KNUTSELAARS
ischt
*4ed. Fabrikaat
ASBEST RUBBER
1
DONDERDAG 19 JANUARI 1939
EERSTE BLAD PAG 2
De invloedssferen
van Berlijn en Rome
De as-politiek vordert in Oost
en Z.-Oost-Europa
De reizen van Csaky en
Chvalkovski
Volgens Havas wijst men in Duitsche po
litieke kringen met veel ophef op de reis,
welke Csaky, de Hongaarsche minister
van b-uitenlandsche zaken, onlangs naar
Berlijn heeft ondernomen, en welke zou
deel uitmaken van een cyclus bezoeken vap
Duitsche en Itaiiaansche ministers aan de
hoofdsteden van Oost- en Zuid-Oost Europa.
Men beijvert zich allerwegen den indruk
te wekken, dat de as prachtig functionneert
in dit deel van Europa.
De „Dantziger Vorposten", die vaak uit
stekend is ingelicht, zegt in een beschou
wing over de invloedssferen van de as, dat
de bedoeling van de as-staten in de landen,
welke zij bewerken, is. de relaties met Ber
lijn en Rome te normaliseeren èn bedoelden
landen een politiek op te dringen, die ln
overeenstemming is met de doeleinden van
de as.
Dit dubbel doel schijnt thans in Hongarije
nagenoeg te zijn bereikt, te oordeelen al
thans naar het optimisme, dat men te Ber
lijn aan den dag legt in de beschouwingen
over de resultaten van het bezoek van
C z a k y.
Thans, zoo geeft men te verstaan, zullen
Duitschland en Italië met vereende krach
ten Polen, Roemenië en Joego-Slavië kun
nen bewerken.
Wat Polen betreft, verneemt men te
Berlijn, dat Warschau het zeer op prijs
zou stellen, indien het Duitsch-Poolsch
verdrag, dat in 1944 afloopt, reeds nu
met tien jaar zou worden verlengd. De
Polen durven echter, zoo heet het, met
dezen wensch niet voor den dag te ko
men, daar zij vreezen, dat Duitschland
in ruil voor zijn tegemoetkoming nieu
we en uitgebreider waarborgen zou
eischen voor zijn minderheid in Polen.
De kwestie-Danzig schijnt tijdens
Becks bezoek aan Berchtesgaden te zijn
geregeld en de „Dantziger Vorposten"
geeft te verstaan, dat een rechtstreeksch
Duitsch-Poolsch verdrag nu wel spoedig
het internationaal statuut van de vrij
stad zou kunnen vervangen*
Eenige onzekerheid heerscht er nog met
betrekking tot de relaties tusschen het der
de rijk en het nieuwe Tsjecho-Slowakije,
maar Chvalkovski wordt dezer dagen
te Berlijn verwacht en mogelijk zal alsdan
ook deze kwestie geregeld worden.
Men verwacht, dat dan tevens de aanslui
ting van Tsjecho-Slowakije aan het anti
komintern-pact zal worden bekend ge
maakt; de waarschijnlijkheid is volgens
„Un. Press" groot, dat dit land uit den
volkenbond zal treden.
De pacificatie, welke Berlijn verwacht
had van de arbitrage-uitspraak van Wee-
nen, laat intusschen nog op zich wachten.
Ten aanzien van Roemenië heerscht in
Duitsche politieke kringen eenige ontstem
ming. Men weet niet met zekerheid, of de
kwestie van de minderheden in dat land
tusschen Hitier en Csaky besproken is.
DE STEUNVERLAGING
IN DE VER. STATEN
President Roosevelt heeft verklaard,
dat de in de nieuwe Amerikaansche steun-
wet voorgestelde steunverlaging van 150
millioen dollar het noodig zal maken, per
1 Juni a.s. ruim één millioen arbeiders af
te voeren van de lijsten der „Works Pro
gress Administration".
De conservatieve democraten hebben een
ter deze raming als onjuist gekenschetst.
