21 i nunc ^cihsdjc (üuurattt
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken
Aan het jarige Prinsesje
I ?oftW,-y I
De Spaansche burgeroorlog
blom
abormtmcntsprijS:
Per kwartaal in Leiden en in ptaatsen
waar een agentschap gevestigd is 235
Franco per post 2.35 portokosten
Per weekq.18
Voor het Buitenland bij wekelijkse!®
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/a cl.
N°. 6613
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
MAANDAG 30 JANUARI 1939 19e Jaargang
3Crt)rrtentitprij?en:
Van I tot 5 regelsI.17'/j
Elke regel meer0.22'/»
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer0.45
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend0,10
Foto F. Zicgler, Deo Hoog
DE JONGSTE FOTO VAN
H. K. H. PRINSES
BEATRIX WILHELMINA ARMGARD
DIE MORGEN HAAR EERSTEN VERJAARDAG VIERT
MOREELE EN GEESTELIJKE
HERBEWAPENING
Wederom twee oproepingen
's-GRAVENHAGE, 30 Jan. Mr. S. j. R.
de Monchy, burgemeester van. 's-Graven-
hage, heeft den volgenden oproep tot de bur
gerij gericht:
H. M. onze geëerbiedigde Koningin heeft
in Haar rede voor de radio Vrijdag ens allen
opgewekt de gedachte der geestelijke en
inoreele herbewapening daadwerklijk toe te
Laat ons, als burgerij van 's-Gravenhage,
aan deze Koninklijke roepstem gehoor geven.
Laten wij toonen het Koninklijke woord ver
staan ie hébhen en laten wij gezamenlijk
een nieuwe krachtsinspanning wagen ora
ten minste in een bepaalden nood geheel
te voorzien. In vele gezinnen blijft nog be
hoefte aan dekking en ligging: aan ledikan
ten, matrassen, beddegoed, dekens b'ijftnog
gebrek. Laat de burgerij in antwoord op de
aansporing van de eerste ingezetene van
deze stad een bedrag bijeenbrengen, waaruit
in hoofdzaak deze nood kan worden .gele
nigd door een commissie van ingezetenen,
die ik doende iben daartoe aan te zoeKen. Ik
wek reeds thans de burgerij op gelden ter
beschikking van deze commissie te stellen
voor storting of overschrijving op giroreke
ning no. 8822 ten name van de Haagsche
commissie: „De Koninklijke Roepstem".
iNaar aanleiding van de door H. M. de Ko
ningin uitgesproken radiorede en meer in
het bijzonder als antwoord op de woorden:
„Ik weet, dat de wil tot opbouw, uitgaan
de boven alle verdeeldheid, bij zeer veten
aanwezig is.
„Ik zou dezen allen willen vragen voor te
gaan en vooraan te gaan bij 't te verrichten
werk in groot verband en nationalen zin,
teneinde metterdaad, en met hun bezieling
en voortvarendheid, het bewijs te leveren,
dat dit moet en kan!", richten de eere
voorzitter en leden van den Raad van Bij
stand van de Stichting „Nationaal Centrum"
zich tot het Nederlandsche volk. Het doel
der Stichting is het bevorderen der natio
nale gedaohte in den ruimsten zin des
woords en de samenbinding van op natio
nalen grondslag staande organisaties in den
lande, waarmede federatief wordt samen
gewerkt tot bereiking van het beoogde doel.
Onder „nationale gedachte" wordt meer
bijzonder verstaan de saamhoorigheid van
de bevolking van Nederland en de hand
haring van hare vrijheden op godsdienstig
en politiek gebied. Zij staat op godsdiensti-
gen grondslag, waarin de erkenning ligt op
gesloten van God Almachtig, als bron van
allo gezag en houdt zich buiten elk politiek
Verband.
Teneinde tot de door HM. de Koningin zoo
Vurig gewenschte eenheid te geraken, wordt
een dringend beroep gedaan op de besturen
van organisaties, vereenigingen en bonden,
die instemmen met grondslag en doelstel
ling van „Nationaal Centrum", zich zoo
spoedig mogelijk in verbinding te stellen met
het secretariaat, Huize „Schoonoord" te Zeist,
om tot federatief samenwerken te komen.
De eerste onderteekenaar van het commu-
hiquó, dat wij ontvingen, is Jhr. Mr. F. Bee-
laorts van Blokland, Minister van Staat,
vice-president van den Raad van State.
