GELDBELEGGING
Internaat voor Gymnasiasten
Marklin Treinen
DUINZIGHT-DENHAAG
ZATERDAG 14 JANUARI 1939
DERDE BEAD PAG. 9
Nieuw gebouwde PORTIEKHUIZEN
AANGEBODEN VOOR BELEGGING
Alles verhuurd.
A. DE BAKKER
POMONALAAN 75
TeleL 338587 S-GRAVENHAGE
Vanaf den
Haagschen Toren
Collectes voor vluchtelingen.
De Haagsche Bartholomeüs-
avond. Van verleden en
heden
IN de afgeloopen week is de officieele uit
slag van de op 3 December van het vorig
jaar gehouden collecte ten
bate van om verschillende re
denen vervolgden bekend ge
worden. Het bedrag van
473.000 mag er zijn, dunkt
ons. De geestdrift, waarmede
gegeven werd, heeft ongetwij
feld tot buiten de grenzen in
druk gemaakt. Zoo dit niet
het geval ware, had men ze
ker niet in de huidige Duit-
sche perscampagne jegens
ons land opmerkelijke spijtig-
heidjes kunnen beluisteren.
Meermalen is er niet ge
heel ten onrechte een ver
gelijking gemaakt tusschen
de gastvrijheid, welke in vroe
ger eeuw ten aanzien van de
Hugenoten aan den dag werd
gelegd, en de welwillendheid,
henISn onze dagen jegens de vluchtelingen, door
^Jons volk betoond. Er is nóg een bijzonder
mi]punt van overeenkomst waarop thans bij
,'mtlhct bekend worden van den uitslag der
3.igeldinzameling wel eens de aandaóht ge-
ranjvestigd mag worden. Voor de Hugenoten is
z0lJj]fcamelijk eveneens publiekelijk gecollecteerd
'B«bn ook toen was het resultaat zeer in het
8.ioog loopend.
•vej ieder Protestantsch Nederlander weet een
lkgjen ander af van den feilen krijg en de bit-
mm tere vervolging, waaraan zijn Fransche ge-
o iloofsgenooten in vroeger tijden blootstonden
De door wreedheid nauwelijks te overtref-
12,len Bartholomeusnacht is daar, om deze
i'jbange dagen nimmer te doen vergeten. Wel-
ïanijiu, in die tijden van nood zochten vele
imj Hugenoten een toevlucht in ons land, voor
hal in de jaren, welke zich groepeerden rond-
rüuom de opheffing van het Edict van Nantes
in 1685. Het was in deze dagen, dat voor de
vervolgden in ons land gelden werden hij-
t heengebracht. Op 23 November 16S2 en op ik
'8.j Februari 1699 werd een collecte gehouden,
Cn vooral van de laatste was de opbrengst
buitengewoon groot. In Den Haag b.v., dat
toondertijd nog slechts enkele tienduizen
?st, faen inwoners telde, werd een bedrag geno
teerd van niet minder dan 16.526.12.
13j Stadhouder-Koning Willem III en zijn ge-
"inalin Maria gaven een goed voorbeeld door
'ani enkele aanzienlijke uitgewekenen in hun
agi (omgeving een plaats te verschaffen. De stad
ham do zorg op zich voor de overigen, die
cerj baar de Residentie gekomen en
bradht hen zooals thans wederom is ge
schied onder in bepaalde verblijven. Het
is bekend geworden, dat aan een aantal
Hugenootsehe vrouwen een huis „ter Noot"
aan den Bezuidenhoutschenweg is toege
kend. Zekere faciliteiten werden hieraan
toegevoegd.
