Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken Joden komen over de grens —PEREZ doc rui) Jucti. op» graai itimc bot. |Oot*. 'P df gfoonntmtntspnjs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 235 Franco per post 2.35 -f portokosten Per week0.13 Voor hel Buitenland bij wekelijkscfie zending4.50 Bij dagelijksche zending5^50 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j Cl Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 33936 No. 6558 VRIJDAG 25 NOVEMBER 1938 19e Jaargang gtrt)trtentitprij?en: Van 1 tot 5 regels f I.]7'/i Elke regel meer0.22'/» Ingezonden Mededeelingea van 1-5 regels 230 Elke regel meer 0.45 ,Voor het bevragen aan 't bureau wordt berekendƒ0.10 WERKLOOSHEID EN ARBEIDSDIENST 0: Het is bekend, dat van onderscheiden en °°k VaD Roomsch_Katholieke zijde een ver stap plichte arbeidsdienst gepropageerd wordt, elhei] Deze zal dan vooral te hulp worden geroe- pen tot tempering van de werkloosheid onder woo' 'le ieuSd- Daarom is het van belang, dat in 1, \vi ».De Tijd" een artikel versoheen, waarin de og i< schrijver betoogt, dat de verplichte of ook sfod onverpiichte arbeidsdienst in dertien landen slechts in secundair verband staat met "te om werkloosheid. De Duitsche arbeidsdienst heeft echter wel een heel apart karakter. Deze beoogt ^doc aRe dingen de nationaal-socialistische opvoe- echt' ding van jeugdige personen van 18 tot 25 d jaar. De dagverdeeling is daarop geheel be- r®kend. „De dienst in de kamipcn begint locn4 's zomers om vijf en 's winters om zes uur. Onderbroken door rustpauzen wordt r sp 's morgens zeven tot 's middags één uur aan efref «werkobj'ect" gearbeid De volgende drie uren z'in bestemd voor huishoudelijke bezig heden, middagmaal en middagrust De tijd levzi van 4 tot 10 uur 's avonds is gewijd aan sport mail en politiek onderricht en na het avondeten ig 1; aan ontspanning", Ziedaar de staatsopvoeding in optima irigft forma. Terwijl het confessioneel onderwijl gee langzaam maar zeker onmogelijk wordt ge- maakt; terwijl de predikanten der belijdenis an 2 kerken hun inkomen moeten missen of in doi cencentratickampen opgesloten worden, on- n at derwijst de staatsdienst, welke zelf een partij sï| dient de jeugd in oud-heidensohe beginselen En nu zeggen wij niet, dat verplichte ar- mi beidsdienst in ons land tot soortgelijke con- v-[ sekwenties zou moeten leiden, geenszins öidÉ evenmin beweren wij, dat een onchristelijke sfeer daar overheerschend zou zijn, want hier da tan de „facultatieve splitsing" worden toe- !'d fj gepast; maar geestelijke gevaren zijn ®J altijd verbonden aan het kampleven. Daa; 1 0,j weten onze menschen in de werkverschaf- fingsbarakken van mee te praten. n u Samenleven in kampen werkt opvoedend hetzij ten goede, hetzij ten kwade. Daarom moeten wij wel zeer voorzichtig zijn met deelname aan een arbeidsdienst verplich- lend te stellen. HET WETSONTWERP tmg, AUTOVERVOER PERSONEN h'j ;r ai Busondernemers nsla stellen ander systeem voor Ook een plaatsje voor de bussen hi Heit Comité van Actie van het Neder- 2 M landsch Touringcarbedrijf schrijft ons, dat hcidj in het systeem van hei', ontwerp Autover- voer Personen het wegverkeer ten onrechte nk J totaal ondergeschikt wordt gemaakt aan het v railvcrvoer, en in de meeste gevallen zelfs daaraan opgeofferd. lt ZG Hei' comité meent tegenover het systeem kloo van de nieuwe wet, een ander systeem te kunnen stellen, dat een goede, billijke, maatschappelijke en economisch veel beter ebbS te verantwoorden oplossing van de huidige in a problemen geeft Dit systeem zou dan moeien inhouden: 1. Volkomen, wettelijk beschermde schei- j Hing tusschen autobusdienst-exploitatie .'