Prinselijk Paar op avondfeest
's-GRAVENHAGE, 28 Januari. De graaf en
gravin L. van Limburg Stirum van Noord-
wijk hebben heden in hotel des Indes een
groot avondfeest gegeven. Tot de talrijke ge-
noodigden behoorden Prinses Juliana en
Prins Bernhard,
Boodschap van de Nederlandsche
Jeugdorganisaties
Wij willen vasthouden
heiligste goederen
aan de hoogste en
De volgende boodschap zullen de
Nederlandsche Jeugdorganisaties aan
H.K.H. Prinses Beatrix op haar eersten
verjaardag aanbieden:
Op dezen dag, waarop het geheele
Nederlandsche volk vol vreugde den
eersten verjaardag van H.K.H. Prinses
Beatrix mag vieren, willen de onder
staande jeugdorganisaties gezamenlijk
op deze wijze hun gevoelens tot uitdruk
king brengen.
In de eerste plaats bieden wij onze
Prinses, de hoop van ons Vaderland,
Hare Koninklijke Ouders en Hare Ko
ninklijke Grootmoeder, onze eerbiedige
gelukwenschen aan bij het ingaan van
Haar tweede levensjaar. Mogen ook in
komende jaren, evenals tot dusver,
voorspoed en gezondheid Haar deel zijn,
zoodat wij Haar in ongestoord geluk
mogen zien opgroeien, als draagster
van de groote tradities van Haar Huis.
Op dezen vreugdedag, willen wij bo
vendien, als zonen en dochteren van
een klein volk, onze stemmen verhef
fen en in donkere tijden getuigen van
onze vastberadenheid om de tradities
van vrijheid en verdraagzaamheid,
waardoor ons volk de eeuwen door ge-
eerd werd, naar ons beste vermogen
mee te helpen hooghouden. Diep onder
den indruk van de dreigende vernieti
ging van eeuwenoude waarden willen
wij ons aangorden om ter wille van ge
rechtigheid en trouwmoedig te blijven
streven naar broederschap en naasten
liefde.
H.M. de Koningin, de Grootmoeder
van onze jarige Prinses, sprak op 31
Augustus jl. in het bijzonder tot de
jongeren, dat zij vertrouwen had in de
bereidwilligheid, den ernst en geest
drift die het jongere geslacht bezielen
voor de groote taak die het wacht.
Deze woorden willen wij in ons hart
schrijven. Getrouw aan dezen oproep
die opnieuw tot ons allen kwam in de
woorden door Hare Majesteit op 27
Januari jl. gesproken willen wij vast
houden aan de hoogste en heiligste
goederen, die door de eeuwen heen het
onvervreemdbaar eigendom van ons
volk zijn geweest en een hechten bodem
waarop een betere toekomst
kan verrijzen. Wij willen, met onze ja
rige Prinses, deze goederen als ons erf
deel bewaren!
Amsterdamsche Maatschappij voor
Jongemannen.
Arbeiders Jeugdcentrale.
Bond voor Gereformeerde Jeugd
organisatie.
Centraal Instituut voor Christelijk
Socialen Arbeid.
Federatie van Christelijke Jeugd-
centrales.
Federatie van Chr. Vereenigingen van
en voor Vrouwen en Meisjes.
Federatie van Christelijk-historische
Jongeren-groepen.
Jeugdluchtvaartorganisatie van de
K.N.V.V.L.
Jongelieden Christen Geheel-Onthou-
dersbond.
Leger des Heils, Jeugddepar temen t.
Nationaal Jongeren Verbond.
N.C.J.G.O.V. „De Schakel".
Nederl. Christen-Studenten Vereen.
Nederlandsche Kinderbond.
Nederlandsche Luthersche Jongelings-
bond.
Nederlandsche Luthersche Meisjes-
bond.
Nederlandsche Unie van Speeltuin-
organisaties.
Ons Huis.
Reinilda-Stichting.
School voor Maatschappelijk Werk.
Vereeniging Beis Jisroeil.
Vereen. „Ernst, Nut, Ontspanning".
