ïed©)J
In Memoriam Augusta de Wit
MAANDAG 13 FEBRUARI 1939
SIR HENRY DETERDINGS
LAATSTE RUSTPLAATS
Op het landgoed Doblin
in Mecklenburg
(Van
Duitschen correspondent)
Terwijl men in Londen in de St. Mi
chaels Church op Vrijdajochtend een
rouwdienst hield ter herdenking van
onzen landgenoot, Sir. Henry Deterding, i
waren wij, een paar duizend familie-
leden, vrienden en vereerders van dezen
man, die tot op den laatsten dag van
zijn werkzaam leven niet stil kon zitten,
te Dobbin in Mecklenburg bijeengeko
men, om hem daar, op het landgoed, dat
vroeger tot de bezittingen van wijlen
Prins Hendrik behoorde, de laatste eer
te bewijzen.
Toen we het landgoed Dobbin naderden,
zagen we reeds van uit de verte de verschil
lende formaties der N.S.D.A.P. op de binnen
plaats. Overal waaiden de Nederlandsche en
de Duitsche vlaggen naast elkaar halfstok
en toen we het landhuis bereikt hadden, om
onzen naam op de lijst der condoleerenden
te schrijven, kwamen we pas tot de gewaar-
woroing, dat niet het eigenlijke hoofdge
bouw, doch het voormalige „Kavalierhaus"
als landelijke woning was ingericht En
daar men hier geen ruimte had voor het
enorm aantal belangstellenden tijdens den
officieelen rouwdienst even tevoren had
den reeds eenige Nederlandsche en Engel-
sche vrienden hier een woord van herden
king uitgesproken moest deze plaats vin
den in een der vroegere stellen, die voor
oeze gelegenheid speciaal was ingericht
Zeer vele kransen
Deze dienst stond onder leiding van den
Evangelischen Landsbisschop van Mecklen
burg, Schultz, geassisteerd door Oberkonsis-
torialrat graaf von Ivorff en Superintendent
Kentmann. De weg, die van de woning tot
deze chapelle ardcnte voerde, was aan beide
zijden bedekt met enorme kransen. Geheel
apart lagen die van Adolf Hitler en Hermann
Goenng. Op de linten las men vrijwel alle
talen ter werelo, waarbij Engelsch, Neder-
landsch en Duitsch niettemin de overhand
behielden. In de reeds stampvolle rouwzaal
had men de kist op een met planten en
bloemen bedekte verhooging geplaatst, ter
wijl Duitsche politie de eerewacht vormde.
Precies op den aangegeven tijd verscheen
de geestelijkheid, gevolgd door de weduwe
met haar beice dochtertjes en verdere ver
wanten van Sir Deterding. Naar de voor
ganger mededeelde, was het een lievelings
tekst van den overledene, welke voor dezen
rouwdienst was gekozen: Romeinen 2, vers
4 en 5. Over den ijver, waarmede deze Neder
lander van zijn prille jeugd, tot op den
laatsten dag van zijn langdurig leven ge
arbeid heeft, over de liefde voor zijn gezin,
over zijn medeleven met het volk hoorden
wij spreken en als typeerend bewijs van zijn
milddadigheid vertelde de landsbisschop, hoe
Sir eDterding aan een vijftal gezinsrijke
boerenfamilies een boerderij heeft geschon
ken, om op eigen grond door noesten vlijt
het noodige te verdienen.
Toespraken
Na deze inleidende woorden luisterden wij
ciaar den heer Kessler, die als directeur der
Koninklijke in het Nederlandsch de betee-
kenis van den overledene, speciaal in den
dienst van de Royal Dutch Petroleum schil
derde. Na hem spraken achtereenvolgens in
het Engelsch of in het Duitsch Sir Andrew
Agnew van de Bataafsche, de heer Collot
d'Ecury, Handelsbank, dr Eyckmann voor
de Ver. van Jongemannen en de uitgever
,van het door Sir Deterding geprotegeerde
weekblad „De Waag", waarvan we zoo hier
en daar reeds een exemplaar in handen
Nadat de geestelijke tot besluit den zegen
had uitgesproken, werd de kist op een met
vier schimmels gespannen wagen geplaatst,
zette buiten ae muziek Beethoven's Eroica
in en begaven we ons naar het stukje aarde,
dat de overledene, naar men hoorde zeggen,
persoonlijk als zijn laatste rustplaats heeft
aangewezen. Dwars door het park wandel
den we naar deze open groeve, midden in
het uitgebreide park van Dobbin en hier
vond de kerkelijke plechtigheid haar besluit
De C.S.P. en de terugkeer van
den heer De Raad
Aneta meldt uit Batavia: Zoodra de leider
m de Christelijk Staatkundige partij, de
heer C. C. van Helsdingen, uit Soerabaja
terugkeert, zal 't hoofdbestuur van de C.S.P.
een bijeenkomst beleggen om mede aan
c.e hand van de dan vermoedelijk binnenge
komen gegevens, de situatie te bepalen, welke
door den terugkeer van den heer De Raad
ontstaan.
