Geleidelijk groeiproces het beste
voor Indie
WOENSDAG 8 FEBRUARI 1939
TWEEDE BLAD PAG. 7
Daardoor op natuurlijke wijze
tot grooter zelfstandigheid
Partieel welvaartsonderzoek
op Java
Soepel economisch beleid
heeft de voorkeur
Aan de Memorie van Antwoord aan dc
Tweede Kamer betreffende de Indische be
grooting voor 1939 wordt het volgende ont
leend:
In beginsel bestaat tussctoen hen, die in
williging van het verzoek van den Volks
raad tot het bijeenroepen van een conferen
tie, die het plan zou hebben tot het toeken
nen van een „staat van zelfstandigheid" aan
Nederlandsch-Indië voorstaan en den Minis
ter weinig verschil. Het Koninklijk Besluit
kenschetst het verlangen, dat in de petitie
tot uiting komt, als „op zich zelf verklaar
baar en ook te waardeeren", zelfstandigheid
van Nederlandsch-Indië binnen het Rijks
verband is immers het erkend einddoel van
Nederlands koloniale staatkunde Doch 'net
Koninklijk Besluit geeft tevens een om
schrijving van de voorwaarden, welker ver
vulling den onmisbaren grondslag moet leg
gen voor zelfstandigheid, het houdt den
Indisehen politieken leiders bij wie een
streven tot overijling in dezen niet onnatuur
lijk kan worden geacht voor, dat zelfstan
digheid verworven moet worden, dat zij
groeien moet tot waarlijk geestelijk
eigendom van het volk en dat die groei
slechts het natuurlijk resultaat kan zijn van
innerlijken groei in sociaal, econo
misch en'intellectueel opzicht.
Zij, die meenen, dat aan deze voorwaar
den thans reeds zou zijn voldaan, dat het
verlangen naar grooter zelfstandigheid
thans op de eerste plaats dient te worden
gesteld cn dat daaj-in de geestesgesteldheid
van de inheemsche bevolking tot uiting
komt, begaan naar de zienswijze van den
Minister een tijdrekenkundige fout. Zij wil
len de historie met zevenmijlsl-*rzen voor
uitsnellen.
Wie de situatie helder ziet, zal daarin
geen reden vinden om te pleiten voor te
rugtreden op den afgelegden weg, doch wel
Voor het betrachten van omzichtigheid bij
het doen van verdere schreden voorwaarts.
Aan Indië en zijn bevolking moet de tijd ge
gund worden, het verworvene te verwerken
m den geest.
Hot economisch beleid
Voor het geven van leiding en bijstand
han het economisch herstel wensoht de Re
geering zich niet te hinden aan een „vast
economisch plan". De Regeering geeft verre
de voorkeur aan een gedragslijn, welke in
stede van verstarring, mogelijkheid voor een
soepel beleid biedt.
De Minister staat niet afwijzend tegenover
Ren welvaartsonderzoek. Hij kan tihans
ïnededeelen, dat in verband met de loonbe-
Waking een partieel welvaartsonderzoek op
Java zal worden ingesteld, welk onderzoek
fcr in belangrijke mate toe zal kunnen bij
dragen om een inzicht te verkrijgen in den
huidigen stand van het volksinkomen.
Het ligt in de bedoeling om, zoodra de
Minister over de resultaten van de door de
hoeren Hart, Kaag en De Waard met de in
stanties in Indië gevoerde besprekingen tot
fclgeheele overeenstemming zal zijn gekomen
met zijn ambtgenoot van Economische Za
ken en met den Gouverneur-Generaal het
geen spoedig mag worden tegemoet gezien
aan de Staten-Generaal en den Volksraad
gelijktijdig een omstandige uiteenzetting no
pens het gepleegd overleg te doen gewor
den.
De vraag, of oprichting van een afzonder
lijke organisatie, ten einde aan de economi
sche samenwerking met Nederland een vas
ten .grondslag te gewen, uitvoerbaar en doel
matig is, maakt bij den Minister in overleg
met zijn ambtgenoot van Economische Za
ken en den Gouverneur-Generaal, een punt
Van overweging uit. Het valt te verwach-
jten, dat daarover binnen afzienbaren tijd
Ben beslissing zal worden genomen.
Het valt niet te ontkennen, dat de eco
nomische toestand op dit oogenblik on
zéker is, maar de Minister blijft ver
trouwen koesteren in de herstel kracht
van Nederlandsch-Indië. Het staat voor
hem vast, dat Nederlandsöh-Indië zich
op den duur als voornaam tropisch pro
ductieland zal weten te handhaven.
Het financieel beleid
In het betoog der leden, die den budge-
ïairen toestand "weinig rooskleurig noem
den en ernstig bezwaar inbrachten tegen de
in Nederlandsch-Indië gevolgde financieele
politiek, mist de Minister een antwoord op
.de vraag, of de Regeering een andere poli
tiek had kunnen voeren. Zonder omstandig
heden, waaronder de urgente versterking
van het Defensieapparaat de voornaamste
plaats inneemt, zou de Regeering er onge
twijfeld in geslaagd zijn de uitgaven binnen
de middelen te houden.
Wat het verloop van het dienstjaar
1938 betreft, kan de Minister meedee-
len, dat het vermoedelijk tekort op den
gewonen dienst niet onbelangrijk lager
zal zijn dan de raming yan f 33,5 mil-
lioen.
