Jüktttti? £riïiscljr (imiraitt Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken Eenheid en Belijdenis 8bonntmentsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 235 Franco per post 2.35 portokosten Per week0.I8 Voor het Buitenland bij wekeiijksche zending4.50 Bij dagelijksche zendingsjfl Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/i cl. Bureau: Breestraal 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 33936 No. 6616 DONDERDAG 2 FEBRUARI 1939 19e Jaargang 3bbertentitpriptn: Van 1 tot 5 regels1.171/» Elke regel meer0.227a ngezonden Mededeelingen van 1—5 regels2.3v Elke regel meer0.45 Voor het bevragen aan '1 bureau wordt berekend0.10 e(1 Een godsdienst boven geloofsverdeeld- jheid is een onding, indien niet erger, ni Maar dat de eigen belijdenis geen ver- hindering behoeft te zijn om in nationale eenheid te zoeken naar het welzijn van Ir. ons volk, dat heeft de rede van de Koningin ons wel zeer duidelijk geleerd. _J Ons volk heeft dat ook verstaan en het doet beslist weldadig aan, dat heel de Nederlandsche pers één was in haar oordeel. Het gold hier een persoonlijk woord en id voor politieke critiek was er dus niet de minste reden; maar het blad, dat de toe- spraak niet zou kunnen waardeeren, had kunnen volstaan met de vermelding er yan, zonder er eenig commentaar aan te verbinden. Dit geschiedde echter niet: er iWas aan alle zijden oprechte waardeering. Wij willen onzen lezers wel verklap- pen, dat een ontroerend gevoel van dank- t. baarheid en vreugde ons doorstroomde, Q- toen wij van de onderscheiden persuitin- t| gen kennis namen. En de activiteit, welke zich onmiddellijk en spontaan allerwege 'd openbaarde om, precies zooals de Koningin telkens doet, de belijdenis in levensdaden te doen spreken, zette een n" exponent op die dankbaarheid. De oproep v- zal niet tevergeefsch zijn. Wij mogen echter niet volstaan met dit 'te constateeren. „Wij moeten zelf de rt handen uit de mouw steken"; zegt gij. Uitnemend, doch dit bedoelen wij nu eens J niet. We zullen goed doen de politieke constellatie van het heden eens te zien tegen den achtergrond van het Konink- a; lijke maanwoord en ons dan af te vragen a- öf het thans wel in orde is. n- Wie zou meenen, dat opheffing der politieke partijen de juiste echo zou zijn, c'; vergist zich deerlijk. Hoewel staande boven de politieke partijen heeft de ee Koningin niet gezwegen over de volks- Li- vrijheden en dat zegt genoeg. En wie zegt, 'dat de belijdenis van het „Christus voor k. alles" de leid-ster voor zijn leven is, die 'rj .verdoezelt de principieele tegenstellingen I*1; niet, k; Doch de vraag rijst of naast de hand- fr'. having der belijdenis de eenheid wel met die kracht gezocht wordt als voor het d; volkswelzijn gewenscht is. Het grootste deel van ons volk be- hoort, politiek gesproken, tot de rechter- a- zijde. Maar wat zien wij zelfs in deze 'dagen van spanning en onzekerheid? u; De Roomsch-Kath. partij zegt van zich Ijl Zelf: „onze eenheid is 's lands kracht doch in haar pers wordt in de laatste maanden een nutteloos debat gevoerd M- over de vraag of de partij al dan niet zal samenwerken met de sociaal-democraten om een program-ministerie van rood- lel roomsche structuur te vormen. Het is maar een enkel blad, dat dit •e- suggereert, dat althans naar een breuk in pij de coalitie drijft: verreweg het grootste H deel verklaart er zich onvoorwaardelijk d. tegen. Terecht, naar wij meenen. Want V .wie let op de speculatieve politiek, welke 'de sociaal-democraten voeren, dSe is blij, at, dat zij geen deel van