|lieuiur £Hhscljf (iouraut
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken
„Frankrijk moet geregeerd worden"
I Torterv I
A V I
Gratie
voor Niemöller?
Om den lezerskring extra te vergrooten
ÜHionrcmtntsprijS:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 235
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j ct
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 53936
MAANDAG 28 NOVEMBER 1938 19e Jaargang
&bbtrttntieprij?tn:
Van 1 tot 5 regels1.17'A
Elke regel meer 0-22'/j
Ingezonden Mededeelingen
van 1-5 regels 2.30
Elke reget meer 0.45
Voor het bevragen aan 1 bureau
wordt berekend ƒ0,10
NO. 6560
Reynaud, Daladier en
De Monzie voor de microfoon
De huidige agitatie is een
poging tot chantage tegen
regeer ing en volk
De Fransche minister van Financiën,
Keynaud, heeft Zaterdagavond een radio
rede voor het Fransche volk gehouden,
>vaarin h,ij o.a. zeide: „Men heeft beweerd,
dat de Regeeringsdecreten de sociale ver
worvenheden te niet doen, den arme belas
ten ten voordeele van den rijke, de beurs
begunstigen en de kosten van levensonder
houd doen stijgen. Maar de sociale wetten,
die betreffende de 40-urige werkweek, de
collectieve contracten en de betaalde vacan-
ties, blijven intact. Er is geen woord en
geen komma in veranderd. Slechts zijn de
decreten betreffende toepassing van de 40-
urige werkweek soepeler gemaakt, 't Eenige
doel daarbij was, dat de machines moesten
werken, om allen rijkdom te brengen.
Het ideaal van verkorting van den arbeids
tijd blijft het ideaal der Regeering, maar
kan dat thans geschieden, nu Frankrijk
zich moet verheffen na acht jaar crisis, ter-
.wijl de wapening een extra last oplegt? Het
doel is het bestaan van het volk en niet een
benadeeling van de arbeidersklasse.
Ik waarschuw de patroons, die mochten
gelooven, dat de toestand van vóór Juni '33
terugkeert, dat zij zich leel.ijk vergissen. Aan
betaalde vacantie en aan het instituut der
arbeidersgedelegeerden zal niets veranderd
worden. Maar alles moet geschieden in het
kader van wet en discipline en in het ver
langen naai* grootere opbrengst van de be
drijven.
Wat de technische zijde betreft, aldus ver
volgde Reynaud, zijn wij zeker van ons
succes, doch ik wil niet, dat dit succes
Frankrijk verdeelt. Men is niet tot overeen-
itemming kunnen komen. Ik betreur dat,
maar Frankrijk moet geregeerd worden. Ik
kan niet toegeven, dat de wetten der Fran
sche republiek minder respect verdienen
dan die van Mussolini, Hitler of Stalin.
Het buitenland houdt fret oog op ons
rvestigd. Over onze verdeeldheid zijn onze
vrienden ongerust, terwijl onzetegenstan
ders zich in het geheim verheugen. Wan
neer Frankrijk in gevaar verkeert, kan het
eigen belang niet aan het woord komen.
Ondanks alle hindernissen zullen wij het
land redden. Daarvoor hebben wij aller
steun noodig, zelfs en vooral dien steun
hen, die, vóór zij de waarheid kenden, zich
tegen ons keerden. G,ij hebt niet het recht,
Frankrijk dien steun te weigeren.
Daladier over de politieke stakingen
Zondagavond heeft minister-president D a-
ïadier in een radio-rede erop attent ge
maakt, dat tijdens de besprekingen met
Chamberlain en Halifax te Parij
plotseling de eerste werkstakingen uitbr?
ken, en dat toen de premier op 25 November
de gemeenschappelijke Fransch-Duitsche
.vriendschapsverklaring afkondigde, daarop
met een dreigement met algemeene staking
geantwoord werd. Waarom dit beroep op
de ambtenaren om de wetten te overtreden
door de openbare diensten lam te leggen,
Waarom deze opdracht aan het spoorweg
personeel om den treinenloop stil te leggen?
