SS4
AHITAIP
VRIJDAG 6 JANUARI 1939
EERSTE BLAD PAG. 3
Kerk en Zending
j De president
Öer Ned. Herv. Synode uitgedragen
1 Als soldaat de eerste dienaar
der Kerk
n het historische kerkje
van Heumen
j| HEUMEN, 5 Jan. Het kleine kerkje,
i waarin ook de lichamen rusten van
Lodewijk en Hendrik van Nassau, was
j geheel gevuld met autoriteiten uit de
Ned. Herv. Kerk, toen er de rouwdienst
gehouden werd die vooraf ging aan de
teraardebestelling van den president
der Ned. Herv. Synode Dr P. Smit,
die op Nieuwjaarsdag de eeuwige ruste
inging.
Het kerkje, dat slechts zeer gebroken ver
licht wordt met een zestal brandende kaar
een, zal wellicht nooit in de geschieden
.en nooit meer in de toekomst zulk een ge
zelschap herbergen, als er nu was. Duide
lijk is gebleken hoe deze dorpspredikant,
die tot de hoogste plaats in de Kerk geroe
pen werd, een monument heeft opgericht
de harten van die hij leidde.
Ongemeen hartelijk was de waardeering
die men ter zijner nagedachtenis heeft toe
gebracht,
,Wle er waren
Onder de aanwezigen werden opgemerkt
de leden van de Algemeene Synodale Com
missie Ds J. W. J. Addink, vice-presi
dent; Ds D. den Bre ems, secretaris; Ds
L. S. v. Zwet, Almelo; Ds J. Barbas,
Hengelo (G.), tevens secretaris van 't Prov!
Kerkbestuur in Gelderland, waarvan de
«overledene ook president was; van de
kerkelijke hoogleeraren Prof. Dr Th. L.
(Haitjema, Groningen; Prof. Dr J. A.
Cramer, Utrecht; Prof. Dr J. A. M. dé
iV r ij e r, Utrecht; Prof. Dr G. Sevenster,
Leiden; van het Prov. Kerkbestuur in Gel
derland Ds J. C. Karres, Apeldoorn, en
1de heeren J. C. Bruggink, Aalten, Mr W.
iM. Kol ff. Deil, en anderen; een deputa
tie van den Kerkeraad van Wamel en
iDreumel met den predikant Ds J. H a s p e 1 s
aan het hoofd; Dr J. C. Wis sing, de Bilt,
becretaris van de Oecumenische beweging;
Ds E. L. Nauta, legerpredikant der Ned.
Herv. Kerk; Ds Mr C. J. Bar te ls te
ABathem en Mr A. de Jong te Mijnshee-
renland, voor de Vereeniging van Ned.
Herv. Kerkvoogdijen; voorts tal van classis-
(en ringpredikanten, van wie we noemen:
Ds J. Jonker, Overasselt, consulent; Ds
K. J. Pop, Hees c.a,; Ds J. W. Nieuwen-
Ihuyzen, Nijmegen; Ds H. J. C. Pier-
feon, Ressen; Dr W. Coenraad, Beek;
Ds H. Kluin, Neerbosch; J. M. S. Bal-
jjon, Zetten.
In het kerkgebouw bevonden zich voorts
hog tal van gemeenteleden, terwijl de pa-
'den gevuld werden met de kinderen van
Ide Chr. School*
De Rouwdienst
Met votum en zegengroet opende Dr G.
Smit, em. pred. te Est, die den rouwdienst
Beidde, het samenzijn. Gezongen werd Ps.
'42 3, waarna de voorganger de laatste
[Verzen van Ps. 103 las.
God heeft gesproken, aldus ving hij ver
bolgens zijn toespraak aan. Dr Smit is niet
jmeer. De dienstknecht is geroepen door den
Zender. Door Zijn Woord spreekt God nu
<tot ons.
Op een gedenkdag heeft Dr Smit eens
gesproken over den tekst: Bekeert u, want
het Koninkrijk der Hemelen is nabij geko
men. Deze tekst was het richtsnoer bij al
zijn kerkelijk werk. Steeds stond het hem
(voor oogen, dat alle menschen bekeerd
moeten worden en die zekerheid maakte
hem soepel. Alle menschen zijn gelijk. Doch
aan den anderen kant was hij zoo vast als
leen rots, omdat er een Koninkrijk der
Hemelen is.