Zoo heeft ook ons land en heeft onze
stad van nabij kennis gemaakt met de ban
ge gevolgen van alles, wat in den Bartholo-
meus-nacht van 24 Augustus 1572 zijn meest
felle uitdrukking vond- Minder bekend is,
dat in de historie van Den Haag een Bar-
tholomeus-avond voorkomt, en wel de
avond van 23 Augustus 1370. Er is dus wel
heel weinig meer dan precies twee eeuwen
verschil. Maar overigens zijn er tusschen
beide gebeurtenissen in het geheel geen
(punten van overeenstemming. Integendeel
in 1370 ademt alles vrede, al lagen de Hoek
sche en Kabeljouwsche twisten bedenkelijk
dicht in de buurt
Bij den Haagschen Bartholomeus-nacht
van 1370 was er niet zooals in den
Fransdhen Bartholomeusnacht van 1572
een vorst, die zijn eigen onder
danen te vuur en te zwaard vervolgde, doch
juist andersom, er was een landheer, die
aan zijn onderdanen een grondvest uitreik
te, waarbij zij verschillende rechten bekwa
men. Op 23 Augustus namelijk werd het
kleine dorp, dat de oorsprong uitmaakte
van het latere 's-Gravenhage en waarvan
de grenzen overeenkomen met den omtrek
«an den huidigen stadskern, door den
graaf officieel als dorp erkend, hetgeen be-
teekende, dat zij, die binnen de grenzen
van dit dorp woonden, zekere voorrechten
genoten boven de andere bewoners van de
streek.
Over dit „dorpe van der I-Iaghe" kan men
voorts vooral voor liefhebbers van de
geschiedenis' van stad en land interessante
gegevens vinden in het dezer dagen ver
schenen jaarboek-1938 van de vereeniging
„Die Haghe".
Het is en blijft belangwekkend, de
resultaten te lezen, welke historie-onder
zoekers in hun speuren hebben opgedaan
Op enkele punten, aangeroerd in genoemd
jaarboek, willen we even de aandacht ves
tigen. Zoo wordt er door Dr H. E van Gel
der op gewezen, hoe reeds in het becin van
de 16e eeuw de inzet is te constateeren van
het mileu, dat Den Haag ook in later eeuwen
van de andere Hollandsche steden onder
scheiden zou. In die dagen treft men name
lijk in de Residentie reeds een kring van
personen aan. die er naar streven, verder
te blikken dan naar de naaste omgeving,
verder ook dan het graafschap, en in wie
men een en ander kan zien ontluiken van
het besef voor wat wij tegenwoordig „volks
eerheid" pleeen te noemen. Misschien staat
hier iets als de wieg van ons nationale
leven. De eigenlijke stoot zou eerst later
in de dagen van den opstand tegen Spanje
komen.
Ook wordt en het is te aardig, dan dat
e het hier niet zouden vermelden door
r van Gelder melding gemaakt van een
Latijnsch gedicht van een jong gestorven
dichter. Janus Secundus, een gedicht uit
omstreeks 1530, waarin over het Voorhout
wordt gesproken als over de plaats, „waar
in een lange laan de wijdvertakte, scha
duwrijke linden de hitte breken van de
machtelooze zon". Ook toen was deze plek
blijkbaar reeds bij wandelaars geliefd-
Dan verdient de aandacht de opmerking.
In een artikel in het jaarboek gemaakt, dat
de uitbreiding van Den Haag, verre van
geleidelijk, veeleer met sprengen is gegaan,
Er zijn perioden van betrekkelijken stil
stand; er zijn ook perioden van zeer snellen
groei. Tot de eerste groep behooren de ja
ren tusschen 1450 en 1570 en die tusschen
1750 en 1850, terwijl de eerste helft der 17e
eeuw en de jaren na 1880 zich door vlugge
uitbreiding kenmerken. Een gegeven, dat
we elders aantroffen, bevestigt dit voor een
onderdeel. In 1732 telde de stad 6163 huizen
in 1849 10.780; doch bij dit laatste cijfer wa
ren nog inbegrepen anders dan bij hel
eerste Scheveningen, half Loosduincn en
voorts de wijk Eikenduinen. De groei is dus
in deze periode wel gering geweest En hoe
vooral na 1880 de stad enorm in omvang
toenam., weet ieder.