Het voorwendsel is protest tegen de decre
ten. doch de minister-president legde er den
nadruk op, dat de vertegenwoordigers van
het land vóór 31 December zullen kunnen
besluiten of deze decreten zullen worden
opgeheven.
Alleen het parlement heeft het recht te
zeggen of Frankrijk in staat zal zijn door
energie zijn plaats in de wereld terug te
vinden< Vervolgens zeide Daladier, dat de
decreten geen einde maken aan de sociale
Wetten en hij wees erop, dat de algemeene
staking geen enkele materieele noch mo-
reele rechtvaardiging heeft
Door niemand worden de openbare vrij
heden bedreigd. Het is belachelijk te spre
ken over een dictatuur of fascisme, zooals
sommigen doen. Het is geen dictatuur het
land te vragen, met in acht nemen van de
.wettelijke vrijheden, offers te brengen in
het algemeen belang.
Hij voegde eraan toe, dat de huidige
tatie veel heeft van het opdringen van de
wil van een partij of een groep der bevol
king aan de geheele bevolking en de regee
ring door middel van een soort chantage, ii
afwachting van het gebruik van geweld.
De minister-president verklaarde vast
besloten te zijn een einde te maken aan
deze methoden en te zorgen, dat allen de
wetten des lands eerbiedigen. Deze actie
van bezetting en algemeene staking is een
brutale actie tegen de vredespolitiek van
de regeering en een poging van een min
derheid om cen dictatuur uit te oefenen.
De regeeiing is evenwel vastbesloten
haar plicht te doen. Zij richt zich derhal
ve tot het gezond verstand en het geweten
.van alle Franschen en vraagt hun na te
denken over de gevolgen van de wanorde
voor Frankrijk. Geen enkel arbeider kan
voordeel verwachten, integendeel, de arbei
ders zullen het slachtoffer zijn.
Pas op!" zegt Minister De Monzie
der Spoorwegen aangeroerd, en er
daarbij ernstig den nadruk op gelegd,
dat iedere spoorwegbeambte, die tot
staken overgaat, het arbeidscontract
met den Staat verbreekt en daar de ge
volgen van moet dragen. Hij vestigde
er bovendien de aandacht op, dat er
nog een wet van 1845 op 't spoorweg
vervoer bestaat, die zegt dat „een mis
daad begaan wordt door hen, die het
rijden van treinen belemmeren".
,Men moet hier in Frankrijk niet het
schandaal kunnen zien," riep de minister
uit, „dat twee Franschen niet bij elkaar
kunnen komen. Het gaat hier om een
strijd om de vrijheid. Aan hen, die aan de
touwtjes trekken, roep ik toe: Pas op!"
Naar aanleiding van een en ander kan
nog worden gemeld, dat de vakvereeniging
van spoorwegbeambten gisteravond beslo-
heeft, den treinenloop op Woensdag
an vier uur des morgens tot 7 uur des
avonds stop te zetten. Men weet echter nog
niet met zekerheid, of dit besluit genomen
is vóór of nadat de leiders kennis hadden
gekregen van de requisitiemaatregelen van
het gouvernement.
REQUISITIE DER FRANSCHE
SPOORWEGEN GELAST
Het geheele personeel
gemobiliseerd
Zaterdagavond heeft de Fransche
regeering aan den president der repu
bliek een decreet ter teekening voor
gelegd, dat met ingang van heden de
requisitie gelast der Fransche spoor
wegen. Deze maatregel i§ genomen op
grond van de wetten van 3 Juli 1877
en 21 Januari 1935. Alle spoorweg
beambten hebben zich dus thans als
gemobiliseerd te beschouwen; een sta
king staat in dit geval gelijk met dienst
weigering.
De overheidsbeambten zullen zich
nog wel tweemaal bedenken, alvorens
onder deze omstandigheden aan het
stakingsbevel der vakbeweging gehoor
te geven.