De hoofdoorzaak van den moeilijken fi-
hancieelen toestand ligt in de stijging van
de uitgaven welke hoezeer grootendeels
onvermijdelijk niettemin een factor
ivormt, die voor de naaste toekomst de groot
ste zorg vereischt, vooral ook met het oog
op de nog steeds toenemende eischen op het
gebied der weermacht
De inwendige politieke toestand
Dat en waarom tot dusver nog niet de
hoodzakelijkheid is gebleken, ten aanzien
van de N.S.B. in Indië dezelfde maatrege
len te treffen als in Nederland, is reeds
herhaaldelijk uiteengezet Onderschatting
van gevaren ligt aan die houding zeker niet
ten grondslag, de Regeering is ten deze
zeer waakzaam. Wanneer die vereeniging
in haar uitingen de perken overschrijdt,
Wordt onmiddellijk ingegrepen, gelijk o.m.
kan blijken uit het onlangs plaats gehad
hebbend tijdelijk verbod van baar orgaan.
In overweging is het treffen van voorzie-
taingen, teneinde in Indië de verspreiding
ten opgevangen radioberichten uit het bui
tenland, die een ongewcnschte propaganda
of tendentieuse berichtgeving beoogen, te
kunnen tegengaan. Aan den anderen kant
is mede in overweging een uitbreiding en
intensiveering van de radio-berichtgeving
lusschien Nederland en Indië. waarin naar
het inzicht van den Minister een doeltref
fend middel is gelegen om de culturcele en
politieke toenadering tusschen beide ge-
liedsdeelen te bevorderen.
Wijziging van de Indische Staatsregeling
De voorgenomen herziening der Indische
Staatsregeling strekt uitsluitend tot het aan
brengen van wijzigingen van teohnischen
aard Vraagstukken van principieel karak
ter zullen daarbij niet betrokken worden.
Overwogen wordt o.m. mogelijk te maken,
dat aan den Volksraad in pleno voorbehou
den bevoegdheden kunnen worden uitge
oefend door het college van gedelegeerden.
Aangezien terzake nog overleg gaande is
met de Indische Regeering kan de Minister
nopens de wijzigingsvoorstellen nog geen
verdere mededeelingen doen.
De tot dusver met betrekking tot het on
derzoek naar homo-sexueele vergrijpen uit
Indië ontvangen berichten wettigen tenvolle
de verwachting, dat ook verder in deze aan
gelegenheid zonder aanzien des persoons
met kracht zal worden opgetreden.
Schatkist en 'oliebedrijf
Van de opmerking van verscheidene leden,
dat de gunstige resultaten van het oliebe
drijf slechts in geringe mate in de bijdrage
van de N.I.A.M. aan de schatkist tót uit
drukking komen, heeft de Minister met ver
wondering kennis genomen. Behalve de
Vennootschapsbelasting, accijns en vast
recht, ontving het land toch over de jaren
1935, 1936 en 1937 een dividend van rond
f 857.182, f 2.244.929 en f 7.1S9.052, hetgeen
onderscheidenlijk neerkomt op 15,5 ipCt.,
40,82 pCt. en 130 71 nCt. van het geïnvesteer
de kapitaal van f 5% millioen.
Joodsche vluchtelingen
De Minister acht geen voldoende aanlei
ding aanwezig om in het bijzonder kolonisa
tie door Joodsche vluchtelingen in Neder
landsch-Indië te bevorderen, aangezien hij
in het algemeen sceptisch staat tegenover
de praetische mogelijkheden van kolonisa
tie door Europeanen, welke in elk geval niet
dan zeer beperkt zou kunnen zijn.
Indische weermacht
Wat de opmerkingen nopens de Indische
defensiegrondslagen betreft, is de -Minister
nog steeds van oordeel, dat deze grondsla
gen vóldoende ruimte laten de weermacht
op te bouwen in dien zin, dat elke geweld
dadige aanranding met geweld kan worden
beantwoord. De practijk der laatste jaren
wijst dit trouwens wel zeer afdoende uit.
Er bestaat niet de minste of geringste aan
leiding om aan de betrouwbaarheid van het
leger tc twijfelen.
Meisje door schot uit
mitrailleur gedood
's-HERTOGENBOSCH, 8 Februari. Op
30 September van het vorige jaar is te
Zwolle een doodelijk ongeluk gebeurd. De
20-jarige soldaat A. J. S., geboren te Kam
pen en dienstplichtige bij het 20ste Regi
ment Infanterie te Zwolle, moest dien dag
bij een geladen zware mitrailleur piket
dienst doen.
S. is de mitrailleur toen gaan schoonma
ken en verrichtte aan het wapen talrijke
manipulaties, tengevolge waarvan een schot
is afgegaan. Voor den loop van de mitrail
leur zaten drie meisjes en het 13-jarige meis
je J. Bultman werd door een scherpe
patroon getroffen en zoodanig gewond, dat
zij spoedig overleed.
Gisteren stond S. voor den krijgsraad te
Den Bosch terecht terzake het veroorzaken
van dood door schuld.
De beklaagde was zeer onder den indruk
van het noodlottig ongeval. Uit de behande
ling van de zaak bleek, dat het djen be
klaagde verboden was aan de mitrailleur
te komen. Hij was negen maanden in dienst
en had moeten weten, dat de handelingen,
welke hij aan het wapen verrichtte, hoogst
gevaarlijk waren. Daarbij komt nog, dat de
drie meisjes den soldaat hadden gevraagd,
of het niet gevaarlijk was voor den loop
van de mitrailleur te gaan liggen. Beklaag
de had haar gezegd, dat er absoluut geen
gevaar aanwezig was.
