Het recht van vereeniging en ver -gadering GO - AL-PA en RA TUNGSRAM VRIJDAG io FEBRUARI 1939 DERDE BLAD PAG. 9 Tweede Kamer Minister Goseling ver dedigt en doet concessies Nederlandsche politiek van vreemde smetten vrij (Vergadering van 9 Febru 1939) Er zijn nog twee verdedigers van de wijziging van het recht van vereeniging en vergadering aan het woord geweest, alvorens minister Goseling zelf 't schild over zijn wetgevend product kon uit strekken. De heer T r u y e n schaarde zich onder de voorstanders, zulks in verband met de gewijzigde omstandigheden. De bestaande wettelijke bepalingen zijn daarvoor te ruim geworden. Gevolg daarvan is bv., dat men tegenover de practijken van den N. Malthu- siaanschen Bond vrijwel machteloos is. In de toekomst zal tegen collectief optreden van een vereeniging het noodige kunnen worden gedaan ter bescherming van de openbare orde en de goede zeden Mèt den heer De Geer giggen sommige bepalingen hem echter te ver. B.v. ten aan zien van de politiecontrole op besloten bij eenkomsten, waarbij vreemdelingen tegen woordig zijn. Op nuchterheid meende de heer De Geer. na de overdreven bestrijding van sommige sprekers, nog eens te moeten aandringen. De Minister bleek deze wenken en die welke den vorigen dag van bevriende zijde reeds waren gegeven, te verstaan. Het ge tuigt voor zijn werkelijkheidszin, dat hij toonde te begrijpen, dat nog enkele conces sies van hem werden verwacht. De bereid heid er toe werd al dadelijk vooropgesteld. Den heer Algera, in wiens rede de Minis ter menig aanknoopingspunt vond, werd toegestemd, dat allerminst gloednieuwe din gen aan de orde zijn gesteld. Maar de ge dachten zijn gezond en redelijk, zij het be perkt van aard en strekking. Over de kern or van is van veel overeenstemming ge bleken. Daarom is het naar het gevoelen van den Minister ook niet noodig aan -de wet een tijdelijk karakter te geven; de heer De Geer had in die richting ook een oog geslagen. Niet ten onrechte vroeg de Minister, waar om we over 4 of 5 jaar weer zouden terug vallen in de oude redactie, waarvan men erkent, dat ze gebreken vertoont. Wat de Minister wil, is vooral gericht op de toe komst en als preventie bedoeld. Politieke vereenigingen hebben 't zelf in de hand om niet met de wet in conflict te komen. Er is geen aanleiding om deze orga nisaties, die vrij moeten blijven van vreem de smetten, anders te behandelen dan alle andere vereenigingen. Nadruk legde de Minister er op. dat het begrip „goede zeden" in de jurisprudentie mag worden bepaald door de normen van de Christel ij ke zede wet. De Minister heeft daarvan goede verwachtin gen. gelet op de door velen doorleefde gees telijke en moreel e herbewapening. Over den term „te weeg brengen", welke 'de Minister wil introduceeren en de woor den „gericht zijn op", waaraan anderen de voorkeur geven, wilde hij niet lang twisten. Z'n eigen tekst achtte hij scherper en rui mer. Maar ook de andere uitdrukking brengt een verruiming en beteekent meer dan een formeele doelstelling, houdt ook een doelstelling ad hoc in. Hierover valt te praten, als het doel maar wordt bereikt, dat vereenigingen als zoodanig kunnen worden aangepakt. Handhaven moest de Minister, dat vreemden in geenerlei vorm aan het Ne derlandsche politieke organisatieleven mogen meedoen. Het staat voor hem zelfs zoo, dat een vreemdeling, die bv. Nederlander wil worden, maar zich dan reeds zeer met ons staatkundige leven heeft ingelaten, bij hem geen goede beurt maakt. Het weren van