Tot slot willen we nog even bij het vol
gende punt stilstaan. De Amsterdamsche
erfpachtsaffaire, die reeds zooveel stof deed
opwaaien, is een gebeurtenis van localen
aard. in elk geval geen Haagsche aangele
genheid. We zullen er hier dus niet van
re.ppen.
Van erfpacht in het algemeen weet iedere
bewoner van de Residentie echter het zijne
wel. Opvallend is cru, dat dit begrip aa,n de
historie van de stad nauw verbonden is. In
beschouwingen b.v. over 's-Gravenhage in
vroegere tijden, ja in het begin van zijn
ontstaan het genoemde jaarboek geeft er
voorbeelden van kan men heel wat over
erfpacht aantreffen- Ook dienaangaande is
er dus niets nieuws onder de zon.
In de Middeleeuwen beschikten landhee-
ren en kloosters over uitgestrekte gronden
en deze werden dan in erfpacht afgestaan
tegen vaste pacht. Het verloop is nu zoo,
dat de positie van den eigenaar langzaam
aan aanmerkelijk begint te verzwakken.
Kon hij eerst den erfpachter opzeggen, spoe
dig kan hij zulks niet meer; was eerst de
erfpacht tijdelijk, weldra wordt zij altoos-
durend; mocht eerst de erfpachter den
grond niet aan een ander overdoen, later
krijgt hij deze bevoegdheid wel. Zoo schrom
pelt des eigenaars recht langzaam maar ze
ker ineen. We vermoeden zoo, dat ver
scheidene erfpachters de verzuchting zou-
den slaken: och, mocht de erfpacht zich ook
thans nog eens zoo ontwikkelen!
Vooral sinds 1896 evenwel heeft het ver
schijnsel van de erfpacht in eenigszins ge-
wijzigden vorm beslag gelegd op een groot
deel van het maatschappelijk leven, en het
is in dezen vorm, dat zij een nieuwe vlucht
genomen heeft Sindsdien immers wordt zij
gehanteerd als een middel van stadsbe
stuurders om de baten* van eventueele waar
devermeerdering van den grond niet uit
sluitend ten nutte van hem, die den grond
bezit te doen uitvallen, en voorts om een
doeltreffender contröle te kunnen uitoefenen
op de wijze van bebouwing. In den kern is
er zeker overeenkomst met de erfpacht uit
het verleden, al strekt zich deze overeen
komst niet zoover uit dat een verzwakking
van des eigenaars positie aanstaande
schijnt.... TORENWACHTER
Strengere maatregelen tegen
clandestiene zenders
Tengevolge van wijzigingen in de Tele
graaf- en Telefoonwet kunnen gebruikei
an clandestiene radiozenders thans gestraft
orden met een gevangenisstraf van ten
hoogste 6 maanden of een geldboete van ten
hoogste 5000.Indien nog geen twee ja
ren zijn verloopen sedert een vroegere ver
oordeeling wegens hetzelfde misdrijf onher
roepelijk is geworden, kunnen deze straffen
verdubbeld worden.
Het vervaardigen, verspreiden of ter ver-
spreiaing in voorraad hebben van lijsten der
aangeslotenen bij den rijks- of een gemeente
telefoondienst of van andere gegevens be
treffende den dienst zoomede nabootsing
van bij den telefoondienst of bij den tele
graafdienst in gebruik zijnde drukwerken,
formulieren en besoheiden is. zonder toe
stemming van den 6taat of de betreffende
gemeente, verboden.
De wet sdhrijft voor cat bij algemeenen
maatregel van bestuur voorschriften zullen
worden gegeven ter voorkoming en ophef
fing van storingen in de radio-ontvangst
van de luisteraars, veroorzaakt door electri-
sche inrichtingen.
DE IDEALE
VLOER
BEDEKKING
N.v. VEREENIGDE TOUWFABRIEKÉN
ROTTERDAM AMSTERDAM
Tl EL
(max. 15)
Toezicht en hulp bij HUISWERK
Dir. Drs. A. J. MELLINK.