Er werden geen getuigen gehoord. De
auditeur-militair, Mr Aghina, hield een zeer
scherp requisitoir. Hij schetste den beklaag
de als een jongeman met een ruw en on
verschillig karakter, die reeds driemaal
wegens mishandeling is veroordeeld.
Spr. eischte acht maanden gevange
nisstraf, met ontslag uit den dienst. De ver
dediging in deze zaak werd gevoerd door
Mr. E. van Zinnicq Bergmann, die clemen
tie bepleitte.
De krijgsraad heeft S. veroordeeld tot een
hechtenisstraf van zes maanden.
Ongeluk met vrachtauto
Vier dooden, zes gewonden
DONGGALA, 8 Febr. (Anefca). Gistermid)-
d'ag is een vrachtauto, waarmede dertig per
sonen werden vervoerd, in het bergterrein
een ravijn gestort. Vier menschen werden
gedood, de overigen werden allen zwaa
licht gewond.
TWEE POGINGEN TOT M0CTRD BERECHT
ALMELO, 8 Februari. Voor de Almelo-
sche Rechtbank hadden zich de vorige week
de Enschedésche stratenmaker G. J. G. en
de Oldenzaalsche winkelier P. W. te verant
woorden. Zij hadden beiden getracht hun
echtgenooten van het leven te berooven. G.
had dit gedaan door zuringzout in het eten
van zijn vrouw te strooien, W. door zijn
vrouw eenige messteken toe te brengen,
toen zij in beschonken toestand verkeerde.
In beide gevallen was de opzet ecihter mis
lukt.
G. werd gisteren tot acht maanden voor
waardelijke gevangenisstraf veroordeeld.
De eisch was zes maanden. G., die reeds
sedert September is gedetineerd, werd
middelhjk in vrijheid gesteld. W. werd lot
zes maanden gevangenisstraf veroordeeld.
Do edsch luidde een jaar gevangenisstraf.
Eerste Kamer-camera d
i begrafenis
DE HEER DE ZEEUW IS HET j Ds W. J. J. Velders
MET DE REGEERING NIET EENS
"6-GRAVENHAGE, 8 Februari. Zoo
heeft dan gisteren de Eerste Kamer een
Ibcgin gemaakt met de behandeling van
de Rijksbegrooting voor 1939.
De rij werd geopend door den heer A. B.
de Zeeuw (s.d.), die meende, in het land
stijgenden twijfel tc kunnen constatee-
ren inzake het „kunnen" van dit Kabinet
Herinnerd werd aan het verlangen van den
R.-K. heer De Bruin naar het „verlossende
woord" in het werkloosheidsvraagstuk.
t is noodig, dat spoedig tot daden wor
de overgegaan. De toestand op verschillend
gebied is moeilijker dan voor enkele jaren.
Aan den anderen kant mocht van liet Ka
binet meer worden verwacht, aangezien, het
zich heeft gevormd tot een Gideonsbende.
De versmalde basis ten spijt bestaat er even
wel in het ministerie geen eenheid omtrent
de financieel-economische problemen. Van
daar dat het volk in den mist wordt gelaten.
Spr. wees op ihet Plan rvan den Arbeid, dat
door de regeering niet was gewild. Voor den
heer Colijn schijnt zulk een plan weinig
beteeken is te hebben, .mede waar hij het
.plan-Westhoff' slechts beschouwd wil zien
als studiemateriaal.
Ook de financiën toonen weinig perspec
tief. Gewerkt wordt met belastingverhooging
en bezuiniging. Zal er worden overgegaan
tot afsnijding van enkele diensten? Of wordt
er gestreefd naar meer efficient lieheer?
Men kan de gevoerde politiek, de goede be
lingen ten spijt, slechts betitelen met den
naam van (hankroetierspolitiek. Als men
overal tot autarkie komt en een nieuwe po
litiek wordt gevoerd, is het dan wel juist,
dat de huidige politiek gevoerd blijft wor
den? De gulden worde in goede verhouding
gebracht tot het pond. Autarkie is op zich
zelf verwerpelijk. Maar als alle landen er
toe overgaan, zullen we hun voorbeeld moe-'
ten volgen. Koning Willem I heeft indertijd
dergeflijike leerstellingen gecolgd als thans
door spr. worden aangehangen.
Een bedenkelijk verschijnsel acht spr. het,
dat het eigenmachtig optreden van R.-K.
studenten tegen den Neo-Mal tihusiaanschen
Bond niet allerwege door de R.-K. werd af
gekeurd.
In het vervolg van zijn rede bestreed de
heer de Zeeuw de wijze, waarop de heer Co-
lijn van zijn gewijzigd standpunt inzake de
handelspolitiek heeft blijk gegeven. Is er,
wat dit aangaat, niet nog veel onduidelijks
in de formatie van het huidige kabinet? Op
den avond van den verkiezingsdag wenschte
Dr. Coli.in tevens „zijn vriend Oud" geluk.
Heeft hij zich daarna bij de formatie dan
tweemaal vergist, nl. in de eerste plaats
de gevoelens der aangezochte heeren
inzake de positief Chr. beginselen, en vervol
gens inzake dc door hen aangehangen han
delspolitiek? Ook in andere opzichten, zooals
ouderdomsvoorziening, de leerlingen-
schaal enz., stelt het kabinet teleur, alsmede
de Zondagsrust, waarvan de anti-revolu
tionairen zooveel goeds verwachten. Laten
j eens in ons Brabant gaan zien!
Spr. ziet de toekomst donker in, maar
voor hen, die het parlementaire stelsel wil
len aSschaffen, is de goede tijd er geweest.
Vrees voor de nat.-^acialisten heeft spr. niet
belet, critiek uit te oefenen op die regeering.