De dreigende werkstaking
Daladier zal zich schrap zetten
Gelijk men weet hebben de heeren Jou-
h a u x en Blum, resp. aanvoerders van
het Fransche vakverbond en van de Fran
sche socialisten, stelling genomen tegen de
regeering Daladier, welke zij, door
bedreiging met een algemeene werkstaking
van 24 uur, tot heengaan willen nopen. Zij
gebruiken als motief voor deze actie het ar
gument, dat het land zich verzet tegen de
financieele en arbeids-decreten der regee
ring; in werkelijkheid gaat het hun erom,
de buitenlandscne politiek ten gunste van
Moskou te beïnvloeden.
De Fransche regeering intusschen tracht
de arbeiders tot reden te brengen door de
instelling van een krijgsraad voor het noor
delijke mijnbekken en het dagen van
betoogers uit de Renaultfabriek voor 't
recht op grond van rebellie. De krijgsraad
houdt zich bezig met de spoorweg- en mijn
werkers, die niet aan de orders tot opvor
dering gevolg gaven, maar van overheids
wege wordt, wat hierin prikkelends is, ver
zacht.
Daladier schijnt voornemens voet bij
stuk te houden in weerwil van het door
sommige partijen in acht genomen voorbe
houd. De socialisten laten het voorkomen,
dat de staking nog afgewend kan worden
als Daladier heengaat, maar daarmee ma
ken zij het hem onmogelijk dit te doen. In
zijn bureau volgt de eene conferentie op de
andere. Om hun houding goed te praten
beschuldigen zij de regeering de massa te
tarten. Zelfs in zijn eigen partij vindt de
houding van Daladier geen onverdeelde in
stemming. De partijen van het centrum en
van rechts willen hem wel steunen doch
slechts wanneer de radicalen maatregelen
nemen tot het voorkomen of bedwingen
van de staking.
Zaterdag hebben radicalen, socialisten en
communisten met Herriot overlegd. Naar
men weet wordt hij genoemd als degene,
die de taak van Poincaré uit 1926 op zich
kan nemen. Reeds op het radicale congres
te Marseille kon Herriot zich niet geheel
met Daladiers binnen- en buitenlandsche
politiek vereeniigen.
NASLEEP VAN DEN STORM
Russisch stoomschip
gehavend
Twee onbemande lichters
Gevallen en door auto gedood
Jongen liet zich voorttrekken
Men meldt ons uit Gorkumt Vanmorgen
liet de 14-jarige A. Bakker, uit Leerdam,
leerling 'van de Ambachtsschool alhier, op
de fiets zich voorttrekken door een auto. In
de bocht bij het Arkelsdhe kerkje kwam do
jongen te mallen. Hij werd door de auto
vrijwel op slag gedood.
IJMUIDEN. 28 Nov. Het Russische stoom
schip „Argun", komende van Leningrad
op weg naar Velsen met lading voor
papierfabrieken, is te IJmuiden binnenge
komen met verlies van den top van den
oormast, welke voormast gebroken was.
De brug is gedeeltelijk weggeslagen en één
sloep is totaal vernield. Tijdens het zware
stormweer van de vorige week heeft het
schip ook nog op de Noordzee een groot ge
deelte van de deklast papierhout verloren.
Een hachelijk avontuur
OOSTMAHORN, 28 Nov. Twee jongeman
nen van ongeveer 22 en 18 jaar uit Nes, ge
meente Westdongeradeel, aan de
Friesche kust, hebben een hachelijk avon
tuur beleefd. In een sloep waren zij uitge
varen om op de Engelschmanplaat hout te
gaan zamelen. Door den harden zuidwesten
wind dreven zij af in de richting van het
Friesche zeegat, tusschen Ameland en
Schiermonnikoog. Gelukkig werd hun
hachelijke positie bijtijds opgemerkt. De
reddingboot „Insulinde" van de Noord- en
Zuidhollandsche reddingmaatschappij ver
trok uit Oostm ahorn en de bemanning
slaagde er nog juist vóór donker in, vlak
voor den drempel van het zeegat, dwars
van Schiermonnikoog, het tweetal op te
pikken. Waren zij verder gedreven, dan
het met de jongelui gedaan geweest.
De „Insulinde" heeft het tweetal behou
den te Oostmahorn aan wal gezet.