CANADA BOUWT BOMMENWERPERS
VOOR ENGELAND
De Canadeesche luchtvaarUleskundige
Lewis Ord heeft bij zijn terugkeer uit Enge
land verklaard, dat de aanmaak van bom
menwerpers in Canada voor de Britsche
luchtmacht over een paar weken zal begin
nen en gedurende 1939 en 1940 zal worden
voortgezet Deze bommenwerpers zullen,
naar hij zeide, als zij gereed zijn, hoogst
waarschijnlijk over den Atlantischen Oce
aan vliegen, hetgeen voor deze toestellen in
het geheel niet bezwaarlijk zou zijn.
BETIMMERINGEN MEUBELEN
Nederlandsche Meubelfabriek
Wageningen N.V,
WAGENTNGEN TELEFOON" 2613
„De Britsch-Japansche vriend
schap van essentieel belang"
Rede van Sjigemitsoe te Londen
LONDEN, IS Jan. (R. O.). De pas benoem
de Japansche ambassadeur Sjigemitsoe,
heeft hedenavond tijdens een diner van het
Japansche genootschap te Londen, een rede
gehouden, waarin hij het een feit noemde,
dat de BritschJapansche vriendschap een
der steunpilaren van het gebouw van den
wereldvrede vormt
Het lijkt mij thans tijd, zoo voegde hij er
aan toe, dat de twee eilandenrijken in het
Oosten en het Westen elkaar de hand reiken,
met hun politiek bij te dragen tot ver
sterking van den vrede. Zonder de Britsch-
Japansche vriendschap moet de vrede wel
wankel zijn. Deze vriendschap is een essen
tieel bestanddeel van het netwerk yan
vrede en verzoening.
De ambassadeur pleitte eveneens voor een
beter begrip van Japan en zeide, dat het
tegenwoordige gebrek aan begrip tot onge
lukkige resultaten leidde.
Brussel verwacht anti-Vlaamsche
betoogingen
Bij de opening der Vlaamsche Academie
Naar de Brusselsche correspondent van
de „Msb." meldt hebben Franschgezinde
Belgische oud-strijdersorganisaties
kondigd, Zaterdagmiddag a.s., bij de ope
ningsplechtigheid van de Vlaamsche Aca
demie, incidenten te zullen verwekken, om
dat tot lid van de academie van genees
kunde werd benoemd dr A. Martens, die
in den oorlog wegens activisme bij verstek
werd veroordeeld en die zich te Middelburg
had gevestigd.
Hunnerzijds hebben de Vlaamsche oud
strijders, die 83 procent uitmaakten van de
effectieven van het IJzerleger, medegedeeld,
dat zij de Fransch-gezinde betoogingen te
gen een Vlaamsche personaliteit niet zullen
dulden en eventueel tot tegenmanifestaties
zullen overgaan.
De Belgische regeering houdt zich met
het geval bezig.
Wijziging in de Duitsche
regeeringsleiding
Goering zou vice-kanselier worden
Met de nadering van de zirtrtrimg van den
Duitsdhen rijksdag op 30 Januari worden de
geruchten over wijzigingen im de hoogste
regeeriffigsdcringen taflrijker. Het meest wondt
daarbij de naam vam G o e r i in g genoemd.
Het feilt, dat Goering de laaitste drie jaren
vooral, voortdurend aan invloed en macht
gewonnen heeft, heeft het geloof doen post
vatten, dat hij eventueel tot vice-kanselier
of tot minister van oorlog zal worden be
noemd misschien zelfs in beide functies te
gelijk.
In welingelichte kringen verklaart men
echter, dat men weliswaar niet verwonderd
zou zijn over een dergelijke benoeming van
Goering, doch dat men een dergelijke beslis
sing niet zoo spoedig, althans niet bij gede
genheid van de as rijksdagzitting, verwacht.
Men wijst erop, dat indien H i 11 e r Goering
dergelijken rang had willen verhef
fen, daartoe in de regeeringswijzaging in Fe
bruari van het vorig jaar alle gelegenheid
was geweest.
Sedertdien is naar deze kringen verklaren
geen wijziging giekomen in de hooge legerlei
ding en men gelooft dat Hitler er niet
voor voelt, het nauwe contact, dat bestaat
tusschen hemzelf en de leiding van het leger,
welk contact een gevollig was van het aftreden
van Blomberg en het niet aanvullen
dezer vacature, op te heffen.