Tweede sprekór was de heer de Savor-
nin Lohman (chr. hist.). Deze drong er
bij den Minister van Binnenl. Zaken op aan.
zich in den radiostrijd, zooals deze kort ge
leden een nieuw cachet kreeg, bij de oplos
sing door zijn chr. historisch beginsel te la
ten leiden.
De nood, naar positief chr. beginselen te
streven, is ons opgelegd. Het komt daarbij
minder aan op de samenstelling van het ka
binet, dan wel op de principes, waaraan het
gehoor geeft.
Ons neutraliteitsbeginsel moge ons er niet
van weerhouden zoo noodig critiek te oefe
nen op buitenlandsche regeersystemen stem
men temeer waar onze landsgrenzen aan de
denkbeelden niet immer weerstand bieden.
Deze critiek is gansch iets anders dan het
kiezen van partij in een bepaald conflict.
(De vergadering duurt voort)
KERK EN ZENDING
Afscheid Ds J. A. C. Rullmann
ROTTERDAM, 8 Febr. De missionaire
predikant van de Geref. Kerken van
Zuid-Holland (Zuid) voor de Zending
op Midden-Java, Ds 1. A. C Rull
mann, die met verlof in Nederland
heeft vertoefd, heeft gisteravond in de
Nieuwe Westerkerk alhier, een af
scheidswoord tot de gemeente gericht,
wegens zijn vertrek naar Java. Een
aantal deputaten, predikanten en leden
van Zendingscommissies uit het res
sort woonden dezen dienst bij.
De dienst werd aangevangen met het zin
gen van Psalm 75 1. Na het gebed las Ds
Rullmann Jozua 5, vanaf vers 13 en hoofd
stuk 6 t.m. het vijfde vers. In een toe
spraak, voorafgaande aan de predikatie
merkte Spr. op, dat hij niet aan de vraag
kon voldoen om een afscheidswoord te
spreken.
Na de ipredikatie sprak Ds Rullmann
een woord van meer persoonlijken aard.
Hij herdacht het overlijden van Ds Velders
en noemde hem den man, zonder wie
Zendingsarbeid haast ondenkbaar was. Als
scriba van de deputaten had Spr. hem lee-
ren waardeeren. Den deputaten bad Spr.
wijsheid en geduld toe op hun moeilijken
post. Blijde is Spr. in Ds Verkuyl zijn op
volger te mogen begroeten. De vertegen
woordigers van Kerkeraden en Zendings
commissies zal men op Java voortdurend
in den gebede blijve gedenken. Spr. hoopte,
dat Ds Pieron het werk onder de Chineezen
te Banjoemas zou kunnen beginnen
riep hem bij voorbaat een welkom toe.
Toespraak Ds D. Pol
Namens de Zendingsdeputaten heeft Ds
D. Pol van Rijsoord een korte toespraak
tot Ds Rullmann gehouden, waarin hij
wees op de schaduwzijde, vertonden aan
den terugkeer van Ds Rullmann. Voorts
wees hij er op, dat ook bij de Kerken
dit ressort waarachtige liefde gevonden
wordt voor de komst van Gods Koninkrijk
en de Zending op Midden-Java. Spr. gaf ten
slotte de verzekering, dat men meeleeft en
meevoelt met de Zendingsarbeiders op Java
en beval Ds Rullmann in den zegen des
Heeren aan. Ds Pol verzocht hierna de ge
meente Ds Rullmann toe te zingen F* alm
121 4.
Nadat Ds Rullmann het „Onze Vader"
had gebeden werd nog gezongen „Halleluja,
eeuwig dank en eere". Na den dienst heb
ben velen van de gelegenheid gebruik ge
maakt om van Ds en Mevrouw Rullmann
persoonlijk afscheid te nemen.
ROTTERDAM, 8 Februari. Hedenmiddag
is het stoffelijk omhulsel van Ds W. J. J.
Velders, in leven predikant van de Gere
formeerde Kerk van Rotterdam-Centrum,
onder overgroote belangstelling op de Al-
gemeene Begraafplaats Crooswijk ter aarde
besteld.
