Ilimwr (üeurattt
De vorst belemmert in ernstige
mate het verkeer
RYNBENDE
iKhormtmtritsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2.35
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
"ndi"g4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7 '/a cj.
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 39936
DINSDAG 20 DECEMBER 1938 19e Jaargang
attattnlieprijgn:
Van 1 tot 5 regels f.171/»
Elke regel meer 022'h
Ingezonden MededeeGngen
van 1—5 regels 2.30
Elke regef meer 0.45
Voor het bevragen aan 't bureao
wordt berdend 0,10
No. 6579
Het IJsselmeer dicht, binnenscheepvaart
reeds in moeilijkheden
Een Urker beurtschip wordt
vermist
Vliegtuig naar geïsoleerde
eilanden
K.L.M.-vliegtuig naar Schier
monnikoog en Ameland
SCHIERMONNIKOOG, 20 Dec. In
verband met het feit, dat Schiermon
nikoog en Ameland geheel geïsoleerd
zijn, heeft de K..L.M. gisteren besloten
een vliegtuig daarheen te zenden, ten
einde het post- en goederenverkeer in
stand te houden.
Hiervoor is de Fokker 8, de P.H.—
O.T.O. van den fototechnischen dienst
der K.L.M. te Rotterdam uitgekozen.
Deze is vanmorgen van Rotterdam op
gestegen en via Amsterdam en Gronin
gen naar de beide geïsoleerde eilanden
gevlogen.
Per prikslee van Marken naar
Monnikendam
MONNIKENDAM, 20 Dec. Schippers van
de Noord-Zuidhollandsche Tram zijn gis
termiddag om twee uur met de prikslee
over het ijs van de Gouwzee van uit Mar
ken te Monnikendam aangekomen voor het
afhalen van de post. Zij zijn terstond naar
het eiland teruggekeerd.
Schip met twee opvarenden
vermist
l URK, 20 Dec. Zaterdagmorgen was do
beurtschipper Kamper uit Urk met de
„IJsselstroom" van Hoorn naar Urk
vertrokken en tot op Maandagavond
nog niet op het eiland aangekomen.
De familie van den schipper, die niet
wist, dat K. met zijn schip Zaterdag
Hoorn had verlaten en dus dienzelfden
middag te Urk had moeten aankomen,
heeft eerst Maandag een onderzoek
doen Instellen. Men heett zich met alle
kustplaatsen van Noordholland in ver
binding gesteld, doch zonder resultaat.
Bewoners van Urk hebben verklaard, dat
zij Zaterdagavond tijdens den hevigen storm
een lichtje in zee zagen, dat plotseling ver
dwenen was. Zij hebben hieraan verder
geen aandacht besteed. Gistermiddag meen
den schippers van den wal af nabij het
Enkhuizerzand, het vermiste schip te zien.
Sleepbooten van de N.V. Zanen en Verstoep
voeren daarop het Urkerval, dat nog ijsvrij
is, af, doch 's avonds keerden zij onverrich-
terzake terug. Behalve den schipper bevond
Zich aan boord van de „IJsselstroom", diens
knecht, H. Kiefte, eveneens uit Urk.
Men vreest, dat het schip tijdens den
storm van Zaterdagnacht is vergaan.
Gisteravond omstreeks acht uur ontdekte
de vuurtorenwachter van het eiland Urlc,
dat een schip ter hoogte van den punt van
het Enkhuizerzand fakkelsignalen gaf. Mo-
feelijk betrof het hier het vermiste motor-
vrachtschip ..IJsselstroom" van beurtschip
per Kamper. Een van de sleepbooten, welke
na vergeefsch onderzoek in de haven was
teruggekeerd, is toen opnieuw in de aange
geven richting uitgevaren.
K.LM.-piloot zal uitkijken
URK, 20 Dec. De fakkelsignalen, welke
gisteravond werden waargenomen, bleken
afkomstig te zijn van een sleepboot, welke
op weg van Kornwerderzand naar Kampen,
den koers was kwijt geraakt.