(autobusdiensten en groepsvervoer) en toer- i bedrijf (loerwagenritten en ongeregeld ver- tit 'oer). Verboden moet worden: a, meit het voor de uitoefening van auto busdiensten bestemde materieel toerritten of ongeregeld vervoer te doen plaats vinden. b. voor door den staat gegarandeerd öp andere wijze door den staat in hun ka pitaal beschermde ondernemingen, y zich te begeven op het gebied van het toer- bedrijf. ïeld, 2. afstappen van de stelling, dat het auto- is busdienst-vervoer uitsluitend toekomt aan »lin- niet den spoorweg samenhangende of daar- de'rs mede samenwerkende ondernemingen. Der- ver- halve ook vergunningen verleenen aan in ticuliere ondernemers, zij het onder zekere clen garanties voor behoorlijke dienstvervulling, personeel voorziening enz. De particuliere ondernemer, die op deze iingf ^ze een concessie verkrijgt, behoort echter ns j eveneens zie hervan te onthouden, om met mp 1 voor den dienst bestemde materieel toer- :n I werk te verrichten. 'j* 3. Het scheppen van een stelsel, waarbij j aan concessiehouders op dichtbezette tra- irc jecten de verplichting wordt opgelegd, daar oenl naasu een of meer magere trajecten te be- „J dienen. n. i Teraardebestelling van I. Gans lenö :n c AMSTERDAM, 25 November. Onder zeer groote belangstelling is gisteren op de mee begraafplaats te Muiderberg ter aarde be- 1 cc steld het stoffelijk overschot van den heer I. G a n s, in leven directeur van de Joodsche geW Invalide. WAT U VAN INDIË MOET WETEN Het advertentiebureau De la Mar te Am sterdam heeft in een kleine brochure onder bovenstaanden titel in het kort samengevat *Vat de adverteerder in de Indische pers over de in Indiê erscbijnende dagbladen en over het Ind he,j publiek di£nt_ te we- E-e-S baadifi cn liruikb'aaj: Diep ontroerd doorde hartelijke ontvangst Telegram van Koning Leopold Een oorzaak van bijzondere vreugdealdus het antwoord van Hare Majesteit 's-GRAVENHAGE, 25 November. Bij zijn vertrek van Nederlandschen bodem heeft Koning Leopold aan Koningin Wilhelmina het volgende telegram richt: „Aan Hare Majesteit de Koningin der Nederlanden, Het Loo. Bij het verlaten van het prachtige land wensch ik nogmaals aan Uwe Ma jesteit Mijne dankbaarheid te betuigen voor Hare gulle gastvrijheid. Ik ben diep ontroerd door de hartelijke ont vangst, die Mij door Uwe Majesteit en het Nederlandsche volk werd bezorgd. Het zal Mijn volk en Mij verheugen bij een toekomstig bezoek van Uwe Majes teit onze gevoelens van erkentelijkheid te mogen uiten", Geteekend: LEOPOLD Koningin Wilhelmina heeft hierop met het volgende telegram geantwoord: „Aan Zijne Majesteit den Koning der Belgen te Laeken. Ten zeerste gevoelig voor het vriende lijk telegram, dat Uwe Majesteit Mij ge zonden heeft bij het verlaten van Mijn land. gevoel ik Mij gedrongen Uwe Ma jesteit de verzekering te geven, dat Haar bezoek voor Mij en Mijn volk een oor zaak van bijzondere vreugde geweest is en dat geheel Nederland de komst van Uwe Majesteit hoogelijk heeft gewaar deerd. Ik verheug Mij bij voorbaat erop Uwe Majesteit eerlang een bezoek in Brussel te brengen", Geteekend: WILHELMINA De tentoonstelling te New-York de memorie van antwoord aan do Tweede Kamer in zake het wetsontwerp tot wijziging van de" begrooting van econo- Imisohe zaken voor 1938 zegt óe minister het conflict betreffende de tentoonstelling te New-York te betreuren. Dat de commis saris-generaal meende dat de tijd voor be middelingen, toen deze eenmaal werd aan geboden, voorbij was, hield verband met de omstandigheid, dat het daardoor onver mijdelijke verdere