Blijft Burckhardt commissaris
van Danzig?
De Volkenbondscommissaris van Danzig,
professor Burckhardt, is van inzicht
niet te kunnen berusten in de invoering der
Neure-nbergsche wetten in de vrije stad. Hij
wil daarom zijn ontslag nemen, daar hij
beter oordeelt, dat er heelemaal geen Vol-
kenbondscammissaris in Danzig zijn zou dan
iemand, die alle schendingen der grondwet
maar zou moeten slikken.
Polen heeft echter te Genève gedreigd uit
den Volkenbond te zullen treden als de hoo
ge commissaris zou worden teruggenomen.
Misschien zal de Raadscommissie van drls
eenigszins aan Burckhardt's gewetensbezwa
ren tegemoetkomen door juristen over de
ve re enigbaarheid der Duitsche Jodenwetge-
ving met de grondwet van Danzig te raad
plegen.
GROOTE WAPENVONDST
IN JERUZALEM
Gisteren is te Jeruzalem, in woningen
nabij de wijk van de Omar Moskee, door de
politie een zeer groote hoeveelheid vuur
wapenen, handgranaten en munitie ontdekt
en in beslag genomen.
fCeeCoKtste/uH&etv.
zijn nooit onschuldig, daarom tijdig
(panflavm
m PASTILLES
De J apansch-Chineesche oorlog
DE ZOMER RESIDENTIE
KOE LING GEBOMBARDEERD
Verblijfplaats van vele
buitenlanders
Naar eerst thans vernomen wordt,
hebben elf Japansche vliegtuigen op
16 dezer bommen geworpen op Koe Ling,
de in de bergen gelegen zomerresidentie
van vele buitenlanders. Een buitenlan
der werd, naar het Chineesche telegraaf-
schap meldt, hierbij gewond.
Japansche vliegtuigen hebben, even
eens Sian, de hoofdstad van de provincie
Sjensi gebombir'ieerd. Onder de regee-
nngsambtenarer. zouden vele slachtof
fers gevallen zijn.
De Chineesche bond voor huitenlandschc
betrekkingen heeft, naar het Chineesche
persbureau meldt, telegrammen gezonden
aan lord Robert Cecil, den voorzitter van
de Volkenbondsliga, Roosevelt, Chamberlain
en Stalin, waarin er op aangedrongen wordt,
dat onmiddellijk maatregelen worden ge
nomen, om paal en perk te stellen aan het
bombardepren van open Chineesche steden
door de Japanners.
Een ontvoerde Italiaan
Peiping heerscht ongerustheid over
het lot van den ItaJiaanschen commissaris
der posterijen in het gebied van Peiping,
Poletti, die verleden week tijdens een uit
stapje werd ontvoerd.
Hoewel een losgeld van 10.000 dollars
verd betaald, is Poletti niet in vrijheid ge
steld. Hij zou zich in handen bevinden van
een bende, welke beweert tot het achtste
communistische leger te behooren.
De kwestie der douane-gelden
De woordvoerder van het Chineesche mi
nisterie van financiën heeft verklaard, dat
China al zijn verplichtingen, die door de
douane-ontvangsten gewaarborgd zijn, wil
oldoen en bereid is, iedere billijke regeling,
om daartoe te komen, te overwegen.
De woordvoerder legde er echter den na
druk op, dat het deel, dat ten laste behoort
te komen van de door de Japanners bezette
gebieden, ook daarvandaan moet komen en
dat een einde moet komen aan de bemoeiing
met de Chineesche valuta.
Ten slotte verklaarde de woordvoerder,
dat China niet het voornemen heeft cm
moratorium af te kondigen*
De Spaansche burgeroorlog
PROTESTNOTA VAN
RARCELONA AAN LONDEN
Italië verkocht oorlogsbodems
aan Franco
De Spaansche ambassadeur te Londen
heeft aan het departement van buitenland
sche zaken een nota overhandigd, waarin
een uiterst krachtig protest wordt uitge
bracht tegen „het opzettelijke stilzwijgen
van het niet-inmengingscomité ten opzichte
van den verkoop door Italië van torpedo-
bootjagers en onderzeeërs aan de Spaansche
rechtschen. Verzocht wordt de nota door te
zenden aan het niet-inmengingscomité.