Na van de bemanning der uitgevaren
sleepboot aanwijzingen te hebben gekregen,
heeft het vaartuig de reis voortgezet.
Van de „IJsselstroom" heeft men tot nu
toe niets vernomen. De burgemeester van
Urk heeft zich in verband hiermede in ver
binding gesteld met de K.L.M., die den be
stuurder van het extra-toestel, dat vanmor
gen naar de Waddeneilanden is vertrokken,
gezagvoerder von Weyrother, opdracht heefl
gegeven tijdens de vlucht boven het IJssel
meer naar het vaartuig uit te kijken. De
machine zou echter niet van de route ai-
wijken en dus geen specialen speurtocht
ondernomen.
Lemmerboot in het ijs bekneld
AMSTERDAM, 20 Dec. De Lemmerboot,
die Zondagavond van Lemmer naar Am
sterdam vertrok en hier Maandagmorgen
nog niet was aangekomen, is op het IJsel-
meer ongeveer 5 km. buiten den Durger-
dammerstrekdam in het ijs bekneld ge
raakt. De kapitein van de boot de „Jan
Nieveen" heeft geen kans gezien' de
Oranjesluizen to bereiken. Een sleepboot
met ijsbreker van de reederij Goedkoop, de
„Wilhelmina Goedkoop", is om half vijf
derwaarts gezonden om de „Jan Nieveen"
uit het ijs te bevrijden.
Even voor tien uur is de ijsbreker in de
Oranjesluizen aangekomen, op korten af
stand gevolgd door de „Jan Nieveen", die
op eigen kracht naar Amsterdam kon op-
stoomen.
Moeilijke scheepvaart
verbindingen met Urk
URK, 20 Dec. De stoombootdienst Urk—
Enkhuizen is gisteren stopgezet. De beurt
schipper Romkes heeft den dienst Urk
Kampen eveneens tot nader order stilgelegd
Het s.s. „Idonea" van de Urker stoom
boot maatschappij vertrok gistermorgen om
negen uur met vijftig passagiers, in hoofd
zaak visschers, naar Kampen en arriveerde
daar met drie uur vertraging. Om tien uur
des morgens vertrok de stoomboot „Von
Geusau" van dezelfde maatschappij in om
gekeerde richting van Kampen en bereikte
's middags om twee uur het eiland, d. i.
twee uur te laat.
Het schip was volgeladen met levensmid
delen, welke door de onverwacht ingeval
len vorst zeer schaarsch op het eiland wa
ren geworden. De „Von Geusau", welke
gistermiddag om drie uur weer naar Kam
pen vertrok, had gisteravond om acht uur
zijn bestemming nog niet bereikt. Het schip
zat in de omgeving van Schokland in het
zeer zware ijs te werken. Met den wal werd
regelmatig radioverbinding onderhouden.
Het schip is ten slotte met vier uur ver
traging te Kampen binnen geloopen.
Gestremde veren en vaarwegen
De rijkshavenmeester van het Merwede-
kanaal, benoorden de Lek te Utrecht heeft
bekend gemaakt, dat wegens ijsbezetting
het éénrichtingverkeer met ingang van he
den is ingesteld.
In de maand December mag er op on
even data worden gevaren van Vreeswijk
Twee. die in dagen van kou niet „eventjes
naar binnen kunnen loopen" om zich te
warmen: de verkeersagent en de postbode
naar Amsterdam, op even data van Am
sterdam naar Vreeswijk.
De volgende veerdiensten zijn gestaakt.
Culemborg. Oolst, Enkhuizen-Stavoren.
Voorts zijn gestremd of ernstig gestoord
de veerdiensten over de Lek, stroomop
waarts tot Vianen, terwijl de Schipbrug bij
Doesburg is weggenomen. Zeer spoedig zul
len wel veel meer veren volgen; het drijf-
ijs kan niet ver meer zijn.