„In het kerkelijk leven heb ik het niet
[ver gebracht", zei hij bij zijn zilveren
ambtsjubileum, ,4k ben soldaat en blijf sol
daat in Heumen". Toen heeft God gezegd:
ge blijft soldaat, doch ge zult worden de
eerste dienaar van de Kerk.
Zoo gaat de glans van dit leven op. God
[moet verheerlijkt aan Wien het Koninkrijk
toebehoort. Dat moeten engelen en leger
machten doch dat moet ook gij, mijn ziel,
in dezen moeilijken weg.
Ds J. Jonker Azn. te Over en Neder-
(Asselt, sprak namens den Kerkeraad van
Heumen. Een zwaar verlies trof de gemeen
te, want met zeldzame trouw heeft Dr Smit
30 jaar hier gediend. De hoogachting droeg
hij weg door heel het land, om zijn gaaf
karakter, kunde, wetensdhappelij'ken aanleg.
Maar toch bleef hij een eenvoudig dienaar
ban een Kerk in de verstrooiing. In zijn
ziekte was slechts dit zijn doel: nog weer
beter worden om 's Zondags op den kansel
staan. In het harnas is hij gestorven.
Banden zijn uiterlijk verbroken doch inner
lijk versterkt.
Namens de Synode
Er ls geschied, aldus sprak hierna Ds J.
|W. J. Addink te Heeze (N.Br), vice-pre
sident der Synodale Commissie, namens dit
Jichaam, wat we niet durfden vreezen. De
president der Synode ging heen.
Er wordt een onuitsprekelijk verlies
geleden. De wijze waarop hij de Synode
leden wist te leiden en te bezielen was
In zekeren zin onovertrefbaar. Het liefst
herdenken we hem in zijn eigenaardige
peinzende houding, als hij in moeilijk
heden verkeerde. Zoo dacht hij aan de
Kerk in de groote moeilijkheden waar
doorheen hij haar heeft moeten leiden.
Als een levend dankoffer heeft hij zich
aan den dienst van Jezus Christus ge
geven,
DsD. denBreems secretaris der Syno
dale Commissie, die zeer innig contact met
'den overleden president had, sloot zich
hierbij aan met een persoonlijk woord.
iVooral de laatste jaren leerde hij hem meer
;en meer kennen en dat beteeken de hier
meer en meer waardeeren. Groot was zijn
gave van verstand en hart. van geestkracht,
ïjver, eerlijkheid, eenvoud en trouw. Altijd
Icon men op hem rekenen, op hem, een
krachtig man, op wien men steunde.
Jammer dat het presidium zo kort duur
de, de Kerk had, zoo zeggen wij, veel meer
posten profiieeren yap zulk een begaafd
mensoh. God zegt het anders. Zijn wegen
zijn hooger dan do onze.
Prof. Dr Th. L. H a i t j em a, de oudste
in dienstjaren van de Kerkelijke hoog
leeraren. sprak namens dezen. De over
ledene heeft den titel als president met
eere gedragen. De wijze waarop hij het
hooger onderwijs ter vergadering aan de
orde stelde, deed voelen hoe hij dit werk
waardeerde. Opbouwend-critisch was zijn
werk. waarin hij met groote trouw op zijn
post bleef. Hij rust nu in het gebouw dat
bij God is, eeuwig in de hemelen.
Namens het Prov. Kerkbestuur van Gel
derland sprak Ds J. Barbas te Hengelo
(G.). De Kerk en de gemeente van Heumen
rouwen en het Prov. Kerkbestuur mengt
zich in deze weeklacht. Het verlies is zoo
ontstellend groot. Er ging als voorzitter
leiding van hem uit, er zat iets profetisch
in. Ongemeen was zijn wetskennis en onge
ëvenaard zijn bekendheid met gansch het
ingewikkelde raderwerk onzer kerk. Al
kunnen wij hem niet missen. God zet Zijn
werk voort.
Het woord werd hierna nog gevoerd door
Ds H. J. C. Pierson, Ressen, namens de
classis Nijmegen; Dr W. Coenraad,
Beek. namens den ring; Ds J. L. Nauta,
namens de Ned. Herv. Legerpredikanten;
Baron v. Boetselaar van Loenen en
Wolferen. namens het College van Toezicht
op kerkelijke goederen en fondsen; Ds Mr
J; C. B a r t e 1 s. namens de Ned. Herv.
Kerkvoogdijen: Ds J. Haspels, namens
de Kerk van WameJ en Dreumel.