In de nota wordt de Engelsche publicatie
„Janes fighting ships" aangehaald, ten be
wijze, dat vier torpedobooljagers en twee
onderzeeërs door de Spaansche rechtschen
in 1937 van Italië zijn gekocht.
Deze verkoopen vormen even zoovele
openlijke en uitgesproken schendingen van
de niet-inmengingsovereenkomst van den
kant van de Itaiiaansche regeering, aldus
de nota.
Het is onmogelijk te gelooven, aldus de
nota, dat de Britsche regeering, welker
„intelligence service" der marine een van
de betrouwbaarste en doeltreffendste ter
wereld is, daar geen idee van had.
Fransche grens blijft gesloten
De Fransche legercommissie uit de Ka
mer heeft met een overweldigende meerder
heid een communistische motie verworpen,
waarin openstelling van de Spaansche
grens en het zender van materiaal naar de
strijdkrachten van Barcelona werd geëischt.
De kamerfractie van de „Gauche démo-
cratique et radicale indépendante" heeft de
door Montigny in de kamer afgelegde ver
klaringen goedgekeurd en besloten bij de
regeering aan te dringen op: handhaving
de neutraliteit ten aanzien van Spanje
de noodzakelijkheid van vertegenwoor
diging der Fransche belangen bij de regee
ring te Burgos.
Weinig nieuws van de fronten
De volkenbond en het
Chineesche vraagstuk
Geen coördinatie-commissie
GENèVE, 18 Jan. (Havas). In een besloten
bijeenkomst heeft de Volkenbondsraad van
middag van gedachten gewisseld over de
wenschen, die de Chineesche gedelegeerde
gisteren in zijn rede heeft geformuleerd.
Deze gedachtenwisseling heeft tot geen en
kel definitief resultaat geleid. Het ziet er
niet naar uit, dat de Raad, die zioh tegen
over eeij ongewijzigden toestand gesteld ziet,
ziel. meer binden wil dan vroeger. In elk
geval is het wel zeker, dat op het verzoek
der Chineesche regeerine om instelling van
een coördinatiecommissie, zelfs beperkt tot
de meest betrokken mogendheden, niet zal
worden ingegaan.
HOEST
VERKOUDHEID
BRONCHITIS
Sedert meer dan 30 jaar wordt
Siroop Famel door doktoren
gewaardeerd als een betrouw
baar geneesmiddel ter bestrij
ding van aandoeningen der
ademhalingsorganen.
S
R
FAMEL
Kleine flacon f 1.15 Groote flacon f 1.90
Van de fronten in Catalonië en Estrema-
dura komt weinig nieuws. Twee divisies
van een rechtsch legercorps hebben het
kruispunt Pons en de electrische centrale
in de nabijheid bezet. De troepen zijn niet
tegenstaande mist en slecht weer opgerukt.
Het legercorps uit Navarra rukt langs de
kust op naar Vendrell. Omstreeks den mid
dag bevond het legercorps zich eenige kilo
meters ten Oosten van Altafull, dat in den
nacht is bezet. Dit corps is thans ongeveer
zestig kilometer van Barcelona verwijderd.
De republikeinsche troepen hebben een
krachtigen aanval ondernomen op de vijan
delijke stellingen tusschen het station Zujar
en dat van Marmol, op de grens tusschen
de provincies Cordoba en Badajoz. De ge
vechten zijn van een buitengewone hevig
heid.
Van zeven meter hoogte gestort
Schildersleerling op slag gedood
HAARLEM, 19 Januari. Bij het ver
richten van scliildersvverk aan de overkap
ping van het station te Haarlem is gister
middag een ernstig ongeluk gebeurd, dat
den 16-jarigen schildersleerling S. uit Haar
lem het leven heeft gekost
De jongen stond met twee werklieden op
een steunbalk onder de overkapping. Plot
seling verloor hij het evenwicht. Hij stortte
van een hoogte van zeven meter, na eerst
nog met de electrische bovenleiding in aan
raking te zijn geweest, met het hoofd op de
rails. Hij was op slag dood.