De elf-stedentocht
op 24 December
LEEUWARDEN, 20 Dec. Het Centrale
bestuur der Friesche elfstedenvereeni-
ging heeft gistermiddag te Leeuwarden
vergaderd en is thans wachtende op de
nadere inlichtingen van de verschillen
de controleposten. Indien het vriezende
weer aanhoudt, zal de traditioneele
Friesche elfstedentocht zeer waarschijn
lijk op Zaterdag 24 December a.s. ge
houden kunnen worden.
De aangifte voor deelneming kan geschie
den bij mr M. E. Hepkema, Willemskade
12 te Leeuwarden, voorzitter der Friesche
elfstedenvereeniging.
Rondrit Zuid-Hollandsche
Ijsbond
Degenen die voor den rondrit van den
Zuidhollandschen IJsbond, welke in 1933
zou worden gehouden en welke toen niet
is doorgegaan hebben ingeschreven, zul
len worden opgeroepen, zoodra de sterkte
van het ijs het toelaat, dezen feestrit te
houden.
De tocht is cenigszins gewijzigd en gaat
van de Haagsche ijsclub over de veenwe-
tering naar 't Galgewater, Katwijk, Noord
wijksche wetering naar Leidsche trek
vaart, Mallegatsloot, Ringsloot en Sassen-
heimsche sloot naar het Kagermeer, War-
monder leede, Oegstgeesterkanaal, Rijn en
over Veenwetering terug naar de Haagsche
ijsclub. De lengte van den rit blijft onge
veer 60 Kilometer.
Verder zijn de volgende tochten georga
niseerd:
1. Ter Aar, over Aarlanderveen, Nieuw
koop, Noorden, Kromme Mijdrecht, Zeven
hoven, Nieuwveen en terug naar de poelen
Van Ter Aar.
Met autobussen zal van verschillende
groote plaatsen naar Ter Aar worden gere
den, waar de rit om 13 uur aanvangt.
2. Door den Alblasserwaard, met zijn
oude boerderijen, molens en typische dor-
De trawlers, die Maandag van de visch vangst op de Noordzee in IJ muiden terug keerden,, met een dikke ijslaag bedekt.
Tol**Jbërry I
V I
HB DE BQER,Aol770 AK/TERDAM.
Min elf graden
Celsius
Nu beginnen we werkelijk aan 1929
te denkenl Als de vorst nog maar iets
toeneemt, beleven we thans een even
ernstige koude-periode als in dat
jaar. Zelfs is het overdag al kouder
geweest dan op de koudste dag in
1929. Toen was de minimum-dagtem
peratuur te De Bilt 9.9 graden C be
neden nul. gisteren kwam het kwik
niet boven —77 gr. Cl
Doch 11 graden mag nog een milde
temperatuur heeten, als men bedenkt,
dat het te Rotterdam vanmorgen om
8 uur 14 graden Celsius vroorI Dat is
nog een halve graad meet dan giste
ren. Men moet ook teruggaan tot
1908 om in December zoo'n koude
nacht te constateeren. In den nacht
van 29 op 30 December was het toen
~14.5 graden C.
Het is dan ook geen wonder, dat de
menschen, die niet al te best tegen de
koude kunnen, het te kwaad krijgen.
De geneeskundige diensten in de
groote steden komen handen tekort.
De scheepvaart begint ook al zeet
in de verdrukking te raken. Gisteren
was er nog geen drijfijs in de groote
rivieren, maar het is zeer waanschijn-
lijk dat het er vandaag wél is. Op den
Boven-Rijn neemt het drijfijs snel in
omvang toe. In verschillende kanalen
is de scheepvaart al gestremd, het
IJsselmeer ligt potdicht en zoo zal de
binnenscheepvaart spoedig geheel zijn
lamgelegd. Verschillende eilanden
zijn geisoleerd, zoodat vanmorgen een
K.L.M.-vliegtuig van Waalhaven is
opgestegen om naar Ameland en
Schiermonnikoog te vliegen.