Aan het slof van den dienst werd gezon
gen Ps. 84 6.
Uitgedragen
Terwijl het orgel zacht speelde werd het
stoffelijk overschot uitgedragen en daar
achter rijden zich alle aanwezigen tot den
droeven stoet naar den dichtbijgelegen doo-
denakker.
Een wilde sneeuwjacht joeg over het
kleine kerkhof, dat vrijwel geheel gevuld
werd met de aanwezigen.
De zoon van den overledenne dankte met
een kort woord en bad het Onze Vader.
Het stoffelijk overschot van een rijk be
gaafd menscJi rust op dit stillte dorps-
kerkhof.
VRAAGBAAK
voor
CHRISTELIJKE INSTELLINGEN
V ertrouwensadressen ten dienste van
Stichtingen van Barmhartigheid. Zieken
huizen. Sanatoria. Instellingen. Tehuizen
Luchtvervenehlng
absoluut gerulschtoos
door onze Waldorp»
Stroomlijn-Ventilator
n.v. Waldorp Ventilatoren
Vbnnhm T.laloo» 112289 117610
vereenigde
deurenfabrieken n.v.
rokln 6 - tel 4)791 - amsterdam
35 m.m. binnendeuren
40 m.m. binnendeuren
balkon-, tuin- en keukendeuren
voordeuren
fineer binnendeuren
Vraagt fineer voordeuren
catalogus lijstwerk
DE ZENDINGSCONFERENTIE
TE MADRAS
Op 12 Januari zullen de afgevaardigden uit
Ned.-Indië naar de Zendingsconferentie te
Madras terugkeeren. Op dien avond zal in de
Willemskerk te 's-Gravenhage in be
perkten kring een informeele bespreking
worden gehouden, met de bedoeling te over
legden hoe het werk van Madras voor Ned.
Indië kan worden voortgezet. Later in den
avond zullen openbare bijeenkomsten worden
gehouden Ln de Willemskerk en in een der
Geref. kerken waarbij de diverse gedelegeer
den, resp. in het Hollandsoh en in he«t Ma
leisoh, he«t woord zaïllen voeren.
In Oc'.ober zal een uitgebreide confe
rentie ter voortzetting van de bespre
kingen worden gehouden, welke comfe
j renitie dan samenvalt met de vergade
ring varn de Algemeene Synode.
DE SHINTO-VEKEERING
I Naar men weet. werd in Korea door de
autoriteiten het bezoeken door de schoolkinde
ren van de Shinto-kasten gevorderd. Up het
bezwaar van de zendingsscholen werd toen
door de autoriteiten geantwoord, dat dit be
zoeken slechts als een nationale eerbetuiging
zou gelden en geen religieus karakter zou
hebben. De Roomsch-Katholieke en de Metho
distische zending hebben deze officieele Japan-
sche verklaring toen aanvaard en hebben zich
bij het voorstel neergelegd. Naar wy vernemen
heeft de Presbyteriaansche zending beslist
geweigerd om dezen weg op te gaan. Zy heeft
deswege al haar scholen moeten sluiten en
de president van het Vereenigde (Jhristelyke
College Pyengyong, Dr. George Mac Gune,
heeft zyn ambt mceten neerleggen om naar
Amerika terug te keeren.
A TOONZALEN
Grijpt de helpende hand:
„Het Heden, de Toekomst en Wij"
door P. W. Scharroo,
maakt uw leven tot een gelukkig leven.
(Adv.)
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Waverveen en te Nieuw-
poort, ca«nd. P. M. van Galen te Monster.
Bedankt: V,oor Hagestein (toea.), H. A.
Labrie te Goedereede.
EMERITAAT Ds. J. POLHUIJS
Naar wij vernemen, heeft Ds. J. Pol-
hu ij s, predikant der Ned. Hervi Gein te
Stad aan 't Haringvliet, zijn eerste en eenige
gemeente, emeritaat aangevraagd tegen
1 April.
Op 22 Seipt. 1870 werd Jan Polhuijs te
Strijen (O.) geboren. Hij studeerde aan het
gymnasium te Doetinohem, aan de Sted.
Universiteit te Amsterdam en aan de Rijks
universiteit te Utrecht In 1897 candidaat
geworden bevestigde Ds. B. Kleijwegt vaa
Lopikerkapel hem 12 Dec. van dat jaar te
$tad aan het Haringvliet, waar Ds. Polhuijs
intrede deed met Hand. 1 8b.
