ODD
DONDERDAG 2 FEBRUARI 1939
RUIM ZE OP
Verbetering der volkshuisvesting was
eenige jaren geleden een dankbaar onder
werp voor i&ndere geering en gemeen ta-
besturen. Er was zulk een schreeuwend
tekort aan arbeiders- en kleine midden
standswoningen, dat elke verruiming van
woningvoorraad een zegen moest zijn; niet
alleen voor hen, die de betere en geriefe
lijker huizen konden betrekken, ook voor
anderen, die door opschuiving van de ver
meerdering konden profiteeren.
Hier en daar worden nog wel woning
complexen gebouwd, hetzij door de gemeen
ten, dan wel door woningbouwvereenigin-
gen, „toegelaten krachtens de Woningwet";
die in feite met overheidsgeld werken en
dan ook vaak met handen en voeten aan
de gemeentelijke autoriteiten gebonden zijn,
zoodat men van eenig zelfstandig initiatief
niet meer kan spreken.
Evenwel, de bouwwoede is al lang over.
In menige plaats is het tekort in een over
schot veranderd, zoodat niet alleen de par
ticuliere huiseigenaars tot drastische huur-
verlaging moesten overgaan, maar ook de
gemeente- en woningbouwvereenigings-
besturen moesten jaarlijks veel meer dan
de gebruikelijke 2 voor leegstaan af
schrijven.
Intusschen is daarmee nu de tijd geko
men, dat men meer bepaaldelijk kan gaan
denken aan het werkelijke doel der Wo
ningwet: verbetering der volkshuisvesting
door het opruimen van krotten.
Echter blijkt telkens, dat het gemakke
lijker is om voorschriften te geven en cir
culaires uit te vaardigen, dan er in de wer
kelijkheid iets van te maken.
Wie slechts oppervlakkig nota neemt van
hetgeen in onderscheiden gemeenten op dit
terrein gebeurt, die komt al gauw tot de
conclusie, dat b.v. een der jongste circu
laires van den Minister van Binnenland-
sche Zaken nog zoo goed als niets uitge
richt heeft De Minister zegde financieele
medewerking toe, wanneer van een huis
met verschillende gebreken nog een ge
schikte woning voor een kleiner gezin ge
maakt kon worden. Maar ons is nog niet
één geval bekend, waar deze circulaire is
toegepast En dat niet alleen, omdat men
er principieel bezwaar tegen heeft, want !n
sommige gemeenten zou er wel iets meer
gedaan kunnen worden.
Voorts is in 't bizonder steun toegezegd
voor het bouwen van woningen voor groote
gezinnen, minstens uit zeven personen be
staande; doch ook daarmee loopt het blijk
baar niet hard; al zijn er hier en daar wel
plannnen in voorbereiding.
Zal het met de werkelijke opruiming van
krotten beter gaan? De Nationale Woning
raad vergaderde dezer dagen en daar werd
meegedeeld, dat er in ons land nog onge
veer 60 a 70 000 krotwoningen zijn. Nu, wie
even rondkijkt, kan ze wel vinden. Som
mige, vooral plattelandsgemeenten zitten
er nog dik in, maar in de centra der groote
steden, die in de buitenwijken mooie tuin
dorpen hebben, ontbreken ze ook nog niet
Onbewoonbaar-verklaringen zijn werkelijk
niet aan de orde van den dag; óf, indien
ze al uitgesproken worden, komt het toch
zelden tot ontruiming. Dan denkt men aan
de belangen van den reeds armen eigenaar;
aan oude menschen, die niet gaarne ver
huizen; aan het tekort aan goedkoope wo
ningen voor hen, die waarlijk niet voor hun
plezier in de krotten huizen.
Zoo kan het echter niet blijven. De volks
gezondheid is een te eminent algemeen be
lang, dan dat de overheid zich tot toezien
kan en mag bepalen. Daarom juichen we
het toe, dat in genoemde bijeenkomst sterk
is aangedrongen om in vlugger tempo
krot-opruiming en dus vervanging te be
vorderen; de Woningwet doet middelen aan
de hand, het Werkfonds kan ingeschakeld
worden. En werklooze bouwvakarbeiders
hunkeren nog naar werk in him eigen vak.