Wij vernemen echter dat een zitting ne
men van den heer de Raad in den Volks
raad, ondanks zijn terugkeer, niet wel mo
gelijk wordt geacht.
VISSCHERSPRAUWEN AANGEHOUDEN
KOETARADJA, 13 Febr. (Aneta). De gou-
vernementsstoomer „Mathilde" heeft, binnen
de territoriale wateren op de Noord-Oost
kust van het eiland Oedjoeng Batoe van dc
Banjak-eilanden, vier Japansche visschers-
prauwen aangehouden. Deze zijn in beslag
genomen en naar Singkel (Atjeh) gesleept.
DOODELIJK ONGEVAL
Bij het lossen van een schip cement op
de Rijnkade te Arnhem, is een takel los
geschoten. waardoor een zak met dit lood
zware goed naar beneden kwam De werk
man J. werd daardoor op het hoofd getroffen
en was terstond dood. Het stoffelijk over
schot werd naar het gemeente ziekenhuis
vervoerd.
A.R. CANDIDATENLIJST
CENTRALE OMMEN
De Statencentrale Ommen heeft de vol
gende candidatenlijst voor de Prov. Staten
.vastgesteld:
1. J. J. Beukenkamp, Den Ham; 2. Chr. F
Bramer, Hardenberg; 3. J. Haverkamp,
Kampen; 4. S. Drost, Dedemsvaart; 5. W.
Hento, Mariënberg; 6. J Huizinga, Dedems
vaart; 7. R. Slok, Nijverdal; 8. Ir J. W.
Bakker, Heemse; 3, W. de Jager, De Krim;
10. E. H. Timmerman, Ommen.
Een hardhandige werkman
DEN HELDER, 13 Febr. Twee werklieden
van de Rijkswerf kregen hooggaande ruzie.
Een van hen, Boot genaamd, daagde den
ander, Botter, uit om 's avonds eens op den
dijk te komen. Botter kwam, evenwel zonder
de bedoeling om een vechtpartij te beginnen.
Nauwelijks had hij echter eenige woorden
gezegd of Boot gaf hem zoo'n geduchte klap
op het hoofd, blijkbaar met een hard voor
werp, dat hij tegen den grond viel en zich
niet meer kon verweren. Toen bleef B. door
slaan en bezorgde het slachtoffer een gebro
ken gebit en vijf zware hoofdwonden. Daarna
stapte hij op zijn fiets en liet zijn slachtoffer
liggen. Botter kon met veel moeite zwaar
bloeoend zijn woning, die niet ver af was,
bereiken.
Zijn vrouw waarschuwde de politie. Deze
stelde een onderzoek in, arresteerde den da
der en sloot hem op. Botter heeft zich onder
geneeskundige behandeling moeten stellen,
doch hij kan thuis verpleegd worden. Beide
werkleiden zijn door den Directeur van de
Rijkswerf geschorst in afwachting van het
justitioneel onderzoek.
Dat zou winstgevend kunnen zijn
De politie te Amsterdam heeft een
man gearresteerd, die deel uitmaakte van
een complot, dat een Amsterdammer 5000
gulden afhandig heeft gemaakt onder voor
wendsel, dat men van één dollarbiljet twee
exemplaren kon maken. Voor het klaarspe
len van dit kunstje moesten machines wor
den aangekocht. De politie kwam echter op
het laatste oogenblik achter deze zaak en
wist een der hoofddaders te arresteeren. Bij
huiszoeking werd een deel van het geld in
zijn woning gevonden benevens verschillen
de gereedschappen, die men voor bovenge
noemd doel zou gebruiken. Vermoedelijk
zullen in verband met deze zaak nog meer
arrestaties volgen.
„Voor ikke" zegt de kleine meid
blij, als moeder de flesch Sanostol
voor den dag haalt. Een uitkomst,
dit levertraanproduct, zoo smake
lijk gemaakt door het toegevoegde
geconcentreerde sinaasappelsap
(vitamine C). Zooveel waardevoller
nog door het verwerkte diastase-
houdend mout (vitamine B)!
Sanostol bevat dus de belangrijke
vitaminen A, D, C en B Daarom
is Sanostol ook aangewezen voor al
die volwassenen, die zich niet
100% fit voelen. Gewone flacon
f. 1.40. Nieuwe „familieverpakking"
(2)4 maal zooveel) f. 2.75.
SANOSTOL
0,Het lekkere levertraan-product
BROCADES STHEEMAN.PHARMACIA
Bijstand voor jonge
werkloozen
Scholingskampen voor 4000
jongemannen
Naar de „Telegraaf" verneemt, is onlangs
opgericht de stichting „Nederlands Volks
kracht", die gevestigd is te Amsterdam en
o.a. ten doel heeft jonge inenschen, die door
werkloosheid in moeilijke moreele en econo
mische omstandigheden verkeeren, metter
daad bij te 9taan.
