machinefabriek Hoogen- lande C. H. Pannevis en Zn. te Utrecht, voo? f 181.039. 7.05 Causerie: „De „Leve „Esmeraldi ilre causerie. 6.60 7.00 VAR A-Kalen der. sociale taak der ge- vlnclale besturen". 7.23 srt. 8.30 Causerie: „De het volk ln de folklore". planoduo dlem 9.00 De Rambh solisten. 9.45 Causerie: „Car al". 10.00 Fragmenten uit de operette „Si l'amour passé'1 (opn.). 10.30 Berichten ANP. 10.40 Avond-wijding. 11.00 Viool en plano. 11.30 Jazzmuziek (gr.pl.). 11.5512.00 Gram. muziek. ILVERSUM II. 415.5 M. Algemeen Progrni verzorgd door de ICRO. 8.00—9.15 Gi muziek. (Om 8.15 Berichten). 10.00 4.15 KROlOrkest. muziek. 5.15 KRO-Melodisten en solist. 6.00 Land- en tuLnbouwcauserle. 6.20 Berichte] hierna KRO-Melodisten en solist. 7.00 Be richten. 7.15 Causerie: „Het vluchtellni vraagstuk". 7.35 Music - richten terdamsch Philharmonlscü orkest en sous 9.15 De Kon. Militaire Kapel en reportagi 10.30 Berichten ANP. 10.40 Bela Kiss en ztl Hongaarsch orkest. 11.0512.09 Gram.imr DROITWICH 1500 M. 12.10 Orgel. 12.35 Band. 1.20 Causerie. 1.35 Kwartet. 2.45 Orkest 4.60 Radiotooneel. 5.40 Kwintet. 6.45 Radiiotooneel. 7.05 Het Parlementair overzicht 7.20 Open 9.45 Causerie. 10.05 OrgeL 10.35 Orkest 11.39 Band. RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Orkest 12.30 Zang 1.10 Damesorkest 2.35 Vlooi en piano. 3.35 Kano. 3.50 en 4.40 Zang. 6.05 Zang. 5.25 Kwartet 6.35 Cello. 6.50 Zang. 7.25 Or' 8.35 Zang. 8.50 Radio-tooneel. 11.20 Or BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.50 en Orkest 5.20 Kamermuzletc. 6.35 Orkest Orkest 484 M.: 12.50 en 1.30 Orkeat. 6.50 Zang. 6.06 C.35 _Zang. 6.50 Piano Te Utrecht vond de openbare aanbe steding plaats van bestek nr 63 N.S. betref fende het maken vaai twee onderdoorgangen voor voetgangers, één bij de Marktkade en één bij den Belarumweg te Breda, a. met bij levering van hulpbruggen, b. met hulpbrug gen in huur van N.S. Laagste inschrijvers: Sanders Aann.bedr. te Rijswijk voor a. f32.980; D. P. Admiraal te Den Haag voor b. f31.600. Tevens werd aanbesteed bestek no 6-i N.S. betreffende het uitbreiden en wijzigen van de vrachtgoederen- en douaneloods te Leeuwarden. Laagste inschrijvers: Th. Terp stra en J. Hoekstra te Leeuwarden voor l 16278. WONINGBOUW TE ALMELO Namens het bestuur van Woningstichting Almelo, werd door den architect W. K. de Wijs van Enschedé, aanbesteed het bouwen van 60 woningen op het terrein „De Riet" te Almelo. Er waren 126 biljetten ingekomen; 't 1 werd ingeschreven door de fa J. H. Albers te Den Haag. voor f9S.S40. Voor het schil derwerk was de laagste inschrijver T. Stei- nebach te Zwolle, voor f5900. AANBESTEDING RIJKSWATERSTAAT Vanwege den Rijkswaterstaat is aanbe steed- het maken van beschoeiingen langs de Vollerswaal, de losplaats Karperkuil liet Baatland; het vernieuwen van een ge deelte van den kademuur langs de Doelen kade; het vernieuwen van de landhoofden van de Otto's brug; bijkomende werken er het verdiepen van een gedeelte van de mod derbakken, de Binnenhaven en de Karper kuil te Hoorn. De laagste inschrijver was Visser te Lemmer voor f S8.150. I I ["AMERICAN «JciGARETTESj J (Reel) (Red) WONINGBOUW TE ZUILEN In het café-restaurant „Juliana" te Zul len, is openbaar aanbesteed: het bouwen) van 112 woningen met werkplaats