Hij ksvam al spoedig in het classicaal be
stuur van Brielle. waarvan hij sinds 1912
scriba-quaestor is; dezelfde functies bekleedt
hij ook in den ring Sommelsdijk. Van de
afd. van het Groene Kruis in zijn woonplaats
en van de Vereen, tot steun bij Ziekenhuis-
verpleging is Ds. Polhuijs bestuurslid. Voorts
is hij 'voorzitter van de Chr.-Hist. Kiesvere
niging, bestuurslid van de afd. van den Bijz.
Vrijw. Landstorm, penningmeester van het
ziekenhuis „Bethesda" te Dirksland en pen
ningmeester van de afd. Goeree en Over-
flakkee van het Ned. Bijbelgenootschap. Van
De Zaaier, de Kerkbode voor Goeree en Ovcr-
flakkee is Ds. Polhuijs medewerker.
KERKBOUW TE KRIMPEN A. D. T.F.R
Naar men ons irneldt, hebben Kerkvoogden
en Notabelen der Ned. Herv. Geir.. te Krim
pen a. d. Lek thans definitief besloten over
te gaan tot den bouw eener nieuwe kerk.
Gewacht wordt alleen nog op eenige toestem
mingen inzake den bouw.
Architecten zijn de heeren Meyschke en
d. Meer te Rotterdam.
Synodalia der Ned. Herv. Kerk
Dit jaar worden door de Synode slechts
een drietal reglementswijzigingen aan de
kerk voorgelegd.
1 Aan het Reglement voor kerkelijk op
zicht en tucht wil men een nieuw hoofdstuk
toevoegen betreffende voorkoming of bij leg
ging van gedingen.
De bedoeling van dit voorstel is, gedingen
voor den burgerlijken rechter te voorkomen
of te beëindigen, waarin kerkelijke instan-
of ambtsdragers als zoodanig partij zou
den zijn.
2. Wijziging van en toevoeging aan art.
Hl én wijziging van art. 16 van 't Reglement
op het Godsdienstonderwijs en Toevoeging
een alinea aan art. 25 van t Reglement
op de vacaturen.
Dit zijn uitgebreider voorstellen van 1937,
die de regeling bedoelen van de bevoegdheid
van godsdienstonderwijzers en zendelingen.
3. Wijziging van art. 18 van 't Reglement
op de Kas tot aanvulling van het Rijkseme-
ritaatspensoen.
Dit artikel wil de premie verzwaren voor
oudere predikanten.
Fonds tot Verbetering van de schraalste
nredikantstraktementen in de Ned. Herv.
Kerk.
Het bovengenoemde fonds heeft in het jaar
>38 47.194.40 uitgegeven tot vermeerde
ring van predikantstraktementen.
Fonds ter voorziening in de geestelijke
behoeften der gemeenten, waar eigen midde
len ontbreken.
Dit fonds ontving ook vorig jaar een gift
van 750.van H.M. de Koningin. De totale
ontvangsten bedroegen 23.581.71.
De inkomsten van het Fonds voor nood
lijdende keiken en personen in de Ned. Herv.
Kerk bedroegen vorig jaar 89.681.94.
DAVOS-PLATZ
CHR. H0SPIZ BETHANIEN
BRAAT-DELFT
Centrale verwarming
Oliestookinrichtingen
Metalen ramen
Brandassurantie Maatschappij
„WOUDSEND" van 1816
gevestigd te Woudsend, prov. Friesland.
Dlrectlet A. H. TROMP ZONEN
.Voor verzekering van Kerken
en Scholen billijke voorwaarden.
ADVIESSTICHTING
GEREF. KERKEN
Voor finantieele cn economische
aangelegenheden
Men schrijft ons:
In den zomer van 1936 werd door Ds. H.
A. Wiersinga van Leiden in de Leidsche
Kerkbode een artikel overgenomen uit de
Geldersche kerkbode Dit artikel was van de
hand van Ds. Chr. W. J. Teeuwen van
Heerde en handelde over de vraag of wel
licht door concentratie van de brandverze
keringen onzer kerken een geldelijk voordeel
ten bate der kerken zou zijn te behalen.