buitenlanders als sprekers j is noodig om ons staatkundig leven van vreemde smetten vrij te houden. Het is een inconvenient, erkent de Minister, maar het kan soms nuttig zijn iets van het bestaande j prijs te geven om onze vrijheid te behouden. Hiermee samen hangt de bepaling, dat een vereeniging haar werkzaamheid niet in het j buitenland mag uitstrekken. Dat is niet alleen een preventieve maatregel, maar de feiten maken haar reeds noodig. De N.S B werkt met een blaadje onder de Nederlanders in Duitschland. Dat levert voor ons land groote gevaren op en daarom moet dit bedrijf worden ge- staakt. Ten aanzien van de uitbreiding van de bevoegdheid der politie verklaarde de Minis ter zich bereid tot eenige matiging, door den toegang tot besloten vergaderingen te beper ken tot gevallen, waarin „liet belang dör openbare orde dat bepaaldelijk vordert". Familiefeestjes blijven potentieel onder t nieuwe artikel vallen. Of er opgetreden wordt, hang» ai van de familie en van bet feestje, voegde de Minister er onder groote vroolijkheid aan loe. 7i]n er geen vreemde lingen, dan is de zaak gauw opgelost Wordt toegang geweigerd, dan ontstaan vermoe dens, maar zal toch eerst de toestemming van hoogerhand noodig zijn om ergens bin nen te treden. Er werd gerepliceerd. De heeren Albarda en Joekes bleken niet gerust gesteld. Met een beroep op de Memorie van Antwoord waren ze van meening, dat de Minister in het mondeling debat meer reserves in acht nam dan in de stukken. Het had er den schijn van. Veel meer bleek het echter niet te zijn, toen de Minister de gebezigde citaten in hun verband plaatste. Misschien had hij voorzichtiger gedaan iets minder diep en gedetailleerd in te gaan op allerlei vragen van casuistiek, waarover het laatste woord ten slotte toch aan den rechter is. In dit verband wees de Minister er ook nog eens op, dat de M. v. A. vergezeld ging van be langrijke wijzigingen om aan bezwaren tege moet te komen en de waarborgen voor de rechtszekerheid te vergrooten. De heer Rost van Tonningen meng de zich ook nog even in de replieken om wat herrie te maken. De wet is tegen de N.S.B. gericht, ver klaarde hij met groote vrijmoedigheid. Het is natuurlijk onjuist, maar een kwaad ge weten verklaart veel. Echter gaf het geen recht om anti-rev. en chr.-hist. uit te maken voor knechten" na tusschenkomst van den Voorzitter veranderd in: dienaren van de R.K. Staatspartij. Ware het par lementair, we zouden deze beschuldiging als waanzin bestempelen. Tuist de behandeling der wet bewijst, dat van een in het gevlij komen van de R.K. niet de minste sprake is; met wat goeden wil zou eer het tegen deel zijn te betoogen. En de vele concessies, welke de Minister tijdens de behandeling heeft moeten doen, wijzen er al evenzeer op, dat van eenige ovérheersching schijn noch schaduw te vinden is. Amendementen Van soc.-dem. zijde was voor een behoor lijk aantal amendementen gezorgd; meer dan een er van vond in breeder kring in stemming en was ook voor den Minister aanvaardbaar. Bij art. III zat de Kamer er midden in. Het tegenwoordige artikel III luidt: Met de openbare orde wordt strijdig geacht elke vereeniging, welke tot doel heeft: le. onge hoorzaamheid aan of overtreding van de wet of een wettelijke verordening: 2e aan randing of bederf der goede zeden; 3e. stoor nis in de uitoefening der rechten, van wie het ook zij. De Minister wil achter „welke tot doel heeft" invoegen de woorden: of welker feite lijke werkzaamheid teweegbrengt". Verder stelde hij twee