de regeering uit- 1 maken. Gisteren was men nog ontwape- inaar pur sang, vandaag aanvaardt men de landsverdediging en morgen zou men Willen vechten. Afgezien nog van de principieele tegenstelling zou deze menta- liteit en ongestadigheid tot groote voor- zichtigiheid moeten manen. >Pi Nu begrijpen wij die onrust in Roomsdh- Kath. kringen zeer wel. Sommigen hebben: at. te groote verwachtingen bij de volgelin ge gen opgewekt. Er was waarschijnlijk te j weinig rekening gehouden met de finan- 3t', cieele mogelijkheid, maar ook met de 3t. capaciteit van de overheidsappasaten om nj b.v. eenige duizenden werkloozen spoedig ic. in het productieproces op te nemen of ook "at slechts aan arbeid te helpen. Want het is veel gemakkelijker om meer subsidie toe te zeggen, dan om werk te verschaffen. De teleurstelling in sommige kringen is dus te verstaan en ongelijk erkennen valt de in de politiek nu eenmaal niet mee. En 1 .1 j 200 is OA. de onrust m de pers en de 8t- organisaties der Staatspartij te verklaren, Het is echter geenszins noodig om ons bezig te houden met een coalitiegenoot, ,el met wien wij ongetwijfeld groote geeste- ;e; lijke verwantschap voelen, doch die wat n; kerkleer betreft, vrij ver van ons af staat. !8* Laat ons maar dicht om ons heen zien. ia, Daar wordt het er in der jaren loop ook la» niet beter op met de eenheid. ia| Zeker, de twee groote orthodox pro- e;i testantsche partijen werken in de regee- an ring samen: doch zij worden omzwermd door kleine groepen, die geen gelegen- I beid voorbij laten gaan om het rechtsche bewind aan te vallen en te diskwalifi- i ceeren. i Deze voortdurende aanvallen doen Minister Goseiings apologie Indien men alles, wat er in den loop der jaren over de Ossche kwestie is gepubliceerd, eens zou verzame len, zou men daar zeker wel eenige boekdeelen mee kunnen vullen. Dat is tot nu toe niet gebeurd. Maar wel is er thans een boek over deze kwestie verschenen: ter Lands- drukkerij is gisteren uitgekomen de Nota van den Minister van Justitie aan de Tweede Kamer betreffende de feiten en omstandigheden, op grond waarvan op 1 April 1938 aan ie brigade der Kon. Marechaussee ie Oss is gelast zich tijdelijk van opsporingsdiensten te onthouden. Deze apologie van Minister Goseling, zooals men deze nota zou kunnen noemen, beslaat niet minder dan 93 folio-vellen druks Met een overstelpende hoeveelheid gedocumenteerd materiaal tracht de Minister hierin aan te toonen, dat zijn beleid in deze kwestie juist is geweest. Door deze publicatie zijn wederom vele dingen duidelijker geworden, dan ze tot nu toe waren. Zal nu het rechtsgevoel van vele Nederlanders eindelijk bevredigd zijn? Het ware wél te wenschen, want een geschiedenis als deze kan niet blijven voortleven. Op blz. 9 vindt men uitvoerige bijzonderheden over deze nota. pijn; doch dat is het ergste niet. Wat vooral hindert, is de haast niet weg te duwen twijfel, dat de matelooze en meestal ongefundeerde critiek meer op politieke berekening, dan op zorg voor het landsbelang en handhaving der Christelijke beginselen steunt. De eerste daad van ombouw moeten we nog zien en het eerste woord van opbouwende critiek nog hooren. Echter, we moeten nog dichter bij huis komen. Er zijn tijden geweest en wij waren verheugd, toen Christelijk-histori- sche en Anti-revolutionaire partij naar elkaar schenen toe te groeien. Doch op dit oogenblik zien we het tegendeel. Som migen schijnen er een behagen in te scheppen, om de tegenstellingen te ver scherpen, naar geschilpunten te zoeken. Dit kan noch aan de wederzijdsche, noch