De lezing van dit artikel in de Leidsche
kerkbode was voor eenige Leidsche heeren
aanleiding, contact te zoeken met eenige
andere heeren ten einde te komen tot oprich
ting van een commissie, die het vraagstuk
van de brandverzekering nader zou kunnen
bestudeeren. Inderdaad kwam zulk een
commissie tot stand. De werkzaamheden
dezer commissie hebben er toe geleid, dat
reeds verschillende kerken hun verzekerin
gen door haar tusschenkomst deden verzor
gen, terwijl reeds verscheidene kerken heb
ben toegezegd bij het afloopen der bestaande
overeenkomsten de bemiddeling der commis
sie te zuillen inroepen. Nog regelmatig komen
aanmeldingen binnen.
De commissie is van meening, dat het
in het hiuidi'ge stadiium der zaak ge-
wensdht is voor de voortzetting van haar
arbeid een lichaam van meer
blijvenden aard in het leven te
roepen. Zij besloot tot oprichting van
een Stichting. Gemeend wordt, dat er in
onze kerkelijke gemeenschap, buiten de
brandverzekering nog andere punten zdjn
ten aanzien waarvan de Stichting met
vrucht werkzaam zal kunnen zijn.
Hoewel nog geenszins plannen bestaan, zou
in dit verband gedacht kunnen worden aan
het geven van voorlichting bij het sluiten
van leeningen, het uitoefenen van ad
ministratie en financieele controle, enz.
In art. 3 der ontwerp-acte leest men:
„Het doel der Stichting is om ten behoeve
van de Gereformeerde Kerken zoo in Neder
land als in de Koloniën adviezen te verstrek
ken op het terrein der financieele en econo
mische belangen van bedoelde kerken. Zij
kan haar bemiddeling verleenen bij het af
sluiten van overeenkomsten, zoo ten behoeve
van indiividueele Kerken als wel ten behoeve
van meerdere Keiken gezamenlijk.
„Het aanvaarden van eigen financieele ver
plichtingen, alsmede het loopen van finan
cieele risico's ten behoeve dier Kerken zal
de Stichting niet geoorloofd zijn."
Zij, die alsnog tot de oprichting willen
medewerken kunnen zich vóór 15 Januari
as. tot den Secretaris van het Bestuur
wenden. (Johan de Wittstraat 57, Leiden).
Van de Adviesstichting te Amsterdam is de
heer W. de Vries Gzn. te Amsterdam
Voorzitter en de heer J. A. V a 1 k te Leiden
Secretaris.
Bestuursleden zijn voorts de heeren A. M.
Brouwer, Utrecht, S. BLsma, Amsterdam-C,
Mr. G. H. A. Grosheide, Amsterdam-C. J. D.
F. van Halsema, Assen. C. van de Linde,
Aerdenhout, Mr. L- Lindeboom Czn., den
Haas, H. M. van Markusse, Leiden, C. J. van
der Maas, Oisterwijk, ir. A. van der Meer,
Hillegersberg, F. G. C. Rothuizen. Goes, Ds.
Chr. W. J. Teeuwen, Heerde, P. van der Tas,
Leiden, J. Wijnbeek, Zwolle, Ds. H. A. Wier
singa, Leiden en R. Ynitema, Leiden.
Vereeniging voer Calvinistische
Wijsbegeerte
Kuypers wetenschapsleer
=L=
ONDERWIJS
Dr. E. SLIJPER
De gemeenteraad van Utrecht heeft op
zdjn verzoek aan dr. E. Slijper wegens het
bereiken van de leeftijdsgrens tegen het
einde van den huidigen cursus eervol ontslag
verleend als conrector en leeraar in de oude
talen aan het stedelijk gymnasium.
B. ROOSJEN f
Na ernstige ongesteldheid is te Amsterdam
in het Wil'helmina-Gasthuis overleden op
55-ja-igen leeftijd de heer B. Roos jen,
oud-hoofd der Chr. school te Die ver (Dr.).
De heer Roosjen was ook voorzitter der A.R.
Kiesverg. te Diever.
MEJ. M. M. E. C. TYDEMAN t
Te 's-Gravenhage is in den ouderdom van
5 jaar overleden meg. M. M. E. C. Tyde-
ian, oud-direotrice der gouvernements-
meisjes-h.b.s. te Batavia.
40-JARIG BESTAAN CHR. SCHOOL
TE HENGELO (G.)
Vrijdag 30 Dec. 1938 bestond de Chr.
School te Hengelo (G.) 40 jaar. Deze gebeur
tenis zal op 5 en 6 Januari a.s. feestelijk
worden herdacht.