Vrijzinnige Christelijke Jeugdcentrale,
geen extra trein voor de
duitsche dienstboden
Het plan om morgen een extra trein voor
de Duitsche dienstboden, die naar Duitsch-
land terugkeeren, te laten rijden, zal we
gens onvoldoende animo geen doorgang
hebben. De meeste meisjes geven er de
voorkeur aan, op eigen gelegenheid te rei
zen.
uitzending rede hitler
Zoodra de rede, welke H i 11 e r heden
avond in den Duitschen Rijksdag houdt, ge
ëindigd zal zijn, zal in een extra-uitzen
ding van nieuwsberichten door .het A.N.P.
voor de N.C.R.V. en de V.A.R.A., over beide
zenders derhalve, een samenvatting van de
belangrijkste gedeelten dezer rede worden
gegeven.
V I
W.B DE BEER, Aol770 AM/TERDAM.
Staatsraad
M. R. H. A. M. Romme f
DEN HAAG, 30 Jan. Gisteren is te
zijnen huize hier ter stede in den ouderdom
van 76 jaar overleden, mr R. H. A. M.
Romme, oud-lid van den Raad van State.
Mr. R. H. A. M. Romme werd geboren te
Oosterhout op 8 Juli 1862. Het lager onder
wijs ontving hij te Oosterhout en op de kost
school „Ruwenberg" te SL Michiels-gestel.
Daarna bezocht hij het Gymnasium te
's-Hertogenbosch en studeerde rechtsweten
schappen aan de Rijksuniversiteit te Leiden.
Op 28 Maart promoveerde hij aldaar op een
proefschrift, getiteld „Verlating van hulp
behoevenden".
Na eerst een paar jaar werkzaam te zijn
geweest in de advocatuur te 's-Hertogcn-
bosch. werd hij in 1887 adjunct-commies aan
de Provinciale Griffie van Noord-Brabant.
Daarna kwam hij bij de rechterlijke macht
en wel eerst van 1890 tot 1S98 als kanton
rechter te Oirschot. Van 1898 tot 1902 was
hij rechter in de rechtbank te Roermond;
van 1902 tot 1907. rechter te s-Gravenhage,
waarna hij van 1907 tot 1912 raadsheer was
bij het gerechtshof te Amsterdam. Vice-
president van dat college was hij van 1912
tot 1923.
In dat jaar werd hij op 20 October be;
noemd tot lid van den Raad van State. Hij
werd in 1910 curator der Universiteit te
Amsterdam en in 1918 lid der commissie,
bedoeld in art. 201 der hooger onderwijswet.
In 1937 werd Mr. Romme als lid van den
Raad van State opgevolgd door Prof. Dr.
P. J. M. Aalberse.
Sedert Augustus 1922 was de overledene
ridder in de orde van den Nederlandschen
Leeuw. Hij was verder commandeur in de
orde van Oranje-Nassaiu en ridder in de
orde van den H. Gregorius de Groote.
duitsche ballon gedaald
te maasbree
M1AASBREE, 30 Januari. Gisterochtend
omstreeks 12 uur is te Maasbree 'Lij V e n 1 o
een Duitsche ludhtballon, genaamd „Stadt
Velbert", welke te 10.20 uur te Dusseldorf
was opgestegen, geland. In het schuitje za
ten een dame en vier heeren. De vier heeren
bleken lid te zijn van een burger-luchtvaart-
vereeniging. Zij droegen evenwel de uniform
van de Duitsche luchtmacht Bij het dalen
is het schuitje omgeslagen, met het gevolg,
dat de inzittenden over den grond rolden,
zonder evenwel ernstig letsel op te loopen.
Nadat de burgemeester een onderzoek had
ingesteld, werd de ballon vrijgegeven en met
een vrachtauto naar Duitschland terugge
bracht
Rechtsche troepenlanding in Portbou?
Massale vlucht van Catalanen
naar Frankrijk
Ook generaals nemen de wijk
Volgens te Perpignan ontvangen berich
ten zouden te Portbou, de laatste stad in
Spanje voor de Fransche grens, nationalis
tische troepen ontscheept zijn. Zij zouden
op trawlers zijn aangevoerd. Andere berich
ten melden, dat te Rosas, dat meer Zuide
lijk gelegen is, nationalistische troepen aan
wal zijn gegaan.
Het Spaansche republikeinsche consu
laat alhier, spreekt deze berichten even
wel tegen. De vloot van de republikei
nen zou op het oogeroblik voor Rosas
zijn geconcentreerd.