Een lichter gestrand, een geborgen
IJMUIDEN, 28 Nov. Naar aanleiding van
het rapport, dat door Scheveningsche vis-
schers werd uitgebracht, die op de Noord
zee twee onbemand ronddrijvende Engel-
sche vaartuigen hadden gezien, zijn uit
IJmuiden en uit Rotterdam sleépbooten op
zoek naar de Engelsche vaartuigen uitge-
Inmiddels was een der beide vaartuigen
nabij Camperduin in de buurt van paal 27
gestrand. Het bleek een lichter, door de
Engelschen „barge" genoemd, te zijn. Aan
gezien deze schepen zelf niet zeewaardig
zijn, neemt men aan, dat zij wellicht ge
sleept werden en zijn losgeslagen, waar
door tevens verklaard werd, dat zij onbe
mand waren. De lichter, die bij Camperduin
gestrand is, ligt hoog op het strand, op een
afstand van circa 30 M. van den duinvoet.
De tweede Engelsche lichter is Zaterdag
middag door de sleepboot „Holland" van tie
firma Doeksen op de Noordzee ten noord
westen van Terschelling gepraaid. Met zeer
IA/ociacioo de Viriadore/ ibero/ vunot/lftpiieicnl
Reed/ bekroond lentoorvleilioq A'dain 1883 I
H6DEBEfR,Aol770 AM/TERDAM.
Von Mackensen zou het
verzocht hebben
Reuter bericht, dat veldmaarschalk Von
Mackensen, die volgende maand
89 jaar wordt, volgens welingelichte
kringen een verzoek tot Hi tier zou
hebben gericht, om den predikant Nie
möller spoedig in vrijheid te stellen.
Verklaard wordt, dat het verzoekschrift
knede-onderteekend is door enkele an
dere hooge officieren van 't voormalige
keizerlijke leger. Von Mackensen zegt
in zijn verzoekschrift, dat wegens zijn
hoogen leeftijd zijn einde elk oogenblik
komen kan; hij vraagt den rijkskanse
lier hem dezen laatsten wensch toe te
staan en voegt hieraan toe, dat de ge
heele evangelische wereld den Führer
dankbaar zou zijn voor een dergelijke
edelmoedige daad.
DE NIEUWE TOCHT
VAN DE O 16
Prof. Dr F. A. Vening Meinesz
doet mededeelingen
Prof. Dr. F. A. Vening Meinesz heeft'
in de vergadering der Kon. Ned. Academie
van Wetenschappen een en ander verteld
over de reis van Hr. Ms. O. 16 in het vol
gende voorjaar naar Indië via Dakar, Kaap
stad en Durban. De boot zal onder comman
do staan van luitenant ter zee le kl. B. C.
Meurs en Dr. Nieuwenkamp, ingenièur der
rijkscommissie voor geodesie, zal de reis
meemaken voor het verrichten der waar
nemingen.
De route kan in verband met het weten
schappelijk onderzoek gekozen worden.
Nieuwe gegevens zullen daardoor voor veel
problemen verkregen worden, o.a. betreffen
de het teveel aan zwaartekracht in diepe
Oceaanbekkens; over de vraag omtrent de
voortzetting naar het westen, in den oceaan,
van de tectonische korstvervormingsstrook
van de Marokkaansche ketens, over den
middel-Atlantischen rug, over den Walvisch-
rug in den Zuid-Atlantischen Oceaan en vele
andere. Voor den nog zoo weinig onderzoch
ten Indischen Oceaan wordt een belangrijke
nieuwe oversteek verkregen. Tevens kunnen
met het in dit jaar geconstrueerde nieuwe
toestel metingen over de golfbeweging op
verschillende diepten in de oceanen verricht
worden. Tenslotte zullen nog loodingen uit
gevoerd worden en verwacht mag worden,
dat dank zij de maatregelen, die de marine
daarvoor wil nemen, ook loodingen tijdens
Lovenwatervaart mogelijk zullen blijken,
zoodat een doorloopende reeks diepte-gege-
vens over de geheele route -zal verkregen
worden. Dit is vooral belangrijk voor den
oversteek van den Indischen Oceaan.