In het sterfhuis is een intieme rouwdienst
geleid door Ds J. A. Ta ze la ar, die ge
durende de ziekte van den thans overleden
dienaar des Woords diens arbeid in de sec
tie heeft verricht. Hij sprak naar aanleiding
i 1 Joh. 4 717. Hij sprak inzonderheid
warme bewoordingen mevrouw en de
kinderen toe, die in hun echtgenoot en va
der „een schat" verliezen. Al heeft hij hun
niet de belofte afgevraagd om op zijn graf
niet te weenen, zooals spr.'s eigen vader,
spr. weet, dat het in den geest van den
overledene is, dat op dezen droeven dag de
blijdschap van het dierbaar geloof krachtig
tot uiting zal komen. Het voorgelezen
hoofdstuk 1 Johannes 4 had de overledene
kort vóór zijn heengaan met veel nadruk
zich laten voorlezen. Zijn huisgenooten had
den het moeten lezen en herlezen, langzaam,
met het volle accent op elke gedachte en hij
heeft hen doen beloven, dat ze 't na zijn ster-
samen nog weer lezen zouden. In dit
hoofdstuk gaat het over de allerhoogste
Het thmea is: „God is liefde", liefde
echter in Christus en Christus was hei
lige realiteit in zijn leven. Hij heeft ervan
getuigd in zijn heele ambtelijke leven. Be-
met een groote maat van praetische
leven:wijsheid, scherp zakenverstand en in
de school van het leven gevormd, toonde hij
in zijn zielszorg bovenal zijn singuliere ga-
fan het woord op zijn pas en op den
af, principieel zonder starheid,
1 zonder te marchandeeren met het
beginsel. Zyn prediking was nimmer
persoonlijk getuigenis maar bediening des
Is. Spr. wees inzonderheid en uit
voerig op het indrukwekkende vers: „Hier-
de liefde bij ons volmaakt, opdat wij
vrijmoedigheid mogen hebben in den dag
oordeels, namelijk, dat gelijk hij is, wij
ook zijn in deze wereld" en hij eindigde met
op te merken, er zeker van te zijn, dat
nog menigmaal van Ds Velders zal worden
aangehaald een woord, dat hij heeft
een preek die hij heeft gehouden, een uit
drukking die hij heeft gebruikt. Hij
spreken nog lang nadat hij gestorven is
door zijn voorbeeld en door zijn ziekbed en
stervensuur. Ook zijn vrienden zullen bij
uitstek veel in hem missen, doch „De Heer
is recht in al zijn weg en werk". Dat is zijn
lievelingslied geweest; hartgrondig heeft hij
daarop in zijn allerbangste uren „Amen"
gezegd en dat heeft hem heel stil en volg
zaam gemaakt toen hij al zijn lieve wen-
schen en idealen één voor één zich uit han
den zag geslagen. De weg is ook voor dezen
pelgrim steil geweest. Weggenomen is hij
in het midden zijner jaren. Zioh nog eens
tot de weduwe richtend, zeide s<pr.: Die God,
Die met hem is geweest tot het einde, zal
het ook met u zijn. Lichtende overgang was
zijn blijde uitgang en een zalige ingang in
de triomfeerende gemeente. Daarom, wie
mogen treuren als de Koning Zijn am
bassadeur terugroept van zijn post, om hem
te doen zitten op de plaats der eere in Zyn
Koninkrijk?
Dr A. Kuyper eindigde dezen huisdiensit
met dankzegging.
De kist werd vervolgens uitgedragen en de
rouwstoet begaf zich naar de N
orderkerk, waar een groote menigte
bijeen" was om den overleden dienaar
Woords de laatste eer te bewijzen.
Omstreeks 1 uur was de kist in de kerk
opgebaard en hadden de vele belangstel
lenden, waaronder niet minder dan 300 af
gevaardigden van verschillende organisaties
enz. plaats genomen. De openbare rouw
dienst stond onder leiding van Ds. F. C.
M e ij s t e r, die namens den Kerkeraad, de
Commissie van Beheer, de Diaconie en de
Sectie van den overledene sprak. Ook werd
o.a. het woord gevoerd door vertegenwoor
digers van de Classis en de Zendingsdepu
taten. Namens het laatste Werkcomité van
Dr. Schabert werd een brief voorgelezen.
Daarna had op de begraafplaats Crooswijk
de ter aardebestelling op sobere wijze plaats.
De kist werd naar de groeve gedragen door
ouderlingen en diakenen van de Sectie
den overledene. Toen de kist in het graf was
neergelaten heeft Ds M e ij s t e r de Twaalf
Artikelen des Geloofs gelezen en heeft hij
de plechtigheid gesloten met het Onze Vader
te bidden.
De teraardebestelling
De directeur-generaal van de Koninklijke,
Ir. de Kok, die op medisch advies eenigen
tijd zijn werkzaamheden niet heeft kunnen
verrichten, zal de begrafenis in Dobbin niet
kunnen bijwonen, aangezien het maken van
een dergelijke, verre reis hem nog niet is
toegestaan. Wel zullen tegenwoordig zijn
de drie directeuren, de heeren J. B. Aug.
Kessler. J M. de Booy uit Den Haag en Mr.
J. C. Panthaleon Baron van Eek, uit Lon
den. Ook een deputatie van het personeel
der maatschappij zal zich naar Dobbin be
geven.
Herdenkingsdienst te Londen
s-GRAVENHAGE, 8 Febr. Naar wij ver-
nen zal op den dag van de begrafenis van
het stoffelijk overschot van Dr. H. W. A.
Deterding op Vrijdag a,s. een her
denkingsdienst worden gehouden in St,
Michaels Church, Comhill, in Londen. De
dienst vangt om 12 uur aan en zal worden
bijgewoond door het personeel van de K>
ninklijke-Shell in Londen en door een depu
tatiie van het personeel der Bataafsche Pe
troleum Maatschappij in Den Haag.
RIVIERBERICHTEN
HANSWEERT, 7 FEBRUARI
Gepasseerd en bestemd naar;
SCHEVENINGEN: Op Hoop van Zegen. de
'ong.
WIJK BIJ DUURSTEDE: Hollandla, KruUt.
ROTTERDAM. Labor. Wendt; Joeo. v Parös
Slisabeth, Schuur; Gerjo, v. Meel; Vertrouwen.
De terugleiding der vluchtelingen
Minister Goseling beantwoordt vragen
vragen van het Eerste Kamerlid van
oden inzake de terugleiding van
Duitsch-Joodsche vluchtelingen heeft de
Minister van Justitie o.a. geantwoord:
De Minister heeft rich tot rijn leedwezen
genoodzaakt gezien te bepalen, dat de i
nelijke vluchtelingen, die van 9 November af
tot 17 December 1938 ons land onregelmatig
:n binnengekomen, in bijzondere kampe
menten zouden worden ondergebracht en
voorts, dat vluchtelingen, die na laatstge
noemden datum zonder toestemming de Ne
derlands che grens nog mochten overschrijden,
met name wanneer zij in grootere getallen ii
eenige gemeente worden aangetroffen, zouden
worden teruggeleid naar het land van her
komst.