WAT ZEGT U?
SLECHTHOORENDEN, hoe
dikwijls stelt U deze vraag?
Weest toch verstandig en wendt U tot het
juiste adres voor de modernste gehoor-
toestellen.
Vraagt gratis brochure P. M of demonstr.
N.V. „ALMARA", Afd. Phono",
ROKIN 86, AMSTERDAM-C
(Red.)
De Prov. Statenverkiezingen
C.H. CANDIDATENLLIST IN DEN
STATENKRING ROTTERDAM
De Chr. Historische lijst voor de Statenver
kiezingen in den Statenlkring Rotterdam
luidt als volgt:
1. Mr. F. A. Nelemans. 2. Prof. mr. P.
Lieftinck. 3. Dr. J. van der Spek. 4. L. van
der Lugt. 5. G. D. Noordijk. 6. P. W. J. Steónz.
7. J. Hoogwerf. 8. G. J. Holst. 9. G. Zwaan.
16. Mr. Th. B. ten Kate. 11. Mevr. mr. H. C.
Lieftinck-Aldershoff. 12. Mr. W. Noordijk. 13.
C. W. Leentvaar. 14. F. B. Melis.
Bij de a.s. verkiezing voor de Prov. Staten
zal. naar op een vergadering te Hattem
beslolen werd, in den Staténkring Oldebrcek
der Chr. Hist. Unie samengewerkt worden
met de Chr. Nationale Actie en de Herv.
Geref. Staatspartij.
De plaatsen 3 en 12 op de lijst zullen aan
de C.N.A. worden afgestaan. Plaats 6 aan
H.G.S.
NAAR ZONNIG ZUID-AFRIKA
Van de Nederlandsch-Zuid-Afrikaansche
Vereeniging ontvingen wij een brochure,
,Naar zonnig Zuid-Afrika". Wij vinden
daarin een beschrijving van de zeereis naar
Zuid-Afrika, de aankomst in Kaapstad, het
schoone Kaapsche schiereiland en de won
deren van de Gardenroute.
Belangstellenden in reizen naar Zuid-Afri
ka kunnen een exemplaar van deze bro
chure aanvragen bij de Zuid-Afrikaansche
Legatie, Alex. Gogelweg 2c, Den Haag, de
Nederlandsch Zuid-Afrikaansche Vc-reen1-
ging, Keizersgracht 141, Amsterdam-C, en de
voornaamste passage-bureaux.
BOND VAN NED. HERV. J.V. OP G. G.
Het hoofdbestuur van den Bond van Ned.
Herv. Jongelingsvereeniginigen op Geref.
grondslag heeft twee commissies benoemd),
n.l. voor de studielectuur en voor de ont
spanningslectuur.
De commissie voor de studielectuur bestaat
uit de heeren J. H. v. Erven te Utrecht, voor
zitter; J. A. Mulder te Amersfoort en W. de
Zwart te Dordrecht en die voor de ontspan
ningslectuur uit de heeren E. J. v. Spankeren,
Ede, voorzitter, J. A. Korteweg te Oud-
Beierland en L. H. Stronkhorst, hoofd van dt
Chr. school te de Hoef (U.).
De heer D. B. Gohres, administrateur
van de afdeeling bevolking en mili
taire zaken ten Stadhuize te Rotter
dam. vierde gisteren zijn zilveren
ambtsjubileum. Wethouder R. J.
Dijk complimenteert den jubilaris.
De instorting
te 's-Hertogenbosch
Kat maakte opmerkzaam
op het gevaar
Steunactie voor de bewoners
Over de instorting van een pand te D e u
Bosch schrijft onze correspondent ons nog:
Ongeveer 10 dagen geleden werd het bureau
van bouw- en woningtoezicht gewaarschuwd
dat in het iperceel no. 14 in de St. Jorisstr.
o.a. bewoond door den heer J. A. van dei
Griend, zich scheuren vertoonden. Onmid
dellijk is een onderzoek ingesteld en naar
aanleiding daarvan werd controle op het
pand uitgeoefend. Onder andere werden de
scheuren met papieren beplakt, zoodat het
scheuren van dit papier onmiddellijk verder
gevaar zou aan toon en.