Rector Gymn. Dr. J. R. BUISMAN
Groente-schaarschte
in den lande
Gevolgen van de vorstperiode
Voor duizenden guldens
schade aangericht
Alle Marklin Locomotieven en verdere producten.
ülKEC'l UIT VOORRAAD LEVERBAAR. STOOMMACHINE
Ook Locomotieven voor spoor 00 met bovenleiding. Verzonding door het heele l&no
en noor Ned. Oost- on West Indië. Tel. 332094 Vraagt onzen Catalogus
E. FRIER, Weimarstraat 253-253, Den Haag
Stuurt ons Uwe defekte Locomotieven en Stoommachines, wij repareeren ledet
merk vakknndilg. Alle onderdeelen In voorraad.
's-GRAVoNHAGE, 14 Januari. Er heerscht
in den lande gebrek aan groenten en indien
verschillende soorten te krijgen zijn, dan
zijn de prijzen voor deze producten uiter
mate hoog. Deze schaarschte is een direct
gevolg van de vorstperiode, welke wij eenige
weken geleden hebben beleefd. De koude
grondbedrijven hebben vanzelfsprekend tel
ken j are ernstig te lijden van de weerstoe-
standen als oveitnatigen regenval, langdu
rige droogte of storm. De ontwikkeling vac
den land- en tiunbouw en de technische
groei beperken in de de glasdistricten de na-
deelige invloeden van het klimaat. Niet ech-
in die mate, dat de strenge vorst geen in
vloed meer zou kunnen hebben op de ge
wassen.
Dit is weer gebleken na de jongste
vorstperiode, welke ook aan de ge
wassen in de glasdistricten geweldige
schade heeft aangebracht Naar ons
bij Informaties in het Westland is ge
bleken, zijn de glasandijvie. de bloem
kool, de sla en de peen zoo goed als
verwoest, terwijl de overige gewassen
in veel mindere mate geoogst knnnen
worden en van mindere kwaliteit zijn.
De vier genoemde producten beteekemen
voor den tuinder een aanzienlijke bron van
inkomsten. De teelt van andijvie heeft in
de laatste jaren een groote vlucht genomen,
mede door de teeltvoorschriftetn. Het vorige
jaar werd dit product in tienduizenden
kilo's vlot verhandeld. Hierdoor besloten de
tuinders de andijvie-culttuur in hun tee-lt-
plan op te nemen. De vorstperiode heeft '.iel
gewas totaal verwoest.
De bloemkool- en slaplanten stonden reeds
in grooten getale in de kassen. Binnen en
kele weken zouden zij verpoot worden, doch
alle planten zijn afgevroren. De cultuur van
de jonge peen vertoont eenzelfde beeld.
Een gevolg van de vorst is dus, dat niet
alleen op het oogenblik de aanvoer aan de
voilingen geringer is, maar ook dat in het
komende voorjaar bijna geen producten
aan de veilingen zullen worden aangeboden
en derhalve ook niet voor de consumenten
veikrijgbaar zijn.
De tuinders doen al het mogelijke om de
schade in te halen, doch zeker is, dat z;j
daarin nimmer zullen slagen. De thans uit
gezaaide bloemkool zal op de veiling slecht
genoteerd worden, want de verschillen in de
aanvoerperiode zullen verdwijnen. Iedere
kweeker komt op denzelfden tijd met zijn
product op de markt en het gevolg hiervan
is, dat de prijzen laag zullen blijven en dat
groote hoeveelheden worden doorgedraaid.
De vorst heeft indirect nog een ander
schadelijk gevolg. De steun aan de tuinders
wordt uitgekeerd op de producten, welke zij
aan de markt brengen. Wanneer zij in het
.voorjaar weinig aanbrengen, dan zal de
Moderne Heerenhuizen met garage,
centrale verwarming. GASVRIJE kelder,
Ruychrocklaan 220222. Dagel. te bezicht
A. DE BAKKER
Kantoor: POMONALAAN 75
TeleL 338587 's-GRAVENHAGC
steun dus naar verhouding lager worden.