uitstel der voorbereidin gen het tijdig gereedkomen der inrichting ernstig in gevaar zou brengen. Indien de tentoonstellhngsraad slechts oen recht tot adviseeren had verlangd, was het conflict niet gerezen. Immers van de zijde van de leiding was juist aan tien ten toonstel lingsraad medegedeeld, dat op een dergelijke adviseerende functie van dien raad hooge prijs werd gesteld en zijn mede werking daartoe ingeroepen, Chr. Boeren- en Tuindersbond Hollandsch-Brabantsche afdeeling Op de laatst gehouden vergadering van het bestuur van de Hollandsch-Brabantsche afdeeling van den Chr. Boeren- en Tuinders bond is besloten de jaarvergadering der af deeling te houden op 11 Januari te den Haag. De regeeringscommissarissen voor akker bouw en veeteelt Ir S. L. Louwes en voor tuinbouw F. Valstar, zijn bereid in de middagvergadering verschillende "vragen te beantwoorden. Aan Dr A. A. van Rhijn is gevraagd te willen spreken over „Ordening". ZWARE EISCH WEGENS CHANTAGE AMSTERDAM, 25 November. De Offi cier van Justitie vorderde tegen een man, die wegens chantage terecht stond twee en een half jaar gevangenisstraf. Verd. had een vrouw ecnige duizenden guldens afge perst, haar bedreigende met het onthullen van een geheim. ELIXIR D'ANVERS ecoe FJrE likeur Trompenberg's PALACE HOTEL Hilversum Telefoon 7941 (2 lijnen) H 1 geheele 1 aai geopend De ware toedracht der feiten De geschiedenis van een foto (Van een onzer redacteuren) ARNHEM, 24 November. Te Zevenaar komen nog steeds Duitsche joden over de grens en we waren er juist weer getuige van dat een tweetal met de „Rheingold" arriveerde. Een jongeman met zwarte flambard, sjofel gekleed en een oud-heertje, goedverzorgd er gemoe delijk. Beiden hadden de papieren in orde, de pas van een Engelsch visum voorzien, en konden dus doorgc'aten worden. *t Zijn vluchtelingen uit het land dat hen als niet meer gangbare munt wegslingert. Deze tooneeltjes ziet men aan het station te Zevenaar bijna heel den dag. Gisteravond zijn er een groot getal tegelijk gekomen. De D trein van 17.18 bracht er 25 mee en de „Rheingold" later nog 9. Naar hun eigen verklaring kwamen ze regelrecht uit Weenen, waar ze Dinsdagavond om 6 uur op den trein gezet waren. In Nederland, hadden de Duitsche autoriteiten hun verzekerd, den allen toegelaten. Het was zelfs per radio omgeroepen dat de Joden zich naar ons land konden begeven. Van deze onjuiste voorlichting waren deze menschen het slachtoffer geworden en daar stonden ze nu aan de Nederlandsche grens. Wie in Zevenaar is, is Duitschland nog niet uit. Men moet eerst worden toegelaten en dus weer aan de, voor hen in dit geval fatale, voorschriften voldoen. Ze deden dat niet en dus was de weg terug voor hen weer aan gewezen. Jammeren natuurlijk geen gebrek. Men moet met deze menschen inderdaad ernstig te doen hebben, want ze werden slachtoffer van onjuiste voorlichting. Wat zal hun in Duitsch land weer wachten? En van hen verklaarde niet meer terug te willen en beweerde onderweg uit den trein te zullen springen. De angst greep hem aan als hij aan zijn toekomst dacht. Het moest echter en onder verdubbelde bewaking is hij met de anderen vertrokken. Het is het steeds weerkeerende beeld na het binnenkomen van Duitsche treinen. Sensatie-journalistiek Hierboven zijn de nuchtere feiten van den ;oestand te Zevenaar weergegeven. Een ver ontrustend bericht had ons naar de grens gedreven om eens op onderzoek uit te gaan. Een citaat eruit luidde als volgt .De wanhoop maakte zich van de onge- lukkigen meester Er waren er, die zich op de knieën wierpen en baden en smeekten om toch toegelaten te