Op 25 Februari 1892 werd de „Vereeni
ging tot s/bichting en instandhouding van een
School met den Bijbel" door Ds. J. L.
Pierson opgericht.
Het secretariaat werd vanaf 1897 door den
heer J. W. Lubbers waargenomen, die dus
ook een jubileum viert.
CHR. SCHOOL DELFGAUW
Van het voor eenigen tijd door den Raad
van Pijnacker genomen besluit tot het ver
leenen van medewerking voor de stichting
van een Chr. School in Delfgauw zyn
eenige ingezetenen in beroep gegaan. Op 31
Januari a.s. zal dit beroep in een vergadering
van Ged. Staten van Zuid-Holland in behan
deling komen.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
P ij n a c k e r. Geref. School. Tot tijdel.
onderwijzer: de heer H. v. d. Hoek te Rotter
dam.
EEN DUITSCHE SCHOOL TE GELEEN
Het staat thans vast, dat Geleen een
Duitsche school krijgt. Zij wordt onderge
bracht in een gebouw gelegen aan de Groen-
De opening zal plaats vinden in de maand
April. Behalve de Duitsche kinderen uit
Geleen zullen ook die der omliggende ge
meenten deze school bezoeken.
25 Febr. a.s. zal de Ned. Chr. Landarbei-
dersbond 25 jaar bestaan. Dit jubileum zal
op 2 Maart a.s. te Utrecht worden gevierd,
waarna op 3 Maart een bijeenkomst zal wor
den gehouden met afgevaardigden der afdee-
lingen. De bedoeling is dat alsdan een 2000
personen te Utrecht zullen bijeenkomen ter
viering van het jubileum van den bond.
De afd. Zwolle van den Ned. Chr. Bond
van arbeiders en arbeidsters in de Kleeding-
industrie en aanverwante vakken zal Vrij
dag 13 Jan. a.s, haar zilveren jubileum vie
ren; de afd. Leiden op Maandag 16 Jan.
eveneens en de afd. Rotterdam op Dins
dag 24 Jan. haar 40-jarig jubileum.
tïHR. ARBEIDERS IN DE VOEDINGS- EN
GENOTMIDDELENBEDRIJVEN
De heer Elsinga thans voorzitter
Het hoofdbestuur van den Ned. Gentr.
Bond van Chr. Arbeiders (sters) in de be
drijven van voedings- en genotmiddelen
heeft den heer J. Z. Kannegieter te Rotter
dam op zijn verzoek op korten termijn ont
slag verleend als voorzitter en vrijgestelde
van den bond. In zijn plaats is tot voorzitter
benoemd de heer Tj. Elsinga te Rotter
dam. thans secr. van den bond. In de vac.
van bezoldigd bestuurder heeft het hoofd
bestuur tijdelijk benoemd den heer Jac. v.
S o e 1 e n te Vlissingen, lid van het hoofdbe
stuur en voorzitter van de afdeeling Vlissin-
gen-bakkers.
Naar we vernemen zal de 34e algemeene
vergadering van den Prot. Chr. Bond van
Spoor- en Tramwegpersoneel Woensdag i7
Mei a.s. te Utrecht worden gehouden. Aan
de orde komt o.m. de verkiezing van drie
hoofdbestuursleden wegens periodieke af
treding van de heeren J. Eijkelboom te De
Bilt, secr.; W. Belger te Utrecht,,penningm.
en A. Meines te Leeuwarden, vice-voorzitter,
die zich allen herkiesbaar stellen.
Onder presidium van haar voorzitter,
Prof. Dr. D. H. Th. Vollenhoven te
Amsterdam heeft de Verg. voor Calvin.
Wijsbegeerte haar 3e jaarvergadering ge
houden in Hotel American aldaar. Aanwe
zig waren ook vertegenwoordigers van be
vriende corporaties, zooals de vereen, voor
Thomistische wijsbegeerte en de Chr. Ver
eeniging van Natuur- en Geneeskundigen in
Nederland. Verhinderd waren de Calvinisti
sche Juristenvereniging en do Geref. Psy
chologische Studievereniging.
Na enkele inleidende woorden gaf de voor
zitter het woord aan Prof. Dr. H. Dooye-
weerd. die sprak over Jiet onderwerp
.Kuyipers wetenschapsleer".