aan de gecombineerde kracht ten goede komen. Ons doet zulks leed. We aanvaarden dagelijks de roeping om principieele tegenstellingen helder in het licht te stellen; maar in toespitsing van meeningsverschillen zien wij, zeker nu, geen heil. De wereld is schier wanhopig. De angst voor een naderende catastrofe klemt menigeen haast de keel dicht. En zou het dan verantwoordelijk zijn om te zoeken naar wat verdeelt en te verwaar- loozen, wat vereenigen kan? Ligt de schuld niet bij ons, maar bij anderen? Zooveel te beter en zooveel te gemakkelijker zal het ons vallen om in gehoorzaamheid aan het eigen beginsel het werk aan te vatten, waartoe wij altijd geroepen zijn, doch dat thans, nu twee verkiezingen naderen, weer met grooter drang op onze handen gelegd wordt. Onze belijdenis belet ons niet, maar spoort er ons toe aan, om in eenheid, zoover het kan en mag, kracht te zoeken tot bevordering van het nationaal welzijn. Opbouw, uitgaande boven alle verdeeldheid Oproep van burgemeesters De radiorede van H.M. onze geëerbiedig de Koningin en de oproep, uitgaande van de Stichting „Nationaal Centrum", inhou dende een verzoek aan besturen van orga nisaties, vereenigingen en bonden om tot federatief samenwerken te komen, zijn aan leiding voor de ondergeteekenden een be roep te doen op hun Ambtgenooten in den lande hunne medewerking in dezen te ver- leenen en hun adhaesie-betuiging te rich ten aan het Secretariaat dier Stichting te Zeist. Zij achten het van het allergrootste be lang dat allen het streven en werk van „Nationaal Centrum" krachtig steunen. Leve de Koningin, leve het Vaderland. Mr G. van Baren, burgem. van Delft; Mr M. R. van Dusseldorp, burgem. van Goes; M. Fernhout, burgem. van Middelburg; J. de Jong Saakes, burgem. van Harderwijk; Mr F. van Lanschot, burgem. van 's Herto genbosch; A. J. W. Monnik, burgem. van Aaltcn; Mr P. J. Oud, burgem. van Rotter dam; Mr Dr G. A. ter Pelkwijk, burgem. van Utrecht; Mr. A. J. Romijn, burgem. van Winschoten; J. A. H. Steinweg, burgem. van Nijmegen; Mr W. A. J. Visser, burgem. van Soest; Baron Weichs de Wenne, burgem van Wanssum. Gisteren kwamen te Utrecht vertegen woordigers van eenige Katholieke en ..van- gelische hulpcomité's tesamen, ter voorloo- pige bespreking van de mogelijkheden in zake het emigreeren van niet-arisohe Chris tenen op eenigszins groote schaal naar landen buitep Europa. Eduard Schürmann overleden Een krachtig strijder voor den middenstand heengegaan De boodschap aan Prinses Beatrix Antwoord van H.M. de Koningin AMSTERDAM, 2 Febr. De gezamenlijke jeugdvereenigingen die de boodschap ter gele/genheid van den verjaardag van H.K.H Prinses Beatrix onderteekenden, mochten het volgende telegram namens HAL de Koningin ontvangen: „De Koningin draagt mij op, aan alle on derteokenaars van het aan Sare Majesteit gerichte telegram haar oprechten dank te betuigen voor d„e toezending van. de bood schap van de jeugdvereenigingen en voor de haar aangeboden gelukwenschen. Hare Majesteit waardeert bijzonder deze uiting van eensgezindheid en Vaderlandsliefde". (w.g.) VAN HEEMSTRA, Particulier Secretaris, Ernstig verzet tegen Roosevelt in den Senaat Er heeft zich een bloc gevormd In den Amerikaanschen Senaat heeft zich een blok gevormd om verzet te bieden tegen de politiek van Roosevelt inzake bijstand aan de democratieën. Het is mogelijk, dat dit blok zicih even krachtig zal ontwikke len als het blok, dat den Volkenbond heeft bestreden. Tot het blok zijn toegetreden de senatoren Nye, Reynolds, H. Johnson, Lodge Austin, Van den Berg, Champelark