Er deden zich echter verder aanvankelijk
geen verontrustende verschijnselen voor, zoo
dat de instorting geheel onveiwachts geko
men is. Dat het niet pluis meer was. merkte
de lieer van der G. het eerst aan de kat, die
onrustig deed. Daardoor werd zijn opmerk
zaamheid gaande gemaakt. Tot zijn groote
schrik bemerkte hij toen een scheur in den
schoorsteen, en tegelijk vernam hij een
groot gekraak. Nog net op tijd wist de heer
van der Griend met vrouw en kinderen de
vlucht te nemen. Juist aan de voordeur geko
men, stortte het huis met donderend lawaai
ineen. De gevolgen daarvan heeft men reeds
m ons blad van gisteren kunnen vinden.
Het ooruimen van de rüine gaat met groo
te moeilijkheden gepaard, daar de plaatselij
ke situatie wel heel ongelukkig is. De Dieze
is door het puin geheel afgedamd. Er zal
niets anders opzitten dan de restanten van
het huis ock omver te halen en dan de puin
massa weg te graven en te. baggeren.
Het gezin van der Griend is van alles be
roofd en het heeft zelfs geen'dak boven het-
hoofd. Daarom is in D e n B o s c h 'n steun
actie op touw gezet. Wethouder van Soest-
bergen heeft zich bereid verklaard giften,
om het gezin te helpen, in ontvangst te ne
men.
Particuliere begrafenisvereeni-
gingen contra coöperatie
Rechtbank stelt coöperatieve vereeniging
in het gelijk
AMSTERDAM, 2 Febr. De civiele ka
mer der rechtbank heeft gister vonnis
gewezen in het geding tusschen 't (per
manent comité van Amsterdamsche
Aansprekersvereenigingen als eisolier
tegen de Coöperatieve Vereeniging
voor Lijkbezorging. De Amsterdam
sche Aansprekersvereenigingen eischten
van de Coöp. Vereeniging wegens on
eerlijke concurrentie een schadeloos
stelling van f 20.000. De rechtbank ver
klaarde eischer niet ontvankelijk.
Naar aanleiding van pamfletten en best rij -
dingsimethoden van de zijde van de particu
liere begrafenisvereenigingen heeft de coöpe
ratie in haar orgaan zoowel de strijdmetho-
den als de ipractijk van de ondernemers aan
scherpe critiek onderworpen. Hierdoor ach
ten de ondernemingen zich beleedigd en be
nadeeld. Zij beklagen zich. dat de coöperatie
ten onrechte zou zeggen alleen de werkebjke
kosten in rekening te brengen en zij zijn van
meening, dat hun zakelijke en morcelc be
trouwbaarheid verdacht wordt gemaakt.
Parallel met dit proces loopt de vordering
die de coöperatieve vereeniging heeft ingc-
teld tegen een harcr ontslagen reserve dra
gers, die een pamflet tegen de coöperatie
heeft geschreven.
De coöperatie eischt nu een rechterlijk be
vel tot stopzetting van de verspreiding van
de pamfletten met vaststelling van een
dwangsom bij iedere overtreding.
Voor het comité is opgetreden Mr. E. J.
Korthals Altes en voor de coöperatie
Mr. B. P. Gom-perts.
De rechtbank, gepresideerd door Mr. Brie!,
verklaarde eischer niet ontvankelijk in de
primaire en subsidiaire vordering en veroor
deelde eischer in de kosten van het geding.
De coöperatie had harerzijds een vordering
ingsteld tot stopzetting van de versprei
ding van pamfletten door een harer ontsla
gen reserve-dragers.