Referaat Prof. Dooyeweerd
Spr. begon met te wijzen op twee groote
gedachtenlijnen in Kuypers wetenschaiope-
lijken arbeid: le de hoofdlijn, ontsprongen
uit de religieuze grondconceptie van het Cal
vinisme. gelijk hij die in zajn beroemde
Stonelezingen op klassieke wijze heeft sa
mengevat. en de nevenlijn, ontsprongen
deels uit traditioneel wijsgeerig gedachten-
goed onder de denkers der patristiek en
Prof. Dooyeweerd
scholastiek, deels uit de moderne wijsbe
geerte, die ook dor Gereformeerde theo
logen was aangehouden, voorzoover zij aan
wijsgeerige grondbegrippen behoefte hadden.
Spr. noemt de eerste gedachtenlijn dc
reformatorische, de tweede die der school-
philosophie.
Ze blijken echter onderling niet te ver
eenigen en veroorzaken, waar ze in Kuy-
per's wetenschapsleer samenkomen, een
voortdurende innerlijke spanning en te
genspraak.
Ook bij Calvijn kan men een soortgelijke
divergentie constateeren. Dit gemis is door
Kuyper zelf herhaaldelijk gesignaleerd en
betreurd. Want een traditie van wezenlijk
Calvinistisch wijsgeerig denken bestaat nog
niet, en van uit de grondgedachten van het
Christendom werd nog nimmer een wijsgce
rig stelsel ontwikkeld.
Spr. staat dan stil bij de eerste gedachten-
lijn, omvattende Kuyiper's rijke conceptie
van de pluriformiteit der goddelijke wetten
of ordinantiën voor heel het tijdelijke le
ven. welke pluriformiteit ook alleen weder
in het religieuze, het tijdelijke te boven
gaande centrum van het bestaan tot de
eenheid van zin der Goddelijke wet samen
vloeit. Zij voert hem verder tot de grond-
conceptie van de souveredniteit in eigen
kring der onderscheiden wetssferen.
Voorts is er de diepgravende leer der
tweeërlei wetenschap, gevolg van de door
werking der antithese in den religieuzen
wortel van ons bestaan, alsmede Kuvper's
leer van de fundamenteele rol der pistis of
guloofsfunctie in het «proces der mensche-
lijke kennis.
De tweede gedachtenlijn in Kuyper's we-
tenschappelijken arbeid ontspringt daaren
tegen niet uit deze religieuse «crondeonceptie,
doch uit de schoolphilosophie, welker bron
nen in de heidensdhe Grieksche oudheid
liggen.
In deze gedachtenlijn behoort thuis de spe
culatieve Logosleer.
Deze komt, evenals Kuyper's leer van de
momenten en de relatiën in het voorwerp
onzer kennis op onloochenbare wijze in
strijd met zijn leer van de pluriformiteit
en onderlinge onherleidbaahheid der tijdelij
ke levenssferen. Terwijl Kuyper zich in Het
Calvinisme met kracht verzet tegen de op
vatting, welke beproeft het aesthetische
ethische en geloofsleven uit een idee af te
leiden en hier de stelling iponeert, dat ons
intellectueel, ons aesthetisch. ethisch eiï
Godsdienstig leven elk over een eigen sfeer
beschikken, die slechts in den mystieken,
religieusen wortel van het bestaan tot die
pere eenheid komen, poneert hij daarente-i
pen. zoodra hij de gedachtenlijn der specula*
tieve logosleer volgt, dat alle wetmatige re
latiën in den kosmos van logisch karakter
zijn. Hier dus toch weer de herleiding der
andere wetssferen tot de logische.
Het is bij beoordeeling van de huidige
mepningverschillen dringend noodzake
lijk, zich van deze divergentie reken*
schap te geven.
Na een historischen terugblik op de oor
zaken van de machteloosheid van het
Christendom op wijsgeerig terrein, herin
nerde spr. aan het feit, dat, toen Kuyper zijn
Encyclopaedie had gepubliceerd, hij door
den kerkeraad van Bedum in 1896 beschul
digd werd van afwijking van de belijdenis
schriften. Kuyper is daarvoor niet uit den.
weg gegaan, maar heeft aangetoond, dat
niet de belijdenis, maar veelzins het afbre
ken van valsche wijsgeerige opvattingen in
het geding was. Ook Calvijn was reeds het
zelfde overkomen.