en Shipstead. Waarschijnlijk zal ook Borah van het blok gaan deel uitmaken, doch hij is nu ernstig ziek. Aan den anderen kant wordt Roosevelt gesteund door Barkey, Hamilton, Lewis en King. De constitutioneele positie van den presi dent is zeer sterk, daar er geen sprake van is zich vast te leggen aan verdragen. De macht van den senaat zich op het gebied der buitenlandsche politiek te brengen in de zaken van den president, is daarom uiterst betperkt. Als Engeland de grenzen sluit. Het Westland heeft nog hoop „We zien nu wat die enkele kleine kevertjes ons kunnen berokkenen", al dus de voorzitter van den Bond West- land, de heer J. Barendse, dien we naar aanleiding van de berichten om trent maatregelen van Engeland op het gebied der tuinbouwexport spraken. „Engeland gaat die maatregelen niet nemen uit protectionistische overwegingen, dat willen we wel gelooven", zoo zeide de heer Barendse. De schrik voor besmetting drijft tot zulke maatregelen, als waarvan nu sprake is. Voor het Westland, maar ook voor het gebied Delft, Loosduinen, en Rot terdam zou het exportverbod catastrophaal zijn, omdat men daar vooral met de koude grondculturen te doen heeft, en producten als sla, bloemkool etc. in groote hoeveel heden geteeld worden. Het is dan ook te hopen, dat het nog mogelijk zal zijn den datum van ingang te verschuiven naar b.v. 1 Juni, zoodat dan in het Westland en om geving de z.g.n. gelichte sla, die dus eerst onder glas is gekweekt, en waarna de ra men weer worden verwijderd, nog uitge voerd kan worden. We hebben gezien welk een gevolg de Engelsche maatregel voor den tuinbouw in België heeft gehad, het is bijna niet aan te nemen dat iets dergelijks ook ons land moet treffen. De heer Barend se hoopte dan ook dat Engeland de waar deering voor den feilen strijd welke in ons land gevoerd wordt tegen de Coloradokever op andere wijze zal uiten, dan waarvan nu de kansen bestaan. Vooral het gebied rond 's-Gravenzande en Naaldwijk zal ernstige schade worden toegebracht, indien geen aardappelen export naar Engeland mogelijk zou zijn, omdat dit land het vorig jaar de grootste afnemer bleek te zijn. ROTTERDAM. 2 Februari. Gister is op 72-jarigen leeftijd alhier overledJen de heer E. G. Schürmann, die sedert de oprichting, in 1902, voorzitter vam den Kon. Ned. Mid denstandsbond is geweest Zijn vader is indertijd als 13-jarige jon gen uit Bremen te Rotterdam gekomen, waar hij zich later vestigde als confectie- handelaar. Een zijner acht kinderen was Eduard Gerhard Schürmann, die wel graag advocaat had willen worden, maar, in verband met den gezondheidstoe stand van dien vader, in de zaak werd op genomen. Al heeft hij zich met toewijding aan dien arbeid gegeven hij heeft toch al spoedig zijn vleugels breeder uitgeslagen en is zich aan de openbare zaak gaan wijden. Reeds in 1898 behoorde hij tot de oprichters van die HandelsveroenAging Rotterdam en in 1902 richtte hij met den bekenden midden stander J. S. M e u w s e 11 den Ned. Mid denstandsbond op, die bij zijn 25-jarig be staan het praedicaat „Koninklijke" heeft ver kregen. Het is vooral het geloof in hot bestaans recht van den middenstand, dat Eduard Schürmann altijd heeft bezield en dat hem met entefmbare energie heeft vervuld om tot het laatst voor dien stand te strijdten en V-. .Koninklijke" op te bouwen tot wat deze bond thans us. De heer Schürmann is dertig jaren lid van de Rotterdamsohe Kamer van Koophan del geweest, waarin hij peruimen tijd het onder-voorzitterschap van de afdeeling kleinbedrijf heeft bekleed. Tevens is hij