Een van de middelen, waardoor de
stichting dit doel hoopt te verwezen
lijken, is, de werklooze jongens aan den
gang te zetten. Men wil daartoe vier
kampen inrichten, die elk duizend jon
gens kunnen bevatten; om de drie
maanden zullen duizend andere jongens
deze kamipen bewonen, zoodat op den
duur in totaal 16.000 werklooze jongens
per jaar bereikt worden.
Het doel van deze kampen zal niet in de
eerste plaats zijn werkverschaffing in den
tot dusver gebruikelijken zin; de kampen
zullen meer gericht zijn op „scholing". Door
oenvoudigen arbeid wil men de jongens
weer het tempo van het bedrijfsleven laten
ondervinden cn hen geschikt maken dit
tempo te volgen. Op deze wij ze hoopt men
de jongens, die nu zoo vaak hun tijd in
ledigheid doorbrengen, weer geschikt te
maken voor den arbeid in de maatschappij.
Door aanhoudenden lediggang vervreemden
zij zoowel van het werk als van de tucht,
die geregeld werken meebrengt. Deze hoe
danigheden hoopt men door scholing in
-kampverband weer tot gelding te kunnen
brengen.
De plannen zijn besproken met het Ver
bond van Nederlandsche Werkgevers, dat
zich bereid heeft verklaard eenige leden af
te vaardigen, opdat de samenwerking tus-
Bchen bedrijfsleven en arbeidsscholing zoo
nauw mogelijk kan worden. De oprichters
der stichting zijn de Amsterdamsche Maat
schappij voor Jongemannen en de Volkshoo-
geschool „Allardsoog" te Bakkeveen.
De stichting „Nederlands Volkskracht"
wenscht, als de noodige middelen verkregen
kunnen worden, de scholing in kampen op
groote en doeltreffende schaal te doen
plaats vinden en dat vooral voor die groe
pen van jongens, welke niet door de confes-
sioneele en socialistische organisaties be
reikt worden, maar de groote meerderheid
vormen van de werklooze jeugd.
Onder de gemeente Maarheeze,
plaatse genaamd Sterksel, op het z.g. „Cyns-
goed" is door zekeren van D. een bronzen
bijl gevonden. Bij deskundig onderzoek i:
gebleken dat deze afkomslig is uit den Gal
lisehen tijd, dit is pl.m. 400 jaar voor Chris
tus. Deskundigen nemen aan dat zich ter
plaatse nog meer bronzen voorwerpen 1
ten bevinden.
BURGEMEESTER VAN VALBURG
Bij K.B. van 10 Februari 1939, is met
ingang van 1 Maart 1939, benoemd tot bur
gemeester der gemeente Valburg: Mr. H.
L. 'sJacob.
Uit de Christelijke Jeugdbeweging
Aarzelingen in de liefde
Het probleem van film
en tooneel
Een bondsdagplaats
en een welkom
Het jonge leven heeft met vele problemen
te worstelen. In De Jongeman is Jan
Pennekras zelfs lastig gevallen door een
meisje met de vraag of hij haar zekerheid
wilde geven over de kwestie of zij wel genoeg
van haar uitverkorene hpudt. Alstublieft,
dames, zegt Jan Pennekras, u vraagt en
wij draaien. En inderdaad, hij draai:.
Houd ik genoeg van hem?
Hij gaat uitvoerig op de kwestie in. Het is
heusch wel aardig uit de beschouwing eens
een paar zinnen af te schrijven:
Daarom kan ik tegen dat weifelende
meisje niet zeggen: „Hoor eens, je bene bang,
dat je niet voldoende van je verloofde houdt.
Maai-je hebt toch imimers met Sinter
klaas een paar handschoenen voor hem ge
breid en je hebt hem toch met zijn verjaar
dag een nieuwe lantaarn voor zijn fiets ge
geven, waarvoor je hard hebt moeten sparen.
En je hebt toch
Ik schei maar uit met dat rijtje. Al maakte
ik het zoo lang als den Afsluitdijk, het zou
geen afsluitdijk zijn voor haar gevoelens.
Jansje en Jantje Jamaar. zooals ik dergelijke
jonge menschen zou willen noemen, zouden
tegenover honderd bewijzen honderd tegen
argumenten hebben. „Ja maar", zouden ze
zeggen, „dat is nou wel zoo. Maar zie je.
Een mensch, die een ander niet overtuigen
kan met bewijzen, kan het zichzelf ook niet.
De gezindheid van een mensoh moet
veranderen. Dat is het eerste en het eenige.