nieuwe Leden voor van den volgenden inhoud: „Eveneens wordt met de openbare orde strijdig geacht de Nederlandsche staalkun dige vereeniging, waaraan vreemdelingen door lidmaatschap of op andere wijze deel nemen of welke haar werkzaamheid uit strekt tot liet buitonland. Als Nederlandsche staatkundige vereeniging, in den zin van dit voorschrift, geldt de vereeniging, welke zich uitsluitend of mede bezig houdt met de Ne derlandsche staatkunde in algemecnen zin; als zoodanig geldt niet de vereeniging, welke zich in haar werkzaamheid op staatkundig gebied beperkt tot een of meer onderwer pen van bijzonderen aard. Het voorgaande lid is niet van toepassing, indien hi eon geval van deelneming van vreemdelingen aan een vereeniging: a. het bestuur of. ontbreekt dit, de feite lijke leiding van de vereeniging met de deelneming niet bekend was en ook geen enkele aanleiding had om deze te vermoe den, en b na bekend worden, de deelneming ter stond is beëindigd en, voor zoover mogelijk, de reeds ingetreden gevolgen terstond on gedaan gemaakt. De heer Donker stelde voor „teweeg brengen" te vervangen door: gericht zijn op. Voorts wilde hij voor vreemdelingen alleen bet lidmaatschap van en het geven van financieelen steun aan Nederlandsche staat kundige vereenigingen verbieden en doen vervallen de bepaling, dat deze vereenigin gen haar werkzaamheid niet mogen uit strekken tot het buitenland. Dat de heer Joekes het hiermee eens was, wisten we reeds. De M i n i s t e r toonde tegen het eerste amendement, waartegen uit de Kamer nie mand bezwaar maakte, weinig bedenking en nam het over. Voor het overige stond hij afwijzend. De woorden -,of op andere wiize" in het nieuwe derde lid. wilde hij niet missen. Met 42 tegen 41 stemmen werd het desbetreffende amendement-Donker v er worpen. Het waren de chr.-hist.. die het aantal voorstan ders van het amendement zoo hoog opvoer den. Ze stemden echter tegen het amende ment van de werkzaamheden in het buiten land, dat met 47 tegen 36 stemmen viel. Heel de linkerzijde was eenstemmig tegen cn stemde voor een concessie, welke aan de meer extreme groepen in het gevlij poogde te komen. Vervolgens kwam aan de beurt art. IV, volgens hetwelk de burgerlijke rechter, op vordering van het openbaar ministerie, kan verklaren, dat een vereeniging verboden is. als strijdig met de openbare orde. De para grafen 1 (betreffende de oprichting van ver eenigingen) en 2 (aangaande de verboden vereenigingen) zijn op alle vereenigingen zonder onderscheid van toepassing: onder vereenigingen worden in paragraaf 2 stich tingen begrepen. Pm 'raaf 3 (betreffende de rechtspersoonlijkheid) is niet van toenns-. sing op vereenigingen, welke vóór 20 Mei 1855 bestonden (deze worden, voor wat de- onderwerpen van paragraaf 3 betreft, beoor deeld naar de wetten, waaronder zij zijn op gericht); coöperatieve vereenigingen; maat schappijen en vennootschappen; wederkee- rige verzekeririgs- en waarborgmaatschap pijen; sclieensreederijen. Ook hier weer enkele amendementen van den heer Donker om de pi'ocedure met meer waarborgen te omkleeden en, behou dens uitzonderingsgevallen, behandeling van zaken met juridischen bijstand in het open baar te verkrijgen. De beer Wen de laar voegde er één aan toe. Hij wenschte voor een actie voor ver boden verklaring van een vereeniging, slecht competent te doen zijn de Rechtbank in welker rechtsgebied de vereeniging sta-, tutair of feitelijk- gevestigd is. Deze overbodige .bepaling bood dep heer Rost van Tonningen weer