Kerk- en Schooldiefstallen
in den Haarlemmermeer
Twee inbrekers aangehouden
VIJFHUIZEN 19 Januari. De gemeente-
po-itic van Haarlemmermeer heeft in den
nacht van Dinsdag op Woensdag onder
Vijfhuizen twee goede bekenden ingerekend,
die zich schuldig hebben gemaakt aan een
reeks school- en kerkdiefstallen te Haar
lemmermeer en daarbuiten.
De eearresteerden zijn zekere B en De B.
Zi' hebber: reeds veroordeelingen achter den
rug. Een der beide mannen heeft reeds be
kend.
KOLENTREIN DOOR
STOOTBLOK GEREDEN
Alleen de machinist kreeg
kleine verwonding
MEPPEL, 19 Jan. Gisteravond omstreeks
tien uur is, vermoedelijk tengevolge
verkeerden wisselstand een kolentrein, be
stemd voor Groningen, even ten noorden
het station Meppel en vlak bij den
spoorwegovergang bij de Hoogeveensche
vaart op dood spoor gereden. Met een hevi-
gen slag botste hij hier op een stootblok.
Doordat de snelheid van den trein zeer ge
ring was, stond hij vrijwel onmiddellijk stil.
De locomotief schoof het stootblok weg
boorde zich diep in den grond, waarbij een
'npaal werd geveld. De spoorboom voor
den overgang, waarvoor een aantal men-
;chen stond te wachten, kreeg een fikschen
duw, waardoor hij dwars over den overweg
kwam te liggen. Achter de locomotief volg
de een dichte wagon. Deze werd door den
schok opgelicht, de volgende open kolen-
agen schoof er onder. De dichte wagon
werd vernield. Alle kolenwagens bleven in
de rails. Behalve de machinist, die een
kleine wonde boven het oog bekwam, kreeg
niemand letsel.
Het treinverkeer over beide hoofdsporen
vond gewoon voortgang, ofschoon er zeer
langzaam gereden moest worden.
FORTO-KOUDLIJM IS HET IDEAAL
.Steeds eereed. eeen wachten, eeen geknoei met
atoffle poeder, geen resten, uiterst zuinig, enorme
bindkracbt.vlekvrij op eiken. Vr.ze Uw winkelier
of anders ons. onder adresopg. v. Uw leveranclen
FRENKEN'S FABRIEKEN - WEERT
De tachtigste verjaardag
van den ex-keizer
Duitsche officieren mogen niet
op hem toasten
Om tot nu toe onbekende redenen is aan
alle officieren van het Duitsche legesr ver
boden om op de gezondheid van den ex-
keizer te drinken, ter gelegenheid van zijn
80sten verjaardag op 27 Januari as.
Gister heeft Hitler in zijn nieuwe kan
selarij 3000 jonge Duitsche officieren ont
vangen.
GEMENGD NIEUWS
ZWARE STRAF VOOR
Z.AMERIKAANSCHEN ZAKKENROLLER
AMSTERDAM, 19 Januari. Een Zuid-
Amerikaansche barbier, afkomstig uit Uru
guay was begin September via Parijs naar
Amsterdam gekomen. Hij zal zijn zonnig
vaderland voorloopig niet terugzien,
werklooze barbier werd op 6 September ver
dacht van zakkenrollerij, od het Stations
plein door de politie ingerekend en eenige
maanden later door de Rechtbank veroor
deeld tot twee en een half jaar gevangenis
straf. Van dit vonnis ging de man in hooger
beroep. Gisteren diende de zaak voor bet
Gerechtshof.
De procureur-generaal Mr J. Verst
vorderde bevestiging van het vonnis van de
Rechtbank: twee en een half jaar gevange
nisstraf.
De verdediger Mr H. G. Stibbe bepleitte
clementie.
DOOR DE TRAM GEGREPEN
EN GEDOOD
MUIDEN, 19 Januari. Gisteravond om
streeks zes uur is de veertigjarige landbou
wer J. de Jong, toen hij nabij de Papelaan
achter een auto vandaan kwam en den weg
wilde oversteken, door de Gooischo tram
gegrepen. Het slachtoffer was op slag dood.