Men maakt zich ernstig ongerust
over een Urker beurtschip, dat drie
personen aan boord heeft en sinds
Zaterdag vermist wordt.
3. Van Warmond (zoo mogelijk van Den
I-Iaag over Warmond), Kagermeer, Rijpws-
tering, Nieuwe Wetering naar de Brase-
mermeer, waar te Roelof Arendsveen zeil
wedstrijden zullen worden gehouden.
Nog meer aantrekkelijke tochten staan
op het programma. O.a. liggen een rit van
Den Haag naar Vlaardingen en een van
Rotterdam naar Gouda en Krimpenerwaard
in het voornemen.
Het adres van den Zuid-Hollandschen
IJsbond is: Bilderdijklaan 47, Voorburg.
Ijsvermaak, vooral in Friesland
Als het vriest, zijn de Friezen er over
het algemeen wel het eerste bij on
gladde ijzers onder te binden en dan zoo
spoedig mogelijk een fikschen tocht te ma
ken. Zoo kon men gisteren al een behoor
lijk aantal rijders zien op de vele vaarten,
in snelle vaart van stad tot stad en van
dorp tot dorp zwierende. Want dat ging al
vrij goed. De elfstedentocht zal nog wel
niet gemaakt zijn, maar toch zullen
heusch wel enthousiasten zijn, die vóór de
officieele tocht op Zaterdag de beroemde
reis gaan maken.
Donderdag zal er al een sterrit gehouden
worden naar Akkrum. Uit alle hoeken van
Friesland kan men dan langs routes, die alle
op ongeveer 40 kilometer zijn uitgerekend
naar het midden van de provincie rijden,
om daar bij een bord snert in hotel Prin
sen ervaringen over den ijstoestand uit te
wisselen.
Over het algemeen is het ijs in de klei
nere vaarten goed, in de grootere vaarwa
ters is het door den wind vrij hobbelig en
ruw geworden en in de meren is het al
heel zwaar rijden. Maar er zijn in Fries
land tal van kleine vaarwaters tusschen
dorpen en steden waar men op het oógen-
blik tochten van zeer aanzienlijke lengte
kan maken. Goede rijders kunnen nu al de
heele provincie door. Overigens is het ijs
overal wel zoo sterk, dat er gereden kan
worden. Kan, want zeer velen vinden het
te koud om er echt van te kunnen genie
ten. Maai de echte enthouciasten laten
zich zelfs door 12 of 13 graden vorst niet
weerhouden 1
Kou in het buitenland
Voor hen, die het te kwaad hebben met
de koude, die we thans moeten lijden, zal
het misschien eenigszins verzachtend zijn
te hooren, dat het in andere landen zeker
zoo koud is.
Te Londen had men in drie jaar niet
zoo'n koude beleefd.
Zaterdagavond vroor het in Zuid-Enge-
land van 6 tot 11 graden F., doch in Noord-
Engeland en Schotland was het minder
koud. Wel is daar meer sneeuw gevallen.
De Kanaalbooten hadden veel last van
den storm en aan de Zuidkust werd menig
automobilist tot stilstand gedwongen door
het bevriezen van ziin radiator.
Te Londen was gisternacht de thermome
ter iets gerezen, doch gisterochtend vroor 't
opnieuw zes graden. Te Lympne vroor het
Geruchten omtrent kabinets
reorganisatie in Engeland
In Engeland blijft de wensch bestaan,
dat de regeering spoed zal maken met
de herbewapening. Een deel harer aan
hangers is niet ervan overtuigd, dat al
het mogelijke op dit gebied wordt gedaan.