Met betrekking tot laatstbedoelden maat
regel is uitdrukkelijk bepaald, dat teruglei
ding achterwege dient te blijven niet alleen
gevallen, waarin direct levensgevaar aan
nemelijk kan worden geacht, doch is ook
overigens nog een nadere aanwijzing gegeven,
ingevolge welke onder omstandigheden ook
zonder dat van direct levensgevaar sprake is
niet mag worden uitgeleid.
?t is op het oogenblik ten eenenmale uit-
oten, dat een voorschrift zou kunnen wor
den gegeven, krachtens hetwelk elk geval,
waarin een vluchteling aanvoert, dat terug
leiding voor hem onmiddellijk levensgevaar
oplevert, aan den minister zou moeten
den voorgelegd.
Onder de tegenwoordige zeer uitzonderlijke
toestanden kan het verstrekken van nader
gedetailleerde inlichtingen ter zake slechts
de positie der vluchtelingen, de georganiseer
de hulipverleeninig en ten slotte ook de vei
ligheid des lands ernstig schaden.
UTRECHT: Tiber,
KEKERDOM: Dram
ROOSENDAAL; Ma:
LEIDEN: Maria Alt
10. Ploegaert.
ALKMAAR: Jaco, Ketfzer.
WORMERVEER: Wilhelmin
BREDA Risico, Heemskerk.
CAPELLE A. D. IJSEL: Co:
De Töd zal
3,
Utrecht.
den Outer
KRABBENDIJKE: Familiei
LOBITH: Victor, de Ridder.
WESTMAAS: Ziet op uzelven. de Bruön.
ECK EN WIEL: Nieuwe Zorg. Hoogendoorn.
DUITSCHLAND: Scaidis, v. Hecke; Rosalia,
obbezoo: Comptolr 51.
da, "v.
Markorr
Ebel: Wildhoi
ieckhi
er: Elisa. Maes:
20. Schaden; HU
Infatigable I. v. d. Klooster;
d. Made: Ilse. Lupp; Safi,
Hoefnagel: Ilsa
RUn Schelde 4. Rijci
rsula, Frai
zen. Cor. F
Logjes.
BELGIE Rehoboth, Joo
Henriette, den
e: Eduard. Van
Regina, Kerckhov»
older: Chrüo,
De Roeck: Julien, Joo:
Rijck; Covllo
Bock: Rik
Inckx: Mar-
Rolf, Madert: Hoofzo:
ndina Elisabeth. Mullei
[edwig, Barforth;
dtike; Wlljo.
Wolf; Mi
ickers; Daniel. Schi
Sering, Rijkers: A-
Franklln. Jai
Leeuwenstein
Hibernia, W<
Naphta 10. Pai
dend, Geert
vel: Rival.
■Rlebold.
iver 1. Bessier: Fran-
Landskroon: Edmond
i'och, Martz: Coltna.
litz; Otnello 4. Klop;
nie. Verwey; Stad
Colonla. Bodlnglus:
l. Dooms: Quo Vadls.
Lafoi, Albrechts:
IJmker: Ellse Maria. Kre
Mertens: Fou-
e Vries: Jeanne,
s: Elisabeth 15.
Anna Maria.
Marengo, Cal-
HET OVERLIJDEN VAN
SIR HENRY DETERDING
Deelneming uit de geheele wereld
's-GRAVENHAGE, 8 Februari. In
den loop van de laatste dagen is ten
hoofdkantore van de Koninklijke in Den
Haag een stroom van schriftelijke en
telegrafische betuigingen van deel
neming ingekomen na het overlijden
van den oud-directeur-generaal, Sir
Henri Deterding.
De Nederlandsche Regeering gaf van haar
deelneming in dit verlies blijk in een schrij
ven van den Minister van Koloniën, gericht
aan de directie van de Koninklijke, waar
in de Minister wees op het grootsche werk,
dat Dr. Deterding in Nederlandsch-Indië
heeft verricht en waarin hij de verzekering
gaf. dat zijn nagedachtenis bij de Regeering
in hooge eere zou blijven.
Voorts is er ingekomen een telegram van
den gouverneur van Curasao, den heer
Wouters, waarin deze de directie en de
maatschappij rijn deelneming betuigde met
het overlijden van den heer Deterding.
Het zou te ver voeren om alle telegram
men en brieven afzonderlijk te vermelden.
Er zijn er onder van de groote Nederland
sche en buitenlandsche scheepvaartmaat
schappijen. van de directies van tal van
werven, welke met de Koninklijke in eenig
zakelijk verband staan, van vooraanstaande
personen uit financieele kringen, van dc di
recties van groote Nederlandsche onder
nemingen.
Het spreekt vanzelf, dat ook uit de krin
gen van de Koninklijke zelf, van de hoofd
vertegenwoordigers cn administrateurs in
Ned. Indië, alsmede van de hoofden der over
de geheele wereld gevestigde kantoren der
Koninklijke brieven en telegrammen wer
den ontvangen.
O -k in Londen, op het hoofdkantoor van
de Shell Transport and Trading Company,
zijn talrijke telegrafische en schriftelijke be
tuigingen van deelneming binnengeko men.
Stoffelijk overschot naar Dobbin
ST. MORITZ, 8 Febr. Het stoffelijk
overschft van Sir Henry Deterding is gis
teren per auto overgebracht naar Dobbin
in Mecklenburg.
N.V. Het Onderling Crediet
In bet jaarverslag over 1938 van de N.V.