Ook in deze zaak deed de rechtbank uit
spraak en liet eisoheres (in dit geval de
coöperatie) toe tot het bew;js, dat de pam
fletten worden verspreid door den ontslagen
drager.
Het getuigenverhoor zal op 10 Maart a. s.
worden gehouden voor den rechter-com/mis-
seris Mr. Te rmaten.
De uitspraak in deze zaak werd tot na dit
verhoor aangehouden.
Mevr. C. M. baronesse van Tuyll van
Serooskerken. geboren jkvr. Boreel,
die benoemd is tot grootmeesteres van
H.M. de Koningin.
Vreemde auto-„handel"
te Amsterdam
AMSTERDAM, 2 Febr. De politie van het
bureau Overtoom heeft een Amsterdammer,
een goeden bekende, aangehouden die er
vreemde praktijken op na houdt. In den
nacht van 15 Januari was een auto gestolen
en deze man had zich ermede belast den wa
gen over de grens te brengen en in België
te verkoopen. Toen dit niet lukte, ging hij
naar den eigenaar van de auto en deelde
dezen mede, dat hij wist, waar de auto
en den wagen voor tweehonderd gulden wel
weer in zijn bezit wilde stellen. Dc eigenaar
ging hierop in, doch inmiddels was de auto
in België in beslag genomen.
De auto-„handelaar", wien de tweehonderd
gulden reeds ter hand waren gesteld, kon
nu echter de auto niet meer leveren. Wes
halve hij op het bureau Overtoom belandde.
De politie onder, ocht nu of deze man ook
iets te maken heeft met het comiplot „auto
handelaren", dal er zijn werk van maakt
gestolen auto's ten verkoop over de grens te
brengen.
Vraag eerst de politie
De Commissaris van Politie te Arnhem geeft
belanghebbenden in overweging, alvorens in
relatie te treden met de te Arnhem gevestigde
„Wcderkeerige Maatschappij Nationale Ure-
öietbank Arnhem" zich om inlichtingen tot
hem te wenden.
Deze maatschappij is ten nauwste verwant
lan de Nationale Financiering Maatschappij
„Natomij" te Arnhem, ten aanzien van welke
Maatschappij de Commissaris van Politie te
Arnhem belanghebbenden bij herhaalde malen
geplaatst bericht, eveneens in overweging gaf,
geen relaties aan te gaan, alvorens bij hem
inlichtingen te hebben ingewonnen.
ONGEVAL IN WERKVERSCHAFFING
KRIMPEN AAN DE LEK, 2 Februari. Bij
de werkzaamheden op den Provincialen weg
(Breekade bij Ijsbaan) is in het begin van
deze week de 51-jarige arbeider W. van Dam
bij een auto, waaruit zand gelost werd, ln
bewusteloozen toestand aangetroffen. Van D.
•erd naar huis vervoerd en de hulp van
r. von Lindem ingeroepen. Deze consta
teerde ernstige hersenschudding. Omtrent de
oorzaak van dit ongeval tast men in het
duister. De man. die 48 uur buiten kennis is
geweest, is niet meer bijgekomen gister
de gevolgen van het hem overkomen
ongeval overleden.
Een Zwitsersche horlogefirma heeft een
belooning van ongeveer 450 gulden uitge
loofd voor inlichtingen, welke leiden tot
het terugvinden van een zilveren horloge,
dat eens het leven van Kemal Ataturk
gered heeft, toen hij in den wereldoorlog
tegen de geallieerden aan het Dardanellen-
front streed.
Ataturk droeg dit horloge in een borstzak
en een kogel, die anders wellicht doodelijk
was geweest, is hierop afgeketst. Ataturk
schonk het aan een Duitschen generaal. Bij
diens overlijden verkocht de weduwe het
aan een Amerikaan. De Zwitsersche firma
schijnt bereid een bedrag van circa hon
derdduizend gulden voor het horloge te be
talen.
MAANDBLAD „DE ANTI-POLIEP"
Dezer dagen is verschenen het eerste nr
van „De Anti-Poliep", maandblad van de
Anti-Poliep-Actie. Dit blad wil, gelijk men
vermoeden kan, een verweer voeren tegen
het vormen en in stand houden van groote
trusts.