worden. De menschen be zwoeren bij hoog en laag, dat onmiddellijke overbrenging naar een concentratiekamp zou volgen. Zij, die uit de kampen ontsnapt waren, deden wanhopige pogingen, om de ambtenaren er van te overtuigen, dat zij groot gevaar liepen, doodgeschoten te wor den. Maar niets mocht baten. De voorschrif ten zijn onverbiddelijk en hoewel de ambte naren zelf tot tranen toe geroerd waren, moesten zij zich aan hun voorschriften hou den. Op een gegeven moment verloor een van de meisjes het bewustzijn. Mannen dreigden zelfmoord te plegen en zelfs had zich een der vluchtelingen op het spoorwegemplacement begeven met het doel zich voor den trein te werpen. Met lantaarns werd het emplacement gedurende geruimen tijd afgezocht en men slaagde er in den man te vinden. Gedurende eenige uren was het station Zevenaar het tooneel van deze vreeselijke gebeurtenissen, daarna arriveerde de laatste trein naar Duitschland, de menschen werden naar de wagons gedreven en even later gingen zij Duitschland weer tegemoet naar een onbe kende bestemming". Wat moet er in Zevenaar wel niet te doen zijn? Het is ons gebleken dat deze weergave in flagranten strijd is met de feiten. „Mijnheer", zei ons een ambtenaar die het geval zelf heeft meegemaakt, „het is meer dan verschrikkelijk wat er allemaal over geschreven wordt, want het is van A tot Z gelogen. Geen mensch is er met een lantaarn de lijn opgeweest. Alleen de treinsmid heeft met zijn lampje de wagens onderzocht en daar heeft men allerlei fantasie aan gekoppeld. Natuur lijk komen de menschen hier in deernis- wekkenden toestand aan en wij hebben daarmede te doen, maar als ze niet aan de voorschriften voldoen moeten ze terug. Nederland kan toch die 700.000 joden niet toelaten?" „Dat het voor de menschen een teleurstel ling is als ze weer terug moeten", ging de ambtenaar verder, „laat zich denken en daarvan zijn ze wel eens wat overstuur. Wij brengen ze dan op hun gemak en meestal gaan ze weer gerustgesteld heen. Verschil lende van hen laten hun papieren in orde maken en komen later weer hier om toege laten te worden. Dan gaan ze door. Die niet door kunnen krijgen hier een stempel in hun pas. met de reden waarom ze niet worden toegelaten". (Verhalen zonder grond We zijn in de gelegenheid geweest de mede delingen van dezen ambtenaar, die alleszins letrouwbaar leek, te vergelijken met de nededeelingen van anderen. Een lid van het Iindelijk vluchtelingencomité, de heer de Leeuw uit Arnhem, verzekerde dat er niets bijzonders was gebeurd. Een chef uit de chtkamer deed ons eenzelfde verhaal i marechaussee vertelde niet anders, ["rouwens er zwerven nog meer onjuiste verhalen door de pers. Vrijdagavond zou ~an die terug moest, zich aan 'n paal hebben lit geklemd en met geweld weer in den ejn gebracht zijn. Vreeselijk zooals deze a^i te keer was gegaan. Als dit geval herleid wordt, is het er één, dat zich onder alle omstandigheden kan voordoen. De man was statenloos en wordt dooi alle landen geweerd. Een zwerver die Duitschland kwam en de Nederlandsche grenfe poogde te passeeren. Hij werd terugge zonden, dat spreekt vanzelf, als hij weer in Duitichland komt probeert hij elders binnen te knmen. Hij maakte vreeselijk misbaar en krees toen van een dame f 10, van een ander f 2.5i en toen hij geld had ging hij op een draf paar den trein. Daar was het hem om begoppen! Het. is natuurlijk groote dwaasheid aan deze verhalen dramatiek omtrent verdrukte joden ïjleenen. Zevenaar kent deze gevallen sinds jaar en dag. De foto het ergste Het ergste was, dat dezer dagen, In navol ging van het colportageorgaan van de S.D.AP., een