en ver gaderlokaal, met Rijksvoorschot. Laagste in schrijver S. G. Lammers te Utrecht met een! bedrag van f239.923. Gij bevoordeelt daarmede Uw landgenootenen U zelve GEMENGD VOEDER TAKKEN». MELKVEE EN PLUIMVEE BCDTCI C' oliefabrieken DCRICLO AMSTERDAM n.v. FORTO-KOUDLIJM IS HET IDEAAL Steeds gereed, geen wachten, geen geknoei met stoffig poeder, geen resten, uiterst zninig, enorme blndkracht, vlekvTi) op eiken. Vr.ze Uw winkelier of anders ons. onder adresopg. v. Uw leverancleri FRENKEN'S FABRIEKEN - weert PROEFSTATION VOOR BOUWMATERIALEN EN BUREAU VOOR CHEMISCH ONDERZOEK Koning Bienjaii AMSTERDAM, DACOSTA KADE 104, TELEFOON 83047 N.V. KEMPENSCHE ZINK MIJ. (Zlncs.de la Camplne) BLOKZINK KETELZINK - ZWAVELZUUR SUPERFOSFAAT. Eenige f abrikan te ln Nederland van «j, MAAGDELIJK BLOKZINK TELEFOON 69 WEERT VAN DER LINDENENVELDHUIS AMSTERDAM ROTTERDAM GRON.NGEH VOOR ALLE DOELEINDEN I TECHNISCHE ARTIKELEN J. Koster Hzn. Sclieepswert „Gideon' Groningen Rolland Voorwaarde voor loonende exploitatie is een economisch schip. Hiervan bent U zeker met een KOSTER-COASTER DOOR MARTHA V155ER (25 Eindelijk de laatste hap, de boterhampapiertjes in elkaar gefrommeld, haastig even danken en danMaar dat gaat zóó maar niet. De ander is er ook nog en nog voor Adriaan van zijn stoel kan opstaan, klinkt het koud en scherp: „waar om doe je dat, bidden?" Is dat een uittarting, of spot. of nog wat anders? Adriaan voelt zich zeer onzeker worden. De oogen van den blonde hebben hun droomerigheid verloren, ze kijken Adriaan strak en koel aan. Eén ding staat vast: dit mag hij er niet op laten zitten. Hier inoet getuigd worden. Het koste dan wat het kost. „Om Hem de eer te geven van Wien het brood is en de zegen, van Wien we afhankelijk zijn", zegt Adriaan bijna plechtig, zelf verwonderd over de gemakkelijkheid, waarmee hij spreekt. „Hm", antwoordt de ander ijzig, „in elk geval schijn je tot 'de menschen te behooren, dlie nadenken; de meesten zouden geantwoord hebben: omdat ze me dat in den kinderstoel al geleerd hebben en m'n vader en m'n grootvader het ook altijd hebben gedaan Adriaan gevoelt zich echter ganschelijk niet gevleid door het compliment van gerekend te worden tot het denkend deel der natie, een onderscheiding, die de afstammelingen der libertijnsche regenten gewoonlijk voor zicih en de hunnen reserveeren. Maar die blonde is ook geen libertijn. Hij is erger dan daten waar wil hij heen? „Ik vind dat antwoord van die „meesten" nog zoo gek niet", zegt Adriaan dan, „als jij je niet door je krantjes liet onderrichten, zou je ook zoo rood niet zijn, want dat je die ideeën van jezelf hebt, maak je me niet wijs. Wat heb je per slot van jezelf? Als je moeder je in den kinderstoel niet had leeren praten, stond je hier met je mond vol tanden en zoo stom als een visch." Adriaan heeft zich min of meer opgewonden, maar de blonde is volkomen kalm gebleven. „Je mót je niet zoo dik maken", zegt hij. „Ik vraag je alleen maar wat. Als jij hier eiken middag weer voor je broodje zit te bidden moet je kunnen hebben, dat een ander daar eens iets over vraagt. Je mag mij gerust aanvallen over m'n krantjes of wèt ook. Ik zal je graag Inlichten." „Ik heb met jouw socialistenrommel niks te maken", ant woordt Adriaan dan grof, „ik ben d'r heelemaal niks nieuws gierig naar." „Dat laatste is mogelijk; het eerste staat nog te bezien. Feit is, dat je kwaad wordt, bij gebrek aan argument, omdat je bestrijden wilt, wat je niet kent.