Het hart moet het willen. Dan aal het hoofd
de bewijzen binnen laten. Als het hart dan
nog bewijzen noodig heeft
Zoo draait Jan Pennekras dan de kwestie
om en om, waarna hij tenslotte een bewijs
zoekt uit het ongerijmde. Als hij nu eens uit
je leven weggingEnz.
Hel kan zijn, dat vele jonge menschen met
dergelijke vragen tobben en wij hebben
heusch geprobeerd ernstig te blijven, ma:
kunt soms niet verhinderen, dat er
grinnik door je keel schiet.
Verfilming van den roman
Het orgaan van den Bond van Chr. Geref.
Meisjesvereenigingen „Belijden en Beleven"
heeft bezwaar tegen de verfilming van
Christelijke roman, omdat daarin vakmen-
sch-en een Christelijke rol moeten spelen. Aan
de tooneelwereld mag men niet de minste
geldelijke steun geven. We lezen o.a.:
En dan nog iets. Ik heb eens ergens de
regels „Wie ver van U de weelde zoekt e
moeten zingen gelijk met een beslist
geloovig iemand die er evenals ik voor werd
betaald. Je voelt in zoo'n geval dat er iets
hapert, dat dat niet mag. Als we nu in
noerad» sprekende film Gods Naam hooren
gebruiken door een ouden Urker en we den
ken ons dan in, dat dit een tooneelspeler is,
dus, om niet meer te zeggen, een niet-Christen,
dan zeg ik neen. Christenen, blijf maar ach
terlijk op dit gebied. Geen christelijke roman
op de film.
t zou wel eens aardig zijn dit standpunt
op alle consequenties te toetsen. Men zou
eigenaardige dingen komen te staan.
Het is echter ongetwijfeld gewenscht dat deze
kwestie, die vele kanten heeft (we denken
aan het amateur-tooneel) eens op de helling
komt. Onder de jeugd vooral zit men er mee.
Toch geen uitzonderingspositie
Ja, zoo zijn er vele problemen. In het
Geref. Jongelingsblad lezen we in de Vraag-
en antwoord-rubriek de vraag: Is het geoor
loofd, dat een Geref. jongeling zich laat be
lezen, in welk geval dan ook? De zaak zelf is
natuurlijk wel een antwoord waard. Maar
de wijze van vraagstelling doet eigenaardig
aan. De Geref. jongeling neemt immers geen
uitzonderingspositie in.
Naar Utrecht
Het Geref. Jongelingsblad deelt mede, dat
de Bondsdag dit jaar niet in Apeldoorn zal
■/orden gehouden, maar in Utrecht. In Apel
doorn waren de noodige lokaliteiten niet te
krijgen. In Utrecht heeft men de beschikking
gekregen over het gebouw „Tivoli", de Ned.
Herv. „Buurkerk" en de Geref. „Oosterkerk"
Mej. Dir. A. L. Fransz
In „Het Leidstersblad" wordt een welkom
toegeroepen aan Mej. Mr. A. L. Fransz, de
Indische secretaresse van de federatie van
Chr. Ver. van en voor vrouwen en meisjes.
Mej. Fransz heeft voorloopig haar intrek ge
nomen bij Mevr. L. Slotemaker de Bruin
Rutgers te Wassenaar. Zij gaat in de maand
Februari nog niet uit spreken. In haar gezel
schap verkeert Mej. Phoa, een Chineescl
die langen tijd werkzaam was op 't Bureau
deT Indische Federatie.
Letteren en Kunst
Ongeëvenaard uitbeeldster
van de Indische volksziel en
natuur en volmaakt styliste
Met Augusta de Wit ontviel onze letter
kunde een der merkwaardigste en f/jnste
talenten.
Op 25 Nov. 1864 te Sibolga op Sumatra ge
boren, heeft het verlangen naar Indië en de
liefde tot Indië heel haar leven beheerscht.
Het valt mede hieruit af te leiden, dat haar
zuiverste en gevoeligste werk betrekking
hpeft op Indië: Orpheus in de Dessa,
De Godin die wacht. Natuur en
menschen in Indië, Gods gooche
laartjes, De Wake bij de brug. Vele
bladzijden uit deze werken behooren tot het
beste, dat ooit over Indië is geschreven.
Daarom zullen verschillende van Augusta
de Wit's boeken blijven leven onder ons
volk en steeds weer belangstelling trekken.
de herinnering levendig houden aan
deze fijngevoelige en begaafde kunstenares.
Elke poging om ons, Nederlanders, Indië
beter te doen kennen en begrijpen, is van
harte toe te juichen. Nederland heeft tegen
over zijn overzeesche gewesten een gewel
dige en gewichtige taak, de verantwoorde
lijke opgave, Insulinde cultureel en econo
misch te leiden op den weg naar steeds ver
der en hooger ontwikkeling.