„Het Ondierling Crediet" te Rotterdam geeft
de directie te kennen, diat e<r ondanks het
feit, dat de bedrijfsresultaten minder goed
waren dan in 1937 er geen ontevredeniheid
over den gang van zaken behoeft te zijn.
De liquide middelen waren gedurende
het geheele verslagjaar van grootten om
vang.
In het laatste kwartaal van 1938 viel een
niet onbelangrijke stijging van het aantal
bou w oredi et -a an vrage n te cons tatee ren, wel
ke echter de resultaten van dit jaaï» uiter
aard nog niet beïnvloed heeft
Op vroeger afgeschreven posten is in het
afgeloopen jaar een bedrag, groot f 66.64,
terugontvangen, terwijl aan de onder credi
teuren opgenomen bijzondere reserve tegen
mogelijke risico's f 13.000 is toegevoegd.
Het totaal loopend crediet op 31 Dec. 1938
bedroeg f 3.291.946.34.
Het saldo der deposito's was in totaal
f 2.127.342,42 verdeeld over 391 rekeningen.
Het batig saldo f 67.088,98 dia/t na storting
van f 3000 in het pensioenfonds, afschrijving
van f 7.627 op gebouwen en reserveering
tegen risico's van f 13.000 overblijft laat een
uitkeering van 4 pCt dividend toe (vorig
jaar 3y2 pCL)
KALEIDOSCOOP
De New Yorksche beurs liep gisteren by
kaknen handel ietwat terug. Ook de utilities
vertoonden een lichte daling. De vooruitzich
ten voor het bedrijfsleven werden, ondanks
het bevredigend nieuws dat daarover
spreid werd, nogal vrij sceptisch opgenomen,
daar rr.en den toestand in Europa nog niet
geheel opgeklaard achtte. Er waren zeifs
eenige baisseverkoopen.
Verder op den dag werd de daling eenigs-
zins geremd. De Staalfondsen liepen, ondanks
verhoogde werkzaamheden in de staalindus
trie, terug. Het slot van de beurs was gedruikt.
Omgezet werden slechts 570.000 aandeelen.
ROTTERDAM: st. Zeearend; st. Herman- st.
Stromboli; st. Ymir; st. Nord; Louisa, v. Eer-
el; Wajang, Lensen; Confidence, Koek; Goentoer
lelse S
(ami
Jober
MA
NAAib. „„„jvuu.
Engelaar; STRALSUND: Anna, Muller; DOR
DRECHT: st. Colbert; WEURT: st. Theodoras;
WAMPEN: Energie 5, v. Bon; HENGELO: Res
Nova, de Vries- UTRECHT: Gerritje Hendrika,
Derksen- BARTHFriesland, Vellinga; ZUT-
PHENGraaf Adolf, Snoey- PANHEEL: at. Leo
nora Antoinette; BRUINISSE: Twee Gebroeders,
v Gelderen: HELGOLAND: Marga, Kiepe; Thekla
Schwanen.
BJSLGIëScheldestad, Govaert; Valo, v.
Trooyen; Alaska, Sellenslagh; Jura, WTJckmansr
Edmond, Heintjes; St. Bartholome, Jansen; Nil
Sene Dto, v. Gemert; LamberUne, Tromp;
DUITSCHLAND: Henrlca, Beers; Trlten, Beek.
ROTTERDAM: st. Victoria; st. Fiat Voluntas
14; st. Stlanl; st. Annard; st. En Avant; et. In
dustrie XI; st. Helena; st. Credo; st. Bema; st.
Neeltje; st. Hansen Neuerburg; st. Zaanland;
st. Gerhard; sL Somme; st. Wodan; et Excelsior;
Sainte Odile, Wüst; Harpen 82. Hundt; Corja.
PlooyW. v. Driel 51, Jonker; Handel I. Tucks;
St Maris I, Joosten; Lombardo, Hartman; Brou
wer, Schuitemaker- Mannheim 203. Muller; Lau-
rentius, de Bot; Walsum 16, Monster; Hoescb 3.
Linkenbach; Rex, Pyi; Rijnland, Gorr; Fritz.
Backfisch; Ad Linden 6, Philllppen; Johanna,
Visser; Oso 13. v. Asperen; Actief, v. Megen;
Veere, Bonis; Le Beaujolais. Schneider; Atlantie,
Wieges; Cuba, de Bot; Leontlne, v. Strien; Maria,
Driesen; Mannheim, Scbeelen.
GROTE LTND: Zeven Gebroeders, Theunlssen;
BERLIJN: Otto. Behrens; DORDRECHT: Escout
St.; STEYL: Dina, Smit; VREESWIJK: st Keul-
sche vaart 12; AMSTERDAM: Elisabeth, Ross:
Marcel Louis, Kiefer- APELDOORNElisabeth,
Panjer- DEN HAAG: Petrus. Hubers; HELMOND
Ange. - J
d. Giesen; DORDRECHT: st. Buffon;
BRÉDA: Vosta, de Groot; ZUTPHEN: Verande
ring, Vonk; DE STEEG: Johanna, Sanders; TIEL
Verandering, SpeePRINS BRUINBITTELKOOG
Zuid Beijerland, de Mos; RIDDERKERK: De
Vriendschap óL Puyker; AMSTERDAM: Maartje
Anna, Janssen; LISSE: Excelsior. Meinen;
DELFT: Linquenda, Blok; KAMPEN: st. Dispo
nibel- URK: Rien sans dieu. Oosterwaal; ASSEN
Excelsior, v. Veluwen; LIESBOSCH: Mea Vota.