Hudson, secretaris voor den overzee-
scfaen handel en de onderstaatssecretaris
voor koloniën Dufferin Andava
hebben zich bij C h a m b e r 1 a i n tot tolk
deze meening gemaakt, doeb zij zijn
Deze gebeurtenis heeft volgens Reuter
aanleiding gegeven tot geruchten over
ontslagaanvragen van niet met name ge
noemde ministers. Deraelijke ontslagaan
vragen 7»'Jf>n eva-nwel niet worden in
gediend. Dat er tijdens het reces veran
deringen in de samenstelling van het ka
binet zullen worden aangebracht blijft
overigens tot de mogelijkheden behooren.
Een der mogelijkheden, waarover het
meest wordt gesproken. is wel de benoe
ming van Sir Thomas Inskip tot lord
kanselier in het Hoogerhuis.
32 gr. F. Vrijwel overal is wat sneeuw ge
vallen. Op de electrische spoorwegen ont
stond stagnatie, doordat zich ijs afzette op
de rail, welke voor de stroomafgifte dient.
Te Kenton bij Londen ontstond storing in
de leverantie van electriciteit, vermoedelijk
dcordat er zooveel electrische kacheltjes
erden gebruikt.
Op verscheidene plaatsen in Engeland zijn
1 totaal 5 menschen doodgevroren er een
20 andere door de koude bevangen naar
ziekenhuizen gebracht, maar ernstige onge
lukken worden verder niet gemeld.
Vuurpotten in Brussel
Brussel heeft thans het aspect aangenomen
van een of andere Scandinavische stad.
Overal bij de tramhalten, spoorwegstations
en op pleinen heeft het Rood° Kruis groote
potten met gloeiende kolen doen plaatsen
terwijl ook talrijke cantines zijn opgerïoht
waar alle voorbijgangers een kop warme
koffie en de armen een bord soep kunnen
bekomen.
Maandag was de koude zoo groot, dat de
kinderen in vele klassen jassei en dassen
mochten aanhouden. De fröbelscholen zy'11
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit TWEE bladen
De binnenscheepvaart ondervindt ern
stige moeilijkheden door de vorst en ver
schillende veren zijn reeds gestremd.
Sinds Zaterdag wordt een Urker beurt
schip vermist. Men maakt zich ernstig
ongerust over het lot van de drie opva
renden.
Vandaag heeft een K.L.M.-toestel een
vlucht naar Ameland en Schiermonnkoog
gemaakt.
Het hotel ..De Malle Jan" te Vier
houten is door brand totaal verwoest.
Bij Bergambacht is een locomotief ont
spoord Er waren geen persoonlijke onge
lukken.
Lagerhuis betoont opnieuw vertrouwen
in Chamberlains vredespolitiek.
Een vluchtelingen-conferentie in Ber
lijn?
China neemt economische afweermid
delen tegen Japan.
Zware spoorwegramp in Brazilië; tien
tallen dooden en gewonden.
In de stad stonden bijna alle electrische
klokken stil. De vijvers zijn dik bevroren, en
op sommige plaatsen wordt reeds flink ge-
Het treinverkeer ondervindt groote vertra
ging. De nationale maatschappij van Belgi
sche spoorwegen deelde mede, dat zij Dins
dag verplicht zou zijn een aantal treinen uit
te schakelen.
In Brussel °n omstreken daalde het kwik
Maandag tot 13 en zelfs 15 graden onder nul.
SCHOOL TE OLDENZAAL
VERWOEST
Felle brand vernielde
het gebouw
OLDENZAAT„ 20 December. Een felle
brand woedde gisteravond in het gebouw
van de Sint Plechelmussehool alhier.
Het vuur brak omstreeks half acht uit
De school heeft twee verdiepingen. Op de
bovenste étage bevindt zich een film-
De brandweer van Oldenzaal is onmid
dellijk met al haar beschikbaar mate
riaal uitgerukt. Om acht uur brandde
het pand als een fakkel. Er bevond zich
bij het uitbreken van het vuur niemand
in het gebouw.