Zal dat kunnen, dan is daarvoor wel aller
eerst noodig, dat de beide nationaliteiten in
Indië zelf elkaar steeds beter leeren ver
staan en dichter naderen en verbonden wor
den door de onzienlijke brug, „waarover
zooals Augusta de Witi in De Wake
schreef dag aan dag vele verlangenden
aan de eenzaamheid ontkomen en de landen
bereiken van het broederlijk geluk".
Het verdient opmerking, dat de schr'jfster
eenmaal eenigszins pessimistisch heeft ge
staan tegenover deze innerlijke samenwer
king, dat werkelijk begrijpen tusschen Euro
peaan en inlander. In haar boek Verbor
gen Bronnen wees zij op het grondc-
looze Oostersche mysterie, dat als een muur
staat tusschen den Javaan en ons.
„Wij prijzen liefde en eer en trouw en
dapperheid. Ook zij prijzen die. Maar wat
wij liefde heeten, is niet wat zij meenen
met het woord en eer in hun gedachten ge
lijkt niet op de eer, die wij hoog houden.
Ons goed is hun goed niet, nooh hun kwaad
ons kwaad.
Oost en West. Een andere hemel, een
andere aarde. En over den afgrond
Maar dieper inleven in de ziel van den
inlander en gescherpte intuïtie hebben de
schrijfster geleerd, dat dit tenslotte niet
juist kan zijn en niet het laatste woord. Zij
heeft onderkend en ervaren, dat liefde en
vereerlng óók in het leven van den zwarte
bestaan en het cement vormen, dat hun
samenleven bindt. Daar is zoo erkende
Augusta de Wit zich gelukkig wel waar
lijk een brug, die den Europeaan leidt tot
een volkomen eenheid met den zwarte, de
brug der liefde.
Op onovertroffen wijze heeft de Schrijf
ster deze gedachte gestalte gegeven in
Oripheusin de dessaenDe Wakebij
de Brug.
In het eerste boekje, dat heerlijke mees
terwerk der Indië-literatuur, „een der meest
ontroerende literaire schoonheden", gelijk
dr Tazelaar het noemde, wordt ons getee-
kend de verhouding tusschen den Neder-
landschen employé Bake en het misvormde
fluitspelertje Si-Bengkolc. Wij gevoelen het:
Bake, de meerdere in kennis en rijkdom en
macht beteekent iets in het leven van Si-
Bengkok, maar de verlamde, verminkte
schenkt in ruil voor materieele weldaden
den knappen ambtenaar veel meer terug:
een stuk gemoed, een uit het winstbejag op-
gehoven en tot zichzelf inkeerend hart. Maar
als dan de gelddorst bij Bake alles gaat
overheerschen, hij zelfs in de verzorging vaa
zijn vriendje tekortschiet, als dus de Euro
peaan op het verkeerde pad gaat, dan schiet
hij al ras met eieen hand zijn geluk kapot.
Waar de Nederlander cultureel zoo zeer
de meerdere is van den inlander, beschikt
over zooveel meer kennis en macht, kan
hij zoo gemakkelijk het hart stelen van zijn
gekleurde broeders, wanneer slechts van
hém uitgaat de actie tot het bouwen van
de brug, die beide rassen verbinden zal.
Augusta de Wit weet, hoe vele Neder
landers naar den Archipel gaan om zoo
spoedig mogelijk rijk te worden en hoe
veler optreden tegenover den kleurling
autoritair en onverdraagzaam is Het be
hoeft niet te verwonderen, dat. vele Java
nen daarom ons Nederlanders vaak meer
als overheerschers dan als volksgenooten
beschouwen 1
Maar nu laat Augusta de Wit zien, hoe
een Europeaan, die zóó niet doet en zóó
niet is, die niet zich zelf zoekt, maar het
welzijn en geluk der inlandscbe bevolking
nastreeft, zich zelf een plaats in eer en
liefde verovert
Deze vriend der inlanders uit D e W a k
bij de Brug is het tegenbeeld van Bake;
niet aan rijk worden dacht hij, maar alle
wenschen in zijn ziel werden verteerd door
deze eene: „wegen bouwen door ongebaan
de streken, opdat geen wildernis noch berg
noch diep ravijn noch stroom in bandjir-
tijd menschen scheidde van menschen". Hij
bouwde een groote Brug over de breede,
woeste Tjikidoel. Nooit heeft in eigen land
één ingenieur zulk een dankbaarheid
oogst voor het slagen zijner onderneming
als deze ongenoemde. Eén loflied te zijner
eere, bij beurten gezongen, door jongen
ouden, door mannen en vrouwen, weer
klinkt er den ganschen nacht van de bandjir
door rond het wachtvuur. De beteekenis
van zijn daad, van zijn persoonlijkheid,
van zijn goedheid, groeit in hun grillig
fantaseerende geest verre boven alle wer
kelijkheid uit En tot in verre geslachten
zullen de lieden van Hoetau Roeta Soemoer
Tinggi zijn gedachtenis zegenen.