Zware bandjirs
op Celebes
65 DOODEN, 14 VERMISTEN
Enorme schade aan huizen
wegen en bruggen
MAKASSAR, 28 Nov. (Aneta). De
resident deelde mede, dat bandjirs, die de
vorige week het Mandarsche hebben ge
troffen, zeer ernstige gevolgen blijken te
hebben. Reeds zijn 65 dooden geteld, ter
wijl nog 14 personen worden vermist. De
materieele schade is enorm. Een tiental
groote en tallooze kleine bruggen zijn
weggeslagen.
Van de 400 huizen in de kampong
Maloenda in het Mamoedjoesche zijn er
126 verwoest. Alleen hier zijn reeds 28
dooden te betreuren. De groote hang
brug is verwoest, evenals de pasar, de
school, de passanggrahan, en het be-
bestuurskantoor.
In de zijrivieren van de Mamasa-rivier
steeg het water op vele plaatsen met niet
minder dan 10 meter. Op den Mamasa-
weg zijn 350 aardstortingen voorgeko
men. In den kustweg zijn twee groote
gaten geslagen.
Op het kolonisatie-terrein zijn geen
ongevallen te betreuren en de daar ver
oorzaakte schade kan hersteld worden.
Sedert menschenheugenis zijn derge
lijke bandjirs over een dergelijk groot
gebied niet voorgekomen.
Het binnenlandsche bestuur heeft aller-
wege een regeling ingesteld voor de voed
selvoorziening, terwijl de eerste maatre
gelen tot herstel van de schade zijn ge
nomen. De resident is naar het gebied
van den ramp vertrokken.
Aan de regeering werd steun gevraagd
voor de hulpverleening in het getroffen
gebied, terwijl ook de andere landschap
pen bijspringen.
Het water is thans overal vallende.
zeö een verbinding tot stand te brengen. De
De „Vida" weer vlot
IJMUIDEN, 28 Nov. Zaterdagmiddag
geveer vier uur zijn de sleepbooten Nestor
en Hector er bij hoog water in geslaagd het
bij IJmuiden gestrande motorschip „Vida"
weer vlot te brengen.
De Monzie, Minister van Openba- Het Nederlandschc motorschip „Vida." 'is Zaterdag bij IJmuiden op den Noorder strekdam geloopert Hel schip in zijn
re perken, heeft speciaal 't vraagstuk benarde positie
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen
Verschenen is de Memorie van Ant
woord aan de Tweede Kamer betreffende
de begrooting van Economische Zaken.
Verschenen is de Memorie van Anti
woord betreffende de begrooting van Bin-*
nenlandsche Zaken.
Bij een ramp op Celebes zijn 65 person
nen omgekomen, terwijl er 14 wordeü
vermist.
De storm heeft een Russisch stoom-*
schip op de Noordzee zwaar gehavend*
Ook zijn op zee twee onbemande lichters
aangetroffen.
Prof. Vening Meinesz doet mededee
lingen over zijn tocht met de O 16.
De installatie van Ds O. G. Heldring
als president-directeur der Heldring-ge
stichten.
Daladier, Reynaud en De Monzie
richten ernstige waarschuwingen tot hét
Fransche volk.
De requisitie der Fransche spoorwegen
voorbereid.
Groot Duitsch vliegtuig vergaan
West-Afrika; elf dooden.
De monopolieheffing
op appelen en peren
Afschaffing gevraagd
Door de „gezamenlijke importeurs" te
Rotterdam is een telegram gezonden aan
den Minister van Economische Zaken, waar
in zij, nu tengevolge van de verlaging met
een derde van de Ottowarecfrten op versche
appelen en peren de invoer in Eugelan-d
van deze artikelen sterk zal toenemen en
het rampzalig overschot van Nederland-
schen doorvoerhandel nog verder zal ver
minderen, daar de Engelsche consumptie-
markt veel aantrekkelijker is dan de Neder-
landsche. den Minister dringend verzoeken
onverwijld de monopolieheffingen voor dit
seizoen op versche appelen en peren af te
schaffen, mede omdat de Neder'andsche
appelen, peren en druiven zoo goed als ge
ruimd zijn.