Het Zuid-Hollandsche glasdistrict heeft iri
de week voor Kerstmis een schade geleden,
welke in de honderdduizenden guldens loopt.
De omzet-c:jfers over 1938 van de West-
landsche veilingen waren in dit jaar geste
gen, doch de inkomstenderving, welke den
tuinders in de komende maanden te wach
ten staat, zal deze betere tendenz volkomen
nivelleeren-
De mogelijkheid bestaat, dat de eerstvol
gende steunuitkeering rekening zal houden
met de stijging der inkomsten van den drui
venoogst en andere cultures. Wanneer dat
inderdaad waar mocht blijken te zijn, dan
zal men pogingen in het werk stellen om
een toeslag op den misoogst te verkrijgen.
Met het oog hierop heeft de kring West-
land aan het hoofdbestuur van den L. T. B.
een verzoek gericht, om maatregelen te
nemen tot leniging van den nood. De West-
landsche tuinbouworganisaties zullen ten
slotte waarschijnlijk een gezamenlijke actie
ondernemen, opdat de kweekers aanvullin
gen zullen ontvangen uit het Landbouw
crisisfonds, zooals dit gedurende do laatste
jaren verschillende keeren is gebeurd in ge
bieden, waar de oogst mislukte.
Ook de bloemcncultnres hebben geleden
Hoewel niet in die mate als in den tuin
bouw, heeft ook de bloemencultuur groote
schade geleden. Men kon ons in dit over
zicht nog g-een preciese cijfers verschaffen.
In de Kerstweek wordt aan do bloemenvei
ling te Honselersdijk gewoonlijk voor onge
veer f40.000 omgezet. Thans bedroeg dit
cijfer slechts f19.000.
Ook hier is de vorst er de oorzaak van. dat
per week ongeveer f5000 minder aan de
markt wordt gebracht En het gevolg is, dat
de snijbloemen voor de afnemers zoor koet-
baar worden, omdat de tusschenhandel ab
normaal hooge prijzen ter veiling moet bie
den voor de normale producten als Ameri-
kaansche anjers, chrysanten en tulpen,
welke in het Westland gekweekt worden.
Tegen ijzeren paal gevallen
en gedood
Noodlottig ongeluk te Lewedorp
LEWEDORP. 14 Jan. Gisteravond werd
op den ouden rijksweg nabij Lewedorp het
lijk gevonden van een man- Deze man was
vermoedelijk, komende uit de richting
's Heerenhoek met zijn rijwiel geslipt. daar
bij met het hoofd teem oon iizcren paal ge
vallen en zoo ongelukkig terecht vckomon
dat hij na enkele minuten overleed
Een onderzoek wees uit dat de ongeluk
kige, de 38-jariee gehuwde commissionair
in aardappelen, M. van Hekke uit 's lieer
Arcndskerke was. Hij laat een vrouw met
vier kinderen achter.
De Ned. Chr. Vereeniging van Personeel in Publieken Dienst heeft gisteren te Rotterdam haar nieuwe Bondshuis
in gebruik genomen. Links: een opname van het nieuwe Bondshuis, dat gevestigd is Heemraadsingel 16$. Rechtst
het hoofdbestuur der Vereeniging cn genoodigden op de stoep van het nieuwe Bondshuis
De Overljselsche Vecht is buiten haar oevers getreden en
heeft een groot gedeelte van het omliggende gebied onder
water gezet. Een veelzeggend snapshot te Dalfsen
In het Forum Mussolini woonden Chamberlain en Halifax te Rome de massa-gymnas-
tiek-demonstratie van de Italiaansche jeugd bij
De balilla vormde de eerewacht tijdens het bezoek van Chamberlain en Halifax aan
Rome. Het jeugdig muziekgezelschap in actie
De Oude Zijds 'Achterburgwal te Amsterdam is aan
één zijde geheel opengebroken voor den aanleg van
nieuwe rioleering