Onvergankelijk is de waarde van Augusta
de Wits Indische boeken om hun hooge
ideëele strekking, maar ook om hun bui
tengewone literaire kwaliteiten.
Elisabeth Augustijn schreef indertijd over
't werk dezer kunstenares: „De overdadige
vruchtbaarheid en de hartstocht van de
emoties en expressies van den Oosterschen
mensch, al wat de Indische sfeer kenmerkt,
heeft ook de taal van Augusta de Wit ge
ïnspireerd. Ze bezit dezelfde rijkdom aan
kleuren, klanken en beelden, waardoor de
taal van den Oosterschen sprookjesverhaler
uitmunt."
De ziel onzer betreurde schrijfster was
als de aeolusharp, waaraan de wind de
schoonste melodieën ontlokt. Puur en kris
talhelder, door en door dichterlijk is elke
regel die ze schreef. Zeer bedachtzaam, op
het uiterste geconcentreerd is haar taal.
met geen enkel overbodig woord, de plaats
van elk woord zorgvuldig bepaald. De
mysterieuse fluisteringen van het oerwoud,
de stemmen van de wind op dc hoogvlakte,
het murmelen van de branding aan dè
kust, het stuwt alles als een ritmische be
weging door dit proza. Borel heeft heel
juist in dit verband gesproken van „reine
rythmer.". En Kloos noemde haar eens „de
volmaakte styliste, bij wie haar hoogste
kunst zoo eenvoudig zich voordoet, dat zij
ons toeschijnt natuur te zijn".
Ten slotte: Augusta de Wit was niet een
der onzen in religieuzen zin. Elk godsdien
stig element zoekt men in haar werk ver
geefs. Maar tegenover d i t manco, staat de
groote verdienste, dat haar hoeken
gens een anti-godsdienstige strekking
hebben. Is een groot deel der moderne lite
ratuur hoe aesthetisch geslaagd vaak
om ethische redenen beslist verwerpelijk,
de boeken van Augusta de Wit zijn doortrok
ken van een edeion en goeden geeft. Ze b
hooren gelijk dr Tazelaar in C h r i
telijke Letterkundige Studie
schrijft tot het weinige van de moderne
romanliteratuur, dat niet uit hoofde van
ernstige principieele bezwaren door den
Christen moet worden ter zijde gelegd.
M. J. LEENDERTSE.
INSDAG, 14 FEURXTARI 103»
ILVBRSUH 1. 1S75 cn 301..'. M. AVRO-Tjlt.
zending- S.00 Gram.muziek. (Om 8.15 Berich
ten). 10.00 Morgenwijding. 10.15 Gewijda
muziek (gr.pl.). 10.30 Voor de vrotrw. 10.35
Omroeporkest.. 11.00 Wenken voor de huis
houding. 11.30 Omroeporkest. (Om 12.15 Be
richten). 12.30 Gr
deren. 5.30 AVRO-Aeolian-orkest en solist.
(Om 6.25 Berichten!). G.30 Gram.muizick.
7.00 Voor do kinderen. 7.05 Cellovoordracht.
7.30 Engelsche les. 8.00 Berichten ANP, Ras
diojournaal. mededeelingen. 8.20 Gram.mu
ziek. 8.30 Bonte Dtinsdagavond trein. lO.OOi
Radiotooncel. 10.20 Vocaal concert. 10.45 u,
Gram.muziek. 11.00 Berichten ANP. gTam.
muziek. 11.3012.00 Do AVRO Dance-Band
IILVERSUM II. 415.5 M. KRO-UltzendlnK<
S OI9.15 Gram.muziek. (ca. 8.15 Berichten);
10.00 Gram.muziek. 11.30 Godsdienstig half
uurtje. 12.00 Berichten. 12.15 KRO-Melodis-
ten. (1.001.20 Gram.muziek.) 2.00 Vrous
wenuurtje. 3.90 Modecursus. 4.00 Gram.mu
ziek. 5.00 ICRO-Melodisten en solist. (5.45
6.05 FelicitatiebezoeW). 6.35 Berichte^
sportpraatj» -• -
7.15 Cyclus
dc nieuwe gemeenschap". 7.45 Gr,
:iek. 8.00 Berichten ANP, mededeelingen.
Het Stedelijk Ork.
ste (9.009.20 Zang
Maastricht
>iano en obll-
09 Gram.muziek. 10.30.
DROITWICH 1500 M. 12.29 Radiotooneel 12.3U
Orkest. 1.20 Doedelzak. 4.45 Cello en plano*
5.20 Harplcwintet. 5.50 Orgelspel en Zang.
6.45 Causerie. 7.20 Piano. 7.50 Causerie. 8.20
Band. 9.45 Causerie over do pers. 10.05 Strijk
kwartet. 11.20 Fransche causerie. 11.35 uuc
7.25 Orkest. 8.38
8.20 „La Traviata'1. opei
De werkkampen van de Centrale
Er is nog steeds groote belangstelling
In de pers wordt hier en daar de indruk
gewekt dat de belangstelling der jeugdige
werkloozen zoo minimaal is. dat de kampen
heel bezwaarlijk te bezetten zouden zijn.