SCHAAKRUBRIEK
De match SzaboLandau
Het rooster vastgesteld
AMSTERDAM, 19 Januari. Het rooster van
den tweekamp tusschen Szabo en Landau is
als volgt samengesteld: le partij 19 Januari
Amsterdam; 2e partij 20 Januari Amsterdam
3e partij 21 Januari Amsterdam; 4e partij
23 Januari Amsterdam; 5e partij 25 Januari
Rotterdam; 6e partij 26 Januari Utrecht;
7e partij 28 Januari den Haag; 8e partij
30 Januari Amsterdam; 9e partij 1 Februari
Amsterdam; 10 partij 3 Februari Amsterdam.
EEN ZESKAMP EN EEN TWEEKAMP
Vanavond wordt een zeskamp begonnen
waaraan deelnemen de bekende Joego-Sla-
vische schaakspeler Pirc en voorts ver
tegenwoordigers van 5 onder-bonden van
den K.N.S.B., te weten: N. Cortlever (Noord-
Holl. S.B.), T. D. van Scheltinga (A.S.B.),
Muilwijk (St. Gooische S.B.), drs Th. C.
Kok (Haagsche S.B.) en Th. P. v. d.
(Rott. S.B.).
Het speelnrogramma is als volgt: 19 Jan.
Amsterdam (Bilderdijkstr. 130), 20 Jan. Afn-
sterdam (A'damsch Schaakhuis), 23 Jan.
Den Haag (van Speykstr. 1), 25 Jan. Rot
terdam (Coomans) en 26 Jan. Utrecht (Ge
bouw voor K. en W.).
De yolgorde der ronden is zoodanig
kozen, dat iedere Nederlandsche deelnemer
in zijn eigen stad tegen Pirc speelt.
Tevens wordt vanavond een begin
maakt met den tweekamp tusschen Landau
en den Hongaar Szabo, die zoo juist
tournooi te Hastings won.
Het speelprogramma van deze match
luidt aldus: 19, 21, 23 en 30 Jan. te Amster-,
Gij bevoordeelt daarmede
Uw landgenootenen U zelve
GEMENGD VOEDER
VAKKEN» MELKVEE EN PLUIM VIE
met ceearandeerii sehfilte aan eiwit en vet
vol sent" Aleemeene H an del a voor w aarden
DCDTCI C' OLIEFABRIEKEN
DCix I tLj AMSTERDAM N.V.
PROEFSTATION VOOR BOUWMATERIALEN
EN BUREAU VOOR CHEMISCH ONDERZOEK
Koning Bienfait
AMSTERDAM, DACOSTA KADE 104,
TELEFOON 83047
N.V. KEMPENSGHE ZINK MIJ.
(Zlnca.de Ja Camp Ine)
BLOEZINS KETELZINK ZWAVELZUUR
SUPERFOSFAAT.
Eenige fabrtkante ln Nederland van
MAAGDELIJK BLOKZINK
TELEFOON 59 - WEERT
VAN DER LINDEMELDHUIS
amsteroam-ROTTERDAHgroningen
VOOR ALLE DOELEINDEN I TECHNISCHE ARTIKELEN
J. Koster Hzn. Scheepswerf „Gideon'
Groningen Rolland
Voorwaarde voor loonende exploitatie
ia een economisch schip. Hiervan bent
U zeker met een KOSTER-COASTER
dam (Bilderdijkstraat 130), 20 Jan., 1 en I
Februari te Amsterdam (A'damsch Schaak
huis), 25 Jan. te Rotterdam (Coomans), 2f
Jan. te Utrecht (Gebouw voor K. en W.) er
28 Jan. te Den Haag (van Speijkstraat 1).
Wij maken er gaarne melding van, dal
in het programma van deze matches, welke
ongetwijfeld belangstelling zullen trekken,
geen enkele Zondag is opgeno-
KOK KAMPIOEN VAN DEN H.S.B.