De brand werd door omwonenden ontdekt,
die onmiddellijk de brandweer alarmeerden.
Deze verscheen binnen den korst mogelij
ken tijd ter plaatse. Aanvankelijk kon de
brandweer geen water geven, omdat de
brandkranen bevroren waren. Na ongeveer
lien minuten was dit euvel verholpen en
kon de blussohing een aanvang nemen. Met
zes stralen werd water gegeven.
Van het naast het gebouw liggende school
gebouw ..St. Radboud" brandde een oogen-
blik de kap, doch het vuur kon hier snel
worden bedwongen.
Ondanks de felle koude en den snerpen
den wind traden de brandweerlieden zeer
actief op. waaraan het ook te danken is, dat
deze school kon worden gespaard. De St
Plechelmussehool ging evenwel geheel in
vlammen op. Slechts de geblakerde m
bleven overeind staan.
Op de bovenste étage bevonden zich be
halve de filmzaal, de bibliotheek, alsmede de
archieven van verscheidene Katholieke vcr-
eenigingen. Niets van dit alles kon worden
gered.
De schade loopt in de duizenden guldens
en wordt door verzekering gedekt. In het ge
bouw was ook een timmermanswerkolaats
ondergebracht Vermoed wordt, dat daar de
brand is.ontstaan.
Door dezen brand zullen tweehonderd-
vijftig kinderen voorloopig vacantia hebben.
De tentoonstelling te Luik
In de Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer in zake^et wetsontwerp be
treffende deelneming aan de tentoonstel-
DE WEERSOMSTANDIGHEDEN
Wat voor weer krijgen we?
Voor het geheele land: Meest ma
tige oostelijke windtoenemende
bewolking, eenige kans op lichte
sneeuwstrenge tot matige vorst
BAROMETERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 757.6.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 12.2 C.
21 Dec. Zon op 8.10 uur, onder 3.47 uur
21 Dec. Maan op vm, 7.54 u. ond. nm 3,58 tt
Nieuwe Maan nam. 6.27 uur
IK SNAK ER NAAR
„BLAUFRIES"
I AMSTERDAM
I
ROTTERDAM
OPSLAG-EXPEDITIE-CONTROLE
HET ADRES voor:
VAKKUNDIG VERTROUWENSWERK l
VRAAGT TARIEVEN I
FIRMA D KATZ
Spoorstraat 33/37, Dieren, Tel. 4202
DOORLOOPENDE TENTOONSTELLING
VAN 17e EEUWSCHE OUD HOLLAND-
SC.HE MEESTERWERKEN, ITALIAAN-
SCHE en VLAAMSCHE PRIMITIEV EN.
Dagelijks geopend van 96 uur.
ling te Luik zegt de Minister van Buiten-
landsche Zaken o.m.:
Bij de vriendschappelijke betrekkingen,
die Nederland met België onderhoudt,
kwam het de regetring niet juist voor, haar
medewerking aan het welslagen van een
manifestatie, waartoe ons nabuurland het
initiatief had genomen, te onthouden, ter
wijl anderzijds, gezien het internationaal
karakter der tentoonstelling - Nederland
toch ook moeilijk kon wegblijven, te .neer
niet, waar toch Nederland op watergebied
aan de wen ld ook wel het een en ander
heeft te laten zien.
De Nederlandsche inzending zal sen re-
pres-ntatief beeld geven van wat Neder*
land op het gebied van vervoer te water,
van waterbouw en van watertoerisme an
bieden. Hierbij is o.a. gedacht aan een uit
beelding van de verbindingen :e water van
Luik met de beide groote Ned rlandseha
havens.
Door samenwerking met de besturen van
de havendiensten in Amsterdam en Rotter
dam zal voorts een Neld worden regeven
van de outillage van do havens dezer
steden.