De kampen, die uitgaan van de Centrale
voor Werkloozenzorg, gesticht op initiatief
van den Raad van Nederlandsche kerken voor
practisch Christendom zijn tlhans mudvol.
Zelfs moet een groot aantal jeugdige werk
loozen wachten op plaatsing. Had deze „cen
trale" thans nog een paar kampen beschik
baar, dan zouden die ook te bezetten zijn.
Op dit oogenlblik zijn er ongeveer 850 deel
nemers in de negen kampen aanwezig. Zij,
die ziich nu reeds opgeven, of reeds opgege
ven hebben, voor de volgende periode die in
de tweede helft van Maart begint, hebben
dus de beste kans op plaatsing.
Bij de plaatselijke comité's kunnen de
deelnemers zich melden.
Men zal zich herinneren, dat het Nat. Co
mité tot het bevorderen van belangstelling
in de Nederlandsche scheepvaart door het
bouwen van scheepsmodellen indertijd zijn
werkzaamheden begonnen is met den bouw
van een model van het nieuwe schip der
„Nederland", de „Oranje". De heer F. C.
Werumeus Buning had daartoe het ontwerp
vervaardigd.
Thans heeft de redactie van „De Model
bouwer" in samenwerking met de Neder
landsche Spoorwegen, een prijsvraag uitge
schreven voor het vervaardigen van een
model van een Diesel-electrischen trein,
eveneens naar ontwerp van den heer Weru
meus Buning. Voor hen, die aan deze prijs
vraag wenschen deel te nemen is een z.g.
bouwpakket samengesteld met de materialen,
waarvan men het model kan vervaaraigen.
De binnengekomen modellen worden in
September op de groote Spoorwegtentoon
stelling te Amsterdam tentoongesteld. Alle
inlichtingen worden verstrekt door de af-
deeling Publiciteit der Ned. Spoorwegen te
Utrecht.
VOORJAARSBIJENMARKT TE RESTEREN
Te Resteren is een districtsvergadering ge
houden van de afdeelingen van den Neder-
landschen Imkersbond, waar met algemeene
stemmen werd besloten tot het houden van
een voorj aarsbij enmarkt te Resteren, en wel
op 6 April a.s.
De griep in het land.
Dan Mijnhardtjes bij de hand*
Doos 30 en 50 ct<
(Reel.)
ECONOMIE
EN FINANCIEN
Noorder Bank te Alkmaar
Nettowinst ƒ24.726 (v. j. ƒ34.243)
Div. 4 pet. (v. j. nihil).
Aan het jaarverslag over 1938 van de N.V.
Noorder Bank te Alkmaar ontleenen we de
volgende bijzonaerheden:
De effectenzaken droegen belangrijk
der bij tot de inkomsten dan over 1937. Het
zuivel- zoowel als het bloembollenbedrijf
werkten in het algemeen nog met bevredi
gende resultaten. Daarentegen bleven de
resultaten van het landbouwbedrijf zeer te
leurstellend. De export liet alles te wenschen
over met als gevolg verre van loonende prij
zen.
Ook de vetweiderij had geen reden tot
tevredenheid. Dat desondanks de bronnen
onzer inkomsten zich nog tamelijk goed hiel
den, mag tot voldoening strekken. Zelfs
droeg de renterekening nog iets meer tot de
winst bij, niettegenstaande de rentevoet bij
voortduring buitengewoon laag bleef. Bijna
het geheele jaar door beschikten wij over
een groote ruimte van middelen, die vrijwel
renteloos bleven.
Hoewel de nettowinst een hoogere uitkee-
ring zou toelaten, stelt de directie voor 4 pet.
dividend uit te keeren (v. j. nihil) en het
restant na gebruikelijke afschrijving op het
gebouw, toe te voegen aan de reserve.
De brutowinst bedraagt f 63.597, waarvan
afgaat voor salarissen en onkosten f38.870.
zoodat een nettowinst resteert van f24.726
(f34.243).
De Wereldhaven
Dividend 5H pet. (onv.).
Aan het jaarverslag over 1938 van de N.V.
tot Expl. van onr. Goederen „De Wereldha
ven" te Rotterdam ontleenen we de volgende
bijzonderheden:
De resultaten over 1938 mogen zeer goed
genoemd worden, en onze Maatschappij
mocht zich weer sterker maken, hetgeen
bereikt werd door aanbouw van 8 nieuwet
huizen, terwijl uit de exploitatie voldoendd
winst kwam om een behoorlijk dividend vooij
te stellen.