aanleiding om den Minister pogingen tot rechtsver krachting in de schoenen te schuiven en hem opnieuw te hoonen als de Nederland sche Schuschnigg. Den heer v. M a a r s e v e e n ontlokte dit de opmerking, dat de Oostenrijksche staats- GRATIS het mooie CHINA-ALBUM Wij laten vóór uit Februari a.s. 4 ANNONCES plaatsen resp. gemerkt: Ieder die ons deze vier advertenties elk geplakt op *3i GOALPARA-OMSLAG onzer bekende theeverpakking inzendt sturen wij, zoolang de voorraad strekt, GRATIS eo FRANCO HUIS het schitterend uitgevoerde CHINA-ALBLM. GOALPARA-loodvenpakking ander? dan gewone thee! Alleen: Imp. SWEERS HAMDEL MIJ, Heerengracht 451, Amsterdam-C. Verdoovende middelen tegen rheumatische pijnen Zij zijn min of meer gevaarlijk lapwerk en het resultaat is slechts tijdelijk. Boven dien is een rheumatieklijder, door de bij rheumatische aandoeningen optredende sto ring in de huidfunctie, bijzonder gevoelig voor tocht en kou, waardoor ook na het minste tochtje de pijnon weer zullen begin nen. U moet ook niet de pijn bestrijden, maar de oorzaak hiérvan, die ligt in overmaat van urinezuur in het lichaam. Ge moet het kwaad met de wortels uitroeien. Wat ge noodig hebt is een bloedzuiverende kuur met Kruschen Salts, dat lever, nieren en ingewanden aansjioort tot krachtige, regelmatige werking, waardoor het schade lijke urinezuur, dat Uw pijnen veroorzaakt, zal worden verwijdert. En als U de Kruschen- gewoonte trouw blijft, zullen Uw pijnen ge leidelijk verdwijnen, om nooit meer terug te komen. Kruschen Salts is uitsluitend verkrijgbaar bij alle apothekers en drogisten a 0.40, 0.75 en ƒ.1.60 (extra groot pak). (Reel.) De leden van het Civiel- en Bouwkun dig Studenten Gezelschap „Practische Studie" uit Delft maakten gisteren een excursie naar de Maastunnelwer ken te Rotterdam. geestelijke Er zijn gro buitenland man in ieder geval den moed had op zijn post te blijven, ook toen hij wist, dat zijn leven in gevaar was. Overigens verklaarde hij, dat de heer Rost van Tonningen niet iemand is, die in staat is een ander te be- leedigen. Verder had het debat een vreedzaam ver loop. De bijstand van een advocaat werd door den Minister overgenomen. Ook de behande ling in het openbaar met de mogelijkheid van uitzonderingen met het oog op propa gandistische misbruiken, ontmoette geen bezwaar. De competentiercgeling, wenschte de Mi nister echter te behouden, omdat ten slotte door de cassatie de eenheid van rechtspraak toch tot stand komt Dat het O M. zich zou laten gebruiken voor partij doeleinden noem de de Minister ondenkbaar. Met 47 tegen 36 stemmen is daarna het amen dement-Wandelaar verworpen. Vóór stemde met de linkerzijde de N.S.B. De uitersten, zij, die de roede vreezen, waren dus weer bijeen. Vrijdag heeft de Kamer voor afdeclings- onderzoek bestemd. Dinsdag gaat zij dus verder met het wets ontwerp. Het politietoezicht is dan aan de beurt Verslag Voortgezet wordt de behandeling van het wetsontwerp tot wüzfging der wet betreffende iet recht van vereeniging en vergadering. De heer TRUI JEN (r.-k) wüst op den zin De heer DE GEER (c.-h.) zegt, dat toepassing der ;ig zün, ischen. uime formujeerin ook spr. wel betere regelen DE MINISTER AAN HET WOORD De Minister van Justitie, de h dat de Kamer met de Regeering ivenscht een preventief stelsel t.a_v. het igingsrecht. Ons volk hecht aan ziïn vrij en bezinne zich in het gebruilt van die wet bestrijkt alle vereenigingen zoodat ertegenwoordigende licha- iegdheid te geven ten aan- vereenigingen. De rechter- t. Er is afkeer tegen de actie r Malthusiaaansche vereeniging. moeten afgemeten worden naar ?den. Men moet het wetsontwerp :eken ook van n morecle herbewapening :pen die hun werkzaamheid in het litstrekken. bjiv. de N.S.B. werkt d.ie onder de Nederlanders in het nzeer voor andere partijen. ZATERDAG, 11 FEBRUARI 193» (ca. 12.15 Berichten). 