foto werd gepubliceerd van een gTensarrestatie te B a b b e r i ch, de eigen lijke grenspost te Zevenaar. Men ziet op de foto twee marechaussees een man wegleiden, die naar het onderschrift wil doen voorkomen clandestien over de grens kwam, werd opgevangen, en weer te ruggeleid Deze foto is, naar het dichtbebladerde geboomte trouwens reeds deed vermoe den, van Juni j.L In Babberich was toen kermis en daarbij had een bekend Bab- berichsch type wat te d\ep in t glaasje gekeken. Hij was dronken en maakte zooveel kabaal dat de marechaussee het beter oordeelde hem naar huis te gelei den. Een of andere fotograaf maakte van dit geval, dat op den weg naar Lobith, dus niet eens vlak op de grens zich af speelde, een plaatje. Kort daarop verscheen deze foto in bedoeld colportage-orgaan met de voor stelling alsof een vluchteling werd uit geleid en nu zagen wij ze weer elders. Dat deze sensatie-journalistiek scherpe veroordeeling behoeft, spreekt vanzelf. In de eerste plaats is ze onwaar en vervolgens bewijst men er n*xh de verdrukte joden in Duitschland, noch de geestverwanten in der land een dienst mee. Het is te begrijpen dat men door deze schrijverij de Duitsche autoriteiten onnoodig prikkelt en deze zullen dat zonder twijfel verhalen op de teruggezonden vluchtelingen of op de achtergeblevenen. Men maakt het voor de menschen maar erger. Bovendien stelt men onze regeering in onjuist daglicht, alsof deze maar zoo meedoo- genloos is deze stakkers de poel van ellende weer in te jagen Waar is dat toch noodig voor? Men dient er letterlijk geen mensch mee. Nederland, het klassieke land der vrij heid. laat joodsche vluchtelingen, toe, doch doet dat niet ongelimiteerd en ongeorgani seerd. Dat zou wanorde geven, en een regee ring die dat toelaat is zich haar taak niet bewust. De regeering werkt met spoed, doch ons volk houde zich verre van een onjuiste weer gave der feiten. Ook de pers heeft die taak. De Joden beleedigd Gi6ter moest zich voor de straf kamer van de Haagsche rechtbank ver antwoorden de cultureele redacteur van „Het Nationale Dagblad', de heer E. J. R., die op 23 Apri' in genoemd blad een artikel had doen opnemen, getiteld: „Boeren, ontplooit de nood vlag". Dit artikel werd in hooge mate beleedd- gend geacht voor de Joden. In dit artikel werden de Joden er van beticht dat zij den boenen op allerlei slink- sche en geraffineerde wijzen hun land af handig probeenen te maken, terwijl deze volksgroep verder het uitvaagsel van het menschdom werd gonoemd. De officier van justitie, Jhr Mr Van Asch i'an Wijde vond het artikel in hooge mate beleedigend en vorderde een geldJjoete van 200 subs. 100 dagen hechtenis en een voor- aardelijke gevangenisstraf van 2 maanden Mr A. J. v. Veseem, pleitte GEESTELIJKE EN MOREELE HERBEWAPENING De rechterlijke macht betuigt instemming 's-GRAYENHAGE, 25 Nov. Met de rechtspraak of de uitoefening van het open baar ministerie belaste leden dor rechter lijke macht hebben een adres gericht tot H M. de Koningin, waarin zij getuigen van de diiep gevoelde dankbaarheid en volkomen '.nstemming, waarmede zij kennis hebben genomen van Hr Ms oproep tot moreele en geestelijke herbewapening. Hetgeen de adressanten in hun ambt da gelijks waarnemen, heeft hen doen tien, dat bepaaldelijk ook voor den nood binnen eigen kring moreele herbewapening de eenige uitweg is. Misdrijven vinden hun oorsprong in het tekort schieten van op bouwende moreele eigenschappen bij oen dader, meermalen in zelfzucht bij anderen tevens. Koudegolf in de Ver. Staten 25 personen omgekomen NEW-YORK, 25 November. (Reuter). Bo ven het N.O. deel van de