VonkDE STEEGCornelia, Mouthaan- ALPHEN
a. d. RIJN: Margaretha, Huurman; MAASHEES:
Buffon, Grons; WERKENDAM: Neeltje, Ruiter,
berg; IJMUIDEN: Algo, Rotrmolen; WAGE-
NINGEN: Binnenvaart 7. de Vries; HEILO: Twee
Gebroeders, Fernhout; DRIEL: Door vertrouwen,
Leeuwenstein; BEEK EN DONK: Rival, v VUven;
BERLIJN: Jupiter, Wlltens; NIJMEGEN: Infati
gable 2, Boers; ENKHUIZEN: Jahtinor, Warns;
EMDEN: Risico, Visser; HAMBURG: Mary, de
Vries; DORDRECHT: st. Mazarin; ZUTPHEN:
IJsel 5, Arts.
BELGIë: Regina Coell, Heuvel; Mannheim 237,
Halon; Oasis, Damme; Drie Gebroeders, Deyart;
Antoinette, v. Geenhoven; De Plano, Mussche;
Avontuur, Giljam; Saturn, Ernst; Angelina, do
Potter; Bolivia, Geise; Cargo, Muishondt; Liso,
WandersAlmania, HeintjesEmanuel, v. Dongen
el, Herb.
DUITSCHLAND: De Rijn den Otterlander.
DUITSCHLAND: SUd, Schullm; Mechel, v.
Hendrika, Nout; Martha, Nout- Jan.
:nta, Suhr;_Frankfurt, Kohier; Ryn
AANBESTEDING VAN BRUGGEN
Schelde 14
Funke; Haro, Boga«
Bona
Omstead. de Wilde;
Nooit Volmaakt, Volerack; et. Kronos 1; Atlas
"MM Amsterdam, Scbindeler;
3, Kiefer; Pax, Kuhm
's-GRAVENHAGE, 7 Febr. Vanwege den ciara, Lopik; Overschle, Kaat; Falke. Weschl
Rijkswaterstaat is aanbesteec het maken van **uUter- jlu]sel^,s Papain. RuitebieiCharlotte
den onderbouw van een brug van gewapend I A,mSÏÏ". dV d.SWuSi Am"
beton over den Vaartschen Ryn in den weg klrta. Boshuizen. Tlrean. Delme; Rosettè v d
no. 12 van het Rijkswegenplan 1938, onder Heyden; Ariam, Delme; et. Pi&nto; Volstreven*
de gemeente Jutphaas, met bijkomende wer- w' T A" G* 961 Huis<u st. Gerard Maria!
ken. Laagste inschrijver was H. J. te Siepe i';ïï!1LUaCThil,en5teen 0pp«aer; Fransiska,
te Wintercwiilr vnnr f 97300 iKieboom. Johanna, RutjesDankbaarheid, de
ieWinter. W 1.1 k voor aMUU.—jong. Vertrouwen, de Hoop; st. Rhln Naphta 1.
Babllotte; Fluviate oO. Blommers; st. Creuse;
Durink; Py-
Voorts is aanbesteed het maken van
brug over de Linge te Buurmalsen in den Paimyr
rijksweg CulemborgWaardenburg. Laagste ^des
inschrijver was G. van Dyk en Zn., Hardinx-
veld voor 42900.1 Paul,
KAZERNEBOUW TE HARDERWIJK
AMERSFOORT, 8 Febr. De bouw van het
vy'fde gedeelte van het kazernement voor het
eerste regiment veldartillerie Harderwijk
door een eer t aanwezend ingenieur der ?e-
nie te Amersfoort, aanbesteed op 24 Januari,
is voor 89,697.opgedragen aan E. Blok
te Rotterdam.
Gepasseerd
Schansker
a; BasUria Adriana,
e. de Jonge; oost VlaAnder
TUborg; August. Rubens
ilddags 12 ut
Antilope,
at. Arvlc
de Witte;
en bestemd
DUITSCHLAND: sL Taurus II; Emms. Jan
sen; Richard, Veryen. Nemo. Gora; Mentor, v.
Zeveren: st. Anna Martha; Johanna. Mannak:
Flevo. Schouwstra; st. Laplace; Nideck, Ehman
Charles Rubel, Jongen; Comptolr 16. Scharist
Piejo, v. Dyke; Hendrika Adriana Valkenburg;
st. Seine; SUd Lier. Heck; St. Antolne. Ver-
heeckst. Westri; D. A. P. G. 7. Ernst; Europa.
Nellie. Slebenga; Deus
I Aleis. st. K. Vaart
Regnot, Snoodyk; EJo. Diehl;
st. Atla; Goethe,
TUNNEL MET TOEGANGSWEGEN
Bij de openbare aanbesteding van b lv D
no. 49 N.S. betreffende het maken van een 1 Fnuik; st. vilt; Ouderzorg v d^Doef'
tunnel onder den spoor""? Jtrecht-Rotter- 'Blokland; st. Joja; Antoniüs Marie-
dam, by km. 31.885 met daartoe leidende M'
toegangswegen en een viaduct ter verbinding
van den Stationsweg en de Noolhaven van
Goorstraat in de gemeente Gouda, waren
ingekomen 41 biljetten. Laag-te inschrijfster
was de N.V. Holl. Aannemersbedrijf Zanen-
i Verstoep te 's-Gravenhage voor 319.600.
of; G«-
.Leo 2, v. d. Veen; Cornelia i'ornet;
Bonne Attente. Verschoor; Wllly, Honi,oop; st.
Zurich; Montague, Hammei; Regnier, Madert:
Richard 8, _y. Laak^ Spica, v. Dordt; Mozart,