12.30 Gram.muziek. 2.00 Film- praatje. 2.16 Pianovoordracht (opn.). 2.45 Gram.muziek. 3.00 Reportage. 3.30—4.00 en 4.05 Residentieorkest. 4.30 Schaaklee. 4.50 Residentieorkest. 5.30 Filmland. 6.00 Grams muziek. 6.28 Berichten. 6.30 Uit de Roode eugdbeweging. 7.00 VAR A-Kalender. 7.10 Berichten. 8.03 Berichten ANP. VARA-Va ria. 8.20 VARA-Orkest en soliste. 9.00 Vo caal. concert met pianobegeleiding (opn.); 9.15 En nuOkè! 10.30 Berichten ANP: 10.35 Schuldig of onschuldig. 11.05 Esme ralda. 11.30—12.00 Gram.muziek. IL VER SUM II, 415.5 M. KRO-Uitzending» 8.009.15 Gram.muziek. (Om 8.15 Berichten)' 11.30 Godsdienstige causerie. 12.00 Berichten 12 15 KRO-Melodtsten en solist. (1.00—1.20 ÉBrihMa Jeugd! De heer ALBARDA (s.-d.) reest dat de toelichting van d e rechterlijke macht aanleidln epllci wiize. welke noodlottig is voor ons staatkundig leven. D* heer Albarda net er wel wat dik heeft opgelegd De heer DE VISSER (Comm.) herhaalt, dat t wetsontwerp den weg opent tot alle mogelijke willekeur. DE GEER (C.H.) repliceerend, be- li.-'.T A 111a i ila. De heer ROST VAN TONNINGEN (N.s.b.) stateert, dat uit alles bliikt. •p gericht ls tegen de N.S.B. Di striidt rijk. De'heer JOEKES (V.D.) rcplici mderdeelen it betreft lor vreemdelin- bultenland .indige ver Amendementen ïrdedlgt- de heer DONKER (s.d.) renten, gericht o] jdsbepallngen. B.v de K.N.AC. kunnen worden verklaard. De heer JOEKES (v.d.) kan grootendeels de bedoelingen van deze amendementen r SaM?nIster GOSELING kan hel ment om de woorden ..of v werkzaamheid teweegbrengt" :erieele illeen fin; Spr. ■eft feitelijk* enten, het iat Imma- n zïin dan nkelijke redactie de voorki Het derde amendement (om te laten ie woorden „of welke hare werkzaamheid uit- :trekt tot 't buitenland") aanvaarde de Kame liet; het vierde, een redactiewijziging, kan spi Het tweede amendement-Donker wordt ver ivorpet met 47 togen 36 stemmrn (voor de s.d :omm., n.s.b., v.d..e lib., behalve de heer Wen REEDS op het ee*»1 ste gezicht zijn «Novana's model* len een verrassing. Bij even nauwkeuriger toe zien, valt U de kwaliteit en de afwerking ook i aanstonds opEn, ten j leste, het allerbeste! de prettige pasvorm is J blijvend bij Novana! kunstzijde, katoen. RIJKEN sde LANGE om ek). 2.00 Vo< 2.30- Gram.muziek. 2.45 Kindei KRO-orkest (4.455.00 Gram.muziek). 5.30 Causerie „10 jaar Vaticaanstad". 5.45 De KRO-Nachtegaaltjes. 6.15 Gram.muziek. 6.20 Journalistiek weekoverzicht. 6.45 Berichten, graimmuziek. 7.00 Berichten. 7.15 Causerie over de Zuid-Afrikaansche letterkunde. 7.35 8 00 Berichten ANP, ededeelingen. 8.15 Medit omlijsting. 8.35 KRO-Orkest KRO-Melo- KRO-Boys en solisten. (10.0010.11» ANP. 10.49 U. 5 20 Orkest 7.05 Orkest. 7 ding. 8.20 Muslc-Hall-Programma. 9.45 Amerikaansch Overzicht. 10.00 Orkest. Voordracht. 11.20 Band. RADIO 1 I.05 Orkest 3.35 ■■■■■■I Zang. 7.20 Orkest 8.35 Zang. 8.50 Radiotoo- neei. 9.30 Variété. 10.25 Symphonieconcerti II.20 Orkest. KEULEN 456 M: 6.30 Orkest. 7.50 Muziekkorps, 9.20 Bach-concert. 11.20 Orkest. 3.20 Orkest, 6.30 Winterhulpprogramma.. 7.30 Reportages. 9.35 Orkest. BRUSSEL 322 en 484 BI. 32 2 Bit 12.50 en 1.50 Orkest. 