De ontploffing te Weesp
Dr A. S. Boer overleden
De ontploffing te Weesp heeft nog een
menschenleven gecischt. Na den heer Freen
is thans in 't Burgerziekenhuis te Amster
dam overleden Dr. A. S. Boer, die daar
met zware brandwonden was opgenomen.
Ir van der Laaken contra
Ir Mussert
UTRECHT, 2 Februari. Gistermiddag wer
den voor den Utreohtschen kantonrechter
mr. J. A. van der Mersch de pleidooien ge
houden in de civiele procedure tusschen Ir.
van der Laaken, oud-organisatieleider
van de N.S.B. in Nederlandsch-Indië en Ir.
t, leider der N.S.B. in Nederland,
'anisatieleider had Ir. van der
Laaken op een landdag in 1937 eenige minder
gewenschte verklaringen afgelegd, welke de
goedkeuring van de N.S.B. niet konden ver
krijgen en tot gevolg hadden, dat de organi-
satieieider uit rijn functie werd ontheven.
Deze leed door de handelwijze van de
N.S.B. groot financieel nadeel, waarvoor hij
Mussert als leider der N.S3. aansprake
lijk stelde en zijn recht zocht in een civiele
procedure.
De raadsman van Ir. v. d. Laaken was Mr.
oon uit Den Haag. Om verschillende oor
zaken achtte pleiter Ir. Mussert persoonlijk
aansprakelijk. Ir. van der Laaken was des
tijds als propagandaleider van de N.S.B. in
Ned.-Indië aangesteld tegen een salaris van
f 500.per maand. Volgens spreker was deze
vergoeding kennelijk bedoeld als loon Ln den
zin van de wet, <kis kon hier gesproken wor
den van een arbeidsovereenkomst.
Bovendien deelde spreker ir.ede, heeft ir.
van der Laaken op bevel van den leider in
Nederland rijn betrekking bij Volkerts Aan-
nemingsmaatschappij moeten opzeggen, waar
voor hij werd aangesproken en een belang
rijk bedrag als schadevergoeding moest be
talen. Pleiter oordeelde het volkomen billijk,
dat de minimum eisch van Ir. van der Laaken
f 1000.ofwel 2 maanden salaris alsnog aan
hem zouden worden uitgekeerd.
Mr. van Vessem te Utrecht pleitte voor
Ir. Mussert. Spreker wees op het eigenmach
tige handelen van Ir. van dier Laaken in
Indië, waardoor hij in strijd handelde met de
opdrachten, welke hij uit het moederland
ontving.
Pleiter ontkende, dat Ir .Mussert aan Ir.
van der Laaken bevolen had ontslag te
nemen uit zijin particuliere betrekking. Bo
vendien genoot Ir. van der Laaken geen sa
laris, doch hy kreeg een toelage, nadat hij
zijn ontslag had genomen bij de firma Vol
kerts.
Hier kon niet gesproken worden van een
salaris en nog minder van dienstverband. De
N.S.B. heeft volgens pleiter Ir. van der Laaken
een bedrag van f 2150 uitgekeerd om de
kosten te dekken van de terugreis naar Ne
derland.
De kantonrechter bepaalde de uitspraak op
27 Februari.
A. 7.3'
VPRO. I
10.40 VPRO.
16 Berichten:
>eclainatle. 10.40 Gram.muziek. 11
olg declamatie. 11.30 Graan.muzie'
Iet AVRO-Amusementsorkest. 1.3C
nuzlck. 2.00 Het AjVRO-Aeolia
opn.). 2,40 Causerie ..Huisbewoners
;ed". 3.00 De Twilight Serewaders e
4.05 Gra
5.30 Het VARA-Ork-
;n piano-
6.28 Berichten. 6.3 1
laandoverzicht fier beeldende kunsten. 6,50
rim.muziek. 7.00 VARA-Kalender. 7.03 Me- i
isohe causerie. 7.23 Berlchben ANP, 7.30
;e rich ten. 7.35 Causerie: „Levenswaarden
er Renaissance". 8.00 Viool en piano. 8.30 I
auaerte.Het dier in zün wereld". 9.00 j
Iram.muziek. 9.30 Orgelspel. 10.00 Fragmen-
n uit de opera „Baatten et Baet-lenne".