raadslid van Rotterdam geweest. Van ver schillende staatscommissies op midden- standsgebied heeft hij deel uitgemaakt en op tallooze congressen in binnen- en buiten land was hij vertegenwoordger_ van zijn or ganisatie. Kort vóór zijn 35-jarig voorzitter schap van den K.N.M.B. is hij benoemd tot ridder in de Orde van Oranje-Nessau. Ook was hij ridder in het Legioen von Eer. Zaterdag half 12 vindt de teraardebestel ling plaats op Crooswijk. Actie voor een G.A.O. in het textielbedrijf. .Afwijzend standpunt der werkgevers ENSCHEDE, 2 Febr. Te Enschede is giste ren een conferentie gehouden tusschen de vier Twentsche fabrikanten-vereenigingen en de besturen der drie samenwerkende orga nisaties van textielarbeiders. Deze conferen tie was belegd naar aanleiding van een brief der organisatie, waarin om een collectief contract ter verbetering der arbeidsvoor waarden werd gevraagd. De conferentie leidde tot een negatief sultaat, daar van werkgeverszijde werd me degedeeld, dat onder de huidige omstandig heden van inwilliging der verzoeken geen sprake kan zijn. Een bomontploffing te Antwerpen In het gebouw van een commissie tot hulp aan het republikeinsehe Spanje te Antwerpen is, naar het Dagblad van N.Brt. meldt, een bom ontploft. De hclsohe machine bevond zich in een pakket dat was aange komen, volgens opgave uit Sint Nicolaas. Het onderzoek heeft evenwel uitgewezen, dat het adres van den afzender te Sint Nicolaas niet bekend is. Gelukkig bevond zich op het oogenblik van de ontploffing niémand in het gebouw: wel werd het huis ernstig beschadigd en zijn talrijke documenten vernield door het begin van brand, dat ontstond. Tentoonstelling RotterdamBatavia ROTTERDAM, 1 Februari. De plannen voor een tentoonstelling Rotterdam-Batavia, te houden te Rotterdam, hebben vasteren 'orm aangenomen. De commissie van voorbereiding, onder ■oorzitterschap van den oud-voorzitter der Kamer van Koophandel, den heer W. A. En- geibrecht, kreeg een belangrijk bedrag in vorm van een Rijksvergoeding toege zegd. Ook het ministerie van Economische Zaken en dat van Koloniën subsidieeren het plan. Voorts blijft evenmin het gemeentebest»uir in gebreke. Het schenkt allen materieelen steun, waartoe het bij machte is. Tenslotte is voor een deel der kosten door de stichting „Bevordering van Volkskracht een garantie beschikbaar gesteld. De commissie stelt zich voor bij de inrich ting der tentoonstelling gebruik te maken ■an werkkrachten, welke hebben medege verkt aan de expositie „Ontdek uw Stad", hetgeen evenals destijds door den minister van Sociale Zaken wordt mogelijk gemaakt. De commissie hoopt over een half .aar mei haar arbeid gereed te zijn. Zwemlessen voor Scheveningsche visschers Een mooi initiatief van K.V.S. DEN HAAG, 2 Febr. Dezer dagen zijn in het zwembad Mauritskade de zwemlessen begonnen, die door de Chr. Sportvereeniging K.V.S. te Scheveningen aan Scheve ningsche visschers gegeven worden. Meer dan 350 visschers hebben zich voor d?ze les sen aangemeld. Het ligt in de bedoeling hun na gebleken bekwaamheid in het zwem men een diploma uit te reiken. Bij de ope ning van de cursus waren vertegenwoordi gers van de reedersvereeniging en van den Centralen Bond aanwezig. Na de ramp met de „Van der Wijck" De stuurman staat terecht De Raad van Justitie te Batavia heeft een aanvang gemaakt met de berech ting van de zaak tegen H. J1. N, H., wien als eersten stuurman van de „Van der Wijck" ten laste wordt gelegd, dat op 20 Juni 1936 door zijn nalatigheid, on nadenkendheid en onvoorzichtigheid dertien salonpassagiers, twintig