Terwijl de opmarsch der rechtschen in 't
nog republikeinsche deel van Catalonië
voortduurt de troepen van Franco heb
ben thans Granollers bezet verdringen
zich op de wegen, die naar Frankrijk leiden,
de vluchtelingen, wier aantal steeds toe
neemt Hoewel het onmogelijk is het aantal
te ramen van deze mensehen, schijnt men
toch veilig te kunnen aannemen, dat er
meer dan een half millioen vluchtelingen
onderweg naar de Fransche grens zijn.
Onder de vluchtelingen bevonden zich
vele officieren en vakvereenigingsleiders.
Een hunner was niemand minder dan gene
raal A s c e n s i o, die tot de bekwaamste
aanvoerders van het republikeinsche leger
gerekend werd. Zijn paspoort bleek in orde
en hij mocht de grens passeeren. Ascensio
verklaarde, dat hij hij vrienden op bezoek
Ring.
De oud-premier Largo Caballero is
met twee dochters en een schoondochter ie
Cerbère aangekomen. Op een vraag van de
journalisten, wat hij van plan was te gaan
doen, antwoordde Caballero: „Hoe kan ik u
dat zeggen? Ik weet zelfs niet waar ik heen
ga. Perpignan of Parijs? De moed ontbreekt
me om een beslissing te nemen".
Del V a y o reist af en aan tusschcn
Figueras en Perpignan en staat in voort
durend contact met Parijs en Londen. Wat
hij dan bespreekt, i9 natuurlijk niet bekend.
Hij heeft echter aan. den commandant van
de Fransche garde mobile te Perpignan ver
klaard, dat afdeelingen van het republikein
sche leger zullen trachten de nationalisten
de bergen bij Solsona en Berga tegen te
houden. Deze troepen hebben wel is waar
niet de beschikking over artillerie, maar
wel beschikken zij over automatische wa
penen.
De vluchtelingen verklaren, dat de repu
blikeinsche regeering aanvankelijk gepoogd
heeft controle uit te oefenen op de massa's,
die naar de grens trokken. Zij heeft echter
ingezien, dat dit een hopeloos pogen is en
laat thans iedereen zijn gang gaan. De
meeste vluchtenden hebben niet gegeten
sedert zij de wijk namen uit Barcelona.
Zaterdagavond werden brooden uitgedeeld,
die op twee vrachtauto's aangevoerd waren,
doch slechts enkelen onder de duizenden en
en duizenden konden er hun honger mee
stillen.
Te Puigeerda is, naar Reuter bericht, "de
voedselvoorraad volkomen verbruikt. De
extremisten zouden hier, naar mededeelin
gen der vluchtelingen, de macht in handen
hebben. Er zijn gevechten met de politie ge
leverd en deze laatste schijnt hierbij het
onderspit te hebben gedolven. De comman
dant heeft de wijk naar Frankrijk genomen.
Verder moet het gemeentebestuur van La
Junquera zijn post verlaten hebben op on
bevestigde geruchten, dat Del Vayo eenige
detachementen naar hot grensgebied gezon
den had om te verhinderen, dat soldaten
en functionarissen naar Frankrijk zouden
vluchten.
Te Cerbère is een convooi vrachtauto's
aangekomen, met vierhonderd zwaargewon
den slachtoffers van luchtbombardemen
ten meerendeels en afkomstig uit de zie
kenhuizen van Gerona. die men schijnt te
hebben ontruimd. Te Burgos is een trein
met vijfhonderd Spaansche vluchtelingen
aangekomen, die hij Cerbère de Spaansche
grens waren gepasseerd. Het waren hoofd
zakelijke vrouwen en kinderen, alsmede een
dertigtal gewonde militiemannen. Te Port
Vcndres zijn 23 schuiten met uitgeweken
Spanjaarden binnengeloopen.
Een te Gerona gepubliceerd republikeinsch
communiqué meldt nog, dat de regeerings-
troepen in de sectoren Solsona, Manresa en
Mataro stand houden tegen de nationalisti
sche aanvallen; en de republikeinsche vlieg
tuigen opereeren doeltreffend tegen de
vlootconcentraties van generaal Franco.
De Havas-corrcspondent te Barcelona seint
dat men in nationalistische kringen van oor
deel is, dat de republikeinen ongeveer hon
derdduizend man verloren hebben sedert 't
begin van het Catalaansohe offensief. Daar
bij zijn inbegrepen de 68.400 man, die vol
gens de officieele gegevens gevangen werden
genomen.