0.30 Berichten ANP. 10.40 Avondrwijding.
1.00 Reaidientie-orkeat (opn). 11.30 Jazz-
iuziek (gT.pl.). 11.55—12 00 Gram muziek.
VEH5UM II 415.5 M. Algemeen Programma,
erzorgd door dc KRO. 3.009.15 Gram -
ïuziek. (Om S.15 Berichten). 10.00 Gram.- J
luzic-k. 10 30 Bijbelse he caus-erie. 12.00 Be-
I oh ten. 12.15 Gram.muzlek. 1.35 KRO-Orkest
Wiek. 4.45 Hel
Berichten). 7 0
i KRO-Orkest.
8.00 Berichter
Muziekkor
ANP. 10.41
11.15 Gra«
►rtage.
;elljk". 9.15 Genie-
richter
KRO-Bo;
muziek). 11.35—12.00 Gram.muz.
UHOITWICH 1500 M. 12.10 Orgel 12.35 Accor
deonorkest. 1.20 Causerieën. 1.35 Phil, strijk
orkest. 4.50 Radfiotooneel. 5.40 Orkest. 645
Radiotfooneel. 7.05 Parlementair overzicht.
7.20 Orkest. 8.20 Orkest en 10.20 Opera. 11.05
Harmon ie-orkest. 11.35 Band.
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Orkest. 12.30 Zang.
LAND- EN TUINBOUW
Centrale Fokveedag te Zutphen
ZUTPHEN, 2 Februari. Op 12 Maart a.s.
wordt een groote Centrale Fokveedag gehou
den te Zutphen, uitgaande van den Centra-
len Bond van M. R. IJ. Fokverecniging^n in
Gelderland en Overijssel. De elite van den
roodbonten veestapel van beide provincies
zal dan op het historische Spanjaardsveld
vertegenwoordigd zijn.
Centrale Landbouworganisaties
De dagelijksche besturen der drie Centra
le Landbouworganisaties, t.w de Chr. Boe
ren- en Tuindersbond, de Katholieke Ned.
Boeren- en Tuindersbond en het Kon. Ned.
Landbouw-Comité, hebben op een gemeen
schappelijke vergadering o.m. besloten
8.50 Radic
Ell LEV 4:
Orkest,
eert. 3.20 Odke*
BRUSSEL 322
484 M 5.20 en 5.50 Piano. 6.05 en 6.35
Zang. 8.40 en 9.35 Orkest.
EUTSCHLANDSENDER 1571 M. 7.30 Orkest.
8.00 Radiotooneel. 9.50 Trio. 10.20 Orkest.
gezamenlijk met den Algemeenen Neder- I
landschen Zuivelbond (F.N.Z.) de mogelijk-
heid van compensatie transacties met
Duitschland in nadere studie te nemen.
Bij het college van regeeringsoommissaris- j
sen zal worden aangedrongen op het beste
den van betere prijzen voor vee, dat i
uit de markt genomen wordt, daar dit voor-1
al voqr de prijsoptrekkende werking der j
overname van groote beteekenis is. Voorts j
zal er op worden gewezen, dat het wensche-1
lijk is, de aankoopen gedurende de maand
Februari voort te zetten. Met aandrang zal j
nogmaals worden gevraagd ook zware;
varkens uit de markt te nemen, daar de
prijzen thans te laag zijn.
Op grond van het feit, dat de productie'
kosten van zomertarwe, welke in
groote hoeveelheden uitgezaaid zal moeten l
worden, per H.L hooger zijn dan van win-|
tertarwe, zal aan de regeering worden ee-|
vraegd, dein tarweprijs voor liet jaar 1989 te|
willen verhoogen en te brengen op f 11 per
100 kg. Tevens zal worden verzocht maatre
gelen te nemen tegen het opdrijven van de
prijzen voor zaai-zomertarwe.