«W „Weet j ij wat af van geloof en bidden?" „Juist, daarom steek ik mijn licht op bij menschen, die daar wèl van afweten. J ij oordeelt vóór je weet." „Ik stel me alleen op de hoogte van dingen, die me wijzer maken." „Als dat je bedoeling is, moet je toch in de eerste plaats kennis nemen van een strooming, die bezig is de wereld een ander aanzien te geven. Hoe oud kan je zijn? Zeventien, achttien jaar misschien? Nu man, eer je dertig bent, is het oude radicaal ineengestort. Dan zul je je op den nieuwen tijd móéten instellen, of je wilt of niet. Nü kunnen de burgerlui hun oogen nog dichtknijpen en beweren dat ze niets zien. Maar dat verandert, dat verandert snel Onder het spreken is er gloed gekomen in de fletse oogen, alsof ze nu heel nabij zien wat gewoonlijk nog slechts flauw opdoemt aan een verre horizont. Iets dweperigs, iets fana tieks is er in die oogen. Is die blonde wel voor honderd procent bij z'n zinnen? En toch boeit hij Adriaan geweldig, ondanks het feit, dat deze op geen stukken na tegen hem op kan. Dat temperament, die overtuigingen dat in een mensch, die van nature gevoelig en zacht moet zijn Na een korte pauze voorspelt Adriaan, dat een maat schappij, zooals de socialisten die voorstellen, niet lang zal kunnen bestaan, omdat, wat zich van den hoogen God los maakt, nu eenmaal vallen moetMaar hij voelt, dat zijn woorden weinig overtuigend klinken. „Het verloop der geschiedenis zal uitwijzen aan welke zijde God staat", vervolgt de ander hartstochtelijk. Heb je er wel eens ©ver nagedacht, waarom Hij jou brood geeft en... anderen laat verhongeren?" „In onze Christelijke maatschappij verhongert niemand." „Dat dacht je, maar vergis je niet mam, in jouw kringetje komt dat wellicht niet voor, maar daarbuiten, daar sterven er honderden en duizenden een directen of een langzamen dood en het is nog de vraag, wat van die twee het ergst is. Er wórdt honger geleden in het Christelijk Europa, naar alles, naar brood, naar recht, naar zon en vrijheid, en jouw: God ziet het aan en Hij zwijgtof neen. Hij spréékt iri den nieuwen geest, die over de aarde gaat, in den nieuwen tijd, die aangebroken isdat neem je niet aan, natuurlijk niet, omdat jullie Hem opgesloten denkt te hebben in je kerken en knusse kringetjes van fatsoenlijke menschen, die niet weten van ontbering en slavernij Allengs heeft de blonde zijn stem verheven; aan de andere tafeltjes wordt meegeluisterd, maar niemand waagt zich in het krijt. De jongen op zichzelf is een interessant geval, ontegenzeggelijk, maar zijn boodschap raakt de harten niet. Onder de studenten, ja, daar moeten er verschillenden zijn, die in het opkomend socialisme iets zien, maar studenten zijn nu eenmaal, van oude tijden af, rare lui geweest. Hier in de lunchzaal doet men niet aan politiek. Adriaan zegt ook niets meer. Daar is niet tegen te praten. Als de blonde in het geheel geen weerwoord meer krijgt* blijkt hij spoedig aan het einde van zijn rede te zijn. Lang zaam dooft de gloed weer uit zijn oogen. Wordt vervolgd

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 2