2.25 Gezelschap voor oude muziek, 4.20 Orkest. 6.20 Orkest. 8.20 Piano. 9.05 Ca baret 10.30 Populair concert. 4 84 BI: 12.50 en 1.30 Radio-Orkest. 3.20 Ra- dlotooneel. 5.35 en 5.35 Radio-Orkest. 8.20 Or kest. 9.05 Orkest en l*>or. 10.-15 Orkest DEUTSCHLANDSENDER 1571 BI. 7.30 Operette. Hij speelt toch eigenlijk om door U te worden) gehoord precies zooals hij speelt Op z'n bestl Ontvang hem dus met RADIOLAMPEN t de heer Roosjei heer DONKER (s.d) verdedigt vervolgens --.. amendement op art rv de procedure be treffende, o.m. de mogelijkheid van bijstand een advocaat en behandeling in het open- Do heer WENDELAAR (lib.) - IV. de procedure rkomen. Jat van een ïen door eeit recht- xxin. in een streeK, waar men voor zekere actia epaalde sympathie of antipathie heeft. De heer ROST VAN TONNINGEN (N s b houding van den procureur-gene raal Spe; welke m zijn. (De inauisit.oi Lchting doo .an Woerden. Jgelökheden er hier Minister GOSELING geeft ering van t—- ring. Alsda :-Don redactie- er in o\ n Nederland^^het® Open baar te gebruiken voor partijdoel- vioAm.riij,1;;,;1 heer DONKER brengt de bedoelde vorbe- (De he Hei. Drdt rndeir (vóór: de s.d., lib., v.d., de n.s.b.). eenöuur)SaderInS wordt verdaagd tot Dinsda; 0)o1jSOri uii de j, Nog nooit heeft Adriaan z'n vader zóó lang achtereen en zóó open hooren spreken. Onmachtig de vele indrukken zoo opeens te verwerken, weet hij niet of hij zich over dien plot- selingen ommekeer al dan niet verheugen moet. Een vage teederheid, opwellend uit zijn naar aanhanke- toj lijkheid hunkerend kinderhart, gemengd met een eveneens onbestemd schuldgevoel, zoekt zich in Adriaan vrij te maken. Heeft hij zijn vader dan al die jaren verkeerd begrepen? Liggen daar in dat nog zoo weinig gekende hart schatten van warmte en liefde besloten, waarvan hij het bestaan zelfs niet heeft vermoed? Het kind Adriaan voelt zich onder dit alles klein, zeer klein worden. Het is hem te moede, alsof hij nu eerst gaat beseffen, wat een onhartelijk, gevoelloos kind hij altijd is geweest. In een dwaze vereering voor het droombeeld van zijn door God weggenomen moeder, heeft hij zijn vader, dien Üe Heere hem nog in Zijn liefde liet, ondankbaar veronacht zaam AHes schijnt opeens onzekes te zijn geworden, allesEn als hij nu maar wist, wat hij doen moest en hóé hij doen moest. Wat verwacht vader van hem, nu, op dit oogenblik, en straks, op de nieuwe school. Adriaan gelooft, dat er véél van hem verwacht wordt. Ook zijn moeder had al. hoe zei vader dat ook weer, o, ja: „veel verwachting" van hem Maar wat verwachten zij dan van hem....^, O, hoe wenschte hij, dat alles maar gebleven mocht zijn, zooals het was. Het was goed geweest, al de jaren, die hij zich herinneren kon. Waarom moest het dan op eenmaal anders, gansch anders worden? En waarom moet hij straks alleen naar een vreemde stad, waar hem blijkbaar ook al weer gevaren wachten? Gevaren, waar vader zelfs het rechte niet van weet, doch die in ver band staan met een verteerd hart en een verwoest leven dat is niet mis „Dat portretje vroeg je?" Adriaan schrikt op en ziet z'n vader verward en dwaas aan. Het valt hem meteen op, dat deze oud begint te worden. Ook dat heeft hij nog niet eerder gezien. Heeft hij dan dertien jaren lang in een droom geleefd, en is, wat nu komt misschien het werkelijke leven, waar de groote menschen het nog al eens over hebben? „Dat kan ik je niet geven", vervolgt vader, „je moeder gaf het mij zelf indertijd, toen we nog maar kort geëngageerd waren, waar ïen portret van ons