Het beleggend publiek toonde zijn bela/ng-
stelling door f 32.300 aandeelen te nemen. Da
hypotheekrenten werden gebracht van 3.95
naar 3.83 pet. gemiddeld.
De exploitatiewinst bedroog f 10.755, het*
geen met de onverdeelde -winst van 1937 cn
ente een winstsaldo geeft van f 16.303.
Wij stellen voor van de winst f 2000 te be
stemmen voor afschrijving van de boekwaar»
de der panden en van het restant ad f 14.303
aan aandeelhouders uit te keeren 5XA pct«
(onv.) met dividendbelasting, statuaire re
serveering en salarissen bestuur makenda
een bedrag van f 10.643 en het restant ad
f 3659 over te brengen naar de nieuwe reke
ning als reserve voor registratiekosten van'
te plaatsen aandeelen.
Het huizenbezit werd tot 22 panden uitge
breid. verhuurd in 78 perceelen. Op hef
oogeniblik zijn weer 4 panden in aanbouw en
hebben we voor 5 panden bouwterrein aan
gekocht, waarin per 31 December een bedrag
van f 8344 was 'verwerkt.
Het aandeelenkapitaal kan nog belangrijk
worden vergroot, omdat er nog voldoendd
gelegenheid is dit rendabel te maken. Het
jilaatsen der aandeelen tegen den koers vari
100 pet. bleef een succes, waardoor per 311
Dec. f 138.300 geplaatst en volgestort was.
Wij stellen voor het bestuur te machtigen I
wederom de gelegenheid open te stellen tof
uitgifte van aandeelen tegen den koers van
minimum 100 pet.
AmerikaanscHe
Petrol eum-industrïe
Winsten 30 a 40 pet. lager geraamd
Gezien de lagere gemiddelde prijzen, wel
ke zoowel voor ruwe olie en geraffineerds
producten thans gelden, zijn er indicaties
dat de totale nettowinsten van de olieirt-
dustrie in de V. S. in het loopende kwartaal
een vermindering zullen toonen van 30 40
pet. t. o. v. de overeenkomstige periode vart
vorig jaar. De prijsbeweging van nu af tof
eind Maart, zou eohter deze voorspelling
kunnen wijzigen, srhrijft Wallstreet Journal.-
Over het jaar 1938 waren de winsten circa
45 a 55 pet. lager dan de winsten over 1937
en zoodoende kwamen zij weer terecht op hef
niveau van 1936. Elk kwartaal van 1938 gaf
geleidelijk aan ongunstiger resultaten, waar
in de creleidelijke verlaging der prijzen tot
uitdrukking kwam. eerst voor benzine en In
het laatste kwartaal voor ruwe olie. De
groothandclsprijs voor derde soort benzine
was bijv. in December het laagste sinds 1933.
Indien echter de voorraden van nu af aan
tot eind Maart niet sterker toenemen dan
tot 85 millioen barrels, is het waarschijnlijk
dat een betere prijs zal intreden, hetgeen de
winsten gedurende de periode van groote
consumptie belangrijk zou stimuleeren. De
oeriode van grootere consumptie begint in
April.
KALEIDOSCOOP
De New Yorksche beurs opende
Zaterdag prijshoudend. De handel was erg
terughoudend, maar per saldo werden toch
koerswinsten geboekt. Enkele fondsen stegen
zelfs 1 tot 3 punten. De vooruitzichten van
het bedrijfsleven werden wat gunstiger be
oordeeld. Het slot was goed prijshoudend.
De omzet bedroeg 320.000 aandeelen.
Naar wij vernemen heeft de winst der
Stedelijke Hypotheekbank in 1938
ruim 99,000 (vj. 68,765) bedragen. Over
de onverplichte stortingen wordt 4 pet (vj.
nihil) uitgekeerd.
De winst over 1937, vermeerderd met
39,106, onttrokken aan de reserve, werd
bestemd tot afschrijvingen.
In het tweede halfjaar 1938 zijn de
uitstaande hypotheken der Nat i o n a 1 e
Hypotheekbank verder gedaald, nl.
van 45,909,170 tot 44,319,384 en de pand
brieven van f 46,274,800 tot f 43,769,000. Op
1 Januari 1938 stonden uit f 48,350,910 hy
potheken en f 49,019,700 pandbrieven.
De ingekochte onderpanden, welke in het
eerste halfjaar 1938 toenamen met f 35,932
tot f 763,915, verminderden in het tweede
halfjaar tot f 713,806.
Naar wij vernemen zal aan aandeel
houders van de N.V. De Rentekas wor
den voorgesteld over 1938 4i/2 pet dividend
uit te keeren. Over 1936 en 1937 werd tefc
kens 5 pet dividend uitgekeerd.