De geschiedenis heeft zich in onze dagerï
herhaaid. Maar met hetzelfde rustig vertrou
wen zullen wij de tegen ons ingebrachte be
schuldigingen ontzenuwen en doorgaan iii
de door Kuyper met zoo krachtige geloofs
overtuiging gewezen weg: Reformati quia
reformandi!
Na een aangename discussie werd dd
drukbezochte vergadering gesloten.
Een nieuwe titulatuur bij
de Spoorwegen
Teneinde den nadruk te leggen op het be*
lang van eenige functies onder de stations
chefs, heeft de directie der Nederlandsche
Spoorwegen besloten vier chefs den titel te
geven van hoofdstationschef. Hieronder
vallen de chefs van het Centraal Station te
Amsterdam, die van het Goederenvervoer
aldaar, de chef van het goederenstation te
Rotterdam en de stationschef van het Cen
traal Station te Utrecht. Tevens kreeg de in
spectie Amsterdam den naaim hoofd inspectie.
Naar wij vernamen is deze benoeming
voornamelijk een eere-titel, welke tot uit
drukking wil brengen de groote verantwoor
delijkheid van de genoemde functionarissen,
Naar wij verder vernemen, bestaat bij de
N. S. het voornemen, met ingang van 15
Januari as. 48 conducteurs te benoemen in
den rang van Mhofdconducteur. Hierdoor
zullen worden aangevuld de vacatures, die
het vorig jaar, door afvloeiing wegens leef
tijd e.d., zijn ontstaan.
De S.D.O.A. in een nieuw gebouw
Op l Februari zal het geopend worden
In het sdhoolgebouw van de dienstplichti
ge onderofficieren-administrateur te Mic.de!-
burg ontstond gebrek aan ruimte, in ver
hand met de uitbreiding van het aantal
leerlingen. Daarom werd besloten over te
gaan tot de stichting van een nieuw school
gebouw.
De school, gebouwd op het gemeenteter
rein tusschen den Zuidersingel en het Mo
lenwater, is thans gereed en zal 4 Februari
officieel in gebruik worden genomen. Het
schoolgebouw bevat achttien lokalen, ver
deeld over twee gewone verdiepingen en een
zolderverdieping.
Aanrijding met doodelijk gevolg
te Leeuwarden
Gistkoopman het slachtoffer
LEEUWARDEN, 6 Januari. Gistermiddag
om vier uur is een bestuurder van een drie
wieler, die tegelijk met een vraohtauto een
stilstaanden wagen wilde passceren, door
de vrachtauto aangereden en tegen den
grond geworpen. Met verwondingen aan
hoofd en schouder welke zich in den be
ginne niet ernstig lieten aanzien, is het
slachtoffer, de ongeveer veertigjarige gist
koopman S. uit Leeuwarden naar het Bn-
nifacius hospitaal vervoerd. Zijn toestand
verergerde echter dermate- dat de man in
het begin van den avond overleden is.
DEN HAAG. 6 Januari. De begrafenis
van het stoffelijk overschot van luitenant-
generaal E. F. In singer, zal Zaterdag
a.s. om 12 uur plaats hebben op Oud Eik
en Duinen te den Haag. De stoet vertrekt
te half twaalf van het sterfhuis in de Joh.
van Oldenbarneveldtlaan
21- Vader hing over de onderdeur.
Hij wenkte Kwiebus. Hij moest harder
loopen.
En Vader keek zoo bly!
„Jong, je hebt een zusje gekregen. Ze heet
paartje. Ga maar gauw naar den suiker
bakker en haal voor vyf centen anljssui-
kertjes."
Kwiebus .naakte een luchtsprong!
Anyssuikertjes was voor hem een reuze-
lekkernij. De jongens onder elkaar noemden
ze muizekeuteltjes.
De pijn en narigheid waren plots ver
dwenen. Hij vloog naar den bakker.
door Cotoau,
7èe/ceningea wn
ffein Kruy
22. 't Was druk in „de Soetekauw". De
bakkersvrouw vulde onder eindeloos gebab
bel de verschillende mandjes.
De één kocht zoete bollen, een ander kra
kelingen of tweebak.
Kwiebus voelde zich erg gewichtig!
De eerste bekende vrouw klampte hij
direct aan.
„Vrouw Keese, we hebben een poppetje
gekregen. Ze heet naar Klaartje-meu. En
nou mag ik muizekeuteltjes halen."
De VTouwen begonnen te lachen.
De dikke bakkersvrouw schudde ervan. Ze
hield haar buik vast