De wedstrijd om het persoonlijk kam
pioenschap van den Haagschen Schaak
bond heeft een overwinning opgeleverd
voor Th. C. L. Kok, die met Kamstra gelijk
eindigde. In den daarop volgenden twee
kamp van 2 partijen wist Kok met 20 te
zegevieren, waardoor hij den titel won en
bovendien voor een jaar houder werd var
den Te Kolsté-beker.
De eindstand luidt: 1 Drs Th. C L. Kol'
5% punt (kampioen van den H.S.B.) na eer
tweekamp met H. H. Kamstra, eveneens 5y<
punt. Verder behaalden: Dr W. Euwe en A,
A. Goi'dijn, ieder 4*/2 punt; H. J. Scherfl
2 punten plus een hangpartij; P. van J
Veer 2 punten; Mr W. G. Belinfante 1 Vj
punt plus een hangpartij; C. L. Ruben 1
punt.
WAT ZEGT UP
SLECHTHOORENDEN, hoe
dikwijls stelt U deze vraag?
Weest toch verstandig en wendt U tot het
juiste adres voor de modernste gehoor-
toestellen.
Vraagt gratis brochure P. 54 of demonstr.
N.V. „ALMARA", Afd. Phono",
ROKIN 86, AMSTERDAM-C
Als nagebouwd uit een oude prent, zoo ligt het aardige
antieke pandje De Bloeyende Amandelboom aan de sinds
lang verstilde Westerkaai van het stadje Waterdam.
Sinds menschenheugenis behoort het aan de familie
Wiechers, die er het eerzaam bedrijf van kruidenier in uit
oefent. Een verre voorvader, 'n Amsterdamsche weesjongen,
die voordeelig gevaren had voor de Compagnie, kocht het
indertijd van z'n spaarduitjes en richtte het aanvankelijk in
als taveerne.
In die dagen was de Westerkaai nog vol leven en vertier
cn werd Waterdam met eere genoemd onder de Hollandsche
steden. De beroeringen zoo rondom den overgang van de
achttiende op de negentiende eeuw luidden echter het verval
in, wat de snel voortschrijdende techniek der laatste decen
niën heeft voltooid. Immers, toen na den Napoleontischen
tijd de handel weer wat begon op te leven, bleek het haventje
al spoedig te ondiep en te slecht geoutilleerd te zijn om de
moderne schepen met steeds toenemenden diepgang te kunnen
ontvangen. Bovendien gingen deze ook andere wegen zoeken.
En zoo zonk Waterdam langzaam terug tot een toestand van
dorpsche onbeduidendheid. Het kon tegen den nieuwen tijd
niet op.
Dat zag het spoedig in en toen koos het de wijste partij:
het legde zich rustig bij de veranderde omstandigheden neer.
Het tegenwoordige geslacht weet al niet beter, of het is
altijd zoo geweest. Het kent den goeden tijd alleen nog maar
uit de verhalen van ouders en grootouders, die deze ook al
weer van hun ouders en grootouders hebben
De Waterdammers zijn over het algemeen nuchtere lieden,
die het leven nemen, zooals het is en er niet van vragen, wat
het niet geven kan. Dat beteekent niet, dat ze oppervlakkige
of onverschillige menschen zijn. Integendeel, het meerendeel
van hen leeft ernstig en ingetogen en weet zich van het Op
perwezen afhankelijk. Doch ernstig, nuchter en praktisch van
aard als ze zijn, vraagt het heden hun volle aandacht, voor
zoover het de wereldsche zaken betreft, en voor de eeuwig
heid hopen ze, onder vele gebeden en zuchtingen, op de uit
eindelijke genade van den Almachtige.
Precies zoo waren hun ouders vóór hen en naar alle waar
schijnlijkheid zullen straks hun kinderen nê hen niet anders
zijn.
Bij zulk een geestesgesteldheid ligt het voor de hand. dat
het verleden slechts beteekenis voor hen heeft, in wat het aan
opvattingen, zeden en gewoonten aan het tegenwoordige ge
slacht heeft overgeleverd, niet in wat het in zichzelf is ge
weest.