dek passagiers en twee en twintig leden van de bemanning zijn verdronken, n.l. door het openlaten van een tweetal patrij spoorten. Door het Openbaar Ministerie zijn 19 getuigen en 8 getuigen-deskundigen op geroepen. De verdediger van beklaagde, mr Borgman Brouwer, heeft 19 getui gen a décharge opgeroepen. Beklaagde ontkent schuldig te zijn aan het ten laste gelegde en meent, dat het geenszins vaststaat, dat de open patrijs poorten de oorzaak zijn geweest van de ramp. Wel kwam water in het schip, doch de oorzaak daarvan bleef een open vraag. Beklaagde werd wakker, toen het schip zinkende was. Bij het vertrek uit Soeraba- ja had het schip lichte stuurboordhelling, welke door waterpompen werd weggeno men. Hij meent dat voor de ramp verschil lende oorzaken aanwezig kunnen zijn, b.v. een lek in het schip. Het is wel mogelijk, dat door open patrijspoorten water in het schip kwam. De president van den Raad merkt op, dat het onderzoek heeft uitgewezen, dat er geen gat in de scheepshuid was, terwijl ook het onderzoek naar andere, nog mogelijke oor zaken heeft uitgewezen, dat de oorzaak daarin niet ligt. Overigens meent beklaagde, dat de offi cier V., die verantwoordelijk was voor de belading van het desbetreffende luik, voor het sluiten van de patrijspoorten had r ten zorgen. VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen De heer Krijger heeft vragen gestel over het aanvragen van zendtijd door de Ned. Herv. Radio-Vereeniging. Voor de Nederlandsche textielarbeiders in Duitschland is geen betere regeling te •erkrijgen geweest. Verschenen is de nota van Minister Goseling over de zaak-Oss. De verjaardag van Prinses Beatrix is ook te Berlijn in Nederlandsche kringen gevierd. Verklaringen van Roosevelt inzake Amerika's positie ten opzichte van de Europeesche verhoudingen. Franco verovert Vich; Seo de Urgel zoo goed als ontruimd. Sarraut over het vraagstuk der Spaan- sche vluchtelingen. Het Nederlandsche IJshockey team. dat deel zal nemen aan de Europee sche en Internationale wereldkampi oenschappen te Bazel en Zurichis gisteren uit Amsterdam vertrokken. De spelers voor het Centraal Station. A V A N G SCHOENENi HEI BETERE MERKI j (Reel.] DE DORDREGHTSCHE ONDERLINGF CREDIETVEREENIGING N.V. DORDRECHT Groenmarkt 64 Anno 1871 B O U W-C R E D I E T E N EFFECTEN (Reel) LICHTE TOT MATIGE VORST Voor het geheele land: zwakke tot matige oostelijke tot zuidoostelijke wind, nevelig of betrokken tot gedeelte lijk bewolkt, droog weer, lichte tot matige vorst. BAROMETERSTAND Stand vanmorgen half twaalf 767,6. FIETSERS LICHT OPt 3 Febr. Van 's av. 5.17 u. tot 's morg. 7.10 u Ingwersen Co. Keizersgracht 382 Amsterdam Belast zich met de uitvoering van Effectenorders, het Incas- seeren van Coupons en het nazien van Lotingen. TeL 32121 en 33879, ondei Beurstijd 31207 (Reel) Mru ;8chapptj v.h. KEMINK ZOON Over den Dom, Domplein 2, Utrecht Dr H. J. JAGER: RECHTVAARDIGING EN ZEKERHEID DES GELOOFS Studie over Rom. 1: 16, 17 en Rom. 3. 21-5ill PRIJS INGENAAID ƒ2.00 (correctie) Verkrügb. b(j de Uitgevers en b(J den Bockh. (Re.l) T ij d e I ij k 20 korting OP ALLE P R IJ CHEMISCH REINIGEN PALTHE - ALMELO (Reel) HET RESTAURANT VAN i „SEINPOST" SCHEVENINGEN ls ook gedurende de wintermaanden n«opend. WIJ verzorgen steeds met zorg Uw (Reel.) Dr. H. NANNING's Zetpillen tegen Aambeien werken pijnstillend en genezen in korten tijd de ontstoken slijmvliezen Verkrijgbaar bij alle Apothekers k II. 1.50 per doosje ?»n 1 Pr. H NANKING'. fUr» Cktn. F.bri.k 1

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1