Jaarvergadering De Princevlag
Motie over de jeugdwerkloosheid
's-GRAVENHAGE, 28 November. De
Vereeniging „De Princevlag" hield Zater
dag haar vijfde jaarlyksche algemeene ver
gadering te 's-Gravenhage, onder leiding
"in den heer Joh. G. L. Berlott.
De aftredende hoofdbestuursleden werden
herkozen. Besloten werd het volgend jaar
eenige jeugdreizen te organiseeren, waarbij
de schoonheid van Nederland naar voren
gebracht zal worden. Ook een landdag zal
worden gehouden. Geconstateerd werd de
voortdurende groei in afdeelingen en leden.
De heer Berlott hield een voordracht over:
,De regeeringsvoorstellen inzake de jeugd
werkloosheid".
Ten slotte werd met algemeene stemmen
de navolgende motie aangenomen: „De ver
eeniging de Princevlag enz. draagt het
hoofdbestuur op met alle wettige en geoor
loofde middelen, in overeenstemming met
haar statuten en reglementen, haar volle
dige samenwerking te verleenen aan de
door de regeering gewenschte bestrijding der
jeugdwerkloosheid".
TEGEN TREIN OP GEFIETST
Op den onbewaakten overweg te W a-
p e n v e 1 d in de spoorlijn Apeldoorn
Zwolle is Zaterdag de 24-jarige fabrieksar
beider J. Veldkamp tegen een trein op ge
fietst. Hij werd zwaar gewond en overleed
in het R. K. Ziekenhuis te Zwolle aan de
opgeloopen verwondingen.
Wat voor weer krijgen we
Matige tot krachtige westelijke tot
zuidwestelijke wind, zwaar bewolkt met
opklaringen, enkele regenbuien, vooral
aan de kust, iets kouder.
e geven, kunt U vele guldens be-l
ren op de Autoverzekering, die U1
- oh verstandig rijder - gaal afsluiten.
Wan» de Auta Onderlinge noteert 1
■een logere premie don hoor prima
reputatie doe» vermoeden en
AANVARING IN DE ZEESLUIS
TE IJMUIDEN
IJMUIDEN. 28 November Zaterdagavond
zijn twee motorschepen in een der zeeslui
zen te IJmuiden met elkaar in botsing ge
komen, tengevolge waarvan beide schepen
zijn beschadigd.
Het eene motorschip, de „Hinde", lag
reeds in de sluis om geschut te worden,
toen het tweede vaartuig, de „Insulinde". er
aankwam, eveneens met de bedoeling do
sluis in te varen. Waarschijnlijk door een
plotseling weigeren van den motor, kon do
„Insulinde" niet tijdig genoeg worden ge
stopt en botste de voorstreven van 't f ".hip
tegen den achtersteken van de „Hinde".-
Laatstgenoemd vaartuig kreeg in het ach
terschip aan bakboordzijde een gat, terwijl
de verschansing werd ingedrukt Ook de
„Insulinde" kreeg van voren eenige schade,
terwijl het stuurboordanker afknapte en in
de sluis verdween.
Beide schepen, die van Nederlandsche
nationaliteit zijn en uitgaande waren, zijn
nabij de sluis blijven liggen.
FABRIEKSCOMPLEX TE SASSENHEIM
De architect Corn. Elffers te Rotterdam
heeft aanbesteed den bouw van een fabrieks*
complex te Sassenheim ten behoeve van de
Sikkens' Lakfabrieken N.V. te Groningen^
Laagste inschrijfster: Erica, v.h. W. P. de
Vreede, te Noordwijk. met f 14S.922.
rttö/rt
J1 Pijp Tabak
Taeonle Leeuwarden
Wie zich heden op ons blad abonneert ontvangt al de
nog vóór i Januari aanstaande verschijnende nummers
met inbegrip van de fraaie Zondagsbladen gratis. Wie
een lezer aanbrengt voor minstens een jaar, heeft recht
op de fraaie premie. Zie elders in dit of een volgend nummer.
Het is nu de tijd om den lezerskring van ons goedkoop,
veel gevend Christelijk Dagblad sterk uit te breiden.
DE ADMINISTRATIE