Droomen van voorbije heerlijkheid doen de Waterdammers
dan ook zelden of nooit. Dat laten ze over aan den schaar-
schen vreemdeling, die het plaatsje bezoekt en met spijtige
bezorgdheid opziet naar de fraaie, doch helaas door een zui
nige en weinig geïnteresseerde kerkvoogdij schandelijk ver
waarloosde laat-gotische kathedraal, het kloeke renaissance
raadhuis en de verlaten haven.
Met deze eerbiedwaardige monumenten, herinneringen
aan een grootsch verleden, moet het huis De Bloeyende
Amandelboom onder de bezienswaardigheden van het stadje
genoemd worden. De onderpui is helaas hopeloos verprutst,
wat vermoedelijk al in de achttiende eeuw is gebeurd, bij den
ombouw tot winkel. Doch het bovengedeelte met z'n karak
teristieke kruisramen, bekroond door typische ontlastings-
boogjes, z'n markante donkere muurankers en oud-vader-
landsch trapgeveltje, is de eeuwen door nagenoeg ongerept
en wel onderhouden bewaard gebleven. Zelfs de door lief
hebbers zoo gewilde luikjes van zwaar-eiken ontbreken niet
aan het boven den luifel bijkans volmaakt geheel.
Jammer, het is de laatste jaren wat in het gedrang geko
men, tusschen de deels geheel vernieuwde, deels grondig ge
restaureerde en gemoderniseerde huizen rondom. Zoo ver
rees voorkort aan zijn linkerzijde het manufacturenmagazijn
van Meijer en Noordenburg, met brutale spiegelruiten, zoo
als je in Amsterdam ziet en in de residentie en rechts trok
de Provinciale Bank haar plaatselijk filiaal op, geheel naar
de eischen des tijds ingericht en met zware ijzeren stangen
voor de vensters. Dat is vóór, of beter gezegd, tégen moge
lijke inbrekers, zegt men. Hoog en breed en stijlloos tronen
ze naas* het nu welhaast kermis-achtig aandoende huis. De
Bloeyende Amandelboom, dat in zijn tijd toch een der voor
naamste van de Kaai is geweest.
Als een die zichzelf heeft overleefd en nu ietwat stuntelig-
vijandig staat tegenover een tijd, dien hij niet meer begrijpen
kan en ook niet begrijpen wil. zóó ongeveer zal het voortaan
hangen tusschen den Manufacturenhandel en de Bank.
„En ik zeg maar, alsdat een mensch met z'n tijd mee mót
gaan; anders raakt ie achterop. Dat zal hij ondervinden; z'n
vader en z'n grootvader, dat waren kerels, maar hij
Hier zwijgt de spreker even. om de minachting, welke hij it
zijn stem en houding heeft gelegd, beter op zijn hoorders t«
laten inwerken. In die kleine pauze veegt hij ook het zweel
al eens van z'n voorhoofd. Het is warm in de kroeg en hel
vuur der welsprekendheid doet de rest.
„Wat hij nou vergooid heeft, krijgt hij al z'n levensdagen
niet meer voor die ouwe kast", zoo vervolgt hij.
Dan valt er weer een stilte in, waaruit Dikke Berend op
maakt, dat Piet van Berckel, d e schilder van Waterdam, die
overal komt en het dus weten kan, gezegd heeft. Dan is hel
nü z ij n beurt. Piet zal wel een droge keel hebben gekreger
van dat gepraat en Berend is uit principe tegen leege glazen
Haha! Hij zal de heeren nog maar eens inschenken? Piet waar
deert deze geste van den dikken waard uit de Witte Zwaan:
met z'n rechterhand neemt hij het boordevolle glas behendig
van de hooge tapperstoonbank, brengt het zonder morsen
naar zijn mond en giet den inhoud in zijn dorstig keelgat. Zie
zoo, dat geeft weer courage voor nieuwen praat.
„Weet je wat hem geboden is?" vraagt hij. Neen, dat we-,
ten de kameraden niet. Maar Piet weet het wel: „Twaall
duzend".
„En daar is hij niet op ingegaan?"
„Daar is hij n i e t op ingegaan".
Een paar jonge kerels, die aan het biljarten waren, komen 1
nieuwsgierig naderbij, de queues nog in de hand. Piet van
Berckel is aan het woord; daar moeten ze het hunne van
hebben. j
Wordt vervolgd