Ver. Staten beeft sneeuw storm gewoed, ten gevolge waarvan 25 personen oan het leven zijn ge komen- Te New-York ligt de sneeuw meer dan 7 C.M. hoog. De temperatuur daalde Tot 23 graden. Zulk een lage temperatuur sedert 1898 op dezen dag nog nooit gere gistreerd. VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Nummer bestaat uit VIER bladen Koning Leopold en Koningin Wilhelm mina hebben na afloop van het koninklijk' bezoek aan ons land telegrammen ge wisseld. De Koninklijke Militaire Academie heeft het 110-jarig bestaan herdacht. Bijzonderheden over de nieuwe Fokker D 23. De Tweede Kamer heeft gistermiddag de begrooting van Buitenlandsche Zaken behandeld. Des avonds kwam Onderwijs aan de orde. De bespreking in de vergadering van! het C.N.V. ter behandeling van '-et W erkloosheidsvraagstuk. De voortzetting van de Alg. verg. vart de Federatie van Chr. Vereen, van en voor Vrouwen en Meisjes. Mac Donald bespreekt in het Lagerhuis het Palestijnsche vraagstuk. De besprekingen te Parijs tusschen de Britsche en Fransche ministers. Komt de Roetheensche kwestie in een gevaarlijk stadium? In Frankrijk nemen de stakingen toe. IVat voor weer krijgen we Krachtige tot matige westelijke tot zuidwestelijke wind, zwaar bewolkt met opklaringen, plaatselijk nog regenbuien, weinig verandering in temperatuur. KWALITEIT en LIJN harmonieeren volkomen in de W.L.D. Schoen Heeren die het ge noegen kennen van het beste te dragen, kie zen daarom W. L. D. SCHOENEN I PERZISCHE TAPIJTEN 's GRAVENHAGE. NOORDEINDE Kussens en kleine kleedjes zijn welkome geschenken IEN I G HOC I djes I iken I Belgische officieren legden een krnns bij het gedenkteehen der gesneuvelden In het gebouw der Ken. Militeire Academie te Breda, ter gelegenheid ven de hevdAnkhg ven het llftj.rlg beataan der academie Anti-Rev. Jongeren Actie Een bijzonder nummer van het orgaan Naar wij vernemen zal binnen enkele da gen een zeer bijzonder en uitermate actueel nummer van het orgaan van de A.R.JA. het licht zien. Met het oog op het voortrekkerefeest in December as. heeft dr H. F. v. Broekhui* n, gezant van Die Unie van Suid-Afrika, op verzoek van de redactie een artikel ge schreven, getiteld: „Die Groot Trek'. Jhr, Dr P. J. v. W i n t e r. secretaris van do Ned.-Zuid-Afrikaansche Vereeniging, schreef een zeer gedocumenteerde schets met uit. roerige litteratuurlijst over: „Enkele Zuid- Afrikaansche problemen". Verder heeft ds J a c. v. Nes Czn., miss. predikant onder de Joden vanwege de Gcref. Kerken een schets geschreven, even* eens met uitvoerige litteratuuropgave overs „Het Anti-semietisme". Drie weken gevangenisstraf geëlscht 's-GRAVENIIAGE, 25 November. De on« derwijzer J. R. G. heeft zich voor de Haag sche Rechtbank te verantwoorden gehad, omdat hij op 20 September van dit jaar een aantal jongens van de school te Noordwij« kerhout, waar hij les gaf, zou hebben mis* handeld. In woede ontstoken over het feit dat da jongens hun strafwerk niet hadden gemaakt en hun lessen niet hadden geleerd, was hij met zijn tuchtrecht wat te ver gegaan en had de jongens geslagen en geschopt. De Officier van Justitie, Jhr. Mr. vart Wijck, gaf toe, dat aan een onderwijzer eenig tuchtrecht toekomt maar hij mag daarin niet zoo ver zaan, dat hij de jongens gaat trappen en schoppen. De Officier eisch- te een gevangenisstraf van drio weken. De verdediger. Mr Soheurs te Haarlem, bepleitte op grond van het tuchtrecht vrij* spraak, subs, ontslag van rechtsvervolging jn,..,rontr meer subsidiair op een voorwaar delijke straf of een geldboete aan Uitspraak 8 December,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1