beiden, je moeder en ik, kort voor het trouwen genomen, dat moet óók nog boven liggen. Dat kun je krijgen. Morgen aan den dag zal ik het voor je opzoekenof misschien vanavond nog wel Een goede week later gaat Adriaan voor de eerste maal naar de H.B.S., met een beklemd hart, een door tante Ditje rijkelijk gemeubileerde boterham, een abonnement op het puffende lokaaltje en een tasch vol nieuwe boeken, benevens de passerdoos van oom Geurt. Het portret van vader en moeder heeft boven, op zijn kamer, een plaats gekregen, die h ij alleen weet. XIX Op de openbare, stadsche H.B.S. wordt de ietwat uitzon derlijke Wiechers, die bovendien nog „fijn" moet wezen, een figuur, die wat terzijde blijft. Te goedhartig en te weinig geaccentueerd om mikpunt te worden en geestelijk te gezond om zich achterafgesteld of buitengesloten te gevoelen, zoekt hij van stonde aan zoo'n beetje z'n eigen weg. Geheel vrij willig, want de kansen om zich nader bij zijn nieuwe kamera den aan te sluiten worden hem, vooral den eersten tijd, van verschillende kanten geboden. Heeft de moeder van Jopie Labouchère hem niet voor kort nog bij de school opgewacht om hem te zeggen, dat hij gerust een of tweemaal in de week mee kan komen om bij haar koffie te drinken? En Boudewijn van Lennep, heeft die hem ook al niet een paar malen mee getroond naar de voorname woning van zijn ouders? Boude wijn is niet een van de snuggersten, maar verder een goed hartige jongen. Bovendien is hij jonker en toch heelemaal niet trotsch. Zoo zou meer te noemen zijn. Over het algemeen zijn het de ma's van jongens, die op school niet al te best meekunnen, die neiging schijnen te gevoelen zich te ontfer men over „dat jochie van buiten." Ze vinden het zielig, dat zoo'n kind tusschen den middag ergens in een melksalonne- tje z'n kuchie moet verorberen. Inderdaad gelukt het eenige van deze dames Adriaan een keer of wat te overreden. Niet echter, wijl haar aanbod hem zou aanlokken. Integendeel, hij ziet er telkens weer ver schrikkelijk tegenop. Hij voelt zich onbeholpen en gegeneerd aan haar keurig gedekte tafels, waar elk voorwerp hem als t ware lokt tot het slaan van den een of anderen flater. Het lekkerste eten smaakt hem er niet en de vriendelijkste aan moedigingen vermogen niet hem op z'n gemak te stellen: Als hij aanleg had gehad tot het vormen van minderwaardig heidscomplexen. zou hij ze daar hebben opgedaan. Maar zoover komt het niet. Adriaans aanvaarden van de invitaties die voor hem van het begin tot het einde kwellingen zijn.' vindt slechts grond ra den eerbied voor „groote" menschen die hem van der jeugd aan is ingeprent. Hij zou niet hebben durven weigeren. Het verzoek van een volwassene staat voor een kmd immers gelijk met een bevel? En dan -ulke v n e n d e I ij k e verzoeken, nog wel van d a m e sl Zoo althans verstaat Adriaan het en maar langzaam groeit in hem het besef dat hij. al is hij dan maar een buitenjonqen van nauwlnks dertien laren oud. inderdaad het récht heeft om te bedanken. Maar sterker wordt dat besef, als hij de qe- veinsdheid gaat onderkennen in het glimlachend liefdebetoon der dames en hem blijkt, dat ze hem eigenlijk al van den aan vang aan ook toen hij nog niet precies wist te zeggen waaróm, beleedigd en gekrenkt hebben. Het al duidelijker doorsche merend medelijden prikkelt hem hoe langer hoe meer terwijl de aanpappende vriendelijkheden hem in zijn doen en laten verward en verlegen maken. Wordt vervol géi

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 9