Daar de perspectieven voor den afzet:
van aardappelmeel gunstiger zijn ee-;
worden door verkoop van een groot kwan-1
turn van dat product, zal aan het college van
regeeringsrommissarissen nogmaals worden
verzocht terug te komen op de beperking
van het areaal tot 26.500 ha.
Aan het college van Roceoring?comToi=sa-
rissen zal men drie middelen voor stellen,
welke kunnen leiden tot verhooging van de i
prijzen van de schapen of tot betere bedryfs-1
uitkomsten, nl. het uit de markt nemen van
schapen, het verleenen van exportoremies.
en het geven van een toeslag uit het land
bouwcrisisfonds, b.v. van 2 per ooi.
Het bezoek van
Albert Sarraut
aan de kampen
nabij Perthus.
waar talrijke
vluchtelingen wt
Spanje zijn on
dergebracht.
CDeHjtxyn wik de tn
ui i
DOOR MARTHA VISSER
(13
Zijn doel is: za leerlingen en straks ook de vaders en de
moeders te doen opwaken uit de ingeroeste verkeerde ge
dachte, dat zoo'n vijf, zes, op z'n best zeven lagere-school-
jaren welletjes zijn, en een zoon van ouders, die van huisuit
niet tot de hoogvliegers behooren, daarmede tot het natuur
lijk einde van zijn intellectueele ontwikkeling is gekomen.
Het is toch immers volstrekt niet noodig. dat al
z'n jongens, en wat flinke kerels zitten er niet onder, straks,
alsof het zco behoort, en het niet anders kan of mag, weer
den sleurgang van vader, ooms en broers zullen gaan?
De bloeiende openbare school, waar ook de Christen
ouders hun kinderen soms heenzenden, als zij, wat leeren
betreft, iets met hun kinderen voor hebben, is hem een doorn
in het oog.
Maar dat behoeft niet zoo te blijven en dat zèl niet zoo
blijven. Al zou hij alléén den strijd voor dit terrein des levens
met de liberale pronkerds moeten aanbinden, ook dan nog
zou hij Jjt God van den hemel het hem zal doen
gelukken. Maar hij zal niet alleen staan, op den duur zeker
niet. De krachten van het ingedommelde Christenvolk van
Waterdam zullen mobiel worden.
Daar heb je nu zoo'n jongen als Adriaan Wiechers.
Waarom zou die kruidenier worden?
Krentenwegen kan per slot iedereen, maar leeren, zooals
dat ventje, niet. Hij zal te gelegener tijd wel eens met dien
papa gaan praten. De middelen zijn er, daaraan twijfelt hij
geen oogenblik. Ligt de wereld dan niet open voor zoo'n
jongen? Dokter, advocaat, ingenieur, wat hij maar will
Brinkman verkeert nog wel niet zoo lang onder de Water
dammers, maar hij is van oordeel, dat hij zijn volkje toch al
aardig kent en op heel wat van hun opvattingen en levens
gewoonten heeft zijn vitale geest reeds beslag gelegd. Hij is
namelijk niet van zins zich op den duur te bepalen bij de
zaken van onderwijs en school. Hij ziet Waterdam als één
stuk braak land en zichzelf als een gezondene des Heeren.
Dat hij praktisch nog maar weinig invloed heeft, deert hem
niet. Hij behoort tot het slag menschen, dat vestingen neemt
in het geloof, wat dan met lijdzaam toezien en afwachten
niets, maar dan ook niets te maken heeft. Geloof is voor hem
hoogste activiteit. Hieruit volgt, dat hij dit slechts waar-
deeren kan in menschen, die van aanpakken weten, en dat
zijn er niet zoo heel velen in Waterdam,
Actie, hoog de banier, op, voor den Koning, met zulke
leuzen zou hij het stadje willen bestormen.