Hulp voor lijdende bevolking
Te Londen hebben vooraanstaande perso
nen uit de meest verschillende kringen een
oproep tot de bevolking van de Britsche
hoofdstad gericht om 50.000 Spaansche kin
deren te adopteeren. Zij geven uiting aan
hun diepe bezorgdheid over het lijden van
de burgerbevolking en met name van de
kinderen. Zij doen een beroep op de Engel-
schen om zij het ook geringe finan-
cieele bijdragen te leveren, waarmede wel
licht het leven van tal van zieke en zwakke
kinderen gered kan worden.
De Britsche gezant bij de Spaansehe regee-
ring, Stevenson, zal zich te Port Ven-
dres vestigen. Hodgson, de Engelsche
Een gendarme in het Fransche grens-
plaatsje Perthus. waar vele Spaansche
vluchtelingen na den val van Barce
lona een toevlucht zochten, biedt aan
een uitgewekene voedsel aan.
agent te Burgos, die om gezondheidsredenen
geruimen tijd met verlof is geweest, zal
einde dezer week op zijn post terugkeeren.
In de Vereenigde Staten heeft o.a. de
minister van Binnenl. Zaken, I c k e s, een
beroep op het Amerikaansche volk gedaan
om bij te dragen in den aankoop van klee
ding en levensmiddelen voor vrouwen en
kinderen in het republikeinsche Spanje.
Massachusetts, MarCormack, heeft een brief
assachusetts, MacCormark, heeft een brief
aan Cordell Huil gezonden, waarin bil
kenning bepleit van generaal Franco, '„die
thans door de meerderheid van het Spaan
sche volk aanvaard is".
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit TWEE bladc i
Een boodschap van de Nederlandsche
jeugd aan Prinses Beatri?.
Van verschillende zijden worden oproe -
pingen tot moreéle en geestelijke herbewa
pening tot het Nederlandsche volk gerichr.
De A.R. candidatenlijsten voor Noord-
Holland en Zuid-Holland
Het Voorloopig Verslag der Eerste
Kamer inzake het noodwetje voor de wilde
bussen.
Chamberlains radio-rede over een vrede
door vergelijk.
Groote vluchtelingenstroom van Cata
lanen naar de Fransche grens.
Chileensche aardbeving een der zwaarste
wereldrampen van alle tijden.
De reconstructie van Chamberlains
kabinet.
VANNACHT LICHTE VORST
Voor Friesland, Groningen,
Drente en Over ij se 1: lichte vorst
des nachts, temperatuur om het vriespunt
overdag, gedeeltelijk bewolkt, droog weer,:
zwakke veranderlijke wind.
Voor de overige provincies:
lichte vorst des nachts, temperatuur om
het vriespunt overdag, gedeeltelijk be
wolkt, droog weer, matige tot zwakke
oostelijke wind.
barometerstand
Stand vanmorgen Half twaalf 765,0.
thermometerstand
Stand vanmorgen half twaalf 1,2 C.
fietsers licht op
31 Jan. Van sav. 5.11 tL tot '6morg. 7,14 4
w BANDEN
^terdam den haag
tel. 28000 tel. 770038
•ipe» «ond En ok U dóór Set
be* w9t Kebben. doft-cegtU oU
EEN RAADSELACHTIGE
VERDWIJNING
Voorzitter van de C.S.P. in Indië,
de heer De Raad, vermist
UTRECHT, 30 Jan. Sinds 14 Januari
wordt alhier vermist de heer P. de Raad,
met verlof uit Indië hier te lande vertoe
vende. De heer De Raad is lid van den
Volksraad en voorzitter van de Chr. Staats
partij in Indië. Hoewel wij van deze ver
missing reeds enkele dagen op de hoogte
waren, zijn wij niet tot publicatie overge
gaan, ingevolge den wensch van de familie.
Thans is echter zijn opsporing per radio
verzocht. Men tast volkomen in het duister
omtrent de oorzaak van deze verdwijning,
De heer De Raad zou binnenkort weer
naar Indië vertrekken.
chineesche piraten
overvallen duitsch schip
Het Duitsche schin „Hansi" is in de mon
ding van den Jangtse voor den tweed-m
keer binnen een maand door Chineesche
zeeroovers overvallen. De aanval geschied
de op het oogenblik, dat het schip levens
middelen voor Sjanghai aan boord nam,
Een Japansch patrouille-vaartuig nam go
jonken van de zeeroovers onder vuur. Na
een kort gevecht namen de piraten de
vlucht met een buit ter waarde van enkele
duizenden dollars.