Wie zich niet gewonnen geeft, heeft ook geen geloof,
hoogstens godsdienst en godsdienst is een vervelend woord
voor een duf begrip, iets, dat hoort bij gepoederde pruiken
en Nutsbijeenkomsten, niet bij een levend, calvinistisch
Christendom!
Zoo denkt Brinkman er over en hij zal niet rusten, voor
hij de Waterdammers voor zijn zeer klare en gezonde inzich
ten gewonnen heeft en hij vertrouwt er op, dat hij den dag
beleven zal, waarop een frissche wind zal waaien over het
oude Waterdam en althans de kern van het Christelijke
volksdeel tot ontwaking komt.
Het meeste verwacht hij van de jeugd, dé hoop van alle
raddraaiers en profeten.
De ouderen zullen hun ingevreten begrippen niet zoo
spoedig prijsgeven. Dat vraagt hij ook niet van hen. Zij
werken voorloopig het beste mee door hem zoo min mogelijk
tegen te werken. En het schijnt, dat .zij aan dezen bescheiden
eisch zullen voldoen.
De grijsheid ziet op het geploeter van den vurigen jongen
man neer met een wijzen glimlach. Mogelijk is dit een soort
overgave, een belijdenis van: wij hebben onzen tijd gehad en
ons best gedaan, nu is het de beurt aan jou, zie, dat je het er
beter afbrengt! Het kan echter ook zijn, dat ze het jonge
schoolmeestertje niet geheel au serieux neemt. Soms vreest
Brinkman 't laatste. Neen, de Waterdammers zijn niet actief.
Dat heeft veel tegen, maar ontegenzeggelijk heeft het vóór,
dat Brinkman een groote vrijheid van beweging heeft, welke
hij zeker niet hebben zou, als zijn broodheeren wél actief
waren. Hij leeft en streeft als 't ware bij de gratie van hun
lijdelijkheid en la-niaar-waaien-geest.
En hij is jong, ook daarom ziet men wat van hem door de
vingers.
En de kinderen gaan over het algemeen weer graag naar
school, dat zegt ook wat.
Dat is in de laatste jaren, bij den ouden bovenmeester, wel
eens anders geweest.
XIV
Een van Brinkmans grootste bezwaren tegen den gods
dienst van de Waterdammers is, dat de menschen er zelf
zoo bitter weinig aan hebben.
Misschien komen er nog heel wat in den hemel, vooral van
degenen, die het voorrecht hebben een ouden dag te beleven.
Want staat er niet geschreven, dat wie den Naam des
Heeren zal aanroepen, zalig zal worden? En dèt doen de
Waterdammers, vooral als ze eenmaal zoo de vijftig gepas
seerd zijn, veel. Niet op de rechte wijze, soit, ze dóén het.
Maar voor dit leven bestaat, wat zij geloof believen te
noemen, uit niet veel anders dan getob, strijd, kwelling, en
vanzelf geen sprake van vrucht.
Niets komt er door tot stand.
Een armelijk, in een hoek geduwd Christelijk schooltje,
waar de jeugd van de smalle gemeente het a. b, c leert. Dat
is zoo goed als alles.
Voor de jongelui is dat Waterdamsche geloof, dat helaas
niet eens specifiek Waterdamsch is, van nul en geener
waarde. Het zegt hun niets. Zeker, in de meerendeels kinder
rijke gezinnen zullen er allicht een of twee, hier of daar
mogelijk drie zijn, die straks in de voetsporen der vaderen j
zullen treden en zoo zal een volgend geslacht van oud-I
Waterdamsche vromen zich ook nog wel weer handhaven, I
maar dan vergeet men toch al te grmakkelijk de jongens, die!
in beteren doen komen en liberaal worden en de ongelukki-
gen, wien de tegenspoed treft, die in de klauwen raken van
het opkomend socialisme, dat den jongen menschen wél wat
zegt en ze bovendien nog wat gééft ook! En het zijn helaas,
niet de slechtsten. die op deze en vele andere wijzen bij de
tegenpartij terecht komen.
Wordt vervolgd j
